Tractatus Pacis Castelli Cameracensis (Anglia et Francia)

E Wikisource
Jump to navigation Jump to search

ELISABETH, Dei gratiâ Anglia, Franciæ & Hiberniæ Regina, Fidei defensor, &c. universis & singulis, ad quorum notitias hæ præsentes literæ pervenerint, salurem. Cùm post multas & varias deliberationes ac consultationes inter oratores, commissarios, deputatos, ambassiatores & legatos nostros, & illustrissimi & potentissimi Principis Henrici, Dei gratia Francorum Regis Christianissimi, fratris & consanguinei nostri carissimi, quidam tandem tractatus pro bona, sincera, firma, ac perpetua concordia, pace, & amicitia inter nos & dictum potentissimum principem Francorum Regem, fratrem nostrum carissimum, communi consensu, & virtute autoritateque commissionum à nobis & dicto fratre nostro respective concessarum, conventus, cordatus, & conclusus fuerit nuper apud Castellum in agro Cameracensi, sicut in literis oratorum & commissariorum prædictorum desuper confectis pleniùs apparet & continetur, quarum tenor sequitur, & est talis.

UNIVERSIS & singulis, ad quorum notitiam præsentes pervenerint, salutem. Quàm miserabilis rerum omnium ex christianorum principum discordiis commutatio facta sit, nemo est qui non videat, cùm lævis inter eos bellorum motibus, (à paucis annis) multæ provinciæ vastationibus, incendiis, direptionibus, fœdatæ deformatæque conspiciantur, plurimæ etiam civitates suis civibus orbatæ, omnibusque facultatibus & ornamentis spoliatæ, verùm & alia deteriora in universas penè Reipublicæ Christianæ partes irruerint. Nam dum illi ipsi principes inferendis ac ulciscendis ultro citroque injuriis penitus intenti suorum curam deserunt, usque adeò corrupti depravatique sunt hominum mores, contagione scelerum ac vitiorum, (quorum bella sunt feracissima) ut legum justitiæ, & fidei, quæ quidem sunt humanæ societatis vincula, vix usquam ratio habeatur, omniaque divina jura ita pervertantur ubique, ut infelicior rerum status esse non possit. Cùm autem hæc tam gravia vulnera christianorum principum dissidiis illata sint, nulla profectò ratione curari nec sanari possunt, quàm eorumdem ipsorum concordia, ad quam ut, reconciliatis animis, bona fide coire possint, & semel constitutam mutuis officiis confirmare, perpetuóque colere, oportet ipsi primum insanas cupiditates, (quibus nullos habent graviores hostes) cohibeant ac doment; deinde ut populos, quos habent in potestate, non suæ libidini traditos, sed fidei commendatos à Deo meminerint. Tum enim controversias, quæ ipsos diù tam acerbè exagitarunt, positis armis, ultro, jure atque æquitate component, extinctisque odiis, & deleta ex animis injuriarum recordatione, salutis publicæ curam melioribus consiliis amplectentur. Cùm itaque tot tantisque malis, nullo suo incommodo, imò verò maximo cum fructu laudis: & perpetuæ gloriæ, mederi possine, derestabilis procul dubio erit immanitas èorum, qui remedia in manibus habentes, Christianæ Reipublicæ extremum spiritum miserè trahenti non succurrent; illique tales, si qui fortè essent, (quod minimè credendum) ultionis iræque divinæ flagella meritó possent judicari. Quæ omnia potentissimi atque illustrissimi principes Elisabet, Dei gratiâ Angliæ & Hiberniæ Regina, Fidei defensor, &c. necnon Henricus, eadem gratia Francorum Rex Christianissimus, verissima esse cùm sciant, nec sine gravissimo animi sensu Christianam Rempublicam omni genere calamitatum afflictam conspiciant, agnoscentes equidem, se à Deo optimo maximo in summo dignitatis fastigio constitutos, ut populos divina providentia sibi commissos, paterna caritate regant, tueantur, ac protegant, quæque pertinent ad eorum incolumitatem diligenter procurent; existimarunt se, neque Deo gratius, neque saluti publicæ utilius, neque regia majestate dignius quicquam facere posse, quam si relictas à majoribus dissensionum causas amicè dirimerent, atque suos populos, bellorum tempestatibus jamdiu conflictatos, è calamitatum scopulis eriperent, & ad portum, aspirante divini numinis aura, perducere conarentur. Quæ quidem ut feliciter ac maturè consequerentur, omnes suas cogitationes ac consilia in eam curam converterunt; tum vero ut bonæ mentis consillis optatum exitum invenirent, consentientibus animis, legatos utrimque miserunt, cum autoritate & mandatis, ut de componendis controversiis, & de concilianda pace agerent. Qui quidem ad Castellum in agro Cameracensi convenientes, habitis colloquiis, & agitatis per aliquot dies controversiis, iis tandem amicè compositis, autore Deo optimo maximo, pacem, concordiam, & perpetuam amicitiam inter præfatos Reginam ac Regem conciliarunt & firmarunt, conditionibus, pactis, & forma, quæ sequuntur.

NOS Guillelmus Hovvard, Baro de Effingham, prænobilis ordinis Gartetii Miles, ac hospitii dictæ serenissimæ Reginæ Angliæ Cubicularius supremus; Thomas, Episcopus Eliensis; Nicolaus VVotton, Ecclesiarum Metropoliticarum Cantuariensis & Eboracensis Decanus; ipsius serenissimæ Reginæ Angliæ consiliarii, oratores, procuratores, negotiorum gestores & ambassiatores specialiter etiam deputati, & autoritatem habentes ad ea procuranda & perficienda quæ inferiùs scribentur; cum reverendissimis excellentissimis, & illustrillimis Carolo, Sac. Rom. Eccl. titul. Sancti Apol. Presbitero Cardinali, de Lotaringia nuncupato, Archiepiscopo & Duce Remensi, Primo Pari Franciæ, & in Francia Legato nato; Anna, Duce de Montmorency, Pari, Conestabili, & magno Magistro Franciæ; Jacobo d'Albon, domino de Saint-André, & Marchion, de Fronsac, Franciæ Marescallo; Jo de Morvilliers, Aurelianensi Episcopo, dicti Regis Christianissimi in suo privato consilio consiliario; & Claudio de Laubespine, milite, domino de Hauterive, ipsius Regis Christianissimi consiliario, & graviorum negotiorum, quæ ad statum regni pertinent, secretario; oratoribus, procuratoribus, negotiorum gestoribus, & ambassiatoribus præfati Regis Christianissimi, ab eoque commissis, cum autoritate & mandatis in literis publicis amplissimè & specialiter contentis, ad ea procuranda & conficienda, quæ inferiùs scribentur, virtute atque autoritate fulti, hinc inde, mandatorum & commissionum nostrarum, quæ ad verbum inferiùs inferentur, convenimus, concordavimus, & conclusimus, ac per præsentes convenimus, concordamus, & concludimus eaquæ sequuntur articulatim.

[1][recensere]

Imprimis conventum, concordatum , & conclusum est, quod inter prædictos serenissimam Angliæ Reginam Elisabetam, & Christianissimum Francorum Regem Henricum, eorumdem hæredes & successores, in regnis & regia dignitate succedentes, Angliæ videlicet & Francorum Reges , & eorum subditos quoscumque, successivis futuris temporibus quandocumque existentes , regna , patrias, terras , dominia, civitates, castra , territoria , loca , villas, & oppida ipsorum, necnon subditos, vassallos, & confæderatos eorumdem , sit vera, forma , solida sincera , perpetua & inviolabilis pax , amicitia , unio, confœderatio, liga , mutua intelligentia , & vera concordia perpetuis futuris temporibus duratura.

[2][recensere]

Item. Conventum & concordatum est, quod neuter dictorum principum , eorumve hæredum aur successorum, regna, patrias , terras, insulas, dominia , aut loca alia quæcumque , in præsenti per eorum alterum possessa, hostiliter invadet, aut à suis sic invadi aut expugnati permittet, sed expressè & cum effectu prohibebit.

[3][recensere]

Item. Conventum, concordatum, & conclusum est , quòd neuter principum prædictorum, hæredum etiam aur successorum suorum , subsidia, auxilia, gentes armorum, aut aliquam assistentiam, re, verbo, consilio., aut assensu, præstabit aut dabit , directè aut indirectè , secretè aut apertè, aut quocumque colore quæsito, cuicumque alii principi , cujuscumque gradus , status , aut conditionis existat, seu quocumque consanguinitatis aut affinitatis vinculo connectatur , aut quacumque dignitate præfulgeat , vel cuicumque genti, populo , aut nationi, alterum prædictorum potentissimorum principum, ejusve regnum, terras, insulas, patrias, aut dominia, nunc ab eorum alterutro possella invadenti , aut invadere volenti, aut molienti.

[4][recensere]

Item. Conventum, concordatum, & conclusum est, quod si aliquid contra vires & effectus præsentis tractatus pacis & amicitiæ, terra marive, aut in aquis dulcibus, per aliquem subditum, vassallum, aut alligatum alterius dictorum principum fuerit attentatum, actum, aut gestum, nihilominus tamen hæc pax, live amicitia, in suis viribus permanebit, & pro ipsis attentatis solummodo punientur attentantes, aut damnificantes, & non alii.

[5][recensere]

Item. Conventum, concordatum , & conclusum est , quamdiu hæc pax & amicitia integra inviolataque permanebit, omnes & singuli utriusque præfati regni omniumque terrarum & dominiorum, quæ nunc ab utroliber prædictorum segum possidentur , aut imposterum possidebuntur,incola , quacumque dignitate, quocumque statu & conditione extiterint, poterunt sese mutuis officiis amicitiæ prosequi , & excipere , liberè, turò, securè, ultro citroque , terra marive, ac fluminibus, commeare, navigare, inter se contrahere, emere, vendere , illicque quamdiu velint morari, vel hinc inde, quando visum crit, recedere & abire , & quæ comparaverint, emerint, arte, opera , industria, laboreve , aut quocun que alio justo nodo quasierint, ad suos vel exteros, quocunque locorum libuerit, line ullo impedimento, offensa , arrestatione , seu cohibitione , salvo conductu, licencia , aut speciali permissione invehere & transportare.

[6][recensere]

Item. Conventum etiam est pro libero intercursu mercium & mercatorum utriusque principis, quod, durante pace prædicta, nulla navis armata , & ad bellum seu guerram parata & instructa, egredietur seu egredi permittetur portus maritimos regnorum Angliæ & Franciæ , nisi priùs satisdederit, ac cautionem,qualem poterit, præstiterit in manibus Admiralli Angliæ, seu ejus locumtenentis, aur custumarioruin prædictorum portuum, quoad naves Anglia ; & Admiralli Franciæ, seu ejus locumtenentis , vel alterius judicis ordinarii illius loci, quoad naves Franciæ attinet; de non invadendo, molestando,deprædando,vel offendendo, subditos utriusque principis , aut eorum alterius , nec eorum alligatos , nec eis injuriam aliquam inferendo, sub pœna publicationis navium, & punitionis corporis, cum restitutione omnium bonorum & damnorum quibuscumque illatorum.

[7][recensere]

Item. Conventum, concordatum, & conclusum est, quod dictus Rex Christanissimus, ejus hæredes & successores, erunt & remanebunt, quantum ad dicam Reginam Angliæ, & ejus successores attinet, durante tempore & spacio octo annorum, à die datæ præsentis tractatus proximè insequentium, in pacifica possessione oppidi Calesiæ, cum pertinentiis & appendicibus, & portu ejusdem, cum arce de Ruisbank, ac etiam arcibus, dominiis, villis & locis, pontis Niheuli, Merk, Oye, Hames, Sandgate, arce & oppido de Guines, reliquaque parte ejusdem comicarus hoc ultimo bello capta, ac cæteris omnibus oppidis, arcibus, villis, terris, dominiis, territoriis, aquis, fluminibus, portubus, propugnaculis, forralitiis & littoribus, ac locis denique quibuscumque cis mare litis, quæ dictus Christianissimus Rex hoc novissimo bello occupavit, & armis cepit, regnante serenissima Maria nuper Angliæ Regina. Ec promisit, promittitque dictus Christianissimus Rex, tam suo proprio nomine, quàm nomine Regis Delphini filii sui, hæredum & successorum suorum, pro quo Delphino fortem se fecit & facit dictus Christianissimus Rex, promittendo se curaturum & effecturum, quòd dictus Rex Delphinus hunc tractatum approbabit & ratificabit intra duos menses post datam istius tractatus; quòd finito, & elapso dicto octo annorum termino, dictus Rex Christianissimus, hæredes & successores ejusdem, dictum oppidum Calesiæ cum supra dictis pertinentiis & appendicibus, ac cætera omnia & singula supra dicta, ac etiam propugnacula & fortalitia quæcumque in fupra di&tis portubus & locis nunc per Francos recenter extructa, munita, & ædificata, atque etiam imposterum durante dicto termino octo annorum extruenda, munienda, & ædificanda, statim & sine dilatione relinquent, tradent & restituent, live tradi & restitui facient dicta serenissimæ Elisabetæ, Angliæ Reginæ, hæredibus & successoribus ejusdem, aut ad id per eam, ejusve hæredes & successores deputatis; & possessione prædictorum omnium dictus Christianissimus Rex, hæredes & successores ejusdem, cedent, & ab illa discedent, ac plenè se exuent, ita ut dicta serenissima Regina Elisabeth, hæredes & successores ejusdem, eorum poffeffione pacificè gaudere & quictè uti poslint, cum omnibus juribus, jurisdictionibus, præeminentiis, superioritatibus, recognitionibus, & ressortibus, eo modo statu, conditione & natura, quibus Anglorum Reges ca tenuerunt & possederunt ante initium hujus ultimi belli. Proviso tamen & expressè convento, quòd dictus Christianissimus Rex, ipsius hæredes & successores, oppida, arces, fortalitia & loca munita supra dicta, aliter quàm in eo statu modo & conditione, quibus nunc in præsenti sunt, & imposterum per eos durante termnino prædicto munieutur, aut fortificabuntur, restruere & reddere non teneantur; ita tamen ut nec tempore restitutionis hujusmodi, nec antea, quicquam data opera fiet, quo prior munitionum sive fortificationum status, qui nunc est, seu qui imposterum per eos adjicietur, imminuatur, rumpatur, sive diruatur; sed omnia bona fide, integra & illæsa co modo quo supra restituentur.

[8][recensere]

Item. Conventum, concordatum, & conclusum est, quòd dictus Christianissimus Rex, eo tempore, quo dictum oppidum Calesii virtute hujus tractatus restituere tenerur , unà etiam cum dicto oppido restituet dictæ serenissima Reginæ , hæredibus & successoribus ejus , aut ab eis ad id deputatis , sexdecim corinenta ænea , videlicet tria vulgò vocata canons ; & tria vocata demicanons ; & tria vocata bastardes; & septem minora, vulgò vocata moiennes.

[9 & 10][recensere]

Item. Conventum, concordatum, & conclusum est, quod pro securiore & certiore adimpletione restitutionum ex parte dicti Christianissimi Regis, hæredum successorumque ejusdem, dictæ Reginæ Angliæ, virtute præsentis tractacus, faciendarum, dabit Rex Christianissimus, quanto citius fieri poterit, septem aut octo, nec plures, mercatores exteros non subditos sibi, neque jurisdictioni ejus subjectos, sed domicilium extra regnum & ditiones ejus habentes, quique idonei, locupletes, ac solvendo sint, & commodè jure conveniri possint. Qui mercatores se obligabunt meliore modo & forma, quibus id fieri possit, cum renunciatione beneficii ordinis & excussionis, se soluturos summam quingentorum millium coronatorum aureorum de sole, dictæ serenissimæ Reginæ Angliæ, aut ejus hæredibus & successoribus in regno Angliæ. Quæ quidem summa erit loco & vice pœnæ, casu quo dictus Rex Christianissimus, ejus hæredes aut successores, restitutiones præmissorum, virtute hujus tractatus, prædictæ serenissimæ Reginæ, aut ejus successoribus faciendas, adimplere recusaverint aut plus justo distulerint. Qua quidem pœna petita, sive sotura fuerit, sive non soluta, remanebunt nihilominus dicti Reges Christianissimus & Delphinus, eorum hæredes & successores, obligati ad dictam restitutionem faciendam, secundum fidem daram, & pacta hoc tractatu comprehensa.
Et quoniam haud facile fortè reperientur mercatores, qui velint tamdiu pro tam grandi pecuniarum summa remanere obligati, conventum, concordatum, & conclusum est, quod benè licebit dicto Regi Christianissimo, (si illi ita expedire videbitur) dictos mercatores de anno in annum mutare, & dictas cautiones renovare, dando alios mercatores exteros in pari numcro quo supra, similiter domicilium extra regnum & ditiones dicti Regis Christianissimi habentes, & qui alibi quàm in dictis regno & ditionibus Regis Christianissimi commodè conveniri, & de stando juri cogi possint, acque idonei, locupletes, & solvendo sint. Qui ubi modo & forma supra dictis, & cum renunciatione beneficii ordinis & excussionis se obligaverint, tenebitur dicta serenissima Regina Angliæ eos acceptare loco priorum; quo facto liberabuntur & exonerabuntur dicti priores mercatores à dictis promissionibus & obligationibus dictæ serenissima Reginæ priùs factis: atque hæc quidem sient sine innovatione præsentis tractatus.

[11][recensere]

Item. Conventum, concordatum, & conclusum est, quòd dictus Rex Christianissimus dictæ serenissimæ Angliæ Reginæ præclaros & nobiles viios Federicum de Foix, comitem de Candale , & capitalem de Buch ; Ludovicum de Sainte-Maure, marchionem de Nesle , & comitem de Laval; Gastonem de Foix, marchionem de Trans ; & Antonium du Prat , Præfectum séu Præpositum Parisiensem, & dominum de Nantouillet ; obsides dabit, ipsosque ante elaplum terminum, ad ratificationem hujus tractatus infra allignatum,præsatæ Reginæ in Anglia tradendos curabit, & realiter tradi faciet , qui' manebunt obligati pro dicta summa quingentorum millium coronatorum nomine pœnæ, eo modo quo supra dictum est , persolvenda , donec dictus Rex Christianissimus præstiterit & impleverit diētas cautiones, sive fidejussiones eo modo & forma quibus supra dictum est ; quibus præstitis non poterunt dicti obsides diutiùs retineri , vel arrestari : quos etiam oblides dictus Christianissimus Rex fide sua recipit & promiitit esse idoneos & tales, ut li contingat dictas mercatorum cautiones, eo modo supra conventum est, non præstari , tunc possit dicta serenissima Regina ab illis dictam summam quingentorum millium coronatorum consequi, & recuperare.

[12][recensere]

Item. Conventum & conclusum est, quòd dici obsides non retinebuntur in carcere vel alia custodia , sed fidem juramento dabunt & obstringent, se non discessuros ex Anglia, sine expressa Reginæ licentia. Atque ita Londini, vel in aula dictæ Reginæ, vel alibi, ubi illis ex licentia dictæ Reginæ videbitur, manebunt. Quòd si dicti obsides, vel aliquis aut aliqui eorum, contra fidem datam fecerint aut abierint, dictus Rex Christianissimus totidem alios idoneos & locupletes, intra unum mensem, post requisitionem ipsi super eo factam , dare & in Anglia dictæ serenissimæ Reginæ tradere, aut tradi facere tenebitur.

[13][recensere]

Item. Conventum , concordátum, & conclusum est, quòd benè licebit dicto Christianissimo Regi, dictos obsides fic datos singulis quibusque duobus mensibus mutare, & alios pari numero, & ad folutionem diētæ lummæ quingentorum millium coronatorum idoneos & sufficientes, loco eorum subrogare, & dictæ serenissimæ Reginæ in regno Angliæ tradere, quos sic traditos dicta serenissima Regina Angliæ acceptare, & priores. liberè abire pro illorum arbitratu finere tenebitur.

[14][recensere]

Item. Conventum, concordatum, & conclusum est, quod durante termino dictorum octo annorum, neque dicta serenislimæ Reginæ Angliæ, neque dicto Christianissimo Regi, vel serenissimis Regi & Reginæ Scotiæ licebit quicquam adversus invicem, vel uni eorum contra alterum, ipsorumve regna, ditiones , patrias, & subditos armis innovare, attentare, aut moliri, directè aut indirecte, in præjudicium tractatus : & si quid durante termino prædicto per dictum Regem Chriftianiffimum, aut serenissimos Regem & Reginam Scotiæ, aut subditos eorumdem, ex autoritate, juslu, aut approbatione eorum, eorumve alicujus,fic innovatum aut attentatum fuerit. Tunc didi Christianissimus Rex, & Rex Delphinus, hærcdes & fuccellores eorum, innovatione cjusmodi aut attentato facto, possessione & occupatione dicti oppidi Calesiæ, & cæterorum omnium locosum supra dictorum citia mare, per dictum Regem Christianissimum ab Anglis nuper capiorum, statim cedere & decedere tenebuntur, & obligabuntur, illaque omnia dictæ serenissimæ Reginæ Angliæ, eo ipso modo & forma quibus illa omnia finito dicto octo annorum termino restitui debere fupra promitsum & conventum est, sine ulla dilatione reddent & restituent. Quæ restitutio si sic facta non fuerit, dicti mercatores aut oblides dictam pœnam quingentorum millium coronatorum dictæ serenissimæ Regina Anglia solvere tenebuntur; pacto tamen dictæ restitutionis rato nihilominus remanente. Et vicissim, si quid durante termino pradicto, per dictam serenissimam Angliæ Reginam, aut ejus subditos, ex autoritate, jussu, aut approbatione ejus, sic innovatum aut at: tentatum fuerit, dictus Rex Christianissimus, & Rex & Regina Scotiæ, ab omni promissione, side data, & conventione superiùs specificatis, liberabuntut & absolventur; ac pari etiam modo obsides & mercatores, obligati pro dicta summa quingentorum millium coronatorum, à dicta sua promissione & obligatione liberati & exonerari erunt, ita ut in corpora aut bona eorum co nomine nulla actio intentari possit, neque ipsi detineri aut molestari quoquo modo valcant. Porrò si quis subditorum alicujus principum prædictorum, autoritate suæ propria, aliquid molitus fuerit aut attentaverit contra lubditos alterius dictorum principum, in præjudicium hujus præsentis tractatus, punietur tanquam pacis infractor secundùm facti qualitatem.

[15][recensere]

Item. Ut omnes controversiarum occasiones tollantur, & ut certiùs hæc pax & amicitia stabiliatur & firmetur, conventum, concordatum, & conclusum est, quod fortificatio seu munitio facta in loco dicto Aimovvth sito in regno Scotiæ, & circa limitem dicti regni, ac etiam quicquid præterea jam innovatum est, aut ante publicationem hujus tractatus, ex parte dicti Regis Christianissimi, aut serenisimorum Regis & Reginæ Scotiæ, in præjudicium tractatus initi apud Boloniam, mense martio, anno 1549. inter Eduardum sextum nobilis memoriæ nuper Regem Angliæ, & dictum Christianissimum Regem, innovatum erit, ea omnia intra tres menses à die datæ hujus tractatus, aut eo citiùs, (si fieri poterit) diruentur & solo æquabuntur, ac omnia in pristinum statum restituentur & reponentur, bona fide & sine fraude: neque imposterum quicquam contra tractatum prædictum - reædificabitur aut fortificabitur. Similiter etiam, si post tempus prædictum, & ante publicationem hujus tractatus, per Anglos aliquid in regno Scotiæ usurpatum fuerit, aut etiam aliquid circa limitem dicti regni, in præjudicium dicti tractacus, fortificatum & munitum fuerit, illa omnia per dictos Anglos diruentur & solo aquabuntur, & omnia in pristinum statum reponentur, bona fide, & sine fraude, neque imposterum quicquam, contra tractarum prædictum, reædificabitur, aut fortificabitur.

[16][recensere]

Item. Conventum, concordatum , & conclusum est, quòd alia jura actiones & petitiones,quæ tam dicta serenissima Regina Angliæ , quàm etiam dictus Christianissimus Rex, ac serenissimi Rex & Regina Scotiæ,quacumque de causa sive occasione, invicem contra ipsorum aliquem leu aliquos respectivè habent & habere prætendunt, remanebunt eis lalvæ & integræ ; & pari modo exceptiones & defensiones eorum hinc & inde eisdem refervabuntur. Bona autem fpes est, Deum optimum maximum occafionem, & viam interim daturum, qua om nes dictæ alix controversiæ & prætentiones, quas dicti principes inter se respectivè contra invicem habent, amicè componantur & concordentur.

[17][recensere]

Item. Conventum, concordatum, & conclusum est, quòd neuter principum prædictorum quovis modo receptabit, cultodiet, aut retinebit, nec à subditis suis receptari, custodiri, vel retineri permittet aliquos rebelles, sive proditores dictorum principum, aut eorum alterius, de crimine læla majestatis reos, nec hujusmodi rebellibus, seu proditoribus, qui in aliquem locum obe dicntiæ principum prædictorum, seu alterius eorum, declinaverit, quoquo modo dabit seu præstabit auxilium, consilium, favorem, subsidium, aut assistentiam, sed infra viginti dies postquam per literas ipsius principum prædictorum, cujus hujusmodi rebelles sive proditores extiterint, alter ex principibus hujus modi requisitus fuerit, eos omnes & singulos literarum hujusmodi requisitionis latori, aut alii ad hoc in hujusmodi literis nominato sive deputato, bona fide tradet, restituet, & deliberabit, tradi, restitui, & deliberari faciet.

[18][recensere]

Item. Conventum, concordatum, & conclusum est, quòd ex neutrius principum prædictorum Cancellaria, aut alia Curia imposterum concedentur aliquæ literæ represaliarum, marcæ, aut contramarcæ, nisi super & contra principales delinquentes, aut eorum bona, eorumve factores, & hoc, in casu manifesta denegationis justitiæ tantùm, de qua per literas summationis, aut requisitionis, & prout de jure requiritur, sufficienter constabit.

[19][recensere]

Item. Comprehenduntur in hoc tractatu pacis, ex parte dictæ serenissime Reginæ Angliæ, Philippus Hispaniarum Rex, &c. juxta vim & effectum tractatuum inter eosdem Regem & Reginam, ac eorum regna, terras, patrias & dominia; & ex parte dicti Regis Christianissimi, Catolicus Hispaniarum Rex, necnon Rex & Regina, & regnum Scotiæ, secundùm antiquas confoderationes, & perpetux amicitiæ jura, quæ sunt inter Reges Franciæ & Scotiæ, eorum regna, & subditos.

[20][recensere]

Item. Conventum, concordatum, & conclusum est, quòd uterque principum prædictorum publicari & notificari respectivè faciet dictam pacem, confederationem, & concordiam, Londini & Lutetiæ, intra decem dies à dara præsentis tractatus, & in portubus, & aliis locis insignioribus regnorum Angliæ & Franciæ, quàm citissimè commodè fieri poterit.

[21][recensere]

Item. Conventum, & conclusum est, quod serenissima Angliæ Regina omnia & singula præmissa fideliter observabit, Ieque ea sic observaturam, cùm per oratorem auc oratores dicti Regis Christianissimi, sufficiens ad id mandatum habentem vel habentes fuerit debitè requilita, tactis sacrosanctis evangeliis, in ejus vel eorum præsentia jurabit, omniaque & singula capitula in præsenti tractatu contenta per literas patentes, manu sua subscriptas, & magno tigillo suo sigillatas, ratificabit, autorisabit, & confirmabit, ipsasque literas ratificationis & confirmationis in sufficienti, valida, & efficaci forma conceptas, oratori seu oratoribus dicti Christianissimi Regis, sufficientem ad id autoritatem habenti aut habentibus infra sexaginta dies post datam præsentium tradet, tradive faciet, bona fide, realiter & cúm effectu. Similiter autem omnia, quæ pet hunc articulum dicta serenissima Regina Angliæ facere & præstare tenetur, dictus Rex Christianissimus vicissim facere & præstare debet & tenetur.

Notae Vicifontis[recensere]