Epistolae et privilegia (Paschalis II)/5

CCI-CCL

saeculo XII

editio: Migne 1854
fons: Corpus Corporum

4	6

5

CCI. Ad Willelmum de Sabrano et alios Bertranni comitis Tolosani socios.--Ad satisfactionem eos invitat sub poena excommunicationis, ob damna monasterio S. Aegidii illata. (Anno 1107, Febr. 4.)[BOUQUET, Recueil, XV, 34.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, militaribus viris WILLELMO DE SABRANO, EMENONI fratri ejus, RAINARDO DE MEDENAS, ARBERTO DE MONTE-CLARO, RICHARDO DE CLARETO, DALMATIO DE ROCCA MARA, et RAIMUNDO PETRO DE GORRA.

Raimundi egregiae memoriae comitis et conscios vos et consiliarios fuisse non ambigimus, cum villana B. Aegidii per manum sanctae memoriae praedecessoris nostri Urbani papae penitus abdicavit, seque ipsum et haeredes suos excommunicari fecit si ullo unquam tempore in eadem villa quidquam praeter abbatis voluntatem usurpare praesumeret. Quoties etiam idipsum Bertrannus comes vester juraverit, vobis notissimum scimus. Nuper autem non solum villam, sed etiam ipsum monasterium violenter invadens, quosdam capiens, quosdam vulnerans, sic monachos exturbavit; monasterii res et altaris oblationes arripuit, aedificia dissipavit, et in servorum Dei habitacula meretrices induxit; ad haec super ipsam B. Aegidii ecclesiam turres novas instruxit et instruit. Horum scelerum vos et conscios et actores fratres B. Aegidii conqueruntur. Pro his igitur omnibus vos ad satisfactionem debitam litteris praesentibus invitamus, usque ad proximae Quadragesimae initium coram fratre nostro Narbonensi archiepiscopo, ipsius et caeterorum fratrum judicio justitiam faciatis. Alioquin ex tunc et terram vestram a divinis officiis, praeter infantium baptisma et morientium poenitentiam interdicimus, et vos excommunicationis illius, cui sponte admisti estis, vinculis astrictos denuntiamus, quoniam et sacrilegii rei estis, et Bertrannus, cui vos socios exhibuistis, non solum propter monasterii et supradictae villae invasionem, verum etiam propter uxoris repulsam et multiplicata adulteria, excommunicationis vinculo tenetur astrictus.

Datum II Nonas Februarii.

CCII. Ad Ricardum Narbonensem archiepiscopum et comprovinciales episcopos.--Narrat Bertranni Tolosani comitis adulteria et illata monasterio S. Aegidii damna, et hortatur ut caeteros ab auxilio et communione ipsius et sociorum ejus compescant. (Anno 1107, Febr. 4.)[D. BOUQUET, Recueil, XV, 35.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabilibus fratribus et coepiscopis, RICARDO Narbonensi, RAIMUNDO Meticensi, RAIMUNDO Nemausensi, et caeteris comprovincialibus, salutem et apostolicam benedictionem.

Non solum vobis qui prope estis, sed etiam his qui longe sunt, notissimum est qualiter Bertrannus comes propter uxorem objectam et multiplicia adulteria jam diu excommunicationi subjectus est. Illius etiam anathematis vinculis compeditur, quo Raimundus egregiae memoriae comes in Nemausensi concilio a sanctae memoriae Urbano II papa seipsum et haeredes suos excommunicari fecit, si ullo unquam tempore in B. Aegidii villa et ejus monasterio quidquam praeter abbatis voluntatem usurpare praesumeret. Quoties etiam idipsum Bertrannus comes juraverit, vos scire credimus. Nuper autem, non solum villam, sed etiam ipsum monasterium violenter, quosdam capiens, quosdam vulnerans, sic monachos exturbavit, monasterii res et oblationes arripuit, aedificia dissipavit, et in servorum Dei habitacula meretrices induxit: ad haec super ipsam B. Aegidii ecclesiam turres novas instruxit et instruit. Cujus instructionis aedificium Jherichontino anathemate condemnamus, ut et qui ulterius aedificare, et qui aedificatum retinere tentaverint, perpetua maledictione multentur. Sane vestram prudentiam litteris praesentibus per apostolicae sedis obedientiam excitamus, ut ad corrigenda et cohibenda haec sollicitius insistatis. Nos siquidem pro his sceleribus Willelmum de Sabrano, Hemenonem fratrem ejus, Rainardum de Medenas, Harbertum de Monte Claro, Ricardum de Clareto, Dalmatium de Rocca Maura, tanquam Bertranni consiliarios et sacrilegi hujus auctores, ad satisfaciendum coram fraternitate vestra nostris litteris evocavimus; quod nisi ad proximae Quadragesimae initium peregerint, extunc et eorum terram a divinis officiis interdicimus, et tam sacrilegii vos quam excommunicationis supradictae, cui sponte admisti sunt, vinculis astrictos denuntiamus. Caeteros etiam ab ejusdem Bertranni auxilio et communione compescite, nisi se a malis tantis et novae illius aedificationis vindicatione compescat. Interea dominatus ejus terram a divinis officiis, praeter infantium baptisma et morientium poenitentias, interdicimus; et quocunque in loco ipse manserit, nullatenus, quandiu illuc moratus fuerit, divina celebrentur officia.

Datum II Nonas Februarii.

CCIII. ad clericos Augustenses.--Illos in gratiam rediisse cum Herimanno episcopo gaudet. (Anno 1107, Febr. 6.)[MANSI, Concil., XX, 1215.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis Augustensis Ecclesiae clericis, salutem et apostolicam benedictionem.

Post impetitionem quam super episcopo vestro fecistis, dilectionis vestrae litteras suscepimus, in quibus, quia pacem et concordiam cum eodem episcopo vos habere nobis significastis, laetati sumus, si eamdem concordiam gratis factam fuisse consisterit. Nos tamen constitutum terminum exspectamus, ut quidquid aequitas dictaverit, auxiliante Domino, exsequamur.

Datum octavo Idus Februarii.

CCIV. Ad Hugonem abbatem Cluniacensem.--Confirmat Cluniacensium jura et possessiones. (Anno 1107, Febr. 8.)[MANSI, Concil., XX, 1039.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, reverendissimo fratri HUGONI Cluniacensi abbati, salutem et apostolicam benedictionem.

Religioni vestrae per omnipotentis Dei gratiam sedis apostolicae benignitas gratulatur. Quoniam plerisque in locis, largiente Domino, per vestrae sollicitudinis studium, ubi nulla fuerat instituta, ubi defecerat per Galliarum partes, est restituta religio. Eapropter, sicut ab ipsis coenobii vestri primordiis, ita largiente Domino usque in finem, vos tanquam charissimos filios apostolicae sedis tuetur auctoritas. Omnia igitur ad vestrum coenobium pertinentia, sicut a praedecessoribus nostris munita sunt, ita et nos auctoritate apostolicae sedis minimus. In quibus ea propriis exprimenda duximus vocabulis, quae temporibus nostris per Dei granam acquisita, et vestri regiminis dispositioni subjecta noscuntur.

( Enumerantur. Tum: ) Haec nimirum omnia vestro coenobio, tanquam membra capiti adhaerentia, nos in perpetuum sub jure ac regimine tam tuo quam successorum tuorum persistere, praesentis paginae assertione sancimus. Nec ulli omnino hominum liceat haec vestrae subjectioni subtrahere, et a Cluniacensis monasterii jure quibuslibet occasionibus alienare. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc constitutionis nostrae paginam sciens, etc., ut in aliis quibusdam epistolis.

Ego Paschalis, catholicae Ecclesiae episcopus, subscripsi.

Datum apud villam Sancti Hippolyti, per manum Joannis sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliothecarii, VI Idus Februarii, indict. XV, Incarnationis Dominicae anno 1106, pontificatus autem domni Paschalis II anno VIII.

CCV. Confirmatio ecclesiarum et possessionum monasterii Athanacensis facta abbati Gauceranno. (Anno 1107, Febr. 12.)[ Gall. Christ., IV, 13.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio GAUCERANNO Athanacensis monasterii abbati ejusque successoribus regulariter substituendis in perpetuum.

Ad hoc in apostolicae sedis regimen, Domino disponente, promoti conspicimur, ut ipso praestante, religionem augere et ejus servis tuitionem debeamus impendere. Tuis igitur, dilecte in Domino fili abbas Gauceranne, justis petitionibus annuentes, beati Martini Athanacense monasterium cui, Deo auctore, praesides, contra pravorum hominum nequitiam apostolicae sedis auctoritate munimus: statuimus enim ut Sancti Joannis ecclesia, quam Guido Gehennensis episcopus in sua vobis parochia tradidit, ecclesia etiam S. Romani de Agenta in parochia Sedunensi, item ecclesia de Isiniacho in Aniciensi parochia per Ademarum et Pontium episcopos vobis tradita cum pertinentiis suis, caetera etiam quaecunque in praesenti quinta decima indictione, seu concessione pontificum, sive liberalitate principum, vel oblatione fidelium, legitime ac quiete vestrum monasterium possidet, quo videlicet tempore vestram ecclesiam, disponente Domino, consecravimus; quaecunque etiam in futurum largiente Domino juste atque canonice poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. Decernimus ergo, ut nulli hominum liceat ejusdem coenobii possessiones auferre, vel ablatas retinere, vel injuste, datas, suis usibus vindicare, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva Lugdunensis archiepiscopi canonica reverentia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam scions, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque extremo in examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen.

Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus.

Datum apud Belnam in manu Joannis, S. R. E. diaconi cardinalis ac bibliothec., II Id. Febr., ind. XV, Incarnat. Dominicae an. 1107, pontificatus autem domni Paschalis II papae VIII.

CCVI. Parthenonis Romaricensis et canonicae Calmosiacensis controversiam dijudicat. (Anno 1107, Febr. 24.)[MARTENE, Thesaur. Anecd., III, 1182.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei.

Inter Romaricense monasterium et Calmosiacensem canonicam quaestio diutius agitata de parte fundi in qua eadem canonica sita est, de parte etiam parochialis ecclesiae Sanctae Mariae, quae communis catenus videbatur, ad aures nostras saepe pervenerat, unde nobis opportunum visum est ut utraque pars in nostram praesentiam convenirent. Partem igitur fundi in qua canonica sita est, unde quaestio fuerat, Gisla Romaricensis abbatissa nostris in manibus abdicavit. Cum fundum ipsum integrum ex antiqua datorum possessione ad eosdem canonicos pertinere cognoverat, seque ac sorores suas pro monasterii jure nunquam ulterius de ipsa fundi parte, querelam contra eos controversiamque facturas in conspectu tam nostro quam in fratrum nostrorum et plurimorum circumstantium pollicita est, sic nos eamdem fundi partem integram et quietam per baculum ex abbatissae et sororum manu susceptum, Calmosiacensibus fratribus confirmavimus. Porro de portione decimarum nobis et fratribus nostris visum est, et decretorum pontificalium sententia judicatum, cum saecularis miles Ecclesiae res injuste possessas jure dare non potuit, maxime cum iidem fratres donum ipsum post apostolicae memoriae Gregorii septimi papae concilium acceperint, in quo nimirum concilio idem pontifex priorum statuta renovans, decimas aut alias res ecclesiasticas a laicis suscipi vetuit, condonatis his quae ante id temporis suscepta fuerunt: sic Calmosiacenses fratres partem istam ecclesiae judicio reliquerunt eidem sane judicio additum est, et ex beati Gregorii sententia definitum, ne de carrucis aut laboribus sive jumentis suis, vel illi parochiali ecclesiae, vel aliis quibuslibet reddere decimas seu primitias exigantur.

Actum Lingonis, VI Kal. Martii, indictione XVI, Incarnationis Dominicae anno millesimo centesimo sexto, praesentibus venerabilibus episcopis Ricardo Albano, Aldone Placentino, Odardo Cameracensi, et R. E. presbyteris cardinalibus, Risone tituli Damasi, Lundulpho tituli S. Laurentii, Divisone tituli S. Martini, et diaconibus Joanne de titulo Cosmidis, Berardo de titulo S. Angeli, praesentibus etiam venerabilibus personis de clericis Radulpho praeposito Remensi, Richino primicerio Tullensi, Rembaldo archidiacono Tullensi: de laicis, Lotharingorum duce Theoderico, Alberto de Brienne, Garino de Monsone, Olderico de Acromonte, Henrico de Sancto Vedasto.

CCVII. Ad monachos et burgenses S. Aegidii.--Denuntiat eis excommunicatum a se Bertrannum comitem Tolosanum, et mandat ut ab eodem sub excommunicationis poena abstineant. (Anno 1107, Martii 14.)[D. BOUQUET, Recueit, XV, 37.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis monachis et burgensibus S. Aegidii, salutem et apostolicam benedictionem.

Altaris B. Aegidii invasorem Bertrannum, nostris jussionibus pertinaciter resistentem, sancti Spiritus judicio sciatis excommunicatum. Quicunque ergo amodo in causa hujus invasionis adjutor ei et consiliator exstiterit, ejusdem excommunicationis eum participem denuntiamus, donec satisfactionem debitam solvat. Proinde omnibus vobis mandamus, ut ab eodem Bertranno omnino abstineatis, quousque in hac pertinacia perseverare voluerit.

Datum II Idus Martii.

CCVIII. Privilegium pro monasterio S. Germani a Pratis. (Anno 1107, April. 4.)[BOUILLARD, Hist. de Saint-Germain des Prés Preuves, p. 39.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio RAINALDO abbati monasterii Sancti Germani Parisiacae urbis episcopi ejusque successoribus regulariter substituendis in perpetuum.

Religiosis desideriis dignum est facilem praebere consensum ut fidelis devotio celerem sortiatur effectum. Quia igitur dilectio tua ad sedis apostolicae portum confugiens tuitionem ejus devotione debita requisivit, nos supplicationi tuae clementer annuimus, et Beati Germani monasterium, cui auctore Deo praesides, cum omnibus ad ipsum pertinentibus sub beati Petri tutelam protectionemque suscipimus. Per praesentis itaque privilegii paginam tibi tuisque successoribus in perpetuum confirmamus, ut quaecunque libertas, quaecunque dignitas privilegio beati Germani, scriptis Childeberti, Clotarii atque aliorum regum Francorum vestro monasterio collata est, quaecunque bona, quaecunque possessiones concessione pontificum, liberalitate principum, vel oblatione fidelium ad idem coenobium pertinere noscuntur, quaecunque etiam in futurum juste atque canonice potuerit acquiri vel adipisci, firma tibi tuisque successoribus et illibata permaneant. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat vestram ecclesiam temere perturbare, aut ejus possessiones auferre vel ablatas retinere minuere, vel temerariis vexationibus infestare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura. Omnis vero abbas post te qui a congregatione ejusdem coenobii secundum Regulam beati Benedicti electus fuerit a Romano pontifice, vel a quo maluerint catholico episcopo consecretur. Praecipimus quoque auctoritate apostolica, ne quis episcoporum oleum, chrisma, benedictiones, consecrationes, ordines, vel quaeque ex pontificali ministerio sunt necessaria eis vel successoribus eorum deneget. Missas itaque, ordinationes, stationes ab omni episcopo vel clero Parisiensis Ecclesiae in eodem monasterio praeter voluntatem abbatis vel congregationis fieri prohibemus. Nec habeant ibi aliquam potestatem imperandi, sed nec ipsis interdicere, nec excommunicare, nec ad synodum vocare abbatem aut monachos, presbyteros aut clericos ecclesiarum ipsius loci facultatem damus. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sanctissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen.

Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus sig., etc.

Data Laterani per manum Joannis, sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliothecarii, Kal. Aprilis, indictione XV, Incarnationis Dominicae anno millesimo centesimo septimo; pontificatus autem domni Paschalis secundi papae anno septimo.

CCIX. Monasterii S. Launomari Blesensis privilegia confirmat. (Anno 1107, April. 2.)[MABILL., Annal., V, 500.] Turonis pontifex apud Sanctum Martinum, phrygium, ut mos est Romanus, id est tiaram, ferens, Dominicam Laetare, Jerusalem, Quadragesimae scilicet quartam, quae illo anno in nonum Kalendas Aprilis incidebat, celebravit. Paulo post divertit ad Majus Monasterium, ubi diploma indulsit Mauritio abbati Sancti Launomari, quo ipsius monasterium, « penes oppidum Blesense situm, tam a Rodulfo quondam rege, quam a Carolo et Ludovico Francorum regibus, multis possessionibus et bonis ditatum » confirmat.

Datum apud Majus Monasterium, IV Nonas Aprilis, per manum Equitii, agentis vicem cancellarii, indictione XV Paschalis anno VIII.

CCX. * Monasterii S. Joannis Carnotensis privilegia confirmat. (Anno 1107, April. 19.) [Hujusce privilegii mentio tantum exstat, Gall. Christ. nov., t. VIII, Instrum., 308.]

CCXI. Privilegium pro abbaria S. Martini de Campis. (Anno 1107, April. 30.)[Dom MARRIER, Historia S. Martini de Campis, p. 153.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto in Christo filio THEOBALDO priori S. Martini quod de Campis dicitur, salutem et apostolicam benedictionem.

Religiosis desideriis dignum est facilem praebere consensum, ut fidelis devotio celerem sortiatur effectum. Tui ergo desiderii, fili charissime, postulationibus annuentes B. Martini monasterium, cui ex venerabilis fratris nostri Hugonis Cluniacensis abbatis institutione praesides, praesentis decreti auctoritate munimus, ut quemadmodum caetera Cluniacensis coenobii membra, semper sub apostolicae sedis tutela permaneat. Cuncta etiam quae in praesenti decima quinta indictione pertinere videntur, quieta vobis semper et integra permanere sancimus. Ecclesiam scilicet S. Pantaleonis intra Belvacum cum possessione duorum fratrum, Hugonis et Garnerii, et domo eorum propria, et aliis aedificiis juxta positis, et cum terra vacua extra murum, juxta praefatam Ecclesiam sita, et vineam in Rubero monte et prato in Guhincurte, et cum hospitibus ante portam civitatis sicut a supradictis fratribus pro sua et parentum salute oblata, et Gaufridi episcopi Belvacensis favore concessa, et in nostra sunt praesentia confirmata. Item in pago Parisiensi ecclesias de Duniaco, de Ermenonvilla, de Eriniaco, a venerabili fratre nostro Gaulone episcopo vobis concessas. In pago Silvanectensi, ecclesiam S. Nicolai cum appenditiis suis. In Ambianensi pago ecclesiam de Liniaco cum pertinentiis suis. In pago Noviomensi altare de Curcellis, et altare de Ruveron. In pago Suessionensi altare de Gozencurte, et caetera quae de praedecessoris nostri sanctae memoriae Urbani secundi privilegio continentur. Quaecunque praeterea a quibuslibet de suo jure eidem loco collata sunt, vel in futurum conferri contigerit, firma semper et illibata permaneant, tam a te quam ab aliis qui per Cluniacenses abbates eidem loco praepositi fuerint, perpetuo possidenda, regenda ac disponenda. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat idem coenobium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura. Si qua igitur in crastinum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen.

Datum apud monasterium S. Dionysii per manum Joannis, S. Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliothecarii, II Kalend. Maii, indictione XV, Incarnationis Dominicae anno millesimo centesimo octavo, pontificatus autem domni Paschalis secundi papae anno octavo.

CCXII. Privilegium pro monasterio S. Arnulphi. (Anno 1107, Maii 3.)[CARLIER, Histoire du duché de Valois, tom. III, p. X.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio STEPHANO Crespeii monasterii priori ejusque fratribus, salutem et apostolicam benedictionem.

Religiosis desideriis dignum est facilem praebere consensum, ut fidelis devotio celerem sortiatur effectum. Tui ergo desiderii, charissime Stephane, postulationibus annuentes beati Arnulphi martyris monasterium, cui ex venerabilis fratris nostri Hugonis Cluniacensis abbatis institutione praesides, praesentis decreti auctoritate munimus. Omnia enim quae a fundatoribus loci vestri Gualterio bonae memoriae Ambianensi comite et ejus conjuge Adela, sancto quondam Arnulpho et vestrae congregationi tradita cognoscentur, vobis vestrisque successoribus confirmamus in eadem, qua tradita sunt, libertate mansura. Cuncta ea, quae in praesenti quinta decima indictione ad vestrum locum pertinere videntur, quieta vobis semper et integra permanere sancimus; ecclesiam scilicet Sancti Germani, sitam penes castellum Pontisarense cum appenditiis . . . . . quae vocatur Morannum monasterium, possessionem de villa Bileti, prope Montem Desiderii. Altare villaris, altare de Garminaco, quod per Fulconis episcopi chirographum possidetis. Ecclesiam apud Lacellos; ecclesiam apud Bonoculum; ecclesiam de Restolio cum omnibus pertinentiis earum. Alodium Guidonis militis apud Mairomontem. Alodium Leocaldi apud Dilucium ab ipsis oblata, villam vallis, villam novam, et vineam Gualieri militis. Alodium de Frasneta, quaecunque praeterea a quibuslibet de suo jure eidem loco collata sunt, vel in futurum conferri contigerit, firma semper et illibata permaneant, tam a te quam ab aliis qui Cluniacenses abbates eidem loco praepositi fuerint perpetuo possidenda, regenda et disponenda. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat idem coenobium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura. Si qua igitur in crastinum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sanctissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen.

Est subsignatum:

Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus.

Datum apud Latiniacum per manus Joannis, sanctae Romanae Ecclesiae diaconi capellani ac bibliothecarii, V Nonas Maii, indictione decima quinta, Incarnationis Dominicae anno millesimo centesimo octavo [1107]; pontificatus autem domni Paschalis II papae VIII.

CCXIII. Possessiones abbatiae Elnonensis, seu S. Amandi, ordinis S. Benedicti, confirmat easque apostolicis munit privilegiis. (Anno 1107, Maii 24.)[MIRAEI, Opp. diplom. tom. II, pag. 1151.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto in Christo filio HUGONI abbati venerabilis monasterii S. Amandi, quod Elnonense dicitur, ejusque successoribus in Christo substituendis in perpetuum.

Ad hoc nos, disponente Domino, in apostolicae sedis servitium promotos agnoscimus, ut ejus filiis auxilium implorantibus efficaciter subvenire, obedientes tueri ac protegere debeamus. Unde oportet nos venerabilibus locis manum protectionis extendere, et servorum Dei quieti attentius providere. Igitur ob reverentiam pretiosissimi protomartyris Stephani Helnonense monasterium, cui auctore Deo praesides, ubi etiam sacratissimum B. Amandi corpus requiescit, secundum quod eidem B. Amando petenti sanctae memoriae praedecessor noster Martinus papa privilegium libertatis contulit, nos sub tutela apostolicae sedis omnino liberum in gremio sanctae Romanae Ecclesiae excipimus.

Universa ergo ad ipsum monasterium legitime pertinentia nos, largiente Domino, vobis vestrisque successoribus decreti praesentis assertione firmamus. Villam scilicet Helnonem monasterio adjacentem cum omnibus appenditiis suis ab omni saecularium dominio liberam, sicut a religiosis imperatoribus Dagoberto, Pipino, Carolo, Ludovico, Lothario, Carolo Calvo constituta est, confirmamus.

In pago Laudunensi cellam Barisiacum cum familiis et appenditiis suis.

In pago Cameracensi Braceolum, novam villam, Halciacum cum appenditiis suis.

In pago Hannocensi Guariniacum, Scalpus, cum appenditiis suis.

In pago Ostrebatensi, Diptiacum, Ferinum, Scaldinium, Lurcium, Ruoth cum familia et appenditiis suis.

In pago Tornacensi Guillelme, Frigidum montem, Hertinium, Bovinas, Rumam, Spiare, Holten, cum appenditiis suis.

In pago Brogbatensi, Herinias, Sein, Alenium, Warcinium, Arminium, Securiacum, Vilare, Novas-Donnes, Herlegona, terras de Germino, Millam, Rodam, cum appenditiis suis.

In pago Menpisco terras de Bonarda, de Roslare, de Ledda, de Hardoia, de Guniguiniis, de Marchegen, de Lapiscura, de Berneham cum familia et appenditiis suis.

Super fluvium Mosam, villam Haryngas cum familia, ecclesia et appenditiis suis.

Super fluvium Rhenum terras de Sula et de Bobarga.

In Frisia terras censuales apud Dechenchas et Stouras. Porro altaria quae in diversis parochiis possessione legitima possidetis, ab omni personatu libera vobis vestrisque successoribus in perpetuum servanda censemus, salvis nimirum consuetis episcoporum vel episcopalium ministrorum obsoniis.

In episcopatu Noviomensi, altare videlicet de Sancto Martino, altare de Cella, altare de Ruma, altare de Guillelme, de Frigido monte, de Hertinio, de Macnengen, de Guniguiniis, de Berneham, de Sedelengen, de Bichengen, de Ledda.

In episcopatu Laudunensi cellam Borisiaci cum altari sancti Remigii.

In episcopatu Cameracensi, altare de Novavilla, cum appenditiis suis, altare de Guariniaco, de Scalpus, de Guariniaco cum appenditiis, de Vilari, de Anurnio, d' Herlengona.

In episcopatu Atrebatensi, altare de Lurcio, de Scaldinio cum appenditiis suis Drueth, de Bulciniolo, de Ditiaco cum appenditiis suis.

Quaecunque praeterea praedia, quaecunque bona vestrum hodie monasterium possidet, quaecunque etiam in futurum concessione pontificum, liberalitate principum, vel oblatione fidelium pro spe salutis aeternae poterit adipisci, vobis vestrisque successoribus firma semper et illibata permaneant.

Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat idem coenobium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare, sed omnia integre conserventur eorum, pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura.

Obeunte te ejus loci abbate vel tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet subreptionis astutia seu violentia praeponatur, nisi quem fratres communi consensu vel fratrum pars consilii sanioris, vel de suo vel de alieno si voluerint collegio, secundum Dei timorem et beati Benedicti Regulam elegerint.

Ad hoc adjicimus ut nulli personae facultas sit idem monasterium invadere, nec aliquam potestatem imperandi ibi exercere, neque convivia vel obsonia aliquo modo ab ipsa Ecclesia exigere, nullam etiam ordinationem quamvis levissimam facere, praeter abbatis et fratrum voluntatem; quatenus monachi semper quiete maneant in abbatis sui possessione.

Si qua in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat.

Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant.

+ Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus.

Datum Trecis per manum Joannis, sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliothecarii, IX Kalendas Junii, indictione XV, anno Dominicae Incarnationis 1107, pontificatus autem domni Paschalis II PP. VIII.

CCXIV. Ad Gebhardum Constantiensem episcopum.--Reprehendit quod investiti (Heinrici archiepiscopi Magdeburgensis) consecrationi interfuerit nec venerit ad concilium vocatus. (Anno 1107.)[NEUGART, Cod. diplom. Alem., II, 42.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri G. Constantiensi episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Pro multis laboribus tuis pepercimus quod deliqueras. Iterum etiam litteris nostris prohibitus consecrationi ejus, qui investitus erat, interfuisti. Vocatus ad concilium non venisti. Propter haec cum usque ad interdictionem tui officii justitiae gladius desaevisset, praeteritorum bene gestorum memoria, et fratrum nostrorum nos supplicatio revocavit. Igitur etiam nunc ea tibi intentione parcimus, ut et de caetero prorsus ab hujusmodi praesumptione desistas, nec te talibus commissis admisceas. Nolumus enim ut juventutis certamina tempore quod absit senectutis omittas. Noveris praeterea fratrem nostrum Moguntinum cum omnibus suffraganeis suis praeter Bambergensem et Curiensem qui synodo Longobardico interfuit, pro concilii absentia a suis officiis interdictos. Neque illud concilii statutum te lateat ut quisquis clericus deinceps investituram alicujus ecclesiae et dignitates de manu laici susceperit et ipse qui ei manum imposuerit gradus sui periculum subeat, et communione privetur.

Dat . . .

CCXV. Reinahardi episcopi Halberstadensis petitioni non satisfacit quod « Ecclesiae regimen per investituram manus laicae susceperit. » In concilio Trecensi quid statutum sit nuntiat. (Anno 1107.)[MANSI, Concil., XX, 1091.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, R. Halberstadensi episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Ad hoc in Ecclesia Dei constituti sumus, ut Ecclesiae ordinem et Patrum debeamus praecepta servare. Tu ergo ordinem Ecclesiae adeo excessisti, ut Ecclesiae regimen per investituram manus laicae contra Patrum decreta susceperis. Quae causa est cur nos petitioni tuae satisfacere nequiverimus. Unum nos charitatem tuam monemus ut tam grave delictum emendare festines. Statutum est vero in Trecensi concilio, ut si quis ex manu laica Ecclesiae investituram acceperit, tam ipse quam ordinator ejus deponatur, et a communione Ecclesiae removeatur. Nos siquidem te, ut fratrem ac familiarem habere volumus et desideramus. Vale.

CCXVI. Ad Rothardum archiepiscopum Moguntinum.--Arguit eum de quibusdam excessibus ab eo commissis, utque in posterum ex ignorantia non erret, mittit ei quaedam ex sacris canonibus excerpta, atque ad preces quorumdam praelatorum ipsi benigne indulget. (Anno 1107.)[MANSI, Concil., XX, 1220.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri ROTHARDO Moguntino archiepiscopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Quanto magis erga Romanam Ecclesiam te hactenus obedientem fuisse, et pro ea multa asseris sustinuisse, tanto in eam nunc gravius deliquisse comprobaris. Postquam enim sancta Romana Ecclesia materna super te viscera laxavit, et in suo te gremio misericorditer suscepit, vocatus ad concilium nec venisti, nec canonicas excusationes praetendisti. Hildinisheimensem publice criminosum post synodicam prohibitionem officio restituisti, in quibus magis homines, quam Deum offendere metuisti, cum et apostolorum canones et plurimorum SS. praecepta contemnens ad inobedientiam te transtulisti, quae primum hominem de paradiso expulit, et Sautem irrecuperabiliter regno privavit. Ne igitur in impositione manuum ulterius locum excusandi per ignorantiam habere possis, . . . et illum Apostoli dicentis: « Nemini cito manus imposueris, ne communices peccatis alienis; » ex multis SS. Patrum constitutionibus quaedam tibi scribere necessarium duximus.

Ex canonibus apostolorum. « Si quis episcopus saecularibus potestatibus usus, ecclesiam per ipsas obtineat, deponatur et segregetur, omnesque qui illi communicant. »

Item ex concilio Antiocheno. « Si quis presbyter vel diaconus per saecularem dignitatem ecclesiam Domini obtinuerit, et ipse et ordinator ejus a communione modis omnibus segregentur, et sub anathemate sint, sicut Simon Magus de Petro apostolo. »

Item Stephanus martyr pontifex. « Laicis quamvis religiosis nulla de ecclesiasticis facultatibus aliquid disponendi legitur usquam attributa facultas. »

Item Symmachus. « Provida sententia enervari convenit et in irritum deduci, ne in exemplum remaneat praesumendi, ne quibuslibet laicis quamvis religiosis vel potentibus, in quacunque civitate quolibet modo liceat aliquid decernere de ecclesiasticis facultatibus, quas solis sacerdotibus disponendi a Deo cura commissa docetur. »

Nos quoque sanctorum canonum constitutiones sequentes cum fratribus nostris in Trecensi concilio statuimus ut quicunque clericorum de hac hora investituram ecclesiae, vel ecclesiasticae dignitatis de manu laici acceperit, et qui ei manum imposuerit, gradus sui periculo subjaceat et communione privetur. Tu vero, frater venerande, licet nunc usque horum praeceptorum transgressor exstiteris, tamen venerabilium fratrum nostrorum Trevirensis, Constantiensis, Bambergensis episcoporum, Hirsaugiensis abbatis precibus inclinati, misericorditer personae meae officia agenda indulgemus, si praeterita corrigens horum praeceptorum custos et observator exstiteris. Alioquin nec in officiis tibi participabimus, nec precibus pro te fusis aurem accommodamus.

CCXVII. Ad Nicolaum abbatem et monachos Corbeienses.-- In gratiam scholarum Corbeiensium confirmat donum a rege Philippo factum, ut negotiatoribus ad forum Corbeiae liber pateat commeatus. (Anno 1107, Maii 29.)[Dom BOUQUET, Recueil, XV, 37.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis NICOLAO abbati et Corbeiensis monasterii monachis, salutem et apostolicam benedictionem.

Bonis scholarum studiis non tantum favere, sed ad hoc eorum animos etiam incitare debemus, qui pro nostro officio eorum salute prospicimus. Illud igitur donum quod filius noster Philippus Francorum rex pro peccatorum suorum remissione vestro monasterio Corbeiensi restituit, nos largiente Domino litteris praesentibus confirmamus, ut videlicet, quicunque negotiatores ad forum Corbeieae venire voluerint, libere et nullo inhibente, sive per aquam sive per terram, valeant commeare. Praesentis ergo decreti litteris interdicimus ut nulli deinceps personae facultas sit super hac causa Corbeiensi ecclesiae aliquas injurias irrogare, ne quod possessione diutina tenuit, temeritate cujuslibet praesumptionis amittat. Si quis autem praesentis decreti tenorem agnoscens, contra id venire tentaverit, canonicae districtionis animadversione multetur

Datum Antissiodori, IV Kal. Julii.

CCXVIII. Monasterii S. Remigii Remensis privilegia quaedam confirmat. (Anno 1107.)[VARIN, Archiv. admin. de la ville de Reims, tom I, Ie part., p. 255.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto in Christo filio AZENARIO abbati venerabilis monasterii Sancti Remigii quod secus urbem Remensem situm est, ejusque successoribus regulariter promovendis in perpetuam rei memoriam.

Sicut injusta poscentibus nullus est tribuendus effectus, sic legitima desiderantium non est differenda petitio. Tuis igitur, fili charissime Azenari, justis petitionibus annuentes, B. Remigii monasterium cui Deo auctore praesides, decreti praesentis auctoritate munimus. Statuimus enim ut Guidonis bonae memoriae Remensis episcopi concessio, quam beato Leone nono intercedente vestro monasterio contulit, firma semper et inviolata permaneat: ut videlicet in mercato quod XII Kalend. Novembris penes burgum B. Remigii fieri consuevit, praeter abbatem aut abbatis ministros, nullus quisquam violenter accipiat, nullus et convenientes laedere aut bonis suis exspoliare praesumat. Coenam etiam quam in duabus B. Remigii solemnitatibus apud coenobium vestrum, Remenses episcopi immodeste accipere consueverunt, nos juxta praedictorum praesulum deliberationem ab eodem coenobio removemus. Alios quoque sumptus ab eo vel ejus ministris exigi prohibemus, sicut a praenominato Guidone per manum B. Leonis remissi sunt. Porro tam tibi quam successoribus tuis facultatem concedimus in causis gravioribus Romanam Ecclesiam appellare, nec Remensibus episcopis liceat vos a visitatione sedis apostolicae prohibere. Praeterea quaecunque praedia, quaecunque bona, B. Remigii monasterium juste hodie possidet, quaecunque etiam in futurum concessione pontificum, liberalitate principum, vel oblatione fidelium legitime poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. Decernimus itaque ut nulli omnino hominum liceat idem coenobium temere perturbare aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, vel temerariis vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura. Si qua igitur ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem monasterio justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemium aeternae pacis inveniant. Amen, amen.

Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus, signavi.

Data Antissiodori per manum Joannis, diacon. cardin. ac bibliothecarii, indict. XV, anno 1107; pontificatus autem domni Paschalis secundi papae VIII.

CCXIX. Ecclesiae Antissiodorensis bona, petente Humbaldo episcopo, confirmat. (Anno 1107.)[ Gesta episcop. Antissiod. ap. LABBE nov. Biblioth. mss. t. I, p. 458.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri HUMBALDO, Antissiodorensi episcopo ejusque successoribus canonice substituendis in perpetuum.

Justis votis assensum praebere, justisque petitionibus aures accommodare nos convenit, qui, licet indigni, justitiae custodes atque praecones in excelsa apostolorum principum Petri et Pauli specula positi Domino disponente, conspicimur. Tuis igitur, frater in Christo, charissime Humbalde, justis petitionibus annuentes, sanctam Antissiodorensem ecclesiam, cui auctore Deo praesides, apostolicae sedis auctoritate munimus; statuimus enim ut universa, quae ab antiquis praedecessorum nostrorum possessa temporibus, vestra Antissiodorensis ecclesia in praesenti XV indictione obtinere cognoscitur, tibi tuisque successoribus libera semper et illibata serventur; nullus omnino cujuscunque dignitatis aut ordinis invitis vobis aut ecclesiae vestrae subjectionis aut res vestrae possessionis invadere, auferre, aut aliquo modo subtrahere audeat, sed omnia in tua tuorumque successorum canonica honestate viventium, obedientia et dispositione persistant: sic enim a praedecessoribus nostris sanctae Romanae Ecclesiae pontificibus per beati Germani petitionem, cujus patrimonium Antissiodorensis parochia fuerat, creditur institutum. Si qua igitur ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat; cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen.

CCXX. Privilegium pro monasterio insulae Agensis. (Anno 1107, Maii 30.)[ARCERE, Hist. de la Rochelle, Preuv., tom. II, p. 637.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio GULIELMO, priori monasterii Beati Martini in Aya insula parachiae Santonensis, ejusque successoribus regulariter substituendis in pacem perpetuam.

Religiosis desideriis dignum est facilem praebere consensum, ut fidelis devotio celerem sequatur effectum. Vestri igitur, fili in Christo charissime, desiderii votum rationabile perpendentes, petitiones tuas clementer admisimus, et beati Martini cellam, cui per fratris nostri Hugonis Cluniacensis abbatis constitutionem praesides, cum tota ipsa insula Cluniacensi semper coenobio tanquam membrum capiti adhaerere statuimus, sicut a Guillelmo bonae memoriae Pictavorum comite et Isemberto milite oblata cognoscitur. Universa etiam vel supra virorum et aliorum fidelium oblatione seu pontificum concessione, sive principum liberalitate, sive aliis justis modis ad cellam ipsam hodie pertinentia, vel quae in futurum ibidem conferri Domino largiente contigerit firma semper et illibata permanere sancimus. Sepulturam quoque ejusdem loci omnino liberam esse decernimus, et eorum qui illic sepeliri deliberaverint devotioni et extremae voluntati, nisi forte excommunicati sint, nullus obsistat. Decernimus itaque ut nulli omnino hominum liceat idem monasterium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre vel ablatas retinere, vel injuste, datas, suis usibus vindicare, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant.

Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus.

Datum apud Clamitiacum per manum Joannis, secretarii Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliothecarii, tertio Kal. Junii, indictione decima quarta, anno Dominicae Incarnationis 1107.

CCXXI. Ad Anselmum Cantuariensem episcopum.--Presbyterorum filios ad sacros ordines promovere Anselmo permittit, Richardum abbatem in communionem suam admittere; caetera, ut pro tempore visum erit, dispensare. (Anno 1107, Maii 30.)[MANSI, Concil., XX, 1063.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri ANSELMO Cantuariensi episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

De presbyterorum filiis quid in Romana Ecclesia constitutum sit, fraternitatem tuam nescire non credimus. Caeterum quia in Anglorum regno tanta hujusmodi plenitudo est ut major pene et melior clericorum pars in hac specie censeatur: nos dispensationem hanc sollicitudini tuae committimus. Eos enim, quos scientia et vita commendat, apud vos ad sacra officia promoveri, pro necessitate temporis et utilitate Ecclesiae concedimus: ut in posterum constitutionis ecclesiasticae praejudicium caveatur. De persona quoque Richardi Heliensis abbatis, petentibus filiis nostris, Henrico rege et Willelmo de Warelwast, permittimus ut eam in communionem tuam, praemissa satisfactione, suscipias, et si ad monasterii regimen utilis ejus persona conspicitur, tuae dispensationi committimus. Caetera etiam quae in regno illo pro necessitate temporis dispensanda sunt, juxta gentis barbariem, juxta ecclesiae opportunitates, sapientiae ac religionis tuae sollicitudo dispenset.

Data III Kal. Junii.

CCXXII. Bulla qua jam concessam bulla Nicolai papae II exemptionem Corbiniacensis coenobii a subjectione Flaviniacensis confirmat. (Anno 1107, Mai. 31.)[ Gall. Christ., IV, Instrum. 85.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio HUGONI abbati et fratribus Corbiniacensis monasterii, salutem et apostolicam benedictionem.

Officii nos hortatur auctoritas pro ecclesiarum statu sollicitos esse, et quae recte statuta sunt stabilire; idcirco dilectionis vestrae petitionem clementer admisimus ut coenobium vestrum a Flaviniacensium monachorum incursibus liberum redderemus. Vidimus siquidem venerabilium fratrum Hugonis et Amati episcoporum definitionem, qui tunc temporis apostolicae sedis legatione in Galliarum partibus fungebantur, quam super hoc negotio in Exoldunensi concilio peregerunt. Auditis enim utriusque partis allegationibus, visis etiam litteris et munimentis quae utrinque proferebantur in medium, ex concilii sententia statuerunt ut Flaviniacenses monachi, qui vestrum monasterium in cellam redigere conabantur, omnino deinceps ab hac infestatione desisterent; abbatis etiam Flaviniacensis in manus suas refutatione suscepta, definitionem ipsam subscriptione sua et multorum, qui adfuerant, episcoporum nominibus munierunt. Et nos ergo, sicut et praedecessorem nostrum sanctae memoriae Nicolaum papam statuisse litterarum indicia manifestant, praesentis decreti assertione hanc Flaviniacensium monachorum querelam prorsus a vestro coenobio removemus et sopitam in perpetuum cessare praecipimus. Porro si Augustodunensis episcopus, ad cujus ordinationem pro parochiali jure locus vester pertinet, aliqua vobis gravamina inferre perstiterit, ad sedem apostolicam recurrendi liberam vobis concedimus facultatem. Si quis autem pertinaciter adversus ista praesumpserit, apostolicae indignationis ultione plectatur. Vos igitur, filii in Christo dilecti, Dei semper timorem et amorem in vestris cordibus habere satagite, ut quanto a saecularibus tumultibus liberiores estis, tanto amplius placere Deo totius mentis et animae virtutibus anbeletis.

Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus SS.

Datum apud Lupertiacum per manum Joannis S. Romanae Ecclesiae diac. cardin. ac biblioth. II Kal. Jun., ind. XV, Incarnat. Dom. anno 1107, pontificatus autem dom. Paschal. secundi papae VIII.

CCXXIII. Ad Hugonem abbatem Cluniacensem.--Cluniacensibus adjudicat cellam Sancti Dionysii de Nongento, adversus Guillelmum abbatem Sancti Petri Carnotensis. (Anno 1107, Jun. 6.)[MANSI, Concil., XX, 1040.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri HUGONI Cluniacensi abbati, salutem et apostolicam benedictionem.

Quae semel juste rationabiliterque decisa sunt, propter oblivionis incuriam redivivis saepe litibus replicantur. Idcirco litteris praesentibus adnotamus qualiter inter vestri coenobii monachos et S. Petri Carnotensem abbatem Guillelmum, de Sancto Dionysio de Nongento querela cum sua sit replicatione decisa. Idem enim Carnotensis abbas, post domni Urbani papae decretum, super eadem cella vestros fratres, nobis in Trecensi concilio praesidentibus, calumniis impetebat. Ne qua ergo scintilla jurgii remaneret, perspiciendum duximus quidquid a parte alterutra proferretur. Ostensae igitur sunt litterae quaedam a Carnotensi abbate, per quas idem locus Carnotensibus monachis a Retrocco [ cor. Joffrido] comite sub quadam fuerat conditione commissus: in quibus nulla temporum adnotatio, nullus vel episcopi vel clericorum continebatur assensus. Ad haec easdem litteras falsas habendas Retroccus comes, ipsius Joffridi filius, qui locum illum una cum Beatrice uxore sua vestro coenobio obtulerat, asserebat: quia et unus testium qui subscripti fuerant, supradicti Joffridi frater adhuc superstes, se omnino interfuisse penitus inficiaretur, et easdem litteras alio tempore in capitulo Carnotensi falsatas fuisse narrabat, falsationis illius testem cum jurejurando in medium proferens. Caeterum Joffridi comitis oblatio vestro coenobio data, et locum, et tempus, et episcopi et metropolitani consensum, et Theobaldi comitis, ejusque filii Stephani favorem, de cujus feudo idem locus fuerat, manifestius continebat. Constitit itaque apud omnes quia domni Urbani papae sanctio apostolicae gravitatis pondere nitebatur plena. Quapropter ratione judicii Carnotensis abbatis querela sopita est, et monasterio vestro supradictae cellae in perpetuum statuta possessio. Sane huic nobiscum judicio adfuerunt venerabiles episcopi, Leodegarus Bituricensis, Aldo Placentinus, Girardus Engolismensis, Ildebertus Cenomanensis, et nostrae sanctae Romanae Ecclesiae cardinalis Landulfus, de titulo S. Laurentii, qui dicitur in Lucina. Igitur et nos sanctioni praedecessoris nostri, nostrae quoque sanctionis robur adjicimus, praecipientes, et penitus interdicentes, ne quis ulterius super hoc negotio vestrum Cluniacense coenobium inquietare praesumat. Qui vero praesumpserit, canonicae districtionis animadversione multetur.

Ego Paschalis, catholicae Ecclesiae episcopus, subscripsi.

Datum Silviniaci per manum Joannis, sanctae Romanae Ecclesiae diaconi, VIII Kal. Junii, indict. XV, incarnat. Dominicae anno 1107, pontificatus autem domni Paschalis II papae VIII.

CCXXIV. Hugoni abbati S. Germani Antissiodorensis bullam tribuit. (Anno 1107, Jun. 9.) [Mentio tantum exstat apud MABILL. Annal. Bened., V, 501.]

CCXXV. Ad Ricardum Narbonensem archiepiscopum.--Narbonensis Ecclesiae possessiones et jura confirmat. (Anno. 1107, Jul. 13.)[MANSI, Concil., XX, 1025.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri RICARDO, primae sedis Narbonensis antistiti, ejusque successoribus canonice substituendis in perpetuum.

Charitatis est donum proprium, providere profectibus aliorum. Charitas enim non quaerit quae sua sunt (I Cor. XIII). Unde et Apostolus: Nunc autem vivimus, si vos statis in Domino (I Thess. III); et iterum: Quae est enim spes nostra, aut gaudium, aut corona gloriae? Nonne vos ante Dominum nostrum Jesum Christum? (I Thess. II.) Hoc igitur charitatis debito provocamur, et apostolicae sedis auctoritate compellimur, honorem debitum fratribus exhibere, et sanctae Romanae Ecclesiae dignitatem pro suo cuique modo caeteris Ecclesiis impertiri. Idcirco, venerabilis frater Ricarde Narbonensis archiepiscope, praesentis decreti pagina tibi tuisque successoribus quidquid parochiarum ad primae sedis Narbonensis Ecclesiam antiquo jure noscitur pertinere, confirmamus. Porro infra parochias ipsas jure proprietario tam tibi quam tuis successoribus possidenda, regenda et disponenda sancimus, ecclesiam Sancti Pauli cum omnibus pertinentiis suis, oppidum Caput stagni, Salas, Aruscadas, Argens, Fontem jocosum, Auriag, Villam rubeam, Segionum, et caetera praedia, cellas seu possessiones, quae vel a regibus, vel ab aliis fidelibus viris, ecclesiae sanctorum martyrum Justi et Pastoris oblatae sunt. tam in Narbonensi comitatu quam in Biterrensi, Redensi, Sustantionensi et Nemausensi. Infra vero urbem Narbonensem, medietatem ipsius comitatus, medietatem telonei, portatici, rasicae, salinarum et caeterorum reddituum qui a civitatis comite tam de marinis quam de terrenis institoribus exiguntur. In monasteriis vero seu caeteris per Narbonensem Ecclesiam ecclesiis, salva sedis apostolicae auctoritate, canonicum vobis jus obtinere concedimus. Sane ad vestram metropolim pertinentes episcopales cathedras, videlicet Biterris, Carcassonae, Tolosae, Elnae, Agathes, Lutevae, Magalonae, Nemausi, Uzeticae, tibi tuisque successoribus in perpetuum subjectas, obedientiam debitam servare censemus. Primatum etiam vobis super secundam Narbonensem, id est Aquensis metropolis, sicut a nostris praedecessoribus statutum est, confirmamus: et quidquid ex antiquo jure saepe dictae ecclesiae Narbonensi competit, ratum perpetuo et inconvulsum manere decernimus. Statuimus ergo ut nulli hominum liceat eamdem ecclesiam temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare: sed omnia integra conserventur, eorum pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem Ecclesiae justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen.

Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus subscripsi.

Datum apud Privatum, per manum Joannis S. R. E. diaconi cardinalis ac bibliothecarii, tertio Idus Julii in anno Dominicae Incarnationis 1107, pontificatus autem domini Paschalis II papae VIII.

CCXXVI. Ad abbatem S. Pontii et Electensem.--Ne excommunicatos a Narbonensi episcopo suscipiant. (Anno 1107.)[MANSI, Concil., XX, 1026.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, P . . . . . . abbati Sancti Pontii, et R. Electensi abbati, et caeteris monachis, salutem et apostolicam benedictionem.

Frater noster Ricardus, Narbonensis metropolitanus, adversus dilectionem vestram conqueritur quod excommunicatos et interdictos ab eo in communionem et participationem ante absolutionem suscipiatis, cum non solum vos, verum etiam laici non ignorent quoniam iniquum et contra canones sit cum interdictis et excommunicatis communicare, et eorum peccatis involvi. Nos vero in concilio quod apud Trecas celebravimus, sanctorum Patrum decreta sequentes, tam episcopis quam abbatibus et caeteris clericis interdiximus, ne ulterius excommunicatos vel interdictos ab alio in sua parochia reciperent. Igitur ne nostrae praeceptionis contemptores videamini, mandamus vobis ut ab hujusmodi omnino cessetis, ne excommunicationis vinculo detineamini.

CCXXVII. Ad monachos S. Aegidii.--Bertrannum comitem nuntiat se absolvisse, cum is illata monasterio S. Aegidii damna reparaverit. (Anno 1107, 25 Julii.)[D. BOUQUET, Recueil, XV, 38.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis monachis S. Aegidii salutem et apostolicam ben edictionem.

Propter oppressiones monasterii seu villae vestrae Bertrannum comitem diu anathematis districtione coercuimus. Denique cum venisset ad nos, praesente abbate vestro Ugone et fratribus sive burgensibus qui cum eo venerant, Raimundi comitis chartam in ejus audientia perlegi fecimus: in qua nimirum charta pater ejus Raimundus comes omnes honores S. Aegidii, tam in villa vestra quae dicitur Flaviana, quam in extrinsecis, quidquid juste sive injuste videbatur obtinere, scilicet omnes rectas sive pravas consuetudines, quas ipse vel antecessores ejus ibidem habuerunt, reliquisse, et plenariam jurisdictionem Odiloni bonae memoriae abbati, et fratribus qui cum eo aderant, fecisse asseritur per manum praedecessoris nostri Urbani papae apud concilium Nemausense. Eodem igitur tenore, et ipse in manu nostra omnes honores B. Aegidii et burgi vestri consuetudines abdicavit, et quaecunque damna sive alia malefacta sibi contigerant in guerra quam vobiscum et cum vestris burgensibus habuit, et abbati vestro, et burgensibus, et omnibus eorum adjutoribus per quos eadem damna illata sunt, omnino dimisit: sic eum a vinculo excommunicationis absolvimus.

Actum apud cellam S. Marcelli VIII Kalend. Augusti, indictione XV, praesentibus episcopis Eustachio Valentino, Berengario Biterrensi, Leodegario Vivariensi; cardinalibus Romanae Ecclesiae Landulpho presbytero, Joanne et Berardo diaconibus; et proceribus ipsius Bertranni, Guillelmo Ugonis de Montilio, Guillelmo de Sabrano, Bermundo Peleto, Poncio de Medenas, Rostagno de portu, et burgensibus Pagano, et Causito, et Bertranno comite milite de Poscheriis.

CCXXVIII. Decretum pro pago Salmoriacensi. (Anno 1107, Aug. 2.)[D. BOUQUET, Recueil, tom. XIV pag. 957.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, etc

Inter venerabiles fratres Guidonem Viennensem et Hugonem Gratianopolitanum episcopos de pago Salmoriacensi per multos annos et multis in conciliis quaestio ventilata est. Novissime ante praesentiam nostram Lugduni in hanc concordiam ex nostri provisione judicii convenerunt, ut ejusdem pagi aequam divisionem facerent, et tam Viennensi quam Gratianopolitanae Ecclesiae pars ejusdem divisionis vicinior redderetur. Quidquid autem in territorio infra Bornam et Isaram versus Gratianopolim constituto Viennensis archiepiscopus calumniabatur, ab omni deinceps infestatione liberum Gratianopolitanae Ecclesiae cederet; porro Ecclesia B. Donati, quae infra Viennensem parochiam continetur cum omnibus mobilibus sive immobilibus ad eam pertinentibus, Gratianopolitanus episcopus jure proprietario possideret, et tam canonicas ipsius Ecclesiae quam universa ad eam pertinentia ipse disponeret: Viennensis autem parochiali tantum jure in clericorum et altarium consecrationibus uteretur. Pari ergo communique consensu, Salmoriacensis pagi talis facta est divisio, ut undecim castella cum ecclesiis et parochiis et totis mandamentis suis, Viennensi Ecclesiae: et undecim castella cum ecclesiis et parochiis, et totis mandamentis suis Gratianopolitanae Ecclesiae dederentur. Haec autem sunt castella quae in portionem Viennensis Ecclesiae segregata sunt, castrum Sancti Georgii, Brissiacum, castrum Veteris Villae, castrum Orniciacum, castrum Bonocellum, castrum Leemps, castrum Planilla, castrum Clarimontis, castrum Sancti Lorii, castrum Paladrudi, castrum Vireu. Item haec sunt quae in portionem Gratianopolitanae Ecclesiae obvenerunt; castrum Vinniacum, castrum Nerpoicum, castrum novum, castrum Tullinum, castrum de Ruens, castrum Moirencum, castrum Vorione, castrum Tuluwis, castrum Miribellum, castrum Minuetum, de Scalis, castrum Vorapium et super haec Ecclesiae cancellario, cum tota parochia sua. Sic largiente Domino, supradictae quaestionis diuturnitas terminata est, et pacis atque concordiae inter Viennensem et Gratianopolitanam Ecclesiam, eorumque praesules utroque in idipsum consentiente stabilitas instituta est. Quam stabilitatem nos in perpetuum permansuram largiente Domino confirmamus, praecipientes et omnimodis sancientes, ut pars quae Viennensi seu Gratianopolitanae quemadmodum suprascriptum est, cessit Ecclesiae, semper ejus parochia sit, nec ulli omnino personae liceat, aut Viennensi suam, aut Gratianopolitanae suam, quae superius distincta est, ullo unquam tempore subtrahere portionem. Si vero alter adversus alterum indeliberata parte quaestionem aut violentiam fecerit, juxta conditionem quare in judicio uterque constrinxit, accepta portionis possessione careat, et omne deinceps agendi jus in eodem negotio prorsus amittat. Ad haec praeceptum est et repetita praeceptione firmamus, ne Viennensis episcopus ulterius in illa parte Gratianopolitanae Ecclesiae, aut pacem, aut communiam aut aliquam exactionem requirat, aliter quam in Riensi, seu Vivariensi parochia ad Viennensem metropolim pertinente; adfuerunt hic judicio sive concordiae, quae Lugdunum IV Kal. Februarii facta est, venerabiles episcopi Richardus Albanus, Aldo Placentinus, Potius Aniciensis, Leodegarius Vivariensis, Guido Gehennensis, Eustachius Valentinus, Cono Maurianensis, et Guigo comes Albianensis.

Datum per manum Joannis, sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliothecarii, apud ecclesiam Sancti Petri de Alaverdo, IV Nonas Aug., indict. XV, Incarnationis Dominicae anno 1107, pontificatus autem domni Paschalis II papae VIII.

CCXXIX. Ad Hugonem abbatem Cluniacensem.--Sancti Wlmari abbatiam illi subjicit corrigendam. Ejus abbates in perpetuum ab abbatibus Cluniacensibus constituantur. Cuivis monacho liceat ad Cluniacense coenobium transire. (Anno 1107, Aug. 4.)[MANSI, Concil., XX, 1040.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri HUGONI Cluniacensi abbati, salutem et apostolicam benedictionem.

Desiderium quod ad religiosum propositum et animarum salutem pertinere monstratur, sine aliqua est, auctore Deo, dilatione complendum. Venerabilis siquidem frater noster Joannes Morinorum episcopus, petente Eustachio Bononiensi comite, Sancti Wlmari abbatiam sollicitudini tuae, charissime frater Hugo, corrigendam commisit. Et nos ergo juxta ejus desiderium ac deliberationem, praesentis decreti assertione sancimus, ut idem Beati Wlmari monasterium, semper in tua tuorumque successorum ordinatione permaneat; nec alius illic abbas substituatur nisi qui vestra fuerat deliberatione provisus. Idem etiam de Menatensi monasterio constituimus, quod jam diu in vestra ordinatione permansit. Praeterea quoniam omnipotens Deus, et ante nostra tempora, et in diebus nostris, praecipuam religionis monasticae disciplinam in vestro dignatus est monasterio conservare, hanc vobis praerogativam concedimus ut quisquis ad vos alieni monasterii monachus pro vitae melioratione transierit, licenter recipiatur, remotis prioris loci querimoniis, ut, largiente Domino, salutis quam quaerere videtur apud vos potiatur effectu. Si quis vero temerario ausu his salutiferis constitutionibus obviam ire praesumpserit, apostolicae indignationis ultione plectatur, et communionis ecclesiasticae periculum patiatur.

Ego Paschalis, catholicae Ecclesiae episcopus, subscripsi.

Datum apud Aquambellam per manum Joannis, sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliothecarii, II Nonas Augusti, indictione XV, Incarnationis Dominicae anno 1107, pontificatus autem domni Paschalis papae II anno IX.

CCXXX. * Monasterio S. Benedicti Padilironensi privilegia quaedam concedit. (Anno 1107, Sept. 1.) [Vide BACCHINI, Dell' istoria del monasterio di S. Benedetto di Polirone. Modona, 1696, 4o, Racc. p. 68.]

CCXXXI. Ecclesiae Lucensis privilegia, petente Rangerio episcopo, confirmat. (Anno 1107, Sept. 18.)[BALUZ, Miscell. edit. Luc. IV, 187.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri RANGERIO Lucano episcopo, ejusque successoribus canonice promovendis in perpetuum.

Justis votis assensum praebere justisque petitionibus aures accommodare nos convenit, qui, licet indigni, justitiae custodes atque praecones in excelsa apostolica beatorum, Petri et Pauli specula positi, Domino disponente, conspicimur. Tuis igitur, venerabilis frater et coepiscope Rangeri in Christo charissime, justis petitionibus annuentes S. Lucanam Ecclesiam cui Deo auctore praesides, apostolicae sedis auctoritate munimus. Statuimus enim ut universae per Lucanam parochiam plebes in tua tuorumque successorum apostolicae sedis communionem obtinentium obedientia semper ac dispositione persistant. Nec personae cuique facultas sit ecclesias intra Lucanam urbem seu extra sitas a consueto vobis servitio sequestrare, aut capellas plebium ab ipsarum unitate ac subjectione subtrahere. Illud autem omnimodis interdicimus, ne cuique in posterum clerico aut monacho liceat capellam vel ecclesiam de laici manu suscipere, quoniam ecclesiae vel ecclesiarum res juxta canonicas sanctiones sub episcopali provisione sunt servandae. Praeterea quia juxta Apostoli dictum laborantem agricolam primitus de fructibus percipere tam tibi quam successoribus tuis in pastorali sollicitudine laborantibus partes altaris et sacrarii confirmamus, ut videlicet citra personarum quarumlibet contradictionem sive molestiam ad vestrae seu hospitum sustentationem usus in perpetuum habeatis, oblationum partes, quae vel ad altaria matricis Ecclesiae vel ad Vultus Sacrarium, vel in parochialibus ecclesiis offeruntur, sicut easdem partes praedecessores tui multorum temporum episcopi quiete ac pacifice possedisse noscuntur. Si quis igitur in crastinum episcopus aut abbas, imperator aut rex, princeps aut dux, comes, vicomes, castaldio, aut ecclesiastica quaelibet saecularisve persona, hanc nostrae concessionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem supradictae Lucanae Ecclesiae jura servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen.

Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus.

Datum Fesulis per manum Joannis, S. R. E. diaconi cardinalis ac bibliothecarii, XIV Kal. Octobris, indict. I, Incarnat. Dominicae an. 1107, pontificatus autem domni Paschalis II papae anno IX.

CCXXXII. * Gregorii archidiaconi, Huberti archipresbyteri, Raynerii primicerii, Guidonis cantoris, fratrum ecclesiae Lucanae privilegia quaedam confirmat. (Anno 1107, Sept. 18.) [Vide Memorie edocumenti per servire all' istoria del principato Luccesse, Lucca, 1813, 4o, V, I, 378.]

CCXXXIII. Ad Joannem abbatem Florentinum.--Privilegium Florentini coenobii. (Anno 1107, Sept. 24.)[MANSI, Concil., XX, 1052.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio JOANNI abbati Florentini monasterii quod Sanctae Mariae dicitur, ejusque successoribus regulariter promovendis in perpetuum.

Piae postulatio voluntatis effectu, etc. Praeterea quaecunque hodie pontificum concessione, principum liberalitate, vel oblatione fidelium, vel aliis justis modis id coenobium possidet, sive in futurum juste ac canonice poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. Laborum quoque vestrorum decimas, praeter quorumlibet contradictionem, tam volus quam successoribus vestris in monastica religione permanentibus, habendas concedimus: consecrationes altarium, sive basilicarum, ordinationes monachorum, seu clericorum monasterio pertinentium, a Florentino accipietis episcopo: siquidem gratiam apostolicae sedis habuerit, et si ea gratis et sine pravitatis molestia voluerit exhibere. Alioquin liceat vobis catholicum, quem malueritis, adire antistitem, et ab eo consecrationum sacramenta suscipere, qui apostolicae sedis fultus auctoritate quae postulatis indulgeat. Porro episcoporum seu episcopalium ministrorum actiones omnes ab ecclesiis sive clericis ejusdem monasterii removemus. Sepulturam quoque ejusdem loci omnino liberam esse decernimus, ut eorum qui illic sepeliri desideraverint, devotioni et extremae voluntati, nisi forte excommunicati sint, nullus obsistat. Si qua ergo ecclesiastica saecularisve persona, etc.

Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus.

Datum Florentiae per manum Joannis, S. R. E. diac. card. ac biblioth., anno Dominicae Incarn. 1108, VIII Kal. Octobr. indict. I, pontificatus ver. domni Paschalis II papae an. IX.

CCXXXIV. Bulla Paschalis papae II.--Privilegium pro parthenone S. Petri de Luco. (Anno 1107, Octobr. 3.)[MITTABELLI, Annal. Camaldul., III, App. 204.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilectae filiae BEATRICI abbatissae monasterii Sancti Petri, quod juxta oppidum Luci situm est in dioecesi Florentina, ejusque posteris regulariter substituendis in perpetuum.

Austri terram inhabitantibus per prophetam Dominus praecipit cum panibus occurrere fugienti. Idcirco vos, filiae charissimae, de saeculo fugientes gratanter excipimus, et per sancti Spiritus gratiam sedis apostolicae munimine confovemus; statuimus itaque ut quaecunque praedia, quaecunque bona, quae idem coenobium ex oblatione Gothidii bonae memoriae viri et concessione Rodulphi Camaldulensis prioris in praesentiarum possidet, vel in posterum concessione pontificum, liberalitate principum, vel oblatione fidelium Domino largiente, juste atque canonice poterit adipisci, firma vobis et eis, qui post vos successuri sunt, illibata permaneant. In quibus haec visa sunt propriis vocabulis exprimenda, scilicet pars de oppido Luci cum pertinentiis, Larciane villae pars cum pertinentiis suis; pars de Contanceruto, de Rivo Frigido cum pertinentiis suis, et de Rivo cornoclaria cum pertinentiis suis; pars de villa Castri, et de villa Sylvae et Frenae cum pertinentiis suis. Infra urbem Florentinam una domus juxta ecclesiam sancti P . . . . . alia juxta ecclesiam Sancti Donati, et caetera quae in ejusdem urbis territorio monasterii vestri sumptibus acquisistis. Laborum vestrorum quoque decimas praeter episcopi seu episcopalium ministrorum contradictionem, perpetuo vobis habendas concedimus. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat idem coenobium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur, eorum, pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura. Porro locus ipse semper sub Camaldulensis prioris provisione permaneat, nec episcopo, nec episcopi ministris liceat ejusdem loci congregationem, aut ejus presbyteros excommunicare, vel interdicere, vel super ullo negotio molestare, nisi prius Camaldulensem priorem charitatis studio perquisierint. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostram paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, et semel, bis, ter commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, in excommunicationem incidat, et potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem congregationi justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen.

Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus.

Datum apud Bibienam per manus Joannis sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliothecarii, V Nonas Octob. indictione I, Dominicae Incarnationis anno 1107, pontificatus autem domni Paschalis secundi papae IX.

CCXXXV. Ad Daimbertum archiepiscopum Senonensem.-- Dijudicandam committit causam abbatum duorum. (Anno 1107, Oct. 23.)[MANSI, Concil., XX, 1016.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri DAIMBERTO Ecclesiae Senonensis archiepiscopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Quanto major tibi animarum cura commissa est, tanto sollicitiorem esse in omnibus te oportet. Invigila igitur, frater charissime, sicut bonus pastor super gregem Domini: ut eum talem possis Domino assignare, qui et sibi placeat, et se dignum bona retributione ostendat. Finis tuus quotidie appropinquat, et licet hoc certum sit omnibus, extremus tamen dies incertus est. Esto itaque semper sollicitus, et si forte negligenter te aliquando habuisti, nunc totum studeas per Dei gratiam emendare: ut cum Dominus venerit, te vigilantem inveniat et sic paratum, quatenus in aeternae vitae suscipi gloria merearis. De querimonia, quam Virziliensis abbas adversus Floriacensem pro quadam gerit ecclesia, justitiam debitam facias. Non enim volumus, privilegiorum [f., ut privilegiorum II.] obtentu Ecclesia quaelibet praejudicium patiatur.

Datum apud Tiphernum X Kal. Novembris.

CCXXXVI. Ad Hierosolymitanae Ecclesiae clericos, regem [Balduinum] et populum. (Anno 1107, Dec. 4.)[Eugène DE ROZIÈRE, Cartulaire du Saint-Sépulcre, Paris, Imprimerie nationale, 1849, p. 8.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, Jerosolymitanae Ecclesiae clericis, regi B[ALDUINO] et populo, salutem et apostolicam benedictionem.

Ecclesiae vestrae scandalis tanto vehementius urimur, quanto minus pro locorum longioribus interstitiis eorum curationibus possumus imminere, ob hoc praesertim quia Jerosolymitana civitas et Sepulcri Dominici reverentia illustris est et in medio multarum posita nationum, quarum aliae Christianam fidem, aliae Latinae puritatis consuetudinem irridere conantur. Et prius enim [pro] Daiberto et post modum pro Evremaro vestra scandalizatur Ecclesia. Si quidem in Daibertum bonae memoriae, fratrem nostrum et coepiscopum, acerrime conspiratum esse [noscitur]; ad quod negotium decidendum nostrae sedis [legatum], presbyterum cardinalem Robertum, misimus. Tunc profecto in eumdem episcopum, quia defecisse judicio videbatur, depositionis sententia data est. Caeterum frater ille, ad sedem apostolicam veniens, non defecisse, sed regio se fatebatur timore propulsum; apud nos itaque judicium exsecutus est. Interim apud vos Evremarum novimus legati nostri favore ad regimen episcopatus electum. Nos autem, in Lateranensi Ecclesia Daiberti satisfactione suscepta, suo eum officio et Jerosolymitanae sedi restituimus synodali judicio; Evremarum vero a Jerosolymitana sede removimus, episcopi nimirum officio reservato, quia in locum vacuum successisse legati nostri videtur assensu. Evremaro tamen id indulgentiae reservatum est ut, si ab aliqua vacante vocaretur Ecclesia, vel post Daiberti obitum a Jerosolymitana requireretur Ecclesia, episcopale illuc officium exerceret. Caeterum antequam vobis sententia haec auctoritatis nostrae litteris insinuaretur, confrater noster Daibertus, evocante Domino, ab hac luce subtractus est. Nuper autem supradictus frater noster Evremarus et Arnulfus, ecclesiae vestrae archidiaconus, cum nonnullis aliis ad nostram praesentiam pervenerunt, multas ac diversas ac valde dissonas litteras afferentes: Evremarus quippe tam capituli quam episcoporum et regis litteras attulit, rogantes et postulantes ut, ipsum pallio privilegioque donantes, in Jerosolymitanae sedis praesulem apostolicae sedis auctoritate roboraremus; porro Arnulfi archidiaconi litterae, quas a capitulo, ab episcopis et a rege missas praesentavit, id penitus postulabant ut Ev[re]marum, tanquam inutilem et synodalis sententiae contemptorem, a Jerosolymitana omnino removeremus Ecclesia. Nec minor in utraque partium verbis dissensio et concertatio agebatur: Evremarus quippe adversus archidiaconum et eos qui cum eo erant, querimoniam disponebat quod sibi inobedientes existerent, cum se post Daiberti obitum, post concilii sententiam cognitam, in patrem et episcopum tenuisse[nt]. De litterarum quoque tempore magna inter eos dissensio est facta. Evremarus vero ad suae allegationis robur litteras, quas attulerat, post Daiberti obitum, post cognitam concilii sententiam, datas sibi a rege, a capitulo, et a caeteris, quorum erant inscripta nomina, asserebat; illi econtra ante certam synodalis sententiae notitiam litteras illas datas contestabantur, se vero et caeteros capituli fratres post illius sententiae certam notitiam nullam ei, tanquam suo episcopo, subjectionem aut obedientiam exhibuisse, imo tam se quam regem illi, ut a Jerosolymitana cathedra discederet, institisse, sicut in regis et aliorum, quas attulerant, litteris videbatur. Post hujusmodi concertationem diutinam, aspirante Domino, data est fratrum, qui nobiscum aderant, deliberatione sententia: ut Evremarus testes afferret, qui super sancta jurarent quod Jerosolymitana Ecclesia post certam synodalis sententiae cognitionem ipsum in episcopum elegisset, et litteras ei, quas attulerat, dedissent, cum videlicet secundum sententiae tenorem eis licuit ipsum et habere, si vellent, et non habere, si nollent. Caeterum, quia nec Evremari pars ad id confirmandum, nec adversarium ad infirmandum sufficere videbatur, visum nobis est ut hujus negotii finis ad vestrum omnium praesentiam differretur, ubi quid potius gestum sit, quid veritate nititur, per Dei gratiam latere non potest. Propter hujus causae notitiam et finem certum legatum nostrum ad vestram Ecclesiam destinamus. Sic ergo a nobis et a fratribus nostris est statuta sententia: si apud vos hoc pro certo constiterit quod post certam sententiae nostrae synodalis notitiam eum communiter in capitulo elegistis, exigente videlicet Ecclesiae voluntate et litterarum, quas per eum nobis misistis, petitione, omnino ipsi deinceps obedire, sicut vestro episcopo, debeatis: si vero secus actum constiterit, ipse deinceps Jerosolymitana cedat Ecclesia; tunc enim vobis licuit eum vel habere, si velletis, vel non habere, si nolletis; nunc jam propter Ecclesiae scandalum, si tunc repudiatus est, vobis permittitur praesidere, sed communi per Dei gratiam voto communique consilio pastorem canonicum secundum canones eligatis. Si vero partium in hoc fuerit contra diversitas, frater noster Evremarus, juxta tenorem superius prolatae sententiae, suae allegationis certitudinem cum septem idoneis testibus jurejurando perficiat.

Datam Laterani, II Nonas Decembris, in dictione prima, per manum Joannis diaconi.

CCXXXVII. * Monasterio Casae Dei monasteria quaedam subjicit. (Anno 1107, Dec. 5.) [Hujus privilegii mentio tantum exstat apud MABILL. Annal. Bened., V, 453 et 501.]

CCXXXVIII. Anselmo archiepiscopo Cantiuariensi mandat ut judicet de matrimonio Roberti comitis a rege Angliae capti. (Anno 1107.)[Anselmi Cantuar. Opp., epist. lib. IV, ep. 83.] PASCHALIS, servus servorum Dei, venerabili fratri Anselmo Cantuariensi archiepiscopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Omnipotenti Deo gratias agimus quia tuis plurimis laboribus in Anglica Ecclesia fugatis tenebris antiquum lumen refulsit. Vigilandum tamen est ne in Dominico agro super bonum semen inimicus zizaniam projiciat, atque prava radix pravum virgultum producat. Audivimus denique quod quidam comes Robertus, qui ab Anglico rege in captione tenetur, sub prohibitione consanguinitatis uxorem duxerit, quam ejus propinqui praefato comiti remiserunt. Unde mandamus dilectioni tuae ut eumdem comitem convenias, et si haec vera esse repereris, adhibitis idoneis testibus ita sapienter disponas, ut utrique a peccatis liberati, libere Deo famulari valeant. Oret pro nobis dilectio vestra.

CCXXXIX. Privilegium pro ecclesia Sancti Martini. (Anno 1107.)[MEICHELBECK, Historia Frisingensis. Aug. Vind. 1729, fol., I, I, 293.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio DICTERAMO, et ejus fratribus in Beati Martini monasterio canonicam vitam professis in perpetuum.

Justis votis assensum praebere justisque petitionibus aures accommodare nos convenit, qui, licet indigni, justitiae custodes atque praecones in excelsa apostolorum principum Petri et Pauli specula positi, Domino disponente conspicimur. Udascalchus siquidem Tegersensis abbas augendae religionis causa, de sui monasterii possessionibus regularium fratrum, qui canonici dicuntur, congregationem alere Domino largiente disposuit, in loco quem Sancti Martini cellam appellaverunt. Ejusdem igitur abbatis et monachorum ejus justum votum piumque desiderium cognoscentes, quod ab eis institutum est praesenti decreti favore firmamus. Ipsam enim cellam et canonicorum illuc congregatorum seu congregandorum conventum apostolicae sedis munimine confovemus statuentes, ut quaecunque praedia, quaecunque bona per supradictum Tegersensis monasterii abbatem vel per alios fideles de jure proprie loco eidem concessa sunt, quaecunque etiam in futurum concessione pontificum, liberalitate principum, vel oblatione fidelium, juste illic dari offerrive contigerit, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat eamdem Ecclesiam temerarie perturbare aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva Frisnigensis episcopi canonica reverentia. Decimas etiam novalium vestrarum vobis vestrisque successoribus habendas remota episcopalium ministrorum contradictione concedimus. Sane post professionem exhibitam nemini vestrum liceat proprium quid habere, nec sine praepositi congregationis licentia de claustro discedere, ut in eo quod assumpsistis proposito, Domino largiente, constanter in perpetuum maneatis. Si qua igitur ecclesiastica saecularisve persona hanc nostrae constitutionis paginam sciens contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis suscipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen.

Haec acta sunt anno Dominicae Incarnationis 1107, Paschalis PP. secundi octavo.

CCXL. Ad Adelgotum Magedaburgensem archiepiscopum.-- Citat eum ad sedem apostolicam de excessu commisso rationem redditurum. (Anno 1107.)[MANSI, Concil., XX, 1223.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, ADELGOTO Magedaburgensi archiepiscopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Quanto te amplius diligimus, tanto de tuo excessu vehementius miramur, quod post synodalis mandati celebrationem, primus praevaricationem incurrisse conspiceris, cujus praevaricationis correptio alias non posse fieri credimus, nisi per te ipsum ad praesentiam apostolicae sedis accesseris. Tuam ergo dilectionem litteris praesentibus praemonemus, ut opportuno quod tibi visum fuerit, tempore nostro te statuas conspectui praesentare, quatenus quod in te vulneratum est, per omnipotentis Dei misericordiam apostolicae sedis sanetur antidoto.

CCXLI. Ad Brunonem Trevirensem archiepiscopum.--Committit ei absolutionem ab excommunicatione episcopi Leodiensis. (Anno 1107, Nov. 11.)[HONTHEIM, Hist. Trevir. I, 488.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabili confratri BRUNONI Trevirorum archiepiscopo salus et apostolica benedictio.

Frater noster Leodiensis episcopus missa ad nos legatione suppliciter consortium nostrae communionis expetiit. Nos scientes Domini voluntatem, qui omnes homines vult salvos fieri et neminem perire, nostras in hoc tibi vices committimus ut, scripto professionis accepto, quod in subditis habetur, ipsum et Leodiensem clerum sive populum a vinculo excommunicationis absolvas, et catholicae ecclesiae reconcilies. Quod enim frater noster Magdeburgensis episcopus super hujusmodi reconciliationibus passim facere dicitur, tanquam sine Romanae Ecclesiae praecepto factum, ratum habere non possumus. « Ego N. anathematizo omnem haeresim, et illam praecipue quae conturbat statum praesentis Ecclesiae, quae docet et astruit anathema contemnendum ligamenta Ecclesiae spernenda esse, hanc cum suis fautoribus et auctoribus damno et anathematizo. Promitto autem obedientiam Romanae sedis praesuli P. ejusque successoribus sub testimonio Christi et Ecclesiae, affirmans quod affirmat, damnans quod damnat sancta et universalis Ecclesia. Quod si ab hac mea professione in aliquo deviare tentavero, ipse in me sententiam damnationis protulisse judico. »

Data III Idus Novembris.

CCXLII. Ad Conradum Salzburgensem archiepiscopum.-- Consolatur quod a suis multa passus esset. Item de quibusdam ab ipso interdictis, et de Guibertinis. (Anno 1107.)[MANSI, Concil., XXI, 417.] INNOCENTIUS [PASCHALIS] episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri CONRADO Salzburgensi episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Gravis quidem, charissime frater, passionis videtur angustia, quam te a filiis tuis pati significasti, quos nutriendos in Domino suscepisti. Sed quale sit passionis praemium, pastoris nostri voce instruimur dicentis, quod si pro justitia patimini, beati eritis (I Petr. III). Noli ergo desistere, noli ovibus Christi subsidia opportuna subtrahere, ne lupo rapienti aditus in ovile Domini relinquatur. Qualiter pugnare debeas, divinae Scripturae vocibus sufficienter instrueris. Nostrae facultatis auxilium per Dei gratiam semper paratum invenies.

Pro quibusdam ecclesiis a te interdictis nos Henricus dux Carinthiae postulavit: nos autem totum id dispositioni tuae committimus. Quid enim inde fieri debeat, tua dilectio poterit sapientiorum fratrum deliberatione disponere. De Hugone Brixiensi hoc servandum praecipimus, quod et de caeteris Guibertinis in conciliis statutum est, ut nec promoveantur, nec in suis ordinibus recipiantur.

CCXLIII. Hugoni abbati Cluniacensi monasterium S. Germani Antissiodorense addicit. (Intra an. 1099-1108.--Fragm.)[BALUZ., Miscell. edit Luc. II, 177.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei . . . . .. . . Caeterum omnipotentis Dei misericordia beati Germani meritis locum illum respiciente venerabilis fratris nostri Umbaldi Antissiodorensis episcopi postulatione praesenti et nobilium virorum, videlicet Stephani Blesensis comitis et Adelae uxoris ejus, et Guillelmi comitis Nivernensis allegatione supplici praedecessori nostro sanctae memoriae Urbano secundo subjectum est ut idem monasterium reverentissimi fratris nostri Hugonis Cluniacensis abbatis sollicitudini committeretur in disciplina regularis ordinis reducendum. Sic nimirum et principalium precum votis et praecepti pontificalis auctoritate compulsus loci curam suscepit, teque, fili charissime Hugo, in Cluniacensi claustro probabilius eruditum illic abbatem constituit, et disciplinae regularis ordinem Domino largiente restituit. Et nos ergo nostri praedecessoris institutionem legitimam praesentis decreti pagina per Dei gratiam confirmamus, ut videlicet praedictum Beati Germani monasterium in praefati Hugonis abbatis Cluniacensis et successorum ejus ordinatione perpetuo permaneat, etc.

CCXLIV. R[angerio] episcopo Lucensi canonicos S. Frigdiani commendat. (Intra an. 1099-1108.)[BALUZ., Miscell. edit. Luc. IV, 586.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, Gen. FRI. R. Ecclesiae Lucanae episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

De probitate et charitate tua nullatenus ambigimus, quod religiosos viros diligas, et eos secundum facultatis tuae modum fovere studeas: pro communibus tamen filiis beati Frigdiani canonicis ampliori gratia te rogamus, atque praecipimus, ut eos diligere et honorare procures. Nec eis aut a clericis tuae ditioni subjectis, aut ab aliis quibuslibet molestias patiaris inferri: illatas vero austeritate congrua tui officii ulciscaris. Fraternitatem tuam omnipotens Dominus inter omnia adversa custodiat.

CCXLV. R[angerium] episcopum Lucensem reprehendit quod canonicos S. Frigdiani patiatur injuriis affici. (Infra an. 1099-1108.)[BALUZ., Miscell. edit. Luc. IV, 585.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, R. Lucano episcopo salutem et apostolicam benedictionem.

Pastorum est, ut vovit prudentia tua, ovibus suis providere, et ab incursibus et opprimentium insidiis eas custodire, et religiosos viros, quos te facere credimus, tueri et fovere. Unde miramur quod religiosos viros, S. Frigdiani canonicos, quos sub tuitione apostolica suscepimus, inquietari permittis, cum tibi parati sint obedire. Nos te tanquam charissimum fratrem diligimus, et non pro minimo habeas quod te super hoc jam diu toleravimus. Audivimus siquidem quod capella S. Michaelis a quodam tuo plebano destructa sit, et praedictis fratribus absque judicio ablata. Mandamus itaque fraternitati tuae ut praedictam ecclesiam reaedificari praecipias, et consecratam usque ad proximas Kalendas Augusti reddi facias. Si quam vero causam adversus canonicos plebanus se habere confidit, ante tuam praesentiam justitiam exsequatur, ut nullus deinceps locus querimoniae relinquatur, et fratrum religio minime impediatur; alioquin nos per gratiam Dei non diutius tolerabimus, quin adversus eos, qui auctoritati apostolicae sedis praesumptuose injuriam intulerint, beati Petri gladium exeramus et dignam sententiam proferamus.

CCXLVI. Ad R[othonem] praepositum S. Frigdiani. (Intra an. 1099-1108.)[BALUZ., Miscell. edit. Luc. IV, 584.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto Filio R., salutem et apostolicam benedictionem.

Illud tibi et fratribus tuis contigisse videtur quod filiis suis Sapientia dicit: Fili, accedens ad servitutem Dei, praepara animam tuam ad tentationem; sed consolatur nos Apostolus: Omnes qui pie volunt vivere in Christo, necesse est ut persecutionem patiantur. Fratri nostro Lucano episcopo scripsimus, et per fratrem nostrum Reginum episcopum rogavimus ut se erga vos sive in ordinibus seu in aliis benignius ac mitius habeat. Quod si nos pro vobis audire noluerint, tibi et fratribus tuis beati Petri solatium non deficiet. Rogamus autem ut sive per te seu per fratres tuos Beati Floridi canonicam visites, ut quod bene coeptum est, cooperante Domino, fine meliori terminetur.

CCXLVII. Ad R[angerum] episcopum et canonicos Ecclesiae Lucensis. --De canonicis S. Frigdiani. (Intra an. 1099-1108.)[BALUZ., Miscell. IV, 585.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilectis fratribus R. episcopo et canonicis Ecclesiae Lucanae salutem et apostolicam benedictionem.

Audivimus vos erga Sancti Frigdiani canonicos animum convertisse, ut et eis benevoli sitis, et benignitatem exhibeatis. Quod nobis adeo gratum est, ut pro eis dilectioni vestrae gratias referamus. Rogamus etiam ut si eis bona fecistis, meliora in posterum faciatis; quod enim eis impenditis, vobis ipsis tribuitis. Vestri enim filii et fratres sunt, illorum bonum vestrum est, si vestra charitate foveantur; augeat in vobis Dominus gratiam suam, ut per temporalis pacis concordiam ad pacem perveniatis aeternam.

CCXLVIII. * Monasterii S. Michaelis Siegburgensis possessiones et privilegia confirmat. (Anno 1108, Jan. 7.) [Hujus privilegii mentio tantum exstat apud JAFFÉ, Regesta Rom. pont., p. 496, « ex schedis Pertzii. » --Incipit: « Sicut injusta. » ]

CCXLIX. Lamberto Atrebatensi et Joanni Tarvannensi mandat, judicent inter canonicos Tornacenses et monachos S. Martini. (Anno 1198.)BALUZ., Miscell. edit. Luc. II, 156.

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, venerabilibus fratribus et coepiscopis LAMBERTO Atrebatensi et JOANNI Morinensi, salutem et apostolicam benedictionem.

Querimonia Tornacensium canonicorum jam diu adversus monachos Sancti Martini exagitata adhuc vehementius exagitatur. Unde dilectioni vestrae mandamus ut locum utrisque partibus competentem constituatis, et praedicta querimonia diligenter examinata, eam penitus decidere studeatis, et remota appellatione debitum finem imponatis, ut nullus per Dei gratiam querimoniae locus ulterius relinquatur.

CCL. Privilegium pro ecclesia S. Evasii. (Anno 1108, Febr. 25.)[DE CONTI, Notizie storiche della cita di Cazale. Cazale, 1838, 8o, I, 328.]

PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio GIRARDO praeposito et ejus fratribus in ecclesia Sancti Evasii canonice viventibus, eorumque successoribus in perpetuum.

Religiosis desideriis dignum est facile praebere consensum, ut fidelis devotio celerem sortiatur effectum. Proinde nos vestris precibus annuentes, praesenti decreto sancimus, ut quaecunque bona in praesenti vestra Ecclesia legitime possidet, sive in futurum largiente Domino juste atque canonice poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat eamdem ecclesiam aut claustri vestri domos invadere aut ejus possessiones auferre, aut ablata retinere, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare, sed omnia integra eorum pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura. Illud sane omnimodis interdicimus, ne quis militum, aut quarumcunque personarum saecularium, de praedictis rebus ejusdem Ecclesiae, seu rusticorum ad ipsius Ecclesiae parochias pertinentium decimas auferre praesumat, sed in vestros seu Ecclesiae vestrae usus juxta sanctiones canonicas conferantur. Vobis praeterea, vestrisque successoribus in catholicae veritatis unitate permanentibus id concedimus, ut si quando Vercellensi Ecclesiae catholicus defuerit episcopus, chrisma, oleum sanctum, ordinationes clericorum, a quo malueritis catholico suscipiatis episcopo, conservata in posterum catholici episcopi debita reverentia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam venire temere tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen.

Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus

Datum Laterani per manum Joannis, sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliothecarii, V Kalendas Martii, indictione I, Incarnationis Dominicae anno 1108, pontificatus autem domni Paschalis secundi papae anno IX.