Epistolae et privilegia (Paschalis II)/1

by Paschalis II

Paschalis II

Epistolae et privilegia

I-X

saeculo XII

editio: Migne 1854
fons: Corpus Corporum

2 

1

I. Aa Hugonem abbatem Cluniacensem. -- Urbani ovitum et suam ipsius electionem significat. (Anno 1099, Sept. 10.)[MABILL., Annal. Bened. V, 407.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, reverendissimo fratri HUGONI, Cluniacensi abbati, salutem et apostolicam benedictionem.

Domini et Patris nostri Urbani papae doctrina et vita quam sancta, quam grata Deo exstiterit, exitus profecto melior, et ipsa [totius Ecclesiae] protestatur tristitia. Unde et nos, et vos omnipotenti Deo communibus votis dignum est gratias agere. Sciatis autem ejus obitum IV Kalendas Augusti completum, totius urbis Romanae luctu et tristitia celebratum; die vero post ejus transitum XVI nos, licet indigni, totius cleri et catholici populi assensu in ejus locum suffecti sumus.

II Rescriptum ad Pibonem episcopum Tullensem.-- Monachis Calmosiacensibus asserit altare parochialis ecclesiae, a Pibone donatum. (Anno 1099, Nov. 19.)[MARTENE, Thes. Anecd. III, 1171.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri PIBONI, episcopo Tullensi, salutem et apostolicam benedictionem.

Sicut malum prohibere cum possumus, ita bonum cum facultas est, auctore Deo, confirmare debemus, idcirco petitionem tuam, charissime frater Pibo, Tullensis episcope, clementer accepimus, et donum quod Calmosiacensibus fratribus tua liberalitas contulit, litterarum praesentium auctoritate firmamus: statuimus enim ut altare illud parochialis ecclesiae, quod ad usus eorumdem fratrum contulisti, firma semper et immobili stabilitate in eorum ditione permaneat, et quemadmodum hactenus presbyter qui ecclesiam habuerat, de manu episcopi altare susceperat, sic deinceps qui ecclesiam habere voluerit, a manu Calmosiacensis abbatis altare suscipiat. Quisquis vero idem donum a Calmosiacensis monasterii possessione subtrahere vel auferre tentaverit, apostolicae ultionis gladio feriatur.

Data Romae tertio decimo Kalendas Decembris.

III. Ad Bertranaum Narbonensem archiepiscopum. -- Primatum ei super Aquensem metropolim, et quid quid dignitatis vel honoris Narbonensis Ecclesia habuerit, ipsi inconcussum confirmat. (Anno 1099.)[Dom BOUQUET, Recueil., XV, 17.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto in Christo fratri BERTRANDO, Narbonensi archiepiscopo, perpetuam salutem in Domino.

Quod apud Ecclesiam Petrus in sua verissima professione promeruit, cum a Magistro et Domino sibi dicitur: Tu es Petrus, et super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam, et quod doctor gentium Paulus ecclesiarum omnium sollicitudinem in se habere professus est, hoc nobis, licet indignis, eorum vicem in Ecclesia Dei retinentibus, ab ipso B. Petro per clamantem [ f. Clementem] concessum et credimus et confitemur. Quia igitur Ecclesiarum omnium cura nobis commissa est, dilectionem tuam, frater in Christo charissime, instanter admonemus ut in Ecclesia cui largiente Domino praesides; doctorem veritatis in omnibus te exhibeas et rectorem justitiae, non despicias in judicio personam pauperum, nec consideres vultum potentis; judicium tibi semper cum misericordia, ut severitas justitiae freno misericordiae, et humilitas misericordiae vigore justitiae temperetur. Super gregem tibi commissum continua sollicitudine vigila, ut nec lupus rapiat, nec latro perdat. Quae dispersa sunt congreges, et congregata quae fuerint intermerata conserves, et talem te in omnibus in grege Dei exhibeas, ut pastor videaris, non mercenarius. Nos quoque venerabilem Narbonensem Ecclesiam, cui Deus benignitate tepraeesse voluit, apostolicae sedis auctoritate munimus. Statuimus enim eidem Ecclesiae tuaeque fraternitati has civitates, Tolosam videlicet, Carcassonam, Elnam, Biterrim, Agathem, Magalonam, Nemausum, Euticam, Lugdouvem, debitam semper exhibere obedientiam. Praeterea primatum Aquensis metropolis, quae est Narbonensis secunda, et quidquid dignitatis vel honoris eamdem Narbonensem Ecclesiam antiquitus jure habuisse constiterit, nos quoque praesentis decreti pagina inconcussum et inviolabile perpetuo manere decrevimus, et in omnibus locis Ecclesiae tuae canonice subditis, sive monasteriis, sive ecclesiis, canonicum jus obtinere tibi firmamus; salvo canonico jure aliarum ecclesiarum. Quid autem oneris tibi imponat, ipse perpende; oportet enim te esse castum, sobrium, misericordiae, orationibus intentum, in eleemosynis prodigum, in praedicatione non tacitum, in hospitalitate praecipuum, necessitatibus fratrum compatientem. Haec et plura his similia, quae ipse noveris, frater charissime, te diligentissime observare convenit. Sic itaque agendo, videris quod diceris. Si quis forte temerario ausu hujus privilegii jura violare tentaverit, si bis vel ter admonitus emendare contempserit, sive clericus fuerit, sive laicus, a corpore et sanguine Domini dicimus esse removendum. Amen, amen, amen.

Datum Romae per manus Docibilis, sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis, anno Dominicae Incarnat. 1099, indict. VIII, domni Paschalis II papae anno primo.

IV. Ad Hildefonsum Hispaniarum regem.--Didacum (Pelaiz) ab ecclesia S. Jacobi Compostellana canonice remotum esse. (Anno 1099, Dec. 29.)[FLOREZ, España sagrada, XX, 25.]

PASCHALIS episcopus servus servorum Dei, charissimo filio ILDEFONSO, Hispaniarum regi, salutem et apostolicam benedictionem.

Petitionem tuam pro B. Jacobi ecclesia benigne suscepimus, tum quia et nos Ecclesiae ipsius graviter detritionem condolemus, tum quia eo te filium Ecclesiae catholicae ducimus loco, ut in his quae justa sunt, quaeque mortalium cuilibet annuenda, te potissimum admittere debeamus. Recensitis igitur domini praedecessoris nostri Urbani sanctae memoriae litteris, fratribus etiam qui in legali ratiocinatione eidem domino nostro Urbano adfuerunt requisitis, patenter constitit confratrem nostrum Didacum, quondam Iriensis Ecclesiae episcopum, juste et canonice ab episcopatu semotum, quamvis ei dominus noster Urbanus officium episcopale permiserit, si quando a vacanti evocaretur Ecclesia. Placuit itaque universis qui nobiscum convenerant fratribus, certum tantis varietatibus finem imponere, ne ulterius occasione ejus B. Jacobi destituatur ecclesia. Omni quapropter ambiguitate seposita, personam et religioni et regimini episcopali congruam largiente Domino apud Compostellanam B. Jacobi ecclesiam eligi, et ad nos consecrandam reduci praecipimus. Porro pro supra nominato exepiscopo Didaco benignitatem tuam rogamus, ut in regni tui collata divinitus latitudine tantum ei honoris conferas, quantum ejus sustentationi possit honeste sufficere. Statum nostrum plenius ex legatorum relatione percipies, et quo modo, quo habitu apostolica sedes agitetur agnosces. Tu autem cum ecclesiae membra diligis, illam ut caput diligere, adjuvare et honorare non cesses, omnipotens Dominus suo te amore accendat, hostium suorum victorem faciat, ab omnibus peccatis absolvat.

Datum Laterani IV Kal. Jan.

V. Ad clerum et populum Compostellanae Ecclesiae, de eodem. (Anno 1099, Dec. 29.)[FLOREZ, ubi supra, p. 26.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, clero et populo Compostellano, et ejusdem provinciae episcopis, salutem et apostolicam benedictionem

Quantis jam diu calamitatibus pro pastoris absentia B. Jacobi fatigetur ecclesia, Hispaniarum angulus jam nullus ignorat. Unde catholicorum omnium mater Romana Ecclesia tanti membri, quod in corpore suo praeclarius gestat, dolores diutius tolerare non patitur. Igitur apostolicae sedis praeceptis et synodalis collegii, quod in vestra provincia per ejus vicarium pro eodem negotio celebratum est, gestis diligentius requisitis, ex pleniori fratrum nostrorum sententia, sancto ut credimus Spiritu dictante, decrevimus S. Jacobi Ecclesiam tantis calamitatibus absolvendam. Omni igitur ambiguitate seposita, omni spe seu ambitione quam post depositionis suae synodale judicium frater noster Didacus ex apostolicae sedis miseratione gestabat, oblata, personam et religioni ac regimini congruam episcopali Compostellanae Ecclesiae festinantius eligere, et consecrandam ad nos dirigere festinate.

Datum Laterani IV. Kal. Jan.

VI. Godino Oritano interdicit sub excommunicationis poena ne Brundusini eviscopatus bona sibi vindicet. (Anno 1099.)[UGHELLI, Italia sacra, IX, 31.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, GODINO Oritano, salutem et apostolicam benedictionem.

Valde miramur te in tanta prorupisse et permanere insania, ut Brundisini episcopatus bona tuae proprietati vindices. Unde mandamus quatenus si nos diligis, et beati Petri gratiam habere desideras, ab hac desistas insania, alioquin noveris te communione privari. Brundusinae enim Ecclesiae Oritana subjacet. Inde inter eas nullum debet esse divortium, etc.

VII Ad Gebhardum episcopum Constantiensem. (Anno 1100, Jan. 18[JAFFÉ, Regesta pontif. Rom., 479, ex schedis Pertzii.] G[ebhardum], episcopum Constantiensem hortatur, ut opportune importune arguat eos qui a veritate auditum avertant. Deinde respondet 1o clericis qui ad divina officia laicos excommunicatos non sponte admittant, non videri propter infantes baptizandos chrismatis participationem denegandam, nisi forte baptizatorum susceptores omnino excommunicatos esse constiterit; 2o virum illum, qui abortivum filium cum uxori solus adesset, instante mortis articulo, baptizare compulsus sit, nequaquam propter hoc ab eadem uxore dirimendum esse; 3o monachis, qui nullo ecclesiastico fungantur officio, portare ad altare sacra vasa non licere; nec eos, qui criminum rei fuerint, ad ministeria quaelibet ordinari; 4o quod urbanis presbyteris non liceat, nec in monachorum seu canonicorum ecclesiis praesumatur, villarum presbyteris non licere, angelicum hymnum in festivitatibus martyrum dicere. Incipit: « In verbis epistolae. »

VIII. Bulla ad Ivonem episcopum Carnotensem.--Ne quis obeunte eo vel ejus successore quolibet domum episcopalem exspoliare praesumat. (Anno 1100, Febr. 14.)[ Gall. Christ., nov., VIII, 307, ex authent. capituli Carnotensis.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri IVONI Carnotensi episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Religiosis desideriis dignum est facilem praebere consensum, ut fidelium devotio celerem sortiatur effectum. Idcirco petitioni tuae, charissime frater et coepiscope IVO, benignitatis apostolicae accommodamus auditum, ut quod juste omnibus sacerdotalis ordinis fratribus deberi cognoscimus, fraternitati tuae singulari scripti confirmatione praestemus. Omnium siquidem episcoporum clericorumque rebus provisum est, cum in Arvernensi concilio considentibus archiepiscopis duodecim, episcopi LXXXII, a domino praedecessore nostro beatae raemoriae Urbano salubriter est statutum: Si quis episcoporum, seu presbyterorum aut aliorum clericorum deficientium res invaserit, usque ad satisfactionem excommunicetur. Hoc igitur synodale decretum nostra quoque auctoritate firmantes, de vestra singulariter domo pontificali statuimus, quam scilicet magnis expensis tua strenuitas aedificavit, ne quis obeunte te, vel tuorum successorum quolibet emigrante, seu occasione aliqua decedente, domum ipsam dissipare aut exspoliare praesumat, nec ab ea supellex ferri, vel plumbi, vel vitri, vel ligni, vel lapidis asportetur, aut obruatur; universa etiam pontificali aedi appendentia, videlicet coquinae, horrea, cellaria, torcularia, furni, furnorumque domus integra, et omnino a rapinis conserventur libera; silvae praeterea, et quidquid extra urbem aut intra urbem ad episcopi salarium pertinet, nec donentur, nec venundentur, nec occasionibus aliis distrahantur, sed a rapina omni violentiaque semota, successori, qui per Dei gratiam ecclesiam recturus est, conserventur. Sane si quis in crastinum archiepiscopus, aut aliquis in aliquo cleri officio, vel honore constitutus, si quis rex, sive princeps, aut dux, comes, aut vicecomes, judex, advocatus, sive defensor, aut quaelibet saecularis persona hanc nostrae constitutionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, excommunicationi subjaceat. Cunctis autem apostolicae constitutionis decreta servantibus sit pax Domini nostri J. C. quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen.

Scriptum per manum Petri notarii regionarii et scrinii sacri palatii.

Datum Romae per manum Joannis sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis XVI Kalend. Martii, indictione VIII, Incarnationis Dominicae anno 1100, Pontificatus autem domini Paschalis II papae I.

IX. voni Carnotensi et Rannulfo Santonensi episcopis praecipit ne concilii Claromontensis de monasteriorum altariis decretum negligant. (Anno 1100, Mart. 14.)[SIRMONDI Opp. t. III, p. 492.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabilibus episcopis IVONI Carnotensi et RANNULFO Sanctonensi salutem et apostolicam benedictionem.

Juxta sanctorum canonum sanctiones non ignotum vobis esse credimus quid ultionis maneat ecclesiastici ordinis viros apostolicae sedis decreta spernentes. Ipsi enim Arvernensi concilio adfuistis, in quo praesidente praedecessore nostro bonae memoriae papa Urbano, considentibus Galliarum episcopis, decretum est ut altaria quae ab annis triginta et sub vicariorum redemptione monasteria possedisse noscuntur, quiete deinceps et sine molestia qualibet monasteriis ipsis firma permaneant. Vos autem huic simplicitati incongruas duplicitates innectitis, et personarum redemptionem mutatis nominibus extorquere conamini. Verum oportet nos hujusmodi versutiis sinceritate veritatis apostolicae obviare. Praecipimus ergo ut decretum illud omnino teneatur integre, nec super illud quidquam ulterius pro eisdem altaribus exigatis. Sane quod vobis dicimus caeteris quoque Galliarum episcopis erga suarum dioecesum monasteria praecipimus observandum.

Datum Romae II Idus Martii.

X. Paschalis privilegium monasterii Vindocinensis de professione ab abbate non facienda confirmat. (Anno 1100, Mart. 14.) [Non exstat.--Vide Sirmondi Opp. t. III, p. 468, not. e. ]

XI Conventui ecclesiae S. Jacobi Compostellanae nuntiat Didacum, eorum ecclesiae canonicum et vicedominum, a sese ordinatum subdiaconum esse. (Anno 1100, Mart. 18.)[FLOREZ, España sagrada, XX, 27]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, universo conventui ecclesiae S. Jacobi salutem et apostolicam benedictionem.

Didacum, Ecclesiae vestrae canonicum et vicedominum, venientem ad nos paterna benignitate suscepimus: quem in apostolicae sedis gremio subdiaconum ordinatum vestrae charitati remittimus. Nulla siquidem genii querela eum inhiberi censemus, non ex praecedentibus ante id temporis causis sollicitari volumus, quin deinceps largiente Domino suis temporibus ad sacros ordines debeat promoveri.

Datum Romae per manum Joannis diac. cardin. bibliothecarii XV Kal. April.

XII. * Monasterio Reinhardsbornensi ecclesiam Tittebornensem asserit. (Anno 1100.) [Non exstat.--Vid. Thuringiam sacram, p. 207.]

XIII. Ad Hermannum Augustensem episcopum. (Anno 1100, Apr. 7.)[JAFFÈ Regesta Rom. pont., ex schedis Pertzii.] HERMANNO, Augustensi episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Quod iteratis fraternitatis tuae litteris hactenus nihil respondimus, causa haec fuit quia te extra catholicam unitatem credebamus. Nunc autem quia sicut ex vicarii nostri G[ebhardi] Constantiensis episcopi litteris agnovimus, ad catholicam per Dei gratiam reversus es communionem, de tua plurimum conversione gaudemus. Cupimus enim non solum te, sed omnes illarum partium ad sedis apostolicae obedientiam revocari. Praesentibus igitur litteris paternae salutationis et apostolicae benedictionis tibi gratiam destinamus, rogantes ut in ejusdem sedis apostolicae obedientia perseveres, sicut ab eodem vicario nostro tuae dilectioni credimus esse injunctum. ( Sequitur formula anathematizationis Wiberti antipapae ).

XIV Monasterii Dervensis seu S. Bercharii protectionem suscipit, possessionesque ac privilegia confirmat. Statuit insuper ut nullus saecularium aut ecclesiasticorum abbatem, ejusve successores ad saecularem curiam trahat, neque episcopus ullus ad synodum, « nisi ob causam fidei, ire, nec denique monasterii sui solemnitates relinquere, et urbanis interesse cogat. » His litteris post Paschalem subscribunt Albertus cardinalis Sanctae Sabinae, Augustinus cardinalis Sanctorum Quatuor Coronatorum, qui ambo se « indignos » cardinales dicunt. « Datum Lateranis III Idus Aprilis, indictione VIII, per manum Lanfranci, scriptoris palatii, anno Dominicae Incarnationis 1100, pontificatus autem domni Paschalis secundi papae anno I. (Anno 1100, April. 11.)

XV. Paschalis papae epistola ad Philippum episcopum Catalaunensem. (Anno 1100.)[MABILL., Annal. Bened., V, 420.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri et coepiscopo PHILIPPO Catalaunensi salutem et apostolicam benedictionem

Cum neminem episcopum liceat canones ignorare, multum miramur quod abbatem Sancti Bercharii ad civitatis tuae festivitates cogendo non dubites invitare. Quod quam absurdum sit, quamque officio tuo contrarium, nemo dubitat, qui novit quod sacri canones etiam ad synodum abbates cogi prohibeant. Clericum quoque alterius vel monachum ab aliquo suscipi, quomodo sanctorum Patrum sanctiones inhibeant, fraternitati tuae ignotum esse non credimus. Quod te de monachis praefati abbatis facere non sine admiratione audivimus. Praesentium igitur auctoritate dilectioni tuae praecipimus, ne praefatum abbatem ad festivitates tuas ire cogas, neve monachos ejus contra eum suscipias

XVI. Bulla Paschalis II de unione Ecclesiae Arausicanae ad Tricastinam (Anno 1100[ Gall. Christ., I, Instrum., 120.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri et coepiscopo GIBELINO Arelatensi, salutem et apostolicam benedictionem.

Quod de unione Arausiacensis Ecclesiae atque Tricastinae, praedecessor noster dominus Urbanus statuerit, et tua fraternitas non ignorat: unde in susceptis dilectionis tuae litteris, certi quid tibi scribere nequivimus, quod Tricastinus episcopus ad nos nondum pervenit. Fratre igitur coepiscopo nostro Guillelmo a mortalitate ad immortalitatem, a terrenis ad coelestia, ut credimus, sublevato, jam tempus adest ut Arausicana Ecclesia Tricastino episcopo reddatur, et diu super hoc eventilatis litibus, praesentium auctoritate fraternitati tuae mandamus, ut praedicto episcopo ipsam ecclesiam reddas, et ut tam clerus quam populus ei obediat. »

Datum Laterani.

XVII. Bulla ejusdem papae pro unione praedicta. (Anno 1100.[ Gall. Christ., ubi supra.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis clero et populo Arausicensis Ecclesiae, salutem et apostolicam benedictionem.

Universa Ecclesiae unitas, quae Deo auctore, beati Petri, et post eum ejus successoribus, curae commissa est, ita nobis est charitate servanda, ut et creditarum nobis animarum saluti pia sollicitudine consulamus, et sanctorum Patrum decretis, et constitutionibus non deviemus. Jure enim et auctoritate esse vacuum quidquid praedecessorum nostrorum Gregorii, Victoris, Alexandri et Urbani statutis Arausicensis Ecclesia Tricastinae constet Ecclesiae esse unita: quaestioni super hoc negotio diu ventilata, secundum statuta eorum, consilio confratrum nostrorum finem imponere decrevimus; et ut episcopo Tricastino de caetero sicut proprio pontifici postposita omni refragatione obediatis, apostolica auctoritate mandamus, sicque cum tranquillitate et pace in episcopi obedientia reverenter stare, ut omnis Ecclesiae plenitudo in unitatis soliditate permaneat, et omnis deinceps super hoc ita disceptatio sopiatur, ut nihil prorsus de bene compositis retractetur, et qui post legitimas et divinitus inspiratas constitutiones volet confringere, non pacis ecclesiae ipse, sed rebellis patens agnoscatur. Charitate itaque dictante fraternitatem vestram monemus, ut episcopo Tricastino, qui pro vobis Deo rationem redditurus est, subdi non contemnatis, et sic vos esse oves Christi agnoscatis, ut ei qui loco Christi praesidet obedire non dubitetis. Obedientes autem apostolorum Petri et Pauli orationibus. ad vitam perveniatis aeternam.

Datum Laterani III Idus Aprilis 1100.

XVIII. Ad Norigaudum Augusto Dunensem episcopum.-- Confirmat ejus electionem et omnes ejus ecclesiae possessiones, et alia quaedam decernit. (Anno 1100, Apr. 14.)[MANSI, Concil. XX, 1017] .

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto fratri Norigaudo, Eduensi episcopo, ejusque successoribus canonice substituendis in perpetuum.

Cum divini dispensatione judicii ad hujus officii gradum, licet indigni, promoti simus, ut apostolorum principis vices in Ecclesiae regimine teneamus, elaborandum nobis est, et annitendum omnino, ut in constituendis ecclesiasticis negotiis, ejus monita et institutiones devotione fidelissima et fide devotissima aemulemur, cujus fides praecipua et dilectio spectata Domino exstitit adeo, ut in ejus singulariter fidei stabilitate immobili, pretioso sanguine redemptam suam Dei Filius statuere et confirmare voluerit Ecclesiam, dicens: Tu es Petrus, et super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam (Matth. XVI). Cui etiam tantam potestatis praerogativam concessit, ut ejus arbitrio in coelo et in terra vel liganda ligarentur, vel solvenda solverentur. Quam potestatis suae successionem ipse B. Clementi, et per eum omnibus concessit, qui ejus sedi juste praesidere, et Ecclesiam Dei canonica studuerint ordinatione disponere. Cujus nos fidei auctoritate muniti, tibi, dilecte frater Norigaude, omnibusque tibi canonice successuris, confirmamus omnia quae ad Eduensem Ecclesiam, in qua te canonice credimus ordinatum, pertinere videntur, tam in ecclesiis, parochiis, coemeteriis, presbyteriis, cunctisque ecclesiasticis ordinibus, quam etiam praediis aliisque omnibus possessionibus, mobilibus et immobilibus, quae acquisita sunt, vel juste acquiri poterunt. Ut haec omnia tibi tuisque successoribus ita libere possidere liceat, sicut antecessor tuus in uno die ante suum obitum quiete et juste possedisse probatur. Illud autem apostolica auctoritate statuimus ut nulli presbytero, vel viventi, vel morienti, seu ad aliam religionem, vel ad quietam vitam transeunti, liceat res quas a die ordinationis suae, in Ecclesia in qua est ordinatus, conquirere poterit, auferre vel minuere; sed intacta ea et illibata in ipsa in qua conquisita sunt permittat Ecclesia remanere. Illos etiam qui a nobis excommunicati vel ab officiis divinis pro suis fuerint excessibus remoti, ne aliquis in communionem recipere vel in officium praesumat restituere, eadem auctoritate prohibemus. Statuimus quoque ut pro sepulturae quidem loco, vel spatio, nullum penitus ab aliquo pretium exigatur: pro redemptione vero peccatorum, morientes, in Ecclesia, in qua fidei sacramenta acceperint, eleemosynam dare secundum apostolica decreta statuimus omnino et confirmamus. Si quis autem ad aliam vivens sive moriens se conferre voluerit, de eo quod pro salute animae suae dare disposuerit, secundum apostolica decreta matrici Ecclesiae partem relinquat. Si qua sane ecclesiastica saecularisve persona contra hanc nostrae constitutionis paginam praesumptuose venire tentaverit, hujusmodi ut sacrilegii reum a liminibus sanctae Dei Ecclesiae arcendum judicamus et confirmamus. Cunctis autem eidem Ecclesiae justa servantibus sit pax Domini Jesu Christi: quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud bonorum retributorum praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen.

Scriptum per manum Joannis scriniarii sacri Lateranensis palatii. Ego Paschalis, episcopus catholicae Ecclesiae subscripsi. Ego Walterius indignus Albanensis Ecclesiae episcopus subscripsi. Ego Albertus cardinalis tituli S. Savinae subscripsi Ego Bernardus indignus cardinalis tituli S. Chrysogoni subscripsi. Ego Albericus Dei gratia humilis presbyter tituli Apostolorum ad Vincula roborando subscripsi. Ego Augustinus indignus cardinalis de titulo Sanctorum Quatuor Coronatorum, subscripsi.

Datum Laterani per manum Leonis scriptoris, XVIII Kal. Maii, indict. VIII, anno Dominicae Incarnat. 1100, pontificatus autem domini Paschalis secundi papae I

XIX. Privilegium pro Ecclesia Matisconensi (Anno 1100, April. 14.)[SEVERTIUS, Chronologia historica successionis hierarchiae archiantistitum Lugdunensis archiepiscopatus. --Lugduni 1628, fol., t. II, p. 121.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, fratri BERARDO, Matisconensi episcopo, ejusque successoribus canonice substituendis in perpetuum.

Quoniam divini dispensatione judicii ad hujus officii gradum, licet indigni, promoti sumus, ut apostolorum principis vices in Ecclesiae regimine teneamus, elaborandum nobis est, et annectendum [enitendum] omnino, ut in constituendis ecclesiasticis negotiis ejus monita et institutiones devotione fidelissima et fide devotissima imitemur, cujus fides praecipua et devotio spectata Domino exstitit; adeo ut in ejus fidei stabilitate immobili pretioso sanguine redemptam suam Dei Filius statuere et confirmare voluerit Ecclesiam, dicens: Tu es Petrus, et super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam (Matth. XVI, 18). Cui etiam tantam potestatis praerogativam concessit, ut ejus arbitrio in coelo et in terra liganda ligarentur, et solvenda solverentur. Quam potestatis suae successionem ipse beato Clementi, et per eum omnibus transfudit, qui ejus sedi juste praesidere, et Ecclesiam Dei canonica studuerint ordinatione disponere. Cujus nos fidei auctoritate muniti, tibi, dilecte frater Berarde, omnibusque tibi canonice successuris, sicut praedecessori tuo ( Landrico ) praedecessor noster ( Urbanus ) firmavit, confirmamus omnia quae ad Matisconensem Ecclesiam, in qua te canonice credimus ordinatum, pertinere videntur, tam in ecclesiis, parochiis, coemeteriis, presbyteris cunctisque ecclesiasticis ordinibus, quam etiam praediis aliisque omnibus possessionibus mobilibus et immobilibus quae acquisita sunt, aut juste acquiri poterunt. Ut haec omnia tibi tuisque successoribus ita libere possidere liceat, sicut antecessor vester in uno die ante obitum suum possedisse probatur, illud etiam apostolica auctoritate statuimus ut, nulli presbytero et viventi et morienti, seu ad aliam religionem et ad quietam vitam transeunti, liceat res, quas a die ordinationis suae in Ecclesia in qua est ordinatus, conquirere, aut poterit auferre et minuere, sed intacta ea et illibata in ipsa in qua conquisita sunt, permaneant Ecclesia. Remanere illos etiam qui a nobis excommunicati et ab officiis divinis pro suis fuerint excessibus remoti, ne aliquis in communionem recipere, et in officiis praesumat restituere eadem auctoritate prohibemus. Statuimus quoque ut pro sepulturae quidem loco et spatio nullum penitus ab aliquo pretium exigatur. Pro redemptione vero peccatorum, morientes in Ecclesia in qua fidei sacramenta perceperunt, eleemosynas dare secundum apostolica decreta statuimus omnino et confirmamus, etc.

Si quae persona contra hanc nostrae constitutionis paginam praesumptuose venire tentaverit, hujusmodi ut sacrilegii reum a liminibus sanctae Dei Ecclesiae arcendum judicamus et confirmamus. Cunctis autem eidem Ecclesiae justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud bonorum retributorem praemia aeternae pacis inveniant. Amen. Scriptum per manum Petri notarii regionarii et servi sacri palatii. Ego Paschalis episcopus catholicae Ecclesiae. Ego Albertus indignus cardinalis Tituli S. San . . . Ego Bernardus indign. cardin. titul. Sancti Chrysogoni. Ego Walterius indign. Albonensis episcopus Ecclesiae, sig.

Datum Laterani per manus Leonis scriptoris, XVIII Kalend. Maii, indictione VIII, anno Dominicae Incarnat. 1100, pontificatus autem domni Paschalis II papae primo.

XX. Epistola ad archiepiscopum Ausciensem. (Anno 1100, April. 20.)[D. BOUQUET, Recueil, t. XIV, p. 188.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri R[AIMUNDO], Auscitano archiepiscopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Vestrae Ecclesiae suffraganeus frater noster Aquensis episcopus parochiae suae partes a confratribus suis Vasatensi et Olorensi episcopis, per multa jam tempora conquestus est detruncatas, cujus nimirum parochiae partes quas Vasatensis idem episcopus abstulerat, praedecessori quidem suo B[ERNARDO] restitutas, sed iterum ei violenter ablatas asseruit. Unde dilectioni tuae mandamus, ut convocato fratrum conventu, hoc ipsum negotium diligenti examinatione discutias, et cujusvis justitia concesserit, illi parochiarum partes super quibus causa agitur, tribuantur.

Data Romae XII Kal. Maii.

XXI. Ad exercitum in Palaestina militantem.--Gratulatur ei de victoria obtenta, et simul ad progrediendum hortatur. (Anno 1100, Mai. 4.)[MANSI, Concil., XX, 979.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabilibus fratribus, sive filiis, episcopis, clericis, proceribus, militibus, et omni populo militiae Christianae in Asia triumphantis, salutem et apostolicam benedictionem.

Quod per prophetam populo suo Dominus pollicetur, impletum in vobis cognoscimus: Inhabitabo, inquit, in eis, et inambulabo cum eis (II Cor. VI), quia per fidem in vestris pectoribus habitat, et per operationem ita inambulat, ut patenter in vobis inimicos suos expugnasse videatur. Renovavit enim Dominus antiqua miracula, ut in uno mille, et in duobus decem millia persequeretur, et his Ecclesiae armis, sacerdotalium precum tubis, inimicarum urbium moenia aperiret. Illud vero quanti gaudii, quam potentis miraculi aestimatis, quod sacrosancti lateris sanguine cruentam lanceam, et vivificae crucis partem vestris oculis revelavit, vestris tractandam manibus obtulit! Quantas super his Redemptori nostro gratias debeamus, nec humanus animus opinatur, nec lingua praevalet enarrare. Videmus enim Christianae fidei hostes, Christiani populi oppressores, per divinam misericordiam manu vestra partim contritos, partim e diu possessis regionibus effugatos; videmus Orientalem Ecclesiam, post longa captivitatis tempora, magna ex parte ad antiquam libertatis gloriam rediisse. Dicendum igitur ore, dicendum corde: Gloria in altissimis Deo et in terra pax hominibus bonae voluntatis (Luc. II). Orationi etiam et vigiliis insistendum, ut quod coepit adimpleat, et manus vestras, quas hostium suorum sanguine consecravit, immaculatas usque ad finem, affluentes firma pietate, custodiat.

Quapropter agite, filii in Christo desideratissimi, rememoramini quanta pro amore Domini reliqueritis, quanta pro fratrum salute et ereptione pericula subieritis: patriam, domos, parentes posthabuistis, vosmetipsos exsilio addixistis, morti opposuistis; curate nunc ad meliora semper tendere, pacem cum omnibus conservate, ut possitis ad aeternam pacem Domini misericordia pervenire. Plurima vobis significare per chartam et atramentum supersedemus, quoniam ex apostolicae sedis gremio charissimum fratrem Mauritium Portuensem episcopum destinamus, ut qui per beati Petri vicarium, sanctae in Christo memoriae praedecessorem nostrum Urbanum, tanti peregrinationem itineris assumpsistis, beati Petri solatiis semper abundetis; et quem fundamentum tanti operis habuistis, ipsum quoque ad finem caput in fide et obedientia teneatis. Vices etiam nostras eidem fratri Mauritio et episcopo commisimus, ut eum in omnibus reverenter excipere, audire, et per ipsum nobis, imo beato Petro, obsequi debeatis. Cui nimirum in praeceptis dedimus, ut Ecclesiae, quam per vos Dominus liberavit, sed liberaturus est, ordinationi vigilanter immineat; quae si minus canonicis regulis apta repererit, corrigat; et in eisdem cum vestro auxilio plantanda plantet, aedificanda aedificet. Hortamur itaque, hortantesque praecipimus, ut ei, tanquam personam nostram praeferenti, in omnibus obedire curetis. Omnipotens Dominus et velle et posse in vobis tribuat, ut quae eo auctore facienda cognoscitis, ipso adjuvante impleatis. Ipse vos ab omnibus peccatis absolvat, et exsilio vestro patriam aeternam tribuat.

Datum Romae quarto Nonas Maii, indictionis octavae, per manum Joannis Diaconi.

XXII. Epistola ad archiepiscopos et episcopos Galliae.--Eos infames haberi decernit, qui voto astricti Hierosolymitanae profectioni se subduxerant, vel qui ab obsidione Antiochena inglorii recesserant; eis vero qui, peracta victoria, revertuntur, sua restitui jubet. (Anno 1100.)[Dom BOUQUET, Recueil, XV, 20.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, universis per Galliam archiepiscopis, episcopis, abbatibus, salutem et apostolicam benedictionem.

Omnipotentis Dei miserationibus gratias debemus innumeras, quoniam temporibus nostris Asianam Ecclesiam Turcorum manibus eripere, et ipsam Dominicae passionis ac sepulturae urbem Christianae militiae dignatus est aperire. Oportet autem nos divinam gratiam facultate quam dederit subsequi et fratribus nostris qui in illis Palaestinorum quondam seu Chananaeorum finibus remanserant, efficaciter subvenire. Omnes ergo regionum vestrarum milites in peccatorum suorum remissionem vel veniam cohortamini, ut ad illam matrem nostram Orientalem Ecclesiam studeant festinare; eos praesertim qui hujus militiae voto crucis signa sumpserunt, illuc properare compellite, nisi paupertatis retineantur obstaculo; alioquin eos infames haberi decernimus. Qui vero de Antiochena obsidione fide pusillanimi et ambigua recesserunt, in excommunicatione permaneant, nisi se redituros certis securitatibus confirmaverint. Porro fratribus qui post perpetratam divinitus victoriam revertuntur, jubemus sua omnia restitui, sicut a beatae memoriae Urbano praedecessore nostro reminiscimini synodali definitione sancitum. Ita in omnibus agite, ita pro vestro officio studete, ut mater illa nostra Orientalis Ecclesia in statum debitum, largiente Domino, communibus studiis reformetur.

XXIII. * Ad consules Pisanos.--Illis laudes impertit quod « anno praeterito » Hierosolymae expugnandae operam navarint. Promittit Daibertum, eorum archiepiscopum, « nunc civitatis Jerusalem patriarcham, » contra Arnulfum, ejusdem sedis invasorem, a sese defensum et « nobili strenuoque viro Gotefrido, aliisque principibus Christianis adhuc in Syria et transmarinis partibus commorantibus » commendatum iri. Legatos suos « primo Januam, deinde in Sardiniam profecturos » commendat. (Anno 1100.--Vide Dal BORGO, Raccolta di diplomi Pisani, 1765, 4o, raccolta 83.)

XXIV. * Godofredo, episcopo Magalonensi, mandat ut Didacum electum Ecclesiae Compostellanae episcopum consecret. (Vide epp. 25 et 41.)

XXV. De destructione ecclesiae Compostellanae.--Vetat ne clerici Compostellani occasione Hierosolymitani itineris provinciam suam deserant. (Anno 1100, Oct. 14.)[FLOREZ, España sagrada, XX, 28.] P. episcopus, servus servorum Dei, P. Lucensi Al. et G. episcopis, et universis clericis S. Jacobi, salutem et apostolicam benedictionem.

Destructioni ecclesiae Compostellanae jam diutius condoluimus. Nunc autem cum Christianorum captivitas per litteras vestras nobis nuntiata est, major nos dolor affecit. Idcirco petitioni vestrae citra difficultatem praebemus assensum, ut ejusdem ecclesiae electo ne ad nos nunc temporis veniat parcamus. Unde et fratri nostro Magalonensi episcopo, litterarum nostrarum auctoritate praecipimus ut ad eum consecrandum accedat. Quod si forte nequiverit, Burgensis episcopus, qui nostri juris est, advocetur. Ipsi quoque electo praesentium litterarum auctoritate mandamus ut onus quod ei communi Ecclesiae consensu imponitur, de misericordia Domini confidens accipiat. Porro sicut militibus, ita etiam clericis vestrarum partium interdicimus ne occasione Jerosolymitanae visionis Ecclesiam et provinciam suam deserere praesumant, quam Moabitarum feritas tam frequenter impugnat.

Datum Melfiae II Idus Octobris.

XXVI. Ad Adefonsum Hispaniarum regem.--Ejus angustias dolet. (Anno 1100, Oct. 14.)[FLOREZ, España sagrada, XX, 29.] P. episcopus, servus servorum Dei, charissimo filio suo A., Hispaniarum regi, salutem et apostolicam benedictionem.

Sicut de tua, ut nosti, prosperitate gaudemus, sic profecto tua de adversitate afficimur. Unde regni tui, et proximorum tuorum finibus providentes, milites tuos quos vidimus ire Jerosolymam prohibuimus. Litteras insuper hoc ipsum prohibentes, et peccatorum veniam pugnatoribus in regna vestra comitatusque mandavimus. Porro quod de captivitate Christianorum significasti, vehementius affecti sumus, et quod idem super electo Compostellano petisti non negare decrevimus. Magalonensem enim episcopum ad eum in episcopum consecrandum litteris ire praecipimus, qui si forte defecerit, Burgensis episcopus, qui nostri juris est, advocetur. Omnipotens Dominus Ecclesiae et tibi de inimicis suis victoriam largiatur.

Datum Melfiae II Idus Octobris.

XXVII. Fines episcopatus Mazariensis in Sicilia petente Stephano episcopo confirmat. (Anno 1100, Oct. 15.)[MANSI, Concil. XX, 1131.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto fratri STEPHANO, Mazariensi episcopo, ejusque successoribus canonice promovendis in perpetuum.

Omnipotentis Dei nutu mutantur tempora. transferuntur regna. Hinc est quod magni quondam nominis nationes dejectas et depressas, viles vero atque exiguas nonnunquam legimus exaltatas. Hinc est quod in quibusdam regionibus Christiani nominis potestas paganorum terras occupavit; in quibusdam iterum paganorum tyrannidem Christianae potentiae dignitas conculcavit; sicut nostris temporibus gloriosissimorum principum Roberti ducis et Rogerii comitis fortitudine supernae dignationis miseratio omnem Sarracenorum violentiam in Sicilia insula expugnavit, et antiquum Ecclesiae sanctae statum pro voluntatis suae beneplacito reparavit. Unde et ipsius ineffabili misericordiae gratias agimus, et ipsius gratias super illos egregios fratres, alterum jam defunctum, alterum ipso praesente superstitem, imploramus, et ad ecclesiarum quae in eadem insula sunt ordinationem, seu confirmationem pro nostrii officii debito anhelamus. Sicut igitur, annuente Deo, et Mazariensis et caeterarum parochiae per apostolicum bonae memoriae Urbanum, praedecessorem nostrum, dispositae sunt, ita et nos Mazariensis, cui auctore Deo praesides, Ecclesiae, dioecesim praesentis decreti auctoritate firmamus; statuimus enim, honorande frater, et coepiscope Stephane, ut tibi deinceps, tuisque legitimis successoribus episcopali jure regendum ac disponendum perpetuo maneat, quidquid intra fines subscriptos continetur: videlicet a loco, in quo Belich fluvius mare ingreditur usque ad Cavam desumptus Corleonem, quae Cava durat usque ad petram de Zineth, a Zineth tenditur haec parochia usque ad divisionem Jatinae et Cephalae, videlicet usque ad grandem cristam, e crista tenditur usque ad Saganam, a Sagana usque ad Carinas, a Carinis usque ad districtum arenosum, ubi est divisio Panormi et Carinae; inde vero usque ad mare, intra quos fines est Mazaria cum omnibus suis pertinentiis; Marsalia cum suis, Trabolis cum suis, Calathameth cum suis, Calathabubi cum suis, Parthenith cum suis, Cinos cum suis, Carine cum suis, Jath cum suis. Calathaczaruch cum suis, Belich cum suis omnibus pertinentiis; et reliqua omnia quae sunt, vel deinceps facta fuerint castella, seu casalia, sive urbes. In proprio autem tam tuo, quam successorum tuorum jure casale Buxei cum centum villanis, sicut a supradicto filio nostro comite Rogerio traditum est, conservetur. Praeterea quaecunque in posterum liberalitate principum, vel oblatione fidelium eadem Mazariensis Ecclesia juste atque canonice poterit adipisci, firma tibi, tuisque successoribus, et illibata permaneant. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat eamdem ecclesiam temere perturbare, vel ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere vel temerariis vexationibus fatigare; sed omnia integra conserventur tam tuis, quam clericorum et pauperum usibus omnimodis profutura. Si qua igitur in posterum ecclesiastica saecularisve persona hanc nostrae constitutionis paginam sciens contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, atque a sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena sit, et in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem ecclesiae justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi: quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen.Ego Oddo Ostiensis episcopus huic privileg. Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus sub. Ego Albericus card. presb. tit. S. Petri ad Vincula subscr. subscr. Ego Milo Praenestinus episcopus subscripsi. Ego Joannes Tusculanus episcopus subscripsi. Ego Albertus Sipontinus archiepiscopus subscripsi. Ego Robertus card. presbyter de tit. S. Eusebii subscripsi. Ego Robertus Mess. episcopus subscripsi. Ego Rogerius Syracusanus episcopus subscripsi.

In sigillo: Verbo Domini coeli firmati sunt. S. Petrus, S. Paulus, S. Paschalis PP. II.

Datum Melfiae per manum Joannis S. R. E. diaconi cardinal., Idibus Octob., ind. VIII, Incarn. Domini anno 1100, pontif. autem domini Paschalis PP. II anno II.

XXVIII. Ad Albericum abbatem novi monasterii Cabilonensis. --De privilegio ibi concesso. (Anno 1100, Oct. 19.)[MANSI, Concil. XX, 980.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili filio ALBERICO, novi monasterii abbati, quod in Cabilonensi parochia situm est, ejusque successoribus regulariter substituendis in perpetuum.

Desiderium quod ad religiosum propositum et animarum salutem pertinere monstratur, auctore Deo, sine aliqua dilatione est complendum. Unde nos, o filii in Domino dilectissimi, citra difficultatem omnem vestrarum precum petitionem admittimus, quia religioni vestrae paterno congratulamur affectu. Locum igitur illum, quem inhabitandum pro quiete monastica elegistis, ab omnium mortalium molestiis tutum ac liberum fore sancimus, et abbatiam illic perpetuo haberi, ac sub apostolicae sedis tutela specialiter protegi, quandiu vos ac successores vestri in ea quam hodie observatis disciplinae ac frugalitatis observantia permanseritis, salva Cabilonensis Ecclesiae canonica reverentia. Praesentis itaque decreti pagina interdicimus ne cuiquam omnino personae liceat statum vestrae conversationis immutare, neque vestri, quod Novum dicitur, coenobii monachos sine regulari commendatione suscipere, neque congregationem vestram astutiis quibuslibet aut violentiis perturbare. Eam sane controversiae decisionem, quam inter vos et Molismensis ecclesiae monachos frater noster Lugdunensis episcopus, tunc apostolicae sedis vicarius, cum provinciae suae episcopis, aliisque religiosis viris, ex praecepto praedecessoris nostri apostolicae memoriae Urbani secundi perpetravit, nos tanquam rationabilem ac laudabilem confirmamus. Vos igitur, filii in Christo dilectissimi ac desideratissimi, meminisse debetis, quia pars vestri saeculares latitudines, pars ipsa etiam monasterii laxioris minus austeras angustias reliquistis. Ut ergo hac semper gratia digniores censeamini, Dei semper timorem et amorem in vestris cordibus habere satagite, ut quanto a saecularibus tumultibus liberiores estis et deliciis, tanto amplius placere Deo totius mentis et animae virtutibus anheletis. Sane si quis in crastinum archiepiscopus aut episcopus, imperator aut rex, comes aut vicecomes, judex aut ecclesiastica quaevis saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant.

Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus subscripsi.

Datum Trojae per manum Joannis sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis, quarto decimo Kalendas Maii, indictione octava, Incarnationis Dominicae anno millesimo centesimo, pontificatus autem domini Paschalis secundi papae secundo [primo].

XXIX. Ecclesiae Trojanae protectionem suscipit ac bona et privilegia confirmat, petente Huberto episcopo. (Anno 1100, Nov. 10.)[UGHELLI, Italia sacra, I, 1345.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto fratri HUBERTO, Trojano episcopo, ejusque successoribus canonice substituendis in perpetuum.

Justis votis consensum praebere, justisque petitionibus aures accommodare nos convenit, qui, licet indigni, justitiae custodes atque praecones in excelsa apostolorum principum Petri et Pauli specula positi, Domino disponente, conspicimur. Tuis igitur, frater in Christo charissime Huberte, justis petitionibus annuentes S. Trojanam Ecclesiam, cui auctore Deo praesides, apostolicae sedis auctoritate munimus. Statuimus enim ut ejusdem Ecclesiae Trojanae antistites in perpetuum a sedis apostolicae pontifice consecrentur, cui nimirum Ecclesiae, tibique ac tuis legitimis successoribus jure proprio possidenda firmamus: montem Majurum, villam quae dicitur S. Laurentii, et quidquid in posterum juste et canonice ad Ecclesiae possessionis proprietatem largiente Domino poteritis adipisci; episcopali vero jure regenda in perpetuum, ad disponendum sancimus ipsam civitatem Trojanam et in ea S. Nicolai monasterium cum ecclesiis ad id pertinentibus, S. Crucem de Portula, et Felicem, Castellionem, castellum novum Biccarum cum abbatia S. Petri in Burgo cum ecclesiis ad id pertinentibus, ecclesiam S. Viti, fabricam S. Mariae de Focis, S. Petrum de Montella, S. Justam, et quaecunque praedia praedecessorum nostrorum authenticis privilegiis, quae Ecclesiae vestrae data sunt, continentur. Decernimus itaque ut nulli omnino hominum liceat eamdem Ecclesiam temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, vel injuste datas suis usibus vindicare, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt usibus omnimodis profutura. Si quis vero in crastinum archiepiscopus, aut episcopus, imperator, aut rex, princeps, aut dux, comes, vicecomes, judex, aut ecclesiastica quaelibet saecularisque persona hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini nostri Redemptoris Jesu Christi alienam esse, atque in extremo examine districtae subjaceat ultioni. Cunctis autem eidem Ecclesiae jura servantibus sit pax Domini Nostri Jesu Christi quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Ego Paschalis S. catholicae Ecclesiae episcopus subsc. Ego Oddo Ostiensis episcopus subsc. + Ego Odorisius cardinalis et abbas subsc. + Ego Albic. diac. cardinalis S. Petri subs. + Ego Milo Praenestinus episcopus subsc. + Ego Bruno Signin. episcopus subsc. + Ego Teuto cardinalis SS. Joannis et Pauli subsc. + Ego Paganus diaconus Romanae Ecclesiae cardinalis subsc.

Datum apud Casinum per manum Joannis S. R. E. diac. cardinal. IV Idus Novembris, ind. VIII, Incar. Dom. anno 1100, pontificatus autem D. Paschalis II papae anno II.

XXX. Privilegium quo monasterium Silviniacense tanquam Cluniacensis coenobii membrum sub apostolicae sedis protectione suscipit, eo modo quo Urbanus papa secundus. (Anno 1100, Nov. 14.)[ Bullarium Cluniacense, pag. 31.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, filiis in Domino charissimis Silviniacensis coenobii monachis, salutem et apostolicam benedictionem.

Ad hoc nos disponente Domino in apostolicae sedis servitium promotos agnoscimus, ut ejus filiis auxilium implorantibus efficaciter subvenire, et ei obedientes tueri ac protegere prout Dominus dederit, debeamus. Idcirco vos et locum vestrum tanquam Cluniacensis coenobii membrum sub apostolicae sedis protectione perpetuo confovendum, juxta domni praedecessoris nostri Urbani secundi statuta suscipimus; sancientes ne ullo unquam tempore idem coenobii vestri locus interdictionis alicujus jacturam sentiat, nec ulli viventium facultas sit infra monasterii seu villae adjacentis terminos olim praefinitos assultum facere, aut quemlibet hominem capere vel depraedari. Illam etiam pactionem, quam in ejusdem praedecessoris nostri manu Archimbaldus miles, sicut in ejus privilegio continetur, pepigit, ratam perpetuo haberi censemus: ut videlicet universa, quae pater, avi ejus loco vestro contulerant, tam in rebus quam in immunitatibus et consuetudinibus, omni tempore illibata conservarentur. Ad haec adjicientes decernimus ejusdem loci sepulturam liberam omnino persistere, ut eorum qui illic sepeliri deliberaverint, praeter excommunicatos, extremae nullus obviet voluntati. Praeterea per praesentis decreti paginam apostolica auctoritate statuimus ut quaecunque hodie vestrum coenobium possidet, sive in crastinum vel concessione pontificum, vel liberalitate principum, vel oblatione fidelium poterit adipisci, firma vobis, vestrisque successoribus et illibata permaneant: in quibus haec propriis duximus nominibus exprimenda: monasterium de Campovold; capellam de Curtiliis, capellam de Lonver, capellam de Villar, ecclesiam de Cantaneto, ecclesiam de Cyriliaco. Has itaque, caeterasque ecclesias, quas apostolicae sedis privilegio possidetis, taliter concedimus ut, salvo jure episcoporum, quod in paratis et synodis ibidem hactenus retinuisse noscuntur, quidquid deinceps in eis intus forisque, tam ex oblationibus quam ex sepulturis, vel etiam ex decimationibus tam majoribus quam minoribus acquirere potueritis, ex integro possideatis; nullaque unquam persona vel ecclesiastica, vel saecularis de omnibus ad eas pertinentibus se super vos intromittere audeat. Liceat quoque vobis in ecclesiis vestris presbyteros eligere, ita tamen ut ab episcopis vel episcoporum vicariis animarum curam absque venalitate suscipiant; quam si dare illi, quod absit! ex pravitate noluerint, tunc presbyteri, ex apostolicae sedis benignitate, cantandi illic licentiam consequantur. Neque cuilibet facultas sit pro vobis vivorum sive defunctorum eleemosynis ad salutem datis vos inquietare, sed tam virorum quam mulierum, tam clericorum, quam laicorum oblationes, quae ad vos afferuntur, in usum servorum Dei pauperumque profuturas recipere liceat. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat idem coenobium temere perturbare, vel ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare; sed omnia integra conserventur eorum pro quorum sustentatione ac gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva in omnibus abbatum Cluniacensium obedientia. Si qua sane in crastinum ecclesiastica saecularisve persona hujus privilegii nostri paginam sciens contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem supra fato loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen. Ego Paschalis sanctae Ecclesiae catholicae episcopus. Ego Odilo Praenestinus episcopus. Ego Joannes Tusculanus episcopus. Ego Teuzo cardinalis sanctorum Joannis et Pauli. Ego Albericus Dei gratia cardinalis tituli S. Petri ad Vincula. Ego Paganus diaconus sanctae Romanae Ecclesiae de diaconia S. Mariae novae.

Datum Anagniae per manum Joannis sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis, XVIII Kalendas Decembris, indictione VIII, Incarnationis Dominicae anno 1100; pontificatus autem domni Paschalis secundi papae II.

XXXI. Privilegium, quo monasterii Cluniacensis bona omnia ac jura confirmantur. (Anno 1100, Nov. 15.)[COCQUELINES, Bullarum, privilegiorum ac diplomatum Romanorum pontificum amplissima Collectio. -- Romae 1739 fol., t. II, p. 114.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri HUGONI, Cluniacensi abbati, ejusque successoribus regulariter substituendis imposterum.

Zelus Domini et religionis praerogativa, qua per universum fere Occidentem nostris temporibus per Dei gratiam congregatio vestra percelluit, et inconcussa unitas, qua inter procellas omnes sedi apostolicae adhaesistis, mansuetudinem nostram vehementius exhortantur, imo urgent atque compellunt, ut vestris petitionibus assensum accommodare, et quieti vestrae imposterum providere sollicitius debeamus. Quapropter quidquid libertatis, quidquid auctoritatis praedecessores nostri Ecclesiae Romanae pontifices, praesertim apostolicae memoriae Gregorii VII et Urbani II, vestro monasterio et locis ad idem pertinentibus contulerunt, nos quoque praesenti decreto auctore Domino confirmamus. Ad haec adjicimus ut in omnibus prioratibus et cellis, quae nunc sine proprio abbate vestro regimini subjectae sunt, nullus unquam futuris temporibus abbatem ordinare praesumat; sed tam prioratus ipsi et cellae, quam et caetera in quibuslicet locis omnia, quibus fraternitas tua Arvernensis concilii, quod per supradictum Urbanum pontificem celebratum est, tempore investita erat, de quibus tunc nulla quaestio mota est, cui nimirum concilio per temetipsum interfueras, tam tibi quam successoribus tuis in pace semper et quiete serventur, in quibus haec propriis visa sunt adnotanda nominibus: S. Maria de charitate de Martignaco ( Mar. de Marciniaco ), S. Petrus de Munsiaco ( Mar. de Cusiniaco ), S. Petrus de Leniciis ( Mar. de Leuntiis ), S. Paulus de Pergamo, S. Isidorus de Hispania, S. Odylus ( Mar. Orylius ) de Scarrione, S. Marcellus de Salsimoniaco, S. Marcellus de Cabilone, Carus locus, Paredus Romanum monasterium, S. Victor de Gebenna, Paterniacus, S. Saturninus de Provincia, S. Eutropius, S. Martinus de Auxia, monasterium de Cacerris, S. Maria de Tolosa, Boort ( Mar. S. Maria de Tobosa Boarum ), Tiernus, S. Martinus de Campis, Sylviniacus, Virgenus, Ginniacus, Nantuacus, S. Pancratius de Anglica, S. Lecerius de Nazara, S. Jacobus de Potino, S. Gabriel de Cremona, S. Salvator et S. Stephanus de Niverno. Praecipimus etiam ut omnes ecclesiae seu capellae vestrae et coemeteria libera sint, et omnis exactionis immunia praeter consuetam episcopi paratam justitiam in presbyteros, si adversus ordinis sui dignitatem ostenderint: exceptis nimirum ecclesiis illis, quae absque hujusmodi subjectione in abbatis potestate subsistunt. Liceat quoque vobis cum juribus vestris ( Mar. seu fratribus vestris ) presbyteros eligere, ita tamen ut ab episcopis, vel episcoporum vicariis animarum curam absque venalitate suscipiant, quam si committere illi, quod absit! ex pravitate noluerint, tunc presbyteri ex apostolicae sedis benignitate officia celebrandi licentiam consequantur: neque cuilibet facultas sit, aut claustri unquam aut locorum vestrorum fines pro vivorum sive defunctorum eleemosynis ob salutem datis inquietare; sed tam virorum quam mulierum oblationes, quae Deo offeruntur, in usum servorum Dei, pauperumque Christi percipere liceat. Abbatias vero, quas tuae tuorumque successorum ordinationi praedecessor noster Gregorius VII PP. commisit, nos quoque committimus, videlicet Virhelva, S. Aegidii, S. Joannis de Angelico, S. Petri Moysiaco, Moliacensem, S. Martialis de Lemovico, novum monasterium Sancti Cypriani Pictaviensis de S. Sacco; adjicientes etiam S. Germani Autissiodorensis, S. Astrimonii Mauricensis, S. Bertini Tarvaniensis eidem ordinationi subjaceant, salvo nimirum jure sanctae Romanae Ecclesiae Nec minus illud supradictum Urbani II papae capitulum confirmamus, ne cellarum vestrarum ubilibet positarum fratres pro qualibet interdictione vel excommunicatione divinorum officiorum suspensionem patiantur; sed tam monachi quam et famuli eorum, et qui se monasticae professioni devoverunt, clausis ecclesiarum januis, non admissis dioecesanis, divinae servitutis officia celebrent, et sepulturae debita peragant. Concedimus etiam vobis laicos seu clericos saeculares, nisi qui pro certis criminibus excommunicati sunt, ad conversionem, sive sepulturam per loca vestra suscipere. Clericos quoque regulares, qui pro necessitatibus ad vestrum coenobium effugiunt, suscipiendi, et ad vestrum propositum admittendi, religioni vestrae licentiam impertimus. Praeterea decernimus ut nulli omnino hominum liceat vestrum venerabile coenobium et loca subdita temere perturbare; sed eorum ecclesiae possessiones, et bona caetera, quae pro animarum salute donata sunt, vel in futurum Deo miserante donari contigerit, firma vobis vestrisque successoribus, et illibata permaneant, quos profecto cognoscimus ab excommunicatis et rapacibus discretione debita contineri. Si qua igitur ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo et tertio commonita, nisi satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena sit, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen. Ego Paschalis sanctae Ecclesiae catholicae episcopus. Ego Odo Ostiensis episcopus subscripsi. Ego Milo . . . . Praenestinus episcopus. Ego Albericus cardinalis S. Petri ad Vincula. Ego Walterius [ al. Gualterius] episcopus Albanensis Ecclesiae subscripsi. Ego Teuto cardinalis SS. Joannis et Pauli. Ego Joannes Tusculanus episcopus. Ego Paganus sanctae Romanae Ecclesiae cardinalis subscripsi.

Datum Anagniae per manum Joannis sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis, XVII Kalend. Decembris, indictione VIII, Incarnationis Dominicae anno 1100, pontificatus autem domni Paschalis PP. II.

XXXII. Paschalis epistola ad Galliarum episcopos.--Coenobium Cluniacense commendat. (Anno 1100, Nov. 19.)[MANSI, Concil. XX, 1037.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis per Gallias, salutem et apostolicam benedictionem.

Quanta reverentia sedis apostolicae constitutionibus debeatur, fraternitatem vestram non ignorare credimus. Si qua vero vel minus dicta, vel aliter intellecta conspiciuntur, meminerint qui adversus sanctam Romanam Ecclesiam conqueri consueverunt, quid pro Felicis papae scriptis adversus Acatium datis, Orientalibus episcopis sanctae memoriae Gelasius papa responderit. Idcirco ad memoriam fraternitatis vestrae reducimus quia Cluniacense coenobium ab ipso fundationis exordio sanctae Romanae Ecclesiae sit oblatum: quod profecto religiosi antistites et egregii principes pro religione eximia donis suis ac possessionibus ditaverunt. Romani vero pontifices tanquam oculi sui pupillam custodientes, cum loca ad se plurima pertinentia fratrum illorum regimini commisissent, tam locum ipsum quam caetera ei cohaerentia privilegiorum suorum munitionibus vallaverunt. Scitis enim quanta per eos in Galliarum partibus nova instituta, vetera sint ad religionem monasteria reperta [ forte restituta]. Eapropter charitatem vestram monemus, monentes rogamus atque praecipimus ne tot tantorumque pontificum privilegiis obviare tentetis: ne per eorum violationem apostolicae sedis, quod absit! indignationem inveniatis. Imitatores estote patrum vestrorum, qui congregationem illam venerabilem devotius coluerunt, et saluti, quam per eos Dominus super multis peccatoribus operatur, manus socias adhibete. Ita eos diligite, ita tuemini, ita fovete, ut quietius per vos omnipotenti valeant deservire; vos autem, qui inter mundi fluctuantis turbines statis, per eos, tam apostolicae sedis, quam omnipotentis Dei gratiam consequamini.

Data Lateranis, XIII Decembris.

XXXIII. Majoris Monasterii protectionem suscipit, possessionesque ac privilegia confirmat, imposito monachis aurei denarii censu annuo. (Anno 1100, Nov. 19.)[ Opera Guiberti abbatis S. Mariae de Novigento, edit. Achery, Notes, p. 588.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri HILGOTO, Majoris Monasterii abbati, ejusque successoribus regulariter substituendis in perpetuum.

Cum universis sanctae Ecclesiae filiis, ex apostolicae sedis auctoritate ac benevolentia debitores existamus, illis tamen locis atque personis quae ampliori religionis gratia eminent, propensiori nos convenit charitatis studio imminere. Tuis igitur tuorumque fratrum, fili in Christo dilectissime Hilgote, justis precationibus annuentes, cum pro beati confessoris Christi Martini devotione atque reverentia, tum pro vestrae religionis praerogativa, monasterium vestrum, quod Majus dicitur, a beato quondam Martino aedificatum, in apostolicae sedis tutelam specialiter protectionemque suscepimus.

Per praesentem igitur nostri privilegii paginam, apostolica auctoritate praecipimus ut quaecunque hodie idem coenobium juste possidet, sicut in crastinum, largitione principum, oblatione fidelium, concessione pontificum, juste atque canonice poterit adipisci, firma tibi tuisque successoribus, et illibata permaneant. Decernimus ergo ut nulli omnino homini liceat idem coenobium temere perturbare, aut ei subditas possessiones auferre, sive minuere, vel temerariis vexationibus fatigare; sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum sustentatione ac gubernatione concessa sunt usibus.

Missas sane publicas per archiepiscopum, aut episcopum quemlibet, in praefato monasterio celebrari, aut stationes fieri, omnimodo prohibemus; ne in servorum Dei recessibus popularibus occasio praebeatur ulla convenientibus. Interdicimus etiam ne quis ejusdem loci monachos in aliquam Ecclesiam ad stationem, aut exsequias celebrandas, praeter suam et abbatis voluntatem compellat.

Adjicientes et praecipientes ne quisquam deinceps archiepiscopus, aut episcopus, B. Martini Majus Monasterium, aut ipsius Majoris Monasterii monachos, pro ulla causa ullo in loco excommunicare praesumat, sed omnis eorum causa gravior ex apostolicae sedis judicio pendeat.

Nec cellarum vestrarum videlicet fratres, pro qualibet interdictione, vel excommunicatione divinorum officiorum, suspensionem patiantur, sed tam monachi ipsi, quam etiam famuli eorum, et qui se monasticae professioni devoverunt, clausis ecclesiarum januis, non admissis dioecesanis, divinae servitutis officia celebrent, et sepulturae debita peragant.

Obeunte te nunc ejusdem loci abbate, vel tuorum quolibet successorum, nullus illi qualibet subreptionis astutia aut violentia praeponatur, nisi quem fratres communi consensu ejusdem fratrum pars consilii sanioris elegerint.

Porro quia Turonensis Ecclesiae antistes et clerici, praedecessoris nostri apostolicae memoriae Urbani secundi repetitis litteris, nostris quoque commoniti, ab impugnatione vestra desistere nullatenus acquieverunt; quinimo apostolicae sedis familiarius communicantes, vos excommunicare et excommunicatos praedicare non timuerunt; adeo ut ab abbatis vestri sepultura, et a vestrae professionis consortio Sancti Juliani monachos, et alios religiosos fratres, abbatesque subtraxerint. Nos eorum excommunicationi religionem vestram Domino cooperante subduximus. Beato quippe Ambrosio attestante didicimus quod haereticum esse constat, qui a Romana dissentit Ecclesia; et Samuel quasi idololatriae ait, scelus est nolle acquiescere. Vos autem tanquam familiares filios nostrae communionis, charitatis et gratiae vinculo complectimur.

Qua nimirum justitia exigente statuimus ut regulariter electus abbas, vel a Romano pontifice, vel a catholico quem advocare maluerint, nostrae communionis ac familiaritatis episcopo consecretur; qui vestra fultus auctoritate quod postulabitur, impendat. Chrisma, oleum sanctum, consecrationes altarium sive basilicarum, ordinationes monachorum, qui ad sacros sunt ordines promovendi, locorum vestrorum fratres ab episcopis, in quorum dioecesibus sunt, accipiant.

Ad haec adjicimus ut idem Beati Martini monasterium, ab omnium mortalium jure liberum, Domino annuente, permaneat, solique Romanae Ecclesiae subditum, de tanta semper libertate atque auctoritate congaudeat.

Ad judicium autem perceptae hujus a Romana Ecclesia libertatis, per annos singulos unum aureum denarium Lateranensi palatio persolventes.

Si quis igitur in crastinum archiepiscopus aut episcopus, imperator aut rex, princeps aut dux, comes, vicecomes, judex, aut ecclesiastica quaelibet saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen. Ego Paschalis episcopus catholiciae Ecclesiae. Ego Odo Ostiensis episcopus. Ego Miro [Milo] Praenestinus episc. Ego Paganus diaconus R. E. cardinalis. Ego Albericus Dei gratiae cardinalis.

Datum Laterani per manum Joannis S. R. E. diaconi cardinalis, XIII Kal. Decemb., ind. VIII, Incar. Dominicae millesimo centesimo, pontificatus autem domini Paschalis secundi II.

XXXIV. Paschalis papae epistola ad Hugonem abbatem Cluniacensem. --Privilegium Cluniacense. (Anno 1100, Nov. 20.)[MANSI, Concil. t. XX, 1038.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, HUGONI abbati Cluniacensi ejusque successoribus regulariter substituendis in perpetuum.

Et religionis praerogativa, qua per universas Gallias vestris temporibus per Dei gratiam congregatio vestra praecellit, et inconcussa charitatis unitas, qua inter procellas omnes sedi apostolicae adhaesistis, mansuetudinem nostram vehementius exhortantur, mo urgent atque compellunt, ut vestris petitionibus assensum accommodare, et quieti vestrae in posterum providere sollicitius debeamus. Eapropter, quidquid libertatis, quidquid tuitionis, quidquid auctoritatis, praedecessores nostri Ecclesiae Romanae pontifices, praesertim apostolicae memoriae Gregorius VII et Urbanus II, vestro monasterio et locis ad id pertinentibus contulerunt, nos quoque praesenti decreto, auctore Deo confirmamus. Ad haec adjicimus ut tam prioratus et cellae, quam et caetera in quibuslibet locis omnia, quibus fraternitas tua, Arvernensis concilii, quod per supradictum Urbanum papam celebratum est, tempore investita erat, de quibus tunc nulla quaestio mota est, cui nimirum concilio per temetipsum interfueras, tam tibi quam successoribus tuis in pace semper et quiete serventur. Praecipimus etiam ut omnes ecclesiae, seu capellae vestrae, et coemeteria libera sint, et omnis exactionis immunia, praeter consuetam episcopi paratam, et justitiam in presbyteros, si adversus ordinis sui dignitatem offenderint, exceptis nimirum ecclesiis illis quae absque hujusmodi subjectione in abbatis potestate consistunt. Liceat quoque vobis, seu fratribus vestris, in ecclesiis vestris presbyteros eligere, ita tamen ut ab episcopis vel episcoporum vicariis, animarum curam absque venalitate suscipiant. Quam si committere illi ex pravitate noluerint, tunc presbyteri ex apostolicae sedis benignitate officia celebrandi licentiam consequantur. Ecclesiarum vero seu altarium consecrationes, ab episcopis in quorum dioecesibus sunt, locorum vestrorum fratres accipiant, si quidem gratis ac sine pravitate voluerint exhibere. Alioquin a catholico, quem malueritis, episcopo, consecrationem ipsarum sacramenta suscipiant. Neque cuilibet facultas sit, aut claustri vestri, aut locorum vestrorum fratres pro vivorum sive defunctorum eleemosynis ob salutem datis inquietare, sed tam virorum quam mulierum oblationes, quae ad eos afferuntur, in usu servorum Dei pauperumque profuturas recipere liceat. Nec minus illud supradicti Urbani II papae capitulum confirmamus, ne cellarum vestrarum ubilibet positarum fratres pro qualibet interdictione, vel excommunicatione, divinorum officiorum suspensionem patiantur; sed tam monachi ipsi, quam et famuli eorum, et qui monasticae professioni se devoverunt, clausis ecclesiarum januis, non admissis dioecesanis, divinae servitutis officia celebrent, et sepulturae debita peragant. Concedimus etiam vobis laicos, seu clericos saeculares, nisi qui pro certis criminibus excommunicati sunt, ad conversionem seu sepulturam per loca vestra suscipere. Clericos quoque regulares, qui vel in locis suis salvari non possunt, vel pro necessitatibus ad vestrum coenobium confugiunt, suscipiendi, et ad vestrum propositum admittendi, religioni vestrae licentiam impertimur. Praeterea decernimus ut nulli hominum omnino liceat vestrum venerabile coenobium, et loca ei subdita temere perturbare; sed eorum ecclesiae possessiones, et bona caetera, quae pro animarum salute jam donata sunt, vel in futurum Deo miserante dari contigerit, firma vobis, vestrisque successoribus, illibataque permaneant: quos profecto cognoscimus, ab excommunicatis pia discretione vigilantius abstinere. Si qua igitur ecclesiastica saecularisve persona hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sanctissimo corpore et sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem coenobio justa servantibus, sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen. Ego Paschalis, catholicae Ecclesiae episcopus, subscripsi. Ego Odo, Ostiensis episcopus, subscripsi. Ego Milo, Praenestinus episcopus, subscripsi. Ego Abericus, archiepiscopus Dei gratia cardinalis Sancti Petri ad Vincula, subscripsi. Ego Walterius, episcopus Albanensis Ecclesiae, subscripsi. Ego Paganus sanctae Romanae Ecclesiae cardinalis, subscripsi.

Datum Laterani, per manum Joannis sanctae Romanae Ecclesaie cardinalis, XII Kal. Decemb., indict. VIII, Incarnationis Dominicae anno 1100, pontificatus autem domni Paschalis secundi papae secundo.

XXXV Bulla Paschalis II pro unione Ecclesiae Arausicanae ad Tricastinam. (Anno 1100, Dec. 10.)[ Gall. Christ., nov., I, Instr. 120.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, clero et populo Arausicano, salutem et apostolicam benedictionem.

Miramur vos tanta-pertinacia sedis apostolicae decretis contraire; quod enim cum a praedecessore nostro pro auctorizanda confirmatione definitum esset, quidquid a nobis quoque juxta definitionem praeceptum est, vos quoque adeo contempsistis, ut nullam episcopo Tricastino dignati sitis subjectionem et obedientiam praebere. Nos tandem pertinaciam tantam apostolicae dilectionis mansuetudine tolerantes, iterata litterarum comminatione praecepimus, ne unitatem ecclesiarum a praedecessoribus nostris constitutam violare certetis; sed supradicto fratri nostro episcopo tandem humiliter obediatis.

Datum Laterani IV Idus Decembris

XXXVI. Privilegium pro monasterio S. Salvatoris Papiensis. (Anno 1100.)[MARGARINI, Bullar. Casin. II, 119, ex archiv. monast. S. Salvatoris Papiensis.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto in Christo filio JOANNI, abbati venerabilis monasterii, quod dicitur Domini Salvatoris, secus Papiam siti, ejusque successoribus regulariter substituendis in perpetuum.

Piae postulatio voluntatis effectu debet persequente compleri, quatenus et devotionis sinceritas laudabiliter enitescat, et utilitas postulata vires indubitanter assumat. Quia igitur dilectio tua, ad sedis apostolicae portum confugiens, ejus tuitionem, devotione debita, requisivit; nos supplicationi tuae clementer annuimus. Et Sancti Salvatoris monasterium, cui Deo auctore praesides, cum omnibus ad ipsum pertinentibus, sub tutela apostolicae sedis excipimus. Quod videlicet monasterium Adeleis augusta imperatrix, suis impensis renovatum, sua nihilominus liberalitate ditasse cognoscitur. Sanctorum igitur praedecessorum nostrorum, sedis apostolicae pontificum vestigiis insistentes, praesentis decreti auctoritate statuimus ut quaecunque bona, quaecunque praedia urbana, sive rustica, culta et inculta, quaecunque possessiones, utensilia et ornamenta, vel a praedicta Augusta, vel ab aliis fidelibus, de suo jure, eidem monasterio collata sunt, sive in futurum, concessione pontificum, liberalitate principum, vel oblatione fidelium, juste atque canonice poterit adipisci, firma tibi, tuisque successoribus, et illibata permaneant. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat idem coenobium temere perturbare, aut ejus possessiones, sive res, utensilia, vel ornamenta auferre, vel ablatas retinere, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt, usibus multimodis profutura. Nec decimae reddituum praedicti monasterii Domini Salvatoris ab ullius Ecclesiae praesule, vel ministris exigantur. Obeunte te, nunc ejus loci abbate, vel tuorum quolibet successorum, nullus ibi, qualibet subreptionis astutia, seu violentia praeponatur, nisi quem fratres, communi consensu, vel fratrum pars consilii sanioris, secundum Dei timorem, et beati Benedicti regulam elegerint. Electo vero abbate, sit facultas omni tempore praesulem eligendi, quem, tam sibi quam caeteris fratribus, cum timore Dei totiusque congregationis conniventia, ubicunque voluerint, consecrationis insignia, hujus nostrae auctoritatis privilegio, absque ulla pretii conferat datione. Chrisma, oleum sanctum, consecrationes altarium, sive basilicarum, ordinationes monachorum, seu canonicorum vestrorum, qui ad sacros ordines fuerint promovendi, a quibus malueritis catholicis accipietis episcopis. Porro in illis ecclesiis monasterii baptismum, ubi solitum hactenus fuit, celebrari permittimus. Missas sane publicas in eodem monasterio celebrari, aut stationem, sive ordinationem aliquam praeter abbatis voluntatem, aut episcopo quolibet fieri prohibemus. Ad haec dalmaticae, sandaliorum, necnon chirothecarum usum tibi, tuisque successoribus juxta praedecessorum statuta, concedimus. Sicque ab omni jugo, seu ditione cujuscunque personae, ipsum coenobium liberum permanere sancimus ut soli sanctae Romanae et apostolicae Ecclesiae subditum habeatur. Si qua sane ecclesiastica seu saecularis persona hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate agnoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis accipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen.

Datum anno Domini 1100.

XXXVII. Geraldo archiepiscopo Bracarensi « pallium et privilegium » concedit. (Mentio tantum exstat in Geraldi Vita. Vide Baluzii Miscell. edit. Luc. I, 132.)

XXXVIII. Rescriptum Paschalis papae ad Argentinensem Ecclesiam. (Circa annum 1100.)[MANSI, Concil., XX, 1092.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, clero Argentinensi et populo, salutem et apostolicam benedictionem.

Perspectis litteris vestris, de vestra oppressione et Ecclesiae vestrae destructione paternaliter condoluimus; sed quia pro justitia patimini, pro qua beati eritis, congaudemus. Ut igitur ad illam beatitudinem pervenire possitis, in bono proposito constanter perseverate, atque illi intruso Ecclesiae Dei viriliter resistite, quia per Dei gratiam neque electioni neque consecrationi ejus assensum dedimus aut dabimus. Vobis autem in omnibus, quae pro justitia agitis, nostrum consilium et auxilium nunquam deerit, praestante Domino, qui vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen.

XXXIX. Paschalis epistola ad Bernardum, archiepiscopum Toletanum. --Primatum Toletanae Ecclesiae confirmat. (Anno 1101, Mart. 6.)[MANSI, Concil. XX, 982.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, reverendissimo [ f. reverentissimo, [HARD].] fratri BERNARDO Toletano archiepiscopo, ejusque successoribus canonice substituendis in perpetuum.

Actorum synodalium decreta scrutantibus liquet quantaene Toletana Ecclesia dignitatis fuerit ex antiquo, quantaeque per eam in ecclesiasticis negotiis utilitates accreverint. Unde et nos ejusdem urbis statum, quantum nostrae est facultatis, in ecclesiasticis tignitatibus gloria stabilire [ al. in ecclesiasticae dignitatis gloriam stabilire], Domino adjuvante, optamus. Igitur tum pro benignitate sanctae Romanae Ecclesiae debita, tum pro digna Toletanae Ecclesiae reverentia, tum etiam pro reverendissimi [ f., reverentissimi. H.] filii nostri praestantissimi regis Ildefonsi postulationibus, cujus nimirum virtute et prudentia Toletana Ecclesia [ al. civitas] Maurorum et Moabitarum jugo erepta est, te, charissime frater, juxta constitutum praedecessoris nostri sanctae memoriae Urbani papae secundi, in totis Hispaniarum regnis primatem fore praesentis privilegii auctoritate sancimus, sicut ejusdem urbis constat antiquitus exstitisse pontifices. Pallio sane in missarum solummodo celebrationibus uti debebis, praecipuarum, quae subscriptae sunt, festivitatum temporibus: tribus videlicet diebus in Nativitate Domini, in Epiphania, Hypapante, Coena Domini, Sabbato sancto, tribus diebus in Pascha, in Ascensione, Pentecoste, tribus solemnitatibus sanctae Mariae, sancti quoque Michaelis, et sancti Joannis Baptistae, in omnibus natalitiis apostolorum, et eorum martyrum quorum pignora in vestra ecclesia requiescunt: sancti quoque Martini et Ildefonsi confessorum, et omnium commemoratione sanctorum: in consecrationibus ecclesiarum, episcoporum et clericorum: in annuo consecrationis tuae die, natali etiam sancti Isidori et Leandri. Primatem te universi Hispaniarum praesules respicient: et ad te, si quid inter eos graviori quaestione dignum exortum fuerit, referent, salva tamen Romanae Ecclesiae auctoritate, et metropolitanorum privilegiis singulorum. Toletanam ergo Ecclesiam jure perpetuo tibi, tuisque, si divina praestiterit gratia, successoribus canonicis tenore hujus privilegii confirmamus: una cum omnibus ecclesiis et dioecesibus, quas proprio jure noscitur antiquitus possedisse: praecipientes de iis, quae Sarracenorum ad praesens subjacent ditioni, ut cum eas Domino placuerit potestati restituere populi Christiani, ad debitam Ecclesiae vestrae obedientiam referantur. Illarum autem civitatum dioeceses quae Sarracenis invadentibus metropolitanos proprios perdiderunt, vestrae ditioni eo tenore subjicimus, ut quoad sine propriis exstiterint metropolitanis, tibi, ut proprio, debeant subjacere. Si vero metropolis quaelibet in statum fuerit pristinum restituta, suo quoque dioecesis metropolitano restituatur. Neque tamen ideo minus tua debet studere fraternitas, quatenus unicuique metropoli suae restituatur gloria dignitatis. Haec, et caetera omnia quae ad antiquam Toletanae sedis apostolicae concessionem probari poterunt, nos tibi tuisque successoribus perpetuo possidenda contradimus atque firmamus. Te, reverendissime frater, affectione intima exhortamur, quatenus dignum te tanti honore pontificii semper exhibeas, Christianis ac Sarracenis sine offensione semper esse procurans, et ad fidem infideles convertere, Domino largiente, verbis studeas, et exemplis: sic ex tui pallii dignitate, et primatus praerogativa praecellas in oculis hominum, ut interius virtutum excellentia polleas coram supernae oculis majestatis. Si qua igitur in crastinum ecclesiastica saecularisve persona hanc nostrae constitutionis sciens paginam, contra eam temere venire tentaverit; secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisve sui careat dignitate, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sanctissimo corpore ac sanguine Dei et Domini nostri Jesu Christi Redemptoris aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem Ecclesiae justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen.

Scriptum per manum Petri notarii, regionarii, et scrinarii sacri palatii.

Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus subscribo.

Datum Laterani per manum Joannis, sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis, secundo Nonas Martii, indictione octava, Incarnationis Dominicae anno 1101, pontificatus autem domini Paschalis papae secundi anno secundo.

XL. Privilegium papae pro monasterio Sancti Savini Placentini. (Anno 1101, Mart. 7.)[CAMPI Dell. hist. eccl. di Piacenza, t. I, p. 525.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio ALBERICO, abbati monasterii S. Savini, quod secus Placentiam situm est, ejusque successoribus regulariter substituendis in perpetuum

Ad hoc nos disponente Domino in apostolicae sedis servitium promotos agnoscimus, ut ejus filiis auxilium implorantibus efficaciter subvenire, et ei obedientes tueri, ac protegere, prout Dominus dederit, debeamus. Unde opportunum, fili charissime, duximus praesentis decreti pagina vestris infestationibus obviare, et quieti ac utilitati vestrae opitulante Domino attentius providere. Statuimus enim ut quaecunque praedia, quaecunque bona in cellis, in ecclesiis, in villis, vel rebus aliis vestrum monasterium legitime possidet in praesenti, sive in futurum concessione pontificum, liberalitate principum, vel oblatione fidelium juste atque canonice poterit adipisci, firma tibi tuisque successoribus, et illibata permaneant. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat idem coenobium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare; sed omnia integre conserventur eorum, pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura.

Porro usum mitrae et aliorum pontificalium ad instar felicis memoriae Silvestri et Alexandri praedecessorum nostrorum Romanorum pontificum vobis omnimodo liberum esse decernimus; ad haec adjicientes ut infra sacra mysteria constituti signaculo sanctae crucis possitis populum praemunire. Si qua sane ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, atque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei ac Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen.

Scriptum per manum Petri, notarii regionarii et scriniarii sacri palatii.

Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus.

Datum Laterani per manum Joannis, sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis, Nonis Martii, indict. nona, Incarnationis Dominicae anno 1101, pontificatus autem domni Paschalis II papae secundo.