Migne Patrologia Latina Tomus 129
Supplementum ad epistolas et diplomata pontificum Romanorum saec. IX
Supplementum ad epistolas et diplomata pontificum Romanorum saec. IX (Auctores varii), J. P. Migne 129.1021B
I. LEO III. 129.0967|
I. PRIVILEGIUM LEONIS III PRO MONASTERIO SAN DIONYSIANO. (Anno 798.)[Doublet., Hist. de St-Denis, p. 452.] 129.0967B| Leo episcopus, servus servorum Dei, Fulrado, dilecto Deo, presbytero et abbati venerabilis monasterii sancti Christi martyris Dionysii, et cunctis posteris ad perpetuum.
Quoniam expetisti a Sede apostolica privilegium renovari quod hactenus antecessor noster bonae et sanctae memoriae, Stephanus papa ex monasteriis a se constructis confirmavit, tibi et omnibus successoribus tuis abbatibus, iterum renovare et confirmare 129.0967C| per nostram auctoritatem in antea deberemus, et sub ditione sanctae sedis Ecclesiae Romanae semper perpetua conservatione subsistere et permanere omnimodis debeant, eo videlicet ordine ut quidquid ex donatione excellentissimi filii regis nostri Caroli, vel aliorum regum, ac bonorum hominum et parentum tuorum, et ex tua proprietate et commutationibus habere et dominari modo videris, vel in antea acquirere tu et successores tui potueris, tam in monasteriis aedificandis quam et villis, sive mancipiis in quibuscunque pagis, locis et agris constitutis, ita stabilita et rata in perpetuum maneant, et in praedictis monasteriis nullus episcoporum vel sacerdos, absque voluntate praecellentissimi filii nostri Caroli 129.0968B| regis, vel tua, licentiam habeat missas celebrare nisi per vestram convocationem, sed proprium habentes episcopum, tabulas et chrisma consecrandum, vel caeteros sacros ordines, sicut in privilegio domini Stephani papae plenius continetur, auctoritatem et licentiam in omnibus attribuimus, et hoc beati Petri apostolorum principis auctoritate fulcientes protestamur, ut omnes causas vel necessitates tuas ac monasterii tui sanctissimi Dionysii martyris et caeterorum monasteriorum illi subditorum, ad Sedem apostolicam licentiam habeas, et omnes successores tui abbates reclamandi, et res ac praedia, sive monasteria a te constructa et ordinata, sicut in testamento tuo habes, ad monasterium sancti Christi martyris Dionysii, et monachorum suorum tradita 129.0968C| et confirmata in futurum perseverent, statuentes per hanc seriem scripturarum atque interdicentes ut quisquis, vel cujuscunque dignitatis persona a magno gradu usque ad minimum fuerit, qui hoc privilegium irrumpere tentaverit, vel fecerit sub anathematis vinculo, beati Petri apostolorum Principis ac nostra auctoritate, esse alligatum universalis Ecclesia sciat, nisi digna satisfactione coram Deo et sanctorum suorum poenitentiam egerit. Bene valete.
Data VI Kal. Junii anno in sacratissima beati Petri sede III, seu domno Carolo, excellentissimo rege Francorum et Longobardorum atque patricio Romanorum, a quo capta fuit Italia, anno vicesimo quinto, indictione sexta.
II. EPISTOLA LEONIS III AD FORTUNATUM GRADENSEM PATRIARCHAM. (Anno 803.)[Apud Ughelli, Italia sacra, tom. V, pag. 194.] 129.0969A|
LEO episcopus, servus servorum Dei, reverendissimo et sanctissimo confratri FORTUNATO patriarchae Gradensis Ecclesiae.
Vitae tuae tantummodo officium sacerdotis assumere, si interiori vigilantia perpendamus, plus est oneris quam honoris; quippe qui propria curare non sufficit nisi et salubriter gesserit aliena. Nam ad hoc pastoralis regiminis curam aggreditur ut aliorum 129.0969B| in se sollicitudinem pia provisione suscipiat, et in eorum sese custodia vigilanter disponat, ut lupus insidians possibilitatem in eo irrumpendi non habeat, nec laesionem ovibus inferat. Sic qui animarum curam suscepimus, assiduam debemus sollicitudinem gerere ut callido antiquo humani generis inimico aditum praecludamus et totis contra ejus voracitatem viribus obsistamus, ne nostra forte desidia, rabida, quod absit, quemquam fauce deglutiat, et ejus ad nostram non immerito applicetur poenam perditio, qui commissos sollicita custodire et quibus cautela negligimus. Exhibeamus ergo quod dicimus, et quibus divini dispensatione consilii praeesse contigit, prodesse quantum possumus festinemus, ut dum creditor rationem nobiscum positurus advenerit, lucrum 129.0969C| nos fecisse reperiat, et sua, sicut promisit, remuneratione laetificet. Hoc itaque, frater charissime, considera, et locum quem adeptus es non ad requiem, sed ad laborem te suscepisse cognosce. Adhortationis ope fidelium corda corrobora, infidelium vero, summo opere converte. Quod ut facilius assequi merearis, praedicationem tuam vita commendet; ipsa eis instructio, ipsa magistra sit; ad desiderium aeternae vitae docente suspirent tuo viventes exemplo, et perveniant, temporalia despiciant, et quae transitoria sunt contemnentes, ad ea quae semper durant, quae nullo fine clauduntur, desideriis anhelent. In his igitur studium adhibe, in hac tota mentis intentione persiste, quatenus dum tua praedicatione atque imitatione haec fuerint consecuti, tanto majora a Deo 129.0969D| nostro recipias, quanto congrua sollicitudine lucrandis eis animabus officii tui exercere operam minime destitisti. Pallium praeterea juxta antiquam consuetudinem fraternitati tuae dedimus, quo ita uti memineris, sicuti praedecessores nostri tuis praedecessoribus concessere, privilegiorum suorum scilicet integritate servata. Fidem autem fraternitati tuae quamvis in epistola tua quam direxisti, subtiliter debuisses exponere, verumtamen laetamur in Domino, quia eam rectam esse et solemni synodali confessione didicimus. Oramus autem omnipotentem Dominum ut sua te munitione circumtegat et sacerdotii susceptum officium operibus implere concedat.
Scriptum per manum Benedicti notarii et scrinarii 129.0970A| S. R. E., in mense Martio, indict. 14. Bene valete.
Datum 12 Kal. April. per manum Eustachii Primicerii sanctae Sedis Apostolicae, imperante nostro domino Carolo piissimo Augusto a Deo coronato magno et pacifico imperatore anno tertio, ind. 11.
III. EPISTOLA LEONIS III AD ALIM SABIONENSEM EPISCOPUM ET AD ALIOS PROVINCIAE BAJOARIORUM EPISCOPOS. (Anno 8.)[Hansizii Germania sacra, tom. II, pag. 109.]
Dilectissimis nobis ALIM Ecclesiae Sabionensis, 129.0970B| qui nunc Brixinensis, seu ATTONI Ecclesiae Frisingiae ac simul Ecclesiae Reginensis, nec non WALTRICO Ecclesiae Pataviensis et SIMBERTO Ecclesiae Niwenburgensis, provinciae Bajoariorum episcopis, LEO, servus servorum Dei.
Dilectionis vestrae quas nobis petitorias emisistis syllabas, libenti suscepimus animo, in quibus ferebatur, ut in provincia vestra Bajoariorum archiepiscopum ordinaremus, quo provincia ipsa mirifice a filio nostro domino Carolo, excellentissimo rege Francorum et Longobardorum et patricio Romanorum, penitus ex omni parte, sicut decuit, ordinata est. Idcirco convenit, nos ipsos nempe ecclesiastico moderamine in sacro ordine fideliter atque spiritualiter secundum censuram canonicam, ipsam ordinare 129.0970C| Bajoariorum provinciam. Et quia Deo auspice, reperientes virum almificum, et in Scripturis divinis peritissimum, et in omnibus misericordissimum, spiritualibus moribus comprobatum, una cum consensu et voluntate praedicti filii nostri domini Caroli, praecellentissimi regis, vobis ordinavimus, secundum sanctiones Patrum archiepiscopum, videlicet Arnonem, Ecclesiae Juvavensium, quae et Petrina nuncupatur, quae in honore B. Petri, principis apostolorum, venerabiliter est consecrata; ibique requiescit corpus sacri pontificis Rudperti, una cum venerabilibus suis sodalibus, scilicet Chunaldo et Gisilano, quorum corpora ibidem a fidelibus honorantur; qui dudum noster fuit coepiscopus, nunc autem frater et coepiscopus noster, 129.0970D| vester autem archiepiscopus; et venerabilem sedem ejus metropolitanam habentes, ad quam sancto Arnoni, archiepiscopo vestro, usum pallii tribuentes, dedimus in mandatis ut, secundum canonicas institutiones, omnibus Ecclesiis superius nominatis in dioecesibus illi subjectis, canonice valeat adminiculum impartiri, ut in futuro examine ante tribunal Christi liberaliter valeat audire: Euge, serve bone et fidelis, quia super pauca fuisti fidelis, supra multa te constituam; intra in gaudium Domini tui. Bene valete. Anno tertio, atque domini Caroli excellentissimi regis Francorum et Longobardorum et patricii Romanorum, a quo cepit Italiam, anno XXV, indictione sexta.
IV. EPISTOLA LEONIS III AD OMNES FIDELES. (Anno 816.)[Apud Coquelines, Ampl. Coll. Epist. et Dipl. tom. I, pag. 161.] 129.0971A|
Divinam humanamque vindictam adversus usurpantes bona et jura monasterii sancti Pauli de Urbe contestatur.
LEO episcopus, servus servorum Dei, omnibus Christianis notitiam contestationis.
Quicunque dona vel oblationes sacratissimi altaris gloriosi Pauli apostoli totiusque templi ejus ab usu et utilitate hic Domino servientium tollere praesumpserit, aut qui rectorem per pecuniam vel aliquod malum ingenium in hoc loco contra statuta 129.0971B| Patrum nostrumque praeceptum ordinaverit, sive qui haereditatem hujus loci destruendo, vendere vel comparare ausus fuerit, omnipotentis Dei maledictionem in corpore suo suisque rebus habeat; quod facere praesumpserit evacuetur; infamis, sacrilegus ab omnibus habeatur; testimonium ejus in nullo placito recipiatur; quidquid possederit ad rempublicam transferatur. Et, si non resipuerit, auctoritate coelorum Principum in inferno damnetur. Fiat, fiat, fiat.
V. EPISTOLA LEONIS III AD WOLFERIUM VIENNENSEM ARCHIEPISCOPUM. (Anno 80.)[Apud Bosco, Flor. Biblioth. reg., p. 477.]
129.0971C| LEO episcopus, servus servorum Dei, VOLFERIO Viennensi archiepiscopo, et cunctis episcopis per Viennensem provinciam constitutis.
Petente inclyto ac triumphatore filio Carolo, Augusto et justissimo imperatore, more praedecessorum nostrorum, Galliarum episcopis sua jura firmavimus, pro quo etiam presbyterum tuum ad nos direxisti, ut tibi antiqua privilegia roboraremus. Scias autem Nos ab eorum institutionibus nolle deviare, et quae illi Ecclesiae tuae contulerunt, nos velle inconcussa servare. Et licet Tarentasiae episcopus, aliquibus oppidis videatur episcopus, tamen provincia Alpium Graïarum, ditioni Viennensis Ecclesiae submissa, sicuti a praedecessoribus nostris confirmatum est, manebit. Nec debet episcopus supradictae provinciae 129.0971D| humilitatis viam in subditione majoris contemnere, cum constet eum gratia muneris aliquibus praelatum excellere. Quanta autem ab impiis passi sumus te ignorare non dubitamus. Unde propter beatum Petrum, tu tuique nobis faveatis, ne malignorum iniquitas valeat rogamus, et apostolica reverentia monemus.
Data 15 mensis Julii, imperante piissimo Augusto Carolo magno imperatore, a Deo coronato.
VI. DIPLOMA LEONIS III PRO ECCLESIA S. MARTINI TURONENSI. (Anno 803.[Apud Mousmier de Statu S. Mart. Turon., p. 1367.] 129.0972A| LEO, servus servorum Dei, dilectissimis fratribus universis episcopis in Galliae partibus commorantibus.
Utilitas ecclesiasticae doctrinae, licet fluctuoso pro cellarum turbine feriatur, tamen strenua pontificum solertia, optabile salutis percipit remedium, sicque pacis nutritur incrementum et justitiae decus florescit. Anno sexto piissimi imperatoris Caroli, cum unanimiter sacrosanctum concilium pontificum ageretur ex imperio magni orthodoxi imperatoris Caroli, inter aliqua canonici profectus commode spirituali aptissima lucro, contigit ut Gulfardus religiosus abbas monasterii Sancti Martini, in quo venerabiliter corpus ejus quiescit humatum, supplici voce precatus est uti privilegium nunc praeesse se perhibens saevissimis 129.0972B| luporum dilaniatur morsibus; nec fluctuoso improvide naufragetur procellarum turbine, pastorali tueatur mucrone, et sustentetur baculo subleveturque juvamine ei concedere deberemus. Prospecto igitur regalis munificentiae edicto, simulque votis et precibus fidelium annuendo, hujusque sanctae apostolicae Sedis decreto firmamus per seriem privilegii, ut sicut ejusdem praecepti series continet, institutaque sanctorum praedecessorum nostrorum apostolicorum, videlicet Gregorii et Adeodati et aliorum per Gallicanam videlicet Provinciam constitutorum antistitum ad id consensum praebentium subscriptiones subter annexas inspeximus, quae iidem fratres nostri reverendissimi praesules conferre providerunt; et Nos simili censura firmare concedimus, apostolica fulti 129.0972C| auctoritate, quatenus nullas gravedines a quolibet episcoporum, sub praetextu discussionis, religiosus abbas vel canonici ibidem degentes sustineant, nec altaria ecclesiarum ipsorum in quacunque provincia sint constitutae, sine consilio clericorum ibi beato Martino devote famulantium, alicui unquam aut donare, aut vendere ullus episcopus licentiam habeat. Et nullus superioris aut inferioris ordinis reipublicae procurator in eorum ecclesiis, villis, mansionibus et territoriis, in quibuscunque habeantur provinciis sive pagis, ingredi ad causas audiendas, nec homines illorum ingenuos vel servos distringere aut fidejussores tollere praesumat, nec teloneum aut nautaticum exigat; et ut decimae et nonae ex eorum omnibus rebus 129.0972D| absque aliqua praesulum principumque contradictione hospitali eorum nobilium atque pauperum integerrime reddantur. Quidquid insuper utilitatis illorum, alia privilegia apostolicorum et praesulum praeceptaque retinent imperatorum et regum, ita in reliquum ejusdem loci decanus, sacerdotes et clerus ipsius monasterii sub praefato tali jure per omnes sibi regum munere, aliorumque Christi fidelium mercede concessas et in reliquum concedendas cum universitate suarum appendicium, perpetuo possideant integerrime, ita ut supra signavimus, nullius potestatis vim quidquam de eorum dominio vel possessione praesumat auferre in quo misericordiarum suarum regum dignitas beneficia fratribus in eodem coenobio beati Martini morantibus largiri disposuit, reverendissimus 129.0973A| vero episcopus in cujus parochia memoratum venerabile monasterium vel res ejus ac possessiones constiterint, faciendae tantum ordinationis ac promotionis sacerdotum atque levitarum, vel conficiendi chrismatis sit tantum concessa licentia. Dispositionem autem venerabilis loci gerere aut conversationem canonicorum exquirere, religioso abbati ejusque decano, vel quique probatissimi in eodem monasterio fuerint; quod etiam praefati praesules consona sententia definierunt decernimus; neque per occasionem canonicae disciplinae rimandi atque servandae quaslibet eis importent injurias, sed liberam licentiam salubriter habere statuimus. Qui autem hujus constitutionis institutum irrumpere, aut qualibet praesumptione vel occasione tentaverit evertere, vel de decimis 129.0973B| eorum potestati per legitimos annos subditis (auferre) perpetuae damnationis cumulum cum sanctae legis praevaricatoribus se noverit perferre, nisi digna satisfactione correxerit; quod temeraria cupiditate aggredi tentaverit, potestate igitur in beato Petro apostolorum principe concessa a Domino ligandi et 129.0974A| solvendi, ita eo dicente: Quaecunque ligaveris super terram, erunt ligata et in coelis, et quaecunque solveris super terram, erunt soluta et in coelis (Matth. XVI), virtutis hujus confidentia nitentes coeli aditum cupiditatis suae malitia obice claudimus sub anathematis vinculo, qui huic pernecessario beneficio in substractione collatarum rerum et honorum consentiens aut cooperator adfuerit, nisi, ut praemisimus, divino fretus auxilio, correctionis munere resipuerit, invasa restituerit ac neglecta satisfecerit. Hujus autem definitionis ac apostolicae determinationis sententiam inviolabiliter a cunctis fidelibus quaesumus observandam, quam, ut certius credatur et irrefragabiliter observetur, manus propriae subscriptione adnotare curavimus, perpetuumque manendam statuimus.
129.0974B| Scriptum per manum Bonifacii archiscomii Romanae Ecclesiae, in mense Aprili, indictione septima. Bene valete.
Data quinto Idus Aprilis, anno undecimo pontificatus domini Leonis papae III, anno sexto Carolo regnante imperatore magno. 129.0973|
II. STEPHANUS IV. STEPHANI IV BULLA PRO MONASTERIO FARFENSI. (Anno 817.)[Apud Muratorium, Rer. Ital. Script. II, II, p. 366.] 129.0973C| STEPHANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto in Domino filio INGOALDO religioso presbytero et monacho, atque abbati venerabilis monasterii sanctae Dei genitricis Mariae, quod ponitur in Pharpha, in loco qui nuncupatur Acutianus, suisque successoribus in perpetuum.
Cum magna nobis sollicitudine instat cura pro universis Dei Ecclesiis ac bonis locis vigilandum, ne aliquam necessitatis jacturam sustineant, sed magis propriae utilitatis stipendia consequantur, ideo convenit, nos pastorali tota mentis aviditate eorumdem 129.0973D| venerabilium locorum maximae stabilitatis integritatem procurare et sedule ad eorum utilitatem subsidia illic referre, ut Deo nostro omnipotenti id, quod pro ejus sancti nominis honore, et ad laudem atque gloriam ejus divinae majestatis ejus venerabilibus nos certum est contulisse locis, sit acceptabile, nobisque ab ejus locupletissima misericordia digna hujusmodi pii operis in sidereis conferatur arcibus remuneratio. Igitur, quia petistis a nobis quatenus ex nostra largitate nostroque dono concederemus vestrae religiositati ac monasterio vestro confirmationem omnium bonorum, quae habet modo et habiturum est in perpetuum, confirmamus autem vobis vestrisque successoribus fundum Acutianum, ubi ipsum monasterium venerabile constructum est, cum 129.0974C| finibus et appendicibus suis in integrum, fundum Calistianum in quo est ecclesia sancti Laurentii, fundum Pompeianum, fundum Pinianum, fundum Cervinariam, fundum Marianum in quo est ecclesia sancti Paterniani, fundum Arturianum, fundum Ordeolum, fundum Mutella, ubi est ecclesia sancti Angeli, sicut a tempore Adriani papae ab ipso venerabili monasterio possessum est, fundum Urbanum qui et Vicus-auro vocatur, ubi est ecclesia sancti Viti, cum pratis, silvis et aquimolendis, vel omnibus ad eum in integrum pertinentibus, ex fundo Adriano uncias tres in quo est ecclesia sancti Valentini, fundum Medianum, fundum Casalmontis, ex fundo Arverriano unciam unam, ex fundo Terniano uncias VI, ex fundo Antiano uncias IX, ubi est ecclesia 129.0974D| sancti Felicis, fundum Agellam, fundum Cicilianum in quo est ecclesia sancti Donati, fundum Paternionem, fundum Gignianum, ex fundo Scandiliano uncias IV, fundum Cryptulae, fundum Marcianellum per uncias IV, fundum Apicianum in quo est ecclesia sancti Gordinari, fundum Scaplianum, fundum Testa, fundum Ceritum, fundum Alianum, fundum Turris ubi est ecclesia sancti Laurentii, ex fundo Pendigiano uncias II, fundum Caesarianum, fundum Ventilianum, fundum Fornicata cum trajecto suo seu Gualdo in integrum pertinentibus, ex fundo Germaniciano uncias IX ubi est ecclesia sancti Petri, fundum Musileum, fundum Cassianum, ex fundo Averriano uncias VI, fundum Casulam, fundum Lavanianum, fundum Marcilianum, fundum Monatianum, fundum 129.0975A| Fisinianum, fundum Canianum, fundum Lurignianum, fundum Balburianum, ex fundo Classicellae uncias III ubi est ecclesia sancti Petri, ex fundo Fuliniano uncias VI, ex fundo Rigiano uncias VI, ex fundo Pontianolo uncias VI, fundum Perticatulae, ex fundo Aurificis uncias VI, fundum Pacilianum, ex fundo Casiano uncias VI, in quo est ecclesia sanctae Justae, fundum Mellianum, in quo est ecclesia sanctae Eugeniae, ex fundo Figniano uncias III, ex fundo Cisternulae uncias VIII, ex fundo Occiano uncias VII, et semis, fundum Olivolam, fundum Pontianellum, ex fundo Ursuli uncias IX et scrupulos III, item ex fundo Bussuli unciam unam, ex fundo Macerulae uncias VI, ex fundo Rufiani uncias III, in quo est ecclesia sancti Stephani, ex fundo Macerulae uncias IV, ex fundo 129.0975B| Cassiani unciam unam, ex fundo Rapiciani unciam unam et semis, ex fundo Mediana uncias II, ex fundo Marciani uncias II et semis, ubi est ecclesia sancti Victorini, ex fundo Prata uncias III, ex fundo Argasiano uncias IV, ex fundo Catoniano uncias II, in quo est ecclesia sanctae Sabinae, ex fundo Arsura uncias IV, ex fundo Agellari uncias II, ex fundo Latiniano uncias II, ex fundo Altariolo uncias II, ex fundo Argasiano tres partes de uncia, ex fundo Petiniano uncias II, ex fundo Paptiano uncias IV, ex fundo Domitiano uncias IV, in quo est ecclesia sancti Stephani, ex fundo Cispiniano uncias III, ex fundo Cisiniani uncias IX, in quo sunt ecclesiae sanctae Mariae et sancti Silvestri, ex fundo Lacaniano unciam unam, ubi est ecclesia sancti Petri, ex fundo Begiano uncias II, 129.0975C| ex fundo Cipriano unciam unam, ubi est ecclesia sancti Calistrati, ex fundo Belgiani unciam unam, et semis, fundum Catilianum, fundum Cryptulae, fundum Montanianum, fundum Retianum in quo est ecclesia sancti Abundii, ex fundo Lamniano uncias III, fundum Turianum in quo est ecclesia sanctae Mariae, fundum Morianulae, fundum Follianum in quo est ecclesia sancti Sabini, ex fundo Monumenti Cupi uncias III, fundum Tervilianum, ex fundo Praetoriolo uncias III, ex fundo Serviliano uncias III, ubi est ecclesia sancti Anthimi, ex fundo Gabiniani uncias II, ex fundo Lavariani uncias. . . semis, ubi est ecclesia sancti Getulii, ex fundo Leugianello uncias IV, fundum Aurianum in quo est ecclesia sancti Laurentii, ex fundo Tulliani uncias III 129.0975D| ubi est ecclesia sancti Valentini, ex fundo Mucciani uncias III, fundum Paternum in quo est ecclesia sancti Valentini, ex fundo Vassiano uncias VI, in quo est ecclesia sancti Victorini, ex fundo Cassiano uncias VI, in quo est ecclesia sancti Cesigii, ex fundo Oricignani uncias VI, in quo est ecclesia sancti Petri, ex fundo Silignano uncias III, ubi est ecclesia sancti Angeli, ex fundo Graniano unciam unam, fundum Nignianum in quo est ecclesia sanctae Helenae, fundum Mallianum in quo est ecclesia sancti Juvenalis, ex fundo Atiani uncias III, ubi est ecclesia sancti Petri, ex fundo Robe uncias VI, ex fundo Praetoriolo uncias VI, ubi est ecclesia sancti Sebastiani, ex fundo Usiani qui et Hilianus vocatur, uncias VI, in quo est ecclesia sanstae 129.0976A| Anatoliae, ex fundo Feclinulae uncias VI, ubi est ecclesia sanctae Victoriae, ex fundo Paterno uncias VI, ubi est ecclesia sancti Victorini, ex fundo Salliano uncias III, ubi est ecclesia sancti Martini; ex fundo Curiliano uncias III, fundum Forianum, in quo est ecclesia sancti Tolomei; ex fundo Jusiano uncias III, ex fundo Aciliano unciae semis. Seu et medietatem de Gualdo, qui dicitur Laurus; et medietatem de portione Probati Castaldi; ex fundo Paterno unciam unam et semis; ex fundo Valeriano unciae semis, in quo est ecclesia sancti Martini; ex fundo Corviano uncias VI, ubi est ecclesia sancti Pancratii; ex fundo Bagiano terram modiorum VI, ex fundo Vorriano unciam unam et semis; ex fundo Lavigiano unciam unam et semis; ex fundo Vicarii uncias III; ex 129.0976B| fundo Acutiano uncias VIII, in quo est ecclesia sancti Gregorii. Fundum Montianum, in quo est ecclesia sancti Angeli; fundum Farianum; fundum Paternum, positum in Variano, et in Tulliano; fundum Jussianum in integrum. Ex fundo Agelli uncias IX; fundum Sensianum, in quo est ecclesia sancti Anthymi; fundum Privatis; fundum Albucianum cum appendicibus suis. Gualdum Tancies in integrum per loca designata, sicut primitus ab ipso monasterio possessum est. Fundum Findilianum uncias II, ex fundo Passiani uncias VI, ex fundo Antariani uncias VI, ex fundo Casae-Surdae uncias II, ex fundo Terviliani uncias VI, ex fundo Casae-Candidae uncias VI, ex fundo Polliani uncias VI, ex fundo Bajani uncias VI, ex fundo Betusiani uncias VI, ex fundo Serviliani uncias 129.0976C| IV, ex fundo Mussini uncias VII, ex fundo Seriolae uncias III, ex fundo Mariani uncias VI, ex fundo Serviliani portiunculam unam; ex fundo Sisiani uncias VII, ex fundo Catiniani unciam unam, ex fundo Gaii mediam unciam, ex fundo Turriani uncias XI, ex fundo Bariani uncias XI, ex fundo Salisiani unciam, ex fundo Bastani, ubi est ecclesia sanctae Mariae. Fundum Corbonianum, fundum Luccianum, ubi est domus culta in integrum. Ex fundo Ariani uncias II, ex fundo Septiniani unciam unam et semis. Item ex fundo Septiniani uncias VII. Inter ea casalem Pipinianum cum casis et vineis, seu olivetis et colonis; item casalem Scandilianum per uncias VIII, necnon et casaliculum, qui nominatur Antiquus. Ex casale Antiano uncias VI, et olivetum in Proporaria, 129.0976D| ad quorum vices suscepit sancta nostra ecclesia temporibus domni Adriani papae a suprascripto venerabili monasterio tuo commutationis nomine, id est in casale Flaviano uncias II et semis. Item casalem Canonum in integrum cum casis, vineis, olivetis atque colonis. In casale Ortisano uncias IV, in casale Argasiano uncias III, in casale Caesariano uncias VI, in casale Fabriciano unciam unam, in casale Valeriano uncias II, in casale Secundiliano uncias VI. Utrosque vero casales cum domibus, vineis, olivetis atque colonis tantum, qui a praedecessore nostro domno Adriano papa dati sunt, quoque recepti. Nunc autem praenominatos, fundos, vel uncias suprascriptorum fundorum, seu ecclesias, casas, vineas, 129.0977A| prata, silvas, salicta, rivos, aquas, necnon aquaemolas, oliveta cum vineis, appendicibus suis et colonis, atque familiis ad eos generaliter in integrum pertinentibus, sicut a praedecessorum nostrorum Patrum per privilegia sanctae recordationis domni Adriani quondam papae eidem venerabili monasterio confirmata sunt auctoritate; et sicut primitus, et nunc ab ipso venerabili monasterio possessa sunt, permanenter a praesenti decima indictione, tuae religiositati tuisque successoribus abbatibus sancti monasterii in perpetuum concedimus detinendum. Sub ea videlicet ratione ut omnibus diebus vitae vestrae dum ipsum constiterit venerabile monasterium, quotidianis diebus, quando cantilenam perficitis in eodem sancto monasterio, pro remissione 129.0977B| peccatorum nostrorum centum Kyrie eleison exclamare studeatis. Hos vero omnes praedictos fundos, vel uncias existentes ex corpore patrimonii nostri Sabinensis juris sanctae Romanae, cui Deo auctore deservimus, Ecclesiae, habentes, ita sane ut a te tuisque successoribus abbatibus sancti monasterii singulis quibusque indictionibus pensionis nomine rationibus ecclesiasticis X auri solidi persolvantur, difficultate postposita omni, quae indigent defensione; seu meliorare praedicta loca indifferenter vos sine dubio procuretis efficaciter; nullaque praeterea ad dandam annue pensionem a vobis mora proveniat; sed actionariis sanctae nostrae Ecclesiae apto tempore persolvatur. Statuentes apostolica censura sub anathematis interdictione, et divini 129.0977C| judicii obtestationibus, nulli unquam liceat nostrorum successorum Patrum, vel aliae magnae parvaeque personae, ex ipsis locis, fundis et casalibus, quae a praedicto domno Adriano papa data sunt, et a nobis confirmata, sicut superius legitur, in integrum in usu et utilitate sancti monasterii, penitus auferre 129.0978A| aut ex eisdem venerabilibus locis jure alienare; sed nec ullam violentiam jacturae ibidem inferre praesumat; potius autem omnia haec superius annexa sub annua sanctae nostrae Ecclesiae persolvenda pensione, nec non et centum Kyrie eleison pro nostris facinoribus exclamandum, sic per hujus nostri privilegii paginam ac auctoritate domini nostri beati Petri principis apostolorum sub jure et ditione ipsius monasterii perenniter permanenda confirmamus, ad laudem Redemptoris nostri Domini pro substentatione monachorum, illic ejus matris dominae nostrae servientium clementiae, quatenus hoc beneficium ipsius Dei famuli adepti, nostri memores in suis existant crebris orationibus, ipsum Deum centum Kyrie eleison exorando. Haec vero omnia a nobis 129.0978B| corroborata in perpetuum immutilata permanenda sancimus. Si quis autem, quod non optamus, temerator exstiterit de his quae a nobis pia consideratione confirmata sunt, sciat se domini nostri principis apostolorum beati Petri auctoritate anathematis vinculo innodatum, et cum diabolo et omnibus teterrimis pompis ejus, atque cum Juda traditore Domini nostri Jesu Christi in aeternum inexstinguibili igne colligatum. Porro qui custos et observator exstiterit hujus nostrae apostolicae institutionis, quae a nobis in ipso venerabili monasterio concessa est, benedictionis gratiam vitamque aeternam a misericordissimo Deo nostro coram sanctis omnibus mereatur.
Scriptum per manus Christophori scriniarii in mense Januario, indictione 10. Bene valete.
129.0978C| Datum X Kalendas Februarii per manus Theodori nomenclatoris sanctae sedis apostolicae, imperante domno Ludovico piissimo Augusto a Deo coronato magno pacifico imperatore anno 3, et patriciatus ejus anno 3, indictione 10. 129.0977|
III. PASCHALIS I. I. PASCHALIS I BULLA PRO MONASTERIO FARFENSI. (Anno 817.)[Apud Muratorium, Rer. Ital. Script. II, II, p. 317.] 129.0977D| PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto in Christo filio INGOALDO abbati monasterii sanctae Mariae, quod ponitur in Farfa, in loco qui nominatur Acutianus, tuisque successoribus in perpetuum.
Cum magna sollicitudine nobis instat cura pro universis Dei Ecclesiis ac bonis locis vigilandi, ne aliquam necessitatis jacturam sustineant, sed magis propriae utilitatis stipendia consequantur; ideo convenit 129.0978D| nos pastorali tota mentis aviditate eorumdem venerabilium locorum maximae stabilitatis integritatem procurare, et sedule eorum utilitatum subsidia illic conferre, ut Deo nostro omnipotenti id quod pro ejus sancti nominis amore, et laude, atque gloria ejus divinae majestatis, ejus venerabilibus nos certum est contulisse locis, sitque acceptabile nobis, quae ad ejus locupletissimam misericordiam digna hujusmodi pii operis in sidereis conferatur arcibus remuneratio. Igitur quia petistis a nobis quatenus ex nostra largitate nostroque dono concederemus vestrae religiositati monasterii vestri confirmationem, eorumdemque bonorum quae habet amodo et habiturum erit in 129.0979A| perpetuum: confirmamus autem vobis vestrisque successoribus castella et villas, campos et sylvas, prata et aquas, vineta et oliveta, et aquimolas, cum universis appendicibus, vel omnibus ad eos generaliter et in integrum pertinentibus, sicuti primitus et nunc ab ipso venerabili monasterio possessa sunt, tam in comitatu Sabinensi, necnon et Narniensi, sive in comitatu Reatino, vel Furconino, Asculano, Firmano, Aprutiensi, et Pinnensi, et Balbensi, et Teatino, Romano etiam, et Thuscano, omnesque adjacentias eorumdem monasteriorum, atque pertinentias cum omni integritate concedimus detinenda, tam ea quae modo jure possidetis, quam ea quae in futuro, largiente Domino, poteritis acquirere tu et successores tui, sicuti per privilegia sanctae recordationis 129.0979B| domni Adriani quondam papae eidem venerabili monasterio confirmata sunt, permanenda. Confirmamus autem vobis vestrisque successoribus in perpetuum oblationes, decimationes, vestraque ditione colligendas oblationes mortuorum, a cunctis recipiendas, et a nullis interdicendas. Nullus autem episcopus audeat synodare vel excommunicare monachum vel clericum ipsius monasterii, quos praedicto abbati suisque successoribus concedimus monendos et constringendos, a praesenti decima indictione, tuae religiositati, tuisque successoribus vestri monasterii in perpetuum concedimus detinenda. Statuentes quippe apostolica censura ex auctoritate beati Petri apostolorum principis, sub divinis obtestationibus et anathematis interdictionibus, ut nulli unquam nostrorum successorum 129.0979C| pontificum vel aliae cuilibet magnae parvaeque personae, ipsa praenominata loca, vel insuper auxiliante Deo acquisita, et sicuti supra sunt instituta, a potestate et ditione vestra, vestrorumque successorum ac vestri monasterii quoquomodo liceat auferre vel alienare. Si quis autem temerario ausu, magna parvaque persona, contra hoc nostrum privilegium agere praesumpserit, sciat se anathematis vinculo esse innodatum, et a regno Dei alienum, et cum omnibus impiis aeterno incendio ac supplicio condemnatum. At vero qui pio intuitu curator et observator hujus nostri privilegii exstiterit, gratiam atque misericordiam vitamque aeternam a misericordissimo Domino nostro consequi mereatur in saecula saeculorum. Amen.
129.0979D| Scriptum per manus Christophori scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Februario, indictione supradicta decima. Bene valete.
Dat. Kal. Februarii per manus Theodori nomenclatoris sanctae sedis apostolicae, imperante domno Ludovico piissimo perpetuo Augusto a Deo coronato magno pacifico imperatore anno III, indict. decima.
II. EPISTOLA PASCHALIS I AD BARNARDUM, AMBRONIACENSEM ABBATEM. (Anno 817.)Mabill. Act. SS. Ord. S. Bened. saec. IV, part. II, p. 562.] PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili abbati Ambroniaci in Domino salutem.
129.0980A| Cum militiam et saecularem deposueris dignitatem; cur Deo militare vel principari fugias admodum miramur. Neque enim sine reatu divino apparebit conspectui, qui, multorum salute neglecta, sibi tantum utilis esse quaerit. Quocirca fraternitatem tuam commonemus, et commonentes obtestamur, ne divinae dispositioni rebellis esse contendas. Nemo enim secundum Apostolum sibi sumit honorem, sed qui vocatur a Deo tanquam Aaron. Cum igitur vocatum Viennensis Ecclesia te in suum pastorem elegerit, apostolica vice, quam, licet indigni, tenemus, praecipimus ut opus bonum suscipias, quia de gloria tua ante Christi tribunal erunt hi qui per te salvabuntur. Quod si renueris, quam sententiam notarius filius noster Gregorius, quem de latere 129.0980B| nostro misimus, super inobedientia tua dictaverit, validam ratamque censemus.
III. PASCHALIS I BULLA PRO MONASTERIO S. VINCENTII AD VULTURNUM. Anno 819.)[Apud Muratorium, Rer. Ital. Script., I, II, p. 384.] PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, viro venerabili JOSUE abbati et monasterio Christi martyris Vincentii, quod situm est super Vulturni flumiminis fontem, partibus Samniae, territorio Beneventano, et per te eidem venerabili monasterio et omnibus tuis successoribus regulariter promovendis 129.0980C| in perpetuum.
Divinis praeceptionibus in sanctuarii cultibus nos debere sedule deservire pro animarum regimine scientes, quod in his maximum est pietatis opus, pro quiete monachorum, submoventes quorumdam gravamina ipsorum, vel tyrannidem comprimentes laicorum, statuimus atque firmamus juxta nostrorum decreta praedecessorum. Itaque decernimus et confirmamus sub jurisdictione sanctae nostrae, cui Deo auctore deservimus, Ecclesiae perpetuo muniendum, ita ut nullius alterius ecclesiae jurisdictionibus submittatur praedictum monasterium Christi martyris Vincentii, cum omnibus sibi jure pertinentibus, cellis et terris, villis, castellis, aliis quoque redditibus. 129.0980D| In primis videlicet monasterium beati Petri apostoli, situm juxta fluvio Sabbati in territorio Beneventano, monasterium sanctae Dei Genitricis Mariae in loco Sano cum omnibus suis pertinentiis, monasterium sanctae Mariae in duas Basilicas juxta fluvium Sangro, et aliam ecclesiam sanctae Mariae in duas Basilicas in territorio Teatino; ecclesiam sanctae Mariae in Quinquemillia, ecclesiam sanctae Mariae in Canneto, ecclesiam in Palene sanctae Mariae, ecclesiam sanctae Mariae juxta fluvium Trintum, ecclesiam sanctae Mariae in Musano, ecclesiam sanctae Mariae in Arole, ecclesiam sanctae Mariae in Planisi, ecclesiam sanctae Mariae in Casale Plano. Item monasterium beati Petri apostoli Trite cum omnibus suis pertinentiis, cellam sancti Petri 129.0981A| in Vipera, cellam sancti Petri in Vairano, cellam sancti Petri in Tontole. Item monasterium Domini Salvatoris in Alifas, cellam sancti Johannis in Lisine, et sancti Focati, cellam sancti Joannis et sancti Martini in Luceria, cellam sancti Vincentii in Canusia, cellam sancti Vincentii in Tranis, cellam sancti Vincentii in Siponto, cellam sancti Vincentii et sancti Angeli in Telesia, cellam sancti Vincentii in Toccu, cellam sancti Vincentii in Cajati, cellam sancti Vincentii in Cumis, cellam sancti Vincentii in Tremojola, cellam sancti Vincentii in fluvio Thusciano, cellam sancti Vincentii in fluvio Tersa, cellam sancti Vincentii in Pettoriano, cellam sancti Vincentii et sancti Angeli in Isernias. Item monasterium sancti Georgii infra Salernitanam civitatem, 129.0981B| monasterium sancti Martini in Monte Marsico, monasterium sanctae Columbae in Sera, cellam sancti Donati in Canuno, et sancti Juliani, ecclesiam sancti Mauri in Anglone, et sancti Valentini, cellam sanctae Crucis in Monte Marsico, cellam sancti Hilarii in Calinole, cellam sancti Vincentii in Suessa, cellam sanctae Agathae in Tercino, et ecclesiam sancti Gregorii in Matese, cellam sancti Sossii in Liburias cum inclyto Gualdo. In his omnibus et aliis sibi jure pertinentibus praecipimus, interdicimus ac protestamur, ut nullus qualibet occasione dolos vel immissiones aliquas ingerere praesumat. Concedimus etiam vobis vestrisque successoribus abbatibus hac nostra praesenti auctoritate licentiam apostolicae sedis nostrae quamlibet Christianitatis 129.0981C| formam indigentibus in praefato venerabili monasterio invitandi quem volueritis episcopum, similiter ad ecclesias consecrandas, vel ordinationes clericorum, aut sacerdotum per tempora faciendas. Chrisma vero et confirmationem a beneplacito vobis episcopo acquiratis. Protestamur etiam ut nullus episcopus exinde debeat subdiaconem ad suam synnodum provocare, nisi illius fuerit propria voluntas, aut abbatem vel monachum nullo modo judicare vel excommunicare, aut omnem cujuslibet ecclesiae sacerdotem in praefato venerabili monasterio quamlibet habere ditionem, praeter sedem apostolicam, hac nostra auctoritate prohibemus, ita ut nisi ab abbate monasterii fuerit invitatus, nec misarum solemnia ibidem celebrare praesumat. Volumus, et apostolica 129.0981D| injungimus auctoritate vobis vestrisque successoribus abbatibus, qui ibidem in tempore fuerint ordinati, ut si sacerdotes vel clerici de quacunque ecclesia venerint ad habitandum in congregatione fratrum, sive ad monachicum suscipiendum habitum, statim recipiantur. Statuentes apostolica insuper censura, sub divini judicii obtestatione, sed et validis atque atrocioribus anathematis interdictionibus, ut nullus unquam praesumat, cujusquam dignitatis praeditus potestate, in eodem venerabili monasterio, vel ejus causis incumbere, aut de rebus, aut possessionibus, vel ecclesiis subjectis, vel quidquid de his exinde inesse videntur, quoquomodo auferre aut alienare; sed nec quamlibet malitiam aut jacturae molestiam 129.0982A| ibidem quoquomodo inferre, cum praeratum perenniter, ut dictum est, monasterium firma stabilitate decreverimus sub jurisdictione et tuitione sanctae nostrae Ecclesiae permanendum. Promulgantes quoque, et hoc auctoritate beati apostolorum principis, coram Deo et ejus terribili examine futuro per hujus nostri apostolici privilegii atque constituti paginam, sancimus atque decernimus ut diversas locorum possessiones, quae a regibus, vel ducibus, vel calstaldeis, et reliquis Christianis largita atque oblata sunt, aut in postmodum illic concessa fuerint, firma stabilitate juri ipsius praefati monasterii existenda atque in perpetuum permanenda statuimus. Nec liceat, ut dictum est, ex ejus vel omnibus ejusdem monasterii pertinentiis cuiquam molestias 129.0982B| inferre, vel sibi donata auferre a praefato, juxta quod subjectum iisdem venerabilibus locis apostolicis institutis atque privilegiis constitit, inconcussae permaneant. Et liceat eosdem monachos de sua congregatione semper abbatem eligere; et liceat ipsum abbatem suos qui fuerint judicare monachos, et non solum virile monasterium, sed et muliebre sibi subjectum. Si quis autem (quod non optamus) nefario ausu praesumpserit haec quae a nobis ad laudem Dei pro stabilitate jam dicti venerabilis monasterii statuta sunt, refragare, aut in quoquam transilire praesumpserit, nisi digna poenitudine emendaverit, anathematis vinculo innodatus, et cum diabolo, et ejus atrocissimis, atque Juda traditore Domini nostri Jesu Christi, aeterno incendio 129.0982C| concremandus deputetur. At qui pio intuitu observator in omnibus exstiterit, custodiens nostrum apostolicum constitutum ad cultum Dei respicientem, benedictionis gratiam a misericordissimo Domino Deo nostro multipliciter consequatur, et aeternae vitae particeps effici mereatur. Bene valete.
Scriptum per manus Theodorici scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae in mense Julio, ind. 12, in sacratissima aede beati Petri apostoli, anno quarto pontificatus domni Paschalis papae primi.
IV. PASCHALIS I EPISTOLA AD OMNES CHRISTIANOS AD PARTES AQUILONIS. Commendat Ebonem archiepiscopum Rhemensem et Halitgarium, fidem Christi propagatum missos. (Anno 822.)[Apud Lappenberg, Hamburgisches Urk. pag. 9.] 129.0982D| PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, universis sanctissimis fratribus, coepiscopis, presbyteris seu caeteris ecclesiasticis ordinibus gloriosissimisque principibus, ducibus, sive magnificis comitibus et cunctis Christianis Dei fidelibus.
Cum religiosissimum constet curam ac sollicitudinem erga Dominicum gregem gerere, quem divina dispensatione suscepimus gubernandum, atque coelestia pabula salubri communicatione subministrandum, maxime his qui in compitis et pagis sub principe tenebrarum callida suasione persistunt, et viam vitae ignorantes, devii, non quae sursum sunt, 129.0983A| sed quae deorsum, stulta instigatione perquirunt. Sed quia in partibus Aquilonis quasdam gentes consistere, quae necdum agnitionem Dei habent, nec sacra unda baptismatis sunt renatae, sub umbra mortis existere et magis creaturae quam Creatori ignava mente servire cognovimus: idcirco praesentem reverendissimum fratrem ac coepiscopum nostrum Ebonem, sanctae Rhemensis Ecclesiae archiepiscopum, necessarium cum consensu fidelium Dei duximus illis in partibus pro illuminatione veritatis dirigendum. Quatenus auctoritate beatorum principum apostolorum Petri ac Pauli nostra fraterna vice informatus, ante corpus et confessionem ipsius apostolorum principis evangelizandi publica auctoritate liberam tradidimus in omnibus facultatem, 129.0983B| ut verbum vitae viamque salutis ubique provideat et fidei normam coelesti educatione confirmet, atque apostolicae institutionis doctrinam, omni diabolico errore depulso, viva voce corroboret. Et si fortasse ad hoc divinum pertinens officium aliquid dubium emerserit, ad sanctam Dei catholicam atque apostolicam Romanam Ecclesiam recurrendo semper, ex ejus hauriat purissimo fonte latices, unde et a cordibus mortalium, divina interveniente gratia, noxios emundare possit errores. Collegam denique huic divinae administrationis legationi ei providentes, Halitgarium religiosum adjicientes ministrum constituimus, quatenus ad sedem apostolicam opportuno valeat tempore de credito negotio facilius, praestante Domino, intimare, et nunquam se in qualibet parte 129.0983C| huic nostrae auctoritatis ministerio commisso negligere. Cui coram districto judice inde rationem reddere et de destituto ministerio poenas recipere sempiternas, non dubium esse praefigimus. Pro quo omnes exhortantes unanimiter commonemus ob amorem omnipotentis Dei et Domini nostri Jesu Christi atque apostolorum ejus venerationem; ut in omnibus necessitatibus legationis hujus totis viribus eis solatiari certetis, et in nomine Domini nostri Jesu Christi, sicut scriptum est, recipere debeatis; Qui vos, inquit, recipit, me recipit (Matth. X, 40); et qui vos spernit, me spernit (Luc. X, 16). Et iterum: Quod uni ex minimis meis fecistis, mihi fecistis (Matth. IX, 41). Unde magis magisque commonemus, ut provida devotione et largo charitatis affectu puraque 129.0983D| mente ac sincera intentione, quaeque itineri huic necessaria prospiciatis, nec pia benignitate pro viribus succurrere non renuatis; ut pro certo hujus pietatis opere participes apud Dominum dignae retributionis meritum percipiatis, sive in coelesti descriptione hujusmodi pro compensationis munere in consortio sanctorum connumerari valeatis. Si quis vero huic Dei officio ad illuminationem gentium a sancta catholica et apostolica Ecclesia pio consultu ecclesiastico destinato assensum vel auxilium praebuerit, per interventionem beatorum apostolorum, martyrum quoque atque sanctorum omnium in coelestibus gaudiis talibus pro meritis mereatur ascribi. At vero si quis, quod non optamus, contrarius 129.0984A| adversator huic divino cultui institerit, vel in quoquam praepedire conatus fuerit, et his vel cooperatoribus eorum ad hoc peragendum ministerium temerator exstiterit, ex divina jussione et apostolica auctoritate, anathematis vinculo puniatur et perpetua condemnatione reus diabolica sorte damnetur.
V. EPISTOLA PASCHALIS AD STEPHANUM CADURCENSEM EPISCOPUM. (Anno 822.)[ Gall. Christ. I, I, Instrum., pag. 43.] Fiacense monasterium, in dioecesi vestra situm, quod antecessores nostri, propter quamdam sanctitatis excellentiam, sub dispositione sui moderaminis 129.0984B| et defensionis habere voluerint, et privilegiis specialiter sublimaverunt, nunc novimus esse destructum, ignique a paganis concrematum, et monachos ubique dispersos. Qua de causa doloris affectu tam sanctissimae ecclesiae, quae a Christo dedicata fuisse cognoscitur, sicut decretales litterae gloriosae memoriae domini Stephani secundi papae, nobis testantur ostensae, desolationi compatientes, in ejus restaurationem, prout possibilitas requirit, sollicitudinem adhibere curavimus. Hujus itaque negotii ac laboris venerabili nostro Aymaro committentes praecipimus, et pro suorum absolutione peccatorum, ut eumdem locum ad priorem statum reformet, atque monachos ibi aggreget. Ideo namque ille a nobis monachus et abbas benedictus est, ut clericos ab 129.0984C| ipsa ecclesia, temerario ausu, sibi usurpatum auferat dominatum; et monachorum, quemadmodum fuerat, ibi restituat: quorum vestrae quoque beatitudinis sollicitudinem, ut in cunctis eum adjuvare velit admonemus, thesaurosque, ac libros et sanctas reliquias, necnon et cuncta quae propter timorem gentilium in Capdenacensi castro deportata fuisse noscuntur, reddi sibi absque delatione mandamus; castrum etiam eumdem monasterio restitui, sicut olim Innanti a Clodovaeo rege datum fuerat, praecipimus. Filiosque nostros charissimos Villelmum et Girbertum milites, qui sunt ipsius castri seniores, admonemus, ut abbati Aymaro adjutores in orationibus existant, et jus suum, suique monasterii tam in se ipsis, quam in castro, vel in proprio honore, 129.0984D| quem ex altare Fiacensi habere debent, recognoscant. Omnem praeterea honorem, monasteria, vel ecclesias quae a Pippino rege vel aliis regibus, seu bonis viris eidem monasterio concessa sunt, et illa quae a praedicto Clodovaeo loco Innanti prius erant data, sicut chartarum auctoritas affirmat, Aymaro et successoribus ejus possidenda perpetuo jure censemus. Monasterium ergo quod Conchas nominatur, sub ejus regimine, et abbatis Fiacensis, quemadmodum olim fuerat, concedimus: et, ut eum in priorali dignitate, quia destructum est, restauret, commonemus; ea siquidem libertate praedictum monasterium donamus, qua a beatae memoriae praedecessore nostro Stephano donatum est: videlicet ut nullius 129.0985A| episcopi vel alicujus personae excommunicationi subjaceat, praeter solius pontificis Romani, neque sub alicujus ecclesiae dominatu redigatur, nisi solius Romanae Ecclesiae; et ut liberior ibi sepultura habeatur, et caetera quae in decreto ejusdem antecessoris nostri, in eadem ecclesia posita, scripta sunt, inconcussa serventur. Si quis vero huic nostrae vel illius concessioni contrarius exstiterit, et abbati Aymaro, aut ecclesiae illius habitatoribus molestus fuerit, et corrigere se noluerit, et proprii gradus 129.0986A| damnum incurrat, et velut profanus et incorrigibilis anathema permanebit.
Datum Laterani per manum Gregorii S. R. E. diaconi notarii sacri palatii, undecimo Kalendas Maii, feria secunda post octavas Paschae, indictione 15, anno Dominicae incarnationis octingentesimo vicesimo secundo, pontificatus autem domini Paschalis papae quarto, qui in numero pontificum centesimus habetur. 129.0985|
IV. EUGENIUS PAPA II. I. FRAGMENTUM PRIVILEGII EUGENII II PRO ECCLESIA S. PETRI ROTHOMAGENSI. (Anno 827.)[ Neustria pia, pag. 20.] 129.0985B| EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, etc.
Quoniam, dilectissimus filius noster, SS. Dionysii, Medardi, et Germani, pro voluntate charissimi nostri, Ludovici imperatoris, etc., suggessit quatenus ecclesiae S. Petri, cui praeerat in partibus Neustriae a Clothario constructa, ubi sanctissimus Audoenus requiescit in corpore, hujus modi privilegium auctoritate nostra firmaremus: ut scilicet omnes terras et consuetudines terrarum, a praedecessoribus regibus, 129.0985C| Clothario, Theodorico, item Clothario, Dagoberto, Clodoveo, item Theodorico, Carolo Magno, ac filio ejus piissimo, imperatore Ludovico, isti loco concessus, perpetualiter confirmaremus possidendas, etc. Haec igitur omnia quae praedicta sunt, ut quae ab antecessoribus nostris concessa sunt, Raynoardi ipsius urbis archiepiscopi, consensu, et imperatoris tali anathemate confirmamus, etc., obiit Hilduinus, anno Christi 842.
II. RITUS PROBATIONIS PER AQUAM FRIGIDAM, AB EUGENIO PAPA II INSTITUTAE.[Mabill., Vet. Analect. ] Cum homines vis mittere ad probationem, ita 129.0985D| facere debes. Accipe illos quos voluntatem habes 129.0986B| mittere in aqua, duc eos in ecclesia, et coram omnibus illis cantet presbyter missam et faciat eos ad ipsam missam offerre. Cum autem ad communionem venerint, antequam communicent interroget eos sacerdos cum conjuratione, ita dicens: Adjuro vos, homines, per Patrem, et Filium, et Spiritum sanctum, et per vestram Christianitatem quam suscepistis, et per unigenitum Filium Dei, et per sanctam Trinitatem, et per sanctum Evangelium, et per istas reliquias quae in ista sunt ecclesia, ut non praesumatis illo modo communicare neque accedere ad altare, si vos hoc fecistis, aut consensistis, aut scitis quis hoc egerit. Si autem omnes tacuerint, et nullus hoc dixerit, accedat sacerdos ad altare et communicet eos. Postea vero dicat ad 129.0986C| illos quos communicat: Corpus hic et sanguis Domini nostri Jesu Christi sit vobis ad probationem hodie. Expleta missa, faciat aquam benedictam, et accipiat sacerdos ipsam aquam, ibitque ad illum locum ubi homines probabuntur. Cum autem venerint ad ipsum locum, det illis bibere de aqua benedicta, dicens ad unumquemque: Haec aqua fiat tibi ad probationem. Postea vero conjuret aquam ubi illos mittit. Post conjurationem aquae, exuat illos vestimentis eorum et faciat eos per singulos osculare sanctum Evangelium et crucem Christi. Et postea super unumquemque aspergat de aqua benedicta et projiciat singulos in aqua. Haec omnia facere debes jejunus, neque illi ante manducent qui 129.0986D| ipsos mittunt in aqua.
Conjuratio hominis. 129.0987A|
Adjuro te, homo N., per invocationem Domini nostri Jesu Christi, et per judicium aquae frigidae. Adjuro te per Patrem, et Filium, et Spiritum sanctum, et per Trinitatem inseparabilem, et per Dominum nostrum Jesum Christum, et per omnes angelos et archangelos, et per diem tremendi judicii, et per quatuor evangelistas Matthaeum, Marcum, Lucam et Joannem, et per duodecim apostolos, et per duodecim prophetas, et per omnes sanctos Dei, et per Principatus et Potestates, per Dominationes et Virtutes, et per Thronos, Cherubim atque Seraphim, et per tres pueros Sidrac, Misach, et Abdenago, et per centum quadraginta quatuor millia qui pro Christi nomine passi sunt, et per illum 129.0987B| baptismum quo sacerdos te regeneravit ut si de hoc furto scisti, aut vidisti, aut bajulasti, aut in domum tuam recepisti, aut consentiens aut consentaneus exinde fuisti, aut si habes cor incrassatum vel induratum, evanescat cor tuum et non suscipiat te aqua, neque ullum maleficium contra hoc praevaleat, sed manifestetur. Propterea obnixe te deprecamur, Domine Jesu Christe, fac signum tale ut, si culpabilis est hic homo, nullatenus recipiatur ab aqua. Hoc autem, Domine Jesu Christe, fac ad laudem et gloriam per invocationem nominis tui, ut omnes cognoscant quia tu es Dominus noster qui cum Patre et Spiritu sancto vivis et regnas, Deus, in saecula saeculorum. Amen.
Oratio ad aquam benedictam. 129.0987C|
Suppliciter te, Domine Jesu Christe, deprecamur, tale praesentialiter facere dignare signum ut si iste quod ei objicitur, est in aliquo culpabilis non suscipiat eum haec aqua, sed evanescat ipse et nullatenus modo intro recipiat. Hoc autem, Domine Jesu Christe, fac ad laudem et gloriam ad invocationem nominis tui + ut omnes cognoscant quia tu es Deus verus, et praeter te non est alius, qui vivis et regnas cum Deo Patre in unitate Spiritus sancti per infinita saecula saeculorum. Amen.
Hoc autem judicium creavit omnipotens Deus, et verum est, et per domnum Eugenium apostolicum inventum est, ut omnes episcopi, abbates, comites, seu omnes Christiani per universum orbem eum 129.0987D| observare studeant, quia a multis probatum est et verum inventum est. Ideo enim ab illis inventum est et institutum ut nulli liceat super sanctum altare manum ponere neque super reliquias vel sanctorum corpora jurare.
III. LITTERAE EUGENII II IN GRATIAM COENOBII AGAUNENSIS. (Anno 827.)[ Gall. Christ. tom. XII, instr., pag. 425.] Quia Dominus noster oves proprias, quas suo sancto ac pretioso sanguine acquisivit, beato Petro pascendas commisit, constat nimirum cunctos Dei cultores ipsius subjici tuitioni cujus nos ubique non 129.0988A| diffidimus protegi patrocinio. Quapropter satis convenienter omnibus Christianis oportet ad sanctam matrem Ecclesiam et apostolicam sedem praebere concursum taliter ut et devotio conditoris convenienter sortisse videatur effectum, et piae constructionis oraculi in privilegiis largiendis minime denegetur auxilium. Igitur quia postulavit a nobis Ludovicus, pronomine Pius, excellentissimus rex Francorum, quatenus monasterium sanctorum Agannensium in regno Burgundiae super fluvium Rhodanum, quod in honorem beati Mauritii et aliorum martyrum Sigismundus bonae memoriae rex construxisse dignoscitur, in quo Aedalongus Sedunensis episcopus, sub nomine abbatis canonicorum regulam regere videtur, privilegio cum sedis apostolicae infulis 129.0988B| decoretur, et sub sancta, cui, Deo auctore, praesidemus Ecclesia constitutum praeteritorum regit ordinem gloriosi videlicet regis Sigismundi, ac caeterorum regum post ipsius statuta et privilegia, iterum praesulatus honore consentientes confirmemus, ut nullatenus ullo deinceps tempore irrumpantur, sed sicut ante nostri praedecessores ejusdem loci monachos ita nos canonicos quos, propulsis monachis nefanda et miserabili sorde pollutis, in eodem loco gloriosissimus rex ordinaverat, auctoritate sedis apostolicae decoremus: et neque super illos praelatus aliquis sine eorum communi consilio, vel electione mittatur, neque ex communibus Ecclesiae rebus praeter dispositionem eorum quidquam pertractetur: nec alicujus praelati violentia grassantis 129.0988C| in illorum propriorum bonorum direptionem exerceatur, sed omnia privilegii auctoritate eorum decretis ordinentur et subjiciantur. Et morte anticipati fratris propria vel debita bona confratrum aut parentum dispositione secundum adhuc viventis votum distribuantur, ne saeculari pravitate rubigo ecclesiasticae rapinae ex hoc recolent . . . . , aeruginet, vel vocem laetitiae ulla perturbationis caligine offuscet sub anathematis vinculo colligamus. Et in partibus Burgundiae quamdam curtem, videlicet Arcum nomine, situm in Lingonensi territorio cum ecclesiis et decimis, silvis, aquis, pascuis, cunctisque pertinentiis ejusdem ecclesiae fratribus habendam concedimus. Praeterea piis desideriis Francorum regis aures accommodantes ejusdem monasterii 129.0988D| congregationi Dei mandatis inhaerenti sedisque apostolicae regulam servanti per hujus praeceptionis auctoritatem id quod exposcimur effectu mancipamus. Et ideo omnem cujuslibet Ecclesiae sacerdotem in praefato monasterio, vel in ecclesiis in ejus curtibus sitis, et ejus eleemosynis, constructis et ordinatis, nullum sui prioratus pontificium permittimus habiturum, neque illum qui civitatem Sedunensem nunc habere dignoscitur vel fuerit in posterum acquisiturus quamlibet ditionem seu potestatem extendere, praeter sedem apostolicam prohibemus, ita ut nisi ab eo qui tunc praefuerit ecclesiae, vel a fratribus fuerit invitatus, nec admissorum ibidem celebranda solemnia quispiam praesumat accedere, vel suam in 129.0989A| ibidem dominationem incipiat exercere nec ulla conciliabula praetendere aut quaslibet partes eleemosynarum quae ad sanctum monasterium a fidelibus collatae fuerint sua in parte exigere, neque decimas quae illic a jam dicto S. Sigismundo sunt concessae attentet auferre, eo quod subjectioni apostolici privilegii consistunt inconcussa. Constituimus enim per hujus decreti nostri paginam atque interdicimus omnibus omnino cujuslibet ecclesiae praesulibus, vel cujuscunque honoris dignitate praedictis, sub anathematis vinculo, ne aliquis hujus nostrae institutionis paginam vel donaria et libertatis honores et sanctiones quae a praedicto rege Ludovico et aliis regibus constitutae sunt, et praefato monasterio sub privilegiis indultae, violare praesumat.
129.0989B| Eugenius, Deo auctore, in hac serie privilegii ob amorem Dei et sanctorum martyrum honorem a me facta relegens subscripsi, ac episcopos nostri praesulatus subtus adnotare jussi.
Crescentius peccator jussus a domino papa subscripsi. Bonifacius peccator jussus a domino papa subscripsi. Hieronymus peccator jussus a domino papa subscripsi. Petrus peccator jussus a domino papa subscripsi.
IV. PRIVILEGIUM EUGENII II PRO MONASTERIO LAURIACENSI.[Apud Lunig, Spicilegium ecclesiasticum, continuatio, tom. I, pag. 678.] Cum audivimus christianissimam conversationem 129.0989C| vestram et sanctae fidei bonorumque operum vestrorum processum, summo gaudio atque laetitia fuimus exhilarati, quia divina in vobis operante clementia, ut Apostolus ait: Ubi abundavit delictum, superabundavit gratia (Rom. V), atque quomodo sancta Ecclesia Dei nostris temporibus quotidianum in electione vestra suscipit incrementum, cujus optabilis rumoris index fuit reverendissimus Yrolfus, sanctae Lauriacensis Ecclesiae archiepiscopus et sanctissimus frater noster, vester autem spiritualis pater, qui per suam sanctam praedicationem adoptivos Deo vos genuit filios. Is itaque ad apostolorum limina orationis causa veniens, novam ecclesiam nostris apostolicis benedictionibus informandam subnixe commendavit, quia Domino auxiliante catholice gubernandam in 129.0989D| vestris partibus suscepit. In quibus etiam quondam Romanorum quoque Gepidorumque aetate, ut lectione certum est, in septem episcoporum parochias antecessores sui jure metropolitano obtinuerant dioecesim. Qua ex justitia et lege praefatus Deo dignissimus archiepiscopus debito obligatur, ut illi terrae prius Christicolae, atque suorum antiquitus antecessorum creditae providentiae, quam nunc vos, Dei omnipotentis occulto, mediante judicio, vel ut haereditariam possidetis, ipse evangelicus agricola, diu negata coelestis spargat semina vitae, atque in lucrandis Christo animabus redivivam de vobis nutriat segetem. Quem nos doctissimum divini oraculi ministrum saluti vestrae cognoscentes, per omnia 129.0990A| necessarium fide et exemplo probatum merito erga illam apostolicam servantes sententiam qua dicitur: Quomodo credent sine praedicante, aut quomodo praedicabunt nisi mittantur (Rom. X), ab hac sancta Romana matre Ecclesia vobiscum rectorem transmisimus, atque in praefatis regionibus Hanniae, quae et Avaria appellatur, sed et Moraviae, provinciarum quoque, Pannoniae sive Mesiae apostolicam vicem nostram, et dioecesim atque jus ecclesiasticum exercendi, et usum ac potestatem antecessorum suorum, videlicet sanctae Lauriacensis Ecclesiae archiepiscoporum sibi successoribusque suis canonica auctoritate committimus, atque hujus constitutionis nostrae decretum subscriptionis privilegio roboramus. Pallium praeterea, juxta consuetudinem antiquam, sanctitati 129.0990B| suae dedimus, quod ita sibi concessimus, sicut praedecessores nostri suis praedecessoribus concessere, privilegiorum suorum scilicet integritate servata. Cujus dilectioni quamvis hoc debito permitteremus, propter vestras autem petitionis super hac reflagitantibus ad honorem suum nostram apostolicam vicem et auctoritatem insuper accumulavimus, quod nunquam suis permissum est prioribus, quatenus et vos, confratres et coepiscopi, deinceps ei reverentiam ampliorem exhibere sciatis, et in sana doctrina coelestis eruditionis ad aedificationem vestram ut filii sapientes obediatis, atque vos, laici primates et vulgus, saluberrimis praeceptis suis non velut homini, sed tanquam Deo humiliter obtemperetis, et fide catholica quam per Dominum Jesum 129.0990C| consecuti estis fortes permanentis. Nam totius doli artifex diabolus, cujus dominio in baptismate abrenuntiatis, jacturam et damnum vestrae salutaris surreptionis moleste patitur ac per varias occasiones zizania perfidiae seminando, velut multa injuria bacchatur, et ut vestrum aliquis terga vertat sanctae professioni incessanter molitur. Quapropter saepe dicti archiepiscopi, videlicet pastoris vestri a Deo destinati, institutionibus benignas aures praebete, qui vos et versutione Satanae cavere atque ejus aeternos cruciatus evadere instruit, ac ipse in die judicii de bonis operibus vestris saeculorum Domino perpetua remunerandos gloria praesentabit. Ad perfectam aurem et necessaria eruditionis vestrae salutem, ut comperimus, non sufficiunt pauci, qui modo constituti 129.0990D| sunt vobis, episcopi, quia plures sunt adhuc gentilitatis errore ibidem detenti, ad quos propter inopiam praeconii divini verbi nondum pervenit notitia Christi. Idcirco enim, ut accrescat turba fidelium, studeat solertia vestra pro mercede et remissione peccatorum vestrorum adminiculum atque juvamen praebere reverendissimo Yrolfo archiepiscopo quatenus dudum illic constitutorum episcoporum numerus impleatur, qui congrue constituti et vobis posterisque vestris poterunt esse proficui, si ad restaurationem Ecclesiarum propter nomen Domini de possessionibus vestris, quas redditus dotesque earum fama divulgante, quodam fuisse noveritis, aeternam sufficientiam vobis comparantes eisdem 129.0991A| Ecclesiis ipsi conferatis idoneis viris ad hoc ministerium electis, maxime in his locis, si opportunitas et utilitas commendaverit, ordinentur antistites, ubi indicia ecclesiarum et aedificiorum sedes pontificales olim fuisse demonstrant; sin autem illius arbitrio et deliberatione, qui vel ubi disponantur episcopi concedimus, cui vicem nostram apud vos ecclesiastici regiminis per omnia commisimus.
V. EPISTOLA EUGENII II AD ***. (Anno incerto.)[Apud Goldastum, Collectio decretorum imperialium de cultu imaginum, pag. 725.] . . . Oro autem et obsecro in universo mundo (ut 129.0991B| beati praedecessoris mei domini Gregorii papae utar verbis), fratres et domini mei, in quantum peccatores, fratres mei, in quantum justi, domini mei, quantum ex me, humiliter supplico, quantum vero ex tanta auctoritate, sublimiter moneo, ut nemo me hoc loco propter me, despiciat, quia, etsi ad imitandum nequaquam dignus appareo, magna est tamen virtus charitatis, pacis et unitatis ad quam vos alta potestate in vice beatorum apostolorum Petri et Pauli, in nomine Domini nostri Jesu Christi invitare praesumo, cum S. Paulus veridica voce dicat: Pacem sequimini cum omnibus, et sanctimoniam, quia sine illa nemo videbit Deum, quid felicius, quam et in hoc saeculo desiderando, et in illo fruendo Deum videre? Quid e diverso infelicius, quam nec in hoc saeculo feliciter 129.0991C| optando, nec in illo felicius fruendo videre meruerit Deum? Et, cum hujus assertionis vel veritatis in universo mundo tanta sint testimonia, quae in praesenti tempore nulla evolvere praevaleat lingua nullus que mortalium praescire valeat, quando vel uniuscujusque, vel (quod majus est) totius mundi occasus terminusve fieri debeat, magna me, ut in omnibus 129.0992A| notum est, urget necessitas ut id, et ex debito reddere debeo, diutius differre non audeam, ne forte tanto charitatis debito subtracto in conspectu aeterni judicis pro vobis omnibus reus appaream. Quamobrem oro vel moneo, ut primi mei summi Dei Ecclesiae filii Michael et Theophilus, gloriosi vero et sublimiter a Deo exaltati imperatores Romanorum, uno cum universo catholico nobilissimoque senatu ac populo vobis a Deo ad gubernandum credito, ut ea, quae pro salute vestra, ex auctoritate beati Petri, cui Dominus et Deus noster Jesus Christus claves committere dignatus est regni coelorum dicens: Quodcunque ligaveris super terram, erit ligatum et in coelis, et quodcunque solveris super terram, erit solutum et in coelis, admonere et exhortari, et insinuare 129.0992B| necessarium duximus, patienter audiatis, animumque Deo placitum vestrum, non ad contemnendum, sed ad obediendum et conservandum praeparare studeatis. Ideo autem ad obediendum nobis hortamur, quia omnia, quae vobis de hac causa dicturi sumus, tribus hoc capitulis principaliter et ordinare et confirmare parati sumus, id est, ratione auctoritate, et consilio, videlicet rationem tenendo, et eamdem rationem, in quantum rationabilis, discreta, honesta et utilis fuerit, auctoritate firmando, eamdem vero auctoritatem secundum catholicae fidei veritatem et rectitudinem salubriter intelligendo; ad ultimum vero quid in his ad salutem universalis Ecclesiae tenendum sit consilium Deo placitum dando, et idem consilium confirmando. Et quamvis, ut dignum est, 129.0992C| divina praecellet auctoritas, primo tamen ad mitigandos atque ad adunandos animos in diversa tendentes, ratiocinando omnibus satisfacere volumus, ut eo facilius et divinam auctoritatem secundum sanum catholicae fidei intellectum concordes suscipiant; ac deinde certum nobis consilium suavius amplectantur, amplexumque in futuro custodiant. 129.0991|
V. GREGORIUS PAPA IV. I. PRIVILEGIUM GREGORII IV RABANO ABBATI DATUM. (Anno 828.)[Apud Drouke, Cod. dipl. Fuld., pag. 209.] 129.0991D| GREGORIUS papa, servus servorum Dei, RABANO religioso abbati monasterii Domini Salvatoris, et per te in eodem venerabili monasterio successoribusque tuis abbatibus in perpetuum. Quoniam sunt semper concedenda quae rationabilibus congruunt desideriis, oportet ut devotioni conditoris piae constructionis auctoritas in privilegiis praestandis minime denegetur. Igitur quia postulasti a nobis quatenus 129.0992D| monasterium Salvatoris, a sancto Bonifacio archiepiscopo constructum in loco qui dicitur Boconia erga ripam fluminis Uulda, privilegii sedis apostolicae adminiculis decoretur, ut, sub jurisdictione sanctae nostrae, cui Deo auctore deservimus, Ecclesiae constitutum nullius alterius Ecclesiae jurisdictionibus submittatur. Pro qua re, piis desideriis faventes, hac nostra auctoritate id quod exposcitur effectui mancipamus, et ideo omnem cujuslibet Ecclesiae sacerdotem in praefato monasterio ditionem quamlibet habere aut auctoritatem, praeter sedem apostolicam et episcopum, in cujus dioecesi venerabile monasterium constructum esse videtur, cui licentiam 129.0993A| concedimus tantum cum opportunitas consecrandi altaris fuerit, prohibemus, ita ut, nisi ab abbate monasterii fuerit invitatus, nec missarum ibidem solemnitatem quispiam praesumat omnimodo celebrare, ut profecto, juxta quod subjectum apostolicae sedi firmitate privilegii consistit, inconcusse dotatum permaneat; locis et rebus, tam eis quas moderno tempore tenet vel possidet quam quae futuris temporibus in jure ipsius monasterii divina pietas voluerit augere ex donis et oblationibus decimisque fidelium absque ullius personae contradictione firmitate perpetua perfruatur. Constituimus quoque per hujus decreti nostri paginam ut, quicunque cujuslibet Ecclesiae vel quacunque dignitate praedita persona hanc nostri privilegii chartam quam auctoritate 129.0993B| principiis apostolorum firmamus, temerare tentaverit, anathema sit, et iram Dei incurrens a coetu sanctorum extorris existat, et nihilominus praefati monasterii dignitas, a nobis indulta perpetualiter inviolata permaneat apostolica auctoritate subnixa.
Valete in Christo vestrae religionis memores.
Datum Kal. April., indictione 6.
II. GREGORII IV BULLA PRO MONASTERIO PATAVINO SANCTAE JUSTINAE. Omnia illius bona et privilegia confirmat. (Anno 828.)[Apud Muratorium, Italici Script. ] 129.0993C| + GREGORIUS servus servorum Dei, episcopus, MILONI, reverentissimo abbati monasterii sanctae Justinae virginis et martyris Christi, et sancti Prosdocimi Christi confessoris, situm foris civitate Patavi, in quo ipsorum et aliorum plurimorum sanctorum corpora requiescunt, tuisque successoribus in perpetuum. Quia juste et rationabiliter vestra humilitas nostro apostolatui humiliter postulastis, quatenus pro Dei amore animaeque nostrae remedio, tam per praesentis nostri privilegii auctoritatem, quamque per auctoritatem domni Lotharii, imperatoris Augusti, spiritualis in Christo dilectissimi filii nostri, concederemus et confirmaremus, scilicet omnes res et proprietates praedicti monasterii, cujus ecclesiam Opilius patricius Romanorum fundavit, ibique ejus 129.0993D| corpusculum in pace requiescit in atrio ejusdem ecclesiae supra duas columnas, qui etiam multa tribuit dona in eodem monasterio. Ideoque per praesentem privilegium confirmamus et corroboramus et ipsum monasterium cum omnibus suis pertinentibus, tam intus civitate Patavi consistentibus quamque foris, seu in fluvio Rodolone molendina quatuor et ecclesiam sancti Angeli, cum ejusdem villa, cum decimis et quartis, atque ecclesiam sancti Danielis martyris, et ecclesiam sanctae Julianae virginis et martyris Christi, atque ecclesiam sancti Matthaei apostoli et villa, quae vocatur Macerata, integra cum servis et ancillis cum decimis et quartis, et villa quae vocatur Runco, cum omnibus suis pertinentiis, 129.0994A| cum decimis et quartis, seu cellam sancti Martini in Montesilice cum curte sua et ecclesiam sancti Salvatoris, et ecclesiam sancti Thomae apostoli cum omnibus suis rebus, atque Tribianum atque Pernumium, seu Monte Gutuli, atque in Saccum, et Lignarium cum ejusdem ecclesia in honore sancti Blasii aedificata, cum decimis et quartis, et ecclesiam sancti Michaelis in honorem dedicata et aliam ecclesiam similiter in honore sancti Michaelis in villa, quae vocatur Bruzolo, aedificatam. Atque ecclesiam sancti Nicolai in villa, quae vocatur Flumisello, aedificata sicque in territorio Vicentino castrum sancti Galli cum ecclesia sancti Blasii et sancti Galli, cum decimis et quartis ejusdem castri, seu totam decimam et quartam, et villam, quae vocatur Maxone 129.0994B| seu totam decimam et quartam villae, quae vocatur Rovolone, et ecclesiam sancti Georgii in Rovolone et omnes alias res cum servis et ancillis, atque cum decimis, ubique persistunt: necnon ecclesiam in honorem sanctae Justinae virginis et martyris Christi in villa, quae vocatur Corriza, aedificatam, atque in territorio Bononia tam infra civitatem quam foris civitate, seu in saltu Plano vocato, quantascunque Opilius patricius Romanorum in ipso monasterio emisit, quasque a jure praedicti monasterii sub pensionis nomine detinuit, et quantascunque Flavius Ildebrandus excellentissimus rex a jure ipsius monasterii detinuit, sub pensionis nomine similiter, vel per quodcunque modum detinere visus est is in eodem territorio Bononiensium, monasterium unum 129.0994C| in honore sanctae Justinae dedicatum, situm infra civitatem Bononiae cum area sua, et cum omni domo culto suo tam in ipsa civitate, quamque foris, cum casis, domibus, aedificiis, et cum omnibus sibi pertinentibus in integrum. Item fundum Trecenta, et Sadrianum, et Nuncianum, seu Pulianum, et Silbamunda, et Valle de Lambris, seu Veterana, et Fraxenito, et Memoriola, et alia Memoriola nova, seu Uncianum, et Vicoarucias, seu Carpenetulo, et Soldenicus, et Judicosus pertinentibus, seu fundum Cassinium, et alio Musianus, et in loco Paretes uncias sex, seu Saxorias, et Mauriano, et Casiliello, et Vallefrigida, et in fundo Rutilianis terra culta, et sterpeta insimul juges triginta, et in casale Socioria terra juges decem, et in fundo Veterana casale qui 129.0994D| vocatur Granariolo, et fundum Sitilianum, et Centumpaulinis, et in fundo Trimano, seu Quinquagintula deserta, et Praxeletudo, seu Pissiano . . . . . et Gavinho, et Barbiano, seu filiolis, et Gabiano qui vocatur Vicocecorum, et fundo Columbiano, et Granariolo, et Villamagna, cum casis et massariciis et omnibus sibi pertinentibus, et fundum Quingentula, et Sacioso, et Julianus seu Omicarini, qui est supra Naves, et casale qui vocatur Laurentiacus, atque casale, cui vocabulum est Numianus, hoc est Silisis inter Misianum et Columbianum. Item fundo in alio loco Socioso, et alio fundo Micauri, qui est super ripa de Barbiano, et Gabiano, inter Claudia et Strata. Area vero quae est in vico Romanulo, et 129.0995A| fundo ortus in integrum, et fundo Sitiriano, et Monticlo, et Vindemiolo, seu Marcio, et Arucias, cum casale Paulinis, et Rotarioro, seu Saturioro, et vico Fraxenito. Ipsas omnes suprascriptas res cum servis et ancillis, cum silvis et molendinis, aquarumque decursibus, usibus ac juribus, ac omnibus pertinentibus, sibique subjacentibus, ubicunque consistunt, in integrum. Jubemus itaque, ut nullus dux vel comes aut alia quaevis persona in suprascriptis rebus praedicti monasterii sanctae Justinae liceat ingredi sive per hospitalitatem, aut per quemcunque modum, neque aliquam violentiam facere praesumat, sed potius sub beati Petri principis apostolorum praedestinatione tam deservientes quam residentes ac ipsae res salvi et illaesi persistant, absque 129.0995B| omnium hominum remota controversia. Nam si quispiam contra hujus nostri privilegii auctoritatem violator repertus fuerit, sciat se in iram beati Petri principis apostolorum, et omnium praedecessorum nostrorum, atque sub gravissima indignatione praedicti dilectissimi filii nostri domni Lotharii imperatoris Augusti et nostra casurum, et sub anathematis vinculo damnaturum. Insuper, nisi a malo resipuerit, sciat se compositurum auri optimi multam Mancoseos duo millia, medietatem nostro sacro palatio, et medietatem suprascripto monasterio. Qui vero pro intuitu custos et observator in omnibus exstiterit, benedictionis gratiam, vitamque aeternam cum omnibus sanctis sine fine mereatur habere in saecula saeculorum. Amen.
129.0995C| Scripta per manus Gregorii, protoscriniarii patriarchio Lateranensi.
Datum Romae XII Kalendas Julias, anno ejusdem sedis primo, et domni Lotharii secundo, indictione octava.
Bene valete.
III. EPISTOLA AD EPISCOPOS ET ALIOS DEI FIDELES PER GALLIAM CONSTITUTOS, DE DIGNITATE ET PRIVILEGIIS MONASTERII FLORIACENSIS. (Anno 834.)[Baluz., Miscell. sacr., tom. III.] GREGORIUS episcopus, servus servorum Dei, omnibus episcopis atque aliis Dei fidelibus per Galliam constitutis.
129.0995D| Quoniam ex apostolica successione sollicitudinem omnibus Ecclesiis debemus impendere, sic cupimus generali consulere necessitati ut etiam quorumcunque singulares causas sine fastidio cognoscamus. Igitur cum propter multiplices Ecclesiae Dei curas Gallicanam adeuntes regionem ad gloriosum devenissemus imperatorem Ludovicum, inter alia suggessit auctoritati nostrae idem serenissimus Augustus, et venerabilis partium vestrarum abbas ex coenobio quod nominatur Floriacus in pago Aurelianensi, quod idem monasterium quidam religiosus abbas, Leodebodus nomine, monachis exstruxerit in honorem Dei et sanctae genitricis Mariae necnon beati 129.0996A| principis apostolorum Petri, quodque revelatione divina per monachos ejusdem loci a Capuana provincia corpus illuc sancti Benedicti fuerit allatum, ibique reverenter humatum, sicut manifestissima constat historia. Nam propter stabilimentum monasticae religionis piae memoriae imperator Carolus pater ejus per praeceptum suae auctoritatis eidem loco multa contulit, et ab aliis collata testamento firmavit. Unde postulavit idem amabilis Deo princeps, supra memoratus praefatus abbas ad reprimendam quorumdam cupiditatem privilegium nostrae auctoritatis eidem monasterio conferri. Quapropter constituimus, cum consilio omnium qui adsunt episcoporum, quatenus possessiones et res ejusdem monasterii, mobiles sive immobiles, quae nunc datae 129.0996B| sunt, vel in futurum a religiosis dabuntur, sine ulla inquietudine perpetualiter teneant atque possideant. Nullus deinceps episcopus, dux, comes, vicecomes, vicarius, telonarius, actionarius, vel magna parvaque persona audeat ipsum monasterium vel res ad ipsum pertinentes inquietare, homines sine voluntate abbatis distringere, vel quidquid fiscus exigere poterat aliquo modo praeripere. Addimus etiam ut quia venerabilis pater Benedictus, monachorum legislator et dominus, dux est religionis monasticae, sit etiam qui eidem coenobio praefuerit primus inter abbates Galliae; nec aliquis de ordine sacerdotali, archiepiscopus scilicet, episcopus aut clericus, cum inquietare nec sine voluntate ipsius ad idem monasterium venire aut aliquam ordinationem facere 129.0996C| vel missas celebrare praesumat; ut omni tempore quieti et securi, absque omni molestia vel controversia monachi in eodem monasterio Deo deservire possint. Abbas vero qui ordinandus ibi est, cum electione fratrum, propter vitae meritum et honestatem morum, et non propter turpia lucra seu per pecuniam eligatur, et absque ulla calumnia, a quocunque episcopo, prout sibi placuerit, benedicatur. De sacerdotibus vero aut diaconibus ordinandis id observetur quod in Regula praecipitur, ne saltem aliquis episcopus subjectionem ab eis requirat quos ordinavit, nec unquam officio dignos ordinare differat. Denique si contigerit ut abbas accusetur de criminalibus causis, non unius episcopi judicio determinetur sententia, sed provincialis 129.0996D| concilii exspectetur censura. Aut si forte maluerit appellare sedem apostolicam, res ad Romani pontificis differatur audientiam. Et quotiescunque necessitas urget, eum venire Romam modis omnibus liceat. Solvendi et ligandi potestatem in viros et feminas sui ordinis habeat. Si vero abbas vel monachus de eodem monasterio ad clericatus ordinem promotus fuerit, non illic habeat ulterius potestatem remorandi aut aliquid faciendi. Quia vero de eodem monasterio monachi, [cum] exigente culpa, communione privantur, ejus dioeceseos diversa loca adeunt, et communionem sine aliqua reservatione percipiunt, presbyteris districtius interdicere 129.0997A| necesse est ut facere de caetero non praesumant, quia et regularis ordo dissolvitur et perditionis ex hoc materia ministratur. Quod si, peccatis habitatorum terrae exigentibus, anathema ad eos pervenerit, vel privilegium eidem monasterio indulsimus ut fratres ejusdem congregationis peragant divinum officium in omnibus absoluti. Visum quoque nobis est ut hanc licentiam eidem tribuamus, quatenus fratres qui in quibusdam coenobiis gemunt quod vivere regulariter nequeant, si voluerint, studio meliorandae vitae, ad ipsum ducem monachorum divertere, permittatur eis tandiu in ipso coenobio degere, si contenti fuerint uti monastica consuetudine, quousque in suis monasteriis videatur erdo redire. Permittimus etiam ut si alicujus de ipsis 129.0997B| fratribus onerosa conversatio fuerit, ipse potius cum suo detrimento discedat quam alios inquinet. Haec igitur omnia, quae hujus praecepti decretique nostri pagina continet, tam eidem abbati quam cunctis qui in eo quo est ordine locoque successerint, vel quorum interesse poterit, in perpetuum servanda decernimus. Si quis vero regum, sacerdotum, judicum atque saecularium personarum hanc constitutionis nostrae paginam agnoscens contra eam venire tentaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reumque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat; et nisi vel illa quae ab illo sunt male ablata restituerit, vel digna poenitentia illicita acta defleverit, a sacratissimo corpore et sanguine Domini Dei Redemptoris Jesu Christi alienus sub anathematis interdictione 129.0997C| fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus 129.0998A| sit pax Domini nostri Jesu Christi: quatenus et hic fructum bonae actionis recipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant.
Scriptum per manus Theodori notarii et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Aprili, et indictione 7 [12].
IV. GREGORII IV EPISTOLA AD OTGARIUM ARCHIEPISCOPUM MOGUNTINUM. (Anno 834.)[Apud Mabill., Vet. Analect., pag. 570.] GREGORIUS episcopus, servus servorum Dei reverendissimo et sanctissimo OTGARIO archiepiscopo.
Quod nos tanto amore ac benevolentia diligitis, plus hoc vestra sanctitas quam nostra merita faciunt 129.0998B| quod tamen maxime muneribus directis agnovimus, pro quibus maximas vobis gratias agimus, quia totum erga sedis apostolicae praesulem, ut condecet, curatis impendere, cujus nos vicissitudinem, Deo volente, sanctitati vestrae supplere studemus. De corpore vero sancto quod nobis humiliter vestra quaesivit prudentia, quod dirigeremus non habuimus, quoniam cuncta sanctorum corpora praedecessores nostri nobiscum communiter detulerunt, et unumquodque eorum ecclesiis noviter dedicatis summa veneratione condidimus. Proinde benevolentiam vestram precamur, ut nobis spatium inquirendi diligentius praebeatis quatenus corpus sanctum invenire valeamus ad vestram complendam petitionem, et si inventum fuerit, vestra nobis credere dignetur industria statim quod petistis perficiemus; modo 129.0998C| vero illud non misimus quia inquirentes nequaquam invenire valuimus. 129.0997|
VI. SERGIUS II. SERGII II EPISTOLA AD ANSCHARIUM HAMBURGENSEM EPISCOPUM. (Anno 846.)[Apud Lappenberg, Hamburgisches Urkund. ] 129.0997D| SERGIUS episcopus, servus servorum Dei, ANSCHARIO, sanctae Hamaburgensis Ecclesiae archiepiscopo, gratiam Dei in perpetuum.
Quoniam apostolicae dignitatis est non solum ecclesias fundare, sed et ab aliis ecclesiarum spiritualibus architectis fundatas sublimare, dignum duximus, frater charissime, pio petitionis tuae voto aures debite benignitatis tuae inclinare. Concedimus igitur tibi, sicut a praedecessore nostro, beato Gregorio, concessum est, scilicet ut gentes Wimodiorum, Norblingorum, Danorum, Norvenorum, Suenorum, 129.0998D| vel quascunque septentrionalium nationum jugo fidei praedicatione tua subdideris ad sedem Hamaburgensem spirituali dominatione possideas et omnibus successoribus tuis, ad eamdem sedem perpetuo possidendas relinquas. Decernimus quoque tibi et omnibus successoribus tuis ad sedem Hamaburgensem usum pallii habendum in festis et temporibus praedecessore nostro tibi denominatis, scilicet in Pascha, in Pentecosten, in Natali Domini, in Assumptione, in Nativitate, in Purificatione sanctae Mariae, in Natalitiis apostolorum et Dominicis diebus et in omnibus festis in dioecesi tua celebribus, ornari quoque caput tuum mitra, portare ante te crucem. Age ergo, frater beatissime, opus bonum, quod incoepisti, nec desistas donec proficias, funda in locis opportunis ecclesias, consecra presbyteros et per disterminatos 129.0999A| terminos ordina episcopos, quorum tu omnium archiepiscopus existas, omnesque supradictarum nationum amplius profuturi episcopi cum subjectis sibi plebibus tibi et omnibus successoribus tuis ad sedem Hamaburgensem perpetua subjectione et obedientia subjecti permaneant. Praeterea tibi et sanctae Hamaburgensi Ecclesiae, et omnibus successoribus tuis, auctoritate apostolica firmamus, quaecunque Ecclesiae tuae jam a Christicolis tradita sunt, vel amplius delegata fuerint in parochiis, in praediis, in omnibus rebus mobilibus vel immobilibus, in mancipiis utriusque sexus, ut ea ecclesia praedicta inviolabili potestate perpetuo possideat. Si quis autem contra hujus nostrae auctoritatis privilegium ire tentaverit, et 129.1000A| quoquomodo in parte vel in toto frangere nisus fuerit, cujuscunque potestatis vel dignitatis sit, aeterna excommunicatione cum Juda traditore Domini, pereat, nisi resipiscat, et Ecclesiae Hamaburgensi satisfaciat.
Observator autem hujus admonitionis et jussionis habeat benedictionem omnipotentis Dei beatorumque apostolorum et nostram, qui eorum fungimur vicariatione. Sancta Trinitas fraternitatem tuam omni tempore conservare dignetur incolumem, atque post hujus saeculi amaritudinem ad perpetuam perducat beatitudinem.
Data per manum Leonis, cancellarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Aprili, indictione nona. 129.0999|
VII. LEO IV. I. LEONIS IV EPISTOLA AD ANSCARIUM HAMBURGENSEM ARCHIEPISCOPUM. (Anno 849.)[Apud Lappenberg, Hamburgisch. Urkund. ] 129.0999B| LEO episcopus, servus servorum Dei, beatissimo ANSCARIO sanctae Hamaburgensis Ecclesiae archiepiscopo aeternae vitae beatitudinem, etc., usque ad ecclesiae Hamaburgensi satisfaciat; ut supra in bulla papae Sergii II pro eodem.
Datum per manum Stephani, cancellarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Martis, indictione 12.
II. PRIVILEGIUM LEONIS PAPAE IV PRO MONASTERIO SALVATORIS FULDENSI. (Anno 850.)[Drouke, Cod. Diplom. Fuld. ] 129.0999C| In nomine Domini, LEO episcopus, servus servorum Dei, HATTONI, religioso abbati venerabilis monasterii Domini nostri Jesu Christi Salvatoris et Redemptoris omnium, cunctisque successoribus abbatibus ejusdem monasterii, in perpetuum salutem et apostolicam benedictionem.
Quoniam concedenda sunt semper quae rationabilibus congruunt desideriis, oportet ut devotioni conditoris piae constructionis auctoritas in privilegiis praestandis minime denegetur. Igitur, quia postulasti a nobis quatenus monasterium Salvatoris, a sancto Bonifatio 129.0999D| archiepiscopo constructum; in loco qui dicitur Bochonia juxta ripam fluminis Fultaha situm, in quo ipse gloriosissimus Christi martyr Bonifatius corporaliter requiescit, privilegii sedis apostolicae adminiculis decoretur, ut sub jurisdictione sanctae nostrae 129.1000B| Ecclesiae, cui Deo auctore deservimus, constitutum nullius alterius Ecclesiae jurisdictionibus submittatur pro qua re piis faventes desideriis, hac nostra auctoritate, id quod exposcimur, effectui mancipamus. Et ideo, omnem sacerdotem cujuslibet Ecclesiae in praefato monasterio Fuldensis ecclesiae ditionem quamlibet habere vel auctoritatem, praeter sedem apostolicam, et episcopum in cujus dioecesi idem venerabile monasterium constructum esse videtur, cui licentiam concedimus tantum cum opportunitas consecrandi altaris fuerit, prohibemus, ita ut, nisi ab abbate monasterii fuerit invitatus, nec missarum ibidem solemnitatem quispiam praesumat omnino celebrare, ut profecto, juxta id quod subjectum apostolicae sedi firmitate consistit, inconcusse dotatum 129.1000C| permaneat locis et rebus, tam eis quas moderno tempore tenet vel possidet quam quas futuris temporibus in jure ipsius monasterii divina pietas augere voluerit ex donis, et oblationibus decimisque fidelium absque ullius personae contradictione firmitate perpetua perfruatur. Proinde praecipimus sub testificatione Christi et Ecclesiae, et auctoritate beati Petri apostoli confirmamus ut nullus hominum de rebus et redditibus, seu de familiis quae ad stipendia fratrum, vel ad hospitale pauperum, necnon ad portam hospitum pertinent, auferre vel in beneficium suscipere praesumat, sed magis, sicut constituit beatissimus Christi martyr Bonifatius qui in eodem feliciter pausat monasterio, omnia regulariter ordinata sint. Quae etiam, Deo propitio, inconvulsa permaneant, 129.1000D| tam haec quae suo tempore quam quae nostro vel futuro tempore idem monasterium ex decimis et oblationibus fidelium in proprietatem suscepit. Constituimus quoque per hujus decreti nostri paginam ut, quicunque cujuslibet Ecclesiae 129.1001A| praesul, vel quacunque dignitate praedita persona hanc nostri privilegii chartam, quam auctoritate principis apostolorum firmamus, tentaverit temerare, anathema sit, et iram Dei omnipotentis incurrens a coetu omnium sanctorum extorris existat, et nihilominus praefati monasterii dignitas a nobis indulta perpetualiter inviolata permaneat apostolica auctoritate subnixa.
Scriptum per manum Benedicti, notarii atque scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, mense Maio X Kal. Junii, indictione 13.
III. EPISTOLA LEONIS IV LOTHARIO ET LUDOVICO AUGUSTIS. (Anno 850.)[Apud Ivonem, Decr. I, dist. 63, cap. 16.] 129.1001B| Papa rogat Augustos ut Reatinam Ecclesiam cuidam electo dignentur concedere. C. XVI.
Reatina Ecclesia, quae per tot temporum spatia pastoralibus destituta curis consistit, dignum est ut brachio amplitudinis vestrae sublevetur, ac gubernationis tegmine protegatur. Unde; salutationis 129.1002A| alloquio praemisso, vestram mansuetudinem deprecamur, quatenus Colono humili diacono eamdem ecclesiam ad regendam concedere dignemini, ut vestra licentia accepta ibidem eum, Deo adjuvante, consecrare valeamus episcopum. Sin autem in praedicta Ecclesia nolueritis ut praeficiatur episcopus, Tusculanam Ecclesiam, quae viduata existit, illi vestra serenitas dignetur concedere; ut consecratus a nostro praesulatu Deo omnipotenti, vestroque imperio grates peragere valeat.
IV. EPISTOLA LEONIS IV RITAE COMITISSAE. (Anno 850.) Regio praecepto ab apostolico Colonus Reatinae Ecclesiae ordinatur episcopus. [Apud Ivonem ubi supra, cap. 17.] 129.1002B| Nobis dominus imperator et imperatrix per suas epistolas dixerunt, ut Colonum in Reatina Ecclesia, quae pastoris officio per longa jam tempora destituta videbatur, episcopum facere deberemus, sicut et fecimus. 129.1001|
VIII. BENEDICTUS PAPA III. I. CONFIRMATIO PRIVILEGIORUM CORBEIAE. (Anno 855.)[Apud Acherium, Spicileg., ex chartulariis Corbeiae.] 129.1001C| BENEDICTUS episcopus, servus servorum Dei, universis episcopis Galliarum.
Cum Romanae sedis pontificem constet omnium Ecclesiarum Christi caput atque principem fore, tanquam B. Petri principis apostolorum vices agentem, cui Christus totius Ecclesiae committens principatum fatur: Tu es Petrus, et super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam, et tibi dabo claves regni coelorum (Matth. XVI, 18), cunctatio nulli fidelium relinquitur quod universis Ecclesiis sollicitudinem 129.1001D| praetendere, et omnium in Christo credentium saluti, paci, atque quieti prospicere nos oporteat, ut et quae prava sunt corrigantur, et quae rata roborentur, quae corrupta sunt restaurentur, quae autem integra conserventur. Cumque hanc curam circa universalis Ecclesiae corpus per totius orbis latitudinem diffusae custodire debeamus, speciali tamen praerogativa post Romanam atque Italicam erga Ecclesias Gallicanas nobis convenit observare, quemadmodum praedecessores nostros fecisse manifestum est. Quod competentius nunc quodque fieri oportere ipse reipublicae status testificatur, quandoquidem utramque provinciam unius imperii sceptrum non dividit, et Romanae dignitas Ecclesiae una cum terreno principatu utriusque provinciae regnum communi 129.1002C| jure disponit, ut et rerum principes sua decreta Romanae Ecclesiae sancitis praemuniant et ecclesiastica jura principum statutis adjuventur, aestimantes terrenae reipublicae rectores tunc se feliciter imperare, si suis sanctionibus apostolica confoederetur auctoritas, quam dum in nobis suscipiunt ac venerantur, illum se suscipere gratulantur qui discipulis suis loquitur, dicens: Qui vos recipit, me recipit (Matth. X, 40). Hinc e contrario de contemptoribus ait: Qui vos spernit, me spernit (Luc. X, 16).
Igitur cum, sicut dictum est, apostolicae sollicitudini universalis Ecclesiae credita sit dispensatio, et pro cunctorum fidelium statu perpetuas nostrae sollicitudini vigilias praetendere conveniat, maxima 129.1002D| tamen diligentia curam earum debemus Ecclesiarum gerere quarum specialius providentiam ratio suscepti officii a nobis docet agendam, ut non solum ea quae hactenus in suo statu permanent intemerata serventur, verum ea quae lapsa sunt ad prioris formae dignitatem reducantur. Unde cognoscat omnium praesulum sanctorum per Gallias commorantium reverenda fraternitas quod vir venerabilis Odo, abbas ex monasterio Corbeiae provinciae Galliarum, quod est constructum in pago Ambianensi super fluvium Sommae, adiit nos per venerabilem Amrelmum abbatem, petens ut nostrae auctoritatis privilegium, super electionis propriae statu et rerum suarum libera possessione seu dispensatione praedicto monasterio Corbeiae concederemus. Ostendit quoque nobis privilegia 129.1003A| ab episcopis edita: unum, a praesule Ambianensi, ad cujus dioecesim locus ille pertinet, et coepiscopis suis factum atque roboratum jam antiquis temporibus; et aliud, ab archiepiscopo Rhemensis Ecclesiae Hincmaro et universali concilio episcoporum Galliarum paucis intercedentibus annis conscriptum, et subscriptionibus propriis roboratum petentibus ut, ad quoscunque sive episcopos sive abbates pervenerit, subscribere non graventur. In quibus privilegiis decretum est ut praefatum monasterium Corbeiae, et rerum suarum liberam obtineat dominationem et eligendi sibi abbatem de suis semper habeat potestatem; contradictores vero et repugnantes huic sanctioni anathemate perpetuo damnandos. Super haec autem magnifici imperatoris 129.1003B| Lotharii, et Ludovici ac Caroli mandatum atque supplicatio accessit, idipsum postulantium, videlicet ut episcoporum privilegia nostra quoque auctoritate firmarentur.
Nos itaque cernentes religiosam fore postulationem, neque ab apostolica sollicitudine praetereundum quod pro servorum Dei quieti et sancti pontifices pie statuerunt, et magnifici principes religiose rogabant, et abbas congregationis ejusdem necessario postulabat, censuimus rogati concedere quod ultro decebat nostram pastoralem sollicitudinem exhibere.
Cognovimus etiam, referente venerabili Amrelmo abbate, coenobium, de quo agimus, a praecellentissima Francorum regina Balthilde nobiliter aedificatum 129.1003C| , et a primae fundationis suae statu, cum nobilitate sanctorum virorum et religionis monachicae observantia, tum quoque principum Francorum favoris praerogativa et muniminis protectione semper floruisse. Qua de re factum est ut et immunitates rerum suarum et privilegia eligendi abbatem omnes ei concederent, concessumque fore perpetuis diebus decernerent, suarumque munimenta cessionum in archivis monasterii ad memoriam futurorum servanda reponerent. Quibus cognitis omnibus, nefas esse duximus si non religiosorum principum devotionem sequentes, et sanctorum praesulum exempla comitantes, nostrae cessionis auctoritatem monasterio Corbeiae tribueremus, ne, qui primi propter apostolicae sedis primatum in ecclesiasticis 129.1003D| negotiis disponendis inveniri debeamus,ipsi posteriores reperiamur, et qui ad servorum Dei quietem comparandam caeteris auctoritatis lumen praestare exemplo nostro jubemur, loquente Domino, Vos estis lux mundi (Matth. V, 14), ipsi per negligentiae teporem minime boni operis fulgorem aliis praebeamus.
Qua de re noverit omnis Ecclesia Galliarum, et universus episcoporum coetus eidem Ecclesiae praesidentium, quod privilegia sanctorum praesulum, sive quae diebus antiquis, sive moderno tempore 129.1004A| gesta sunt monasterio Corbeiae, quod est constructum in pago Ambianensi super Sommam in honore sanctorum apostolorum Petri et Pauli, et S. Stephani protomartyris, praesenti auctoritatis nostrae edicto roboramus; id est, ut res monasterii, sive quaecunque a fidelibus oblata fuerint Deo et congregationi fratrum ibidem Christo famulantium, in dispositione abbatis et fratrum maneant, neque episcopus Ambianensis, ad cujus dioecesim coenobium illud respicit, aliquid exinde praesumat, aut aliquis episcoporum quorum in parochiis res aut basilicas habere cognoscuntur, neque in agris, villis, praediis aut cellis, aut in his omnibus quae ad jus et dominationem eorum respiciunt, aut episcopus, aut oeconomus, seu archipresbyter, aut 129.1004B| archidiaconus, aut quilibet ministrorum, seu praepositorum ejus aut conventus faciant, aut convivia praeparent, aut aliquid potestatis jure sibi vindicent, aut exigant vindicanda. Hac quoque conditionis lege omnes episcopi se conveniri noverint, quorum parochias res Corbeiensis monasterii respicere cognoscuntur, nec novum, nec inusitatum causetur quisquam fore quod decernimus, quandoquidem et huic coenobio constat olim jam hoc concessum, et multis aliis non solum in Gallia, vel in Italia, verum toto terrarum orbe, non solum monachorum, verum canonicorum monasteriis hodieque conspicimus manere indultum, et unaquaeque Ecclesia debet manere suis privilegiis contenta, nec ab alia pervadi vel usurpari, quod alterius juris esse 129.1004C| conspicitur.
Cumque Galliarum permaxime Ecclesias fidelium collationibus a Deo constet esse ditatas, ut nemo sit fere episcoporum, cui suae sumptus Ecclesiae satis superque non sufficiant, cujus gratia necessitudinis, quae servorum Christi sunt usibus collata, in suos convertere sumptus praesumant. Sic enim clericorum qui de propriis abundant redditibus communicatio prohibetur cum eis quae conferuntur ecclesiae, ne dum illi acceperint qui de propriis abundant, eorum qui nihil habent inopia non levetur; qua conscientia episcopus suae sumptibus Ecclesiae sufficiens, quae servorum Dei fuerint usibus collata praesumat contingere? Nec veretur quod per prophetam Dominus exprobrat sacerdotibus dicens: 129.1004D| Rapina pauperis in domibus vestris (Isa. III, 14). Pauperes enim Christi esse quis nesciat, qui contemnentes substantiam mundi, Salvatoris nostri vestigia sectantes, qui cum esset dives pro nobis pauper effectus est, sanctae perfectionis titulum sibi divitias arbitrantur.
Quisquis igitur aliquid horum quae fuerint ad necessitates eorum collata, praesumpserit, et suis commodis applicuerit, rapinam in domum suam de substantia pauperis congregat. Omnia quoque quae sunt ecclesiis oblata vel delegata, in pauperum, 129.1005A| pupillorum, viduarum, certum est necessitates destinata. Quare quisquis ex his aliquid in suas utilitates exigit, rapinam pauperis in domum suam congestam detinet. Et Apostolus ait: Quia rapaces regnum Dei non possidebunt (I Cor. VI, 10). Unde ab omnibus quae monasterio Corbeiae fuerint, vel oblata vel quocunque legitimo jure possessa, in pecuniis, in agris, in praediis, in domibus, in cellis, aut ecclesiis, nihil ex eis sibi praesumat aut episcopus, aut quicunque ministrorum ejus, ne contra nostram et majorum auctoritatem faciens, regum quoque decreta pro servorum Christi quiete constituta contemnens, reum se sancti concilii et perpetuae damnationis efficiat.
Et quoniam monachi tranquillitatis pacem, et securitatis 129.1005B| otium habere debent, ut Deo vacantes professionis suae regulam valeant observare, nec episcopus, nec archidiaconus ejus accedant ad praefatum monasterium, nec servorum Dei quietem perturbare praesumant, nisi forte aut abbas, aut fratres, alicujus utilitatis gratia eum vocare voluerint; alias nec in abbatem, nec in aliquem de fratribus quidquam potestatis obtineat, neque per episcopalem fastum aliquid in eos ei liceat; verum abbas secundum regulam S. Benedicti (cap. LXV) liberam monasterii sui habeat potestatem, et monachi ad ejus tanquam ad pastoris sui solummodo respiciant gubernationem, nec episcopale ministerium aliquid ditionis super eos obtineat. Quoniam cum abbas vices Christi in monasterio creditur agere, pastoris officium super 129.1005C| creditas sibi oves habere cognoscitur, utque dispensationis suae ministerium exercere praevaleat digne nullius debet perturbari potestate subjectus, sed ab omni episcopali liber dominatione Christum tantummodo judicem sustineat, cui redditurus est de creditis sibi ovibus rationem. Quapropter modis omnibus statuimus ut episcopus adventus sui praesentia monasterii tranquillitatem non inquietet, nec aliquid in eo episcopali potestate facere praesumat, nec fratribus aut abbati ullam molestiam aut inquietudinis perturbationem ingerat. Quod si violare praesumpserit, non pastoris officium, sed eversoris atque conturbatoris Dominici gregis noverit se agitare tyrannidem, ac per hoc non ut pastor suscipiendus, verum tanquam lupus ab ovili Christi removendus, 129.1005D| damnationis suae poenas anathematis mucrone percussus excipiat. Altaria vero seu basilicas in monasterio rogatus ab abbate pro Christi nomine consecret atque benedicat. Chrisma quoque, sive sanctificationis oleum, singulis annis praebeat. Sed et si quem petierit abbas aut de monachis, aut de canonicis suis ad aliquem gradum ecclesiasticum consecrandum, nullatenus contradicat, nisi forte is pro quo petitur indignus tali honore veritatis testimonio deprehendatur, quoniam sicut divinae benedictionis sacramentum aut pro muneribus, aut pro gratia largiri cuiquam non decet indigno, ita gratis debet 129.1006A| exhiberi dignis, sicut Salvator ait: Gratis accepistis, gratis date (Matth. X, 8).
Electionis autem privilegium ut habeant fratres ejusdem monasterii decernimus, id est, ut quemcunque de seipsis, qui sit monachicae professionis, dignus tamen pastorali praelatione, voluerint eligere secundum regularem auctoritatem, potestatem habeant eligendi. Et super monentes obsecramus gloriosos filios nostros Lotharium, Ludovicum, Carolum Augustum, ut sicut memorabiles Augusti, genitor et avus eorum, et priores ante se reges Francorum eidem coenobio concesserunt eligendi de semetipsis abbatem, atque ipsi suis praeceptis hoc idem sanxerunt, ita quoque conservare suis temporibus pro Christi amore dignentur, et conservanda perpetuis 129.1006B| diebus aeternitatis suae legibus constituant, ut dum famulis Christi libertatem electionis concesserint, et concessam servare studuerint, et praesentis vitae regnum, et sempiternae beatitudinis gloriam a Domino ipsi percipere mereantur. Atque quod est aut regio munere, aut fidelium devotione ad idem coenobium Deo famulisque ejus oblatum, nec ipsi auferant, nec alios auferre permittant. Quoniam valde justum constat atque religiosum ut, qui a Domino meruerunt percipere regni honorem, ipsi Deo conservent quod ei collatum est pia credentium devotione; et, qui a Christo regali magnificentia praelati sunt caeteris, ipsi famulis Christi eligendi sibi pastorem non auferant libertatem. Nam quis ignorat illa quae collata sunt Deo per fidelium manus, divinitati possidenda 129.1006C| consignari, et ab humano jure in jus divinum concedi; nec etiam hominum dominationi posse transcribi, quod constat divinitatis possessione semel fore contraditum? Unde quisquis ea sui juris dominationi conatur adjungere, alterius, id est, Dei juris pervasorem certum est fore eum. Etenim si quis alicujus hominis possessionem per violentiam sibi conatus fuerit usurpare, reus publici juris efficitur, et tanquam raptor et pervasor haereditatis alienae legali judicio puniendus subjicitur, multo magis igitur, quicunque res Deo consecratas in jus suae possessionis transfuderit, non humani tantum, verum etiam divini juris noxius tenetur, et non solum raptoris aut pervasoris crimine, verum etiam sacrilegii nota damnandus, coelesti judicio multabitur.
129.1006D| Unde magnifici principes cogitent quanto se crimine ante conspectum divinae majestatis obligent, qui res Deo traditas invadere et ab ecclesiasticis usibus in suas utilitates convertere non metuunt. Si vero privatorum, quamvis ingenuorum hominum, tamen possessiones injuste pervaserint, atque violenter abstulerint, non reges, id est justi et modesti, sed tyranni, id est crudeles et iniqui vocantur et habentur, quo nomine, quove honore censendi sunt, qui divinam haereditatem, id est, Ecclesiae Christi possessionem injuste invadunt et violenter auferunt? Unde haec cogitantes filii nostri religiosissimi principes 129.1007A| res monasterii Corbeiensis inviolatas illibatasque tanquam sacrae divinitatis custodiant, nec ipsi eas tollentes, nec ab aliis auferri sinentes, ut ante conspectum superni regis, quod dicuntur nomine, reges merito censeantur, ut, dum Deo quae sua sunt custodiunt, eis a Deo et terreni regni principatus custodiatur et sempiternae beatitudinis corona tribuatur.
Quapropter monentes eos hortamur, ut tam sua quam priorum principum concessa inconvulsa custodientes, pontificum quoque nostraque decreta nullatenus praevaricantes, monasterio saepedicto electionis privilegium, tam suis quam futuris temporibus, et servent et servanda sanctionis perpetuae stabilire decernant. Veritatis etenim voce docemur quoniam, 129.1007B| si quis in ovile Christi non per ostium ingreditur, sed aliunde ascendit, hic fur est et latro, et talis non Dominici gregis salutem, sed sua lucra, non ut salvet, sed ut perdat, requirit. Ovile autem Christi fore collegium sanctum monachorum, nullus prudentium dubitat. In hoc ovile per ostium ingreditur quando per electionis ordinem, secundum regularem constitutionem, aliquis pastorale ministerium sortitur; qui vero regia dominationis potestate suffultus, et non per electionis gratiam super Dominicum gregem primatum arripit, hic non pastor, id est vicarius Christi, sed fur et latro esse cognoscitur, nec ut Dominicum gregem custodiat, sed ut perdat et dissipet intrare deprehenditur. Unde quisquis ei potestatis hujus tribuit dominationem, de morte 129.1007C| tantarum animarum, in die judicii, reus judicabitur quantis hic, per pravitatis exempla, causa fuit perditionis.
Qua de re, gloriosi principes, monasterio huic electionis praerogativam concedite, neque aliquam personam aut laicam, aut canonicam, quod contra omnem ecclesiasticum ordinem est, aut etiam monachum ex alio monasterio, vel non secundum regulam electum, super illud regali potentia constituatis, ne domus Dei, quae domus orationis esse debet, per vos fiat spelunca latronum. Neque enim ignoratis hujusmodi praelatos et auctores hujusmodi praelationis a domo aeternitatis divina censura exturbandos, et ad supplicia ultionis perpetuae deportandos. Unde quae sententia damnationis a nobis est in tales 129.1007D| exercenda nisi quam Spiritus sanctus ore prophetico protulit: dicens: Omnes principes eorum qui dixerunt: Haereditate possideamus sanctuarium Dei. Deus meus, pone illos ut rotam, et sicut stipulam ante faciem venti: sicut ignis qui comburit silvam, et sicut flamma comburens montes, ita persequeris eos in tempestate tua, et in ira tua turbabis eos (Psal. LXXXII, 11). Qui sunt enim qui sanctuarium Dei haereditate possidere dicuntur, nisi illi qui res Deo dedicatas, et ad usus pauperum servorumque ejus collatas, saecularis potentiae dominatu, non electionis gratia, quaerunt obtinere? Principes autem illorum sunt hi qui votis eorum suffragia praestando, aut ecclesiae 129.1008A| res illis tradendo consentiunt. Quali autem utrique feriantur divinitus ultione superius dicta sententia comprehendit, quae ostendit eos a coelestis patriae stabilitate projiciendos, et temporalis nobilitate lapsos quasi rotae vertigine circumferendos, postque praesentis terminum vitae, turbidine divinae animadversionis velut stipulam ariditatis vanitate levissimam rapiendos, et infructuositatem eorum atque superbiam tanquam silvestrem sterilitatem et contra Deum elatu tumorem terrae, igni flammaque vorante comburendos.
Ut hanc igitur ultionis divinae severitatem non subeant, studeant Christianissimi principes Christi ecclesiis electionis sua jura conservare, et quod universae debetur Ecclesiae, Corbeiensi non auferant 129.1008B| monasterio: ut dum ei propter honorem Dei jus electionis indulserint, et res monasterii violentorum ambitionibus ne deserviant, incontaminatas servaverint, ipsi coelestis regni cum Christo participium consequantur. Nec illud aliquando in saecularium manus, aut canonicam dominationem permittant; quod habitatorum summa destructio est, et dantis sive accipientis summa damnatio. Nam quid est aliud saecularem personam pastoris vice Ecclesiae Dei praeferri, quam abominationem desolationis in templo Dei constituere? Quicunque igitur hoc faciunt, Pilato similes inveniuntur, qui Caesaris imagines in templo Domini statuit venerandas. Et cum Apostolus fidelibus loquitur, dicens: Nolite conformari huic saeculo, sed reformamini in novitate sensus vestri 129.1008C| (Rom. XII, 2): qui saecularem personam monachis praeficit, quantum in saeculo de forma spiritus ad formam saeculi, et de imagine Christi ad imaginem terreni regis eos impellit, quoniam omnis sublatus praelati sui debet imaginem sequendo imitari. Unde non parvo se delicti scelere putet involvi, qui tales Ecclesiae praeponit, in quorum forma servi Christi, non Christi humilitatem, sed superbiam mundi; non coelestis patriae desiderium, sed concupiscentiam saeculi contemplentur semper et addiscant.
Quod quia videtis, excellentissimi principes, scelestissimum fore, hoc impietatis sacrilegium a monasterio Corbeiensi propellite semper, sed nec canonici ordinis personam super illud aliquando vel praeponatis, vel praeponi sinatis. Memores estote quod 129.1008D| Nabad et Abiu, quia ignem alienum Domino in incensum obtulerunt, divino igni consumpti sunt. Ignem siquidem alienum in incensum offert Domino, qui monasticae religioni aliquem sub canonica professione militantem, ut pastoris vicem obtineat praerogat. Verum quia tales ultione feriuntur, illorum signat interitus, qui mox praesentis poenae supplicio consumpti, quid eorum imitatores mereantur suae damnationis exemplo posteris signaverunt. Omnes quoque, licet monasticae sint professionis, si non per electionem regularem constituti fuerint rectores eidem monasterio, de quo loquimur, qui tales per munera cognoscuntur admissi, id est, aut per pecuniam, 129.1009A| aut per gratiam, aut per obsequium, universa a nobis Petri principis apostolorum auctoritate cum Simone, cujus imitatores existunt, anathemate condemnantur. Et, ut religiosi principes ab hac damnationis sententia maneant immunes, studeant omnibus modis circa monasterium praefatum electionis privilegium servare semper inviolatum, quoniam secundum jam olim a sanctis Patribus definitam promulgationem, Ecclesiae Corbeiensis praelationem, non per legitimam monachorum in eodem coenobio Christo militantium electionem, sed contra regularem atque canonicam auctoritatem, et dantem et accipientem, a Christi regno sanctorumque consortio anathematizamus, neque societatem poterunt habere Jerusalem coelestis, qui eam in terris peregrinantem 129.1009B| dissociare conantur. Quod agere certum est omnes qui non pastores, sed latrones, nec Christi vicarios, sed Antichristi sequaces, super eam constituere non verentur, ut domus Dei, non domus orationis, sed spelunca latronum existat, nec in ea forma Christi, sed abominatio desolationis emineat.
Sed si reipublicae rectores, divinorum contemptores praeceptorum et episcoporum, atque nostram super hac re decernentem contemnentes auctoritatem, non quem regularis electio decreverit, sed quem eorum dominatio voluerit, illi praeposuerit congregationi, monachi loci ejusdem episcopum, ad cujus dioecesim monasterium pertinet, obsecrent, ut aut per seipsum, aut una cum eis ad archiepiscopum 129.1009C| Rhemensem referat, atque simul principem conveniant, et eum super trangressionis suae periculo commoneant. Quod si episcopus dioecesis illius aut propter timorem, aut favorem principis, aut propter imprudentiam, vel pastoralis curae negligentiam, ferre auxilium vel noluerit vel contempserit, fratres per seipsos praefatum archiepiscopum et vicinos episcopos adeant, et necessitudinis suae causam eis manifestent utque sibi ferant auxilium supplicent. Archiepiscopus autem vel ipse solus, vel cum caeteris episcopis suae dioeceseos regem adeant, et super electione violata eum commoneant, utque corrigere dignetur et verbis suadere, et precibus obsecrare non desistant. Quod si eos audire contempserit, nec peccati sui corrigere culpam maluerit, excommunicationis 129.1009D| apostolicae sententiam damnatus excipiat. Si vero vel episcopus cujus parochia est, aut archiepiscopus, aut caeteri suffraganei negligentes super hoc fuerint, aut contempserint, aut irritum duxerint, damnationis cujus sententiae teneantur obnoxii, non ignorant. Dicit enim propheta: Si non annuntiaveris iniquo iniquitatem suam, sanguinem ejus de manu tua requiram (Ezech. III, 20). Unde noverint se eodem vinciendos anathemate, si neglexerint pro grege Dominico pastoralis curae sollicitudinem adhibere.
Scriptum per manum Theodorici, scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Octobrio, indictione quarta. Bene valete.
II. PRIVILEGIUM BENEDICTI PAPAE III PRO MONASTERIC SALVATORIS FULDENSI. (Anno 857.)[Dronke, Cod. diplom. Fuld. 129.1010A| BENEDICTUS episcopus, servus servorum Dei, THEOTONI religioso abbati venerabilis monasterii Domini Salvatoris, et per te in eodem venerabili monasterio successoribusque tuis abbatibus, in perpetuum. Amen.
Quoniam semper sunt concedenda quae rationabilibus congruunt desideriis, oportet ut devotioni conditoris piae constructionis auctoritas in privilegiis 129.1010B| praestandis minime denegetur. Igitur, quia postulasti a nobis quatenus monasterium Salvatoris, a sancto Bonifatio archiepiscopo constructum in loco qui vocatur Boconia erga ripam fluminis Uoldaha, privilegii sedis apostolicae adminiculis decoretur, ut sub jurisdictione sanctae nostrae cui, Deo auctore, deservimus Ecclesiae constitutum, nullius alterius Ecclesiae jurisdictionibus submittatur. Pro qua re piis desideriis faventes, hac nostra auctoritate id quod exposcitur effectui mancipamus. Et ideo omnem cujuslibet Ecclesiae sacerdotem in praefato monasterio ditionem quamlibet habere aut auctoritatem praeter sedem apostolicam et episcopum, in cujus dioecesi idem venerabile monasterium constructum esse videtur, cui licentiam concedimus 129.1010C| tantum cum opportunitas consecrandi altaris fuerit, prohibemus ita ut nisi ab abbate monasterii fuerit invitatus, nec missarum ibidem solemnitatem quispiam praesumat omnimodo celebrare, ut profecto, juxta id quod subjectum apostolicae sedi firmitate privilegii constitit, inconcusse dotatum permaneat locis et rebus, tam eis quas moderno tempore tenet vel possidet, quam quae futuris temporibus in jure ipsius monasterii divina pietas potuerit augere ex donis et oblationibus decimisque fidelium, absque ullius personae contradictione firmitate perpetua perfruatur. Constituimus quoque per hujus decreti nostri paginam ut, quicunque cujuslibet Ecclesiae praesul, vel quacunque dignitate praedita persona, hanc nostram privilegii chartam, quam auctoritate 129.1010D| principis apostolorum firmamus, temerare tentaverit, anathema sit, et iram Dei incurrens a coetu omnium sanctorum extorris existat, et nihilominus praefati monasterii dignitas, a nobis indulta, perpetualiter inviolata permaneat apostolica auctoritate subnixa.
Scriptum per manum Zachariae, notarii et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Octobrio, indictione sexta. Actum X Kalendas Novembrias per manum Theotfolcti, secundicerii sanctae sedis apostolicae, imperante domno piissimo principe Augusto Ludovico a Deo coronato, magno pacifico imperatore, anno nono, indictione sexta. Amen.
III. PRIVILEGIUM PRO CIVITATE INTERAMNENSI. (Anno 858)[Apud Ughelli, Italia sacra. ] 129.1011A| In nomine D. et Salvatoris Jesu Christi, anno ab Incar. ejusdem D. N. J. Christi 857, mense Maii, indict. 6.
Honestum nimis, et necessarium videtur esse negotium . . . . . assequi servitia pro remuneratione sui laboris, ex nostris rebus, ac publicis causis eis concedimus et condonamus. Divinum namque praeceptum est ut sequatur vota fidelium, fructum tamen laborum ac praemium, qua auctoritate D. N. J. Christi Salvatoris, atque B. Mariae semper Virginis, 129.1011B| sanctorumque apostolorum principis Petri et Pauli, omniumque simul sanctorum, ego D. Benedictus III, papa, ac gubernator S. et apostolicae sedis, totiusque Ecclesiae universum per orbem, de praesenti die, Domini concedente gratia atque ejus divina auspicante clementia, simulque suggerente gratuita pietate, damus et concedimus auctoritate Domini Salvatoris vobis habitatoribus civitatis Teramnensis, majori et minori natu, vestrisque haeredibus, et successoribus in perpetuum, id est totam jam dictam civitatem, cum muris, et aedificiis, decursibus aquarum, et alveis, ac marginibus, indeque concurrentibus, et cum tota sua pertinentia, cum vallibus, collibus, montibus, ac planitiis fundura, ac vocabula circumquaque posita. Insuper 129.1011C| concedimus vobis alias res per hos fines, sicut transire videtur per stradam Domnitam, et exire videtur per portam quae dicitur Romana, et per antiquum pontem subiitque in colle qui vocatur Altilianum, et per jam dictum collem descendit in fossatum quod vulgari nomine dicitur Cuda, deinde pergit in lagia, et per decursus jam dictae lagiae descendit in furcam quae vocetur Petra de confinio, deinde subit per montem ubi dicitur Aquae vivae, atque de hinc ascendit in montem qui dicitur Matum, ac pro montanis vallibusque transire videtur 129.1012A| per montem ad agrum qui dicitur Rusclum, atque deinde descendit per viam quae pergit in marmora, deinde descendit per marginem montis in alveo fluminis in loco ubi mergere videtur aqua jam praenominata marmora ac per decursus jam supradicti fluvii decurrit in jam dictam civitatem Teramnensem. Infra hos vero fines atque vocabula concedimus vobis, vestrisque haeredibus et successoribus in perpetuum castris, muris, aliisque aedificiis, terris, vineis, pomis, aliisque arboribus, fructiferis et infructiferis, montibusque cum vallibus, cultum et incultum, aquis, decursibusque earum, cum introitu et exitu suo cum omnibus, et in omnibus, quantum infra et super se habere videtur, vel in antea haberi apparere habetur, ad honorem D. N 129.1012B| Jesu Christi, et B. Mariae semper Virginis, et B. Petri apostolorum principis, ad utilitatem vero vestram, successorumque vestrorum . . . . sane videlicet ratione et convenientia concedimus vobis jam supradictis res vestrisque haeredibus et successoribus in perpetuum, quia in omnibus semper nobis obedientes fuistis, atque in utilitatem servitiumque nostrum parati estis, et in futurum spontanee promittitis adimplere, in sancta summaque sede apostolica confirmo habere vos, ac possidere vos vestrosque haeredes, vel successores in perpetuum cum Domini benedictione, nostraque nostrorumque successorum insuper obligo atque confirmo. Si quis autem, vel temerarius in aliquo molestare, aut inquietare, ac litigare per quodlibet ingenium voluerit, aut contra 129.1012C| hanc nostrae concessionis chartulam contrarius exstiterit, fiat anathema, et anathemata insuper fiat, compositor in summa et apostolica sede C lib. auri optimi; soluta vero poena, haec chartula semper fiat stabilis in perpetuum. Joannes nepos domini pontificis, Gualterius similiter nepos ejus, testes; Sanxo, comes Raynerius de Joseph, Adam de Alberto, testes.
Ego Petrus, scriniarius S. R. E., hunc praeceptum per jussionem D. Benedicti III, papae, manu mea subscripsi. 129.1011|
IX. NICOLAUS I. I. PRIVILEGIUM NICOLAI PAPAE PRO MONASTERIO SALVATORIS FULDENSI. (Anno 859.)[Dronke, Cod. diplom. Fuld. ] 129.1011D| NICOLAUS episcopus, servus servorum Dei, THEOTON., religioso abbati venerabilis monasterii Domini 129.1012D| Salvatoris, et per te in eodem venerabili monasterio successoribusque tuis abbatibus, in perpetuum.
Quoniam semper sunt concedenda quae rationabilibus congruunt desideriis, oportet ut devotioni conditoris piae constructionis auctoritas in privilegiis praestandis minime denegetur. Igitur, quia postulasti a nobis quatenus monasterium Salvatoris, a sancto Bonifatio archiepiscopo constructum in loco 129.1013A| qui vocatur Boconia erga ripam fluminis Fuldaha, privilegii sedis apostolicae adminiculis decoretur, ut sub jurisdictione sanctae nostrae, cui, Deo auctore, deservimus, Ecclesiae constitutum, nullius alterius Ecclesiae jurisdictionibus submittatur. Pro qua re piis desideriis faventes, hac nostra auctoritate id quod exposcitur effectui mancipamus, et ideo omnem cujuslibet Ecclesiae sacerdotem in praefato monasterio ditionem quamlibet habere aut auctoritatem, praeter sedem apostolicam et episcopum in cujus diocesi idem venerabile monasterium constructum esse videtur, cui licentiam dedimus tantum cum opportunitas consecrandi altaris fuerit, prohibemus ita ut nisi ab abbate monasterii fuerit invitatus nec missarum ibidem solemnitatem quispiam 129.1013B| praesumat omnino celebrare, ut profecto juxta id quod subjectum apostolicae sedi firmitate privilegii consistit, inconcusse dotatum permaneat locis et rebus, tam eis quas moderno tempore tenet vel possidet, quam quae futuris temporibus in jure ipsius monasterii divina pietas voluerit augere ex donis et oblationibus decimisque fidelium, absque ullius personae contradictione firmitate perpetua perfruatur. Caeterum vero hoc deliberantes decernimus ut congruis temporibus nostrae sollicitudini ecclesiasticae intimetur, qualiter religio monastica regulari habitu dirigatur concordiaque convenienti ecclesiastico studio mancipetur ne forte, quod absit, sub hujus privilegii obtentu animus gressusque rectitudinis vestrae a norma justitiae aliquo modo retorqueatur. 129.1013C| Constituimus quoque per hujus decreti nostri paginam ut quicunque cujuslibet Ecclesiae praesul, vel quacunque dignitate praedita persona, hanc nostri privilegii chartam quam auctoritate principis apostolorum firmamus temerare tentaverit, anathema sit, et iram Dei incurrens a coetu omnium sanctorum extorris existat, et nihilominus praefati monasterii dignitas a nobis indulta perpetualiter inviolata permaneat apostolica auctoritate subnixa. Scriptum per manum Petri, notarii et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Junio, indictione septima. Bene valete.
Datum II Idus Junias per manum Tiberii, primicerii sanctae sedis apostolicae, imperante domno piissimo principe Augusto Ludovico, a Deo coronato, 129.1013D| magno, pacifico imperatore, anno decimo; et patricio anno decimo, indictione septima. Amen.
II. BULLA ( fictitia ) NICOLAI PAPAE I QUA CONFIRMAT DIPLOMA CAROLI MAGNI PRO MONASTERIO S. DIONYSII.[Apud Grandidier, Histoire de l' Eglise de Strasbourg. ] NICOLAUS episcopus, servus servorum Dei, universis Christi fidelibus nunc et futuris temporibus, salutem.
129.1014A| Quoniam, juxta scripta petitoria filii nostri praecellentissimi regis Caroli, privilegium praesentibus auctoritatis nostrae dilectis filiis monasterii Christi martyris Dionysii in abbatiola Lebracensi, sub regula sancti Benedicti religiosa conversatione degentibus, unanimi consensu sacri concilii perpetuo indulgemus, concedimus atque confirmamus, ut sicut ipse gloriosissimus filius noster Carolus divino ductus amore de villis et facultatibus, seu stipendiis specialiter praedictorum fratrum ornamentum et ecclesiae suae hospitium atque pauperum usibus servata, vel meliorata seu aucta ordinatione, quae tempore piae memoriae genitoris sui Pippini fuere facta constituit, ac praecepto suae auctoritatis firmavit, ita, sicut in eisdem praeceptis et donationibus 129.1014B| continetur, perpetuo inconvulsa permaneant. Constituimus iterum, auctoritate beati Petri, ut nullus cujuscunque conditionis fuerit, de his quae in praeceptis ipsius filii nostri Caroli et aliorum regum collata sunt, sub cujuslibet causae occasione sive specie, in praejudicium donationis quidquid minuere vel auferre, obligare, alienare, impedire, invadere, vendere, emere, et suis usibus applicare vel aliis quasi piis causis pro suae avaritiae excusatione, praesumat; sed cuncta quae praefatis usibus monachorum oblata sunt vel offerri contigerit, perenni tempore illibata et inconvulsa sine aliqua inquietudine profutura permaneant. Volentes itaque malitiis hominum obviare, litteris in praejudicium et detrimentum praedictorum confectis et contra nostrum 129.1014C| decretum instrumentum datis cassamus, nulliusque valoris esse decernimus. Nulli etiam archiepiscopo, aut episcopo ab eisdem judicibus deputatis liceat in ipsos monachos aut in aliquem, qui eis decimas aut alios reditus tenetur exsolvere in praejudicium ipsorum sententiam excommunicationis, aut interdicti proferre, nec invitos eos ad se in judicium compellere, dum tamen abbatis sui tanquam ordinarii voluerit parere mandato. Et quoniam petitioni ipsius filii nostri Caroli annuere cupimus, horum omnium quae hujusmodi praecepti, decretique nostri et sui pagina continet, dilectos filios nostros archiepiscopos Moguntinensem et Trevirensem et eorum suffraganeos, simul hos qui suo ordine et loco successerint, conservatores constituimus eisdem, 129.1014D| et cuilibet eorum in solidum qui fuerint requisiti, mandantes quatenus ipsum monasterium Lebrahae molestari, aut inquietari, in juribus et bonis, atque privilegiis, ut praemitittur, collatis et concessis non permittant. Si quis autem temerario ausu, magna parvave persona, contra hoc nostrum apostolicum decretum agere praesumpserit, sciat se anathematis vinculo innodatum ac regno Dei prorsus alienum, cum omnibus impiis incendii aeterni damnatum. 129.1015A| At vero, qui observator hujus decreti exstiterit gratiam atque misericordiam, vitamque aeternam a benignissimo Domino nostro Jesu Christo consequi mereatur.
Datum XIV die Kalendarum Maii per manus Humberti, cancellarii sanctae sedis apostolicae, in Lateranensi basilica, pontificatus nostri anno tertio.
III. NICOLAI PAPAE I BULLA PRO MONASTERIO SUBLACENSI (Anno 858-867.)[Muratori, Antiq. Ital., tom. V.] NICOLAUS episcopus, servus servorum Dei, dilectissimo filio nostro AZZONI religioso abbati et presbytero, et monachis de venerabili monasterio sanctissimi 129.1015B| Patris Benedicti, et sanctae virginis Scholasticae, quod ponitur in Sublacu, suisque successoribus inibi Deo servientibus et introeuntibus, in perpetuum.
Cum piae desiderium voluntatis, etc., tradimus et confirmamus religiositati tuae regimen et abbatiam monasterii; confirmamus omnia quae nostri praedecessores pontifices, imperatores et reges, etc., Montem Cervariam ad castellum faciendum, fundum Maranorum, fundum Conticuli, fundum Rubiano, montem Arsulae, etc. Scriptum per manum Gregorii, notarii sanctae Romanae Ecclesiae, indictione 1. Legimus. Data in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti, anno, Deo propitio, pontificatus domni Nicolai 129.1015C| summi pontificis et universalis papae, imperii vero domni Ludovici, piissimi imperatoris Augusti, et a Deo coronato, magno imperatore X jubente, die 20 Augusti, indictione 1.
IV. EPISTOLA NICOLAI I AD ADONEM ARCHIEPISCOPUM VIENNENSEM. (Anno 858-867.)[Bosco, Bibliotheca Floriacensis, pag. 53.] NICOLAUS episcopus, servus servorum Dei, reverendissimo 129.1016A| et sanctissimo confratri nostro ADONI archiepiscopo.
Decretum perpetuum Viennensis Ecclesiae, quod reverenter petiit sanctitas tua a sede apostolica, et humiliter expostulavit, ut privilegium antiquum a patribus nostris et praedecessoribus, Viennensi sacrae sedi renovaremus: auctoritas hujus sanctae sedis, quia digna res petebatur, non abnuit. Sicut ergo ab antecessoribus nostris beato scilicet Leone, vel a reliquis pene ad nostra tempora, tuis antecessoribus praestitum est largitione apostolica, ut ad privilegium Viennensis Ecclesiae septem provinciae pertinerent: in quibus praesul ipsius, vices nostras agens, conventus synodales indiceret, et jura ecclesiastica juste et regulariter definiret: et juri Viennensis 129.1016B| Ecclesiae, septem oppida vel civitates Gratianopolis scilicet, Valentia, Dia, Alba Vivarium, Geneva et Tarentasia, perpetuo subjectae manerent, ita et Mauriana nunc noster praesulatus, futuris temporibus firmum et inconvulsum durare praesenti decreto constituit: et ut ad potestatem et ditionem Viennensis metropolis pertineant inviolabiliter definivit. Neque tamen propterea Tarentasiensis Ecclesiae pontifex, jus sibi collatum perdat. Quia nec hoc Viennensis archiepiscopus primas ipsius a nostra auctoritate postulavit ut in aliquibus oppidis sibi commissis non ordinet. Et ad se cum opportunum viderit non advocet, sed sub jure Viennensis archiepiscopi ita se positum semper sciat, ut per dispositionem illius omnia haec agat: et ad synodum ipsius 129.1016C| vocatus pariter cum ipsis sibi concessis occurrat, et quantum ad generalem observantiam attinet, nihil praeter auctoritatem Viennensis praesulis definire praesumat. Sitque humiliter subditus, sicut ab antecessoribus nostris salubriter institutum est. Viennensi Ecclesiae, ut liberius dignitatem suam a nobis sibi concessam postmodum habere et tenere praevaleat: ne si aliter fecerit aut praesumpserit, non solum concessa amittat, sed etiam propter inobedientiam, durius damnatus in futurum humilietur. 129.1015|
X. ADRIANUS II. I. BULLA ADRIANI II JOANNI EPISCOPO ARIETINO CONCESSA PRO FUNDATIONE MONASTERII S. MARIAE IN BALNEO IN AEMILIA. (Anno 871, Idus Nov.)[Apud Mittarelli, Annal. Camaldul., III, append. 1.] ADRIANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio JOANNI reverendissimo sanctae Aretinae Ecclesiae episcopo diebus vitae tantummodo, et post 129.1016D| obitum, abbatibus venerabilis monasterii sanctae Dei genitricis Mariae, siti Balnei in Massa, in perpetuum.
Quoniam semper sunt concedenda quae rationabilibus congruunt desideriis, oportet ut devotio conditoris piae constructionis oraculi in privilegiis praestandis minime denegetur. Igitur quia postulasti a nobis, quatenus baptismalem ecclesiam Dei genitricis semperque Virginis Mariae honore constructam 129.1017A| in Massa, quae vocatur Balneum, juris sanctae Romanae cui, Deo auctore, deservimus Ecclesiae, tibi ad monasterium aedificandum regendumque cum Dei timore dispensandum, missa praeceptione mutatis scilicet fontibus, in ecclesiam Domini Salvatoris in medio praedictae Massae loco constructam, ubi facilior populi concursus esse videtur, concedere deberemus. Nos autem inclinati precibus tuis alacri devotione impertimur assensum, ut ex hoc lucri potissimum praemium a conditore omnium Deo possimus promereri, si venerabilia loca opportune ordinata per vos ad meliorem fuerint statum perducta. Per hujus itaque praecepti paginam, jam supra memoratam ecclesiam Dei Genitricis cum contiguis aedificiis et tanto terrae ac vinearum spatio in circuitu, 129.1017B| quantum jam dicta ecclesia Domini Salvatoris habere dignoscitur, ita ut, quod residuum fuerit, praedictae ecclesiae Domini Salvatoris pertineat, a praesenti sexta indictione, in integrum ad monasterium construendum, donec Deo juvante advixeris, tibi concedimus; simulque et silvam in territorio Aretino juris tuae proprietatis, quam tu ipse beato Petro apostolo per donationis paginam contulisti, quam etiam tuo studio ad cultum ex parte perduxisti cum casis ibidem constructis et Deo propitio construendis, terris, vineis, campis, pratis, pascuis, rivis et fontibus, cultis vel incultis tibi intra fines denominatos largimur diebus vitae tuae; id est ab una parte de petra ficta ad Jugum Majus, inde in Castellionem, atque iterum a summo Montionis, inde 129.1017C| ad Thetolitium, et inde ad Stilum Filioli; dimisso Stilo a manu dextra, per viam ambulantem per Pontecellum, et ab alio latere territorium et Massa, quae vocatur Balneum, juris sanctae Romanae Ecclesiae. Post discessum vero tuum eidem monasterio in perpetuum confirmamus, eadem duntaxat ratione, ut abbas, qui pro tempore inibi ex eadem congregatione electus, et ordinatus fuerit, servos Dei monachos, quos in eodem monasterio aggregare potuerit, sub castitate et modestia regulari atque monasticia disciplina regulae, scilicet sancti Benedicti, ut paterfamilias Dei timorem prae oculis habens exinde foveat atque gubernet. Hoc etiam praesenti statuto decernimus, ut nullius alteri Ecclesiae ditionibus juris condictione, nisi sanctae nostrae, cui Dei auctore 129.1017D| praesidemus, Ecclesiae, constitutum monasterium submittatur. Quamobrem et omnem cujuslibet Ecclesiae sacerdotem quamlibet habere dictionem praeter sedem apostolicam prohibemus; ita sane ut nisi ab abbate monasterii fuerit invitatus, nec missarum ibidem solemnia quispiam celebrare praesumat. Episcopo vero sanctae Ficoclensis Ecclesiae, cujus dioecesis esse videtur, cum ab abbate ipsius monasterii fuerit invitatus ibi missas canere, altaria consecrare, dignosque viros ad sacerdotale ministerium promovere, licentiam non denegamus; nec liceat aliqui successorum nostrorum pontificum in monasterium beneficiario jure cuilibet homini largiri, quod sedis apostolicae defensione decernimus 129.1018A| proprii tantum abbatis regimine pollere feliciter. Abbate scilicet ab hac luce migrante, successor ei de propria congregatione communi omnium consensu de eo dignus eligatur, et ad nostram vel successorum nostrorum praesentiam veniens consecrationis munus absque dilatione percipere mereatur, a quo tunc non majus quam unius librae argenti exenium exigatur, ita sane ut ab eis successoribusque eorum singulis quibusque indictionibus pensionis nomine et rationibus ecclesiasticis viginti auri solidi Lucani difficultate postposita persolvantur. Res autem omnes, quas nunc praedictum monasterium habere videtur, vel Dominus eidem conferre dignatus fuerit, et ex praedictis rebus juris hujus nostrae sanctae Romanae Ecclesiae salaritiis videlicet, atque 129.1018B| colonotiis, tam mobiles quam immobiles abbas ipsius monasterii diligenter laborare et gubernare, atque cum Dei timore dispensare procuret non propria lucra sectando, alicubi aggregare, sibi usurpare, et fratribus auferre praesumat. Neque de immobilibus locis quidpiam donare, vendere, vel quolibet modo obligare vel alienare pertentet, sed omnia in proprii monasterii usu Saliarioque jure pro monachorum ibidem Deo famulantium sustentatione, luminarium concinnatione, hospitum et pauperum receptione, integriter salva in perpetuum et immutilata persistant. Igitur, qui hujus apostolici privilegii sanctionem parvipendere et in aliquo violare praesumpserit, ac malitiose ipsius monasterii res vel familiam tractare aut diripere vel auferre praesumpserit, seu 129.1018C| ipsos monachos de fontium immutatione molestaverit, aut extraneum cujuslibet ordinis clericum saeculari potentia virtuteve in praefato monasterio abbatem eligere conatus fuerit, in quem omnis ipsius monasterii monachicus coetus elegerit, pariter cum eo qui sibi nomen abbatis usurpare tentaverit, sacrosancti corporis et sanguinis Domini nostri Jesu Christi participatione, donec resipiscat, alienus existat. Si quis autem judiciorum Dei immemor contra hoc nostrum apostolicum praeceptum quocunque tempore agere tentaverit, et non in omnibus conservator exstiterit, perpetuo anathematis vinculo maneat innodatus. Qui vero custos et conservator fuerit, coelestis benedictionis gratiam, Christo Domino largiente, consequi mereatur.
129.1018D| Bene valete. Scriptum per manum Pauli scriniarii, secundicerii sanctae sedis apostolicae, Idus Novembrias, indictione 6, imperante domino piissimo Ludovico a Deo coronato, anno 23 regni ejus, anno ab incarnatione Domini octingentesimo octuagesimo septimo.
II. ADRIANI II BULLA PRO MONASTERIO CORBEIENSI. (Anno 867-872.) Corbeiam recipit in clientelam apostolicam, et confirmat donationes ei factas. [Apud Schaten, Annal. Paderborn., I, 171.] ADRIANUS episcopus, servus servorum Dei, ADALGARIO 129.1019A| religioso abbati venerabilis monasterii sanctorum martyrum Stephani atque Viti, quod nuncupatur Nova Corbeia, et per te eidem venerabili monasterio, in perpetuum.
Convenit apostolico moderamini pia religione pollentibus benevola compassione succurrere, et poscentium animis alacri devotione congruum impertiri assensum; ex his enim lucri potissimum praemium a conditore omnium Domino promeremur, dum venerabilia loca opportune ordinata ad meliorem sive firmiorem fuerint sine dubio statum perducta. Et ideo cum constet religionem tuam nostrae sollicitudini pontificis satis humiliter suggessisse, quatenus praefatum monasterium sub perenni S. sedis apostolicae, cuilibet indigni praeesse dignoscimur, 129.1019B| recipere dignaremur, decernentes scilicet, atque apostolica auctoritate modis omnibus statuentes ut et idem monasterium privilegii nostri decore finetenus vigeat, et monachi, qui illic Domino quotidianis laudibus famulantur, de propriae congregationis collegio post tuum discessum deinceps, quem divinitate summa annuente omnes concorditer elegerint, ordinandi habeant facultatem. Et quia asseris nomina, tum ipsum monasterium munificentia principum in praediorum facultatibus ditatum fuisse petis et suggeris, ut tam hoc, quod nunc possidet, quam etiam quod a fidelibus illis fortassis oblatum sive collatum fuerit, emissa praeceptione confirmare nihilominus dignaremur; super quibus non solum in Domino gavisi sumus, verum etiam 129.1019C| quia pia esse conspeximus, ut moris est apostolica, ad tibi haec impendenda amore Dei illecti, votis tuis favere decrevimus. Quapropter a praesenti sexta indictione jam dictum monasterium in apostolicae auctoritatis defensionem imo perpetuam recepimus tuitionem, et omnia praedia illius tam ea, quae a gloriosis principibus, vel aliis Christifidelibus ibi collata sunt et concessa, quam illa, quae deinceps, praestante Domino, conferri poterunt et concedi ibidem, sive mobilia sive immobilia, confirmavimus, et ut a quolibet non usurpentur, invadantur, aut rapiantur, auctoritate apostolica promulgamus, jubemus ac definimus, nihilominus inviolabiliter apostolicam censuram ad nostrae mercedis augmentum decernimus, ut omne fas atque omnem licentiam 129.1019D| habeant monachi ejusdem monasterii talem de suis abbatem deligere, qualem omnium vota concorditer postulaverint, et sibi praeficiendum fore, uno animo, gratia S. Spiritus suffragante, illic Domino famulantes voluerint, nec quisquam praesumat alienum seu extraneum illic unquam abbatem constituere aut introducere. Sed, sicut diximus, tales de ipsa congregatione qui eidem monasterio regulariter praesint, cum vel tu de hac vita vocatus ad 129.1020A| Dominum demigraveris, vel tempore succedenti ab unanimitate omnium eligantur, qui vitam et omnem monasterialem ordinem teneant, et cuncta cum timore Dei et reverentia regularis disciplinae dispensare summopere faciant, statuentes apostolica censura sub divini judicii attestatione, et anathematis interdictu, ut nulli unquam parvo aut magno homini, cujuscunque sit dignitatis vel ordinis, liceat hanc nostrae auctoritatis, quam pio intuitu promulgavimus, sanctionem infringere, aut floccipendere, vel in toto, sive in parte, quoquo modo violare; et si, quod non credimus, temerario ausu quisquam vel nunc vel unquam transgredi, contemnere, violare, aut hanc nostram praeceptionem infringere praesumpserit, et non in omnibus observaverit, sciat 129.1020B| se anathematis vinculis innodandum, et a regno Dei penitus sequestrandum. Qui autem verus custos hujus apostolicae praesanctionis studiosus observator exstiterit, benedictionem et misericordiam, vitamque aeternam a Domino Deo nostro consequi mereatur. Scriptum per manum Stephani, notarii camerae sacrae Romanae Ecclesiae, imperante domino nostro, piissimo, perpetualiter Augusto Ludovico a Deo coronato, magno imperatore, anno 18, et post consulatum ejus anno 24 mense Octobris, indictione 6. Bene valete. Data Idus Octobris per manus Sergii, primicerii defensorum sanctae sedis apostolicae.
III. ADRIANI PAPAE II EPISTOLA AD SALOMONEM REGEM BRITANNORUM. (Anno 867-72.) Mittit ei brachium Leonis papae III palliumque Dolensi antistiti. [Apud Marten., Thes. Anecd., tom. III.] 129.1020C| Dilectissimo filio amantissimoque SALOMONI Britanniae duci cum omnibus suis fidelibus, ADRIANUS, nutu Dei papa, perennem in Domino salutem.
Sublimitas vestrae potestatis intelligat nos veraciter per inducias septem dierum a Deo postulasse condignum vestrae petitionis responsum. Transactis autem septem diebus, nobis et omnibus Romanis in oratione et jejunio perdurantibus, visum est mihi et tribus meis cardinalibus, Spiritu sancto revelante, 129.1020D| ut de corpore B. Leonis papae vobis transmitteremus, quia grande munus est. Igitur notum vobis sit, fili charissime, omnibusque Christianis illic habitantibus, quod nos cum nostrorum auctoritate brachium supradicti Leonis papae ad illuminationem, adjutorium, et defensionem vestrae regionis charitative dirigeremus. Pro certo enim per illum probavimus Dominum fecisse multa mirabilia. Et ut fides vestra magis ac magis in illo accrescat, ipse 129.1021A| est sanctissimus Leo, qui per invidiam Romanorum oculis linguaque privatus, gratia Dei operante fuit mirabiliter restauratus, quatenus septempliciter eisdem oculis clarius videret, et eadem lingua verbum Dei eloquentius praedicaret Ideoque auctoritas Romana in eo de Deo praesumit, ut omnes a Ligeris fluvio quos aut aetas aut sexus aut persona non impedit, 129.1022A| tribus vicibus reliquias illius in anno frequentent; et inde votum Romam eundi, quod voverunt, nostro libitu et auctoritate adimpleant. Pallium quoque, quod fratri et coepiscopo nostro Festiniano postulastis, cum privilegio suo vestrae dirigimus charitati. Valete in Christo, fideles Britanniae habitatores. 129.1021|
XI. EPISTOLA STEPHANI V AD ADALGARIUM ARCHIEPISCOPUM HAMBURGENSEM. (Anno 891.)[Lappenberg, Hamburgisches Urkund. ] 129.1021B| STEPHANUS episcopus, servus servorum Dei, reverendissimo et sanctissimo ADALGARIO, sanctae Hamaburgensis Ecclesiae archiepiscopo et confratri nostro, et post te in eadem Ecclesia, in perpetuum.
Supplementum ad epistolas et diplomata pontificum Romanorum saec. IX Supplementum ad epistolas et diplomata pontificum Romanorum saec. IX (Auctores varii), J. P. Migne 129.1021B I. LEO III. 129.0967| I. PRIVILEGIUM LEONIS III PRO MONASTERIO SAN DIONYSIANO. (Anno 798.)[Doublet., Hist. de St-Denis, p. 452.] 129.0967B| Leo episcopus, servus servorum Dei, Fulrado, dilecto Deo, presbytero et abbati venerabilis monasterii sancti Christi martyris Dionysii, et cunctis posteris ad perpetuum.
Quoniam expetisti a Sede apostolica privilegium renovari quod hactenus antecessor noster bonae et sanctae memoriae, Stephanus papa ex monasteriis a se constructis confirmavit, tibi et omnibus successoribus tuis abbatibus, iterum renovare et confirmare 129.0967C| per nostram auctoritatem in antea deberemus, et sub ditione sanctae sedis Ecclesiae Romanae semper perpetua conservatione subsistere et permanere omnimodis debeant, eo videlicet ordine ut quidquid ex donatione excellentissimi filii regis nostri Caroli, vel aliorum regum, ac bonorum hominum et parentum tuorum, et ex tua proprietate et commutationibus habere et dominari modo videris, vel in antea acquirere tu et successores tui potueris, tam in monasteriis aedificandis quam et villis, sive mancipiis in quibuscunque pagis, locis et agris constitutis, ita stabilita et rata in perpetuum maneant, et in praedictis monasteriis nullus episcoporum vel sacerdos, absque voluntate praecellentissimi filii nostri Caroli 129.0968B| regis, vel tua, licentiam habeat missas celebrare nisi per vestram convocationem, sed proprium habentes episcopum, tabulas et chrisma consecrandum, vel caeteros sacros ordines, sicut in privilegio domini Stephani papae plenius continetur, auctoritatem et licentiam in omnibus attribuimus, et hoc beati Petri apostolorum principis auctoritate fulcientes protestamur, ut omnes causas vel necessitates tuas ac monasterii tui sanctissimi Dionysii martyris et caeterorum monasteriorum illi subditorum, ad Sedem apostolicam licentiam habeas, et omnes successores tui abbates reclamandi, et res ac praedia, sive monasteria a te constructa et ordinata, sicut in testamento tuo habes, ad monasterium sancti Christi martyris Dionysii, et monachorum suorum tradita 129.0968C| et confirmata in futurum perseverent, statuentes per hanc seriem scripturarum atque interdicentes ut quisquis, vel cujuscunque dignitatis persona a magno gradu usque ad minimum fuerit, qui hoc privilegium irrumpere tentaverit, vel fecerit sub anathematis vinculo, beati Petri apostolorum Principis ac nostra auctoritate, esse alligatum universalis Ecclesia sciat, nisi digna satisfactione coram Deo et sanctorum suorum poenitentiam egerit. Bene valete.
Data VI Kal. Junii anno in sacratissima beati Petri sede III, seu domno Carolo, excellentissimo rege Francorum et Longobardorum atque patricio Romanorum, a quo capta fuit Italia, anno vicesimo quinto, indictione sexta.
II. EPISTOLA LEONIS III AD FORTUNATUM GRADENSEM PATRIARCHAM. (Anno 803.)[Apud Ughelli, Italia sacra, tom. V, pag. 194.] 129.0969A| LEO episcopus, servus servorum Dei, reverendissimo et sanctissimo confratri FORTUNATO patriarchae Gradensis Ecclesiae.
Vitae tuae tantummodo officium sacerdotis assumere, si interiori vigilantia perpendamus, plus est oneris quam honoris; quippe qui propria curare non sufficit nisi et salubriter gesserit aliena. Nam ad hoc pastoralis regiminis curam aggreditur ut aliorum 129.0969B| in se sollicitudinem pia provisione suscipiat, et in eorum sese custodia vigilanter disponat, ut lupus insidians possibilitatem in eo irrumpendi non habeat, nec laesionem ovibus inferat. Sic qui animarum curam suscepimus, assiduam debemus sollicitudinem gerere ut callido antiquo humani generis inimico aditum praecludamus et totis contra ejus voracitatem viribus obsistamus, ne nostra forte desidia, rabida, quod absit, quemquam fauce deglutiat, et ejus ad nostram non immerito applicetur poenam perditio, qui commissos sollicita custodire et quibus cautela negligimus. Exhibeamus ergo quod dicimus, et quibus divini dispensatione consilii praeesse contigit, prodesse quantum possumus festinemus, ut dum creditor rationem nobiscum positurus advenerit, lucrum 129.0969C| nos fecisse reperiat, et sua, sicut promisit, remuneratione laetificet. Hoc itaque, frater charissime, considera, et locum quem adeptus es non ad requiem, sed ad laborem te suscepisse cognosce. Adhortationis ope fidelium corda corrobora, infidelium vero, summo opere converte. Quod ut facilius assequi merearis, praedicationem tuam vita commendet; ipsa eis instructio, ipsa magistra sit; ad desiderium aeternae vitae docente suspirent tuo viventes exemplo, et perveniant, temporalia despiciant, et quae transitoria sunt contemnentes, ad ea quae semper durant, quae nullo fine clauduntur, desideriis anhelent. In his igitur studium adhibe, in hac tota mentis intentione persiste, quatenus dum tua praedicatione atque imitatione haec fuerint consecuti, tanto majora a Deo 129.0969D| nostro recipias, quanto congrua sollicitudine lucrandis eis animabus officii tui exercere operam minime destitisti. Pallium praeterea juxta antiquam consuetudinem fraternitati tuae dedimus, quo ita uti memineris, sicuti praedecessores nostri tuis praedecessoribus concessere, privilegiorum suorum scilicet integritate servata. Fidem autem fraternitati tuae quamvis in epistola tua quam direxisti, subtiliter debuisses exponere, verumtamen laetamur in Domino, quia eam rectam esse et solemni synodali confessione didicimus. Oramus autem omnipotentem Dominum ut sua te munitione circumtegat et sacerdotii susceptum officium operibus implere concedat.
Scriptum per manum Benedicti notarii et scrinarii 129.0970A| S. R. E., in mense Martio, indict. 14. Bene valete.
Datum 12 Kal. April. per manum Eustachii Primicerii sanctae Sedis Apostolicae, imperante nostro domino Carolo piissimo Augusto a Deo coronato magno et pacifico imperatore anno tertio, ind. 11.
III. EPISTOLA LEONIS III AD ALIM SABIONENSEM EPISCOPUM ET AD ALIOS PROVINCIAE BAJOARIORUM EPISCOPOS. (Anno 8.)[Hansizii Germania sacra, tom. II, pag. 109.] Dilectissimis nobis ALIM Ecclesiae Sabionensis, 129.0970B| qui nunc Brixinensis, seu ATTONI Ecclesiae Frisingiae ac simul Ecclesiae Reginensis, nec non WALTRICO Ecclesiae Pataviensis et SIMBERTO Ecclesiae Niwenburgensis, provinciae Bajoariorum episcopis, LEO, servus servorum Dei.
Dilectionis vestrae quas nobis petitorias emisistis syllabas, libenti suscepimus animo, in quibus ferebatur, ut in provincia vestra Bajoariorum archiepiscopum ordinaremus, quo provincia ipsa mirifice a filio nostro domino Carolo, excellentissimo rege Francorum et Longobardorum et patricio Romanorum, penitus ex omni parte, sicut decuit, ordinata est. Idcirco convenit, nos ipsos nempe ecclesiastico moderamine in sacro ordine fideliter atque spiritualiter secundum censuram canonicam, ipsam ordinare 129.0970C| Bajoariorum provinciam. Et quia Deo auspice, reperientes virum almificum, et in Scripturis divinis peritissimum, et in omnibus misericordissimum, spiritualibus moribus comprobatum, una cum consensu et voluntate praedicti filii nostri domini Caroli, praecellentissimi regis, vobis ordinavimus, secundum sanctiones Patrum archiepiscopum, videlicet Arnonem, Ecclesiae Juvavensium, quae et Petrina nuncupatur, quae in honore B. Petri, principis apostolorum, venerabiliter est consecrata; ibique requiescit corpus sacri pontificis Rudperti, una cum venerabilibus suis sodalibus, scilicet Chunaldo et Gisilano, quorum corpora ibidem a fidelibus honorantur; qui dudum noster fuit coepiscopus, nunc autem frater et coepiscopus noster, 129.0970D| vester autem archiepiscopus; et venerabilem sedem ejus metropolitanam habentes, ad quam sancto Arnoni, archiepiscopo vestro, usum pallii tribuentes, dedimus in mandatis ut, secundum canonicas institutiones, omnibus Ecclesiis superius nominatis in dioecesibus illi subjectis, canonice valeat adminiculum impartiri, ut in futuro examine ante tribunal Christi liberaliter valeat audire: Euge, serve bone et fidelis, quia super pauca fuisti fidelis, supra multa te constituam; intra in gaudium Domini tui. Bene valete. Anno tertio, atque domini Caroli excellentissimi regis Francorum et Longobardorum et patricii Romanorum, a quo cepit Italiam, anno XXV, indictione sexta.
IV. EPISTOLA LEONIS III AD OMNES FIDELES. (Anno 816.)[Apud Coquelines, Ampl. Coll. Epist. et Dipl. tom. I, pag. 161.] 129.0971A| Divinam humanamque vindictam adversus usurpantes bona et jura monasterii sancti Pauli de Urbe contestatur.
LEO episcopus, servus servorum Dei, omnibus Christianis notitiam contestationis.
Quicunque dona vel oblationes sacratissimi altaris gloriosi Pauli apostoli totiusque templi ejus ab usu et utilitate hic Domino servientium tollere praesumpserit, aut qui rectorem per pecuniam vel aliquod malum ingenium in hoc loco contra statuta 129.0971B| Patrum nostrumque praeceptum ordinaverit, sive qui haereditatem hujus loci destruendo, vendere vel comparare ausus fuerit, omnipotentis Dei maledictionem in corpore suo suisque rebus habeat; quod facere praesumpserit evacuetur; infamis, sacrilegus ab omnibus habeatur; testimonium ejus in nullo placito recipiatur; quidquid possederit ad rempublicam transferatur. Et, si non resipuerit, auctoritate coelorum Principum in inferno damnetur. Fiat, fiat, fiat.
V. EPISTOLA LEONIS III AD WOLFERIUM VIENNENSEM ARCHIEPISCOPUM. (Anno 80.)[Apud Bosco, Flor. Biblioth. reg., p. 477.] 129.0971C| LEO episcopus, servus servorum Dei, VOLFERIO Viennensi archiepiscopo, et cunctis episcopis per Viennensem provinciam constitutis.
Petente inclyto ac triumphatore filio Carolo, Augusto et justissimo imperatore, more praedecessorum nostrorum, Galliarum episcopis sua jura firmavimus, pro quo etiam presbyterum tuum ad nos direxisti, ut tibi antiqua privilegia roboraremus. Scias autem Nos ab eorum institutionibus nolle deviare, et quae illi Ecclesiae tuae contulerunt, nos velle inconcussa servare. Et licet Tarentasiae episcopus, aliquibus oppidis videatur episcopus, tamen provincia Alpium Graïarum, ditioni Viennensis Ecclesiae submissa, sicuti a praedecessoribus nostris confirmatum est, manebit. Nec debet episcopus supradictae provinciae 129.0971D| humilitatis viam in subditione majoris contemnere, cum constet eum gratia muneris aliquibus praelatum excellere. Quanta autem ab impiis passi sumus te ignorare non dubitamus. Unde propter beatum Petrum, tu tuique nobis faveatis, ne malignorum iniquitas valeat rogamus, et apostolica reverentia monemus.
Data 15 mensis Julii, imperante piissimo Augusto Carolo magno imperatore, a Deo coronato.
VI. DIPLOMA LEONIS III PRO ECCLESIA S. MARTINI TURONENSI. (Anno 803.[Apud Mousmier de Statu S. Mart. Turon., p. 1367.] 129.0972A| LEO, servus servorum Dei, dilectissimis fratribus universis episcopis in Galliae partibus commorantibus.
Utilitas ecclesiasticae doctrinae, licet fluctuoso pro cellarum turbine feriatur, tamen strenua pontificum solertia, optabile salutis percipit remedium, sicque pacis nutritur incrementum et justitiae decus florescit. Anno sexto piissimi imperatoris Caroli, cum unanimiter sacrosanctum concilium pontificum ageretur ex imperio magni orthodoxi imperatoris Caroli, inter aliqua canonici profectus commode spirituali aptissima lucro, contigit ut Gulfardus religiosus abbas monasterii Sancti Martini, in quo venerabiliter corpus ejus quiescit humatum, supplici voce precatus est uti privilegium nunc praeesse se perhibens saevissimis 129.0972B| luporum dilaniatur morsibus; nec fluctuoso improvide naufragetur procellarum turbine, pastorali tueatur mucrone, et sustentetur baculo subleveturque juvamine ei concedere deberemus. Prospecto igitur regalis munificentiae edicto, simulque votis et precibus fidelium annuendo, hujusque sanctae apostolicae Sedis decreto firmamus per seriem privilegii, ut sicut ejusdem praecepti series continet, institutaque sanctorum praedecessorum nostrorum apostolicorum, videlicet Gregorii et Adeodati et aliorum per Gallicanam videlicet Provinciam constitutorum antistitum ad id consensum praebentium subscriptiones subter annexas inspeximus, quae iidem fratres nostri reverendissimi praesules conferre providerunt; et Nos simili censura firmare concedimus, apostolica fulti 129.0972C| auctoritate, quatenus nullas gravedines a quolibet episcoporum, sub praetextu discussionis, religiosus abbas vel canonici ibidem degentes sustineant, nec altaria ecclesiarum ipsorum in quacunque provincia sint constitutae, sine consilio clericorum ibi beato Martino devote famulantium, alicui unquam aut donare, aut vendere ullus episcopus licentiam habeat. Et nullus superioris aut inferioris ordinis reipublicae procurator in eorum ecclesiis, villis, mansionibus et territoriis, in quibuscunque habeantur provinciis sive pagis, ingredi ad causas audiendas, nec homines illorum ingenuos vel servos distringere aut fidejussores tollere praesumat, nec teloneum aut nautaticum exigat; et ut decimae et nonae ex eorum omnibus rebus 129.0972D| absque aliqua praesulum principumque contradictione hospitali eorum nobilium atque pauperum integerrime reddantur. Quidquid insuper utilitatis illorum, alia privilegia apostolicorum et praesulum praeceptaque retinent imperatorum et regum, ita in reliquum ejusdem loci decanus, sacerdotes et clerus ipsius monasterii sub praefato tali jure per omnes sibi regum munere, aliorumque Christi fidelium mercede concessas et in reliquum concedendas cum universitate suarum appendicium, perpetuo possideant integerrime, ita ut supra signavimus, nullius potestatis vim quidquam de eorum dominio vel possessione praesumat auferre in quo misericordiarum suarum regum dignitas beneficia fratribus in eodem coenobio beati Martini morantibus largiri disposuit, reverendissimus 129.0973A| vero episcopus in cujus parochia memoratum venerabile monasterium vel res ejus ac possessiones constiterint, faciendae tantum ordinationis ac promotionis sacerdotum atque levitarum, vel conficiendi chrismatis sit tantum concessa licentia. Dispositionem autem venerabilis loci gerere aut conversationem canonicorum exquirere, religioso abbati ejusque decano, vel quique probatissimi in eodem monasterio fuerint; quod etiam praefati praesules consona sententia definierunt decernimus; neque per occasionem canonicae disciplinae rimandi atque servandae quaslibet eis importent injurias, sed liberam licentiam salubriter habere statuimus. Qui autem hujus constitutionis institutum irrumpere, aut qualibet praesumptione vel occasione tentaverit evertere, vel de decimis 129.0973B| eorum potestati per legitimos annos subditis (auferre) perpetuae damnationis cumulum cum sanctae legis praevaricatoribus se noverit perferre, nisi digna satisfactione correxerit; quod temeraria cupiditate aggredi tentaverit, potestate igitur in beato Petro apostolorum principe concessa a Domino ligandi et 129.0974A| solvendi, ita eo dicente: Quaecunque ligaveris super terram, erunt ligata et in coelis, et quaecunque solveris super terram, erunt soluta et in coelis (Matth. XVI), virtutis hujus confidentia nitentes coeli aditum cupiditatis suae malitia obice claudimus sub anathematis vinculo, qui huic pernecessario beneficio in substractione collatarum rerum et honorum consentiens aut cooperator adfuerit, nisi, ut praemisimus, divino fretus auxilio, correctionis munere resipuerit, invasa restituerit ac neglecta satisfecerit. Hujus autem definitionis ac apostolicae determinationis sententiam inviolabiliter a cunctis fidelibus quaesumus observandam, quam, ut certius credatur et irrefragabiliter observetur, manus propriae subscriptione adnotare curavimus, perpetuumque manendam statuimus.
129.0974B| Scriptum per manum Bonifacii archiscomii Romanae Ecclesiae, in mense Aprili, indictione septima. Bene valete.
Data quinto Idus Aprilis, anno undecimo pontificatus domini Leonis papae III, anno sexto Carolo regnante imperatore magno. 129.0973|
II. STEPHANUS IV. STEPHANI IV BULLA PRO MONASTERIO FARFENSI. (Anno 817.)[Apud Muratorium, Rer. Ital. Script. II, II, p. 366.] 129.0973C| STEPHANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto in Domino filio INGOALDO religioso presbytero et monacho, atque abbati venerabilis monasterii sanctae Dei genitricis Mariae, quod ponitur in Pharpha, in loco qui nuncupatur Acutianus, suisque successoribus in perpetuum.
Cum magna nobis sollicitudine instat cura pro universis Dei Ecclesiis ac bonis locis vigilandum, ne aliquam necessitatis jacturam sustineant, sed magis propriae utilitatis stipendia consequantur, ideo convenit, nos pastorali tota mentis aviditate eorumdem 129.0973D| venerabilium locorum maximae stabilitatis integritatem procurare et sedule ad eorum utilitatem subsidia illic referre, ut Deo nostro omnipotenti id, quod pro ejus sancti nominis honore, et ad laudem atque gloriam ejus divinae majestatis ejus venerabilibus nos certum est contulisse locis, sit acceptabile, nobisque ab ejus locupletissima misericordia digna hujusmodi pii operis in sidereis conferatur arcibus remuneratio. Igitur, quia petistis a nobis quatenus ex nostra largitate nostroque dono concederemus vestrae religiositati ac monasterio vestro confirmationem omnium bonorum, quae habet modo et habiturum est in perpetuum, confirmamus autem vobis vestrisque successoribus fundum Acutianum, ubi ipsum monasterium venerabile constructum est, cum 129.0974C| finibus et appendicibus suis in integrum, fundum Calistianum in quo est ecclesia sancti Laurentii, fundum Pompeianum, fundum Pinianum, fundum Cervinariam, fundum Marianum in quo est ecclesia sancti Paterniani, fundum Arturianum, fundum Ordeolum, fundum Mutella, ubi est ecclesia sancti Angeli, sicut a tempore Adriani papae ab ipso venerabili monasterio possessum est, fundum Urbanum qui et Vicus-auro vocatur, ubi est ecclesia sancti Viti, cum pratis, silvis et aquimolendis, vel omnibus ad eum in integrum pertinentibus, ex fundo Adriano uncias tres in quo est ecclesia sancti Valentini, fundum Medianum, fundum Casalmontis, ex fundo Arverriano unciam unam, ex fundo Terniano uncias VI, ex fundo Antiano uncias IX, ubi est ecclesia 129.0974D| sancti Felicis, fundum Agellam, fundum Cicilianum in quo est ecclesia sancti Donati, fundum Paternionem, fundum Gignianum, ex fundo Scandiliano uncias IV, fundum Cryptulae, fundum Marcianellum per uncias IV, fundum Apicianum in quo est ecclesia sancti Gordinari, fundum Scaplianum, fundum Testa, fundum Ceritum, fundum Alianum, fundum Turris ubi est ecclesia sancti Laurentii, ex fundo Pendigiano uncias II, fundum Caesarianum, fundum Ventilianum, fundum Fornicata cum trajecto suo seu Gualdo in integrum pertinentibus, ex fundo Germaniciano uncias IX ubi est ecclesia sancti Petri, fundum Musileum, fundum Cassianum, ex fundo Averriano uncias VI, fundum Casulam, fundum Lavanianum, fundum Marcilianum, fundum Monatianum, fundum 129.0975A| Fisinianum, fundum Canianum, fundum Lurignianum, fundum Balburianum, ex fundo Classicellae uncias III ubi est ecclesia sancti Petri, ex fundo Fuliniano uncias VI, ex fundo Rigiano uncias VI, ex fundo Pontianolo uncias VI, fundum Perticatulae, ex fundo Aurificis uncias VI, fundum Pacilianum, ex fundo Casiano uncias VI, in quo est ecclesia sanctae Justae, fundum Mellianum, in quo est ecclesia sanctae Eugeniae, ex fundo Figniano uncias III, ex fundo Cisternulae uncias VIII, ex fundo Occiano uncias VII, et semis, fundum Olivolam, fundum Pontianellum, ex fundo Ursuli uncias IX et scrupulos III, item ex fundo Bussuli unciam unam, ex fundo Macerulae uncias VI, ex fundo Rufiani uncias III, in quo est ecclesia sancti Stephani, ex fundo Macerulae uncias IV, ex fundo 129.0975B| Cassiani unciam unam, ex fundo Rapiciani unciam unam et semis, ex fundo Mediana uncias II, ex fundo Marciani uncias II et semis, ubi est ecclesia sancti Victorini, ex fundo Prata uncias III, ex fundo Argasiano uncias IV, ex fundo Catoniano uncias II, in quo est ecclesia sanctae Sabinae, ex fundo Arsura uncias IV, ex fundo Agellari uncias II, ex fundo Latiniano uncias II, ex fundo Altariolo uncias II, ex fundo Argasiano tres partes de uncia, ex fundo Petiniano uncias II, ex fundo Paptiano uncias IV, ex fundo Domitiano uncias IV, in quo est ecclesia sancti Stephani, ex fundo Cispiniano uncias III, ex fundo Cisiniani uncias IX, in quo sunt ecclesiae sanctae Mariae et sancti Silvestri, ex fundo Lacaniano unciam unam, ubi est ecclesia sancti Petri, ex fundo Begiano uncias II, 129.0975C| ex fundo Cipriano unciam unam, ubi est ecclesia sancti Calistrati, ex fundo Belgiani unciam unam, et semis, fundum Catilianum, fundum Cryptulae, fundum Montanianum, fundum Retianum in quo est ecclesia sancti Abundii, ex fundo Lamniano uncias III, fundum Turianum in quo est ecclesia sanctae Mariae, fundum Morianulae, fundum Follianum in quo est ecclesia sancti Sabini, ex fundo Monumenti Cupi uncias III, fundum Tervilianum, ex fundo Praetoriolo uncias III, ex fundo Serviliano uncias III, ubi est ecclesia sancti Anthimi, ex fundo Gabiniani uncias II, ex fundo Lavariani uncias. . . semis, ubi est ecclesia sancti Getulii, ex fundo Leugianello uncias IV, fundum Aurianum in quo est ecclesia sancti Laurentii, ex fundo Tulliani uncias III 129.0975D| ubi est ecclesia sancti Valentini, ex fundo Mucciani uncias III, fundum Paternum in quo est ecclesia sancti Valentini, ex fundo Vassiano uncias VI, in quo est ecclesia sancti Victorini, ex fundo Cassiano uncias VI, in quo est ecclesia sancti Cesigii, ex fundo Oricignani uncias VI, in quo est ecclesia sancti Petri, ex fundo Silignano uncias III, ubi est ecclesia sancti Angeli, ex fundo Graniano unciam unam, fundum Nignianum in quo est ecclesia sanctae Helenae, fundum Mallianum in quo est ecclesia sancti Juvenalis, ex fundo Atiani uncias III, ubi est ecclesia sancti Petri, ex fundo Robe uncias VI, ex fundo Praetoriolo uncias VI, ubi est ecclesia sancti Sebastiani, ex fundo Usiani qui et Hilianus vocatur, uncias VI, in quo est ecclesia sanstae 129.0976A| Anatoliae, ex fundo Feclinulae uncias VI, ubi est ecclesia sanctae Victoriae, ex fundo Paterno uncias VI, ubi est ecclesia sancti Victorini, ex fundo Salliano uncias III, ubi est ecclesia sancti Martini; ex fundo Curiliano uncias III, fundum Forianum, in quo est ecclesia sancti Tolomei; ex fundo Jusiano uncias III, ex fundo Aciliano unciae semis. Seu et medietatem de Gualdo, qui dicitur Laurus; et medietatem de portione Probati Castaldi; ex fundo Paterno unciam unam et semis; ex fundo Valeriano unciae semis, in quo est ecclesia sancti Martini; ex fundo Corviano uncias VI, ubi est ecclesia sancti Pancratii; ex fundo Bagiano terram modiorum VI, ex fundo Vorriano unciam unam et semis; ex fundo Lavigiano unciam unam et semis; ex fundo Vicarii uncias III; ex 129.0976B| fundo Acutiano uncias VIII, in quo est ecclesia sancti Gregorii. Fundum Montianum, in quo est ecclesia sancti Angeli; fundum Farianum; fundum Paternum, positum in Variano, et in Tulliano; fundum Jussianum in integrum. Ex fundo Agelli uncias IX; fundum Sensianum, in quo est ecclesia sancti Anthymi; fundum Privatis; fundum Albucianum cum appendicibus suis. Gualdum Tancies in integrum per loca designata, sicut primitus ab ipso monasterio possessum est. Fundum Findilianum uncias II, ex fundo Passiani uncias VI, ex fundo Antariani uncias VI, ex fundo Casae-Surdae uncias II, ex fundo Terviliani uncias VI, ex fundo Casae-Candidae uncias VI, ex fundo Polliani uncias VI, ex fundo Bajani uncias VI, ex fundo Betusiani uncias VI, ex fundo Serviliani uncias 129.0976C| IV, ex fundo Mussini uncias VII, ex fundo Seriolae uncias III, ex fundo Mariani uncias VI, ex fundo Serviliani portiunculam unam; ex fundo Sisiani uncias VII, ex fundo Catiniani unciam unam, ex fundo Gaii mediam unciam, ex fundo Turriani uncias XI, ex fundo Bariani uncias XI, ex fundo Salisiani unciam, ex fundo Bastani, ubi est ecclesia sanctae Mariae. Fundum Corbonianum, fundum Luccianum, ubi est domus culta in integrum. Ex fundo Ariani uncias II, ex fundo Septiniani unciam unam et semis. Item ex fundo Septiniani uncias VII. Inter ea casalem Pipinianum cum casis et vineis, seu olivetis et colonis; item casalem Scandilianum per uncias VIII, necnon et casaliculum, qui nominatur Antiquus. Ex casale Antiano uncias VI, et olivetum in Proporaria, 129.0976D| ad quorum vices suscepit sancta nostra ecclesia temporibus domni Adriani papae a suprascripto venerabili monasterio tuo commutationis nomine, id est in casale Flaviano uncias II et semis. Item casalem Canonum in integrum cum casis, vineis, olivetis atque colonis. In casale Ortisano uncias IV, in casale Argasiano uncias III, in casale Caesariano uncias VI, in casale Fabriciano unciam unam, in casale Valeriano uncias II, in casale Secundiliano uncias VI. Utrosque vero casales cum domibus, vineis, olivetis atque colonis tantum, qui a praedecessore nostro domno Adriano papa dati sunt, quoque recepti. Nunc autem praenominatos, fundos, vel uncias suprascriptorum fundorum, seu ecclesias, casas, vineas, 129.0977A| prata, silvas, salicta, rivos, aquas, necnon aquaemolas, oliveta cum vineis, appendicibus suis et colonis, atque familiis ad eos generaliter in integrum pertinentibus, sicut a praedecessorum nostrorum Patrum per privilegia sanctae recordationis domni Adriani quondam papae eidem venerabili monasterio confirmata sunt auctoritate; et sicut primitus, et nunc ab ipso venerabili monasterio possessa sunt, permanenter a praesenti decima indictione, tuae religiositati tuisque successoribus abbatibus sancti monasterii in perpetuum concedimus detinendum. Sub ea videlicet ratione ut omnibus diebus vitae vestrae dum ipsum constiterit venerabile monasterium, quotidianis diebus, quando cantilenam perficitis in eodem sancto monasterio, pro remissione 129.0977B| peccatorum nostrorum centum Kyrie eleison exclamare studeatis. Hos vero omnes praedictos fundos, vel uncias existentes ex corpore patrimonii nostri Sabinensis juris sanctae Romanae, cui Deo auctore deservimus, Ecclesiae, habentes, ita sane ut a te tuisque successoribus abbatibus sancti monasterii singulis quibusque indictionibus pensionis nomine rationibus ecclesiasticis X auri solidi persolvantur, difficultate postposita omni, quae indigent defensione; seu meliorare praedicta loca indifferenter vos sine dubio procuretis efficaciter; nullaque praeterea ad dandam annue pensionem a vobis mora proveniat; sed actionariis sanctae nostrae Ecclesiae apto tempore persolvatur. Statuentes apostolica censura sub anathematis interdictione, et divini 129.0977C| judicii obtestationibus, nulli unquam liceat nostrorum successorum Patrum, vel aliae magnae parvaeque personae, ex ipsis locis, fundis et casalibus, quae a praedicto domno Adriano papa data sunt, et a nobis confirmata, sicut superius legitur, in integrum in usu et utilitate sancti monasterii, penitus auferre 129.0978A| aut ex eisdem venerabilibus locis jure alienare; sed nec ullam violentiam jacturae ibidem inferre praesumat; potius autem omnia haec superius annexa sub annua sanctae nostrae Ecclesiae persolvenda pensione, nec non et centum Kyrie eleison pro nostris facinoribus exclamandum, sic per hujus nostri privilegii paginam ac auctoritate domini nostri beati Petri principis apostolorum sub jure et ditione ipsius monasterii perenniter permanenda confirmamus, ad laudem Redemptoris nostri Domini pro substentatione monachorum, illic ejus matris dominae nostrae servientium clementiae, quatenus hoc beneficium ipsius Dei famuli adepti, nostri memores in suis existant crebris orationibus, ipsum Deum centum Kyrie eleison exorando. Haec vero omnia a nobis 129.0978B| corroborata in perpetuum immutilata permanenda sancimus. Si quis autem, quod non optamus, temerator exstiterit de his quae a nobis pia consideratione confirmata sunt, sciat se domini nostri principis apostolorum beati Petri auctoritate anathematis vinculo innodatum, et cum diabolo et omnibus teterrimis pompis ejus, atque cum Juda traditore Domini nostri Jesu Christi in aeternum inexstinguibili igne colligatum. Porro qui custos et observator exstiterit hujus nostrae apostolicae institutionis, quae a nobis in ipso venerabili monasterio concessa est, benedictionis gratiam vitamque aeternam a misericordissimo Deo nostro coram sanctis omnibus mereatur.
Scriptum per manus Christophori scriniarii in mense Januario, indictione 10. Bene valete.
129.0978C| Datum X Kalendas Februarii per manus Theodori nomenclatoris sanctae sedis apostolicae, imperante domno Ludovico piissimo Augusto a Deo coronato magno pacifico imperatore anno 3, et patriciatus ejus anno 3, indictione 10. 129.0977|
III. PASCHALIS I. I. PASCHALIS I BULLA PRO MONASTERIO FARFENSI. (Anno 817.)[Apud Muratorium, Rer. Ital. Script. II, II, p. 317.] 129.0977D| PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto in Christo filio INGOALDO abbati monasterii sanctae Mariae, quod ponitur in Farfa, in loco qui nominatur Acutianus, tuisque successoribus in perpetuum.
Cum magna sollicitudine nobis instat cura pro universis Dei Ecclesiis ac bonis locis vigilandi, ne aliquam necessitatis jacturam sustineant, sed magis propriae utilitatis stipendia consequantur; ideo convenit 129.0978D| nos pastorali tota mentis aviditate eorumdem venerabilium locorum maximae stabilitatis integritatem procurare, et sedule eorum utilitatum subsidia illic conferre, ut Deo nostro omnipotenti id quod pro ejus sancti nominis amore, et laude, atque gloria ejus divinae majestatis, ejus venerabilibus nos certum est contulisse locis, sitque acceptabile nobis, quae ad ejus locupletissimam misericordiam digna hujusmodi pii operis in sidereis conferatur arcibus remuneratio. Igitur quia petistis a nobis quatenus ex nostra largitate nostroque dono concederemus vestrae religiositati monasterii vestri confirmationem, eorumdemque bonorum quae habet amodo et habiturum erit in 129.0979A| perpetuum: confirmamus autem vobis vestrisque successoribus castella et villas, campos et sylvas, prata et aquas, vineta et oliveta, et aquimolas, cum universis appendicibus, vel omnibus ad eos generaliter et in integrum pertinentibus, sicuti primitus et nunc ab ipso venerabili monasterio possessa sunt, tam in comitatu Sabinensi, necnon et Narniensi, sive in comitatu Reatino, vel Furconino, Asculano, Firmano, Aprutiensi, et Pinnensi, et Balbensi, et Teatino, Romano etiam, et Thuscano, omnesque adjacentias eorumdem monasteriorum, atque pertinentias cum omni integritate concedimus detinenda, tam ea quae modo jure possidetis, quam ea quae in futuro, largiente Domino, poteritis acquirere tu et successores tui, sicuti per privilegia sanctae recordationis 129.0979B| domni Adriani quondam papae eidem venerabili monasterio confirmata sunt, permanenda. Confirmamus autem vobis vestrisque successoribus in perpetuum oblationes, decimationes, vestraque ditione colligendas oblationes mortuorum, a cunctis recipiendas, et a nullis interdicendas. Nullus autem episcopus audeat synodare vel excommunicare monachum vel clericum ipsius monasterii, quos praedicto abbati suisque successoribus concedimus monendos et constringendos, a praesenti decima indictione, tuae religiositati, tuisque successoribus vestri monasterii in perpetuum concedimus detinenda. Statuentes quippe apostolica censura ex auctoritate beati Petri apostolorum principis, sub divinis obtestationibus et anathematis interdictionibus, ut nulli unquam nostrorum successorum 129.0979C| pontificum vel aliae cuilibet magnae parvaeque personae, ipsa praenominata loca, vel insuper auxiliante Deo acquisita, et sicuti supra sunt instituta, a potestate et ditione vestra, vestrorumque successorum ac vestri monasterii quoquomodo liceat auferre vel alienare. Si quis autem temerario ausu, magna parvaque persona, contra hoc nostrum privilegium agere praesumpserit, sciat se anathematis vinculo esse innodatum, et a regno Dei alienum, et cum omnibus impiis aeterno incendio ac supplicio condemnatum. At vero qui pio intuitu curator et observator hujus nostri privilegii exstiterit, gratiam atque misericordiam vitamque aeternam a misericordissimo Domino nostro consequi mereatur in saecula saeculorum. Amen.
129.0979D| Scriptum per manus Christophori scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Februario, indictione supradicta decima. Bene valete.
Dat. Kal. Februarii per manus Theodori nomenclatoris sanctae sedis apostolicae, imperante domno Ludovico piissimo perpetuo Augusto a Deo coronato magno pacifico imperatore anno III, indict. decima.
II. EPISTOLA PASCHALIS I AD BARNARDUM, AMBRONIACENSEM ABBATEM. (Anno 817.)Mabill. Act. SS. Ord. S. Bened. saec. IV, part. II, p. 562.] PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili abbati Ambroniaci in Domino salutem.
129.0980A| Cum militiam et saecularem deposueris dignitatem; cur Deo militare vel principari fugias admodum miramur. Neque enim sine reatu divino apparebit conspectui, qui, multorum salute neglecta, sibi tantum utilis esse quaerit. Quocirca fraternitatem tuam commonemus, et commonentes obtestamur, ne divinae dispositioni rebellis esse contendas. Nemo enim secundum Apostolum sibi sumit honorem, sed qui vocatur a Deo tanquam Aaron. Cum igitur vocatum Viennensis Ecclesia te in suum pastorem elegerit, apostolica vice, quam, licet indigni, tenemus, praecipimus ut opus bonum suscipias, quia de gloria tua ante Christi tribunal erunt hi qui per te salvabuntur. Quod si renueris, quam sententiam notarius filius noster Gregorius, quem de latere 129.0980B| nostro misimus, super inobedientia tua dictaverit, validam ratamque censemus.
III. PASCHALIS I BULLA PRO MONASTERIO S. VINCENTII AD VULTURNUM. Anno 819.)[Apud Muratorium, Rer. Ital. Script., I, II, p. 384.] PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, viro venerabili JOSUE abbati et monasterio Christi martyris Vincentii, quod situm est super Vulturni flumiminis fontem, partibus Samniae, territorio Beneventano, et per te eidem venerabili monasterio et omnibus tuis successoribus regulariter promovendis 129.0980C| in perpetuum.
Divinis praeceptionibus in sanctuarii cultibus nos debere sedule deservire pro animarum regimine scientes, quod in his maximum est pietatis opus, pro quiete monachorum, submoventes quorumdam gravamina ipsorum, vel tyrannidem comprimentes laicorum, statuimus atque firmamus juxta nostrorum decreta praedecessorum. Itaque decernimus et confirmamus sub jurisdictione sanctae nostrae, cui Deo auctore deservimus, Ecclesiae perpetuo muniendum, ita ut nullius alterius ecclesiae jurisdictionibus submittatur praedictum monasterium Christi martyris Vincentii, cum omnibus sibi jure pertinentibus, cellis et terris, villis, castellis, aliis quoque redditibus. 129.0980D| In primis videlicet monasterium beati Petri apostoli, situm juxta fluvio Sabbati in territorio Beneventano, monasterium sanctae Dei Genitricis Mariae in loco Sano cum omnibus suis pertinentiis, monasterium sanctae Mariae in duas Basilicas juxta fluvium Sangro, et aliam ecclesiam sanctae Mariae in duas Basilicas in territorio Teatino; ecclesiam sanctae Mariae in Quinquemillia, ecclesiam sanctae Mariae in Canneto, ecclesiam in Palene sanctae Mariae, ecclesiam sanctae Mariae juxta fluvium Trintum, ecclesiam sanctae Mariae in Musano, ecclesiam sanctae Mariae in Arole, ecclesiam sanctae Mariae in Planisi, ecclesiam sanctae Mariae in Casale Plano. Item monasterium beati Petri apostoli Trite cum omnibus suis pertinentiis, cellam sancti Petri 129.0981A| in Vipera, cellam sancti Petri in Vairano, cellam sancti Petri in Tontole. Item monasterium Domini Salvatoris in Alifas, cellam sancti Johannis in Lisine, et sancti Focati, cellam sancti Joannis et sancti Martini in Luceria, cellam sancti Vincentii in Canusia, cellam sancti Vincentii in Tranis, cellam sancti Vincentii in Siponto, cellam sancti Vincentii et sancti Angeli in Telesia, cellam sancti Vincentii in Toccu, cellam sancti Vincentii in Cajati, cellam sancti Vincentii in Cumis, cellam sancti Vincentii in Tremojola, cellam sancti Vincentii in fluvio Thusciano, cellam sancti Vincentii in fluvio Tersa, cellam sancti Vincentii in Pettoriano, cellam sancti Vincentii et sancti Angeli in Isernias. Item monasterium sancti Georgii infra Salernitanam civitatem, 129.0981B| monasterium sancti Martini in Monte Marsico, monasterium sanctae Columbae in Sera, cellam sancti Donati in Canuno, et sancti Juliani, ecclesiam sancti Mauri in Anglone, et sancti Valentini, cellam sanctae Crucis in Monte Marsico, cellam sancti Hilarii in Calinole, cellam sancti Vincentii in Suessa, cellam sanctae Agathae in Tercino, et ecclesiam sancti Gregorii in Matese, cellam sancti Sossii in Liburias cum inclyto Gualdo. In his omnibus et aliis sibi jure pertinentibus praecipimus, interdicimus ac protestamur, ut nullus qualibet occasione dolos vel immissiones aliquas ingerere praesumat. Concedimus etiam vobis vestrisque successoribus abbatibus hac nostra praesenti auctoritate licentiam apostolicae sedis nostrae quamlibet Christianitatis 129.0981C| formam indigentibus in praefato venerabili monasterio invitandi quem volueritis episcopum, similiter ad ecclesias consecrandas, vel ordinationes clericorum, aut sacerdotum per tempora faciendas. Chrisma vero et confirmationem a beneplacito vobis episcopo acquiratis. Protestamur etiam ut nullus episcopus exinde debeat subdiaconem ad suam synnodum provocare, nisi illius fuerit propria voluntas, aut abbatem vel monachum nullo modo judicare vel excommunicare, aut omnem cujuslibet ecclesiae sacerdotem in praefato venerabili monasterio quamlibet habere ditionem, praeter sedem apostolicam, hac nostra auctoritate prohibemus, ita ut nisi ab abbate monasterii fuerit invitatus, nec misarum solemnia ibidem celebrare praesumat. Volumus, et apostolica 129.0981D| injungimus auctoritate vobis vestrisque successoribus abbatibus, qui ibidem in tempore fuerint ordinati, ut si sacerdotes vel clerici de quacunque ecclesia venerint ad habitandum in congregatione fratrum, sive ad monachicum suscipiendum habitum, statim recipiantur. Statuentes apostolica insuper censura, sub divini judicii obtestatione, sed et validis atque atrocioribus anathematis interdictionibus, ut nullus unquam praesumat, cujusquam dignitatis praeditus potestate, in eodem venerabili monasterio, vel ejus causis incumbere, aut de rebus, aut possessionibus, vel ecclesiis subjectis, vel quidquid de his exinde inesse videntur, quoquomodo auferre aut alienare; sed nec quamlibet malitiam aut jacturae molestiam 129.0982A| ibidem quoquomodo inferre, cum praeratum perenniter, ut dictum est, monasterium firma stabilitate decreverimus sub jurisdictione et tuitione sanctae nostrae Ecclesiae permanendum. Promulgantes quoque, et hoc auctoritate beati apostolorum principis, coram Deo et ejus terribili examine futuro per hujus nostri apostolici privilegii atque constituti paginam, sancimus atque decernimus ut diversas locorum possessiones, quae a regibus, vel ducibus, vel calstaldeis, et reliquis Christianis largita atque oblata sunt, aut in postmodum illic concessa fuerint, firma stabilitate juri ipsius praefati monasterii existenda atque in perpetuum permanenda statuimus. Nec liceat, ut dictum est, ex ejus vel omnibus ejusdem monasterii pertinentiis cuiquam molestias 129.0982B| inferre, vel sibi donata auferre a praefato, juxta quod subjectum iisdem venerabilibus locis apostolicis institutis atque privilegiis constitit, inconcussae permaneant. Et liceat eosdem monachos de sua congregatione semper abbatem eligere; et liceat ipsum abbatem suos qui fuerint judicare monachos, et non solum virile monasterium, sed et muliebre sibi subjectum. Si quis autem (quod non optamus) nefario ausu praesumpserit haec quae a nobis ad laudem Dei pro stabilitate jam dicti venerabilis monasterii statuta sunt, refragare, aut in quoquam transilire praesumpserit, nisi digna poenitudine emendaverit, anathematis vinculo innodatus, et cum diabolo, et ejus atrocissimis, atque Juda traditore Domini nostri Jesu Christi, aeterno incendio 129.0982C| concremandus deputetur. At qui pio intuitu observator in omnibus exstiterit, custodiens nostrum apostolicum constitutum ad cultum Dei respicientem, benedictionis gratiam a misericordissimo Domino Deo nostro multipliciter consequatur, et aeternae vitae particeps effici mereatur. Bene valete.
Scriptum per manus Theodorici scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae in mense Julio, ind. 12, in sacratissima aede beati Petri apostoli, anno quarto pontificatus domni Paschalis papae primi.
IV. PASCHALIS I EPISTOLA AD OMNES CHRISTIANOS AD PARTES AQUILONIS. Commendat Ebonem archiepiscopum Rhemensem et Halitgarium, fidem Christi propagatum missos. (Anno 822.)[Apud Lappenberg, Hamburgisches Urk. pag. 9.] 129.0982D| PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, universis sanctissimis fratribus, coepiscopis, presbyteris seu caeteris ecclesiasticis ordinibus gloriosissimisque principibus, ducibus, sive magnificis comitibus et cunctis Christianis Dei fidelibus.
Cum religiosissimum constet curam ac sollicitudinem erga Dominicum gregem gerere, quem divina dispensatione suscepimus gubernandum, atque coelestia pabula salubri communicatione subministrandum, maxime his qui in compitis et pagis sub principe tenebrarum callida suasione persistunt, et viam vitae ignorantes, devii, non quae sursum sunt, 129.0983A| sed quae deorsum, stulta instigatione perquirunt. Sed quia in partibus Aquilonis quasdam gentes consistere, quae necdum agnitionem Dei habent, nec sacra unda baptismatis sunt renatae, sub umbra mortis existere et magis creaturae quam Creatori ignava mente servire cognovimus: idcirco praesentem reverendissimum fratrem ac coepiscopum nostrum Ebonem, sanctae Rhemensis Ecclesiae archiepiscopum, necessarium cum consensu fidelium Dei duximus illis in partibus pro illuminatione veritatis dirigendum. Quatenus auctoritate beatorum principum apostolorum Petri ac Pauli nostra fraterna vice informatus, ante corpus et confessionem ipsius apostolorum principis evangelizandi publica auctoritate liberam tradidimus in omnibus facultatem, 129.0983B| ut verbum vitae viamque salutis ubique provideat et fidei normam coelesti educatione confirmet, atque apostolicae institutionis doctrinam, omni diabolico errore depulso, viva voce corroboret. Et si fortasse ad hoc divinum pertinens officium aliquid dubium emerserit, ad sanctam Dei catholicam atque apostolicam Romanam Ecclesiam recurrendo semper, ex ejus hauriat purissimo fonte latices, unde et a cordibus mortalium, divina interveniente gratia, noxios emundare possit errores. Collegam denique huic divinae administrationis legationi ei providentes, Halitgarium religiosum adjicientes ministrum constituimus, quatenus ad sedem apostolicam opportuno valeat tempore de credito negotio facilius, praestante Domino, intimare, et nunquam se in qualibet parte 129.0983C| huic nostrae auctoritatis ministerio commisso negligere. Cui coram districto judice inde rationem reddere et de destituto ministerio poenas recipere sempiternas, non dubium esse praefigimus. Pro quo omnes exhortantes unanimiter commonemus ob amorem omnipotentis Dei et Domini nostri Jesu Christi atque apostolorum ejus venerationem; ut in omnibus necessitatibus legationis hujus totis viribus eis solatiari certetis, et in nomine Domini nostri Jesu Christi, sicut scriptum est, recipere debeatis; Qui vos, inquit, recipit, me recipit (Matth. X, 40); et qui vos spernit, me spernit (Luc. X, 16). Et iterum: Quod uni ex minimis meis fecistis, mihi fecistis (Matth. IX, 41). Unde magis magisque commonemus, ut provida devotione et largo charitatis affectu puraque 129.0983D| mente ac sincera intentione, quaeque itineri huic necessaria prospiciatis, nec pia benignitate pro viribus succurrere non renuatis; ut pro certo hujus pietatis opere participes apud Dominum dignae retributionis meritum percipiatis, sive in coelesti descriptione hujusmodi pro compensationis munere in consortio sanctorum connumerari valeatis. Si quis vero huic Dei officio ad illuminationem gentium a sancta catholica et apostolica Ecclesia pio consultu ecclesiastico destinato assensum vel auxilium praebuerit, per interventionem beatorum apostolorum, martyrum quoque atque sanctorum omnium in coelestibus gaudiis talibus pro meritis mereatur ascribi. At vero si quis, quod non optamus, contrarius 129.0984A| adversator huic divino cultui institerit, vel in quoquam praepedire conatus fuerit, et his vel cooperatoribus eorum ad hoc peragendum ministerium temerator exstiterit, ex divina jussione et apostolica auctoritate, anathematis vinculo puniatur et perpetua condemnatione reus diabolica sorte damnetur.
V. EPISTOLA PASCHALIS AD STEPHANUM CADURCENSEM EPISCOPUM. (Anno 822.)[ Gall. Christ. I, I, Instrum., pag. 43.] Fiacense monasterium, in dioecesi vestra situm, quod antecessores nostri, propter quamdam sanctitatis excellentiam, sub dispositione sui moderaminis 129.0984B| et defensionis habere voluerint, et privilegiis specialiter sublimaverunt, nunc novimus esse destructum, ignique a paganis concrematum, et monachos ubique dispersos. Qua de causa doloris affectu tam sanctissimae ecclesiae, quae a Christo dedicata fuisse cognoscitur, sicut decretales litterae gloriosae memoriae domini Stephani secundi papae, nobis testantur ostensae, desolationi compatientes, in ejus restaurationem, prout possibilitas requirit, sollicitudinem adhibere curavimus. Hujus itaque negotii ac laboris venerabili nostro Aymaro committentes praecipimus, et pro suorum absolutione peccatorum, ut eumdem locum ad priorem statum reformet, atque monachos ibi aggreget. Ideo namque ille a nobis monachus et abbas benedictus est, ut clericos ab 129.0984C| ipsa ecclesia, temerario ausu, sibi usurpatum auferat dominatum; et monachorum, quemadmodum fuerat, ibi restituat: quorum vestrae quoque beatitudinis sollicitudinem, ut in cunctis eum adjuvare velit admonemus, thesaurosque, ac libros et sanctas reliquias, necnon et cuncta quae propter timorem gentilium in Capdenacensi castro deportata fuisse noscuntur, reddi sibi absque delatione mandamus; castrum etiam eumdem monasterio restitui, sicut olim Innanti a Clodovaeo rege datum fuerat, praecipimus. Filiosque nostros charissimos Villelmum et Girbertum milites, qui sunt ipsius castri seniores, admonemus, ut abbati Aymaro adjutores in orationibus existant, et jus suum, suique monasterii tam in se ipsis, quam in castro, vel in proprio honore, 129.0984D| quem ex altare Fiacensi habere debent, recognoscant. Omnem praeterea honorem, monasteria, vel ecclesias quae a Pippino rege vel aliis regibus, seu bonis viris eidem monasterio concessa sunt, et illa quae a praedicto Clodovaeo loco Innanti prius erant data, sicut chartarum auctoritas affirmat, Aymaro et successoribus ejus possidenda perpetuo jure censemus. Monasterium ergo quod Conchas nominatur, sub ejus regimine, et abbatis Fiacensis, quemadmodum olim fuerat, concedimus: et, ut eum in priorali dignitate, quia destructum est, restauret, commonemus; ea siquidem libertate praedictum monasterium donamus, qua a beatae memoriae praedecessore nostro Stephano donatum est: videlicet ut nullius 129.0985A| episcopi vel alicujus personae excommunicationi subjaceat, praeter solius pontificis Romani, neque sub alicujus ecclesiae dominatu redigatur, nisi solius Romanae Ecclesiae; et ut liberior ibi sepultura habeatur, et caetera quae in decreto ejusdem antecessoris nostri, in eadem ecclesia posita, scripta sunt, inconcussa serventur. Si quis vero huic nostrae vel illius concessioni contrarius exstiterit, et abbati Aymaro, aut ecclesiae illius habitatoribus molestus fuerit, et corrigere se noluerit, et proprii gradus 129.0986A| damnum incurrat, et velut profanus et incorrigibilis anathema permanebit.
Datum Laterani per manum Gregorii S. R. E. diaconi notarii sacri palatii, undecimo Kalendas Maii, feria secunda post octavas Paschae, indictione 15, anno Dominicae incarnationis octingentesimo vicesimo secundo, pontificatus autem domini Paschalis papae quarto, qui in numero pontificum centesimus habetur. 129.0985|
IV. EUGENIUS PAPA II. I. FRAGMENTUM PRIVILEGII EUGENII II PRO ECCLESIA S. PETRI ROTHOMAGENSI. (Anno 827.)[ Neustria pia, pag. 20.] 129.0985B| EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, etc.
Quoniam, dilectissimus filius noster, SS. Dionysii, Medardi, et Germani, pro voluntate charissimi nostri, Ludovici imperatoris, etc., suggessit quatenus ecclesiae S. Petri, cui praeerat in partibus Neustriae a Clothario constructa, ubi sanctissimus Audoenus requiescit in corpore, hujus modi privilegium auctoritate nostra firmaremus: ut scilicet omnes terras et consuetudines terrarum, a praedecessoribus regibus, 129.0985C| Clothario, Theodorico, item Clothario, Dagoberto, Clodoveo, item Theodorico, Carolo Magno, ac filio ejus piissimo, imperatore Ludovico, isti loco concessus, perpetualiter confirmaremus possidendas, etc. Haec igitur omnia quae praedicta sunt, ut quae ab antecessoribus nostris concessa sunt, Raynoardi ipsius urbis archiepiscopi, consensu, et imperatoris tali anathemate confirmamus, etc., obiit Hilduinus, anno Christi 842.
II. RITUS PROBATIONIS PER AQUAM FRIGIDAM, AB EUGENIO PAPA II INSTITUTAE.[Mabill., Vet. Analect. ] Cum homines vis mittere ad probationem, ita 129.0985D| facere debes. Accipe illos quos voluntatem habes 129.0986B| mittere in aqua, duc eos in ecclesia, et coram omnibus illis cantet presbyter missam et faciat eos ad ipsam missam offerre. Cum autem ad communionem venerint, antequam communicent interroget eos sacerdos cum conjuratione, ita dicens: Adjuro vos, homines, per Patrem, et Filium, et Spiritum sanctum, et per vestram Christianitatem quam suscepistis, et per unigenitum Filium Dei, et per sanctam Trinitatem, et per sanctum Evangelium, et per istas reliquias quae in ista sunt ecclesia, ut non praesumatis illo modo communicare neque accedere ad altare, si vos hoc fecistis, aut consensistis, aut scitis quis hoc egerit. Si autem omnes tacuerint, et nullus hoc dixerit, accedat sacerdos ad altare et communicet eos. Postea vero dicat ad 129.0986C| illos quos communicat: Corpus hic et sanguis Domini nostri Jesu Christi sit vobis ad probationem hodie. Expleta missa, faciat aquam benedictam, et accipiat sacerdos ipsam aquam, ibitque ad illum locum ubi homines probabuntur. Cum autem venerint ad ipsum locum, det illis bibere de aqua benedicta, dicens ad unumquemque: Haec aqua fiat tibi ad probationem. Postea vero conjuret aquam ubi illos mittit. Post conjurationem aquae, exuat illos vestimentis eorum et faciat eos per singulos osculare sanctum Evangelium et crucem Christi. Et postea super unumquemque aspergat de aqua benedicta et projiciat singulos in aqua. Haec omnia facere debes jejunus, neque illi ante manducent qui 129.0986D| ipsos mittunt in aqua.
Conjuratio hominis. 129.0987A|
Adjuro te, homo N., per invocationem Domini nostri Jesu Christi, et per judicium aquae frigidae. Adjuro te per Patrem, et Filium, et Spiritum sanctum, et per Trinitatem inseparabilem, et per Dominum nostrum Jesum Christum, et per omnes angelos et archangelos, et per diem tremendi judicii, et per quatuor evangelistas Matthaeum, Marcum, Lucam et Joannem, et per duodecim apostolos, et per duodecim prophetas, et per omnes sanctos Dei, et per Principatus et Potestates, per Dominationes et Virtutes, et per Thronos, Cherubim atque Seraphim, et per tres pueros Sidrac, Misach, et Abdenago, et per centum quadraginta quatuor millia qui pro Christi nomine passi sunt, et per illum 129.0987B| baptismum quo sacerdos te regeneravit ut si de hoc furto scisti, aut vidisti, aut bajulasti, aut in domum tuam recepisti, aut consentiens aut consentaneus exinde fuisti, aut si habes cor incrassatum vel induratum, evanescat cor tuum et non suscipiat te aqua, neque ullum maleficium contra hoc praevaleat, sed manifestetur. Propterea obnixe te deprecamur, Domine Jesu Christe, fac signum tale ut, si culpabilis est hic homo, nullatenus recipiatur ab aqua. Hoc autem, Domine Jesu Christe, fac ad laudem et gloriam per invocationem nominis tui, ut omnes cognoscant quia tu es Dominus noster qui cum Patre et Spiritu sancto vivis et regnas, Deus, in saecula saeculorum. Amen.
Oratio ad aquam benedictam. 129.0987C|
Suppliciter te, Domine Jesu Christe, deprecamur, tale praesentialiter facere dignare signum ut si iste quod ei objicitur, est in aliquo culpabilis non suscipiat eum haec aqua, sed evanescat ipse et nullatenus modo intro recipiat. Hoc autem, Domine Jesu Christe, fac ad laudem et gloriam ad invocationem nominis tui + ut omnes cognoscant quia tu es Deus verus, et praeter te non est alius, qui vivis et regnas cum Deo Patre in unitate Spiritus sancti per infinita saecula saeculorum. Amen.
Hoc autem judicium creavit omnipotens Deus, et verum est, et per domnum Eugenium apostolicum inventum est, ut omnes episcopi, abbates, comites, seu omnes Christiani per universum orbem eum 129.0987D| observare studeant, quia a multis probatum est et verum inventum est. Ideo enim ab illis inventum est et institutum ut nulli liceat super sanctum altare manum ponere neque super reliquias vel sanctorum corpora jurare.
III. LITTERAE EUGENII II IN GRATIAM COENOBII AGAUNENSIS. (Anno 827.)[ Gall. Christ. tom. XII, instr., pag. 425.] Quia Dominus noster oves proprias, quas suo sancto ac pretioso sanguine acquisivit, beato Petro pascendas commisit, constat nimirum cunctos Dei cultores ipsius subjici tuitioni cujus nos ubique non 129.0988A| diffidimus protegi patrocinio. Quapropter satis convenienter omnibus Christianis oportet ad sanctam matrem Ecclesiam et apostolicam sedem praebere concursum taliter ut et devotio conditoris convenienter sortisse videatur effectum, et piae constructionis oraculi in privilegiis largiendis minime denegetur auxilium. Igitur quia postulavit a nobis Ludovicus, pronomine Pius, excellentissimus rex Francorum, quatenus monasterium sanctorum Agannensium in regno Burgundiae super fluvium Rhodanum, quod in honorem beati Mauritii et aliorum martyrum Sigismundus bonae memoriae rex construxisse dignoscitur, in quo Aedalongus Sedunensis episcopus, sub nomine abbatis canonicorum regulam regere videtur, privilegio cum sedis apostolicae infulis 129.0988B| decoretur, et sub sancta, cui, Deo auctore, praesidemus Ecclesia constitutum praeteritorum regit ordinem gloriosi videlicet regis Sigismundi, ac caeterorum regum post ipsius statuta et privilegia, iterum praesulatus honore consentientes confirmemus, ut nullatenus ullo deinceps tempore irrumpantur, sed sicut ante nostri praedecessores ejusdem loci monachos ita nos canonicos quos, propulsis monachis nefanda et miserabili sorde pollutis, in eodem loco gloriosissimus rex ordinaverat, auctoritate sedis apostolicae decoremus: et neque super illos praelatus aliquis sine eorum communi consilio, vel electione mittatur, neque ex communibus Ecclesiae rebus praeter dispositionem eorum quidquam pertractetur: nec alicujus praelati violentia grassantis 129.0988C| in illorum propriorum bonorum direptionem exerceatur, sed omnia privilegii auctoritate eorum decretis ordinentur et subjiciantur. Et morte anticipati fratris propria vel debita bona confratrum aut parentum dispositione secundum adhuc viventis votum distribuantur, ne saeculari pravitate rubigo ecclesiasticae rapinae ex hoc recolent . . . . , aeruginet, vel vocem laetitiae ulla perturbationis caligine offuscet sub anathematis vinculo colligamus. Et in partibus Burgundiae quamdam curtem, videlicet Arcum nomine, situm in Lingonensi territorio cum ecclesiis et decimis, silvis, aquis, pascuis, cunctisque pertinentiis ejusdem ecclesiae fratribus habendam concedimus. Praeterea piis desideriis Francorum regis aures accommodantes ejusdem monasterii 129.0988D| congregationi Dei mandatis inhaerenti sedisque apostolicae regulam servanti per hujus praeceptionis auctoritatem id quod exposcimur effectu mancipamus. Et ideo omnem cujuslibet Ecclesiae sacerdotem in praefato monasterio, vel in ecclesiis in ejus curtibus sitis, et ejus eleemosynis, constructis et ordinatis, nullum sui prioratus pontificium permittimus habiturum, neque illum qui civitatem Sedunensem nunc habere dignoscitur vel fuerit in posterum acquisiturus quamlibet ditionem seu potestatem extendere, praeter sedem apostolicam prohibemus, ita ut nisi ab eo qui tunc praefuerit ecclesiae, vel a fratribus fuerit invitatus, nec admissorum ibidem celebranda solemnia quispiam praesumat accedere, vel suam in 129.0989A| ibidem dominationem incipiat exercere nec ulla conciliabula praetendere aut quaslibet partes eleemosynarum quae ad sanctum monasterium a fidelibus collatae fuerint sua in parte exigere, neque decimas quae illic a jam dicto S. Sigismundo sunt concessae attentet auferre, eo quod subjectioni apostolici privilegii consistunt inconcussa. Constituimus enim per hujus decreti nostri paginam atque interdicimus omnibus omnino cujuslibet ecclesiae praesulibus, vel cujuscunque honoris dignitate praedictis, sub anathematis vinculo, ne aliquis hujus nostrae institutionis paginam vel donaria et libertatis honores et sanctiones quae a praedicto rege Ludovico et aliis regibus constitutae sunt, et praefato monasterio sub privilegiis indultae, violare praesumat.
129.0989B| Eugenius, Deo auctore, in hac serie privilegii ob amorem Dei et sanctorum martyrum honorem a me facta relegens subscripsi, ac episcopos nostri praesulatus subtus adnotare jussi.
Crescentius peccator jussus a domino papa subscripsi. Bonifacius peccator jussus a domino papa subscripsi. Hieronymus peccator jussus a domino papa subscripsi. Petrus peccator jussus a domino papa subscripsi.
IV. PRIVILEGIUM EUGENII II PRO MONASTERIO LAURIACENSI.[Apud Lunig, Spicilegium ecclesiasticum, continuatio, tom. I, pag. 678.] Cum audivimus christianissimam conversationem 129.0989C| vestram et sanctae fidei bonorumque operum vestrorum processum, summo gaudio atque laetitia fuimus exhilarati, quia divina in vobis operante clementia, ut Apostolus ait: Ubi abundavit delictum, superabundavit gratia (Rom. V), atque quomodo sancta Ecclesia Dei nostris temporibus quotidianum in electione vestra suscipit incrementum, cujus optabilis rumoris index fuit reverendissimus Yrolfus, sanctae Lauriacensis Ecclesiae archiepiscopus et sanctissimus frater noster, vester autem spiritualis pater, qui per suam sanctam praedicationem adoptivos Deo vos genuit filios. Is itaque ad apostolorum limina orationis causa veniens, novam ecclesiam nostris apostolicis benedictionibus informandam subnixe commendavit, quia Domino auxiliante catholice gubernandam in 129.0989D| vestris partibus suscepit. In quibus etiam quondam Romanorum quoque Gepidorumque aetate, ut lectione certum est, in septem episcoporum parochias antecessores sui jure metropolitano obtinuerant dioecesim. Qua ex justitia et lege praefatus Deo dignissimus archiepiscopus debito obligatur, ut illi terrae prius Christicolae, atque suorum antiquitus antecessorum creditae providentiae, quam nunc vos, Dei omnipotentis occulto, mediante judicio, vel ut haereditariam possidetis, ipse evangelicus agricola, diu negata coelestis spargat semina vitae, atque in lucrandis Christo animabus redivivam de vobis nutriat segetem. Quem nos doctissimum divini oraculi ministrum saluti vestrae cognoscentes, per omnia 129.0990A| necessarium fide et exemplo probatum merito erga illam apostolicam servantes sententiam qua dicitur: Quomodo credent sine praedicante, aut quomodo praedicabunt nisi mittantur (Rom. X), ab hac sancta Romana matre Ecclesia vobiscum rectorem transmisimus, atque in praefatis regionibus Hanniae, quae et Avaria appellatur, sed et Moraviae, provinciarum quoque, Pannoniae sive Mesiae apostolicam vicem nostram, et dioecesim atque jus ecclesiasticum exercendi, et usum ac potestatem antecessorum suorum, videlicet sanctae Lauriacensis Ecclesiae archiepiscoporum sibi successoribusque suis canonica auctoritate committimus, atque hujus constitutionis nostrae decretum subscriptionis privilegio roboramus. Pallium praeterea, juxta consuetudinem antiquam, sanctitati 129.0990B| suae dedimus, quod ita sibi concessimus, sicut praedecessores nostri suis praedecessoribus concessere, privilegiorum suorum scilicet integritate servata. Cujus dilectioni quamvis hoc debito permitteremus, propter vestras autem petitionis super hac reflagitantibus ad honorem suum nostram apostolicam vicem et auctoritatem insuper accumulavimus, quod nunquam suis permissum est prioribus, quatenus et vos, confratres et coepiscopi, deinceps ei reverentiam ampliorem exhibere sciatis, et in sana doctrina coelestis eruditionis ad aedificationem vestram ut filii sapientes obediatis, atque vos, laici primates et vulgus, saluberrimis praeceptis suis non velut homini, sed tanquam Deo humiliter obtemperetis, et fide catholica quam per Dominum Jesum 129.0990C| consecuti estis fortes permanentis. Nam totius doli artifex diabolus, cujus dominio in baptismate abrenuntiatis, jacturam et damnum vestrae salutaris surreptionis moleste patitur ac per varias occasiones zizania perfidiae seminando, velut multa injuria bacchatur, et ut vestrum aliquis terga vertat sanctae professioni incessanter molitur. Quapropter saepe dicti archiepiscopi, videlicet pastoris vestri a Deo destinati, institutionibus benignas aures praebete, qui vos et versutione Satanae cavere atque ejus aeternos cruciatus evadere instruit, ac ipse in die judicii de bonis operibus vestris saeculorum Domino perpetua remunerandos gloria praesentabit. Ad perfectam aurem et necessaria eruditionis vestrae salutem, ut comperimus, non sufficiunt pauci, qui modo constituti 129.0990D| sunt vobis, episcopi, quia plures sunt adhuc gentilitatis errore ibidem detenti, ad quos propter inopiam praeconii divini verbi nondum pervenit notitia Christi. Idcirco enim, ut accrescat turba fidelium, studeat solertia vestra pro mercede et remissione peccatorum vestrorum adminiculum atque juvamen praebere reverendissimo Yrolfo archiepiscopo quatenus dudum illic constitutorum episcoporum numerus impleatur, qui congrue constituti et vobis posterisque vestris poterunt esse proficui, si ad restaurationem Ecclesiarum propter nomen Domini de possessionibus vestris, quas redditus dotesque earum fama divulgante, quodam fuisse noveritis, aeternam sufficientiam vobis comparantes eisdem 129.0991A| Ecclesiis ipsi conferatis idoneis viris ad hoc ministerium electis, maxime in his locis, si opportunitas et utilitas commendaverit, ordinentur antistites, ubi indicia ecclesiarum et aedificiorum sedes pontificales olim fuisse demonstrant; sin autem illius arbitrio et deliberatione, qui vel ubi disponantur episcopi concedimus, cui vicem nostram apud vos ecclesiastici regiminis per omnia commisimus.
V. EPISTOLA EUGENII II AD ***. (Anno incerto.)[Apud Goldastum, Collectio decretorum imperialium de cultu imaginum, pag. 725.] . . . Oro autem et obsecro in universo mundo (ut 129.0991B| beati praedecessoris mei domini Gregorii papae utar verbis), fratres et domini mei, in quantum peccatores, fratres mei, in quantum justi, domini mei, quantum ex me, humiliter supplico, quantum vero ex tanta auctoritate, sublimiter moneo, ut nemo me hoc loco propter me, despiciat, quia, etsi ad imitandum nequaquam dignus appareo, magna est tamen virtus charitatis, pacis et unitatis ad quam vos alta potestate in vice beatorum apostolorum Petri et Pauli, in nomine Domini nostri Jesu Christi invitare praesumo, cum S. Paulus veridica voce dicat: Pacem sequimini cum omnibus, et sanctimoniam, quia sine illa nemo videbit Deum, quid felicius, quam et in hoc saeculo desiderando, et in illo fruendo Deum videre? Quid e diverso infelicius, quam nec in hoc saeculo feliciter 129.0991C| optando, nec in illo felicius fruendo videre meruerit Deum? Et, cum hujus assertionis vel veritatis in universo mundo tanta sint testimonia, quae in praesenti tempore nulla evolvere praevaleat lingua nullus que mortalium praescire valeat, quando vel uniuscujusque, vel (quod majus est) totius mundi occasus terminusve fieri debeat, magna me, ut in omnibus 129.0992A| notum est, urget necessitas ut id, et ex debito reddere debeo, diutius differre non audeam, ne forte tanto charitatis debito subtracto in conspectu aeterni judicis pro vobis omnibus reus appaream. Quamobrem oro vel moneo, ut primi mei summi Dei Ecclesiae filii Michael et Theophilus, gloriosi vero et sublimiter a Deo exaltati imperatores Romanorum, uno cum universo catholico nobilissimoque senatu ac populo vobis a Deo ad gubernandum credito, ut ea, quae pro salute vestra, ex auctoritate beati Petri, cui Dominus et Deus noster Jesus Christus claves committere dignatus est regni coelorum dicens: Quodcunque ligaveris super terram, erit ligatum et in coelis, et quodcunque solveris super terram, erit solutum et in coelis, admonere et exhortari, et insinuare 129.0992B| necessarium duximus, patienter audiatis, animumque Deo placitum vestrum, non ad contemnendum, sed ad obediendum et conservandum praeparare studeatis. Ideo autem ad obediendum nobis hortamur, quia omnia, quae vobis de hac causa dicturi sumus, tribus hoc capitulis principaliter et ordinare et confirmare parati sumus, id est, ratione auctoritate, et consilio, videlicet rationem tenendo, et eamdem rationem, in quantum rationabilis, discreta, honesta et utilis fuerit, auctoritate firmando, eamdem vero auctoritatem secundum catholicae fidei veritatem et rectitudinem salubriter intelligendo; ad ultimum vero quid in his ad salutem universalis Ecclesiae tenendum sit consilium Deo placitum dando, et idem consilium confirmando. Et quamvis, ut dignum est, 129.0992C| divina praecellet auctoritas, primo tamen ad mitigandos atque ad adunandos animos in diversa tendentes, ratiocinando omnibus satisfacere volumus, ut eo facilius et divinam auctoritatem secundum sanum catholicae fidei intellectum concordes suscipiant; ac deinde certum nobis consilium suavius amplectantur, amplexumque in futuro custodiant. 129.0991|
V. GREGORIUS PAPA IV. I. PRIVILEGIUM GREGORII IV RABANO ABBATI DATUM. (Anno 828.)[Apud Drouke, Cod. dipl. Fuld., pag. 209.] 129.0991D| GREGORIUS papa, servus servorum Dei, RABANO religioso abbati monasterii Domini Salvatoris, et per te in eodem venerabili monasterio successoribusque tuis abbatibus in perpetuum. Quoniam sunt semper concedenda quae rationabilibus congruunt desideriis, oportet ut devotioni conditoris piae constructionis auctoritas in privilegiis praestandis minime denegetur. Igitur quia postulasti a nobis quatenus 129.0992D| monasterium Salvatoris, a sancto Bonifacio archiepiscopo constructum in loco qui dicitur Boconia erga ripam fluminis Uulda, privilegii sedis apostolicae adminiculis decoretur, ut, sub jurisdictione sanctae nostrae, cui Deo auctore deservimus, Ecclesiae constitutum nullius alterius Ecclesiae jurisdictionibus submittatur. Pro qua re, piis desideriis faventes, hac nostra auctoritate id quod exposcitur effectui mancipamus, et ideo omnem cujuslibet Ecclesiae sacerdotem in praefato monasterio ditionem quamlibet habere aut auctoritatem, praeter sedem apostolicam et episcopum, in cujus dioecesi venerabile monasterium constructum esse videtur, cui licentiam 129.0993A| concedimus tantum cum opportunitas consecrandi altaris fuerit, prohibemus, ita ut, nisi ab abbate monasterii fuerit invitatus, nec missarum ibidem solemnitatem quispiam praesumat omnimodo celebrare, ut profecto, juxta quod subjectum apostolicae sedi firmitate privilegii consistit, inconcusse dotatum permaneat; locis et rebus, tam eis quas moderno tempore tenet vel possidet quam quae futuris temporibus in jure ipsius monasterii divina pietas voluerit augere ex donis et oblationibus decimisque fidelium absque ullius personae contradictione firmitate perpetua perfruatur. Constituimus quoque per hujus decreti nostri paginam ut, quicunque cujuslibet Ecclesiae vel quacunque dignitate praedita persona hanc nostri privilegii chartam quam auctoritate 129.0993B| principiis apostolorum firmamus, temerare tentaverit, anathema sit, et iram Dei incurrens a coetu sanctorum extorris existat, et nihilominus praefati monasterii dignitas, a nobis indulta perpetualiter inviolata permaneat apostolica auctoritate subnixa.
Valete in Christo vestrae religionis memores.
Datum Kal. April., indictione 6.
II. GREGORII IV BULLA PRO MONASTERIO PATAVINO SANCTAE JUSTINAE. Omnia illius bona et privilegia confirmat. (Anno 828.)[Apud Muratorium, Italici Script. ] 129.0993C| + GREGORIUS servus servorum Dei, episcopus, MILONI, reverentissimo abbati monasterii sanctae Justinae virginis et martyris Christi, et sancti Prosdocimi Christi confessoris, situm foris civitate Patavi, in quo ipsorum et aliorum plurimorum sanctorum corpora requiescunt, tuisque successoribus in perpetuum. Quia juste et rationabiliter vestra humilitas nostro apostolatui humiliter postulastis, quatenus pro Dei amore animaeque nostrae remedio, tam per praesentis nostri privilegii auctoritatem, quamque per auctoritatem domni Lotharii, imperatoris Augusti, spiritualis in Christo dilectissimi filii nostri, concederemus et confirmaremus, scilicet omnes res et proprietates praedicti monasterii, cujus ecclesiam Opilius patricius Romanorum fundavit, ibique ejus 129.0993D| corpusculum in pace requiescit in atrio ejusdem ecclesiae supra duas columnas, qui etiam multa tribuit dona in eodem monasterio. Ideoque per praesentem privilegium confirmamus et corroboramus et ipsum monasterium cum omnibus suis pertinentibus, tam intus civitate Patavi consistentibus quamque foris, seu in fluvio Rodolone molendina quatuor et ecclesiam sancti Angeli, cum ejusdem villa, cum decimis et quartis, atque ecclesiam sancti Danielis martyris, et ecclesiam sanctae Julianae virginis et martyris Christi, atque ecclesiam sancti Matthaei apostoli et villa, quae vocatur Macerata, integra cum servis et ancillis cum decimis et quartis, et villa quae vocatur Runco, cum omnibus suis pertinentiis, 129.0994A| cum decimis et quartis, seu cellam sancti Martini in Montesilice cum curte sua et ecclesiam sancti Salvatoris, et ecclesiam sancti Thomae apostoli cum omnibus suis rebus, atque Tribianum atque Pernumium, seu Monte Gutuli, atque in Saccum, et Lignarium cum ejusdem ecclesia in honore sancti Blasii aedificata, cum decimis et quartis, et ecclesiam sancti Michaelis in honorem dedicata et aliam ecclesiam similiter in honore sancti Michaelis in villa, quae vocatur Bruzolo, aedificatam. Atque ecclesiam sancti Nicolai in villa, quae vocatur Flumisello, aedificata sicque in territorio Vicentino castrum sancti Galli cum ecclesia sancti Blasii et sancti Galli, cum decimis et quartis ejusdem castri, seu totam decimam et quartam, et villam, quae vocatur Maxone 129.0994B| seu totam decimam et quartam villae, quae vocatur Rovolone, et ecclesiam sancti Georgii in Rovolone et omnes alias res cum servis et ancillis, atque cum decimis, ubique persistunt: necnon ecclesiam in honorem sanctae Justinae virginis et martyris Christi in villa, quae vocatur Corriza, aedificatam, atque in territorio Bononia tam infra civitatem quam foris civitate, seu in saltu Plano vocato, quantascunque Opilius patricius Romanorum in ipso monasterio emisit, quasque a jure praedicti monasterii sub pensionis nomine detinuit, et quantascunque Flavius Ildebrandus excellentissimus rex a jure ipsius monasterii detinuit, sub pensionis nomine similiter, vel per quodcunque modum detinere visus est is in eodem territorio Bononiensium, monasterium unum 129.0994C| in honore sanctae Justinae dedicatum, situm infra civitatem Bononiae cum area sua, et cum omni domo culto suo tam in ipsa civitate, quamque foris, cum casis, domibus, aedificiis, et cum omnibus sibi pertinentibus in integrum. Item fundum Trecenta, et Sadrianum, et Nuncianum, seu Pulianum, et Silbamunda, et Valle de Lambris, seu Veterana, et Fraxenito, et Memoriola, et alia Memoriola nova, seu Uncianum, et Vicoarucias, seu Carpenetulo, et Soldenicus, et Judicosus pertinentibus, seu fundum Cassinium, et alio Musianus, et in loco Paretes uncias sex, seu Saxorias, et Mauriano, et Casiliello, et Vallefrigida, et in fundo Rutilianis terra culta, et sterpeta insimul juges triginta, et in casale Socioria terra juges decem, et in fundo Veterana casale qui 129.0994D| vocatur Granariolo, et fundum Sitilianum, et Centumpaulinis, et in fundo Trimano, seu Quinquagintula deserta, et Praxeletudo, seu Pissiano . . . . . et Gavinho, et Barbiano, seu filiolis, et Gabiano qui vocatur Vicocecorum, et fundo Columbiano, et Granariolo, et Villamagna, cum casis et massariciis et omnibus sibi pertinentibus, et fundum Quingentula, et Sacioso, et Julianus seu Omicarini, qui est supra Naves, et casale qui vocatur Laurentiacus, atque casale, cui vocabulum est Numianus, hoc est Silisis inter Misianum et Columbianum. Item fundo in alio loco Socioso, et alio fundo Micauri, qui est super ripa de Barbiano, et Gabiano, inter Claudia et Strata. Area vero quae est in vico Romanulo, et 129.0995A| fundo ortus in integrum, et fundo Sitiriano, et Monticlo, et Vindemiolo, seu Marcio, et Arucias, cum casale Paulinis, et Rotarioro, seu Saturioro, et vico Fraxenito. Ipsas omnes suprascriptas res cum servis et ancillis, cum silvis et molendinis, aquarumque decursibus, usibus ac juribus, ac omnibus pertinentibus, sibique subjacentibus, ubicunque consistunt, in integrum. Jubemus itaque, ut nullus dux vel comes aut alia quaevis persona in suprascriptis rebus praedicti monasterii sanctae Justinae liceat ingredi sive per hospitalitatem, aut per quemcunque modum, neque aliquam violentiam facere praesumat, sed potius sub beati Petri principis apostolorum praedestinatione tam deservientes quam residentes ac ipsae res salvi et illaesi persistant, absque 129.0995B| omnium hominum remota controversia. Nam si quispiam contra hujus nostri privilegii auctoritatem violator repertus fuerit, sciat se in iram beati Petri principis apostolorum, et omnium praedecessorum nostrorum, atque sub gravissima indignatione praedicti dilectissimi filii nostri domni Lotharii imperatoris Augusti et nostra casurum, et sub anathematis vinculo damnaturum. Insuper, nisi a malo resipuerit, sciat se compositurum auri optimi multam Mancoseos duo millia, medietatem nostro sacro palatio, et medietatem suprascripto monasterio. Qui vero pro intuitu custos et observator in omnibus exstiterit, benedictionis gratiam, vitamque aeternam cum omnibus sanctis sine fine mereatur habere in saecula saeculorum. Amen.
129.0995C| Scripta per manus Gregorii, protoscriniarii patriarchio Lateranensi.
Datum Romae XII Kalendas Julias, anno ejusdem sedis primo, et domni Lotharii secundo, indictione octava.
Bene valete.
III. EPISTOLA AD EPISCOPOS ET ALIOS DEI FIDELES PER GALLIAM CONSTITUTOS, DE DIGNITATE ET PRIVILEGIIS MONASTERII FLORIACENSIS. (Anno 834.)[Baluz., Miscell. sacr., tom. III.] GREGORIUS episcopus, servus servorum Dei, omnibus episcopis atque aliis Dei fidelibus per Galliam constitutis.
129.0995D| Quoniam ex apostolica successione sollicitudinem omnibus Ecclesiis debemus impendere, sic cupimus generali consulere necessitati ut etiam quorumcunque singulares causas sine fastidio cognoscamus. Igitur cum propter multiplices Ecclesiae Dei curas Gallicanam adeuntes regionem ad gloriosum devenissemus imperatorem Ludovicum, inter alia suggessit auctoritati nostrae idem serenissimus Augustus, et venerabilis partium vestrarum abbas ex coenobio quod nominatur Floriacus in pago Aurelianensi, quod idem monasterium quidam religiosus abbas, Leodebodus nomine, monachis exstruxerit in honorem Dei et sanctae genitricis Mariae necnon beati 129.0996A| principis apostolorum Petri, quodque revelatione divina per monachos ejusdem loci a Capuana provincia corpus illuc sancti Benedicti fuerit allatum, ibique reverenter humatum, sicut manifestissima constat historia. Nam propter stabilimentum monasticae religionis piae memoriae imperator Carolus pater ejus per praeceptum suae auctoritatis eidem loco multa contulit, et ab aliis collata testamento firmavit. Unde postulavit idem amabilis Deo princeps, supra memoratus praefatus abbas ad reprimendam quorumdam cupiditatem privilegium nostrae auctoritatis eidem monasterio conferri. Quapropter constituimus, cum consilio omnium qui adsunt episcoporum, quatenus possessiones et res ejusdem monasterii, mobiles sive immobiles, quae nunc datae 129.0996B| sunt, vel in futurum a religiosis dabuntur, sine ulla inquietudine perpetualiter teneant atque possideant. Nullus deinceps episcopus, dux, comes, vicecomes, vicarius, telonarius, actionarius, vel magna parvaque persona audeat ipsum monasterium vel res ad ipsum pertinentes inquietare, homines sine voluntate abbatis distringere, vel quidquid fiscus exigere poterat aliquo modo praeripere. Addimus etiam ut quia venerabilis pater Benedictus, monachorum legislator et dominus, dux est religionis monasticae, sit etiam qui eidem coenobio praefuerit primus inter abbates Galliae; nec aliquis de ordine sacerdotali, archiepiscopus scilicet, episcopus aut clericus, cum inquietare nec sine voluntate ipsius ad idem monasterium venire aut aliquam ordinationem facere 129.0996C| vel missas celebrare praesumat; ut omni tempore quieti et securi, absque omni molestia vel controversia monachi in eodem monasterio Deo deservire possint. Abbas vero qui ordinandus ibi est, cum electione fratrum, propter vitae meritum et honestatem morum, et non propter turpia lucra seu per pecuniam eligatur, et absque ulla calumnia, a quocunque episcopo, prout sibi placuerit, benedicatur. De sacerdotibus vero aut diaconibus ordinandis id observetur quod in Regula praecipitur, ne saltem aliquis episcopus subjectionem ab eis requirat quos ordinavit, nec unquam officio dignos ordinare differat. Denique si contigerit ut abbas accusetur de criminalibus causis, non unius episcopi judicio determinetur sententia, sed provincialis 129.0996D| concilii exspectetur censura. Aut si forte maluerit appellare sedem apostolicam, res ad Romani pontificis differatur audientiam. Et quotiescunque necessitas urget, eum venire Romam modis omnibus liceat. Solvendi et ligandi potestatem in viros et feminas sui ordinis habeat. Si vero abbas vel monachus de eodem monasterio ad clericatus ordinem promotus fuerit, non illic habeat ulterius potestatem remorandi aut aliquid faciendi. Quia vero de eodem monasterio monachi, [cum] exigente culpa, communione privantur, ejus dioeceseos diversa loca adeunt, et communionem sine aliqua reservatione percipiunt, presbyteris districtius interdicere 129.0997A| necesse est ut facere de caetero non praesumant, quia et regularis ordo dissolvitur et perditionis ex hoc materia ministratur. Quod si, peccatis habitatorum terrae exigentibus, anathema ad eos pervenerit, vel privilegium eidem monasterio indulsimus ut fratres ejusdem congregationis peragant divinum officium in omnibus absoluti. Visum quoque nobis est ut hanc licentiam eidem tribuamus, quatenus fratres qui in quibusdam coenobiis gemunt quod vivere regulariter nequeant, si voluerint, studio meliorandae vitae, ad ipsum ducem monachorum divertere, permittatur eis tandiu in ipso coenobio degere, si contenti fuerint uti monastica consuetudine, quousque in suis monasteriis videatur erdo redire. Permittimus etiam ut si alicujus de ipsis 129.0997B| fratribus onerosa conversatio fuerit, ipse potius cum suo detrimento discedat quam alios inquinet. Haec igitur omnia, quae hujus praecepti decretique nostri pagina continet, tam eidem abbati quam cunctis qui in eo quo est ordine locoque successerint, vel quorum interesse poterit, in perpetuum servanda decernimus. Si quis vero regum, sacerdotum, judicum atque saecularium personarum hanc constitutionis nostrae paginam agnoscens contra eam venire tentaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reumque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat; et nisi vel illa quae ab illo sunt male ablata restituerit, vel digna poenitentia illicita acta defleverit, a sacratissimo corpore et sanguine Domini Dei Redemptoris Jesu Christi alienus sub anathematis interdictione 129.0997C| fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus 129.0998A| sit pax Domini nostri Jesu Christi: quatenus et hic fructum bonae actionis recipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant.
Scriptum per manus Theodori notarii et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Aprili, et indictione 7 [12].
IV. GREGORII IV EPISTOLA AD OTGARIUM ARCHIEPISCOPUM MOGUNTINUM. (Anno 834.)[Apud Mabill., Vet. Analect., pag. 570.] GREGORIUS episcopus, servus servorum Dei reverendissimo et sanctissimo OTGARIO archiepiscopo.
Quod nos tanto amore ac benevolentia diligitis, plus hoc vestra sanctitas quam nostra merita faciunt 129.0998B| quod tamen maxime muneribus directis agnovimus, pro quibus maximas vobis gratias agimus, quia totum erga sedis apostolicae praesulem, ut condecet, curatis impendere, cujus nos vicissitudinem, Deo volente, sanctitati vestrae supplere studemus. De corpore vero sancto quod nobis humiliter vestra quaesivit prudentia, quod dirigeremus non habuimus, quoniam cuncta sanctorum corpora praedecessores nostri nobiscum communiter detulerunt, et unumquodque eorum ecclesiis noviter dedicatis summa veneratione condidimus. Proinde benevolentiam vestram precamur, ut nobis spatium inquirendi diligentius praebeatis quatenus corpus sanctum invenire valeamus ad vestram complendam petitionem, et si inventum fuerit, vestra nobis credere dignetur industria statim quod petistis perficiemus; modo 129.0998C| vero illud non misimus quia inquirentes nequaquam invenire valuimus. 129.0997|
VI. SERGIUS II. SERGII II EPISTOLA AD ANSCHARIUM HAMBURGENSEM EPISCOPUM. (Anno 846.)[Apud Lappenberg, Hamburgisches Urkund. ] 129.0997D| SERGIUS episcopus, servus servorum Dei, ANSCHARIO, sanctae Hamaburgensis Ecclesiae archiepiscopo, gratiam Dei in perpetuum.
Quoniam apostolicae dignitatis est non solum ecclesias fundare, sed et ab aliis ecclesiarum spiritualibus architectis fundatas sublimare, dignum duximus, frater charissime, pio petitionis tuae voto aures debite benignitatis tuae inclinare. Concedimus igitur tibi, sicut a praedecessore nostro, beato Gregorio, concessum est, scilicet ut gentes Wimodiorum, Norblingorum, Danorum, Norvenorum, Suenorum, 129.0998D| vel quascunque septentrionalium nationum jugo fidei praedicatione tua subdideris ad sedem Hamaburgensem spirituali dominatione possideas et omnibus successoribus tuis, ad eamdem sedem perpetuo possidendas relinquas. Decernimus quoque tibi et omnibus successoribus tuis ad sedem Hamaburgensem usum pallii habendum in festis et temporibus praedecessore nostro tibi denominatis, scilicet in Pascha, in Pentecosten, in Natali Domini, in Assumptione, in Nativitate, in Purificatione sanctae Mariae, in Natalitiis apostolorum et Dominicis diebus et in omnibus festis in dioecesi tua celebribus, ornari quoque caput tuum mitra, portare ante te crucem. Age ergo, frater beatissime, opus bonum, quod incoepisti, nec desistas donec proficias, funda in locis opportunis ecclesias, consecra presbyteros et per disterminatos 129.0999A| terminos ordina episcopos, quorum tu omnium archiepiscopus existas, omnesque supradictarum nationum amplius profuturi episcopi cum subjectis sibi plebibus tibi et omnibus successoribus tuis ad sedem Hamaburgensem perpetua subjectione et obedientia subjecti permaneant. Praeterea tibi et sanctae Hamaburgensi Ecclesiae, et omnibus successoribus tuis, auctoritate apostolica firmamus, quaecunque Ecclesiae tuae jam a Christicolis tradita sunt, vel amplius delegata fuerint in parochiis, in praediis, in omnibus rebus mobilibus vel immobilibus, in mancipiis utriusque sexus, ut ea ecclesia praedicta inviolabili potestate perpetuo possideat. Si quis autem contra hujus nostrae auctoritatis privilegium ire tentaverit, et 129.1000A| quoquomodo in parte vel in toto frangere nisus fuerit, cujuscunque potestatis vel dignitatis sit, aeterna excommunicatione cum Juda traditore Domini, pereat, nisi resipiscat, et Ecclesiae Hamaburgensi satisfaciat.
Observator autem hujus admonitionis et jussionis habeat benedictionem omnipotentis Dei beatorumque apostolorum et nostram, qui eorum fungimur vicariatione. Sancta Trinitas fraternitatem tuam omni tempore conservare dignetur incolumem, atque post hujus saeculi amaritudinem ad perpetuam perducat beatitudinem.
Data per manum Leonis, cancellarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Aprili, indictione nona. 129.0999|
VII. LEO IV. I. LEONIS IV EPISTOLA AD ANSCARIUM HAMBURGENSEM ARCHIEPISCOPUM. (Anno 849.)[Apud Lappenberg, Hamburgisch. Urkund. ] 129.0999B| LEO episcopus, servus servorum Dei, beatissimo ANSCARIO sanctae Hamaburgensis Ecclesiae archiepiscopo aeternae vitae beatitudinem, etc., usque ad ecclesiae Hamaburgensi satisfaciat; ut supra in bulla papae Sergii II pro eodem.
Datum per manum Stephani, cancellarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Martis, indictione 12.
II. PRIVILEGIUM LEONIS PAPAE IV PRO MONASTERIO SALVATORIS FULDENSI. (Anno 850.)[Drouke, Cod. Diplom. Fuld. ] 129.0999C| In nomine Domini, LEO episcopus, servus servorum Dei, HATTONI, religioso abbati venerabilis monasterii Domini nostri Jesu Christi Salvatoris et Redemptoris omnium, cunctisque successoribus abbatibus ejusdem monasterii, in perpetuum salutem et apostolicam benedictionem.
Quoniam concedenda sunt semper quae rationabilibus congruunt desideriis, oportet ut devotioni conditoris piae constructionis auctoritas in privilegiis praestandis minime denegetur. Igitur, quia postulasti a nobis quatenus monasterium Salvatoris, a sancto Bonifatio 129.0999D| archiepiscopo constructum; in loco qui dicitur Bochonia juxta ripam fluminis Fultaha situm, in quo ipse gloriosissimus Christi martyr Bonifatius corporaliter requiescit, privilegii sedis apostolicae adminiculis decoretur, ut sub jurisdictione sanctae nostrae 129.1000B| Ecclesiae, cui Deo auctore deservimus, constitutum nullius alterius Ecclesiae jurisdictionibus submittatur pro qua re piis faventes desideriis, hac nostra auctoritate, id quod exposcimur, effectui mancipamus. Et ideo, omnem sacerdotem cujuslibet Ecclesiae in praefato monasterio Fuldensis ecclesiae ditionem quamlibet habere vel auctoritatem, praeter sedem apostolicam, et episcopum in cujus dioecesi idem venerabile monasterium constructum esse videtur, cui licentiam concedimus tantum cum opportunitas consecrandi altaris fuerit, prohibemus, ita ut, nisi ab abbate monasterii fuerit invitatus, nec missarum ibidem solemnitatem quispiam praesumat omnino celebrare, ut profecto, juxta id quod subjectum apostolicae sedi firmitate consistit, inconcusse dotatum 129.1000C| permaneat locis et rebus, tam eis quas moderno tempore tenet vel possidet quam quas futuris temporibus in jure ipsius monasterii divina pietas augere voluerit ex donis, et oblationibus decimisque fidelium absque ullius personae contradictione firmitate perpetua perfruatur. Proinde praecipimus sub testificatione Christi et Ecclesiae, et auctoritate beati Petri apostoli confirmamus ut nullus hominum de rebus et redditibus, seu de familiis quae ad stipendia fratrum, vel ad hospitale pauperum, necnon ad portam hospitum pertinent, auferre vel in beneficium suscipere praesumat, sed magis, sicut constituit beatissimus Christi martyr Bonifatius qui in eodem feliciter pausat monasterio, omnia regulariter ordinata sint. Quae etiam, Deo propitio, inconvulsa permaneant, 129.1000D| tam haec quae suo tempore quam quae nostro vel futuro tempore idem monasterium ex decimis et oblationibus fidelium in proprietatem suscepit. Constituimus quoque per hujus decreti nostri paginam ut, quicunque cujuslibet Ecclesiae 129.1001A| praesul, vel quacunque dignitate praedita persona hanc nostri privilegii chartam, quam auctoritate principis apostolorum firmamus, tentaverit temerare, anathema sit, et iram Dei omnipotentis incurrens a coetu omnium sanctorum extorris existat, et nihilominus praefati monasterii dignitas a nobis indulta perpetualiter inviolata permaneat apostolica auctoritate subnixa.
Scriptum per manum Benedicti, notarii atque scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, mense Maio X Kal. Junii, indictione 13.
III. EPISTOLA LEONIS IV LOTHARIO ET LUDOVICO AUGUSTIS. (Anno 850.)[Apud Ivonem, Decr. I, dist. 63, cap. 16.] 129.1001B| Papa rogat Augustos ut Reatinam Ecclesiam cuidam electo dignentur concedere. C. XVI.
Reatina Ecclesia, quae per tot temporum spatia pastoralibus destituta curis consistit, dignum est ut brachio amplitudinis vestrae sublevetur, ac gubernationis tegmine protegatur. Unde; salutationis 129.1002A| alloquio praemisso, vestram mansuetudinem deprecamur, quatenus Colono humili diacono eamdem ecclesiam ad regendam concedere dignemini, ut vestra licentia accepta ibidem eum, Deo adjuvante, consecrare valeamus episcopum. Sin autem in praedicta Ecclesia nolueritis ut praeficiatur episcopus, Tusculanam Ecclesiam, quae viduata existit, illi vestra serenitas dignetur concedere; ut consecratus a nostro praesulatu Deo omnipotenti, vestroque imperio grates peragere valeat.
IV. EPISTOLA LEONIS IV RITAE COMITISSAE. (Anno 850.) Regio praecepto ab apostolico Colonus Reatinae Ecclesiae ordinatur episcopus. [Apud Ivonem ubi supra, cap. 17.] 129.1002B| Nobis dominus imperator et imperatrix per suas epistolas dixerunt, ut Colonum in Reatina Ecclesia, quae pastoris officio per longa jam tempora destituta videbatur, episcopum facere deberemus, sicut et fecimus. 129.1001|
VIII. BENEDICTUS PAPA III. I. CONFIRMATIO PRIVILEGIORUM CORBEIAE. (Anno 855.)[Apud Acherium, Spicileg., ex chartulariis Corbeiae.] 129.1001C| BENEDICTUS episcopus, servus servorum Dei, universis episcopis Galliarum.
Cum Romanae sedis pontificem constet omnium Ecclesiarum Christi caput atque principem fore, tanquam B. Petri principis apostolorum vices agentem, cui Christus totius Ecclesiae committens principatum fatur: Tu es Petrus, et super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam, et tibi dabo claves regni coelorum (Matth. XVI, 18), cunctatio nulli fidelium relinquitur quod universis Ecclesiis sollicitudinem 129.1001D| praetendere, et omnium in Christo credentium saluti, paci, atque quieti prospicere nos oporteat, ut et quae prava sunt corrigantur, et quae rata roborentur, quae corrupta sunt restaurentur, quae autem integra conserventur. Cumque hanc curam circa universalis Ecclesiae corpus per totius orbis latitudinem diffusae custodire debeamus, speciali tamen praerogativa post Romanam atque Italicam erga Ecclesias Gallicanas nobis convenit observare, quemadmodum praedecessores nostros fecisse manifestum est. Quod competentius nunc quodque fieri oportere ipse reipublicae status testificatur, quandoquidem utramque provinciam unius imperii sceptrum non dividit, et Romanae dignitas Ecclesiae una cum terreno principatu utriusque provinciae regnum communi 129.1002C| jure disponit, ut et rerum principes sua decreta Romanae Ecclesiae sancitis praemuniant et ecclesiastica jura principum statutis adjuventur, aestimantes terrenae reipublicae rectores tunc se feliciter imperare, si suis sanctionibus apostolica confoederetur auctoritas, quam dum in nobis suscipiunt ac venerantur, illum se suscipere gratulantur qui discipulis suis loquitur, dicens: Qui vos recipit, me recipit (Matth. X, 40). Hinc e contrario de contemptoribus ait: Qui vos spernit, me spernit (Luc. X, 16).
Igitur cum, sicut dictum est, apostolicae sollicitudini universalis Ecclesiae credita sit dispensatio, et pro cunctorum fidelium statu perpetuas nostrae sollicitudini vigilias praetendere conveniat, maxima 129.1002D| tamen diligentia curam earum debemus Ecclesiarum gerere quarum specialius providentiam ratio suscepti officii a nobis docet agendam, ut non solum ea quae hactenus in suo statu permanent intemerata serventur, verum ea quae lapsa sunt ad prioris formae dignitatem reducantur. Unde cognoscat omnium praesulum sanctorum per Gallias commorantium reverenda fraternitas quod vir venerabilis Odo, abbas ex monasterio Corbeiae provinciae Galliarum, quod est constructum in pago Ambianensi super fluvium Sommae, adiit nos per venerabilem Amrelmum abbatem, petens ut nostrae auctoritatis privilegium, super electionis propriae statu et rerum suarum libera possessione seu dispensatione praedicto monasterio Corbeiae concederemus. Ostendit quoque nobis privilegia 129.1003A| ab episcopis edita: unum, a praesule Ambianensi, ad cujus dioecesim locus ille pertinet, et coepiscopis suis factum atque roboratum jam antiquis temporibus; et aliud, ab archiepiscopo Rhemensis Ecclesiae Hincmaro et universali concilio episcoporum Galliarum paucis intercedentibus annis conscriptum, et subscriptionibus propriis roboratum petentibus ut, ad quoscunque sive episcopos sive abbates pervenerit, subscribere non graventur. In quibus privilegiis decretum est ut praefatum monasterium Corbeiae, et rerum suarum liberam obtineat dominationem et eligendi sibi abbatem de suis semper habeat potestatem; contradictores vero et repugnantes huic sanctioni anathemate perpetuo damnandos. Super haec autem magnifici imperatoris 129.1003B| Lotharii, et Ludovici ac Caroli mandatum atque supplicatio accessit, idipsum postulantium, videlicet ut episcoporum privilegia nostra quoque auctoritate firmarentur.
Nos itaque cernentes religiosam fore postulationem, neque ab apostolica sollicitudine praetereundum quod pro servorum Dei quieti et sancti pontifices pie statuerunt, et magnifici principes religiose rogabant, et abbas congregationis ejusdem necessario postulabat, censuimus rogati concedere quod ultro decebat nostram pastoralem sollicitudinem exhibere.
Cognovimus etiam, referente venerabili Amrelmo abbate, coenobium, de quo agimus, a praecellentissima Francorum regina Balthilde nobiliter aedificatum 129.1003C| , et a primae fundationis suae statu, cum nobilitate sanctorum virorum et religionis monachicae observantia, tum quoque principum Francorum favoris praerogativa et muniminis protectione semper floruisse. Qua de re factum est ut et immunitates rerum suarum et privilegia eligendi abbatem omnes ei concederent, concessumque fore perpetuis diebus decernerent, suarumque munimenta cessionum in archivis monasterii ad memoriam futurorum servanda reponerent. Quibus cognitis omnibus, nefas esse duximus si non religiosorum principum devotionem sequentes, et sanctorum praesulum exempla comitantes, nostrae cessionis auctoritatem monasterio Corbeiae tribueremus, ne, qui primi propter apostolicae sedis primatum in ecclesiasticis 129.1003D| negotiis disponendis inveniri debeamus,ipsi posteriores reperiamur, et qui ad servorum Dei quietem comparandam caeteris auctoritatis lumen praestare exemplo nostro jubemur, loquente Domino, Vos estis lux mundi (Matth. V, 14), ipsi per negligentiae teporem minime boni operis fulgorem aliis praebeamus.
Qua de re noverit omnis Ecclesia Galliarum, et universus episcoporum coetus eidem Ecclesiae praesidentium, quod privilegia sanctorum praesulum, sive quae diebus antiquis, sive moderno tempore 129.1004A| gesta sunt monasterio Corbeiae, quod est constructum in pago Ambianensi super Sommam in honore sanctorum apostolorum Petri et Pauli, et S. Stephani protomartyris, praesenti auctoritatis nostrae edicto roboramus; id est, ut res monasterii, sive quaecunque a fidelibus oblata fuerint Deo et congregationi fratrum ibidem Christo famulantium, in dispositione abbatis et fratrum maneant, neque episcopus Ambianensis, ad cujus dioecesim coenobium illud respicit, aliquid exinde praesumat, aut aliquis episcoporum quorum in parochiis res aut basilicas habere cognoscuntur, neque in agris, villis, praediis aut cellis, aut in his omnibus quae ad jus et dominationem eorum respiciunt, aut episcopus, aut oeconomus, seu archipresbyter, aut 129.1004B| archidiaconus, aut quilibet ministrorum, seu praepositorum ejus aut conventus faciant, aut convivia praeparent, aut aliquid potestatis jure sibi vindicent, aut exigant vindicanda. Hac quoque conditionis lege omnes episcopi se conveniri noverint, quorum parochias res Corbeiensis monasterii respicere cognoscuntur, nec novum, nec inusitatum causetur quisquam fore quod decernimus, quandoquidem et huic coenobio constat olim jam hoc concessum, et multis aliis non solum in Gallia, vel in Italia, verum toto terrarum orbe, non solum monachorum, verum canonicorum monasteriis hodieque conspicimus manere indultum, et unaquaeque Ecclesia debet manere suis privilegiis contenta, nec ab alia pervadi vel usurpari, quod alterius juris esse 129.1004C| conspicitur.
Cumque Galliarum permaxime Ecclesias fidelium collationibus a Deo constet esse ditatas, ut nemo sit fere episcoporum, cui suae sumptus Ecclesiae satis superque non sufficiant, cujus gratia necessitudinis, quae servorum Christi sunt usibus collata, in suos convertere sumptus praesumant. Sic enim clericorum qui de propriis abundant redditibus communicatio prohibetur cum eis quae conferuntur ecclesiae, ne dum illi acceperint qui de propriis abundant, eorum qui nihil habent inopia non levetur; qua conscientia episcopus suae sumptibus Ecclesiae sufficiens, quae servorum Dei fuerint usibus collata praesumat contingere? Nec veretur quod per prophetam Dominus exprobrat sacerdotibus dicens: 129.1004D| Rapina pauperis in domibus vestris (Isa. III, 14). Pauperes enim Christi esse quis nesciat, qui contemnentes substantiam mundi, Salvatoris nostri vestigia sectantes, qui cum esset dives pro nobis pauper effectus est, sanctae perfectionis titulum sibi divitias arbitrantur.
Quisquis igitur aliquid horum quae fuerint ad necessitates eorum collata, praesumpserit, et suis commodis applicuerit, rapinam in domum suam de substantia pauperis congregat. Omnia quoque quae sunt ecclesiis oblata vel delegata, in pauperum, 129.1005A| pupillorum, viduarum, certum est necessitates destinata. Quare quisquis ex his aliquid in suas utilitates exigit, rapinam pauperis in domum suam congestam detinet. Et Apostolus ait: Quia rapaces regnum Dei non possidebunt (I Cor. VI, 10). Unde ab omnibus quae monasterio Corbeiae fuerint, vel oblata vel quocunque legitimo jure possessa, in pecuniis, in agris, in praediis, in domibus, in cellis, aut ecclesiis, nihil ex eis sibi praesumat aut episcopus, aut quicunque ministrorum ejus, ne contra nostram et majorum auctoritatem faciens, regum quoque decreta pro servorum Christi quiete constituta contemnens, reum se sancti concilii et perpetuae damnationis efficiat.
Et quoniam monachi tranquillitatis pacem, et securitatis 129.1005B| otium habere debent, ut Deo vacantes professionis suae regulam valeant observare, nec episcopus, nec archidiaconus ejus accedant ad praefatum monasterium, nec servorum Dei quietem perturbare praesumant, nisi forte aut abbas, aut fratres, alicujus utilitatis gratia eum vocare voluerint; alias nec in abbatem, nec in aliquem de fratribus quidquam potestatis obtineat, neque per episcopalem fastum aliquid in eos ei liceat; verum abbas secundum regulam S. Benedicti (cap. LXV) liberam monasterii sui habeat potestatem, et monachi ad ejus tanquam ad pastoris sui solummodo respiciant gubernationem, nec episcopale ministerium aliquid ditionis super eos obtineat. Quoniam cum abbas vices Christi in monasterio creditur agere, pastoris officium super 129.1005C| creditas sibi oves habere cognoscitur, utque dispensationis suae ministerium exercere praevaleat digne nullius debet perturbari potestate subjectus, sed ab omni episcopali liber dominatione Christum tantummodo judicem sustineat, cui redditurus est de creditis sibi ovibus rationem. Quapropter modis omnibus statuimus ut episcopus adventus sui praesentia monasterii tranquillitatem non inquietet, nec aliquid in eo episcopali potestate facere praesumat, nec fratribus aut abbati ullam molestiam aut inquietudinis perturbationem ingerat. Quod si violare praesumpserit, non pastoris officium, sed eversoris atque conturbatoris Dominici gregis noverit se agitare tyrannidem, ac per hoc non ut pastor suscipiendus, verum tanquam lupus ab ovili Christi removendus, 129.1005D| damnationis suae poenas anathematis mucrone percussus excipiat. Altaria vero seu basilicas in monasterio rogatus ab abbate pro Christi nomine consecret atque benedicat. Chrisma quoque, sive sanctificationis oleum, singulis annis praebeat. Sed et si quem petierit abbas aut de monachis, aut de canonicis suis ad aliquem gradum ecclesiasticum consecrandum, nullatenus contradicat, nisi forte is pro quo petitur indignus tali honore veritatis testimonio deprehendatur, quoniam sicut divinae benedictionis sacramentum aut pro muneribus, aut pro gratia largiri cuiquam non decet indigno, ita gratis debet 129.1006A| exhiberi dignis, sicut Salvator ait: Gratis accepistis, gratis date (Matth. X, 8).
Electionis autem privilegium ut habeant fratres ejusdem monasterii decernimus, id est, ut quemcunque de seipsis, qui sit monachicae professionis, dignus tamen pastorali praelatione, voluerint eligere secundum regularem auctoritatem, potestatem habeant eligendi. Et super monentes obsecramus gloriosos filios nostros Lotharium, Ludovicum, Carolum Augustum, ut sicut memorabiles Augusti, genitor et avus eorum, et priores ante se reges Francorum eidem coenobio concesserunt eligendi de semetipsis abbatem, atque ipsi suis praeceptis hoc idem sanxerunt, ita quoque conservare suis temporibus pro Christi amore dignentur, et conservanda perpetuis 129.1006B| diebus aeternitatis suae legibus constituant, ut dum famulis Christi libertatem electionis concesserint, et concessam servare studuerint, et praesentis vitae regnum, et sempiternae beatitudinis gloriam a Domino ipsi percipere mereantur. Atque quod est aut regio munere, aut fidelium devotione ad idem coenobium Deo famulisque ejus oblatum, nec ipsi auferant, nec alios auferre permittant. Quoniam valde justum constat atque religiosum ut, qui a Domino meruerunt percipere regni honorem, ipsi Deo conservent quod ei collatum est pia credentium devotione; et, qui a Christo regali magnificentia praelati sunt caeteris, ipsi famulis Christi eligendi sibi pastorem non auferant libertatem. Nam quis ignorat illa quae collata sunt Deo per fidelium manus, divinitati possidenda 129.1006C| consignari, et ab humano jure in jus divinum concedi; nec etiam hominum dominationi posse transcribi, quod constat divinitatis possessione semel fore contraditum? Unde quisquis ea sui juris dominationi conatur adjungere, alterius, id est, Dei juris pervasorem certum est fore eum. Etenim si quis alicujus hominis possessionem per violentiam sibi conatus fuerit usurpare, reus publici juris efficitur, et tanquam raptor et pervasor haereditatis alienae legali judicio puniendus subjicitur, multo magis igitur, quicunque res Deo consecratas in jus suae possessionis transfuderit, non humani tantum, verum etiam divini juris noxius tenetur, et non solum raptoris aut pervasoris crimine, verum etiam sacrilegii nota damnandus, coelesti judicio multabitur.
129.1006D| Unde magnifici principes cogitent quanto se crimine ante conspectum divinae majestatis obligent, qui res Deo traditas invadere et ab ecclesiasticis usibus in suas utilitates convertere non metuunt. Si vero privatorum, quamvis ingenuorum hominum, tamen possessiones injuste pervaserint, atque violenter abstulerint, non reges, id est justi et modesti, sed tyranni, id est crudeles et iniqui vocantur et habentur, quo nomine, quove honore censendi sunt, qui divinam haereditatem, id est, Ecclesiae Christi possessionem injuste invadunt et violenter auferunt? Unde haec cogitantes filii nostri religiosissimi principes 129.1007A| res monasterii Corbeiensis inviolatas illibatasque tanquam sacrae divinitatis custodiant, nec ipsi eas tollentes, nec ab aliis auferri sinentes, ut ante conspectum superni regis, quod dicuntur nomine, reges merito censeantur, ut, dum Deo quae sua sunt custodiunt, eis a Deo et terreni regni principatus custodiatur et sempiternae beatitudinis corona tribuatur.
Quapropter monentes eos hortamur, ut tam sua quam priorum principum concessa inconvulsa custodientes, pontificum quoque nostraque decreta nullatenus praevaricantes, monasterio saepedicto electionis privilegium, tam suis quam futuris temporibus, et servent et servanda sanctionis perpetuae stabilire decernant. Veritatis etenim voce docemur quoniam, 129.1007B| si quis in ovile Christi non per ostium ingreditur, sed aliunde ascendit, hic fur est et latro, et talis non Dominici gregis salutem, sed sua lucra, non ut salvet, sed ut perdat, requirit. Ovile autem Christi fore collegium sanctum monachorum, nullus prudentium dubitat. In hoc ovile per ostium ingreditur quando per electionis ordinem, secundum regularem constitutionem, aliquis pastorale ministerium sortitur; qui vero regia dominationis potestate suffultus, et non per electionis gratiam super Dominicum gregem primatum arripit, hic non pastor, id est vicarius Christi, sed fur et latro esse cognoscitur, nec ut Dominicum gregem custodiat, sed ut perdat et dissipet intrare deprehenditur. Unde quisquis ei potestatis hujus tribuit dominationem, de morte 129.1007C| tantarum animarum, in die judicii, reus judicabitur quantis hic, per pravitatis exempla, causa fuit perditionis.
Qua de re, gloriosi principes, monasterio huic electionis praerogativam concedite, neque aliquam personam aut laicam, aut canonicam, quod contra omnem ecclesiasticum ordinem est, aut etiam monachum ex alio monasterio, vel non secundum regulam electum, super illud regali potentia constituatis, ne domus Dei, quae domus orationis esse debet, per vos fiat spelunca latronum. Neque enim ignoratis hujusmodi praelatos et auctores hujusmodi praelationis a domo aeternitatis divina censura exturbandos, et ad supplicia ultionis perpetuae deportandos. Unde quae sententia damnationis a nobis est in tales 129.1007D| exercenda nisi quam Spiritus sanctus ore prophetico protulit: dicens: Omnes principes eorum qui dixerunt: Haereditate possideamus sanctuarium Dei. Deus meus, pone illos ut rotam, et sicut stipulam ante faciem venti: sicut ignis qui comburit silvam, et sicut flamma comburens montes, ita persequeris eos in tempestate tua, et in ira tua turbabis eos (Psal. LXXXII, 11). Qui sunt enim qui sanctuarium Dei haereditate possidere dicuntur, nisi illi qui res Deo dedicatas, et ad usus pauperum servorumque ejus collatas, saecularis potentiae dominatu, non electionis gratia, quaerunt obtinere? Principes autem illorum sunt hi qui votis eorum suffragia praestando, aut ecclesiae 129.1008A| res illis tradendo consentiunt. Quali autem utrique feriantur divinitus ultione superius dicta sententia comprehendit, quae ostendit eos a coelestis patriae stabilitate projiciendos, et temporalis nobilitate lapsos quasi rotae vertigine circumferendos, postque praesentis terminum vitae, turbidine divinae animadversionis velut stipulam ariditatis vanitate levissimam rapiendos, et infructuositatem eorum atque superbiam tanquam silvestrem sterilitatem et contra Deum elatu tumorem terrae, igni flammaque vorante comburendos.
Ut hanc igitur ultionis divinae severitatem non subeant, studeant Christianissimi principes Christi ecclesiis electionis sua jura conservare, et quod universae debetur Ecclesiae, Corbeiensi non auferant 129.1008B| monasterio: ut dum ei propter honorem Dei jus electionis indulserint, et res monasterii violentorum ambitionibus ne deserviant, incontaminatas servaverint, ipsi coelestis regni cum Christo participium consequantur. Nec illud aliquando in saecularium manus, aut canonicam dominationem permittant; quod habitatorum summa destructio est, et dantis sive accipientis summa damnatio. Nam quid est aliud saecularem personam pastoris vice Ecclesiae Dei praeferri, quam abominationem desolationis in templo Dei constituere? Quicunque igitur hoc faciunt, Pilato similes inveniuntur, qui Caesaris imagines in templo Domini statuit venerandas. Et cum Apostolus fidelibus loquitur, dicens: Nolite conformari huic saeculo, sed reformamini in novitate sensus vestri 129.1008C| (Rom. XII, 2): qui saecularem personam monachis praeficit, quantum in saeculo de forma spiritus ad formam saeculi, et de imagine Christi ad imaginem terreni regis eos impellit, quoniam omnis sublatus praelati sui debet imaginem sequendo imitari. Unde non parvo se delicti scelere putet involvi, qui tales Ecclesiae praeponit, in quorum forma servi Christi, non Christi humilitatem, sed superbiam mundi; non coelestis patriae desiderium, sed concupiscentiam saeculi contemplentur semper et addiscant.
Quod quia videtis, excellentissimi principes, scelestissimum fore, hoc impietatis sacrilegium a monasterio Corbeiensi propellite semper, sed nec canonici ordinis personam super illud aliquando vel praeponatis, vel praeponi sinatis. Memores estote quod 129.1008D| Nabad et Abiu, quia ignem alienum Domino in incensum obtulerunt, divino igni consumpti sunt. Ignem siquidem alienum in incensum offert Domino, qui monasticae religioni aliquem sub canonica professione militantem, ut pastoris vicem obtineat praerogat. Verum quia tales ultione feriuntur, illorum signat interitus, qui mox praesentis poenae supplicio consumpti, quid eorum imitatores mereantur suae damnationis exemplo posteris signaverunt. Omnes quoque, licet monasticae sint professionis, si non per electionem regularem constituti fuerint rectores eidem monasterio, de quo loquimur, qui tales per munera cognoscuntur admissi, id est, aut per pecuniam, 129.1009A| aut per gratiam, aut per obsequium, universa a nobis Petri principis apostolorum auctoritate cum Simone, cujus imitatores existunt, anathemate condemnantur. Et, ut religiosi principes ab hac damnationis sententia maneant immunes, studeant omnibus modis circa monasterium praefatum electionis privilegium servare semper inviolatum, quoniam secundum jam olim a sanctis Patribus definitam promulgationem, Ecclesiae Corbeiensis praelationem, non per legitimam monachorum in eodem coenobio Christo militantium electionem, sed contra regularem atque canonicam auctoritatem, et dantem et accipientem, a Christi regno sanctorumque consortio anathematizamus, neque societatem poterunt habere Jerusalem coelestis, qui eam in terris peregrinantem 129.1009B| dissociare conantur. Quod agere certum est omnes qui non pastores, sed latrones, nec Christi vicarios, sed Antichristi sequaces, super eam constituere non verentur, ut domus Dei, non domus orationis, sed spelunca latronum existat, nec in ea forma Christi, sed abominatio desolationis emineat.
Sed si reipublicae rectores, divinorum contemptores praeceptorum et episcoporum, atque nostram super hac re decernentem contemnentes auctoritatem, non quem regularis electio decreverit, sed quem eorum dominatio voluerit, illi praeposuerit congregationi, monachi loci ejusdem episcopum, ad cujus dioecesim monasterium pertinet, obsecrent, ut aut per seipsum, aut una cum eis ad archiepiscopum 129.1009C| Rhemensem referat, atque simul principem conveniant, et eum super trangressionis suae periculo commoneant. Quod si episcopus dioecesis illius aut propter timorem, aut favorem principis, aut propter imprudentiam, vel pastoralis curae negligentiam, ferre auxilium vel noluerit vel contempserit, fratres per seipsos praefatum archiepiscopum et vicinos episcopos adeant, et necessitudinis suae causam eis manifestent utque sibi ferant auxilium supplicent. Archiepiscopus autem vel ipse solus, vel cum caeteris episcopis suae dioeceseos regem adeant, et super electione violata eum commoneant, utque corrigere dignetur et verbis suadere, et precibus obsecrare non desistant. Quod si eos audire contempserit, nec peccati sui corrigere culpam maluerit, excommunicationis 129.1009D| apostolicae sententiam damnatus excipiat. Si vero vel episcopus cujus parochia est, aut archiepiscopus, aut caeteri suffraganei negligentes super hoc fuerint, aut contempserint, aut irritum duxerint, damnationis cujus sententiae teneantur obnoxii, non ignorant. Dicit enim propheta: Si non annuntiaveris iniquo iniquitatem suam, sanguinem ejus de manu tua requiram (Ezech. III, 20). Unde noverint se eodem vinciendos anathemate, si neglexerint pro grege Dominico pastoralis curae sollicitudinem adhibere.
Scriptum per manum Theodorici, scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Octobrio, indictione quarta. Bene valete.
II. PRIVILEGIUM BENEDICTI PAPAE III PRO MONASTERIC SALVATORIS FULDENSI. (Anno 857.)[Dronke, Cod. diplom. Fuld. 129.1010A| BENEDICTUS episcopus, servus servorum Dei, THEOTONI religioso abbati venerabilis monasterii Domini Salvatoris, et per te in eodem venerabili monasterio successoribusque tuis abbatibus, in perpetuum. Amen.
Quoniam semper sunt concedenda quae rationabilibus congruunt desideriis, oportet ut devotioni conditoris piae constructionis auctoritas in privilegiis 129.1010B| praestandis minime denegetur. Igitur, quia postulasti a nobis quatenus monasterium Salvatoris, a sancto Bonifatio archiepiscopo constructum in loco qui vocatur Boconia erga ripam fluminis Uoldaha, privilegii sedis apostolicae adminiculis decoretur, ut sub jurisdictione sanctae nostrae cui, Deo auctore, deservimus Ecclesiae constitutum, nullius alterius Ecclesiae jurisdictionibus submittatur. Pro qua re piis desideriis faventes, hac nostra auctoritate id quod exposcitur effectui mancipamus. Et ideo omnem cujuslibet Ecclesiae sacerdotem in praefato monasterio ditionem quamlibet habere aut auctoritatem praeter sedem apostolicam et episcopum, in cujus dioecesi idem venerabile monasterium constructum esse videtur, cui licentiam concedimus 129.1010C| tantum cum opportunitas consecrandi altaris fuerit, prohibemus ita ut nisi ab abbate monasterii fuerit invitatus, nec missarum ibidem solemnitatem quispiam praesumat omnimodo celebrare, ut profecto, juxta id quod subjectum apostolicae sedi firmitate privilegii constitit, inconcusse dotatum permaneat locis et rebus, tam eis quas moderno tempore tenet vel possidet, quam quae futuris temporibus in jure ipsius monasterii divina pietas potuerit augere ex donis et oblationibus decimisque fidelium, absque ullius personae contradictione firmitate perpetua perfruatur. Constituimus quoque per hujus decreti nostri paginam ut, quicunque cujuslibet Ecclesiae praesul, vel quacunque dignitate praedita persona, hanc nostram privilegii chartam, quam auctoritate 129.1010D| principis apostolorum firmamus, temerare tentaverit, anathema sit, et iram Dei incurrens a coetu omnium sanctorum extorris existat, et nihilominus praefati monasterii dignitas, a nobis indulta, perpetualiter inviolata permaneat apostolica auctoritate subnixa.
Scriptum per manum Zachariae, notarii et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Octobrio, indictione sexta. Actum X Kalendas Novembrias per manum Theotfolcti, secundicerii sanctae sedis apostolicae, imperante domno piissimo principe Augusto Ludovico a Deo coronato, magno pacifico imperatore, anno nono, indictione sexta. Amen.
III. PRIVILEGIUM PRO CIVITATE INTERAMNENSI. (Anno 858)[Apud Ughelli, Italia sacra. ] 129.1011A| In nomine D. et Salvatoris Jesu Christi, anno ab Incar. ejusdem D. N. J. Christi 857, mense Maii, indict. 6.
Honestum nimis, et necessarium videtur esse negotium . . . . . assequi servitia pro remuneratione sui laboris, ex nostris rebus, ac publicis causis eis concedimus et condonamus. Divinum namque praeceptum est ut sequatur vota fidelium, fructum tamen laborum ac praemium, qua auctoritate D. N. J. Christi Salvatoris, atque B. Mariae semper Virginis, 129.1011B| sanctorumque apostolorum principis Petri et Pauli, omniumque simul sanctorum, ego D. Benedictus III, papa, ac gubernator S. et apostolicae sedis, totiusque Ecclesiae universum per orbem, de praesenti die, Domini concedente gratia atque ejus divina auspicante clementia, simulque suggerente gratuita pietate, damus et concedimus auctoritate Domini Salvatoris vobis habitatoribus civitatis Teramnensis, majori et minori natu, vestrisque haeredibus, et successoribus in perpetuum, id est totam jam dictam civitatem, cum muris, et aedificiis, decursibus aquarum, et alveis, ac marginibus, indeque concurrentibus, et cum tota sua pertinentia, cum vallibus, collibus, montibus, ac planitiis fundura, ac vocabula circumquaque posita. Insuper 129.1011C| concedimus vobis alias res per hos fines, sicut transire videtur per stradam Domnitam, et exire videtur per portam quae dicitur Romana, et per antiquum pontem subiitque in colle qui vocatur Altilianum, et per jam dictum collem descendit in fossatum quod vulgari nomine dicitur Cuda, deinde pergit in lagia, et per decursus jam dictae lagiae descendit in furcam quae vocetur Petra de confinio, deinde subit per montem ubi dicitur Aquae vivae, atque de hinc ascendit in montem qui dicitur Matum, ac pro montanis vallibusque transire videtur 129.1012A| per montem ad agrum qui dicitur Rusclum, atque deinde descendit per viam quae pergit in marmora, deinde descendit per marginem montis in alveo fluminis in loco ubi mergere videtur aqua jam praenominata marmora ac per decursus jam supradicti fluvii decurrit in jam dictam civitatem Teramnensem. Infra hos vero fines atque vocabula concedimus vobis, vestrisque haeredibus et successoribus in perpetuum castris, muris, aliisque aedificiis, terris, vineis, pomis, aliisque arboribus, fructiferis et infructiferis, montibusque cum vallibus, cultum et incultum, aquis, decursibusque earum, cum introitu et exitu suo cum omnibus, et in omnibus, quantum infra et super se habere videtur, vel in antea haberi apparere habetur, ad honorem D. N 129.1012B| Jesu Christi, et B. Mariae semper Virginis, et B. Petri apostolorum principis, ad utilitatem vero vestram, successorumque vestrorum . . . . sane videlicet ratione et convenientia concedimus vobis jam supradictis res vestrisque haeredibus et successoribus in perpetuum, quia in omnibus semper nobis obedientes fuistis, atque in utilitatem servitiumque nostrum parati estis, et in futurum spontanee promittitis adimplere, in sancta summaque sede apostolica confirmo habere vos, ac possidere vos vestrosque haeredes, vel successores in perpetuum cum Domini benedictione, nostraque nostrorumque successorum insuper obligo atque confirmo. Si quis autem, vel temerarius in aliquo molestare, aut inquietare, ac litigare per quodlibet ingenium voluerit, aut contra 129.1012C| hanc nostrae concessionis chartulam contrarius exstiterit, fiat anathema, et anathemata insuper fiat, compositor in summa et apostolica sede C lib. auri optimi; soluta vero poena, haec chartula semper fiat stabilis in perpetuum. Joannes nepos domini pontificis, Gualterius similiter nepos ejus, testes; Sanxo, comes Raynerius de Joseph, Adam de Alberto, testes.
Ego Petrus, scriniarius S. R. E., hunc praeceptum per jussionem D. Benedicti III, papae, manu mea subscripsi. 129.1011|
IX. NICOLAUS I. I. PRIVILEGIUM NICOLAI PAPAE PRO MONASTERIO SALVATORIS FULDENSI. (Anno 859.)[Dronke, Cod. diplom. Fuld. ] 129.1011D| NICOLAUS episcopus, servus servorum Dei, THEOTON., religioso abbati venerabilis monasterii Domini 129.1012D| Salvatoris, et per te in eodem venerabili monasterio successoribusque tuis abbatibus, in perpetuum.
Quoniam semper sunt concedenda quae rationabilibus congruunt desideriis, oportet ut devotioni conditoris piae constructionis auctoritas in privilegiis praestandis minime denegetur. Igitur, quia postulasti a nobis quatenus monasterium Salvatoris, a sancto Bonifatio archiepiscopo constructum in loco 129.1013A| qui vocatur Boconia erga ripam fluminis Fuldaha, privilegii sedis apostolicae adminiculis decoretur, ut sub jurisdictione sanctae nostrae, cui, Deo auctore, deservimus, Ecclesiae constitutum, nullius alterius Ecclesiae jurisdictionibus submittatur. Pro qua re piis desideriis faventes, hac nostra auctoritate id quod exposcitur effectui mancipamus, et ideo omnem cujuslibet Ecclesiae sacerdotem in praefato monasterio ditionem quamlibet habere aut auctoritatem, praeter sedem apostolicam et episcopum in cujus diocesi idem venerabile monasterium constructum esse videtur, cui licentiam dedimus tantum cum opportunitas consecrandi altaris fuerit, prohibemus ita ut nisi ab abbate monasterii fuerit invitatus nec missarum ibidem solemnitatem quispiam 129.1013B| praesumat omnino celebrare, ut profecto juxta id quod subjectum apostolicae sedi firmitate privilegii consistit, inconcusse dotatum permaneat locis et rebus, tam eis quas moderno tempore tenet vel possidet, quam quae futuris temporibus in jure ipsius monasterii divina pietas voluerit augere ex donis et oblationibus decimisque fidelium, absque ullius personae contradictione firmitate perpetua perfruatur. Caeterum vero hoc deliberantes decernimus ut congruis temporibus nostrae sollicitudini ecclesiasticae intimetur, qualiter religio monastica regulari habitu dirigatur concordiaque convenienti ecclesiastico studio mancipetur ne forte, quod absit, sub hujus privilegii obtentu animus gressusque rectitudinis vestrae a norma justitiae aliquo modo retorqueatur. 129.1013C| Constituimus quoque per hujus decreti nostri paginam ut quicunque cujuslibet Ecclesiae praesul, vel quacunque dignitate praedita persona, hanc nostri privilegii chartam quam auctoritate principis apostolorum firmamus temerare tentaverit, anathema sit, et iram Dei incurrens a coetu omnium sanctorum extorris existat, et nihilominus praefati monasterii dignitas a nobis indulta perpetualiter inviolata permaneat apostolica auctoritate subnixa. Scriptum per manum Petri, notarii et scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Junio, indictione septima. Bene valete.
Datum II Idus Junias per manum Tiberii, primicerii sanctae sedis apostolicae, imperante domno piissimo principe Augusto Ludovico, a Deo coronato, 129.1013D| magno, pacifico imperatore, anno decimo; et patricio anno decimo, indictione septima. Amen.
II. BULLA ( fictitia ) NICOLAI PAPAE I QUA CONFIRMAT DIPLOMA CAROLI MAGNI PRO MONASTERIO S. DIONYSII.[Apud Grandidier, Histoire de l' Eglise de Strasbourg. ] NICOLAUS episcopus, servus servorum Dei, universis Christi fidelibus nunc et futuris temporibus, salutem.
129.1014A| Quoniam, juxta scripta petitoria filii nostri praecellentissimi regis Caroli, privilegium praesentibus auctoritatis nostrae dilectis filiis monasterii Christi martyris Dionysii in abbatiola Lebracensi, sub regula sancti Benedicti religiosa conversatione degentibus, unanimi consensu sacri concilii perpetuo indulgemus, concedimus atque confirmamus, ut sicut ipse gloriosissimus filius noster Carolus divino ductus amore de villis et facultatibus, seu stipendiis specialiter praedictorum fratrum ornamentum et ecclesiae suae hospitium atque pauperum usibus servata, vel meliorata seu aucta ordinatione, quae tempore piae memoriae genitoris sui Pippini fuere facta constituit, ac praecepto suae auctoritatis firmavit, ita, sicut in eisdem praeceptis et donationibus 129.1014B| continetur, perpetuo inconvulsa permaneant. Constituimus iterum, auctoritate beati Petri, ut nullus cujuscunque conditionis fuerit, de his quae in praeceptis ipsius filii nostri Caroli et aliorum regum collata sunt, sub cujuslibet causae occasione sive specie, in praejudicium donationis quidquid minuere vel auferre, obligare, alienare, impedire, invadere, vendere, emere, et suis usibus applicare vel aliis quasi piis causis pro suae avaritiae excusatione, praesumat; sed cuncta quae praefatis usibus monachorum oblata sunt vel offerri contigerit, perenni tempore illibata et inconvulsa sine aliqua inquietudine profutura permaneant. Volentes itaque malitiis hominum obviare, litteris in praejudicium et detrimentum praedictorum confectis et contra nostrum 129.1014C| decretum instrumentum datis cassamus, nulliusque valoris esse decernimus. Nulli etiam archiepiscopo, aut episcopo ab eisdem judicibus deputatis liceat in ipsos monachos aut in aliquem, qui eis decimas aut alios reditus tenetur exsolvere in praejudicium ipsorum sententiam excommunicationis, aut interdicti proferre, nec invitos eos ad se in judicium compellere, dum tamen abbatis sui tanquam ordinarii voluerit parere mandato. Et quoniam petitioni ipsius filii nostri Caroli annuere cupimus, horum omnium quae hujusmodi praecepti, decretique nostri et sui pagina continet, dilectos filios nostros archiepiscopos Moguntinensem et Trevirensem et eorum suffraganeos, simul hos qui suo ordine et loco successerint, conservatores constituimus eisdem, 129.1014D| et cuilibet eorum in solidum qui fuerint requisiti, mandantes quatenus ipsum monasterium Lebrahae molestari, aut inquietari, in juribus et bonis, atque privilegiis, ut praemitittur, collatis et concessis non permittant. Si quis autem temerario ausu, magna parvave persona, contra hoc nostrum apostolicum decretum agere praesumpserit, sciat se anathematis vinculo innodatum ac regno Dei prorsus alienum, cum omnibus impiis incendii aeterni damnatum. 129.1015A| At vero, qui observator hujus decreti exstiterit gratiam atque misericordiam, vitamque aeternam a benignissimo Domino nostro Jesu Christo consequi mereatur.
Datum XIV die Kalendarum Maii per manus Humberti, cancellarii sanctae sedis apostolicae, in Lateranensi basilica, pontificatus nostri anno tertio.
III. NICOLAI PAPAE I BULLA PRO MONASTERIO SUBLACENSI (Anno 858-867.)[Muratori, Antiq. Ital., tom. V.] NICOLAUS episcopus, servus servorum Dei, dilectissimo filio nostro AZZONI religioso abbati et presbytero, et monachis de venerabili monasterio sanctissimi 129.1015B| Patris Benedicti, et sanctae virginis Scholasticae, quod ponitur in Sublacu, suisque successoribus inibi Deo servientibus et introeuntibus, in perpetuum.
Cum piae desiderium voluntatis, etc., tradimus et confirmamus religiositati tuae regimen et abbatiam monasterii; confirmamus omnia quae nostri praedecessores pontifices, imperatores et reges, etc., Montem Cervariam ad castellum faciendum, fundum Maranorum, fundum Conticuli, fundum Rubiano, montem Arsulae, etc. Scriptum per manum Gregorii, notarii sanctae Romanae Ecclesiae, indictione 1. Legimus. Data in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti, anno, Deo propitio, pontificatus domni Nicolai 129.1015C| summi pontificis et universalis papae, imperii vero domni Ludovici, piissimi imperatoris Augusti, et a Deo coronato, magno imperatore X jubente, die 20 Augusti, indictione 1.
IV. EPISTOLA NICOLAI I AD ADONEM ARCHIEPISCOPUM VIENNENSEM. (Anno 858-867.)[Bosco, Bibliotheca Floriacensis, pag. 53.] NICOLAUS episcopus, servus servorum Dei, reverendissimo 129.1016A| et sanctissimo confratri nostro ADONI archiepiscopo.
Decretum perpetuum Viennensis Ecclesiae, quod reverenter petiit sanctitas tua a sede apostolica, et humiliter expostulavit, ut privilegium antiquum a patribus nostris et praedecessoribus, Viennensi sacrae sedi renovaremus: auctoritas hujus sanctae sedis, quia digna res petebatur, non abnuit. Sicut ergo ab antecessoribus nostris beato scilicet Leone, vel a reliquis pene ad nostra tempora, tuis antecessoribus praestitum est largitione apostolica, ut ad privilegium Viennensis Ecclesiae septem provinciae pertinerent: in quibus praesul ipsius, vices nostras agens, conventus synodales indiceret, et jura ecclesiastica juste et regulariter definiret: et juri Viennensis 129.1016B| Ecclesiae, septem oppida vel civitates Gratianopolis scilicet, Valentia, Dia, Alba Vivarium, Geneva et Tarentasia, perpetuo subjectae manerent, ita et Mauriana nunc noster praesulatus, futuris temporibus firmum et inconvulsum durare praesenti decreto constituit: et ut ad potestatem et ditionem Viennensis metropolis pertineant inviolabiliter definivit. Neque tamen propterea Tarentasiensis Ecclesiae pontifex, jus sibi collatum perdat. Quia nec hoc Viennensis archiepiscopus primas ipsius a nostra auctoritate postulavit ut in aliquibus oppidis sibi commissis non ordinet. Et ad se cum opportunum viderit non advocet, sed sub jure Viennensis archiepiscopi ita se positum semper sciat, ut per dispositionem illius omnia haec agat: et ad synodum ipsius 129.1016C| vocatus pariter cum ipsis sibi concessis occurrat, et quantum ad generalem observantiam attinet, nihil praeter auctoritatem Viennensis praesulis definire praesumat. Sitque humiliter subditus, sicut ab antecessoribus nostris salubriter institutum est. Viennensi Ecclesiae, ut liberius dignitatem suam a nobis sibi concessam postmodum habere et tenere praevaleat: ne si aliter fecerit aut praesumpserit, non solum concessa amittat, sed etiam propter inobedientiam, durius damnatus in futurum humilietur. 129.1015|
X. ADRIANUS II. I. BULLA ADRIANI II JOANNI EPISCOPO ARIETINO CONCESSA PRO FUNDATIONE MONASTERII S. MARIAE IN BALNEO IN AEMILIA. (Anno 871, Idus Nov.)[Apud Mittarelli, Annal. Camaldul., III, append. 1.] ADRIANUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio JOANNI reverendissimo sanctae Aretinae Ecclesiae episcopo diebus vitae tantummodo, et post 129.1016D| obitum, abbatibus venerabilis monasterii sanctae Dei genitricis Mariae, siti Balnei in Massa, in perpetuum.
Quoniam semper sunt concedenda quae rationabilibus congruunt desideriis, oportet ut devotio conditoris piae constructionis oraculi in privilegiis praestandis minime denegetur. Igitur quia postulasti a nobis, quatenus baptismalem ecclesiam Dei genitricis semperque Virginis Mariae honore constructam 129.1017A| in Massa, quae vocatur Balneum, juris sanctae Romanae cui, Deo auctore, deservimus Ecclesiae, tibi ad monasterium aedificandum regendumque cum Dei timore dispensandum, missa praeceptione mutatis scilicet fontibus, in ecclesiam Domini Salvatoris in medio praedictae Massae loco constructam, ubi facilior populi concursus esse videtur, concedere deberemus. Nos autem inclinati precibus tuis alacri devotione impertimur assensum, ut ex hoc lucri potissimum praemium a conditore omnium Deo possimus promereri, si venerabilia loca opportune ordinata per vos ad meliorem fuerint statum perducta. Per hujus itaque praecepti paginam, jam supra memoratam ecclesiam Dei Genitricis cum contiguis aedificiis et tanto terrae ac vinearum spatio in circuitu, 129.1017B| quantum jam dicta ecclesia Domini Salvatoris habere dignoscitur, ita ut, quod residuum fuerit, praedictae ecclesiae Domini Salvatoris pertineat, a praesenti sexta indictione, in integrum ad monasterium construendum, donec Deo juvante advixeris, tibi concedimus; simulque et silvam in territorio Aretino juris tuae proprietatis, quam tu ipse beato Petro apostolo per donationis paginam contulisti, quam etiam tuo studio ad cultum ex parte perduxisti cum casis ibidem constructis et Deo propitio construendis, terris, vineis, campis, pratis, pascuis, rivis et fontibus, cultis vel incultis tibi intra fines denominatos largimur diebus vitae tuae; id est ab una parte de petra ficta ad Jugum Majus, inde in Castellionem, atque iterum a summo Montionis, inde 129.1017C| ad Thetolitium, et inde ad Stilum Filioli; dimisso Stilo a manu dextra, per viam ambulantem per Pontecellum, et ab alio latere territorium et Massa, quae vocatur Balneum, juris sanctae Romanae Ecclesiae. Post discessum vero tuum eidem monasterio in perpetuum confirmamus, eadem duntaxat ratione, ut abbas, qui pro tempore inibi ex eadem congregatione electus, et ordinatus fuerit, servos Dei monachos, quos in eodem monasterio aggregare potuerit, sub castitate et modestia regulari atque monasticia disciplina regulae, scilicet sancti Benedicti, ut paterfamilias Dei timorem prae oculis habens exinde foveat atque gubernet. Hoc etiam praesenti statuto decernimus, ut nullius alteri Ecclesiae ditionibus juris condictione, nisi sanctae nostrae, cui Dei auctore 129.1017D| praesidemus, Ecclesiae, constitutum monasterium submittatur. Quamobrem et omnem cujuslibet Ecclesiae sacerdotem quamlibet habere dictionem praeter sedem apostolicam prohibemus; ita sane ut nisi ab abbate monasterii fuerit invitatus, nec missarum ibidem solemnia quispiam celebrare praesumat. Episcopo vero sanctae Ficoclensis Ecclesiae, cujus dioecesis esse videtur, cum ab abbate ipsius monasterii fuerit invitatus ibi missas canere, altaria consecrare, dignosque viros ad sacerdotale ministerium promovere, licentiam non denegamus; nec liceat aliqui successorum nostrorum pontificum in monasterium beneficiario jure cuilibet homini largiri, quod sedis apostolicae defensione decernimus 129.1018A| proprii tantum abbatis regimine pollere feliciter. Abbate scilicet ab hac luce migrante, successor ei de propria congregatione communi omnium consensu de eo dignus eligatur, et ad nostram vel successorum nostrorum praesentiam veniens consecrationis munus absque dilatione percipere mereatur, a quo tunc non majus quam unius librae argenti exenium exigatur, ita sane ut ab eis successoribusque eorum singulis quibusque indictionibus pensionis nomine et rationibus ecclesiasticis viginti auri solidi Lucani difficultate postposita persolvantur. Res autem omnes, quas nunc praedictum monasterium habere videtur, vel Dominus eidem conferre dignatus fuerit, et ex praedictis rebus juris hujus nostrae sanctae Romanae Ecclesiae salaritiis videlicet, atque 129.1018B| colonotiis, tam mobiles quam immobiles abbas ipsius monasterii diligenter laborare et gubernare, atque cum Dei timore dispensare procuret non propria lucra sectando, alicubi aggregare, sibi usurpare, et fratribus auferre praesumat. Neque de immobilibus locis quidpiam donare, vendere, vel quolibet modo obligare vel alienare pertentet, sed omnia in proprii monasterii usu Saliarioque jure pro monachorum ibidem Deo famulantium sustentatione, luminarium concinnatione, hospitum et pauperum receptione, integriter salva in perpetuum et immutilata persistant. Igitur, qui hujus apostolici privilegii sanctionem parvipendere et in aliquo violare praesumpserit, ac malitiose ipsius monasterii res vel familiam tractare aut diripere vel auferre praesumpserit, seu 129.1018C| ipsos monachos de fontium immutatione molestaverit, aut extraneum cujuslibet ordinis clericum saeculari potentia virtuteve in praefato monasterio abbatem eligere conatus fuerit, in quem omnis ipsius monasterii monachicus coetus elegerit, pariter cum eo qui sibi nomen abbatis usurpare tentaverit, sacrosancti corporis et sanguinis Domini nostri Jesu Christi participatione, donec resipiscat, alienus existat. Si quis autem judiciorum Dei immemor contra hoc nostrum apostolicum praeceptum quocunque tempore agere tentaverit, et non in omnibus conservator exstiterit, perpetuo anathematis vinculo maneat innodatus. Qui vero custos et conservator fuerit, coelestis benedictionis gratiam, Christo Domino largiente, consequi mereatur.
129.1018D| Bene valete. Scriptum per manum Pauli scriniarii, secundicerii sanctae sedis apostolicae, Idus Novembrias, indictione 6, imperante domino piissimo Ludovico a Deo coronato, anno 23 regni ejus, anno ab incarnatione Domini octingentesimo octuagesimo septimo.
II. ADRIANI II BULLA PRO MONASTERIO CORBEIENSI. (Anno 867-872.) Corbeiam recipit in clientelam apostolicam, et confirmat donationes ei factas. [Apud Schaten, Annal. Paderborn., I, 171.] ADRIANUS episcopus, servus servorum Dei, ADALGARIO 129.1019A| religioso abbati venerabilis monasterii sanctorum martyrum Stephani atque Viti, quod nuncupatur Nova Corbeia, et per te eidem venerabili monasterio, in perpetuum.
Convenit apostolico moderamini pia religione pollentibus benevola compassione succurrere, et poscentium animis alacri devotione congruum impertiri assensum; ex his enim lucri potissimum praemium a conditore omnium Domino promeremur, dum venerabilia loca opportune ordinata ad meliorem sive firmiorem fuerint sine dubio statum perducta. Et ideo cum constet religionem tuam nostrae sollicitudini pontificis satis humiliter suggessisse, quatenus praefatum monasterium sub perenni S. sedis apostolicae, cuilibet indigni praeesse dignoscimur, 129.1019B| recipere dignaremur, decernentes scilicet, atque apostolica auctoritate modis omnibus statuentes ut et idem monasterium privilegii nostri decore finetenus vigeat, et monachi, qui illic Domino quotidianis laudibus famulantur, de propriae congregationis collegio post tuum discessum deinceps, quem divinitate summa annuente omnes concorditer elegerint, ordinandi habeant facultatem. Et quia asseris nomina, tum ipsum monasterium munificentia principum in praediorum facultatibus ditatum fuisse petis et suggeris, ut tam hoc, quod nunc possidet, quam etiam quod a fidelibus illis fortassis oblatum sive collatum fuerit, emissa praeceptione confirmare nihilominus dignaremur; super quibus non solum in Domino gavisi sumus, verum etiam 129.1019C| quia pia esse conspeximus, ut moris est apostolica, ad tibi haec impendenda amore Dei illecti, votis tuis favere decrevimus. Quapropter a praesenti sexta indictione jam dictum monasterium in apostolicae auctoritatis defensionem imo perpetuam recepimus tuitionem, et omnia praedia illius tam ea, quae a gloriosis principibus, vel aliis Christifidelibus ibi collata sunt et concessa, quam illa, quae deinceps, praestante Domino, conferri poterunt et concedi ibidem, sive mobilia sive immobilia, confirmavimus, et ut a quolibet non usurpentur, invadantur, aut rapiantur, auctoritate apostolica promulgamus, jubemus ac definimus, nihilominus inviolabiliter apostolicam censuram ad nostrae mercedis augmentum decernimus, ut omne fas atque omnem licentiam 129.1019D| habeant monachi ejusdem monasterii talem de suis abbatem deligere, qualem omnium vota concorditer postulaverint, et sibi praeficiendum fore, uno animo, gratia S. Spiritus suffragante, illic Domino famulantes voluerint, nec quisquam praesumat alienum seu extraneum illic unquam abbatem constituere aut introducere. Sed, sicut diximus, tales de ipsa congregatione qui eidem monasterio regulariter praesint, cum vel tu de hac vita vocatus ad 129.1020A| Dominum demigraveris, vel tempore succedenti ab unanimitate omnium eligantur, qui vitam et omnem monasterialem ordinem teneant, et cuncta cum timore Dei et reverentia regularis disciplinae dispensare summopere faciant, statuentes apostolica censura sub divini judicii attestatione, et anathematis interdictu, ut nulli unquam parvo aut magno homini, cujuscunque sit dignitatis vel ordinis, liceat hanc nostrae auctoritatis, quam pio intuitu promulgavimus, sanctionem infringere, aut floccipendere, vel in toto, sive in parte, quoquo modo violare; et si, quod non credimus, temerario ausu quisquam vel nunc vel unquam transgredi, contemnere, violare, aut hanc nostram praeceptionem infringere praesumpserit, et non in omnibus observaverit, sciat 129.1020B| se anathematis vinculis innodandum, et a regno Dei penitus sequestrandum. Qui autem verus custos hujus apostolicae praesanctionis studiosus observator exstiterit, benedictionem et misericordiam, vitamque aeternam a Domino Deo nostro consequi mereatur. Scriptum per manum Stephani, notarii camerae sacrae Romanae Ecclesiae, imperante domino nostro, piissimo, perpetualiter Augusto Ludovico a Deo coronato, magno imperatore, anno 18, et post consulatum ejus anno 24 mense Octobris, indictione 6. Bene valete. Data Idus Octobris per manus Sergii, primicerii defensorum sanctae sedis apostolicae.
III. ADRIANI PAPAE II EPISTOLA AD SALOMONEM REGEM BRITANNORUM. (Anno 867-72.) Mittit ei brachium Leonis papae III palliumque Dolensi antistiti. [Apud Marten., Thes. Anecd., tom. III.] 129.1020C| Dilectissimo filio amantissimoque SALOMONI Britanniae duci cum omnibus suis fidelibus, ADRIANUS, nutu Dei papa, perennem in Domino salutem.
Sublimitas vestrae potestatis intelligat nos veraciter per inducias septem dierum a Deo postulasse condignum vestrae petitionis responsum. Transactis autem septem diebus, nobis et omnibus Romanis in oratione et jejunio perdurantibus, visum est mihi et tribus meis cardinalibus, Spiritu sancto revelante, 129.1020D| ut de corpore B. Leonis papae vobis transmitteremus, quia grande munus est. Igitur notum vobis sit, fili charissime, omnibusque Christianis illic habitantibus, quod nos cum nostrorum auctoritate brachium supradicti Leonis papae ad illuminationem, adjutorium, et defensionem vestrae regionis charitative dirigeremus. Pro certo enim per illum probavimus Dominum fecisse multa mirabilia. Et ut fides vestra magis ac magis in illo accrescat, ipse 129.1021A| est sanctissimus Leo, qui per invidiam Romanorum oculis linguaque privatus, gratia Dei operante fuit mirabiliter restauratus, quatenus septempliciter eisdem oculis clarius videret, et eadem lingua verbum Dei eloquentius praedicaret Ideoque auctoritas Romana in eo de Deo praesumit, ut omnes a Ligeris fluvio quos aut aetas aut sexus aut persona non impedit, 129.1022A| tribus vicibus reliquias illius in anno frequentent; et inde votum Romam eundi, quod voverunt, nostro libitu et auctoritate adimpleant. Pallium quoque, quod fratri et coepiscopo nostro Festiniano postulastis, cum privilegio suo vestrae dirigimus charitati. Valete in Christo, fideles Britanniae habitatores. 129.1021|
XI. EPISTOLA STEPHANI V AD ADALGARIUM ARCHIEPISCOPUM HAMBURGENSEM. (Anno 891.)[Lappenberg, Hamburgisches Urkund. ] 129.1021B| STEPHANUS episcopus, servus servorum Dei, reverendissimo et sanctissimo ADALGARIO, sanctae Hamaburgensis Ecclesiae archiepiscopo et confratri nostro, et post te in eadem Ecclesia, in perpetuum.
Cum piae desiderium voluntatis et laudandae devotionis intentio apostolicis sit semper studiis adjuvanda, cura est sollicitudinis adhibenda ut ea quae legaliter geruntur, et aequitatis formae conveniunt, nulla valeant refragatione perturbari, sed irrefragabili jure, Deo auctore, debeant permanere. Et ob hoc apostolicis promulgatis sanctionibus propria 129.1021C| unicuique quae rationi suppetunt, possidenda fas exigit confirmari. Et quoniam postulasti ut privilegium tuae faceremus Ecclesiae et apostolica tuitione roboravissemus, eamdem in pristinum manere statum concedimus. Et apostolico jure firmamus tibi tuaeque sanctae Hamaburgensi Ecclesiae successoribusque tuis illam dignitatem et fines proprios, cum praediis omnibus et parochiis et omnibus rebus mobilibus 129.1022B| vel immobilibus, cum mancipiis utriusque sexus possidere et tenere, quam piae memoriae Gregorius, antecessor noster, Ansgario, antecessori tuo quem archiepiscopum in tua ordinavit Ecclesia, concessit, stabilito scilicet jure et cunctis finibus quas Ludovicus, piae memoriae imperator, et Ludovicus, ejus filius, tuam voluerunt habere Ecclesiam et imperiali diffinierunt potestate. Decernimus autem, ut potestatem habeas ordinandi episcopos infra tuam parochiam et dioecesim, ita tamen, ut sub tua tuaeque Ecclesiae, salva dignitate ipsius, maneant potestate. Si quis autem contra hujus nostrae auctoritatis privilegium ire tentaverit, et quoquomodo in parte vel in toto frangere nisus fuerit, sit excommunicatus a corpore et vivifico sanguine Domini 129.1022C| nostri Jesu Christi, et sanctae Dei Ecclesiae aditu et conventione separatus. Observator autem hujus nostrae admonitionis et jussionis habeat benedictionem omnipotentis Dei, beatorumque apostolorum et nostram, qui eorum fungimur vicariatione.
Scriptum per manum Joannis, scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Maio, indictione undecima.
(no apparatus)Cum piae desiderium voluntatis et laudandae devotionis intentio apostolicis sit semper studiis adjuvanda, cura est sollicitudinis adhibenda ut ea quae legaliter geruntur, et aequitatis formae conveniunt, nulla valeant refragatione perturbari, sed irrefragabili jure, Deo auctore, debeant permanere. Et ob hoc apostolicis promulgatis sanctionibus propria 129.1021C| unicuique quae rationi suppetunt, possidenda fas exigit confirmari. Et quoniam postulasti ut privilegium tuae faceremus Ecclesiae et apostolica tuitione roboravissemus, eamdem in pristinum manere statum concedimus. Et apostolico jure firmamus tibi tuaeque sanctae Hamaburgensi Ecclesiae successoribusque tuis illam dignitatem et fines proprios, cum praediis omnibus et parochiis et omnibus rebus mobilibus 129.1022B| vel immobilibus, cum mancipiis utriusque sexus possidere et tenere, quam piae memoriae Gregorius, antecessor noster, Ansgario, antecessori tuo quem archiepiscopum in tua ordinavit Ecclesia, concessit, stabilito scilicet jure et cunctis finibus quas Ludovicus, piae memoriae imperator, et Ludovicus, ejus filius, tuam voluerunt habere Ecclesiam et imperiali diffinierunt potestate. Decernimus autem, ut potestatem habeas ordinandi episcopos infra tuam parochiam et dioecesim, ita tamen, ut sub tua tuaeque Ecclesiae, salva dignitate ipsius, maneant potestate. Si quis autem contra hujus nostrae auctoritatis privilegium ire tentaverit, et quoquomodo in parte vel in toto frangere nisus fuerit, sit excommunicatus a corpore et vivifico sanguine Domini 129.1022C| nostri Jesu Christi, et sanctae Dei Ecclesiae aditu et conventione separatus. Observator autem hujus nostrae admonitionis et jussionis habeat benedictionem omnipotentis Dei, beatorumque apostolorum et nostram, qui eorum fungimur vicariatione.
Scriptum per manum Joannis, scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae, in mense Maio, indictione undecima.
(no apparatus)