Epistolae et privilegia (Eugenius III)/4

Epistolae CL-CXCIX

Saeculo XII

editio: Migne 1855
fons: Corpus Corporum

3	5

C. Privilegium pro monasterio S. Nicasii Remensis.

(Anno 1146, Mart. 25.)[VARIN, Archives admin. de Reims, I, I, 316.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio JOANNI abbati S. Nicasii, ejusque successoribus tam praesentibus quam futuris regulariter substituendis, in perpetuum.

Ex venerabilis Patris nostri Samsonis Remensis archiepiscopi litteris intelleximus, quod Henricus comes, cum uxore et filiis, et Clarembaldus de Roseto, similiter cum uxore et filiis, divini amoris igne succensi et charissimi filii nostri Bernardi Claraevallensis abbatis exhortationibus incitati, ecclesiam B. Mariae de castello Portensi quam contra justitiam et animarum suarum salutem haereditarie possidebant, pro peccatorum suorum remedio, in manu ipsius archiepiscopi libere et absolute refutaverunt; rogantes ut eamdem ecclesiam B. Nicasii monasterio concederet, et monasticum ordinem in ea ordinaret. Qui preces ipsorum libenter admisit, et eamdem ecclesiam cum omnibus ad eam pertinentibus praefato monasterio ad statuendum in ea monasticum ordinem concessit et scripto suo firmavit. . . Eamdem concessionem vel donationem . . confirmamus . . . Quidquid etiam Arnulphus de Gest de jure suo in alodiis et in caeteris, praedecessoris nostri felicis memoriae papae Innocentii, necnon etiam venerabilis fratris nostri Alberonis Leodicensis episcopi consilio et assensu, juste et canonice vobis concessit, vobis et ecclesiae vestrae nihilominus confirmamus: totam terram videlicet quam ipse Arnulphus et frater ejus Joannes jure haereditario possidebat; ad hanc dimidium alodium in campis, pratis, silvis et quidquid ibidem possidebat; alodium in Vesana villa, alodium de Resbais, alodium de Hesbinis, alodium de Rumestat cum decima de Guzencurt. Si quis autem contra hanc nostrae confirmationis paginam sciens temere venire tentaverit, secundo tertiove commonitus, si non reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reumque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi alienus fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen.

Data Sutrii, VIII Kalend. Aprilis.

CI. Ad Samsonem Remensem archiepiscopum.--Objurgat quod Francorum regem, contra jus archiepisc. Bituricensis, in Bituricensi civitate coronare praesumpserit, ipsique propterea usum pallii interdicit. (Anno 1146, Mart. 26.)[MANSI, Concil., XXI, 666.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri SAMSONI Remensi archiepiscopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Quantum sancta Romana Ecclesia, nostrique praedecessores felicis recordationis, videlicet Innocentius, Coelestinus et Lucius pro pace Bituricensis Ecclesiae, et venerabilis fratris nostri Petri ejusdem ecclesiae archiepiscopi laboraverunt, universus fere mundus cognovit, et prudentiam tuam latere non debuit. Nunc autem cum per Dei gratiam, et eorumdem praedecessorum nostrorum studium, ad portum quietis venisset: tu qui eidem fratri tuo congratulari debueras, versa vice in ipsius injuriam et perturbationem ausu temerario prorupisti, et charissimum filium nostrum Ludovicum illustrem Francorum regem coronare in Bituricensi civitate contra appellationem ad sedem apostolicam praesumpsisti: quod nec tu, nec aliquis praedecessorum tuorum fecisse dignoscitur: sed Bituricenses archiepiscopi, Leodegarius videlicet, Vulgrinus, et Albericus bonae memoriae usque ad haec tempora quiete et pacifice obtinuisse noscuntur. Nec profuit eidem archiepiscopo illud ultimum miserorum refugium, sedis apostolicae videlicet appellatio, nec hoc etiam quod S. R. E. matrem suam et nostram praesentiam devotione debita visitaverit, et eadem die nostro conspectui assistebat: imo ad majorem B. Petri et nostrum contemptum, Bituricensem ecclesiam a divinis officiis interdictam cum Gosseno Suessionensi episcopo, et aliis ecclesiae tuae suffraganeis, abbatibus quoque et multis aliis tuae provinciae, ausu sacrilego invasisti, et divina ibidem officia celebrare, et oblationes asportare temere praesumpsisti. Statuto etiam appellationis termino, nec ipse venisti, nec sufficientes responsales qui pro te responderent, ad nostram praesentiam destinasti. In quo quantum offenderis, quantumque matris tuae S. R. E. dignitati derogaveris, si sollicita consideratione pensasses, nequaquam in tantam audaciam prorupisses. Quanto etiam a matre tua S. R. E. ampliorem consecutus es dignitatem, tanto majorem ei honorem et reverentiam te decuit exhibere. Nec hoc etiam reticendum duximus, quod idem frater noster Petrus archiepiscopus a praedecessore nostro felicis memoriae papa Innocentio ad sacros ordines in Romana Ecclesia promotus est, et ab ipso ad Bituricensis regimen Ecclesiae destinatus. Unde scire te volumus, quia ipsius et commissae sibi a Domino Ecclesiae injurias non alienas, sed proprias, et tanquam nobis ipsis illatas deputamus. Quamvis itaque pro tanto excessu et tam manifesto contemptu graviorem in te et complices tuos ex rigore justitiae possemus protulisse sententiam, ex mansuetudine tamen sedis apostolicae debitam sententiam duximus differendam. Verumtamen ne tantum excessum dissimulare et quasi silentio praeterire videamur, communicato fratrum nostrorum consilio usum pallii tibi interdicimus, per apostolica tibi scripta mandantes atque praecipientes, quatenus infra dies XL postquam praesentia scripta susceperis, easdem oblationes, et praecipue eosdem cereos quos in eadem ecclesia recepisti, per idoneas et honestas personas ad ecclesiam Bituricensem cum integritate remittas, et super ipsum altare manifeste, sicut manifesta fuit injuria, restitui facias. De tanto vero B. Petri et nostro contemptu, cum complicibus tuis, videlicet G. [Gosleno] Suessionensi, A. [Alviso] Atrebatensi, O. [Odone] Belvacensi, T. [Theoderico] Ambianensi, S. [ corr. P. Petro] Silvanectensi, S. [Simone] Noviomensi, et G. [Guidone] Catalaunensi, episcopis, Bartholomeo Laudensi thesaurario, et Bosone Remensi, qui tibi in tanta praesumptione astiterunt, proximis B. Martini octavis ( die 18 Nov. ) responsurus et satisfacturus apostolico te conspectui repraesentes.

Datum Sutrii, VII Kal. Aprilis.

CII. Consulibus Laudensibus scribit « manifestum esse, quia scriptum, quod Laudensis episcopus sub nomine Robaldi B. M. Mediolanensis archiepiscopi, de causa quae inter ipsum et fratres de Cerreto agatur, in praedecessoris sui Lucii praesentia protulerit, ab eodem papa reprobatum sit. » (Fragm.--Anno 1146, Apr. 8.) [GIULINI, Memorie di Milano, V, 449.] CIII. Monasterio Flociacensi privilegia concedit. (Anno 1146, April. 15.) [Hujus privilegii mentio tantum exstat apud SAUSSEY, Annal. eccles. Aurel., 200 et 226.] CIV. Ad. Henricum episcopum Moraviensem.--De quodam negotio pacis seminandae eidem commisso. (Anno 1146, April. 22.)[BOCZEK, Cod. dipl. Morav., I, 240.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, HENRICO Moraviensi episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Cum sit apostolicae dignitatis, cui licet indigni praesidemus, officium regni concordiam diligere, informare, et corroborare, et quotidiano totius Ecclesiae in Domino profectui sollicite invigilare; statuimus utile esse semper quatenus et tibi charissimo fideli nostro coadjutori, aliquem vel parvum laborem pro necessitate et utilitate ecclesiae ferendum partiremur. Commisimus itaque tuae sollicitudini verbum pacis, verbum salutare, ut tanquam prudens dispensator Dominici tritici in terra bona, in terra fertilitatis semen seminares, unde et nobis, ex tui laboris fructu, et tibi pro divinae legis cultu et amore corona justitiae succresceret. Si igitur semen verbi ab apostolicae auctoritatis reverentia susceptum fideli terrae, quae reddat fructum temporibus suis, fideliter dispensaverit, et si quidem eo aluerit, ut ortum fecerit fructum, sive si nondum fecerit, si non aliquanto tempore sit adhuc exspectandus, ex dilectione tua certificari optamus.

Datum Sutrii, X Kalend. Martii.

CV. Ad R. Vasatensem episcopum, de abbatia S. Fremerii. (Anno 1146, April. 22.)[ Gall. Christ. nov., I, Instr. 190.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, R. Vasatensi episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Dilectus filius noster Matthaeus abbas Sancti Florentii, nobis conquestus est quod abbas et monachi S. Fremerii debitam et consuetam obedientiam ei subtrahant, et professionem suam minime secundum regulam observent; et quoniam singulis ecclesiis et ecclesiasticis personis suam volumus exhiberi justitiam, per apostolica tibi scripta praesentia mandamus, quatenus eosdem monachos ex nostra parte districte commoneas, ut debitam et consuetam obedientiam eidem abbati S. Florentii absque contradictione humiliter exhibeant, et excessus suos juxta ejusdem abbatis commonitionem salubriter corrigant, alioquin inobedientiam et dissolutionem eorum impunitas non praeteribimus.

Datum Sutrii, X Kal. Maii.

CVI. Privilegium pro parthenone B. Mariae in silva Nidi-Merli. (Anno 1146, April. 24.)[PAVILLON, Vie de Robert d' Arbrissel, Pr., p. 570.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis in Christo filiabus MARIAE abbatissae monasterii B. Mariae quod in silva Nidi-Merli situm est, atque sororibus tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuum.

Quoniam sine verae cultu religionis, nec charitatis unitas potest subsistere, nec Domino gratum exhiberi servitium, expedit apostolicae auctoritati religiosas personas diligere, et earum quieti paterna sollicitudine providere. Eapropter, dilectae in Domino filiae, praedecessorum nostrorum felicis recordationis Calixti et Innocentii Romanorum pontificum vestigiis inhaerentes, necnon venerabilis fratris nostri Gaufridi Burdegalensi archiepiscopi precibus inclinati, vestris justis petitionibus clementer annuimus, et praefatum B. Dei genitricis Mariae monasterium in quo divino mancipatae estis obsequio, sub B. Petri et nostra protectione suscipimus et praesentis scripti privilegio communimus, statuentes ut quascunque possessiones, quaecunque bona praefatum monasterium in praesentiarum juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitate regum, vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, praestante Domino, poterit adipisci, firma vobis vestrisque succedentibus et illibata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: Ecclesiam Sanctae Mariae in Scotia in episcopatu Nanentensi sitam. In episcopatu eodem ecclesiam S. Radegundis, et ecclesiam Sanctae Honorinae cum pertinentiis earum. In episcopatu Corisopitensis ecclesiam quae vocatur Locus Mariae cum pertinentiis suis. In episcopatu Aletensi ecclesiam S. Santonis de Teloio, et ecclesiam Sancti Germani cum pertinentiis earum. In episcopatu Redonensi ecclesiam S. Macuti, in silva quae dicitur Tilia, cum pertinentiis suis. In episcopatu Cenomanensi ecclesiam Sanctae Mariae quae dicitur Fons S. Martini cum pertinentiis suis. In episcopatu Turonensi ecclesiam S. Mariae Magdalenae quae dicitur Fraxinea. In episcopatu Andegavensi eleemosynam Halenodii cum pertinentiis suis; ecclesiam S. Jacobi de Lutrio et ecclesiam ejusdem apostoli quae vocatur Petra Alberiae cum pertinentiis suis. In episcopatu Pictaviensi ecclesiam Sanctae Mariae quae dicitur Fulgerosa cum pertinentiis suis, etc. Prohibemus etiam ut nulli post factam in eodem monasterio professionem absque abbatissae et capituli sui permissione liceat discedere; discedentem vero nullus audeat retinere. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefatum monasterium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre vel ablatas retinere, minuere, vel aliquibus vexationibus fatigare; sed omnia integra conserventur earum, pro quarum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura.

Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus, sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen.

Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus.

Datum VIII Kalend. Maii, indict. IX, Incarnationis Dominicae anno 1146.

CVII. Ad episcopos provinciae Burdegalensis.--De ecclesiastica et canonica libertate. (Anno 1146, April. 24.)[MANSI, Concil., XXI, 679.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabilibus fratribus, GAUFRIDO Burdegalensi archiepiscopo, ejusque suffraganeis episcopis, videlicet Agennensi, Engolismensi, Santuanensi, Pictaviensi, Petragoricensi, et universis abbatibus per eamdem provinciam constitutis, tam praesentibus quam futuris, in perpetuum.

Privilegia quae intuitu libertatis sacrosanctis Ecclesiis a Romanis pontificibus, vel catholicis regibus conferuntur, nulla debent temeritate convelli, nulla temporum varietate turbari. Quemadmodum enim catholica mater Ecclesia in spiritualibus sine macula et ruga, multimoda virtutum fragrantia et nitore clarescit, ita in temporalibus nulli servituti, nulli mundanae conditioni, eam convenit subjacere. Quae cum ita sint, libertatem ab illustribus viris, Ludovico patre egregiae recordationis, et filio ejus Ludovico, Francorum regibus, Ecclesiis Burdegalensis provinciae collatam, eorumque privilegiis roboratam, nos praedecessorum nostrorum bonae memoriae, Innocentii videlicet et Lucii, Romanorum pontif. vestigiis inhaerentes, nostri favoris assertione firmamus, et ratam et inconvulsam futuris temporibus observari praecipimus. Ut videlicet tam in Burdegalensi sede, quam in aliis episcopalibus ecclesiis vel abbatiis ejusdem provinciae, in episcoporum electionibus vel abbatum, canonicam habeatis libertatem, absque hominii, juramenti, seu etiam fidei per manus datae obligationem.

Porro quod a praedecessoribus nostris in generalibus est statutum conciliis, res et bona universa Burdegalensis archiepiscopi, et suffraganeorum episcoporum vel abbatum decedentium, successorum usibus illibata servari, pariter et inconvulsa, apostolica auctoritate decernimus. Adjicientes etiam, ut omnes ecclesiae infra supradictam provinciam constitutae, praedia, possessiones, et universa ad ipsas pertinentia, secundum privilegia, justitias et bonas consuetudines suas, integra et inconvulsa possideant: atque, ut dictum est, in omnibus ecclesiis, earumque ministris, et possessionibus vestris, canonicam habeatis in omnibus libertatem, salva sedis apostolicae auctoritate. Nulli ergo hominum fas sit vos, vel ecclesias vestras super hac nostra constitutione temere perturbare, aut aliquam vobis exinde contrarietatem inferre. Si quis autem huic nostrae constitutioni ausu temerario contraire tentaverit, si non reatum suum congrue emendaverit, potestatis honorisque sui careat dignitate, et omnipotentis Dei, et beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus indignationem incurrat, et excommunicationi subjaceat: conservantes vero, eorumdem apostolorum benedictionem et gratiam consequantur. Amen. Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus subscripsi. Ego Conradus Sabinensis episcopus subscripsi. Ego Albericus Ostiensis episcopus subsc. Ego Imarus Tusculanus episcopus subsc. Ego Guido presbyter cardinalis tit. S. Chrysogoni subsc. Ego Hubaldus presbyt. cardin. tituli S. Praxedis subsc. Ego Guido presb. card. SS. Laurentii et Damasi subsc. Ego Jordanus presb. cardin. tituli S. Susannae subsc. Ego Oddo diac. cardin. S. Gregorii ad Velum Aureum subsc. Ego Guido diac. card. SS. Cosmae et Damiani subsc. Ego Octavianus diac. card. S. Nicolai in Carcere Tulliano subsc. Ego Gregorius diac. card. S. Angeli subs.

Datum Sutrii per manum Roberti S. R. E. presbyteri cardinalis et cancellarii, VIII Kalend. Maii, indictione IX, Incarnationis Dominicae anno 1146, pontificatus vero domini Eugenii anno II.

CVIII. Privilegium pro canonicis ecclesiae S. Ursi de Aosta. (Anno 1146, Apr.-Mai.)[ Hist. patr. Monum., Chart., I, 790.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis ARNALDO priori ecclesiae Sanctorum Petri et Ursi Augustensis, suisque fratribus tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuum.

Quoniam sine verae cultu religionis nec charitatis unitas potest subsistere, nec Deo gratum exhiberi servitium, expedit apostolicae auctoritati religiosas personas diligere, et earum quieti, auxiliante Domino, providere. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et praefatam Sanctorum Petri et Ursi Ecclesiam, in qua divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et praesentis scripti privilegio communimus, statuentes ut quascunque possessiones, quaecunque bona inpraesentiarum juste et canonice possidetis, aut in futurum concessione pontificum, liberalitate regum, largitione principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, praestante Domino, poteritis adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. Sepulturam quoque ipsius loci liberam esse decernimus, ut eorum qui se illic sepeliri deliberaverint, devotioni et extremae voluntati, nisi forte excommunicati sint, nullus obsistat, salva justitia matricis ecclesiae. Obeunte vero te nunc ejusdem loci priore, vel tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet subreptionis astutia seu violentia praeponatur, nisi quem fratres communi consensu, vel fratrum pars consilii sanioris secundum Dei timorem et beati Augustini Regulam providerint eligendum. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefatam Ecclesiam temere perturbare aut ejus possessiones auferre vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate et dioecesani episcopi canonica justitia et reverentia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus, sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen. Ego Aribertus presbyter cardinalis tituli Sanctae Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus subscripsi. Ego Hubaldus presbyt. cardinalis tituli Sanctae Praxedis subscripsi. Ego Humbaldus presbyter cardinalis tituli Sanctorum Joannis et Pauli subscripsi. Anastasiae subscripsi. Ego Jordanus presbyter cardinalis tituli Sanctae Susannae subscripsi.

Data Dutrii [Sutrii] per manum Roberti, sanctae Romanae Ecclesiae presbyteri cardinalis et cancellarii, indictione IX, Incarnationis Dominicae anno 1146, pontificatus vero domni Eugenii III papae anno secundo.

CIX. Privilegium pro monasterio Reicherspergensi. (Anno 1146, Maii 4.)[ Monum. Boic., IV, 412.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis GEROHO Reicherspergensis Ecclesiae praeposito, ejusque fratribus, tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuum.

Desiderium, quod ad religionis propositum et animarum salutem pertinere monstratur, animo nos decet libenti concedere, et petentium desideriis congruum impertiri suffragium. Quia sicut injusta petentibus nullus est tribuendus effectus, ita legitima et justa desiderantibus nulla est differenda petitio. Hujus rei gratia, dilecti in Domino filii, praedecessoris nostri felicis memoriae papae Innocentii vestigiis inhaerentes, nec non venerabilis fratris nostri Conradi Salisburgensis archiepiscopi precibus inclinati, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et monasterium vestrum quod est in episcopatu Pataviensi, in fundo Saltzburgensis Ecclesiae situm, in quo divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, et praesentis scripti privilegio communimus; imprimis siquidem statuentes, ut tam in vestro, quam in monasterio sanctimonialium vobis subdito ordo canonicus, juxta B. Augustini Regulam, perpetuis temporibus inviolabiliter conservetur. Praeterea quascunque possessiones, quaecunque bona eadem ecclesia in praesentiarum juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, liberalitate regum, largitione principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, praestante Domino, poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: Fundum videlicet et plebem Reicherspergensis cum decima et jure parochiali, capellam Sancti Martini cum pertinentiis suis, vineas in Ascha, villam Chrouvat, et reliqua praedia a Werhero loci ipsius fundatore vobis oblata; decimas Brambergensis ecclesiae, ac novalium Pataviensis Silvae a praedictis parochiis usque ad terminos Ungaricos pertinentis, venerabilis fratris nostri Conradi Saltzburgensis archiepiscopi privilegio vobis firmatas; patellam salis et alia praedia ab eodem episcopo data; Hefstat, et alia praedia, quae Ruodbertus juste obtulit; praedia quae Fridericus donavit; praedia quae fuerunt Egelolfi et Eberhardi, cum eorum decimis, ab episcopo Frisingensi rationabiliter vobis concessis, et vineas emptas in Chremesa, et ea quae dux Luipoldus jure suo contulit. Sane laborum vestrorum quos propriis manibus aut sumptibus colitis, seu de nutrimentis vestrorum animalium, nullus omnino a vobis decimas exigere praesumat; ecclesiastica nimirum sacramenta a dioecesano suscipietis episcopo, vel a Saltzburgensi archiepiscopo, si quidem gratiam et communionem apostolicae sedis habuerit, et si ea gratis et sine pravitate vobis voluerit exhibere; alioquin liceat vobis pro eorumdem sacramentorum susceptione catholicum, quem malueritis, adire antistitem, qui nostra fultus auctoritate, quae postulastis indulgeat. Et quia sic locus videtur esse institutus, ut idem, qui Saltzburgensi Ecclesiae principalis sit advocatus, neque ipsi neque alicui eumdem locum liceat injustis gravaminibus infestare. Quod si fecerit, et, vobis conquerentibus, non emendaverit, consilio praefati archiepiscopi, ipsa advocatia ab inutili auferatur, et alius loco ejus substituatur. Obeunte vero te, nunc ejusdem loci praeposito, vel ad alterius Ecclesiae regimen transeunte, sive tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet subreptionis astutia seu violentia praeponatur, vel substituatur, nisi quem fratres communi consensu aut pars consilii sanioris, secundum Dei timorem et beati Augustini Regulam, canonice providerint eligendum. Addentes etiam interdicimus, ut nemini professionis vestrae facultas sit, alicujus levitatis instinctu, vel arctioris religionis obtentu, sine praepositi vel congregationis licentia discedere. Quod si discesserit, nullus episcoporum, nullus abbatum, nullus monachorum, sine communium litterarum cautione suscipiat; quandiu videlicet in Ecclesia vestra canonici ordinis tenor, Domino praestante, viguerit. Si vero secundo vel tertio vocatus redire contempserit, liceat ejusdem loci praeposito canonicam in eum proferre sententiam. Sepulturam quoque ipsius loci liberam esse concedimus, ut eorum qui se illic sepeliri deliberaverint devotioni et extremae voluntati, nisi forte excommunicati et interdicti sint, nullus obsistat, salva justitia matricis ecclesiae.

Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefatam Ecclesiam temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate, et Saltzburgensis archiepiscopi et Pataviensis episcopi canonica justitia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hujus nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen.Ego Ubaldus presbyter card. SS. Joannis et Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus ss. Ego Albericus Ostiensis episcopus ss. Ego Imarus Tusculanus episcopus ss. Ego Octavianus diaconus cardinalis Sancti Nicolai in Carcere Tulliano ss. Ego Rainerius presbyter cardinalis tit. Sanctae Priscae ss. Pauli ss. Ego Aribertus presbyter card. tit. Sanctae Anastasiae ss. Ego Manfredus presbyt. card. tit. Sanctae Sabinae ss. Ego Villanus presbyt. card. tit. Sancti Stephani in Coelio monte ss. Ego Bernardus presb. card. tit. Sancti Clementis ss. Ego Ubaldus presbyt. card. tit. S. Crucis in Hierusalem ss. Ego Guido diaconus card. Sanctae Mariae in Porticu ss. Ego Petrus diaconus card. Sanctae Mariae in via Lata ss. Ego Cinthius diaconus cardin. SS. Sergii et Bacchi ss.

Datum Sutrii per manum Roberti, sanctae Romanae Ecclesiae presbyt. cardin. et cancellarii, IV Nonas Maii, indictione IX, anno Domini 1146, pontificatus domni Eugenii III papae anno II.

CX. Privilegium pro monasterio SS. Petri et Pauli Paderbornensi. (Anno 1146, Maii 7.)[SCHATEN, Annal. Paderborn., I, 765.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis CONRADO abbati monasterii Beatorum apostolorum Petri et Pauli, quod in Patherburnensi civitate situm est, ejusque fratribus, tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuam memoriam.

Apostolici moderaminis clementiae convenit, religiosos diligere et eorum loca pia protectione munire. Dignum namque et honestati conveniens esse cognoscitur, ut qui ad Ecclesiarum regimen assumpti sumus eas et a pravorum hominum nequitia tueamur, et apostolicae sedis patrocinio foveamus. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et praefatum monasterium, in quo divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, et praesentis scripti privilegio communimus; statuentes ut quascunque possessiones, quaecunque bona inpraesentiarum juste et canonice possidetis, aut in futurum concessione pontificum, liberalitate regum, largitione principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, praestante Domino, poteritis adipisci, firma vobis vestrisque successoribus.. . . . . . . . . . . . . . . In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: Widun cum ecclesia, Merbeke cum ecclesia, Gelsendorp, Rumbeke, Fuclon, Dotenhusen, Waltmannenghuson, Halle, Thensin, Rime, Deheim, Bekehuson, Habergo, Edekehuson, Nederc, Ossendorp, Curbike, Messere, Bullenghuson, Menne, Andepo, cum ecclesia. Item in inferiori Andepo, Volpethenhuson, Fornholte, ecclesiam in Haltenghuson cum banno episcopali et tribus capellis, Bellede, decimam in Wilbodessun, Bethengdorp, Hese, Sturenbrug, Suinveld, Weplede, Burgnon cum ecclesia, et decima super curtem, Butenen, Unnenscare cum decima, Nortburgnon cum decima, Alfnon, Meslete, Hedmere, Hengeldere, Atlon cum ecclesia si decima super curtem, Butenen, Balhorn, Burele, quod Sundra fuit, cum decima, Helsen et molendinum cum vivario, Lessethe, Scarheim, Wambeke, Ermescenhuson, Cethslere, Hohensele, Rederbruggon, Radengheim cum capella, et decima super dimidiam villam Putthen, curtem et ecclesiam cum dimidia decima et capellam in Vorthuson ad ecclesiam eamdem pertinentem, Appele, Weshle in Thesterbrant, curtem cum tota familia, ecclesiam in Duilon cum quatuor capellis, videlicet Niwelen, Hellue, Hasten, et Gamberen cum dimidia decima. Obeunte autem te nunc ejusdem loci abbate vel tuorum quolibet successorum, nullus ibidem qualibet subreptionis astutia seu violentia praeponatur, nisi quem fratres communi consensu, vel fratrum pars consilii sanioris secundum Dei timorem vel beati Benedicti Regulam de eodem claustro, vel si necesse fuerit de alio, providerint eligendum. Liceat etiam vobis in parochialibus ecclesiis quas tenetis, sacerdotes eligere, et dioecesano episcopo praesentare, quibus, si idonei fuerint, episcopus animarum curam committat, ut de plebis quidem cura episcopo respondeant, vobis vero pro rebus temporalibus debitam subjectionem exhibeant.

Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat praefatum monasterium temere perturbare aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate, et dioecesani episcopi canonica justitia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona hujus nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reatamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei ac Domini nostri Redemptoris Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus, sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen.

Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus.

FAC MECUM, DOMINE, SIGNUM IN BONUM. Ego Albericus Ostiensis episcopus. Ego Otto diacon. card. S. Gregorii ad Velum Aureum. Ego Rainerius cardinalis. Ego Aribertus presbyter cardinalis. Ego Ubaldus presbyt. card. tit. S. Crucis in Jerusalem. Ego Octavianus diac. card. S. Nicolai in Carcere Tulliano. Ego Jordanus presbyter card. tit. S. Susannae. Ego Petrus diac. card. Sanctae Mariae in via Lata

Data Sutrii per manum Roberti sanctae Romanae Ecclesiae presbyteri cardinalis et cancellarii, Non, Maii, indictione IX, Incarnationis Dominicae anno 1146, pontificatus vero domni Eugenii III papae anno secundo.

CXI. Gerhohi, praepositi Reicherspergensis, « contra pessimas novitates » scripta laudat, eumque ad perseverantiam hortatur. (Anno 1146, Maii 16.)[PEZ, Thes. Anecd. I, II, 169.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio G. Reicherspergensi praeposito salutem et apostolicam benedictionem.

Scripta devotionis tuae benigne recepimus, fervorem tuae religionis ex eorum inspectione manifeste cognovimus, concaluit cor tuum intra te, et in meditatione tua exardescet ignis: ignitum quoque eloquium tuum vehementer. Super hoc itaque, quod contra pessimas novitates, commotiones quoque, quae contra Ecclesiam Dei oriuntur, te zelo charitatis exardescere cognoverimus, paterno affectu gaudemus, et devotionem tuam in Domino collaudamus. Verum quia bonum est incipere, sed multo melius consummare, dilectionem tuam in Domino commonemus ut in bono proposito firmiter perseveres, quia nos personam tuam tanquam litteratum et religiosum virum paterna charitate diligimus, et in quibus secundum Deum possumus, honorare et manutenere volumus.

Data Sutrii, XVII Kal. Junii.

CXII. Privilegium pro ecclesia S. Laurentii Clarholtensi. (Anno 1146, Maii 23.)[HUGO, Annal. Praem., I, 396.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis ERMERPARDO praeposito ecclesiae Beati Laurentii de Clarholte, ejusque fratribus tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuum.

Apostolicae moderaminis clementiae convenit religiosos diligere, et eorum loca pia protectione munire: dignum namque et honestati conveniens esse dignoscitur, ut qui ad ecclesiarum regimen assumpti sumus, eos et a pravorum hominum nequitia tueamur, et apostolicae sedis patrocinio foveamus. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et praefatam ecclesiam in qua divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, et praesentis scripti privilegio communimus, statuentes ut quascunque possessiones, quaecunque bona inpraesentiarum juste et canonice possidetis, aut in futurum, concessione pontificum, liberalitate regum, largitione principum, oblatione fidelium, sive aliis justis modis, praestante Domino, poteritis adipisci, firma vobis vestrisque successoribus, et illibata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: Capellam unam in Clarholte, curtes duas, mansos quinque in villa quae dicitur Lette; capellam unam, mansos tres in Mackenberge, mansos duos in Gunewich, mansum unum in Velnceringterpe, mansos tres in Rupelo, mansum unum in Behlen, mansum unum in Veiiterpe, mansum unum in Eslere, mansum unum in loco maritimo qui Ullenho dicitur, viginti septem portiones quas Warscharp vocant, cum omnibus appendiciis, silvis, pratis, pascuis, compascuis, aquis aquarumque decursibus, piscationibus, molendinis, viis, inviis, exitibus et reditibus. Item viginti sex solidos cujusdam decimae ex dono episcopi Monasteriensis; capellam unam in Belhem cum omnibus pertinentiis suis, quatuor solidos decimae in Hultinghausen, silvulam quamdam juxta Hombrinke de beneficio comitis Egeberti, cum manso uno infra eamdem silvam posito. Praeterea mansum in Behlenholte, duos in Clarholte, unum in Meicherne, unum in Edelinckausen, unum in Molenhem quos a quodam ministeriali Gyselberto cujus fuerant beneficium, sexdecim marcis argenti redemistis; praeterea mansum unum quem emistis in Duninghausen.

Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefatam ecclesiam temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integre conserventur eorum, pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate et dioecesani episcopi canonica justitia et reverentia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco jura servantibus, sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen.

Datum Viterbii per manum Roberti sanctae Romanae Ecclesiae presbyteri cardinalis et cancellarii, X Kalendas Junii, indictione IX, Incarnationis Dominicae anno 1146, pontificatus vero domni Eugenii tertii papae anno secundo.

CXIII. In ecclesia S. Wicberti Quedlinburgensi institutum a Thoma, presbytero cardinali, apostolicae sedis legato ordinem canonicum confirmat. (Anno 1146, Maii 24.) [ERATH Cod. diplom, Quedlimburg. 87.] CXIV. Ad Henricum episcopum Moraviensem.--Adversis rebus afflictum consolatur. Commendat Tebaldum Wladislai ducis fratrem, excommunicatione solutum. Sacerdotes quosdam ob sacra in Cunradi excommunicati terra procurata muneribus dejectos nuntiat. Permittit ut Wladislaum absolvat. (Anno 1146, Maii 25.)[THEINER, Disquisit. critic., 209.] EUGENIUS episcopus, s. s. D. venerabili fratri HENRICO Moraviensi episcopo s. et a. b.

Tribulationibus et angustiis, quas ab infidelibus illis te jam diu passum esse cognoscimus, paterno affectu compatimur, quamvis nos permittente Domino multis tribulationibus fatigemur. Verumtamen non ignorat tua discretio, quia omnes qui volunt pie vivere in Christo Jesu, expedit hujus saeculi tribulationes sustinere. Ipse etenim Dominus noster Jesus Christus non ad mundi gaudia, sed ad passiones et mortem etiam pro nobis tolerandam a Patre missus est. Ipsum itaque caput nostrum imitari debemus, quia si pro ipso persecutiones patimur, certi de promisso ejus beati erimus. Confortare igitur, charissime in Christo frater, et viriliter age, quia Salvator noster suos usque in finem non derelinquet, et nos, in quibus secundum Deum possimus, opem et consilium tibi impendere parati sumus. Theobaldum fratrem dilecti filii nostri W. illustris Bohemorum ducis, qui personam tuam et illos qui tecum erant invasit, cum quibusdam sociis suis recepimus, et accepto ab eo juramento ut de tanto excessu juxta mandatum nostrum satisfaceret, absolvi fecimus. Post absolutionem vero ei praecepimus ut clericum vel monachum de caetero non capiat, nec capienti assensum praebeat. Deinde autem condigna sibi injuncta poenitentia ipsum ad tuam discretionem remisimus, ut secundum quod devotionem et compunctionem ipsius cognovimus, cum eo misericorditer agas. Monuimus etiam ipsum et studiose rogamus, ut tam devotus et humilem se ipsum tibi exhibeat, ut de tanta offensa a Domino et a te indulgentiam mereatur. Wradizlaum vero pro hac eadem offensa excommunicatum, cum valida infirmitate detentus ad nostram praesentiam, sicut accepimus, venire non potest, discretioni tuae committimus, ipsumque absolvendi et condignam ei poenitentiam injungendi tibi concedimus facultatem. Praeterea beati Gregorii de inobedientibus mandatis sedis apostolicae sententiam prosequentes, tres praesumptuosos sacerdotes, videlicet Bolemilum, Ballum, Sorith, qui, prout nobis significatum est, in terra Conradi a nobis excommunicati, nostra auctoritate a divinis officiis interdicti, divina officia celebrare praesumunt, ab officio omnino deponimus et beneficium ecclesiasticum eis interdicimus. Ad haec, cum religiosis ac discretis personis opus habemus, per apostolica tibi scripta mandamus, quatenus quam citius tibi opportunum fuerit, praesentiam tuam nobis exhibeas, et tunc de negotio quod per dilectum filium nostrum D. Pragensem praepositum nobis significasti, tibi plenius respondere curabimus.

Dat. Biterbii, VIII Kal. Junii.

CXV. Monasterii Varlariensis jura de eligendo abbate ac de deferenda advocatia confirmat. (Anno 1146, Maii 25.)[HUGO, Annal. Praem., II, Pr., p. 652.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis ALBERTO praeposito Ecclesiae de Varlar, ejusque fratribus, salutem, in perpetuum.

Quandoquidem volumus ecclesiarum omnium ura illibata servari. . . . . . . . etc. Obeunte te nunc ejusdem loci praeposito, vel tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet subreptionis astutia vel violentia praeponatur, sed liceat vobis communi consilio, vel parti consilii sanioris, secundum Dei timorem et beati Benedicti Regulam, absque ullius contradictione praepositum eligere. Porro loci vestri advocatiam nullus invadere vel usurpare praesumat, nisi quem praepositus et fratres secundum Deum et ipsius loci utilitatem unanimiter praeviderint eligendum; et Praemonstratensis vos secundum beati Augustini Regulam in Praemonstratensi ordine primitus confirmatos, ipsi utpote matri in omnibus, quae ordo expostulaverit debetis obedire, et jure filialitatis ab ea nullatenus declinare; sane ne sequens aetas aliquid in contrarium, quod absit, moliatur, ea quae statuimus, per praesentis scripti paginam apostolica auctoritate corroboramus. Cunctis ergo eidem loco sua jura servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi. Amen, amen. Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus. Ego Conradus Sabinensis episcopus. Ego Octavianus diaconus cardinalis Sancti Nicolai in Carcere Tulliano. Ego Guido presbyt. card. Sancti Chrysogoni.

Datum Viterbii per manum Roberti sanctae Romanae Ecclesiae presbyteri cardinalis et cancellarii, VIII Kalend. Junii, indictione IX, Incarnationis Dominicae anno 1146, pontificatus vero domni Eugenii III papae anno II.

CXVI. Ecclesiae S. Mariae et S. Blasii Frideselensis protectionem suscipit possessionesque confirmat. (Anno 1146, Maii 25.) [Ineditum.--JAFFÉ, Regesta Rom. pont., p. 623.] CXVII. Villano archiepiscopo Pisano omnia indulta quae olim Innocentius II Balduino concesserat, iterata liberalitate confirmat anno 1146, Kalendas Junii, indictione octava. « Datum Viterbii per manum Roberti, S. Romanae Ecclesiae cardinalis cancellarii. » (Anno 1146, Jun. 1.) [UGEHLLI, Italia sacra, III, 394.] CXVIII. Henricum Moraviensem, Ottonem Pragensem, episcopos, Wladislaum ducem et universum clerum et populum per Bohemiam et Moraviam constitutos ad comprimendam clericorum incontinentiam hortatur. (Anno 1146, Jun. 2.)[THEINER, Disquisit. critic., 208.] EUGENIUS episcopus, s. s. D., venerabilibus fratribus HENRICO Moraviensi, OTTONI Pragensi episcopis, dilectis in Christo filiis WLADIZLAO duci et universo clero et populo per Bohemiam et Moraviam constitutis s. et a. b.

Apostolicae sedis administratio, cui Domino disponente deservimus indigni, tam vicinis quam longe positis nos efficit debitores. Quod praedecessor noster felicis memoriae papa Innocentius intelligens et de vobis paterna sollicitudine curam gerens dilectum filium nostrum Guidonem diaconum cardinalem ad partes illas direxit, et ea quae de incontinentiis clericorum et sacerdotum et aliis enormitatibus in generali concilio promulgavit, per eum vobis annuntiavit et firmiter observanda praecepit. In quibus quia vos, fratres episcopi, et tu, dilecte in Christo fili W., sicut ipso referente didicimus, ei viriliter astitistis, gratiam habemus et devotionem vestram in Domino collaudamus. Sed quoniam non incoepisse tantum, sed perfecisse virtutis est, universitatem vestram rogamus, exhortamur in Domino, atque in peccatorum vestrorum remissionem injungimus, ut vos, quibus in terra illa potestas a Deo commissa est, quae a praefato cardinali jam dicti praedecessoris nostri auctoritate tam de clericorum incontinentia et aliis enormitatibus ibidem vestro consilio et auxilio faciatis. Contemptores vero juxta discretionem vobis a Deo concessam, et sanctorum Patrum statuta debita animadversione coerceatis. De fidelitate quoque et devotione, quam erga beatum Petrum et nos ipsos geritis, et de frequenti visitatione per dilectum filium nostrum Danielem Pragensem praepositum, quem vobis fidelem et vestri honoris amatorem esse cognovimus, praedecessoribus nostris et nobis transmissa, dilectioni vestrae grates referimus.

Datum Biterbii IV Non. Jun.

CXIX. Wladislaum, Bohemorum ducem, rerum ecclesiasticarum studiosum, laudat. Uxori ejus Gertrudi salutem ascribit. Heinricum episcopum Moraviensem commendat. (Anno 1146, Jun. 2.)[THEINER, ib., 209.] EUGENIUS episcopus, s. s. D., dilecto in Christo filio W. illustri Bohemorum duci s. et a. b.

Si juxta sacrae Scripturae testimonium particeps mercedis existit, qui bonorum operum adjutorem se praebet, ampliori dignus es merito, qui non tantum adjutor sed etiam actor existis. Ideoque gratum nobis est, qui sicut venerabili fratri nostro Henrico Moraviensi episcopo et dilectis filiis nostris Guidoni diacono cardinali et Danieli Pragensi praeposito referentibus accepimus, ecclesias et ecclesiasticas personas et maxime religiosas diligis et honoras, atque religionem et caetera quae ad honorem Dei spectare noscuntur, in terra tibi a Deo commissa niteris propagare. Enormitates vero illius populi, quae peccatis exigentibus plurimum exercuerunt, et praecipue clericorum incontinentias, quae Deo abominabiles sunt, non solum de capella tua, verum etiam de tota terra illa exstirpare viriliter elaboras. Cum enim ipsi clerici templum Dei, vasa Domini, sacrarium Spiritus sancti esse debeant, indignum valde est, eos cubilibus et impudicitiis deservire. In hoc quoque devotionem tuam in Domino collaudamus, quia cum gens illa prava et antiqua consuetudine nimiae potationi et ebrietati dedita sit, ipse sobrietatem vitio illi contrariam diligis, atque tam istis quam aliis enormitatibus, tanquam catholicus princeps et Deum timens, virilis animi constantia contradicis. Quia igitur non incipienti tantum, sed perseveranti corona promittitur, nobilitatem tuam rogamus et exhortamur in Domino atque in peccatorum remissionem injungimus, quatenus in bono proposito firmiter perseveres, ut et in praesenti, parante Domino, feliciter vivas, et in futuro sempiternae retributionis fructum percipias. Dilectam vero filiam nostram Gertruden ducissam uxorem tuam salutamus et benedicimus, et ut in dilectione Dei et amore religionis juxta bonum initium perseveret in Domino commonemus. Ad ultimum vero praefatum Moraviensem episcopum et D. praepositum, prudentes siquidem et discretos viros, qui personas vestras et vestrum honorem sincero affectu diligunt, tuae et ipsius nobilitati attentius commendamus, et de visitatione vestra praedecessoribus nostris et nobis frequenter exhibita dilectioni vestrae grates referimus. Nos quidem personas vestras vera in Domino charitate diligimus, et in quibus secundum Dominum possimus honorare et exaudire volumus.

Dat. Biterbii, IV Non. Junii.

CXX. Privilegium pro monasterio Stabulensi. (Anno 1146, Jun. 6.)[MARTEN., Ampl. Collect., II, 121.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis WIBALDO Stabulensi abbati ejusque fratribus tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuum

Apostolici moderaminis clementiae convenit religiosos diligere, et eorum loca pia protectione munire, etc., ut in privilegio Lucii papae, dat. anno 1144, Vid. Patrologiae t. CLXXIX, sub num. 67.Ego Manfredus presbyter cardinalis titulo Sanctae Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus. Ego Cuonradus Sabinensis episcopus. Ego Albericus Ostiensis episcopus. Ego Guido presbyter cardinalis titulo Sancti Chrysogoni. Ego Hubaldus presbyter cardinalis titulo Sanctae Praxedis. Ego Hubaldus presbyter cardinalis titulo Sanctorum Joannis et Pauli. Sabinae. Ego Albertus presbyter cardinalis titulo Sanctae Anastasiae. Ego Ubaldus presbyter cardinalis titulo Sanctae Crucis in Jerusalem. Ego Jordanus presbyter cardinalis titulo Sanctae Susannae. Ego Otto diaconus cardinalis Sancti Georgii ad Velum Aureum. Ego Guido diaconus cardinalis Sanctorum Cosmae et Damiani. Ego Octavianus diaconus cardinalis Sancti Nicolai in Carcere Tulliano. Ego Gregorius diaconus cardinalis Sancti Angeli. Ego Petrus diaconus cardinalis Sanctae Mariae in Via Lata. Ego Cinthius diaconus cardinalis Sanctorum Sergii et Bacchi.

Datum Viterbii per manum Roberti sanctae Romanae Ecclesiae presbyteri cardinalis et cancellarii, VIII Idus Junii, indictione IX, Incarnationis Dominicae anno 1146, pontificatus vero domni Eugenii III papae anno secundo.

CXXI. Henrico, Monaviensi episcopo, mandat ut Wladislaw, ducem Bohemiae, ad satisfaciendum pro illatis Ecclesiae Ratisbonensi damnis commoneat. (Anno 1146, Jul. 2.)[BOCZEK, Cod. dipl. Morav. t. I, p. 250.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri HENRICO Moraviensi episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Quanto amplius de prudentia, religione et honestate tua confidimus, tanto ea quae diligimus, vel odio habemus, tibi fiducialius notificamus, sperantes te, ea quae diligimus, pari affectu diligere, et quae odimus, odio, nihilominus zelo charitatis, habere. Vastitatem et contritionem Ratisponensis Ecclesiae, quae per ducem Henricum, ducem Bohemicum, Fridericum advocatum, palatinum comitem, filios praefecti, et alios complices eorum more tyrannico facta est, ad tuam jam credimus pervenisse notitiam. Unde venerabiles fratres nostri C. Salizburgensis archiepiscopus et. . . . Ratisponensis episcopus, tanquam zelum Dei et amorem justitiae habentes, in praefatos incendiarios et malefactores excommunicationis sententiam protulerunt, et nos eam, quae in parochianos suos ab eisdem fratribus nostris canonice promulgata est, auctoritate apostolica confirmamus. Et quoniam ducem Bohemiae pro vobis affectione paterna diligimus et nullum ei gravamen inferri volumus, per apostolica scripta fraternitati tuae mandamus, ut ex nostra et tua parte ipsum studiose convenias, et districte commoneas, ut omnes qui per ipsum, vel suos in ejusdem sceleris atrocitate in raptionem ducti sunt, liberos abire permittat, de tantis sacrilegiis satisfaciat, et ab ejusdem Ecclesiae perturbatione desistat.

Datum Viterbii Non. Julii.

CXXII. Ecclesiae S. Sepulcri Hierosolymitanae protectionem suscipit possessionesque confirmat. (Anno 1146, Jul. 13.)[Eug. de ROZIÈRE, Cartulaire du Saint-Sépulcre, 36.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis PETRO, priori ecclesiae Sancti Dominici Sepulcri, ejusque fratribus, tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuum.

Si mansuetudo apostolicae sedis et liberalitas universis per orbem terrarum Christianis opportuna debet solatia ministrare, et his, qui religiosam vitam ducunt, et omnipotenti Domino familiarius adhaerere videntur, id ipsum convenit propensius impertiri. Quia igitur juxta Regulam beati Augustini vivere decrevistis, et in loco, ubi steterunt pedes Domini, adorantes, apud gloriosum Sepulcrum ejus et in locis, in quibus idem Redemptor mundi mortem sustinuit, regulariter militatis, majori vos benevolentia et gratia dignos esse censemus, et paternis vos affectibus volumus confovere. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et ad exemplar praedecessorum nostrorum felicis memoriae, Calixti, Honorii atque Innocentii, Romanorum pontificum, sacrosanctam Dominici Sepulcri ecclesiam, in qua, divinis mancipati obsequiis, passionem Dominicam et victoriosissime crucis triumphum assidue recolitis, necnon etiam personas vestras sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, et praesentis scripti privilegio communimus; statuentes ut quascunque possessiones, quaecunque bona tam ex dono egregiae memoriae ducis Godefridi et utriusque regis Balduini, Arnulfi quoque Jerosolymitani patriarchae et successorum suorum, impraesentiarum juste et canonice possidetis, aut in futurum concessione pontificum, liberalitate regum, largitione principum, oblatione fidelium seu aliis justis modis, praestante Domino, poteritis adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant.

In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: in episcopatu Bethlehemitico casale Thecue cum omnibus pertinentiis suis, sicut a Fulcone bonae memoriae, Jerosolymitano rege, vobis concessum est et scripti ejus pagina confirmatum; castrum Mahomerie cum ecclesia et omnibus pertinentiis ejus; in episcopatu Caesareae Palaestinae castrum Feniculi cum ecclesia et omnibus appendiciis suis; in civitate Joppe ecclesiam beati Petri cum omnibus adjacentiis suis; in civitate Tyro ecclesiam Sanctae Mariae antiquae sedis cum omnibus pertinentiis suis; casale Sanctae Erinae in episcopatu Tyrensi cum pertinentiis suis; castrum Gith cum pertinentiis suis; in episcopatu Tripolitano ecclesiam Sancti Sepulcri apud montem Peregrinum cum omnibus pertinentiis suis; in eodem episcopatu ecclesiam Sancti Sepulcri sive Georgii, quae est in montanis, cum omnibus appendiciis suis; item villam, quae dicitur Bivora, cum omnibus pertinentiis suis, concambium Megine; in Apulia ecclesiam Sancti Sepulcri apud Brundusium et ecclesiam Sancti Laurentii cum omnibus pertinentiis suis; ecclesiam, quae sita est extra castrum Barulum, in honore et nomine ejusdem Sancti Sepulcri, in meridiana parte juxta vias publicas, cum universis appendiciis suis; ecclesiam itidem Sancti Sepulcri extra muros Trojanae civitatis cum omnibus pertinentiis suis; ecclesiam beati Theodori in Beneventano suburbio sitam; in episcopatu Ebredunensi Sancti Sepulcri ecclesiam de Kahorcas, ecclesiam Sancti Petri et Sancti Pontii de Sedena, ecclesiam Sancti Joannis de Conspinacis et ecclesiam Sancti Petri de Avanzo cum omnibus pertinentiis suis; in episcopatu Magalonensi ecclesiam Sancti Salvatoris de Rubo cum omnibus appendiciis suis; in episcopatu Albiensi ecclesiam Sanctae Mariae de Sepfacta cum omnibus adjacentiis suis, villam quae dicitur Lugan, mansum qui dicitur Cantol, mansum Lubuscketh et mansum Dei, mansum Alaphemaze cum ecclesia Sanctae Mariae et omnibus pertinentiis suis, mansum Las Cruces de Sancto Amaranti, mansum Castandel, mansum Viarlar, mansum qui dicitur Villa Godor, ecclesiam Sancti Osmerii cum omnibus pertinentiis suis; in episcopatu Santonensi ecclesiam Sancti Petri de Mancapzhana cum omnibus pertinentiis suis; in episcopatu Basatensi ecclesiam Sancti Osberti cum omnibus appendiciis suis; in episcopatu Barchilonensi ecclesiam Sancti Sepulcri de Latablata cum omnibus pertinentiis suis; in eodem episcopatu, in Palma ecclesiam Sancti Petri et ecclesiam Sancti Joannis cum omnibus pertinentiis earum; in episcopatu Ausonensi ecclesiam Sanctae Mariae de Coseoliis cum omnibus appendiciis suis, ecclesiam Sanctae Mariae de Pratis et ecclesiam Sancti Andreae cum omnibus pertinentiis suis; in episcopatu Urgellensi medietatem castri Mirabel cum pertinentiis suis; in episcopatu Nagerensi ecclesiam Sanctae Mariae de Gronio cum omnibus appendiciis suis, hospitale de Villa Rubea cum omnibus pertinentiis suis; in episcopatu Burgensi ecclesiam Sancti Clementis de Covas cum omnibus adjacentiis suis, ecclesiam Sancti Michaelis de Quantana cum omnibus pertinentiis suis; in castro Sorith ecclesiam Sancti Andreae et ecclesiam Sanctae Marinae cum omnibus adjacentiis suis; in villa, quae dicitur Clunia, ecclesiam Sancti Andreae cum omnibus pertinentiis suis; in episcopatu Palentino ecclesiam Sanctae Mariae de Pisorga cum omnibus pertinentiis suis, ecclesiam Sancti Alexandri de Valtanas cum omnibus appendiciis suis; in castro Verde ecclesiam Sancti Michaelis et monasterium Sancti Romani cum omnibus pertinentiis suis; in castro Corel ecclesiam Sanctae Marinae et ecclesiam Sanctae Eugratiae cum omnibus pertinentiis suis; in castro Portel ecclesiam Sancti Michaelis de Vega cum omnibus pertinentiis suis; in civitate Palentiae ecclesiam Sancti Emiliani de Veruesca cum omnibus pertinentiis suis, ecclesiam Sancti Pelagii de Valle de Pero cum omnibus pertinentiis suis, ecclesiam Sanctae Mariae de Sandronas cum omnibus pertinentiis suis, ecclesiam Sanctae Mariae de Pilelas cum omnibus pertinentiis suis; in villa Feles ecclesiam Sancti Michaelis cum omnibus appendiciis suis; in episcopatu Secoviano ecclesiam Sancti Sepulcri in Coca, ecclesiam Sancti Salvatoris et ecclesiam Sanctae Mariae, quae vocatur Bovada, cum omnibus pertinentiis suis; in civitate Avila ecclesiam Sanctae Mariae Novae cum omnibus pertinentiis suis; in Arevalo ecclesiam Sancti Petri in villa veteri cum omnibus pertinentiis suis; in episcopatu Salemantico ecclesiam Sancti Christophori extra civitatem sitam cum omnibus pertinentiis suis: in Medina ecclesiam Sanctae Crucis cum omnibus appendiciis suis; in episcopatu Zemoritano ecclesiam Sancti Sepulcri cum omnibus pertinentiis suis; in castro, quod dicitur Thoro, ecclesiam Sancti Sepulcri cum omnibus pertinentiis suis; in villa Lali ecclesiam Sanctae Eugeniae cum omnibus appendiciis suis; in civitate Legioniensi ecclesiam Sancti Sepulcri cum omnibus adjacentiis suis; in Rivo Sicco ecclesiam Sancti Justi de Paralelos cum omnibus pertinentiis suis; in Medina ecclesiam Sancti Petri cum omnibus pertinentiis suis, ecclesiam Sancti Laurentii de Oterolo cum omnibus pertinentiis suis; in villa Morel ecclesiam Sancti Pelagii cum pertinentiis suis, ecclesiam Sancti Justi de Villa Vela cum omnibus pertinentiis suis; in eodem episcopatu villam Golpigar cum omnibus pertinentiis suis, villam Versadam cum omnibus adjacentiis suis; in Masella hospitale cum omnibus pertinentiis suis, ecclesiam Sanctae Mariae de Nava cum pertinentiis suis, ecclesiam Sancti Petri de castro Olfereth cum suis pertinentiis; in episcopatu Astoricensi ecclesiam Sancti Petri de Cabaneros cum omnibus pertinentiis suis, ecclesiam Sanctae Mariae de Zothes cum omnibus pertinentiis suis; in episcopatu Sancti Jacobi ecclesiam Sancti Sebastiani Tavairoas cum sua eremita et aliis pertinentiis suis, monasterium Sanctae Mariae de Nogaria eum omnibus pertinentiis suis, monasterium Sancti Salvatoris de Sobradel cum omnibus pertinentiis suis; in episcopatu Tudensi ecclesiam Sancti Petri de Nogaria, quae dicitur Sardonia, cum omnibus pertinentiis suis.

Obeunte vero ejusdem loci patriarcha, nullus ibi qualibet subreptionis astutia seu violentia praeponatur, nisi quem fratres ipsius loci communi consensu vel fratrum pars consilii sanioris secundum Dei timorem et sanctorum Patrum statuta canonice providerint eligendum.

Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefatum locum temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare; sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate et dioecesanorum episcoporum canonica justitia et reverentia.

Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita si non reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem servantibus justa eidem loco sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud dictrictum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen. Ego Eugenius, Catholicae Ecclesiae episcopus, subscripsi. Ego Conradus, Sabinensis episcopus, subscripsi. Ego Albericus, Ostiensis episcopus, subscripsi. Ego Imarus, Tusculanus episcopus, subscripsi. Ego Guido, presbyter cardinalis tituli Sancti Grisogoni, subscripsi. Ego Hubaldus, presbyter cardinalis tituli Sanctae Praxedis, subscripsi. Ego Hubaldus, presbyter cardinalis tituli Sanctorum Joannis et Pauli, subscripsi. Ego Gillibertus, presbyter cardinalis tituli Sancti Marci, subscripsi. Ego Octavianus, diaconus cardinalis Sancti Nicolai Ego Guido, presbyter cardinalis tituli Sanctorum Laurentii et Damasi, subscripsi. Ego Aribertus, presbyter cardinalis tituli Sanctae Anastasiae, subscripsi. Ego Guido, presbyter cardinalis tituli Pastoris, subscripsi. Ego Bernardus, presbyter cardinalis tituli Sancti Clementis, subscripsi. Ego Jordanus, presbyter cardinalis tituli Sanctae Suzannae, subscripsi. Ego Odo, diaconus cardinalis Sancti Georgii ad Velum Aureum, subscripsi. Ego Guido, diaconus cardinalis Sanctorum Cosmae et Damiani, subscripsi. in Carcere Tulliano, subscripsi. Ego Rodulfus, diaconus cardinalis Sanctae Luciae in Septa Solis, subscripsi. Ego Gregorius, diaconus cardinalis Sancti Angeli, subscripsi. Ego Joannes, diaconus cardinalis Sanctae Mariae Novae, subscripsi. Ego Guido, diaconus cardinalis Sanctae Mariae in Porticu, subscripsi. Ego Jacinctus, diaconus cardinalis Sanctae Mariae in Cosmydyn, subscripsi. Ego Petrus, diaconus cardinalis Sanctae Mariae in Via Lata, subscripsi.

Data Viterbii, per manum Roberti, Sanctae Romanae Ecclesiae presbyteri cardinalis et cancellarii, III Idus Julii, indictione IX, Incarnationis Dominicae anno 1146, pontificatus vero domni Eugenii III papae anno II.

CXXIII. Theobaldum episcopum laudat quod propter canonicorum bona a civibus occupata urbi suae sacrificiis interdixerit. Mandat ut excommunicationis sententiam eadem de causa in nobiles quosdam a Guidone presbytero cardinali pronuntiatam, observandam curet. (Anno 1146, Jul. 19.)[UGHELLI, Italia sacra, V, 785.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri T. Veronensi episcopo salutem et apostolicam benedictionem.

Ex parte communium filiorum Veron. canonicorum nobis significatum esse cognoscas, quod tu propter excessus civium ejusdem loci, qui bona et possessiones eorum violenter occupant, et contra justitiam detinent, in ipsa civitate divina celebrari officia prohibueris. Nos autem idem interdictum a te canonice factum ratum habentes, per apostolica tibi scripta praecipiendo mandamus, quatenus illud tam diu firmiter facias observari, quousque iidem pervasores praefatis canonicis omnia injuste ablata integre restituant, aut cum ipsis de querimonia eadem amicabiliter conveniant. Si vero aliquis sacerdotum ipsius loci contra interdictum ipsius loci divina celebrare officia praesumpserit, canonica censura ita eum coerceas, ut caeteri metum habeant. Praeterea Eleazarum et Pil. filium ejus; Aldericum quoque, Redaldum, Conradum, Mugeti filium, Bachel, Regrigium, Gilbertum, Ulbertum fratres Alberici pastoris, qui bona ipsorum canonicorum, sicut eorum querimonia indicat, et redditus contra justitiam detinent, districte commoneas, ut eadem omnia injuste detenta restituant, et de caetero ab eorum infestatione conquiescant. Quod si post commonitionem tuam contemptores exstiterint, canonicam de ipsis justitiam facias; postremo sententiam excommunicationis, quam ex mandato G. presbyteri cardinalis tunc apostolicae sedis legati in Gir. Grassum et filios ejus, Albertum quoque Surdum et fratrem ejus, atque alios quosdam pervasores bonorum Veronen. Ecclesiae canonice protulisti, per parochiam tuam, quousque satisfaciant, firmiter facias observari, nec eos aliquo modo absolvas donec eosdem canonicos ab eorum infestatione omnino expedias; illos quoque, qui castrum eorum de Pruno nuper combusserunt et homines ejusdem loci depraedati sunt, disticte commoneas, ut omnia ablata, et damna injuste illata cum integritate restituant, et ab ipsorum infestatione omnino desistant; quod si infra XL dies postquam praesentia scripta susceperis facere contempserint, in ipsos sententiam excommunicationis proferas, et quousque satisfaciant, per parochiam tuam firmiter facias observari.

Dat. Viterbii, XIV Kal. August.

CXXIV. A[rnoldo] Tridentino, L[othario] Vicentino, B[ellino] Patavino, episcopis, mandat ut nobiles quosdam occupata canonicorum Veronensium bona reddere cogant. (Anno 1146, Jul. 19.)[UCHELLI, Italia sacra, V, 785.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabilibus fratribus A. Tridentino episcopo, L. Vicent. et B. Paduano episcopis, salutem et apostolicam benedictionem.

Ex parte filiorum nostrorum canonicorum Veronens. querimoniam accepimus, quod comes Od. et filius ejus Pastro, et cognati ipsius, haeredes quoque et consanguinei, Hen. de Vico Aedri, et alii quidam parochiani vestri bona et possessiones Veronen. Ecclesiae violenter occupent, et injuste detineant. Quia igitur officii nostri est debitam eis justitiam exhibere, fraternitati vestrae per apostolica scripta praecipiendo mandamus quatenus infra XL dies postquam praesentia scripta susceperitis praefatos parochianos vestros districte commoneatis, ut eadem eis bona atque possessiones injuste ablatas cum integritate restituant, et de caetero nihil tale contra Veronen. Ecclesiam facere praesumant. Quod si post commonitionem vestram contemptores exstiterint, canonica eos censura coerceatis.

Dat. Viterbii, XIV Kal. August.

CXXV. Canonicis Veronensibus asserit castrum Ceretense a Widone presbytero cardinali iis adjudicatum. (Anno 1146, Jul. 19.)[UGHELLI, Italia sacra, V, 783.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis GILBERTO archipresbytero caeterisque Veronens. Ecclesiae canonicis, salutem et apostolicam benedictionem.

Officii nostri nos hortatur auctoritas ecclesias et ecclesiasticas personas affectione paterna diligere, et earum quieti et utilitati salubriter inposterum, auxiliante Domino, providere. Dilecti in Domino filii, vestris justis petitionibus gratum impertientes assensum, diffinitionem causae quae inter vos et venerabilem fratrem nostrum Tebaldum episcopum vestrum super castro Ceretae, ac villa, atque districta ejusdem loci agebatur a Widone presb. card. canonice factam ratam manere censemus, atque ipsum castrum cum eadem villa, et districto sicut vobis rationabiliter adjudicata sunt auctoritate apostolica confirmamus. Si quis autem hanc nostrae confirmationis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonitus, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, atque indignationem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus incurrat.

Datum Viterbii, XIV Kal. Augusti.

CXXVI. Episcopatum Tornacensem, e Noviomensium episcoporum potestate exemptum, petente Anselmo episcopo, confirmat. (Anno 1146, Jul. 24.)[MARLOT, Metropol. Rem., II, 350.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri ANSELMO Tornacensi episeopo, nostris manibus consecrato, ejusque successoribus canonice substituendis, in perpetuum.

Sacrosanctae Romanae Ecclesiae coelesti privilegio sibi collato semper licuit semperque licebit episcopales sedes divisas conjungere, etc. Tornacensis Ecclesia ex antiquo episcopalis sedes noscitur exstitisse, et pastorem proprium habuisse: cujus curam et administrationem quamvis Noviomensis episcopus longo tempore habuerit, non tamen Noviomensi Ecclesiae subjecta aut unita fuisse legitur; in qua multitudo hominum succrevit, ut necessario proprium debeat habere, etiamsi non antiquitus habuisset, et ab uno pastore propter distantiam eaedem Ecclesiae, sine gravi animarum periculo, regi non possunt. Sanctorum canonum constitutionibus et praedecessorum nostrorum felicis recordationis Urbani, Paschalis et Innocentii, qui hoc ipsum deliberaverunt, studio incitati, te, fratrum nostrorum communicato consilio, eidem Tornacensi Ecclesiae, Domino cooperante, pastorem providimus, et propriis tanquam B. Petri manibus in episcopatum consecravimus, et ad regendum populum illum, Domino auxiliante, transmisimus. Per praesentis itaque privilegii paginam legitimum perpetuum statuimus, ut Tornacensis Ecclesia deinceps ab omni Noviomensis episcopi subjectione libera, proprium semper episcopum sortiatur. Statuimus etiam ut quascunque possessiones, quaecunque bona eadem Tornacensis Ecclesia impraesentiarum juste et canonice possidet, et quae sibi jure pertinere noscuntur, seu quae in futurum largitione regum vel principum, oblatione fidelium, sive aliis justis modis, praestante Domino, poterit adipisci, firma tibi tuisque successoribus, et per vos eidem Ecclesiae firma et illibata permaneant.

Decernimus ergo ut nulli hominum liceat praefatam Ecclesiam temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare; sed omnia integra conserventur, vestris ac pauperum Christi usibus profutura, salva sedis apostelicae auctoritate. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hujus nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire praesumpserit, secundo tertiove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem Ecclesiae jura servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen. Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus signavi. Ego Guido presbyter cardinalis tituli S. Chrysogoni signavi. Ego Hubaldus presbyter cardin. tituli S. Praxedis signavi Ego Jordanus presbyt. cardin. tit. S. Susannae signavi.

Datum Viterbii IX Kalend. Augusti, indict. IX, Incarnationis Dominicae anno 1146, pontificatus vero domini Eugenii III papae anno II.

CXXVII. Ad Raimundum Petragoricensem episcopum ut clericos de Roca bovis curtis per excommunicationem compellat ad restituendam Cluniacensibus eam ecclesiam. (Anno 1146, Sept. 9.][D. BOUQUET, Recueil, XV, 441.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri RAYMUNDO Petragoricensi episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Ad tuam credimus notitiam pervenisse, quoniam nos controversiam quae inter dilectos filios nostros Cluniacenses monachos et clericos de Rocha-Boviscurtis ( La Rochebeaucourt ), super ecclesiam ipsius loci jamdiu agitata est, diligenter audivimus et cum fratribus nostris super ea diu contulimus. Auditis siquidem utriusque partis rationibus et diligenter inquisitis, quoniam ex utriusque partis confessione monachos fuisse in possessione cognovimus, judicavimus ut si monachi duobus aut tribus testibus idoneis in venerabilium fratrum nostrorum Lamberti Angolismensis et Geraldi Lemovicensis [praesentia], probaverint quod ipsi de possessione ejusdem ecclesiae violenter expulerunt, ipsa possessio eis restitueretur.

Nunc autem, sicut praefati fratres nostri litteris suis nobis significaverunt, Cluniacenses monachi probationem ipsam, juxta litterarum nostrarum tenorem, in eorum praesentia compleverunt, sed monachi ipsi, sicut litteris nobis significaverunt, qui restitutionem possessionis ab illo qui abbas dicitur, et aliis clericis qui praesentes aderant, secundum judicium nostrum (obtinere debuerant), minis et contumeliis repulsi, cum iterata querimonia ad nos remissi sunt. Quia igitur Cluniacensis monasterii justitiae minime deesse debemus, et eorumdem clericorum inobedientiam et contumaciam ulterius ferre non possumus, per apostolica tibi scripta mandamus atque praecipimus, quatenus, infra triginta dies postquam praesentia scripta susceperis, ecclesiam ipsam cum ornamentis et caeteris pertinentiis suis monachis Cluniacensibus plenarie restituas. Si vero clerici contradicere praesumpserint eos excommunicatos publice denunties, et tandiu excommunicatos teneas, donec, juxta mandatum nostrum, restitutio compleatur. Facta autem restitutione, si clerici qui ante monachorum expulsionem in ipsa ecclesia ordinati erant, de proprietate agere voluerint, in praesentia praefatorum episcoporum, juxta tenorem aliarum litterarum nostrarum, causa audiatur, et fine canonico terminetur. Alios autem clericos, qui post monachorum expulsionem in ipsa Ecclesia intrusi sunt, nequaquam ad causam de proprietate admitti volumus.

Datum Viterbii V Idus Septembris.

CXXVIII. Bulla pro monasterio Gellonensi. (Anno 1146, Sept. 18.)[ Gall. Chr. nov., VI, Instr. 280.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio UGONI abbati S. Guillelmi, ejusque fratribus tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuum.

Ex commisso nobis apostolatus officio tam vicinis quam longe positis existimus debitores, cumque omnes fratres communiter honorare ac diligere debeamus, et ecclesiis sibi commissis debitam conservare justitiam, propensiori tamen studio charitatis illos nos convenit confovere, quos ampliori morum honestate ac religionis nitore constat esse per Dei gratiam illustratos. Hujus rei gratia, dilecte in Domino fili Hugo abbas, tuis justis petitionibus clementer annuimus, et monasterium Sancti Guillelmi, in quo divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, et praesentis scripti privilegio communimus, statuentes ut quascunque possessiones, quaecunque bona idem coenobium in praesentiarum juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, liberalitate regum, largitione principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, praestante Domino, poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: In Lutevensi episcopatu fiscum Sancti Genesii Litenis, et ecclesiam Sancti Joannis cum villa, atque munitione sua, caeterisque pertinentiis suis; ecclesiam Sancti Martini cum fisco de Castris, ecclesiam Sancti Saturnini de Seiraz cum fisco, ecclesiam Sancti Felicis, ecclesiam Sancti Martini de Monte Petroso cum capellis suis, scilicet Sancti Petri de Monte Petroso, et Sanctae Mariae de Guarringa. In Biterrensi episcopatu, fiscum Miliaci cum ecclesia Sancti Guillelmi, ecclesiam Sancti Paragorii, ecclesiam Sancti Genesii de Campaniano, ecclesiam S. Joannis de Muro vetulo, cum capella ejusdem castri cum decimis et pertinentiis suis, ecclesiam S. Vincentii de Popiano cum pertinentiis suis. In episcopatu Nemansensi, prioratum S. Petri de Salve cum universis ecclesiis et pertinentiis suis, ecclesiam S. Petri de Mayrois cum pertinentiis suis, ecclesiam S. Guillelmi de Esperone, ecclesiam Sancti Martini de Beers cum pertinentiis suis. In episcopatu Agathensi, ecclesiam S. Martini de Caux cum decimis et aliis pertinentiis suis, ecclesiam S. Petri de Fontemartis cum pertinentiis suis. In episcopatu Magalonensi, ecclesiam S. Martini de Lundras, cum capella S. Girardi de castro Lundrensi, cum decimis caeterisque pertinentiis suis, ecclesiam S. Michaelis de Grimiano cum pertinentiis suis. In episcopatu Vivariensi, ecclesiam S. Hilarii et S. Martini cum appendiciis suis de Spedonia. In episcopatu Vapincensi, ecclesiam Sancti Desiderii de Ortamota, ecclesiam S. Petri de Ulmobel, cum appendiciis suis unitis coenobio monialium Vapincensium. In episcopatu Ruthenensi, ecclesiam Sanctae Mariae de Cornutio cum capella, et aliis pertinentiis suis, ecclesiam Sancti Stephani de Larsaco, ecclesiam Sanctae Eulaliae, ecclesiam Sanctae Mariae de Cisterna, ecclesiam S. Martini de Mauriaco, ecclesiam S. Amantii de Bruxa, ecclesiam S. Caprasii, ecclesiam S. Saturnini et S. Juliani de Creyssel, cum omnibus earum pertinentiis. In provinciis Hispaniae, in episcopatu Legionensi, villam quae vocatur Vallesalis cum omnibus quae beato Guillelmo ibidem pertinent. In episcopatu Austoricensi, ecclesiam S. Vincentii cum omnibus pertinentiis suis. In archiepiscopatu Bracharensi, ecclesiam Sanctae Mariae de Arriano cum omnibus pertinentiis suis, et cum aliis omnibus possessionibus quae sunt juris beati Guillelmi in provinciis Hispaniae.

Chrisma vero, oleum sanctum, consecrationes altarium vel ecclesiarum, atque ordinationes eorum qui ad sacros ordines fuerint promovendi, vel benedictiones abbatum, et quaecunque sacramenta ecclesiastica a Lutevensi suscipietis episcopo, si tamen catholicus fuerit, et gratiam atque communionem sanctae sedis apostolicae habuerit, et ea gratis et absque pravitate aliqua exhibere voluerit: alioquin liceat vobis catholicum quem malueritis adire antistitem, qui nostra fultus auctoritate quod postulatur indulgeat. Sepulturam quoque ipsius loci liberam esse concedimus, ut eorum qui se illic sepeliri deliberaverint devotioni et extremae voluntati, nisi forte excommunicati sint, nullus obsistat, salva justitia matricis ecclesiae. Obeunte autem te nunc ejusdem loci abbate, vel tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet subreptionis astutia seu violentia praeponatur, nisi quem fratres communi consensu, vel fratrum pars consilii sanioris secundum Deum et beati Benedicti Regulam providerint eligendum. Sententiam vero illam quam praedecessor noster felicis memoriae papa Urbanus inter vos et Anianenses monachos promulgavit, et scripto suo firmavit, ratam et inconvulsam manere censemus: adjicimus autem, ut nec episcopo, aut alicui ministrorum ejus liceat ipsum monasterium gravare. Praeterea pro beati Guillelmi reverentia interdicimus, quatenus nec episcopo, nec clericis, neque aliquibus personis facultas sit ab itinere quod ad ejusdem sancti Guillelmi ducit ecclesiam viatorem quemlibet in eundo vel redeundo violenter retrahere vel dolosis machinationibus disturbare. Concedimus quoque ut ejusdem S. Guillelmi abbas vel monachi in gravaminibus suis sedem apostolicam licenter appellent, et juxta praedecessorum nostrorum institutionem ab omni conditione vel saeculari dominatione ipsum monasterium liberum sit. Porro ecclesiae Sancti Bartholomaei et S. Laurentii, si eas dioecesanus episcopus indebite gravare voluerit, appellandi sedem apostolicam liberam permiitimus facultatem. Appellatione vero interposita, nullus in eisdem locis divina possit officia prohibere.

Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat eumdem locum temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, vel minuere, etc.Ego Oddo diaconus card. S. Georgii ad Velum Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episc. sig. Ego Guido presbyter cardinalis tit. S. Grisochoni sig. Ego Umbaldus presbyter cardinalis tit. SS. Joannis et Pauli sig. Ego Aribertus presbyter cardinalis tit. S. Anastasiae sig. Ego Julius presbyter cardinalis tit. S. Marcelli sig. Ego Jordanus presbyter cardinalis tit. S. Susannae sig. Ego Theodeuvinus Sanctae Rufinae episcopus sig. Aureum sig. Ego Octavianus diac. card. S. Nicolai in Carcere Tulliano sign. Ego Joannes diac. card. Sanctae Mariae Novae sign. Ego Petrus diac. cardin. Sanctae Mariae in via Lata sign.

Datum Viterbii per manum Baronis S. R. E. subdiaconi XV Kalend. Octobr., indict. X, Incarnationis Dominicae anno 1146, pontificatus vero domni Eugenii III papae anno secundo.

CXXIX. Privilegium pro Ecclesia Sancti Zenonis Hallensis. (Anno 1146, Sept. 22.)[ Monumenta Boica, III, 534.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis, HENRICO praeposito Ecclesiae Sancti Zenonis Hallensis, ejusque fratribus tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuum.

Quoniam sine verae cultu religionis nec charitatis unitas potest subsistere, nec Deo gratum exhiberi servitium, expedit apostolicae auctoritati religiosas personas diligere, et earum quieti, auxiliante Domino, providere. Eapropter, dilecti in Domino filii, venerabilis fratris nostri Conradi Salisburgensis archiepiscopi precibus inclinati, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et praefatam S. Zenonis ecclesiam, in qua divino mancipati estis obsequio, sub B. Petri et nostra protectione suscipimus et praesentis scripti privilegio communimus; imprimis statuentes ut ordo canonicus secundum B. Augustini Regulam perpetuis ibi temporibus inviolabiliter observetur. Quascunque praeterea possessiones, quaecunque bona tam ex dono praefati archiepiscopi fundatoris loci vestri, quam aliorum Dei fidelium, inpraesentiarum juste et canonice possidetis, aut in futurum concessione pontificum, liberalitate regum, largitione principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, praestante Domino, poteritis adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: Curtem sitam ante portam ejusdem ecclesiae cum appendiciis suis; et praedium quod dicitur Suante ex dono ipsius archiepiscopi; quidquid juris habetis in decima salis qui coquitur de fonte Hallae; ex dono Ebonis, Facconis, et Babonis, aquas quas in eodem fonte ad sal coquendum habetis; praedium situm in loco qui dicitur Occhein, cum appendiciis suis: ex dono Sigbotonis praedium quod dicitur Unchen; ex dono Henrici filii Etechonis et fratris ejus praedium quod dicitur Nuterppoiim cum omnibus pertinentiis. Statuimus, ut in ecclesiis vestris, in quibus fratres vitam canonicam professi degunt, nulli omnino post factam in locis vestris canonicam professionem exinde liceat, sine communi congregationis permissione, discedere: discedentem vero nullus audeat retinere. Si vero post secundam vel tertiam commonitionem redire contempserit, liceat ejusdem loci praeposito canonicam in eum proferre sententiam. Sane ipsa plebs Hallensis, sicut a jam dicto archiepiscopo canonice statutum est, a nullo successorum suorum vobis auferatur, sed in dispositione praepositi vestri permaneat. Ad haec adjicientes statuimus, ut capellae, quae infra terminos parochialis ecclesiae Hallensis fundatae sunt, sicut ab ipso archiepiscopo rationabiliter provisum est, eidem matrici ecclesiae subjaceant. In futuro autem, absque assensu praepositi vestri, novas in ipsa parochia capellas aedificari prohibemus, salva nimirum sedis apostolicae et proprii episcopi auctoritate. Sepulturam quoque ipsius loci liberam esse decernimus, ut eorum, qui se illic sepeliri deliberaverint, devotioni et extremae voluntati, nisi forte excommunicati sint vel interdicti, nullus obsistat; salva justitia matricis ecclesiae. Obeunte vero te, nunc ejusdem loci praeposito, vel tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet subreptionis astutia seu violentia praeponatur, nisi quem fratres communi consensu, vel fratrum pars consilii sanioris secundum Dei timorem et B. Augustini Regulam providerint eligendum.

Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefatum locum temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare; sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate, et dioecesani episcopi canonica justitia et reverentia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hujus nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus, sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen.

Datum Viterbii per manum Baronis sanctae Romanae Ecclesiae subdiaconi, X Kal. Octobris, indict. X, Incarnationis Dominicae anno 1146, pontificatus vero domni Eugenii papae III anno II.

CXXX. Privilegium pro ecclesia S. Donationi Brugensi. (Anno 1146, Oct. 25.)[MIRAEUS, Opp. diplom. III, 44.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis ROGERIO praeposito caeterisque fratribus Brugensis ecclesiae Sancti Donatiani, tam praesentibus quam futuris, canonice substituendis, in perpetuum.

Commissae nobis apostolicae sedis nos hortatur auctoritas, ut locis et personis ejus auxilium devotione debita implorantibus tuitionis praesidium impendere debeamus. Quia sicut injusta petentibus nullus est tribuendus effectus, sic legitima desiderantium nulla est differenda petitio, praesertim eorum qui cum honestate vitae, et laudabili morum compositione gaudent omnipotenti Domino deservire. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis petitionibus clementer annuimus et praefatam Beati Donatiani Brugensem ecclesiam, in qua divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, et praesentis scripti privilegio communimus, statuentes, ut quascunque possessiones, quaecunque bona eadem ecclesia in praesentiarum juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, liberalitate regum, largitione principum, oblatione fidelium, sive aliis justis modis, praestante Domino, poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: In episcopatu Tornacensi altaria Dudasela, Utkerca, Orscamp, cum appendiciis suis, altaria Sancti Michaelis et Sanctae Crucis, Suenkerka, Clemeskerka, Zuevenzela, Arricta. In episcopatu Morinensi Widescat, Kemla, cum universis decimis et terris sibi pertinentibus; Hema cum appendiciis suis, Dixmutha et Clarck, duas partes decimae de Formasela et Diesbusc, et de novalibus ejusdem terrae. Similiter cancellariam comitis Flandriae, quemadmodum pia devotione a Roberto comite ecclesiae tuae concessa est et scripto suo firmata, et ecclesia ipsa eam hactenus quiete tenuit.

Obeunte vero te, nunc ejusdem loci praeposito, vel tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet subreptionis astutia seu violentia praeponatur, nisi quem fratres ejusdem Ecclesiae secundum Dominum canonice providerint eligendum. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat eamdem ecclesiam temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, nec altaria ad ipsum pertinentia, vel ministros eorum quibuslibet indebitis vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate et dioecesanorum episcoporum canonica justitia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem Ecclesiae justa servantibus, sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen. Ego Eugenius Catholicae Eccl. episc. Ego Theodwinus Sanctae Rufinae episc. Ego Guido presbyter cardin. tit. Sancti Chrysogoni. Ego Guido presb. card. tit. Sanctorum Laurentii et Damasi. Ego Aribertus presbyter card. tit. Sanctae Anastasiae. Ego Julius presb. card. S Marcelli. Ego Jordanus presb. card. tit. S. Susannae. Ego Octavianus diac. card. S. Nicolai in Carcere Tulliano. Ego Gregorius diac. card. S. Angeli Ego Guido diacon. cardinal. S. Mariae in Porticu. Ego Jacinthus diac. cardin. S. Mariae in Cosmedino.

Datum Viterbii per manum Bavonis sanctae Romanae Ecclesiae subdiaconi, VIII Kalend. Novembris, indictione X, Incarnationis Dominicae anno 1146, pontificatus vero domni Eugenii papae III anno secundo.

CXXXI. Ad abbatem et monachos Beccenses. (Anno 1146, Dec. 10.)[MANSI, Concil., XXI, 682.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis LEARDO, abbati Beccensi ejusque fratribus, salutem et apostolicam benedictionem.

Officii nostri nos hortatur auctoritas ut quos erga sanctam Romanam Ecclesiam, et nos ipsos devotiores esse cognoscimus propensius diligamus et suam eis justitiam sedis apostolicae munimine confirmemus. Hujus rei gratia, dilecti in Domino filii, venerabilis fratris nostri Rotrodi Ebroicensis episcopi precibus inclinati, vestris justis postulationibus gratum impertimur assensum, et possessionem ecclesiae Sanctae Trinitatis de Bellomonte cum omnibus pertinentiis suis a venerabili fratre nostro H. Rothomagensi archiepiscopo canonice vobis adjudicatam auctoritate vobis apostolica confirmamus et praesentis scripti munimine roboramus. Salvis nimirum praebendis canonicorum superstitum. Si quis autem, hanc nostrae confirmationis paginam sciens, contra eam venire tentaverit, secundo tertiove commonitus, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, atque indignationem Dei omnipotentis et beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus incurrat.

Data Viterbii, IV Idus Decemb.

CXXXII. Privilegium pro monasterio Petriburgensi. (Anno 1146, Dec. 17).[Hugonis-Candidi, Hist. coenob. Burgensis, p. 78, ap. SPARKE, Hist. Angl. script. ]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio MARTINO Burgensi abbati, ejusque fratribus tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuum.

Desiderium quod ad religionis propositum et animarum salutem pertinere dignoscitur animo nos decet libenti concedere, et petentium desideriis congruum impertiri suffragium. Eapropter, dilecte in Domino fili Martine abbas, quoniam per multos labores apostolorum limina et nostram praesentiam devotione debita visitasti, tuis et fratrum tuorum justis postulationibus clementer annuimus, et Beati Petri apostolorum principis ecclesiam Burgensem, in qua divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, et praesentis scripti privilegio communimus; satuentes ut quascunque possessiones, quaecunque bona eadem ecclesia in praesentiarum juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, praestante Domino, poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant, in quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: In Norhamtunescire, Burch, quae antiquitus Meede Shamstede vocabatur, ubi ipsum monasterium situm est, cum capellis, mercato, theloneo, cuneo monetae, cum paludibus, bosco et caeteris appendiciis suis. In Farseta, duo piscatores cum duabus mansuris terrae, et duas naves in Whitlesmere; castra cum ecclesia et capellis eidem ecclesiae adjacentibus, cum molendinis et omnibus pertinentiis suis; Witheringtun et Waltun cum appendiciis suis, Glinton et Peikirke cum ecclesia et capellis, cum theloneo de Depinges et Peikirc, cum piscatura et caeteris appendiciis suis, Pilesgate cum appendiciis suis; in ecclesia de Bernake decem solidos, in Stanford quinquaginta novem mansuras terrae, cum terris, molendinis, ecclesiis, theloneo, cuneo monetae. In eadem villa in Lincolnescire septem mansuras, Tinguellam cum ecclesia, molendino, et caeteris appendiciis suis; Undele cum ecclesia et capellis, et cum toto jure eidem villae adjacente, quod Etehundred vocatur, cum molendino, mercato, theloneo, nemoribus et appendiciis suis. Eisetuna cum molendinis et pertinentibus suis. Wermingtune cum ecclesiis, molendinis et caeteris pertinentibus suis. Heteringe cum ecclesia molendino, et pertinentiis suis. In Hirtlingburch decem hidas, cum ecclesia, molendino et pertinentiis suis. In Stanwiggatres hidas cum ecclesia, molendino et pertinentiis suis. In Haldewincla tres hidas, cum ecclesia et pertinentiis suis. Coringham cum ecclesia, molendinis et caeteris pertinentiis suis, scilicet Beinfield, Driffeld, Middletum, cum foresto, Pithesle cum ecclesia, molendinis et pertinentiis suis. In Northamptun, sexdecim mansuras. In Lincolnesire, Scotere cum ecclesia, molendinis et pertinentiis suis, videlicet Nortorps, Scaltorp, Fhiskertun cum ecclesia et suis pertinentiis. In Hoylande, tres carrucatas terrae, cum salinis. In Walecote septem carrucatas terrae. In Turlebi carrucatam unam et tres bovatas terrae, cum ecclesia et pertinentiis suis. In civitate Lincolniae quatuor mansuras. In Graham ( mansuras, S. W.) mansuram et terram, quam Colgrim dedit ecclesiae Burch. In Torkeseies octodecim leugas de prato, et piscaturam unam, et unam mansuram. In Notinghamsire, Colingham cum ecclesiis, molendinis, piscaturis et appendiciis suis. In Huntedunescire, Alwoltum cum ecclesia, molendinis, teloneo navium, et pertinentiis suis. Flettona cum ecclesia et pertinentiis suis. In burgo Hunteduniae terram Godrici Lefled. In Leicestresire, Estun cum ecclesia de Brynehirst, cum molendino et caeteris appendiciis suis. In Lenna mansuram unam. In Wella quatuor millia anguillarum singulis annis. In Cloptuna unam virgatam terrae. Haec etiam quae ab ipso monasterio in feodo tenentur nihilominus duximus adnotanda: Feudum Viz Ansketilly de Sancto Medardo, Thornawe (Thornehage S.), Witeringa, Sibertune, Estune, Angostebi cum appendiciis eorum; feudum Rogeri infantis, de Torpel, Ufferwrthe (Ufforde S. W. ut jam perperam vocatur), Pilktune cum appendiciis suis et terram quam habet in Mokeseie; feudum Ascelini de Watervilla, Torp, Marham, Uptun cum eorum appendiciis; feudum Radulfi filii Willelmi, Ludintun, Messingham cum eorum appendiciis; feudum Galfridi infantis, Gunnetorp, Suttorp et terram quam habet in Stokes cum appendiciis eorum; feudum Galfridi de la Mare, Makeseie, Turlebi cum appendiciis eorum; feudum Radulfi de Neovilla, Scotuna, Malmintun cum appendiciis eorum; feudum Rogeri Malfet (Malfe W.), Wodeford cum appendiciis suis; feudum Roberti Frehlle, Dalmtun cum appendiciis suis; feudum Willelmi de Lwetot, Cloptuna cum appendiciis suis; feudum Roberti Marmiun Langetun, Pokebroc cum appendiciis eorum; feudum Gaufridi de Winchestreia, Armestun, Burchle (Burgelai, S. et W.); feudum Gilberti Fawele, Roberti de Fisi, Subtuna (Suttona S. W.), cum appendiciis suis; feudum Rogeri de Miletuna cum appendiciis suis; feudum Radulfi de Tot, in Pastona; feudum Walonis in eadem villa cum appendiciis suis, feudum Isenbardi, Paple (Pappelai, S.) cum appendiciis suis; feudum Wirmundi, Stokes cum appendiciis suis; feudum Ingelrammi, in eadem villa; feudum Roberti de Oili, Craneford; feudum Ricardi Engaine, Benigfeld; feudum Willelmi Engaine, Haregrave cum appendiciis suis; feudum Theobaldi, Brinighirst (Brenehirst, S.) cum appendiciis suis; feudum Godefridi de Camberei Plumbetere (Plumbetre, S. W.), Berham cum appendiciis suis; feudum Roberti de Guineges, Careby cum appendiciis suis, feudum Gaufridi de Neovilla, Walecote cum appendiciis suis; feudum Eylsi, Helpetune cum appendiciis suis. In Winewich tenementum Brithwoldi (Brutwaldi, S. W.); feudum Pancewolt in Estona; feudum Anseredi (Ansredii, S. W.) in Overtona et in Torp. In Ermestun tenementum Turiei. In Kirkefeld (Chirchefeld, S. W.) et Wermingtun, et Undele tenementum Viviani; in Wodecroft tenementum Osberni; in Muscam tenementum Geroldi.

Libertates a regibus Angliae eidem monasterio pia devotione concessas et scripto eorum firmatas, atque antiquas et rationabiles ipsius monasterii consuetudines vobis nihilominus confirmamus. Obeunte vero te, nunc ejusdem loci abbate, vel tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet subreptionis astutia vel violentia praeponatur, nisi quem fratres communi consensu, vel fratrum pars consilii sanioris, secundum Dei timorem et beati Benedicti Regulam, providerint eligendum. Praeterea praedecessoris nostri sanctissimi papae Gregorii vestigiis inhaerentes, missas publicas ab episcopo in vestro coenobio fieri omnino prohibemus, ne in servorum Dei recessibus, et eorum receptaculis, ullis popularibus occasio praebeatur conventibus, vel mulierum fiat novus introitus, quod omnino non expedit animabus eorum. Nec audeat episcopus potestatem habere imperandi, nec aliquam ordinationem quamvis levissimam faciendi nisi ab abbate loci fuerit rogatus, quatenus monachi semper maneant in abbatum suorum potestate nullusque monachum sine testimonio vel concessione abbatis sui in ecclesia aliqua teneat, vel ad aliquem promoveat ordinem.

Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefatum coenobium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu aliquibus vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur, eorum pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate et dioecesanorum episcoporum canonica justitia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen. Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus subscripsi. Ego Conradus Sabinensis episcopus subscripsi. Ego Albericus Ostiensis episcopus subscripsi. Ego Imarus Tusculanus episcopus subsripsi. Ego Guido presbyt. cardinalis subscripsi. Ego Hubaldus presbyter cardinalis Sanctae Anastasiae subscripsi. Ego Bernardus presb. cardinalis subscripsi. Ego Oddo diaconus cardinalis subscripsi. Ego Damianus diaconus subscripsi. Ego . . . . . . . Nicolai in Carcere Tulliano subscripsi.

Datum Viterbii per manum Guidonis sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis et cancellarii, decimo sexto Kalendas Januarii, indictione decima, Incarnationis Dominicae anno millesimo centesimo quadragesimo sexto; pontificatus vero domni Eugenii III papae anno secundo.

CXXXIII. Privilegium pro eodem manasterio. (Anno 1146, Dec. 20.)[Hugonis Candidi Hist. coenob. Burgensis, p. 82, ap. SPARKE, Hist. Angl. Script., p. 82.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio MARTINO Burgensi abbati, ejusque fratribus tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuum.

Quoties illud a nobis petitur, quod religioni et honestati convenire dignoscitur, animo nos decet libenti concedere, et petentium desideriis congruum impertiri suffragium. Eapropter, dilecte in Domino fili Martine abbas, quoniam per multos labores apostolorum limina et nostram praesentiam devotione debita visitasti, tuis et fratrum tuorum justis postulationibus clementer annuimus, et ea quae de jure vestro sacristiae vestri monasterii devotionis intuitu rationabili providentia concessistis, et nos concedimus, et praesentis scripti pagina confirmamus. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: Capellas parochiae de Burch, de Torp, de Pastun, Oxneya, ecclesias de Kateringa (Castere W., Catere C., at S. Keterniga recte ), de Wermingtun, (hic S. addit de Peikircha ), de ecclesia de Undele, unam marcam argenti. De ecclesia de Bernak decem solidos; de Marham decem solidos; de terra de Groham unam marcam; de Hirtlingburch, de Aldewincle, et de Stanwigge duas partes decimae dominii; de Thornhage et de Witering duas partes decimae dominii Galfridi de Sancto Medardo; duas partes decimae Rogeri de Torpel, Yvonis de Gunnetorp, Galfridi Fawel, Ascelini de Tot, Roberti Peverel, Turoldi de Miltun, Hugonis de Gimiges, Guidonis Malfet, Willelmi de Cloptune; Martini de Pappele, Rogeri de Wodecroft, Gilberti de Bernoke, Galfridi filii Sucin, Radulfi de Glinton, Richardi Salide de Badinton ( et Selide de Badingtona S. fol. 100), Roberti de Wauton, Roberti de Wodecroft; de Soca de Glinton, et totam decimam dominii Gilberti clerici de Uffewrte. De Alurico de Witherington duos solidos, de Ansfrido de Turlebi duodecim denarios, de Odone de Witheringtun duodecim denarios, Pilergate cum soca, ecclesiam de Castre, cum capellis et decimis, et terris et omnibus ad eam pertinentibus, terram Alsuarti de Burch, et quindecim acras juxta grangias abbatis de Burch; paludes de Wodehithe ( Wudehyda S. ) usque ad Lawe, terram Godrici Lefled in Huntendon (Huntendone), servitium Alurici caementarii; Aelredi sutoris ( Egelredi S. ), Gualteri Anglici, Lefwini ( Leawini S. ) carpentarii, Godwinicarlet Sinodi foci ( Coci S. Sinothi Coci W. ), Alarici, Normanni secretarii. De Roberto de Wodecroft septem solidos pro una mansura in Burch, et pro terra quam tenet in soca de Glintun, et pro terra quam Bonde tenet in Peikirke duos solidos, terram quae fuit Litlebrandi in Burch et duas domos, quas tenet Ulricus (Alfricus S.) sacerdos. De Radulfo ( omnia usque ad, Nullus ergo rex desiderantur in S. ) de la Mare unoquoque anno decem solidos, quinque autem in Dominica Ramorum Palmarum, ad celebrandum anniversarium domni Turoldi abbatis, quinque vero ad festivitatem Sancti Michaelis pro anima uxoris suae. De Guidone de Miltun quinque solidos. Haec privilegia et munitiones abbas Martinus Romae acquisivit. Et quia stylus noster adhuc in his est, nullus ergo rex, vel princeps seu quaelibet persona potens, ecclesiastica vel saecularis, haec eadem bona ab officio sacristiae temere removere, auferre, retinere, minuere, seu quibuslibet molestiis fatigare praesumat. Sed si quid ibi mutandum, augendum vel minuendum fuerit, abbatis et communi fratrum, vel sanioris partis consilio et assensu fiat. Si quis autem contra hujus nostrae constitutionis paginam sciens temere venire praesumpserit, a sacratissimo corpore ac sanguine Dei ac Domini nostri Jesu Christi alienus fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Amen, amen, amen. ( Eugenio caeterisque praenominatis in superiori bulla subscribentibus. )

Datum Viterbii per manum Guidonis sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis et cancellarii, decimo tertio Kalendarum Januarii, indictione decima, Incarnationis Dominicae anno millesimo centesimo quadragesimo sexto, pontificatus vero domni Eugenii III papae anno secundo.

CXXXIV. Ad T[heobaldum] episcopum Veronensem.--Monet ut excommunicationem in canonicorum hostes editam a presbyteris Runchensibus et aliis observari jubeat. (Anno 1146, Dec. 23.)[UGHELLI, Italia sacra, V, 785.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri T. Veronen. episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Memoriter te credimus retinere, quod excommunicationem in persecutores Veronensis Ecclesiae, et interdictum civitatis a te canonice promulgatum sedis apostolicae auctoritate firmavimus, et firmiter teneri praecepimus. Sed, sicut accepimus, ipsum interdictum et excommunicatio nec a presbyteris de Runcho, nec a multis aliis servatur. Quia igitur parum proderit sacrilegos interdicere, vel excommunicare, si sententia observata non fuerit, per apostolica tibi scripta mandamus, atque praecipimus quatenus illud, et illam etiam quam in presbyteros de Runcho pro contemptu et inobedientia canonice promulgasti, usque ad condignam satisfactionem observari firmiter facias. De aliis quoque presbyteris qui eam observare contempserunt, secundum institutionem canonum nihilominus justitiam facias, et Odel. et Saccetum et Eleazamur ab infestatione canonicorum cessare ecclesiastica censura coerceas. Tu quoque eorumdem fratrum tuorum pro debito tui officii paci et tranquillitati studiose provideas.

Dat. Viterbii, X Kal. Januar.

CXXXV. Ad L[otharium] episcopum Vicentinum.--Ut de archipresbytero S. Bonifacii, qui excommunicatis communicaverit, poenas capiat. (Anno 1146, Dec. 23.)[UGHELLI, Italia sacra, V, p. 786.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri L. Vicentino episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Perlatus est clamor ad aures nostras, quod archipresbyter S. Bonifacii quibusdam malefactoribus, pro damnis et injuriis Veronen. Ecclesiae illatis excommunicatis, communicare praesumit, et uni etiam ex ipsis temerario ausu crucem imposuit, in quo quantum deliquerit fraternitati tuae non credimus esse incognitum. Quocirca per apostolica tibi scripta mandamus atque praecipimus, quatenus talem de ipso archipresbytero justitiam facias, ut ipse praesumptionis suae dignam sentiat ultionem, et alii suae correctionis exemplo similia timeant perpetrare.

Dat. Viterbii, X Kal. Jan

CXXXVI. Privilegium pro monasterio S. Georgii in Prufeningensi dioecesi. (Anno 1146, Dec. 23.)[HUND., Metropol. Salisburg., III, 132.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis ERBONI abbati monasterii S. Georgii Brufeningensis, ejusque fratribus tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuum.

Ad hoc universalis Ecclesiae cura nobis a provisore omnium bonorum Deo commissa est, ut religiosas diligamus personas, et beneplacentem Deo religionem studeamus modis omnibus propagare. Nec enim ideo gratus aliquando famulatus impenditur, nisi ex charitatis radice procedens, a pravitate fuerit conservatus. Oportet ergo omnes Christianae fidei amatores religionem diligere, et loca venerabilia cum ipsis personis, divino officio mancipatis attentius confovere, ut nullis pravorum hominum agitentur molestiis, vel importunis angariis fatigentur. Hujus rei gratia, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et praefatum beati Georgii Brufeningensis monasterium, in quo divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et praesentis scripti privilegio communimus, statuentes ut quascunque possessiones, quaecunque loca, ab Ottone bonae memoriae Babenbergensi episcopo, et Engilberto successore ejus, canonice vestro monasterio sunt oblata, aut inposterum ab eorum successoribus, sive ab aliis Dei fidelibus simili modo, seu concessione pontificum, liberalitate regum, lagitione principum, oblatione fidelium aut etiam rationabilibus aliis modis, praestante Domino, eidem loco conferri contigerit, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: Ecclesiam Schambach, Homburch cum appendiciis, Gebenpach cum appendiciis, Oberdorf cum vineis adjacentibus, ecclesiam Neunkirchen, Irenreut, Dietpurgreut cum appendiciis suis; Avve, Achebach, Buche, Bruckedorf. Sane laborum vestrorum quos propriis manibus et sumptibus colitis, sive de nutrimentis vestrorum animalium, nullus omnino a vobis decimas exigere praesumat. Adjicimus etiam ut in ecclesiis quae in fundo monasterii vestri sunt, liceat vobis honestos eligere sacerdotes, qui nimirum per vos episcopo praesententur, atque si idonei fuerint, ab eodem episcopo curam animarum suscipiant eique de spiritualibus, vobis vero de temporalibus respondeant. Quod si commune in terra illa fuerit interdictum, exclusis ab ecclesia vestra excommunicatis et interdictis, clausis januis, liceat vobis submissa voce divina officia celebrare. Sepulturam quoque ejusdem monasterii liberam esse concedimus, ut eorum, qui se illic sepeliri deliberaverint, devotioni et extremae voluntati, nisi forte excommunicati vel interdicti sint, nullus obsistat; salva justitia matricis ecclesiae.

Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat praefatum monasterium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, imminuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate et dioecesani episcopi canonica justitia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve personas hujus nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus, sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen. Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus subscripsi. Ego Theodewinus S. Rufinae episcopus ss. Ego Gregorius presb. card. tit. S. Calixti ss. Ego Guido presb. cardinal. tit. Sancti Chrysogoni ss. Ego Ubaldus presb. card. tit. Sanctorum Joannis et Pauli ss. Ego Aribertus presb. card. S. Anastasiae ss. Ego Julius presb. card. tit. S. Marcelli ss. Ego Imarus Tusculanus episcopus ss. Ego Otto diac. card. tit. S. Georgii ad Velum Aureum ss. Ego Guido in Romana Ecclesia altaris minister ss. Ego Joannes diac. card. S. Mariae Novae ss. Ego Guido diac. card. S. Mariae in Porticu ss.

Datum Viterbii per manum Guidonis sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis cancellarii, X Kal. Jan., indictione X, Incarnationis Dominicae anno 1146, pontificatus vero domni Eugenii papae III anno II.

CXXXVII. Privilegium pro monasterio S. Margarethae Osterhovensi. (Anno 1146, Dec. 23.)[ Monumenta Boica, XII, 334.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis TRUTHMARO praeposito Osterhoven. ecclesiae Sanctae Margaritae, ejusque fratribus, tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuum.

Quoniam sine verae cultu religionis charitatis unitas non potest subsistere, nec Deo gratum exhiberi officium, expedit apostolicae auctoritati religiosas personas diligere, et earum loca pia protectione munire. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et ecclesiam, in qua divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, et praesentis scripti privilegio communimus, statuentes ut quascunque possessiones, quaecunque bona in praesentiarum juste et canonice possidetis, aut in futurum concessione pontificum, liberalitate regum, largitione principum, seu aliis justis modis, praestante Domino, poteritis adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. Sane laborum vestrorum, quos propriis manibus aut sumptibus colitis, sive de nutrimentis animalium vestrorum, nullus omnino a vobis decimas exigere praesumat. Statuimus quoque, ut Ordo canonicus secundum B. Augustini Regulam et institutionem fratrum Praemonstratensium perpetuis ibi temporibus inviolabiliter observetur. Addentes etiam interdicimus, ut nemini professionis vestrae facultas sit, alicujus levitatis instinctu, vel arctioris religionis obtentu, sine praepositi vel congregationis vestrae licentia de claustro discedere; quod si discesserit, nullus episcoporum, nullus abbatum, nullus omnino hominum, sine communium litterarum cautione eum audeat retinere. Si vero secundo tertiove vocatus redire contempserit, liceat ejusdem loci praeposito canonicam in eum proferre sententiam. Liceat quoque vobis in communi interdicto ipsius terrae, exclusis excommunicatis et interdictis, submissa voce officia celebrare. Porro sacramenta ecclesiastica a dioecesano suscipietis episcopo, siquidem catholicus fuerit, et gratiam atque communionem apostolicae sedis habuerit, eaque vobis gratis et sine pravitate aliqua voluerit exhibere; alioquin catholicum quemcunque malueritis adeatis antistitem, qui nimirum nostra fultus auctoritate, quod postulatur indulgeat. Prohibemus insuper, ut nullus advocatus locum vestrum sive homines, vel bona ad ipsum pertinentia, injustis aut indebitis audeat exactionibus fatigare. Sepulturam quoque ipsius loci liberam esse concedimus, ut eorum, qui se illic sepeliri deliberaverint, devotioni et extremae voluntati, nisi forte excommunicati vel interdicti fuerint, nullus obsistat: salva justitia matricis ecclesiae.

Decernimus igitur, ut nulli omnino hominum liceat praefatam Ecclesiam temere perturbare aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, vel quibuslibet vexationibus fatigare; sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate et dioecesani episcopi canonica justitia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non reatum suum satisfactione congrua correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus, sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen.

Datum Viterbii, X Kal. Januarii, indict. X, anno Domini 1146, pontificatus domni Eugenii III papae anno II.

CXXXVIII. Privilegium pro monasterio Windbergensi. (Anno 1146, Dec. 23.)[HUND., Metropol. Salisb., III, 490.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis GEBEHARDO praeposito ecclesiae de Wideberg, ejusque fratribus tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuum.

Desiderium, quod ad religionis propositum et animarum salutem pertinere cognoscitur, animo nos decet libenti concedere, et petentium desideriis congruum impertiri suffragium. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et praefatam ecclesiam, in qua divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, et praesentis scripti privilegio communimus, statuentes, ut quascunque possessiones, quaecunque bona in praesentiarum juste et canonice possidetis, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, Deo propitio, poteritis adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: Ecclesiam videlicet Saizcoviae cum adjacente allodio et omnibus pertinentiis suis, silvam quoque adjacentem monti vestro in Mulbacensi via; Virlebach cum omnibus pertinentiis suis; Embra cum pertinentiis suis; Syrinchke cum pertinentiis suis; Mainckoven cum pertinentiis suis; Vennebach cum suis pertinentiis. Sancimus etiam juxta devotionem bonae memoriae Alberti comitis, vestrae ecclesiae fundatoris, ut ille qui de progenie sua major natu fuerit, locum vestrum et bona ad eum pertinentia pro salute animae suae a pravorum incursione defendat et nullus in eis exactiones imponat. Quod si inutilis fuerit, liceat vobis ipsum consilio Babergensis episcopi ab ipsa defensione removere, et alium idoneum substituere. Sane laborum vestrorum quos propriis manibus aut sumptibus colitis, sive de nutrimentis vestrorum animalium, nullus omnino a vobis decimas exigere praesumat. Statuimus quoque ut Ordo canonicus secundum B. Augustini Regulam et institutionem fratrum Praemonstratensium perpetuis ibi temporibus inviolabiliter conservetur. Ad lentes etiam interdicimus, ut nemini vestrae professionis facultas sit, alicujus levitatis instinctu, vel arctioris religionis obtentu, sine licentia praepositi vel congregationis vestrae de claustro discedere. Quod si discesserit, nullus episcoporum, nullus abbatum, nullus monachorum absque communium litterarum cautione eum audeant retinere. Si vero secundo tertiove vocatus redire contempserit, liceat ejusdem loci praeposito canonicam in eum proferre sententiam. Liceat quoque vobis, in communi interdicto ipsius terrae, exclusis excommunicatis et interdictis, submissa voce divina officia celebrare. Porro sacramenta ecclesiastica a dioecesano suscipietis episcopo, siquidem catholicus fuerit, et gratiam atque communionem apostolicae sedis habuerit, eaque vobis gratis et sine pravitate voluerit exhibere; alioquin catholicum quemcunque malueritis adeatis antistitem, qui nimirum nostra fultus auctoritate, quod postulatur indulgeat. Sepulturam quoque ipsius loci liberam esse concedimus, ut eorum, qui se illic sepeliri deliberaverint, devotioni et extremae voluntati, nisi forte excommunicati vel interdicti sint, nullus obsistat, salva justitia matricis ecclesiae.

Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat praefatam ecclesiam temere perturbare aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, aut aliquibus vexationibus fatigare; sed omnia conserventur eorum, pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate et dioecesani episcopi canonica justitia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei ac Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus, sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen.

Datum Viterbii per manum Guidonis sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis et cancellarii, X Kal. Januarii, indictione X, Incarnationis Dominicae anno 1146, pontificatus vero domni Eugenii III papae anno II.

CXXXIX. Privilegium pro monasterio Sanctae Mariae Abbendonensi. (Anno 1146, Dec. 23.) Monasticon Anglicanum, I, 107.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis INGULFO abbati monasterii Sanctae Mariae de Abbendona, ejusque fratribus tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis in perpetuum, salutem.

Piae postulatio voluntatis effectu debet sequente compleri, quatenus et devotionis sinceritas laudabiliter enitescat, et utilitas postulata, vires indubitanter assumat. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et praefatam Sanctae Dei Genitricis ecclesiam, in qua divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et praesentis scripti privilegio communimus, statuentes ut quascunque possessiones, quaecunque bona inpraesentiarum juste et canonice possidetis aut in futurum, concessione pontificum, liberalitate regum, largitione principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, praestante Domino, poteritis adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: Ipsum locum in quo monasterium vestrum fundatum est; Hundredum de Hornimera, Abbandonam, et forum cum libertatibus et consuetudinibus omnibus, sicut reges Angliae eas vobis concesserunt, cum Cumennora et Bertuna et omnibus appendiciis Hundredi, Mercham, Middletunam, Draitonam, Saringeford, Wlachenesfeld cum omnibus appendiciis suis; ecclesiam S. Mariae de Colum cum pertinentiis suis. Ecclesiam de Cinsentuna et duas hydas cum eis quae adjacent; ecclesiam Sanctorum Innocentum et hospitia nostra quae juxta ecclesiam sunt apud Lundonias, via Westmonasterii; ecclesiam Sancti Martini, et ecclesiam Sancti Aldadi, et quidquid terrae et juris habetis apud Drenford; ecclesiam de Miuneham; ecclesiam de Sustuna, Lating, Garing, Fernebergam, Witteham, Apesford cum appendiciis suis; Offentonam, Gost, Urdeham, Cerm, Wuelteford, Chivelaun, Vuinekefeto, Visseleam, cum appendiciis suis: Chuleham, Chutesdonam, Leonechenoram, Thademertonam, Beredenam, Lechamsterdam, Lemvartonam, Tubbeneiam, Linfordam, Fageflor, cum omnibus quae adjacent. In Gloucestriae Schira Dulueltunam, et Cirne, cum appendiciis suis. In Chiltona quinque hydas. In Pesth duas hydas. In Dencheswrdea septem hydas. In Boclanda quinque hydas; in Chadeleswrda quatuor hydas quae fuerunt Radulphi Basset. In Gersendona viginti hydas; in Cestretona unam hydam. In Hulla duas hydas. In Bereford quinque hydas. In Hernicota duas hydas; in Sultuna unam hydam et molendinum de Henovara. In Fencota unam hydam. In Benneham duas hydas ex dono Humfridi de Bohun. In Niweham unam piscariam cum appendiciis. In Colebroch quidquid terrae et juris habetis ex dono Milonis Crispini et Roberti Geruum. In Dumeltuna unam hydam ex dono Willielmi Guizemboez, et dimidiam hydam ex dono Henrici regis. In Stretona unam hydam et tres virgatas ex dono Henrici de Albenneio. Obeunte autem te nunc ejusdem loci abbate, vel tuorum quolibet successorum, nullus ibidem qualibet subreptionis astutia vel violentia praeponatur, nisi quem fratres communi consensu, vel fratrum pars consilii sanioris, secundum Dei timorem et beati Benedicti Regulam providerint eligendum. Prohibemus insuper ut nullus post factam ibidem professionem, absque abbatis et fratrum suorum licentia de eodem monasterio audeat discedere; discedentem vero nullus audeat retinere.

Statuimus quoque, ut monasterio vestro in quo fratres regularem vitam professi degunt nulli, omnino liceat secundum beati Benedicti Regulam ibidem constitutum ordinem immutare; nullus etiam episcoporum futuris temporibus audeat ejusdem religionis fratres de monasterio vestro, abbate et fratribus minus consentientibus, expellere. Sepulturam quoque monasterii liberam esse concedimus, ut qui se illic sepeliri deliberaverint devotioni et extremae voluntati, nisi forte excommunicati sint, nullus obsistat. Praeterea libertates omnes et rationabiles monasterii vestri consuetudines a regibus Angliae et episcopis vestris vobis concessas et scriptis eorum confirmatas, sicut eas hactenus in pace habuistis et tenuistis, vobis in perpetuum confirmamus.

Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefatum monasterium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, vel quibuslibet vexationibus fatigare; sed omnia integra conserventur eorum pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate et dioecesanorum episcoporum canonica justitia et reverentia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hujus nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei ac Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus, sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen. Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus ss. Ego Conradus Sabinensis episcopus s. Ego Imarus Tusculanus episcopus subscripsi. Ego Gregorius presb. card. tit. Calixti subscripsi. Ego Guido presbyt. card. tit. S. Chrysogoni s. Ego Ubaldus presb. card. tit. S. Crucis in Jerusalem s. Ego Guido presbyt. card. tit. Sanctorum Laurentii et Damasi s. Ego Bernardus presb. card. tit. S. Clementis s. Ego Manfredus presb. card. tit. Sanctae Sabinae s. Ego Jordanus presb. card. tit. S. Susannae s. Ego Odo diac. card. S. Georgii ad Velum Aureum s. Ego Joannes diac. card. S. Mariae Novae s. Ego Cithius diac. card. SS. Sergii et Bacchi s. Ego Bernardus diac. card. S. Romanae Ecclesiae subscripsi.

Datum Viterbii per manum Guidonis S. Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis et cancellarii, decimo Kalendas Januarii, indictione X, Incarnationis Dominicae anno 1146, pontificatus vero domni Eugenii papae tertii anno secundo.

CXL. Regularis ordo Canonicorum S. Augustini Claustroneoburgi institutus, una cum caeteris privilegiis et immunitatibus, tam in temporalibus quam in spiritualibus, auctoritate apostolica confirmantur. (Anno 1146, Dec. 27.)[PEZ. Thes. Anecdot., VI, I, 338, ex originali.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis MARQUARDO praeposito et fratribus in coenobio Sanctae Mariae Nivuenburgensis, quod in Pataviensi episcopatu situm est, canonicam vitam professis, tam praesentibus quam futuris, in perpetuum.

Cum omnibus Ecclesiis et ecclesiasticis personis debitores ex injuncto nobis a Domino apostolatus officio existamus, illis tamen propensiori cura nos convenit imminere, quos ad omnipotentis Dei servitium et observationem regularis ordinis amplius anhelare cognoscimus. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et ecclesiam Beatae Dei Genitricis semperque virginis Mariae, beato Petro oblatam, in quo divino mancipati estis obsequio, sub ejusdem apostolorum principis tutelam protectionemque suscipimus, et apostolicae sedis privilegio communimus.

In primis siquidem statuentes, ut ordo canonicus, qui secundum beati Augustini Regulam in eodem loco noscitur institutus, ibidem futuris temporibus perpetuo conservetur. Bona quoque et possessiones, quas in praesentiarum eadem ecclesia juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, liberalitate imperatorum, largitione principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, praestante Domino, poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus haec propriis ducimus exprimenda vocabulis: Fundum videlicet et plebem Niwenburgensem ex utraque parte fluminis cum decima et jure parochiali, et capellas cum suis pertinentiis. Similiter villas Altentoe, Struphigrn, Rugestorff, Haselbac, Seweindorf, Tattendorff, Haduartesdorff, Vezendorff, Pirinbom, Eberhartesdorff, Pruche, Wilantesdorff, Miverlingen, cum caeteris praediis et vineis vestro juri pertinentibus.

Sancimus etiam ut in capellis fundatis vel fundandis, in possessionibus vestris nullus ministret sine concessione vestra. Sententia quoque a te, praeposite, vel tuorum quolibet successorum in tuos parochianos canonice promulgata, auctoritate apostolica rata teneatur. Sane laborum vestrorum, quos propriis manibus aut sumptibus colitis, sive de nutrimentis vestrorum animalium, nullus omnino a vobis decimas exigere praesumat. Porro sacramenta ecclesiastica a dioecesano accipiatis episcopo, siquidem catholicus fuerit, et gratiam atque communionem apostolicae sedis habuerit, eaque vobis gratis et sine pravitate aliqua voluerit exhibere: alioquin catholicum, quemcunque maluerit, adeatis antistitem, qui nimirum nostra fultus auctoritate, quod postulatur indulgeat.

Sepulturam quoque loco vestro liberam esse concedimus, ut eorum, qui se illic sepeliri deliberaverint, devotioni et extremae voluntati, nisi forte excommunicati vel interdicti sint, nullus obsistat, salva justitia matricis ecclesiae. Obeunte vero te nunc ejusdem loci praeposito, vel ad ecclesiae alterius regimen transeunte, vel tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet subreptionis astutia seu violentia praeponatur, vel substituatur, nisi quem fratres communi consensu, aut fratrum pars consilii sanioris secundum Dei timorem et beati Augustini Regulam canonice providerint eligendum. Addentes etiam interdicimus, ut nemini professionis vestrae facultas sit, alicujus levitatis instinctu, vel acrioris religionis obtentu, sine praepositi vel congregationis licentia de claustro discedere; quod si discesserit, nullus episcoporum, nullus abbatum, nullus monachorum, sine communium litterarum cautione suscipiat, quandiu videlicet in ecclesia vestra canonici ordinis tenor, Domino praestante, viguerit. Si vero secundo vel tertio vocatus, redire contempserit, liceat ejusdem loci praeposito canonicam in eum proferre sententiam.

Devote quoque petitioni vestrae congregationis annuentes, praesenti decreto sancimus, ut nullus praefatae ecclesiae advocatus, nisi de domo et progenie bonae memoriae Liupaldi marchionis, vestro tamen electus arbitrio constituatur, dum videlicet nullum gravamen vel exactio eidem loco pro ipsius patrocinio inferatur. Quod si ipse inutilis praefatae ecclesiae apparuerit et secundo tertiove commonitus non emendaverit, liceat vobis ac vestris eum a procuratione ejusmodi removere, eique alium idoneum substituer

Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefatam ecclesiam temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare; sed omnia integra conserventur, eorum pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate et dioecesani episcopi canonica justitia. Ad indicium autem perceptae hujus a Romana Ecclesia libertatis, unum bizanctium nobis nostrisque successoribus annis singulis persolvetis.

Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hujus nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et in futuro praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen. Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus subscripsi. Ego Gregorius presbyter tituli Calisti ss. Ego Oddo diac. card. S. Georgii ad Velum Aureum ss. Ego Guido pbr. card. tt. S. Chrysogoni ss. Ego Theodewinus S. Rufinae eps. ss. Ego Imarus Tusculanus eps. ss. Ego Guido in Romana Ecclesia altaris minister indignus ss. Ego Hubaldus pbr. card. tit. S. Crucis in Jerusalem ss. Ego Guido S. R. E. indignus diaconus ss. Ego Guido diac. card. S. Mariae in Porticu ss. Ego Johannes diac. card. S. Mariae Novae ss. Ego Petrus diac. card. S. Mariae in via Lata ss.

Data Viterbi per manum Guidonis S. Rom. Eccl. diaconi card. et cancellarii, VI Kalendas Januarii, indictione X, Incarnationis Dominicae anno 1146, pontificatus vero domini Eugenii III PP. anno secundo.

CXLI. Eberhardo episcopo Bambergensi jus pallii aliaque privilegia concedit. (Anno 1146, Dec. 31.)[USSERMAN, Episcop. Bamberg, Prob., 103.] EUGENIUS episcopus . . . . EBERHARDO Babenbergensi episcopo ejusque successoribus canonice substituendis, in perpetuum.

Cum universis sanctae Ecclesiae filiis debitores ex injuncto nobis a Deo apostolatus officio existamus, illis tamen locis atque personis propensiori nos convenit charitatis studio imminere, quae ad sedem apostolicam noscuntur specialius pertinere.

Hujus rei gratia, venerabilis frater Eberharde episcope, quem. . . ordinationibus clericorum, etc., ut in privilegio Innocentii II, dat. an. 1139, Oct. 20 (Patrol. CLXXIX, sub num. 420). In festivitate beati Heinrici regis, cujus corpus in eadem ecclesia requiescere creditur. Cujus profecto pallii. . . . equitare, ut loco cit.

Datum Viterbii per manum Guidonis, sanctae Romanae Ecclesiae diaconi card. et cancell., II Kal. Jan., indict. X, Incarnat. Dominicae ann. 1146, pontificatus vero domini Eugenii III pp. ann. II.

CXLII. Conrado Romanorum regi Henricum Moraviensem episcopum remittit et commendat. (Anno 1146, Dec. 31.)[BOCZEK, Cod. diplom. Morav., I, 238.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, charissimo in Christo filio CONRADO, illustri Romanorum regi, salutem et apostolicam benedictionem.

Pro dilecto filio nostro C. [Eberhardo] Babenbergensi electo, nobilitatis tuae et multorum religiosorum ac discretorum virorum litteras et preces recepimus et diligenter attendimus. Et quamvis Babenbergensem Ecclesiam tanquam specialem sedis apostolicae filiam et personam ipsam pro scientia et honestate sua plurimum diligamus, vestris precibus tamen et personae commendationibus incitati, Spiritus sancti gratia invocata propriis tanquam beati Petri manibus in ejusdem ecclesiae episcopum consecravimus, atque his, quae de dignitate ecclesiae suae a praedecessoribus nostris statuta sunt, innovatis, ipsum cum gratia sedis apostolicae et litterarum nostrarum prosecutione ad ecclesiam suam remisimus. De duce vero Polonico, unde similiter preces tuas recepimus, dilectionem tuam scire volumus quod nos proxima mediante XL ipsius nuntios exspectamus. Et si tunc venerint, nos rei veritate diligentius inquisita, quod cum honore Dei facere potuerimus pro amore tuo libenter faciemus, sicut qui personam tuam, tanquam specialem B. Petri militem, vera in Domino charitate diligimus et preces tuas secundum Deum volumus exaudire. Praeterea venerabilem fratrem nostrum Heinricum, Moraviensem episcopum pro ipsius religione et honestate et sua etiam commendatione paterna benignitate recipimus. Et quamvis ipsum tanquam religiosum et Deo amabilem virum nobiscum aliquandiu in maximo honore et dilectione libentissime teneremus, tamen quoniam tibi necessarium novimus, ipsum tuae nobilitati duximus remittendum. Versa itaque vice eum dilectioni tuae propensius commendamus. Rogamus ut eum pro nostro amore de charo chariorem habeas, et ipsius salubribus admonitionibus humiliter acquiescas.

Datum Viterbii, II Kalend. Januarii.

CXLIII. Privilegium pro monasterio S. Nicolai Septem-Fontium. (Anno 1146.)[HUGO, Ann. Praem., II, 1189.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis BESCELINO abbati Septem-Fontium, ejusque fratribus, tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuum.

Ad hoc universalis Ecclesiae cura nobis a provisore omnium bonorum Deo commissa est, ut religiosas diligamus personas et beneplacentem Deo religionem studeamus modis omnibus propagare. Neque enim Deo gratas aliquando famulatus impenditur, nisi ex charitatis radice procedens, a puritate religionis fuerit conservatus. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus et Beati Nicolai ecclesiam, salvo censu duodecim denariorum Catalaunensium ecclesiae beati Petri de Monte, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et praesentis scripti privilegio communimus; statuentes ut quascunque possessiones, quaecunque bona eadem ecclesia in praesentiarum juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, Deo propitio, poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: Ex dono comitis Theobaldi locum qui dicitur Novus cum appendiciis suis, assensu Bartholomaei episcopi et Bartholomaei thesaurarii Laudunensis. Ex dono Raynaldi archiepiscopi et Ecclesiae Remensis, sedem molendini in loco qui dicitur Wandra, quidquid Bartholomaeus et filius ejus similiter Bartholomaeus vobis in eleemosynam contulerunt; agrum Bovonis assensu filii sui Walteri et Hugone de Fixa cum uxore sua annuente vobis concessum. Ex dono Godefridi Lingonensis episcopi ecclesiam de Andelo, ecclesiam de Sancto Apro cum appendiciis suis. Ex dono Henrici Tullensis episcopi allodium de Boanivilla, ecclesiam de Geburvat. Ex dono Gaufridi de Jovilla locum qui dicitur Septem-Fontium, cum appendiciis suis; decimas ipsius loci a capitulo Molismensi, sub censu duorum solidorum Tullensis monetae. Ex dono Haimonis et Odonis locum qui dicitur Radun. Ex dono Gosberti locum qui dicitur Bonus. Concordia inter vos et ecclesiam de Crista, de pascuis et aliis, et illam etiam inter vos et monachos de Saxifontana, de terra Sanctae Mariae, rationabiliter factas, praesentis scripti pagina confirmamus. Sane laborum vestrorum quos propriis manibus aut sumptibus colitis, sive de nutrimentis vestrorum animalium nullus omnino clericus vel laicus decimas a vobis exigere praesumat. Sancimus etiam ut Ordo canonicus secundum beati Augustini Regulam et fratrum Praemonstratensium rationabiles institutiones perpetuis ibidem temporibus inviolabiliter conservetur. Nullique fratrum conversorum, post factam professionem, absque abbatis et capituli permissione liceat ex eodem claustro discedere; discedentem vero nullus audeat retinere.

Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefatam Ecclesiam temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, aut aliquibus vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate et dioecesani episcopi canonica justitia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco jura sua servantibus, sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen.

Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus.

Datum anno 1146, pontificatus vero Eugenii III papae anno II, etc.

CXLIV. Monasterii S. Augustini Cantuariensis possessiones et privilegia confirmat. (Anno 1146.) [Hujus privilegii mentio tantum exstat in chronicis W. Thorn ap. TWISDEN. Hist. Angl. Script. II 1807].

CXLV Ad Hugonem Antissiodorensem et Godefridum Lingonensem, episcopos, et Bernardum Claraevallensem abbatem. (Anno 1145-47).[MANSI, Concil., XXI, 653].

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabilibus fratribus HUGONI Antissiodorensi, et G. Lingonens. episcopis, et charissimo filio B. Claraevallensi abbati, salutem et apostolicam benedictionem.

Apostolicae sedis administratio, cui, licet immeriti, deservimus, facit nos universis Ecclesiis debitores: et quemadmodum de earum pace et tranquillitate gaudemus, ita si qui eas indebitis molestiis et fatigationibus inquietant, paterno affectu dolemus, et eis tam per nos ipsos, quam per fratres nostros benigne providere solliciti sumus. Accepimus autem quod venerabile monasterium Sanctae Mariae de Vizeliaco filius noster W. Nivernensium comes contra justitiam et antiquam consuetudinem gravare contendat, cum dilectos filios nostros Pontium abbatem et fratres ipsius loci, atque eorum burgenses, extra villam Vizeliac. pro faciendis seu recipiendis justitiis contra privilegiorum apostolicae sedis statuta exire constringat. Quia ergo monasterium ipsum Beati Petri juris est, et sub sanctae Romanae Ecclesiae patrocinio et defensione consistit, in sua ei justitia nec possumus deesse, nec debemus. Ideoque per praesentia scripta vobis mandamus, quatenus eumdem comitem ex nostra parte districtius commonere curetis, ut de caetero neque abbatem, neque monachos, neque burgenses pro hujusmodi causis praedictam villam egredi cogat. Quod si facere attentaverit, dissimulare non poterimus quin B. Petri injuriam districtius ulciscamur.

CXLVI. Ad Guillelmum Nivernensem comitem.--Ut Vizeliacenses monachos et burgenses, pro facienda seu recipienda justitia, Vizeliaco exire non compellat. (Anno 1145-47.)[MANSI, Concil., XXI, 649.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio GUILLELMO Nivernensi comiti, salutem et apostolicam benedictionem.

Venerabilia loca, et religiosae personae, quae suam in Deo obsequio intentionem fixerunt, nullis debent gravaminibus concuti, nullis molestiis agitari. Accepimus autem, unde valde miramur, quod dilectos filios nostros, Pontium abbatem, et fratres Vizeliacensis monasterii, atque ipsorum burgenses, contra privilegiorum apostolicae sedis statuta, pro facienda seu recipienda justitia extra Vizeliacum exire compellas. Quod tanto gravius ferimus, quanto monasterium ipsum ad sedem apostolicam specialius pertinet, et ad ejus defensionem et patrocinium proprie spectare videtur. Te ergo indignum est, et ab industria catholicorum principum penitus alienum, ut sacrosanctae R. ecclesiae statuta temere ab aliquo dissolvantur, cujus privilegia divinitus radicata evelli nullatenus possunt. Per praesentia scripta nobilitati tuae mandamus, quatenus de caetero, neque abbatem, neque monachos praedicti monasterii, sive ipsorum burgenses, pro supradictis causis extra Vizellacum egredi cogas. Quod si monitis et mandatis nostris obedire neglexeris, dissimulare non poterimus, quin B. Petri injuriam pro nostri officii debito vindicemus.

CXLVII. Ad eumdem.--Ut cesset ab infestatione Vizeliacensium. (Anno 1145-47.)[MANSI, Concil., XXI, 650.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio nobili viro GUILLELMO Nivernensi comiti, salutem et apostolicam benedictionem.

Quanta devotione pater tuus apostolicae sedi semper adhaeserit, et quae ad eam pertinere noverat, quam studiose dilexerit, et fovere ac manutenere curaverit, notitiam tuam latere non debet. Propterea B. Petrus eum, dum vixit, honoravit, provexit, et ampliavit terris, atque circa finem hujus labentis vitae in consortio sanctorum virorum susceptum, reseratis ei regni coelestis januis, cum sanctis agminibus in aeterno palatio feliciter, sicut credimus, collocavit. Praedecessores etiam nostri ipsum affectione debita dilexerunt, et in suis necessitatibus efficaciter adjuverunt. Nos quoque temporibus nostris personam et domum tuam, sicut specialem B. Petri familiam, paterna benignitate dileximus, honoravimus: et semper idipsum facere, ductore Deo, praeoptamus, si tu parentum vestigiis inhaerendo, matrem tuam sanctam Romanam Ecclesiam devotione amaveris, et quae ad eam pertinent fovere ac manutenere curaveris. Miramur autem quod, sicut ex conquestione dilecti filii nostri Pontii Vizeliacensis abbatis didicimus, antiquam libertatem ipsius monasterii, quod utique ad proprium jus B. Petri ab ipso fundationis exordio indubitanter noscitur pertinere, conaris infringere, et novas consuetudines ac indebitas exactiones eidem filio nostro abbati moliris imponere. Non considerans tantorum et tam sanctorum apostolicorum anathematis sententiam, quae sicut in eorum privilegiis declaratur, in perturbatores ejusdem coenobii promulgata esse dignoscitur. Quia ergo locus ipse sub B. Petri tutela et nostra defensione specialiter consistere cernitur, et diminutionem libertatis, seu immunitatis ipsius pati nec possumus, nec debemus: per praesentia scripta nobilitati tuae mandamus, quatenus ipsum monasterium in sua libertate dimittas, et ab infestatione praedicti filii nostri Pontii ejusdem loci abbatis, pro B. Petri et nostra reverentia, omnino abstineas. Quod si ab impetitione tua cessare nolueris, nos quantum aequitatis jus exigit, tibi offerimus, et in praesentia dilecti filii nostri I., apostolicae sedis legati, qui per partes illas praestante Domino est in proximo rediturus, memoratum filium nostrum Pontium abbatem super causa ipsa tecum stare ad justitiam volumus: vel si forte idem legatus nimium, quod minime credimus, reditum suum distulerit, in conspectu venerabilium fratrum nostrorum S. [Samsonis] Remensis archiepiscopi, G. [Guillenci] Lingonensis episcopi, atque charissimi filii nostri B. [Bernardi] Claraevallensis abbatis, idem negotium discuti volumus, et mediante justitia diffiniri. Si vero neque hoc facere, neque ab infestatione ipsius abbatis, et fratrum inibi Domino militantium, cessare volueris, tolerare non poterimus, quin B. Petri patrimonium tueamur, et ab indebita oppressione tua praefatum monasterium tam per nos quam per fideles Ecclesiae liberemus.

CXLVIII. Ad Ludovicum Francorum regem.--De eodem argumento. (Anno 1145-47.)[MANSI, Concil., XXI, 651.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, charissimo in Christo filio LUDOVICO illustri Francorum regi, salutem et apostolicam benedictionem.

Summum in regibus bonum est justitiam colere Dei ecclesias in suo jure devotione debita custodire atque diligere, et in subjectos non sinere quod potestatis est fieri, sed quod aequum est, custodiri. Monasterium Vizeliacense quam proprie, quam specialiter a suae fundationis exordio ad apostolicam sedem pertineat, et quanta cura in suae libertatis et immunitatis integritate a Romanis pontificibus, sive regibus, et aliis principibus, eidem loco indultae, usque ad tempora nostra per studium et exactam diligentiam praedecessorum nostrorum, et parentum tuorum custoditum sit, ejusdem loci status incolumis evidenter ostendit, et tam vicini quam longe positi recognoscunt. Nunc autem nobilis vir G. [Guillelmus] Nivernensium comes a vestigiis parentum suorum declinans, libertatem ipsius conatur infringere, et novas consuetudines atque indebitas exactiones dilecto filio nostro Pontio ejusdem loci abbati molitur imponere, non attendens anathematis sententiam quae in perturbatores, seu infestatores ejusdem coenobii, a tot et tam sanctis pontificibus Romanis, sicut in eorum privilegiis declaratur, promulgata esse dignoscitur. Quia ergo locus ipse juris B. Petri et sub ejus tutela et nostra defensione indubitanter consistere cernitur, atque diminutionem ipsius justitiae pati non possumus, nec debemus, per apostolica scripta nobilitati tuae mandamus, quatenus praedictum comitem ab inquietatione ipsius monasterii desistere facias, et in sua libertate dimittere. Quod si ab impetitione sua cessare noluerit, nos, quantum aequitatis jus exigit, ei offerimus, et in praesentia dilecti filii nostri l., apostolicae sedis legati, qui per partes illas, praestante Domino, est in proximo rediturus, memoratum filium nostrum Pontium abbatem super causa ipsa stare ad justitiam volumus. Vel si forte idem legatus nimium, quod minime credimus, reditum suum distulerit, in conspectu venerabilium fratrum nostrorum S. [Samsonis] Remensis archiepiscopi, G. [Guillenci] Lingonensis episcopi, atque charissimi filii nostri B. [Bernardi] Claraevallensis abbatis, idem in negotium discuti volumus, et mediante justitia diffiniri. Si vero antedictus comes, neque hoc facere, neque ab infestatione ipsius abbatis et fratrum inibi Deo militantium cessare noluerit, nobis necessitas imminebit, ut beati Petri patrimonium tueamur, et ab indebita oppressione ipsius comitis, antefatum monasterium tam per nos, quam per fideles Ecclesiae liberemus. Ideoque, quoniam per excellentiorem ac devotiorem Ecclesiae fidelem ac defensorem non possumus, tuae industriae studium rogando attentius incitamus, ut ipsum comitem a tanta praesumptione firmiter revoces, et omnino prohibeas.

CXLIX. Ad eumdem.--De eodem argumento. (Anno 1145-47.)[MANSI, Concil., XXI, 651.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, charissimo in Christo filio LUDOVICO illustri Francorum regi, salutem et apostolicam benedictionem.

Pro sinceri amoris et paternae affectionis praerogativa quam litteris et viva voce tibi frequenter ostendimus, si aliquando super aliquibus causis strenuitatem tuam nos rogare contingat, nostras, imo B. Petri preces in nobis debes attentius exaudire. Sed cum pro vexatione, quam Nivernensium comes Vizeliacensi monasterio contra Deum et omnem justitiam praesumptione tyrannica inferre dignoscitur, nobilitati tuae scripserimus, postmodum vehementius et atrocius quam antea ipsum monasterium oppressit, afflixit, et cum perfidis burgensibus ipsius loci non destitit impugnare, et proprium allodium et patrimonium ejusdem apostolorum principis, licet in vanum, conatur auferre. Quare autem hoc contigerit, sive quia juxta mandatum nostrum praedictum comitem a tanta praesumptione nolueris, sive neglexeris cohibere, sive idem comes commonitionem et potestatis tuae dominium parvi penderit, ignoramus. Et quoniam tam immoderatam nequitiam dissimulare impunitam non possumus, nec debemus, nobilitati tuae per iterata scripta mandamus, atque attentius exoramus, quatenus antedictum comitem districte commoneas, ut damna quae memorato monasterio intulisse dignoscitur, in integrum emendet, et locum ipsum in pace ac libertate sua dimittat. Quod si aliquam in eodem monasterio justitiam se habere confidit, nos quod justum fuerit, ei faciemus postmodum exhibere. Si vero in sua pertinacia induratus, hoc effectui mancipare contempserit, nos in personam ejus ac burgensium de Vizeliaco, excommunicationis sententiam sine appellationis remedio proferri praecepimus, et in tota terra ipsius praeter baptisterium puerorum, et morientium poenitentias, omnia divina officia prohiberi. Quocirca praesentium auctoritate mandamus, ut ex tunc ab eo tanquam ab excommunicato abstineas, et burgenses ipsos ab omnibus feriis regni tui sub banno tuo penitus prohibens, et quibuscunque inveniri potuerint, capi, et rebus suis spoliari, sicut perjuros et Ecclesiae turbatores, justitiae zelo praecipias.