 Capitulum XII |
Capitulum XIV  |
"Simile est regnum celorum sagene misse in mare, et ex omni genere piscium [in eam] congreganti." Per sagenam possumus intelligere verbum dei, que missa fuit per apostolos, quando eis preceptum fuit in evangelio Marci: "Ite in universum mundum et predicate evangelium omni creature." Fuit autem per eos missa in mare, id est, in hunc mundum, unde notanter fuit eis dictum: ite in mundum universum, qui utique hic per mare mistice et satis proprie designatur. Nam sicut mare nunquam quiescit, sed semper movetur motu fluxus et refluxus et navigantes in eo suis undis et procellis hinc inde agitat et perturbat: sic mundus ille innumerabilibus motibus continue movetur, et in eo se fluctuantes suis insidiis et paratis periculis semper inquietat et impugnat. Quibus periculis in hoc mari naufrago propheta comprehensus ad dominum exclamat. "Salvum me fac deus, quoniam intraverunt aque usque ad animam meam." Et iterum: "Non me demergat tempestas aque seu maris," id est pericula huis mundi. Nam indubitanter per tempestatem pericula et per mare mundum propheta hic voluit designare; per pisces vero homines in hoc loco significantur. Unde in evangelio Mathei: "Venite post me, faciam vos piscatores." Et alibi in evangelio Luce dixit dominus Petro: "Noli timere, ex hoc enim eris homines capiens." Dicitur vero superius: ex omni genere piscium, id est hominum congreganti, quia omnes homines cuiuscunque generis, status, condicionis, sive bonos sive malos, hec sagena, scilicet verbum dei, congregat et comprehendit. Quia non tantum ad Judeos, sed etiam ad gentes, et pariter ad omnes transmissum est, sicut in actibus apostolorum legitur. Est autem transmissum per apostolos, de quibus in psalmo: In omnem terram exivit sonus eorum" etc: Et per spiritum sanctum, qui, ut sapiens ait, replevit orbem terrarum, eciam per salvatorem nostrum, qui huiusmodi verba personaliter et salubriter in mundo seminavit et sparsit. Et ideo in evangelio Johannes dicit: "Si ad eos non venissem et eis locutus non fuissem, peccatum non haberent, nunc autem excusacionem non habent de peccato suo". Hoc autem verbum oportet impleri, et ideo superius dicitur: quae cum impleta esset. Implebitur autem hec sagena sive verbum, cum omnia, que hoc eodem verbo per os domini et sanctorum suorum pronunciata sunt, totaliter et effectualiter implebuntur. Nam in evangelio Mathei legitur: "Nec unum iota de hiis peribit, nec cessabit generacio, donec hec omnia fiant, quia celum et terra transibunt," etc. Sicut in evangelio Luce dicitur. Postquam autem sagena illa sive verbum dei fuerit adimpletum, tunc statim adimplebitur similiter et numerus sanctorum in verbo dei et malorum propter verbum dei, prout in apocalypsi Johannes vidit, et in figura dixit: "Vidi subtus altare dei animas interfectorum propter verbum dei, quod habebant, et clamabant voce magna dicentes: usque quo domine sanctus et verus non vindicas sanguinem nostrum de hiis, qui habitant in terra? Et date sunt illis singule stole albe, et dictum est illis, ut requiescerent tempus adhuc modicum, donec impleatur numerus fratrum eorum, qui interficiendi sunt, sicut et illi." Post implecionem sagene seu verbi et numeri predictorum instabit dies novissima et ultimi iudicii, prout evangelista innuit in verbis preassumptis, dum dicitur: "Sic erit in consummacione seculi" etc. Et tunc in illo iudicio educetur illa sagena impleta, unde dicit: "Educentes". Et ipsi iidem erunt educentes, qui fuerunt immittentes eam, videlicet apostoli. Et ipsi educentes sagenam seu verbum, quod in nos seminaverunt una cum agro et seminum fructu, et plenam educent seu impletam, videlicet bonis et malis, id est illis, in quibus verbum dei bene fructificavit, et illis, in quibus male, sicut in evangelio Luce legitur: "Que seminat, ea et metet," et in psalmo: "Qui seminat in lacrimis, in exultacione" etc. Et quia ipsi seminaverunt in nobis, eciam de nobis metent et educent. Educent autem nos per IIII funes herentes in sagena predicta adinstar sagene materialis, que similiter per IIII funes ducitur. Sunt enim in qualibet sagena IIII funes, duo super aquam se tendentes, et duo inferius sub aqua natantes, et hii duo inferiores correspondent duobus superioribus, ita quod ille, qui est in dextra inferiori, correspondet illi, qui est in dextra superiori, et in sinistra inferiori illi, qui est in sinistra superiori. Sic eciam est in ista sagena spirituali, in qua sunt similiter quatuor funes, per quos omnes trahuntur, duo scilicet supernatantes, et illi sunt ex parte dei, videlicet gracia et fortitudo; et duo inferius natantes, qui sunt ex parte nostri, videlicet caritas et odium. Primo funi superiori, scilicet gracie dei correspondent primus inferior, scilicet caritas, et hiis duobus bonis trahuntur boni. De primo dominus in evangelio Johannis: "Nemo potest venire ad me, nisi pater meus traxerit eum per graciam." De secundo similiter dicitur in evangelio Johannis: "Si quis diligit me et pater meus diliget eum", et ad eum veniemus, scilicet tracti in caritate et dileccione, et mansionem apud eum faciemus. Et de hiis duobus potest intelligi, quod dicit psalmista: "Funes ceciderunt michi in preclaris."
Item secundo funi superiori, videlicet fortitudini, correspondet secundus inferior, scilicet odium, et hiis trahuntur omnes mali. Nam omnis, qui male agit, odit lucem, sicut dicitur in evangelio Johannis: et quoad illos magis necessaria est fortitudo dei quam ad primos. Nam primi voluntarie veniunt ad iudicium, sperantes premium. Isti autem fugient iudicium, timentes supplicium eternum, et abscondent se in speluncis et petris montibus et dicent moncius et petris: "cadite super nos, et abscondite nos a facie sedentis super thronum et ab ira agni," quando veniet dies magnus ire ipsorum, et quis poterit stare, sicut legitur in apocalypsi. Quare quoad eos necessaria est fortitudo, ut per illam trahantur inviti. De prima, scilicet fortifudine potest intelligi, quod dicit apostolus: Omnes rapiemur, scilicet fortitudine dei "obviam Christo in aera". Et quod salvator in evangelio dicit: "Cum exaltatus fuero a terra, omnia traham ad me ipsum," scilicet fortitudine. De secundo vero legitur in libro regum: "Extendet super Jerusalem funiculum Samarie et pondus domus Achab." De ambabus dicit psalmista: "Funes peccatorum circumplexi sunt me." Et sic omnes educentur per apostolos in illa sagena. Nam ut ait apostolus: "Omnes stabimus ante tribunal dei, recepturi prout in corpore gessimus."
Educent autem nos ad litus, id est tribunal omnipotentis dei, quod proprie litori comparatur. Nam sicut litus est terminus navigancium, sic idem tribunal est terminus et finis omnium in hoc seculo fluctuancium. Postquam autem educent nos, tunc erunt sedentes secus litus, id est tribunal, ut supra dictum est, sicut ait salvator in evangelio: "Cum sederit filius hominis in sede maiestatis sue, sedebitis et vos super sedes duodecim, iudicantes duodecim tribus Israhel." Et eligent ad iudicantes domino nostro bonos in vasa, id est ascribent eos in eterna tabernacula, ubi pax est et gaudium, suo recto iudicio. Malos autem foras mittent, id est ad gehennam perpetuam condempnabunt, ubi est fletus et stridor dencium; quod fiet in verbo dei, dum dicet bonis: "Venite benedicti patris mei, percipite regnum" etc. Ad malos autem: "Ite maledicti in ignem eternum," sicut legitur in evangelio Mathei. Quo iudicio finito statim angeli tanquam ministri et executores dictarum sentenciarum et iudicii separabunt malos de medio iustorum et mittent eos in caminum ignis, ut sequitur in verbo evangelii premissi. Nam ipsi sunt ministri verbi dei, ut de eis psalmista dicit: "Benedicite domino omnes angeli eius, potentes virtutes facientes verbum illius ad audiendam vocem sermonum eius. Benedicite domino omnes virtutes eius ministri, qui facitis voluntatem eius."
Sequitur autem in verbis premissis: "Intellexistis hec omnia?" Dicunt ei: "Eciam." Interrogatoria sunt hec verba. Unde cum dominus proposuisset discipulis suis predictas tres parabolas, interrogabat eos verbis hiis: Intellexistis hec omnia? Interrogabit autem eos, non quia de eorum sciencia dubitaret, quia omnia novit, antequam fiant, sed ut interrogando intellectum eorum ad sui cognicionem alcius elevaret, quod nobis in persona Petri liquide in evangelio Mathei demonstratur, cui interrogato, "quem homines dicunt filium [hominis]," respondenti: "Tu es Christus, filius dei vivi," statim a domino dictum est: "Caro et sanguis non revelavit tibi, sed pater meus, qui est in celis." Ecce quomodo ad interrogacionem discipulorum intellectus fuerat continue elevatus, unde protinus responderunt: "Eciam domine." Dominus igitur elevacionem intellectus eorum conspiciens, ac ipsos ad capienda verba sue sancte doctrine ferventes considerans, ipsosque adhuc amplius allicere et invitare cupiens, premia celestia eis pro mercede pollicetur, dicens: "Ideo omnis scriba doctus in regno coelorum similis est patri familias, qui profert de thesauro suo nova et vetera." Et bene dicit scriba doctus, qui videlicet verbo doctrine et exemplo bone vite eos erudiendo instruit et informat. Nam qui docent et non faciunt, vocantur quidem scribe, sed non docti, ut [dicit] in evangelio Mathei: "Super cathedram Moysi[s] sederunt scribe et farisei, sed doctrinam eorum facite, secundum opera eorum nolite facere." Ecce, quod vocantur scribe, sed non docti. Ideo non omnis scriba, sed dumtaxat scriba doctus similis est homini patri familias, qui de thesauro suo profert nova et vetera. Thesaurus enim est divicie successive recondite. Sicut igitur pater familias tempore opportunitatis et necessitatis pro terrena gloria de thesauro suo profert nova, que noviter recondidit, et vetusta, que dudum reservavit: sic scriba doctus de thesauro suo, quem spiritu sancto inspirante in corde suo recondidit, pro gloria in celesti patria adeptura ad erudicionem et iustificacionem aliorum sua sancta predicacione et erudicione novi et veteris testamenti misteria salubriter profert et exponit. Recte enim tales sunt scribe docti, de quibus legitur in Daniele: "Qui autem docti fuerint, fulgebunt" etc. et qui ad iusticiam erudiuut multos, quasi stelle in perpetuas eternitates.
| Capitulum XII |
Capitulum XIV |