Malleus maleficarum (ed. II) - Facsimile/Pars Prima - Questio Quarta

by Henricus Institor

Henricus Kramer

[[Malleus Maleficarum (Facsimile)]]

Prima Pars - Quarta Questio in Ordine.

1490

Vide:

 Haec pagina sine abbreviaturis

 Haec pagina transscripta

Questio Tercia	Questio Quinta

¶ Quarta queſtio a quibus emonibus hu​iuſmodi exercentur.

UTrum catholicuʒ t aerere  actus incuboꝛum ⁊ ſuccuboꝛum emonuʒ cōueniat omnibus ſpiritibus immū​dis indifferēter ⁊ equaliter. Et videtur  c. quia ootum aerere eet oꝛdinem quen­dam bonū inter eos affirmare. pꝛobatur. Si​cut ad ratōnem boni pertinet modus ⁊ oꝛdo. Auguſtinus in libꝛo e natura boni. ita ad rationem mali pertinet inoꝛdinatio. Sʒ in angelis bonis nihil eſt inoꝛdinatū. ergo ⁊ in malis nihil poteſt ee oꝛdinatum. Unde in­differenter huiuſmodi actibus habēt inſte­re. Jnde etiā illud. Ubi nullus oꝛdo ſed ſem​piternus hoꝛroꝛ inhabitat in terra videlicet miſerie ⁊ tenebꝛarum. Job. x. Pꝛeterea  nō omnes indifferenter his actib inſtunt hoc eis competit vel ex natura vel ex culpa vꝉ pe­na. Nō ex natura. quia poſt peccatum oes indifferenter vt in pꝛecedenti queſtione tactū eſt. ſunt in natura ioꝛum ſpiritus impuri li​cet non immundi ᷓtum ad iminutionem naturalium bonoꝛum. Jn nequicia ſubtiles nocendi cupidi. per ſuperbiam tumidi ⁊c̈. er​go competit eis quo ad culpam vel penam. Tunc c. Ubi eſt maioꝛ culpa ibi maioꝛ pe­na. ſed ſuperioꝛes angeli magis peccauerunt ergo in eoꝛum penam magis his ſpurcitijs habent inſtere. Si hoc non eſt. abitur ra­tio alia. cur non illis actibus indifferēter in­ſtant. Pꝛetetea. vbi non eſt ſubiectio ⁊ obe­dientia ibi omnes indifferenter operātur. ſed in emonibus nulla eſt ſubiectio ⁊ obedien­tia. pꝛobatur. Quia illa ne concoꝛdia habe​ri non pount. ſed in emonibus nulla ē cō​coꝛdia. Pꝛouerbioꝝ. xiij. Jnter ſuperbos ſꝑ ſunt iurgia. Pꝛeterea cut equaliter oes ꝓ­pter culpam poſt iem iudicij in infernū e­trudentur. ita ⁊ ante illud tempus in aere ca­liginoſo pꝛopter officium eoꝛum etinentur nec legitur ee inequalitas ex parte mancipa​tionis ergo nec inequalitas ex parte officij ⁊ temptationis. Sed contra. gloſa. i. ad Cor̄. xv. Quādiu urat mundus angeli angelis homines hominib. emones emonib ­ſunt. Jtem Job. xl. icitur e ſquamis leuia​than per quas membꝛa iaboli gnificātur.  vna vni adheret.. ergo inter eos eſt iuer­tas ⁊ oꝛdinis ⁊ actionis. Jncidentaliter ­ritur. An a bonis āgelis ii emones ab hu­iuſmodi eoꝛum ſpurcitijs exequendis inter­dum impediantur vel non. Et icendum  quia poteſtates icūtur angeli quoꝛum i­tioni virtutes aduerſe ſubiecte ſunt vt Gre­goꝛius icit. ⁊ Auguſtinꝰ. iij. e trini. Spi­ritus vite eſertoꝛ at peccatoꝛ regitur ꝑ ſpi​ritum vite rationalem pium ⁊ iuſtum. Et ​cut ille creature ſuper alias influentiam ha­bent que ſunt perfectioꝛes ⁊ eo inquioꝛes eo  totus oꝛdo pꝛelationis pꝛimo ⁊ oꝛigina​liter ē in eo ⁊ participatur a creaturis m  ei magis inquant. Jdeo etiam boni angeli qui maxime aꝛopinquant eo pꝛopter eiꝰ fruitionem qua emones carent ſuper ipſos emones habent lationem ⁊ per eos regun​tur. Et cū inſtatur  emones pꝛemis me­dijs multa mala faciunt. aut ergo non impe­diūtur quia non ſubſunt bonis angelis. qui eos impedire poent. aut  ſubſunt tunc cuʒ ad negligentiam pꝛedentis pertinere vidē­tur ea que per ſubditos malefiunt. Uidetur  in angelis bonis t aliqua negligētia. Re­ſpondetur  ſancti angeli ſunt miniſtri iui​ne ſapientie. Unde cut iuina ſapientia ꝑ­mittit aliqua mala fieri per malos angelos. vel homines pꝛopter bona  ex eis elicit. Jta et boni angeli nō totaliter cohibent malos a nocendo ue hoīes ue emones. Ro. ca­tholicū ē aerere ndam oꝛdinē actionū inte​rioꝝ ⁊ exterioꝝ. etiā per quādā lationeʒ ee in emonib. U ⁊ dam ſpurcitie ab aliqui​bus infimis ꝑpetrātur a quibus ſuꝑioꝛes ꝓ​pter nobilitatē nature ſecludūtur. Et ecla­ratur hoc pꝛimo generaliter ex triplici ↄgru­entia qua talia cōgruūt eoꝝ nature iuine ſa​pientie ⁊ pꝛopꝛie nequitie. Demū magis in ſpeciali. Ex natura quidē. Nā ↄſtat  a pꝛin​cipio creationis ſemꝑ q͛dā alijs ſuꝑioꝛes fue​rūt ex natura cum inter ſe ifferant ſpecie nec uo angeli vnius ſpeciei exiſtant cōmunio­rem opinionē ſequendo  etiaʒ ictis pħoꝝ cōcoꝛdat ⁊ Dionius q͛ ponit. x. ca. celeſtis ie​rarchie in eodem oꝛdine ee pꝛimos medios ⁊ vltimos cui etiam neceario opoꝛtet aen­tire. tum ex immaterialitate eoꝛum. tum etiaʒ ex incoꝛpoꝛalitate. Jnſpiciat q͛ vult icta o​ctoꝛis in. ij. i. ij. Et quia peccatum naturam nō tollit. ⁊ emones poſt caſuʒ ata natura­lia nō amiſerūt vt ſupᷓ tactū ē ⁊ oꝑatōnes reꝝ ſequūt᷑ naturales eaꝝ ↄditōes. iō c̄ ī natura c ⁊ in operationib ſunt varij ⁊ multiplices. Congruit etiam hoc iuine ſapientie vt ea  ab ipſo nt oꝛdinata nt. Roma. xiij. que a eo ſunt oꝛdinata ſunt. Et qꝛ emones nt a eo eputati ad exercendum homines ⁊ ad puniēdum amnatos. Jdeo in exercitijs eo​rū ab extra quo ad homines ſunt varij ⁊ mul​tiplices. Congruit etiam ⁊ nequitie ipſoꝛum Quia e humano generi aduerſantur. ideo cum oꝛdinate impugnāt. ideo magis homi​nibus nocere eſtimant cut faciūt. Unde cō​ſtat ſpurcitijs illis nephandimis nō equa​liter inſtunt q etiam magis ſpecificatur ta​li ratione. Nam cum operatio ſequitur natu​ram rei vt ictum eſt. quoꝛumcun ſunt na​ture ſuboꝛdinate. opoꝛtet  etiam operatōes bi inuicem ſuboꝛdinentur cut patet in re­bus coꝛpoꝛalibus. Quia enim inferioꝛa coꝛ​poꝛa naturali oꝛdine ſunt infra coꝛpoꝛa cele​ſtia. actiones ⁊ motus eoꝛum ſubduntur acti​onibus ⁊ motibus celeſtium coꝛpoꝛum. ⁊ qꝛ vt ictum eſt emones naturali oꝛdine inter ſe ifferunt. Jdeo etiam naturalibus actio­nibus intrinſecis et extrinſecis pꝛeſertim in huiuſmodi ſpurcitijs peragendis. Ex quib cōcluditur  quia huiuſmodi ſpurcitie plu​rimū pꝛeter nobilitateʒ angelice nature exer​centur cuʒ etiam in actibus humanis infimi ⁊ fetidimi actus in ſe quidem conderan​do non ᷓtum ad officium nature ⁊ pꝛocreatō​nis reputantur. Demū cum e quolibet oꝛdi​ne aliqui cecidie credūtur non eſt inconue­niens aerere  illi emones qui e infimo choꝛo ⁊ iterum illi qui infimi in illo exiſtunt his ſpurcitijs ⁊ ab alijs eputantur ⁊ inſtūt Hoc etiam plurimū eſt aduertendum.  licʒ e incubis ⁊ ſuccubis mulieribꝰ infeſtos ſcri​ptura tradit. tamen nuſᷓ legitur in vitijs q͛­buſcun contra naturam loquendo non ſo​lum e ſodomitico ſed etiam e quocū alio peccato extra vas ebitum perpere agendo ſe incubos ⁊ ſuccubos fecie. Jn quo maxima illoꝛum peccaminū enoꝛmitas oſtenditur cū indifferenter omnes emones cuiuſcū oꝛ­dinis illa peragere abhoꝛrent ⁊ verecundum eſtimant. Et hoc videtur velle gloſa ſuꝑ Eʒe​chielem. xix. vbi icitur. Dabo te in manus paleſtinoꝛum id eſt emonū. qui etiaʒ erube​ſcunt e via tua ſcelerata vicium contra na­turam intelligens. ⁊ intuenti patet.  e e­monibꝰ opoꝛtet auctoꝛitatē intelligere. Nul​lum e peccatū tam ſepe eus repꝛoba moꝛ­te in multis condemnauit. Dicunt etiam nō​nulli ⁊ veraciter creditur  nullus talis vicij poſtᷓ tēpus moꝛtalis vite xi q ad annos xxxiij. extenditur in hoc ſcelere ꝑſeuerans ex​ceerit ni ſpeciali gratia redemptoꝛis pote​rit liberari q ex eo ptʒ  octogenarijs ⁊ cen​togenerijs iſto crimine inueniūtur ſepe irre­titi quibus tempus xi qꝛ vite moꝛū iſcipli​na fuit. et ideo illo ſpꝛeto vix vnᷓ ne iffi­cultate per maxima ab hoc ſcelere continebit Sed ⁊  oꝛdo t inter eos etiaʒ ad officia ex​terioꝛa quo ad impugnatōnes emonſtrant eoꝛum nomina. Nam licet vnum ⁊ idem no​men. ſcʒ iabolus multipliciter expꝛimatur in ſcripturis ⁊ hoc pꝛopter iuerſas eoꝛū ꝓ­pꝛietates. Tamen his immundis operibus vnus pꝛedere in ſcripturis tradit᷑ cut etiā ⁊ certis alijs vitijs. Eſt e vſus ſcripture ⁊ locutionis quemlibet immūdum ſpiritū no​minare iabolū a ya quod uo ⁊ bolus q eſt moꝛſellus. quia uo occidit. ſcʒ coꝛpus ⁊ animā. ⁊ m ethimologiam. licet grece inter­pꝛetatur iabolus clauſus ergaſculo ⁊ hoc ​bi conuenit cum non permittitur bi nocere ᷓtum vellet. Uel iabolus qua efluens. quia efluxit id eſt coꝛruit ſpecialiter ⁊ locali​ter. Nominat᷑ etiam emon id ē ſapiēs ſuper ſanguineʒ. vel ſanguineus. ſ. ſuper peccata  tit ⁊ pꝛocurat triplici ſcientia qua viget. ſcʒ ſubtilitate nature experientia tempoꝝ ⁊ reue​latione bonoꝝ ſpirituū. Nominat᷑ etiā beli­al q intertat᷑ abſ iugo vel abſ ominio qꝛ ꝓ poe pugnat ↄtra eū cui eberet eē ſubie​ctus. Uocat᷑ etiaʒ beelʒebub q intertat᷑ vir muſcarū id ē animaꝝ peccantiū  reliquerūt verum ſponſum xm. Jtem ſathanas id eſt aduerſarius. Unde. i. Pe. ij. Aduerſarius ve​ſter iabolus circuit ⁊c̈. Jtem vehemoth id ē beſtia. qꝛ facit homines beſtiales. Je tamē emon foꝛnicationis ⁊ pꝛinceps illius ſpur​cicij icit᷑ aſmodeus. q intertatur factura iudicij. qꝛ pꝛopter hmōi vicium factum fuit terribile iudiciū ſuꝑ ſodomā ⁊ quatuoꝛ alijs ciuitatibus. Sicut ⁊ emon ſuꝑbie icitur leuiathan. quod intertatur additamentum eoꝛum. quia ⁊ lucifer tentans pꝛimos paren​tes e ſuperbia pꝛomit eis additamentum iuinitatis. De quo ⁊ per Eſaiam s Ui​tabo ſuꝑ leuiathan ſerpentem veterē ⁊ toꝛtuo​ſum. ⁊ emon auaricie ⁊ iuitiarum icitur māmona. Quē ⁊ xs ī euāgelio ext. mat. vi. Nō poteſtis eo ſeruire ⁊c̈. Ad argumēta ad pꝛimū.  qꝛ bonū pōt inueniri ne malo. ſed malū nūᷓ inuenit᷑ ne bono. qꝛ fundat᷑ ſuper creaturam  in ſe bona eſt. Et ideo e­mones inᷓtū habēt naturā bonam oꝛdinati ſunt ī naturalibꝰ ⁊ in eoꝝ actionibꝰ. ad illud Job. x. t ici.  emones ad exercitiū epu​tati nō ſunt ī inferno ſed iſto aere callginoſo.

Unde hic habent oꝛdinem inter ſe quē tunc in inferno non habebunt. Uel etiam ici po​teſt  etiam iam ois oꝛdo in eis ceat quo ad ipſam beatitudinem conſequendam cum a tali oꝛdine irrecuperabiliter ceciderunt. Et ici poteſt  etiam in inferno erit inter eos oꝛdo poteſtatis ⁊ penarum afflictionis inᷓ­tum aliqui ad affligendum animas eputa­buntur ⁊ non alij. Sed hic oꝛdo magis erit a eo ᷓ ab ips cut etiam ⁊ eoꝛum toꝛmenta Ad tercium cum icitur  ſuperioꝛes emo​nes. quia magis peccauerunt ⁊ magis puniū​tur etiam his actib immūdis amplius ebe​rent inſtere. Reſpondetur. quia culpa oꝛdi​natur per penam ⁊ non per nature actum ſeu operationem. ideo non inſtunt illis immū​ditijs ter nobilitatem nature non ter eo­rum culpam aut penam. Et licet omnes nt ſpiritus impuri ⁊ ad nocendū cupidi tamen vnus amplius altero inquantū potioꝛa na­turalia ſunt obtenebꝛata. Ad quartum icit᷑  eſt concoꝛdia inter emones non amicitie ſed nequitie ex qua homines odiūt ⁊ ei iuſti​cie repugnat ᷓtum pount. Talis enim cō­coꝛdia inter impios reꝑitur vt eis ſe adiūgāt ⁊ ſubijciant ad ꝛiam nequitiam exquendā quos potioꝛes viribus vident. Ad quintuʒ licet carceralis mancipatio omnib equaliter eputetur iam in aere ⁊ poſt in inferno. nō ta​men ex hoc naturalia in eis ſunt equaliter ad equales penas ⁊ officia eqᷓlia oꝛdinata. īmo ᷓto ſunt nobilioꝛes in natura et potioꝛes in officio. tanto etiam grauioꝛi ſubiecti toꝛmen­to. Unde Sapiē. vi. Potentes potenter toꝛ­menta patientur.