Jump to content

Primum plasma

Checked
E Wikisource
 EPUB   MOBI   PDF   RTF   TXT
Primum plasma
saeculo XIII

editio: Siena
fons: Siena

Dominus papa … illustri regi Sicilie, quod in regno generale studium faciat reformari.

Primum plasma, superne manus operatione formatum, habens ante lapsum, veluti paulominus creature coequatum angelice, prelucidum intellectum, sereni luminis acie penetrabat arcana celestium et ex illuminati profunditate pectoris scientiarum notitiam obtinebat. Sic autem hebuit post peccatum, ut quod prius libero et perspicaci capiebat intuitu, postmodum obstante nubilo mundane caliginis absque medio non


poterat intueri. In cuius casu letifero humane compago nature corruptionis vulnera pertulit, suntque, sibi duris conclusa signaculis que primitus nullo prepediente serarum obice, sub intelligentie claritate patebant, et quantomagis excursu temporum, a primordiali formatione dilabitur, tanto quadam efficitur fluxibilitate debilior et maiori fragilitate tabescit, in variam mutabilitatem defectuum, naturalium bonorum gloria permutata. Sed omnium conditoris immensa benignitas, nolens quod tam ingenua creatura, quam sue similitudini conformarat, ruditate vilesceret et reparans quodammodo circa ipsam, gloriose per accidens, quod annexum nature mortiferi gustus extitit perceptione deperditum, rudem hominem, quem ad perfectionem discretionis vix offerre naturalis ratio poterat, scientiarum artiumve decrevit dogmatibus erudiri. Sicque dono dato divinitus plurium ydiomata nationum, sub diversarum linguarum varietate diffusa, in unum conveniunt loquendi commercium latinitatis ordine litterali. Sic gesta patrum et principum redacta sunt et rediguntur in munimenta librorum. Sic veri et falsi certamina certis rationibus et argumentis probabilibus dirimuntur. Sic generationis et corruptionis corporum universorum implicitas elementorum qualitate discernitur et conicitur qua vi sub cursu celestium terrestria gubernantur. Sic etiam vocum sonoritas pari concordia prodit in iubilum et documento colligitur, qualiter in divinis obsequiis modulatione musica Domino serviatur. Sic terminorum extrema scolastica doctrina metitur quaslibet longitudinis et latitudinis, sublimitatis et profundi distantias punctorum seu mensurarum connumeratione distinguens. Sic de supernorum essentia corporum prout moventur et consistunt in ordine phisica perscrutatio arte nititur habere notitiam licet sit res intellectu difficilis et aciem rationis humane transcendat. Sic datur iuris utriusque cognitio, quo lis iurgiosa dirimitur et quod suum est redditur unicuique. Sic quoque ad sacrarum acceditur altitudinem scripturarum et elicitur vivificans spiritus de littere visceribus occidentis. Maxime quidem opus est singulis regibus orthodoxis eisque cedit ad gloriam in Regnis suis habere viros industrios, decoros scientiis et virtutibus presignitos, ut fortes consiliis et singula consulta providentia dirigentes sub pacis principe gloriosi regnent et imperent in sue culmine maiestatis. Tales profecto viros infusa eis celitus gratia litterale studium efficit, parvulos suavitatis lactans dulcedine, cibans adultos uberius et provectos maioris ubertatis delectatione fecundans, dum circa ipsum sedulitate studiosa versantur. Inter alias quippe regiones Ytalicas regnum tuum veluti fons scientiarum irriguus, viros eminentis scientie, viros alti consilii, viros prepollentes dignitatibus et virtutibus precellentes, solet ab antiquo propagatione quasi naturali producere quod in eorum quampluribus hodie testimonialis evidentia manifestat, et eo precipue tempore, cum in eodem regno presertim apud Neapolim civitatem cuius amenitas scolares alliciebat etiam a remotis, vigebat studium generale. Cum autem Dominus de regno ipso tenebras ex alto fugaverit et fine diebus malis imposito, in quibus idem regnum floribus et fructibus studiorum caruisse dinoscitur, superduxerit misericorditer dies lucis, rogamus quatenus premissis clementi consideratione pensatis, in eodem regno iubeas et facias huiusmodi studium reformari. Per hoc enim gratum Deo exhibebis obsequium, domum regiam fecundabis sobole sapientum et nonnullis ecclesiis de proborum copia, quorum patiuntur inopiam providebis ac exinde specialiter tui preminentia nominis, ubique laudis humane preconiis altius extolletur.