 Preface |
II. Recitātio ex Vergillii Aenēide  |
Pueri in duās partēs dīvīsi sedent: decem iūniōrēs docet Sōtiōn, decem seniōres Orbilius.
A. Iūniōrēs.
Sotion. Horātī, ex amārio adfer cērās. [Adfert.] Bene.—Hodiē scrībendi artem discētis. Iam in cērīs exarāvi litterās S-A-P-I-E-N-T-I-A. Velim per litterārum simulācra stilōs dūcātis: sed tardius, si vultis.—Pōnite ceras in genua: in manūs capite stilōs. Incipite.—Gracche, litteram S praeformātam male persecūtus es.
Gracchus. Nōn ante litteram S scripsi, praeceptor.
S. Digitōs igitur tenēbo: Iam litteram A ūnā mēcum dēscrībe. Tardē! Ita. Deinde litteram P.—Horātī, adfer mihi ceram tuam. An tōtum vocābulum iam dēscripsisti? Celerius, puto. Ecquis alius est qui tōtum vocābulum descripserit?
Omnes. Descripsimus.
S. Iam vocābulum prōpositum imitandum est: ad illud reformāte chīrographum.—Gracce, haud satis bene. Stilum verte:[2] iterum litteram S formā.
B. Seniōrēs.
Orbilius. Pueri, chartas capite. Chīrographum bonum dēbet esse et rapidum et lepidum. Haec ars nunquam ab honestīs cīvibus neglegenda est. Hodiē duo dictāta magistri[3] scrībāmus. Prīmum, ‘Epicūrus beātae vītae erat architectus’: alterum, ‘Sententiae vērae nōn egent pigmentīs.’
Parātīne estis? Incipiō—
- Ep-i-cū-rus be-a-tae—
Sed heus tū, Cornēlī, cūr tam male? Prīma cūra sit ut bene scribās: proxima, ut celeriter. Satis cito, si satis bene.
- vit-ae erat arch-i—
Petre, scītē tū quidem pingis, sed charta tua perfluit. Cūr charta tibi ita ūmida est, ut ātrāmentum transmittat?
Petrus. Nescio, praeceptor observande.
Orb. Alteram cape chartam: tōtam sententiam dē novo rescribēs.
- —Arch-i-tect-us.—
Sȳre, scribis vel prāvissimē. Mox oblītus es quam poenam dederit iste Gabīnius. Cavē, Sȳre.
Sȳrus. Cuspis pennae, bonā tuā veniā, obtūsior est.
Orb. Quaeso ut tuam ipsīus[4] cuspidem adparēs.
S. Et ātrāmentum dīlūtius est.
School Exercise on a Writing Board with six lines of Homer. (Iliad i. 468-73.) Blue glazed ink-stand. Reed pen. Roman pen found in the Tiber. Quill pen. (British Museum.)
Orb. Fabri inscīti dē instrūmentīs suīs queruntur. Cavē ut melius scribās sententiam alteram. Quid est discipulus qui calamo careat et atramento, nisi mīles qui clipeum et gladium nōn habeat?
- Sent-ent-i-ae ver—
Iūlius. Equidem, praeceptor observande, nōn possum tuam dictantis vōcem[5] scribendo adsequi.
Sȳrus. [Submissā vōce.] Satis cito, si satis bene.
Orb. -ae nōn eg-ent pigm-ent-is.—Pensum iam perfectum est.
Pueri, crās incipiunt Quinquātria.[6] Sex diēs fēriātōs agēmus. Iam unā cum pedisequis et paedagōgis domum redeundum est. Cum in lūdum redībitis, aes mercēdem mihi referātis. Gabīnī, fāc ergā patrem et mātrem obēdiens sīs. Pueri, valēte.
Pueri. Valē, tū quoque, praeceptor observande.—Ēvax, ēvax, studiis solūti sumus. Evax, evax!
| Preface |
II. Recitātio ex Vergillii Aenēide |
- ↑ Pergula. Schools were often held in a kind of verandah looking out on a street or open space.
- ↑ Stilum verte. To erase what was written on the wax, a Roman turned his stilus round and used the blunt end.
- ↑ dictata magistri: sayings of wise men: ‘copy-book maxims.’
- ↑ tuam ipsius: ipsius agrees with tui contained in tuam.
- ↑ dictantis vocem: dictatis agrees with tui contained in tuam.
- ↑ Quinquatria. The greater festival of Minerva, in March.