De viris illustribus (Pius II)/8

E Wikisource
DE SFORTIA
saeculo XV

 VII IX 

8. DE SFORTIA

SFORTIA vili apud suos loco natus Cotiniolam patriam habuit. Parentes agricultores fuerunt. Ipse mulionis officium secutus est; iuvenis namque robustus domi manere nescivit. In exercitibus ore rusticanus homo, sed lingua manuque promptus, cum sepe ex vili statu magnos fieri homines videret, cepit tunc ipse predari belloque se committere, cumque uirtus sua laudaretur, adaugens animum plura belli egregia facinora commisit, relictisque mulis equestrem militiam nactus est brevique, ut fit, quando fortuna viri obsequitur, in magnum virum evasit ductareque cohortes cepit.

Apud Nicolaum Estensem marchionem armigeris prefuit. Quo tempore, dum essent inter Ottonem, qui tunc Parmam Regiumque tenebat, et marchionem simultates, uocatus est Otto ad colloquium, vir magnus et inter arma tenentes, nisi hoc unum gessisset, prudentissimus. Is fidens Sfortie ad colloquium inermis venit cumque castra marchionis intrasset salutassetque Sfortiam, illius gladio percussus est et occisus. Ditatusque est Sfortia nefandis spoliis militiamque suam funestavit.

Is postea in regno Apulie multa egregia belli facinora operatus est pluresque sibi urbes subiecit, quas et filius postea diu tenuit, donec rex Aragonum eum spoliavit. Exinde Patrimonii Ecclesie partem sibi usurpavit, sed veniente in Italiam Martino dux eius exercitus fuit contraque Braccium plures congressus habuit. Audivi ego ex patruo meo Iohanne Tholomeo, qui sub eo militavit, tanta eum eloquentia fuisse vulgari tantamque fidem apud suos commilitones habuisse ut, cum diebus quindecim cum toto exercitu lateret essetque in nemore et aspera hiems nives sparsisset audisse eumߤ milites murmurare ac famem frigusque queri, tum ipsum per exercitum equitasse claraque voce dixisse 'Boni animi estote, socii! tolerate parumper! tanta nobis paratur preda, ut omnes huius nemoris frondes auree sint future', credidisse sibi fere omnes libentique animo perseverasse; nec enim mentiri ducem arbitrabantur.

Is postea insecuturus Braccium, cum eum in regno Apulie trans flumen quoddam tenere exercitum sciret, flumen tranare voluit cumque mango quidam ex dilectis in flumine periclitaretur, dum puerum adiuvare vult ne summergatur, et ipse aquarum voraginibus absortus est. Cuius corpus nusquam inveniri potuit, quamvis cura filii magna fuerit multique illud piscati fuerint, ut sepulture traderetur.