Gallia Christiana 1715 01/Castrensis
|
CAſtrum urbs originem incrementaque ſua debet celebri monaſterio ibidem condito ad Agotum fluvium, qui civitatem ſecat, & paulo infra ſinu ſuo excipit Toram amnem non ignobilem. Sita eſt hæc urbs in Albigenſi pago, ad meridiem Albigæ metropolis ; & jam ſeculo XIII. ea erat Caſtri dignitas, ut Petrus Vallium-Cernaii monachus, hiſtoriæ Albigenſium ſcriptor accuratus, Caſtrum appellet cap. 22nobiliſſimum & quasi caput totius territorii Albigenſis. Villa S. Vincentii de Caſtris, dicitur in chronico Simonis comitis Montis-fortis, ob ſancti Vincentii martyris Cæſarauguſtani reliquias, Valentia urbe Hiſpaniæ eo delatas ab Audaldo monacho, circa an. dccclviii. ut refert Aimoinus ſancti Germani Pratenſis aſceta, qui de tranſlatione hac duos ſcripſit libros. De origine Caſtrenſis monaſterii, initio chronici epiſcoporum Albigenſium & abbatum Caſtrenſium, Tom. VII. ſpicilegii p. 335. legitur an. 647.647. Robertum Anſelinum & Danielem viros pios & nobiles, relicto cingulo militiæ ſecularis, in pago Albigenſi juxta fluvium Agouti, ſub regula ſancti Benedicti militantes caſtrametatos eſſe ; indeque nomen loco inditum Caſtra. Hi tres cellulas manibus propriis ſibi conſtruxerunt, ex lignis ſilvaticis, terra & foliis ; quæ, fama creſcente, multiplicantur ad viginti novem. Eccleſia ſub ſancti Benedicti abbatis patrocinio conſecrata Deo, a furioſis Calvini ſectatoribus deſtructa fuit, uti aliæ urbis ædes ſacræ patrum Prædicatorum, Minorum, & monialium ejuſdem ordinis, necnon Trinitariorum & Cartuſianorum, qui ad littus Agoti habent ampliſſimam & elegantiſſimam domum, non longe ab urbe. Adde iis tres in urbe eccleſias parochiales, totidemque xenodochia. Hæc ſancta loca religione fidelium e ruinis utcumque excitata ſunt, ac de novo conditus eſt conventus Capucinorum, Jesuitæque intra urbem recepti ſunt ut gymnaſium moderentur. In aliis diœceſis oppidis ſunt edam quædam monaſteria, maxime Lautriaci, ubi, præter collegium duodecim canonicorum ſub decano, eſt parthenon monialium Benedictinarum, & conventus fratrum Minorum. Habuit olim urbs ſeneſcallum, qui jura diceret populis, pendebatque a Carcaſſonenſi. Præterea in hac urbe ante reſciſſum & refixum edictum olim datum Namnetis in gratiam Hugonotorum, erat ſenatus Toloſani quædam claſſis & portio, conſtans ex ſenatoribus orthodoxis & heterodoxis in æquali numero, qui de causis ad catholicæ fidei deſertores pertinentibus judicabant cum ſumma poteſtate. Anno 1317. Johannes papa XXII. eccleſiam Caſtrenſis abbatiæ provexit in epiſcopalem. Sed antequam de hoc epiſcopatu & de epiſcopis qui eccleſiam hanc rexerunt, verba faciamus, præmitti debet abbatum ſeries. |
PRimus abbas fuit Robertus unus ex fundatoribus monaſterii, æqualis Conſtantii Albigenſis epiſcopi, ex prælaudato chronico epiſcoporum Albigenſium, abbatumque ſimul Castrenſium, quod nobis prælucebit in hac texenda serie. Vivebat Robertus anno 647.
II. Fauſtinus ex milite prædivite factus monachus, deinde abbas ſancti Benedicti, baſilicam magnis extruxit ſumtibus, ſedente in Albigenſi cathedra Richardo, ab anno 673. Inſcriptionem hujus baſilicæ, unde patet eam ædificatam eſſe nonaginta circiter annis poſt S. Mauri obitum, edidit Mabillon in appendice i. ad tom. I. annal. p. 638.
III. Citruinus anno 683. abbas erat Caſtrenſis, quo vices egit Stephani Carcaſſonenſis epiſcopi in concilio Toletano XIII. & poſtea ad ſedem Albigenſem evectus anno 692. Itaque requirenda ſunt in epiſcopis Albienſibus reliqua quæ ad ipſum pertinent.
IV. Bertrannus ſeu BertrandtiS eodem anno ſubrogatus eſt. Quæ ad ipſum ſpectant, docent hi versus editi ſpicilegii tomo VII.
Dulce jugum Chriſti teneris portavit ab annis,
Evitans caute Dæmonis inſidias.
Centum terque duos vitam produxit in anno
Bertrandus ſummi plenus amore Dei.
Hanc tandem ſubita, at prævisa morte precando,
Ejicit, &c.
Rexit uſque ad 722.
V. Alfonſus anno 722. ſubrogatur, quem impenſe coluit Carolus Martellus, & ſibi morienti adeſſe voluit. Vivebat adhuc 734. Poſt ipſum ingens eſt hiatus in abbatum catalogo, uſque ad ſequentem.
VI. Grimoaldus anno 812. & 815. cujus temporibus triplex flagellum ad punienda hominum ſcelera, bellum, fames, peſtis, immiſſum. Ab his tamen immune fuit Grimoaldi cœnobium, quod ejus precibus tribuit poëta laudatus a Mabill. ad annum 812. n. 7.
VII. Adelmus anno 825. mortuo abbati Caſtrenſi, qui non nominatur, fortaſſe Grimoaldo, ſuccedit ; qui prius aſtrologiæ deditus, poſtea ad ſacros libros omnia convertit ſtudia.
VIII. Adalbertus, dum Carolus Calvus Toloſam obſideret, ab eo chartam immunitatis pro ſuo monaſterio impetravit anno 844.
IX. Eliſachar ex chronico anno 854.
X. Giſlebertus vel Gilibertus anno 854. & 858. cujus temporibus corpus ſancti Vincentii martyris ex Hiſpania ad Caſtrenſe monaſterium tranſlatum eſt, ut refert Aimoinus ſancti Germani Pratenſis monachus. Inde nomen ſancti Vincentii huic cænobio inditum.
XI. Salomon anno 864. ſubrogatur. De plurimis monachis tunc veneno exſtinctis ſervorum dolo, chronicon metro ſcriptum loquitur.
XII. Berno an. 869. cui Aimoinus ceteriſque Caſtrenſibus monachis duos libros inſcripſit de memorata ſuperius tranſlatione. Alios duos libros metricos de eodem argumento elucubravit Aimoinus, rogatu domni Theotgeri Caſtrenſis monachi & diaconi.
XIII. Rigaudus anno 874. 884. 888. qui legitur ſancti Vincentii baſilicam ædificaſſe, ejuſque reliquias tranſtuliſſe ; quo tempore edita plurima miracula.
XIV. Guilhem anno 921. laudatur quod nulli ſermone ſecundus eſſet ac eloquentia.
XV. Durandus doctrina ſua repreſſit hæreticum, nomine Walfredum, qui docebat animam cum corpore perire. Vivebat anno 951.
XVI. Sancius Honorati epiſcopi Albienſis suppar anno 992. & 1020.
XVII. Arnaldus I. 1030. pœnitentiæ cauſa monaſterium ingreſſus, ad tantam pervenit ſanctitatem, ut plurimis fulgeret miraculis.
XVIII. Gerebrardus annis 1043. 1052. 1066. imprudentiæ arguitur, quod ſacra loca inviſendo ſuum gregem deſeruerit ; unde diſſidiorum origo, idque cauſæ forſitan fuit, quod tradita[1] paulo poſt ſit abbatia Victorino abbati anno 1073.
XIX. Arnaldus II. anno 1085. ex ſchedis D. Stephani du Laura, ſubſcribit litteris Dalmatii Narbonenſis archiepiſcopi pro eccleſia B. Mariæ de Burgo, nunc de Monachia datis xiv. kal. menſis Madii 1086.
XX. Geraldus 1087. 1096. 1099. Ejus temporibus monaſterium gravi incendio vaſtatur ; at oblato corpore Chriſti flammæ repreſſæ ſunt.
XXI. Godofredus de Mureto 1110. 1115.
XXII. Bego 1124. teſtis in veteri charta Ardorelli.
XXIII. Reginaldus 1124. 1126.
XXIV. Amelius Hugonis, ex ſchedis D. Stephani du Laura an. 1127.
XXV. Bernardus abbas Caſtrensis & monachi cedunt Bernardo Attoni vicecomiti Biterrenſi, Cæciliæ ejus uxori, Rogerio, Raimundo, & Bernardo, eorum liberis, locum S. Sigolenæ, qui dicebatur allodium ſancti Benedicti ; viciſſim vero Bernardus, &c. dant ejuſdem loci primitias, & alios reditus, inſtrumento facto inter eos. Deſunt notæ chronicæ. Vivebat BernarduS atto ſeculo XII. An. 1129. partitus eſt bona inter liberos. An. 1139. Jam obierat, ut liquet ex pactis factis inter Cæciliam ejus uxorem, ipſiusque liberos ex una parte, & Bernardum Amatum, ejuſque filios viii. idus Aprilis, feria vi.
XXVI. Petrus I. circa iſtud tempus præerat monaſterio Caſtrenſi, vere pius abbas, qui societatem iniit cum Rotgerio I. abbate Dalonenſi ; hujuſce inſtrumentum damus ſuo loco, maxime quod in eo pietas & caritas mire eluceant.
XXVII. Rogerius 1141. 1154. 1164. Ejus temporibus Ludovicus VII. ad S. Vincentii baſilicam accedit ejus reliquias veneraturus.
XXVIII. Rigaldus an. 1164. recipit in monialem Bermundam, ſimulque medietatem decimarum, primitiarum, &c. eccleſiæ ſancti Georgii. Ex tab. ſanctæ Cæciliæ Albienſis. An. 1173. adhuc occurrit in ejuſdem eccleſiæ tabulis.
XXIX. Guilabertus legatione fungitur pro Raimundo comite Toloſatum, ad Henricum II Angliæ regem, cujus filiam Johannam comes duxit, acceptis pro dote Cadurco & Aginnenſi pago. Rexit ab an. 1176.
XXX. Petrus II. Iſarni, ab an. 1190. ad 1208 ; quo paciſcitur cum Guillelmo epiſcopo ſimul & præpoſito Albienſi. Obiit idibus Junii anno 1211. In eo deſinit chronicon. In necrologio Silvæ maj. Petrus Caſtrensis abbas mortuus dicitur kalendis Octobris.
XXXI. Guillelmus I. anno 1215. petenti Philippo Francorum regi partem reliquiarum ſancti Vincentii conceſſit. Exſtant hujus doni litteræ in appendice libri Aymerici de tranſlatione ſancti Vincentii. Catellus lib. 2. commentariorum hiſtoricorum Occitaniæ, c. 23. dicit has litteras fuiſſe datas Dominica infra octavas Aſcenſionis anni 1215. quibus appenſum eſt monaſterii ſigillum exhibens caput ſancti Vincentii martyris, circa quod legitur : Sigillum ſancti Benedicti Caſtri. Eumdem eſſe puto Caſtrensem abbatem, prima littera G. ſignatum, de quo in Guillelmo Petri Albienſi epiſcopo ad an. 1226.fol. 58. reg. cur. Fr. Carcaſſon. quo tempore epiſcopus hic, & abbas, cum P. Narbonenſi archiepiſcopo, regem adierunt nomine urbis Caſtrensis, ut ei obedientiam, fidemque promitterent, omniaque obſequia olim vicecomitibus Biterrenſibus debita.
XXXII. Ademarus an. 1230. Romæ in baſilica ſancti Nicolai hoſpitalis, aſſiſtentibus Helia abbate de Cluſa, & Helia abbate de Uſchia, (forte Uſerchia) aliiſque multis, ſolemnem accipit benedictionem ab Hugone Arelatenſi archiep. de quibus exſtant litteræ tom. ix. frag. hiſtor. noſtri D. Claudii Estiennot. Legitur pacta quædam feciſſe cum Duranto Albienſi epiſcopo, Simone Bituricenſi archiepiſcopo pacis ſequestro & conciliatore, anno 1231.
XXXIII. Guillelmus II. cognomento Augerii, anno 1247. ſubſcribit pacto inter Trincavellum vicecomitem Biterrenſem, & homines de Lombers. Anno 1258.Ex archiv. reg. Carcaſſon. iniit ſocietatem cum Bermundo abbate, & conventu ſancti Tiberii ; deditque fratribus Prædicatoribus eccleſiam ſancti Vincentii, qua ex donatione diſcimus eum cognominatum eſſe Augerii.
XXXIV. Berengarius 1268. & 1270. in vetuſtis inſtrumentis Cartusiæ Caſtrenſis.
XXXV. Guillelmus III. anno 1275. conceſſit reliquias ſancti Vincentii martyris Aymerico priori, & quatuor canonicis ſancti Vincentii de Cantella, ex charta Cantellenſis monaſterii ordinis canonic. regular. congreg. Gallicanæ.
XXXVI. R. Berengarii anno 1280. præſentat ad eccleſias S. Saturnini de Ganubrio, & ſancti Petri de Burlato.
XXXVII. Alziardus an. 1297. præſentat ad dictam eccleſiam S. Petri de Burlato. Forte idem eſt qui ſignatus ſola littera A. comparet in quibuſdam chartis Albienſibus anno 1286. Adhuc præerat an. 1303. ex chart. Cartuſ. Caſtr.
XXXVIII. Bertrandus II.abbas componit cum Geraldo Albienſi epiſcopo an. 1312. Adhuc præerat quando Johannes papa XXII. erexit eccleſiam Caſtrenſem in cathedralem, cui erectioni reluctatus eſt ; quamvis ex metu carceris perpetui ſtatim conſenſum præbuiſſet. Causas ſuæ oppositionis dedit metuendiſſimis dominis & magiſtris præſidentibus parlamenti Tolosæ & Pariſiorum ſimul junctis. Hæc autem controverſia inter Bertrandum abbatem, & Deodatum primum epiſc. Caſtrenſ. ſopita eſt, conceſſione penſionis annuæ mille trecentarum librarum perſolvendæ Bertrando, qui nomen abbatis retinuit.
In necrologio Canonicae ** La Canorgue. notatur Ermengaudus abbas Caſtrenſis, qui obiit xiii. kal. Junii. Sed quis ei locus hoc in catalogo debeatur, ignoramus.
ANno decimo ſeptimo ſupra milleſimum trecenteſimum, Johannes papa XXII. multas in Aquitania & Occitannia ſcidit diœceſes, ut ex iis duos vel etiam plures faceret epiſcopatus ; quod paſtoralis ſollicitudo unius præſulis, vix ampliſſimis, quales tunc erant, diœceſibus ſufficeret. Sic Toloſanam ſedem ad metropolis dignitatem evehens, ex eadem diſtraxit, unde fierent epiſcopatus quinque. Quod ad rem noſtram pertinet, ab epiſcopatu Albienſi avulſit Caſtrenſem abbatiam, quam ſedem epiſcopalem conſtituit, & ſuis limitibus circumſcripsit ad 114. circiter parœcias, aſſignatis ſufficientibus ex Albienſis eccleſiæ fundo reditibus ; nam omnia pene abbatiæ bona ceſſerunt capitulo, hoc eſt monachorum congregationi, qui uſque ad annum 1536. in priſstino perſtiterunt ſtatu.
De hujus epiſcopatus erectione ſunt tres Johannis papæ bullæ, quarum exſequendarum provinciam dedit epiſcopis Mimatenſi & Lodovenſi, abbati Bonæ-vallis, & præpoſito Magalonenſi. Bullam primariam erectionis epiſcopatus edidimus inter inſtrumenta, ubi tertium locum habet. Hic epiſcopatus primum ſuberat metropoli Bituricenſi, nunc autem novæ Albienſi provinciæ eccleſiaſticæ accenſetur. Pro temporali juriſdictione pendet a Toloſano parlamento.
Petrus Borellus in ſuo antiquitatum Caſtrenſium libro dedit indiculum epiſcoporum. Noſtri Sammarthani a domno Amabili, Cartuſiæ Caſtrenſis priore, de multis ad eos pertinentibus edoctos ſeſe ultro profitentur. His autem plurima, quæ veteres chartæ ſuppeditarunt adjecimus.
Primum hunc epiſcopum Caſtrenſem, abbatem prius ejuſdem loci fuiſſe perperam ſcripſit Catellus libro v. commentariorum Occitaniæ : ultimus enim abbas Caſtrensis vocabatur Bertrandus. Fuit autem Deodatus prius abbas Latiniacenſis monaſterii ad Matronam fluvium in agro & diœceſi Pariſienſi, ut aperte declarat Johannes XXII. in bulla erectionis hujus epiſcopatus, quam retulit V. C. Stephanus Baluzius inter vetera acta ſpectantia ad vitas paparum Avenionenſium §. 48. p. 308. & ſeq. Eamdem excudi curavimus inter inſtrumenta. Deodatus more ceterorum qui ex religioſo ordine aſſumti erant epiſcoporum, ſuo nomini titulum fratris præmittit. Anno 1317.1371. die 5. Auguſti creatus eſt antiſtes, & die 17. Septembris ſequentis, epiſcopi Mimatenſis & Lodovenſis, cum Raimundo præpoſito Magalonenſi & abbate Bonæ-vallenſi a Johanne papa XXII. delegati, commonent Beraldum Albienſem epiſcopum, ut huic epiſcopo Caſtrensi 5000. libras perſolvat, quas ipſsi conſtituit ſummus pontifex, in epiſcopatus Alb. proventibus, erecta urbe Caſtrensi in civitatem, bulla data v. idus Julii pontificatus ſui an. 1Ex tab. epiſc. Alb..
Deodatus de quibuſdam articulis, quos nonnulli fratres Minores credere pertinaciter dicebantur, ob eoſque damnati ſunt ab inquiſitore anno 1318. ſententiam inter alios viros doctos, aut epiſcopos, aut religioſos, rogatus, ita eam ſubscripſitEx reg. inquiſit. Baluz. tom. 1. miſcellan. : Ego frater Deodatus Caſtrenſis epiſcopus, ſacræ theologiæ profeſſor, idem dico quod frater Guillelmus de Lauduno immediate præſcriptus. In cujus rei teſtimonium ſigillum meum feci præſentibus appendi ; id eſt, dictos articulos & quemlibet eorum eſſe hæreticos. Obiit mortem hic epiſcopus an. 1327.1327. fundato prius ſecus templum majus collegio pro duodecim pauperibus ſuſtentandis.
De Lautrec.Amelius, cujus cognomen de Lautreco, illuſtre genus prodit ; erat abbas ſancti Saturnini apud Toloſam, quando ad epiſcopatum Caſtrenſem accitus eſt. Simul etiam erat rector Marchiæ Anconitanæ in ſpiritualibu s& temporalibus, ut palam ſit ex diplomate dato in communi palatio civitatis Maceratæ anno 1327. indictione x. die 4. menſis Novembris. Mirum eſt tam religioſum virum antea inſimulatum hæreſeos fuiſſe a Galterio de Nova-villa vicario Toloſano ; qua de re Baluzius in notis ad vitas pap. Avenioncol. 1342.
1327.. Subrogatus eſt Deodato anno 1327. menſe Januario ; & paulo poſt, cum non levis eſſet controverſia inter ipſum ac monachos, de diviſione bonorum & capituli juribus, cum ipſis de his tranſegit, ut probant acta publica, quibus inſcribitur anms 1328. 29. 34. Anno 1333.1333. teſtamentum Guidonis de Severac occaſionem præbuit gravi contentioni, ad quam ſopiendam electus eſt hic epiſcopus. Guido ſui teſtamenti tabulis caverat ut quædam bonorum ſuorum portio cederet ad fundandum aliquod monaſterium[2] ordinis ſancti Dominici, quod teſtamenti caput irritare volebant Johanna de Narbona relicta Guidonis de Severac, ejuſque liberi. Ex adverſo fratres Prædicatores provinciæ Toloſanæ, moniales parthenonis Prulliani* ejuſdem ordinis, & Ruthenenſis epiſcopus teſtamenti exſecutor intercedebant, ne pia teſtatoris voluntas effectu careret. Ad finiendam hanc controverſiam partes elegerunt Amelium epiſcopum judicem, compromiſſo facto die 13. Novembris anno 1333. In bibl. Colbert.
1338.ut nos docent tabulæ caſtri Fuxenſis. Exceſſit e vita anno 1338. cujus meminit ſancti Saturnini necrologium.
Ex illuſtri gente de Pratis & dynaſtis de Montepezato in Cadurcis trahebat originem hic epiſcopus ; patruumque habuit (alii dicunt fratrem) Petrum cardinalem de Pratis Aquarum-Sextiarum archipræſulem. Itaque hallucinantur qui ei cognomen de Armaniaco tribuunt, contra tabularum fidem, quæ ſuffectum eum Amelio anno 1338. docent. Ceterum notitiam hujus præſulis, quem omiſit Borellus in ſuo catalogo, debemus V. C. Leoni Godefrido, Theodori filio, canonico Montiſpezati, qui ex archivis hujus eccleſiæ, ex codice, quem nigrum nundinant, eruit vetus quoddam inſtrumentum cujus hæc eſt clauſula : Datum Avenioni in domo habitationis noſtra anno Domini mcccxxxviii. indictione vi. die xvii. menſis Martii, pontificatus ſanctiſſimi patris, & divina providentia papæ anno quarto, præſentibus venerabili patre Joanne epiſcopo Castrenſi, &c. Anno 1347. * * 1349. 6. Junii fundavit capellaniam vulgo dictam Noſtræ Dominæ in eccleſia de Montepezato ; dein ultimæ voluntatis codicillos confecit 1348. penultima Junii, quibus legat capitulo Montiſpezati, duas ut vocant capellas[3] albi & violacei coloris : item 12. capellanias in ſacello beatæ Virginis eccleſiæ ſancti Martini de Montepezato deſerviendas inſtituit : ſex autem in Caſtrenſi. Deceſſit ante 2. Auguſti 1353.1353. ſepultuſque eſt in prædicta capella beatæ Mariæ Montiſpezati ſub tumulo lapideo, quatuor pedibus elato, cui ſuperpoſita viſitur effigies pontificalibus veſtibus induta, uti teſtantur litteræ Petri cardinalis de Pratis, quarum hæc ſumma : Nos Petrus permiſſione divina epiſcopus Præneſtinus, notum, &c. quod cum bona memoria dominus Johannes epiſcopus Caſtrenſis in ſuo ultimo teſtamento, certas capellanias ordinaverit de bonis ſibi a Deo collatis dotandas in capella beata Maria eccleſiæ ſancti Martini de Montepezato, cujus ſumus fundatores & patroni, in qua etiam corpus dicti epiſcopi fuit, & eſt traditum eccleſiaſticæ ſepulturæ, &c. Datum anno Domini 1354. die 2. Septembris.
Idem demonſtratur ex fragmento codicis Pergameni, in archivo Montiſpenſati, ubi leguntur Begonis Cadurcenſis epiſcopi litteræ infra referendæ in Begone epiſcopo.
de Abavo.Stephani cognomento de Abavo, quem aiunt anno 1353. excepiſſe Johannem in ſede Caſtrenſi, memoriam conſervavit lapis ſepulcralis, cui inciſa olim legebatur in choro a parte dextra majoris altaris hæc inſcriptio relata in elencho epiſcoporum Botelli : Ego Stephanus de Abavo humilis eccleſiæ Caſtrenſis epiſcopus. hoc conditus tumulo obdormio in Domino..... ſcio quod Chriſtus a mortuis reſurrexit, & credo quod reſurrecturus ſum in noviſſimo die ; hanc docui vivendo, & mortuus hanc ipſam profiteor. Meminit Baluzius in notis ad vitas paparum Avenion. col. 838. epiſtolæ Innocentii VI. ſcriptæ ad Pontium Urbevetanum, & ad noſtrum Stephanum Caſtrenſem epiſcopos.
1359.Petrus qui ſucceſſor datur Stephano an. 1359. die 21. Septembris, facultatem dedit Raimundo Saiſſe civi Caſtrenſi fundandi Caſtris monasterium Cartuſianorum, ſchedula ſcripta in domo epiſcopali ſuburbana, quæ egregio opere in loco amœno ad Agutum flumen exſtructa eſt. Anno 1360. legitur exſecutor litterarum apoſtolicarum pro eccleſia Albienſi. In actis conſiſtorialibus Vaticani dicitur creatus cardinalis die 22. Septembris anno 1368.1368. ſi fides debeatur his qui in conficiendo præſulum Caſtrenſium catalogo nos præceſſerunt, quod nonnullis perſuadet ipſum eſſe Petrum de Banhaco, ſic dictum a loco ubi ortus eſt in Marchia Lemovicenſi, non procul a Belaco. Hic fuit abbas Montis-majoris in Provincia, prope Arelatem, referendarius Urbani V. & epiſcopus Caſtrenſis paulo antequam cardinalitia ornaretur purpura, quod factum eſt die 22. Septembris anno 1368. Obiit Viterbii an. 1369. die 7. Octobris, Inde vero cadaver ejus relatum eſt Mortuum-mare in Marchia Lemovic. ubi jacet in eccleſia patrum Auguſtinenſium, prope Petrum de Mortuo-mari, Autiſſiodorenſem epiſcopum, cum hoc brevi epitaphio.
Hic jacet D. D..... de Bagnaco, ſanctæ Romanæ eccleſiæ cardinalis, qui obiit xxv. Septembris anni mccclxix.
col. 1034.De eo fuſe Baluzius in notis ad vitas paparum Avenionenſium.
Verum Petrus de Bagnaco non eſt idem ac Petrus quem oſtendimus epiſcopum fuisse Caſtrenſ. an. ſaltem 1359. nam primo P. de Bagnaco non fuit conſecratus epiſc. niſi an. 1368. & alter Petrus an. ſaltem 1359. De conſecratione epiſcopali Petri de Banhaco ita Ægidius Bellamera in cap. Quod ſicut. de elect. Fuit tempore D. Urbani V. in Monte-Flaſcone tunc interrogatus (Johannes de Lignano) a domino tunc abbate Montiſ-majoris, qui tunc conſecrabatur ad eccleſiam Caſtrenſem. & ſtatim fuit creatus cardinalis. Porro cardinalium collegio fuit allectus 22. Septembris anno 1368. ſecundo Petrus quem diximus ſediſſe Caſtris anno 1359. non pervenit ad annum 1368. jam enim anno 1364. ſedebat ejus ſucceſſor.
de Sancta GemmaRaimundus de Sancta-Gemma prius fuit decanus eccleſiæ collegiatæ de Burlato, in pago Albigenſi, quam inſtituit Johannes papa XXII. contulitque decano & canonicis jus eligendi epiſcopos Caſtrenſes, una cum Caſtrenſis capituli monachis, ut nos docet Baluzius in notis ad vit. paparum Avenionenſium.col. 741. Hinc minime mirandum ipſum electorum ſuffragiis ad epiſcopatum hunc perveniſſe. Porro electus dicitur ultima die Maii anni 13641364.
1366.
1368.. certe multis indubitatis teſtimoniis probatur ejus epiſcopatus an. 1366. ex chartis Ardorelli, & an. 1368. ex reſcripto Urbani papæ V. pro epiſcopo Lodovenſi, cujus fuit exſecutor noſter Raimundus. An. 1369.1369. tranſigit cum Cartuſianis ſuæ diœceſis. Anno denique 1374.1374. mors ejus in actis publicis inſcripta legitur.
Diſſimulare tamen non licet quæ pugnant contra Raimundi epiſcopatum, quem diximus a menſe Maio anni 1364. ad annum 1374. Caſtrenſem impleviſſe cathedram. Nimirum poſt ejus electionem eodem an. 1364. epiſcopus Caſtrensis alius nobis occurrit in tabulario vicecomitatus Narbonenſis, nomine Nicolaus de Vays, Caſtrenſem ſe præfatus epiſcopum, an. 1364. die 22. Octobris in pactis matrimonii Aimerici vicecomitis ac domini Narbonæ, cum Beatrice filia Mariani comitis Gothian & vicecomitis de Baſſo, qui Nicolao ſuas vices auctoritatemque hoc in negotio præſcripſerat die 25. Aprilis an. 1364. Inde conjectamus poſt Stephani epiſcopi mortem, plurimos de epiſcopatu contendiſſe, ex quibus fuit iſte Nicolaus de Vays, cui forte pars capituli in ſuffragiis faverat ; qui etſi cedere coactus, inanem & vacuum epiſcopi titulum retinere voluit. Sed id minime dubium reddit pontificatum Raimundi.
Alius nodus adſtringitur ex conſecratione Petri de Banhaco in epiſcopum Caſtrenſem, paulo antequam collegio cardinalium ſociaretur, an. 1368. menſe Septembri. Sed veriſimile eſt hac ordinatione facta apud Montem-Flaſconem in Italia, collatum fuiſſe honoris causa titulum epiſcopatus Caſtrenſis in Italia, non Caſtrenſis in Gallia & Occitania. Ceterum merum titulum accepisse Petrum inde conjectamus, quod in ipſius vel teſtamento vel epitaphio, nulla ejus epiſcopalis dignitatis mentio fiat.
Quod ſpectat ad tempus mortis Raimundi, illud indicat Cartuſienſium Caſtrenſium necrologus liber, in hunc modum : Obiit v. Decembris anni mccclxxiv.1374. Dominus Raimundus de Sancta-Gemma epiſcopus Caſtrenſis, qui dedit pro initio eccleſiæ noſtræ mille florenos, & volebat eam conſummare ſolemniter, niſi fuiſſet morte præventus.
de Donzenaco.Elias cognominatus de Donzenaco, ortus ex nobili & antiqua apud Lemovices gente Ventedorenſi, filius erat Ebbonis de Ventedoro, ex Galliena filia Geraldi de Malamorte domini Donzenaci oppidi Lemovicum, inter Brivam & Uſercham ; ut ediſſerit Baluziuscol. 1421.
Hiſt Arver. p. 288. in notis ad vit. paparum Avenion. Idem obſervat Eliam ſimul fuiſſe Patavinum epiſcopum. Memoriam hujus præſulis conſervant non modo tabulæ Caſtrenſes annorum 1375.1375. 78. & 83. ſed etiam aliæ. An. 1377. die 15. Februarii intereſt actis pro aſſignanda congrua portione vicarii, in eccleſia de Rupe-curva inſtituendi, ut dicemus in Alienorde de Lautrec abbatiſſa Veteris-muri. Hominem exuiſſe die 30. Maii anno 1383. legitur in calendario Cartuſiæ Caſtrenſis, ubi additur eum legaſſe huic domui quadraginta francoS, ibique habere anniverſarium.
Guido ex ampliſſima familia toparcharum de Roya, qua vix ulla in tota Picardia, imo in Gallia, aut antiquior aut ſplendidior, multis jam onuſtus ſacerdotiis, Eliæ ſubrogatus fuit an. 1383.1383. die octava Octobris, ut docet liber actorum conſiſtorialium. Ejus nomen præfert conſcripta pro ſyndicatu monachorum eccleſiæ cathedralis tabula, an. 1384.1384. Fuit archiep. Remenſis an. circiter 1390. Consule Remenſium archiep. hiſtoriam, ubi legeſis ejus teſtamentum & mortem luctuoſam.
Excipere debet Guidonem in ordine præſulum Caſtrenſium Deodatus ; ejus etenim memoria conſignata eſt in chartis an. 1386.1386.
1388. Mortuus legitur an. 1388.
Johannes dictus Engardus aſcendit Caſtrenſem cathedram die 2. Decemb. an. 1388.1388. Hunc eſſe conjicimus Johannem Caſtrenſem præſulem, cujus teſtificatio legitur in notis Baluzii ad vitas paparum Avenionicol. 1215. ſedentium, ex qua intelligitur ipſum fuiſſe Romæ tempore mortis Gregorii XI. quando tantus pro electione ſucceſſoris ortus eſt tumultus, an. 1378. al. 79. Memoratur variis in inſtrumentis annorum 1396. 1405. 1407. 1410. uſque ad 1415. Recenſetur in actis concilii Piſani an. 1409.1409. inter illos præſules qui adfuerunt per legatos. Præfuit uſque ad annum 1418.1418. quo efflavit animam. In libro obituum Cartuſiæ Caſtrenſis de eo legitur : Obiit 27. Maii dominus Johannes Engardi epiſcopus Caſtrenſis, qui fecit conſummare caput eccleſiæ, & dedit centum ſcuta auri pro lignis chori, & multas alias pecunias expendit in opere eccleſiæ ultra mille francos fortis monetæ. Et niſi ipſe fuiſſet, eccleſia non fuiſſet concamerata præter caput tantum : & multa alia bona fecit.
Aimericus, quem alii Natalem cognominant, alii vero Nadal, fuit doctor decretorum, papæ referendarius, abbas ſancti Saturnini Toloſ. & epiſcopus Condomienſis ; qua ex ſede, quod pertinaciter adhæreret Petri de Luna partibus, deturbatum eum lego, ſed poſtea regiis litteris reſtitutum an. 1409. quæ forte cauſa fuit mutatæ ſedis. Fit illius mentio ut electi Caſtrenſis ab an. 1418.1418. & deinde ut epiſcopi in aliis chartis. Bzovius annalium eccleſiaſticorum poſt illuſtrem cardinalem Baronium ſcriptor, tomo XV. in an. 1424. num. 23. refert Petrum Panthum epiſcopum Caſtrenſem, & Dominicum de S. Geminiano apoſtolicæ cameræ auditorem, pro parte prælatorum nationis Italicæ, interfuiſſe diſſolutioni concilii Senenſis, ſeu potius tranſlationi ejuſdem Baſileam, quæ urbs Communi conſenſu deputatorum quinque nationum Italicæ, Gallicæ, Germanicæ, Hiſpanicæ, & Anglicæ electa eſt ad celebrandum concilium, quod ex ordinatione Conſtantienſis ſynodi, & decreto Martini V. quamprimum indicendum erat & convocandum, imo indictum & convocatum fuerat anno ſuperiori 1423. primo in urbe Papienſi, deinde Senis Tuſciæ civitate. Verum cum nulla de Panthi epiſcopatu præter illud unicum quod refert Bzovius, ex antiquis auctoribus & domeſticis ſcriniis ſuppetant argumenta, prætereaque legatur eum egiſſe pro parte prælatorum nationis Italicæ, merito in dubium revocari poteſt, utrum Caſtrenſis Gallicæ, an Italicæ urbis præſul fuerit. Certe anno 1422. Petrus quidam Caſtrenſis in ltalia prope Parmam epiſcopus notatur, & adhuc an. 1432. apud Ughellum in Italia ſacra. E vita deceſſit Aimericus menſe Octobri 1421.1421. ut inſcribitur necrologio ſancti Saturnini.
Raimundus Mairoſius de Avilhano ** al. de Amilhano. diœceſis Ruthenenſis, utriuſque juris doctor, tituli ſanctæ Praxedis preſbyter cardinalis, cujus fit mentio apud Onuphrium, Ciaconium, Bzovium, &c. ex Tricaſtinenſi epiſcopo Caſtrenſis renuntiatus eſt. Et non longe poſt a Martino V. in purpuratorum patrum ſenatum electus 1426.1426. ix. kal. Julii. Hoc eodem an. die 14. Septembris compoſuit lites inter Vitalem de Maloleone epiſcopum Ruthenenſem, & ejus capitulum, epiſcopatu Caſtrenſi tunc fruens ſub adminiſtratoris perpetui titulo. E vita migravit die 22. Octobris, an. 1427.1427. in medio eccleſiæ ſui tituli terræ mandatus Romæ, & donatus marmoreo tumulo, cum hac pia inſcriptione : Ego Raimundus Mairoſi, tituli ſanctæ Praxedis preſbyter cardinalis, Caſtrenſis vulgariter nuncupatus. Hæc eſt requies mea in ſæculum ſæculi, hic habitabo, quoniam elegi eam. Orate pro me fratres.... Anno Domini mccccxxvii. die xxii. menſis Octob. obiit.
De hoc epiſcopo pauca hæc novimus, eum fuiſſe Carolo VII. Francorum regi a confeſſionibus, & epiſcopum Caſtrenſem ; denique collegio cardinalium adſcitum a Felice V. quem concilium Baſileenſe papam creaverat contra Eugenium IV. verum ſummum pontificem. Hæc docent Borellus, Friſonius, Catellus, Robertus, qui laudat Onuphrium & Ciaconium. Hunc noſtri Sammarthani cognominatum fuiſſe Amardy volunt, ſed minime accenſendum Caſtrenſibus præſulibus exiſtimant. Chartæ nos deficiunt ad dirimendam controverſiam hanc neceſſariæ. Namque in bellorum pluſquam civilium, procella perierunt. Ingenue tamen fatebimur nulla urgere argumenta petita ex Petro Cotinio, de quo infra, ut hunc Johannem expungamus.
Hujus epiſcopi cognomen tacet Catellus, quem noſtri Sammarthani Cotinium appellant, dicuntque eum ut nuntium apoſtolicum a Martino V. miſſum eſſe ad Johannem Castellæ regem, Bzoviumque ejuſdem meminiſſe ad annos 1424. & 1430. De hoc Petro id unum nobis occurrit, ipſum an. 1430. die 20. Maii præfuiſſe ſynodo provinciæ Narbonenſis, in ſacello S. Magdalenæ palatii archiepiſcopaliS vice Franciſci de Conzié archipræſulis. Ex tabulis epiſcopatus Biterrenſis habemus Petrum epiſcopum Caſtrenſem, Vindaſcini comitatus pro papa eccleſiaque Romana gubernatorem, bullam Johannis papæ XXIII. datam ix. kal. Februarii an. ejus pontificatus ii. promulgaſſe die 29. Maii anni 1430. qua præcipiebatur ut omnes eccleſiaſtici, ſtatus tam regularis quam ſecularis, exemti & non exemti in provincia Narbonenſi, imperata ab archiepiſcopo Narbonenſi ſubſidia ſolverent.
Gerardi cognomen alii Majetum eſſe volunt, Marietum alii, aut Macheti. In hiſtoria manu exarata Cartuſiæ Caſtrenſis, appellatur Gerardus Marieti, diciturque ſediſſe annos 16. Is poſt Johannem Gerſonem fuit insignis theologus, habuitque orationem Cæſari & regi pergratam, de tollendo Chriſtiani orbis ſchiſmate. Exſtant quædam manuſcriptæ præſulis hujus epiſtolæ, quæ latitant in bibliothecarum forulis. Ipſo uſum fuiſſe ad ſacras confeſſiones[4] pœnitentiæque ſacramentum Carolum VII. regem omnes tradunt ; uti etiam legitur in Cartuſianorum necrologio. Ejus epiſcopatum auſpicari ab anno 1432.1432. cogit quod legimus in hiſtoria Cartuſiæ ſuperius laudata, Gerardum per annos ſexdecim præfuiſſe ; quippe ipſum an. 1448.1448. e vita exceſſiſſe in confeſſo eſt apud omnes. Variis ex inſtrumentis annorum 1434. 1436. 1437. 38. 47. eum tunc fuiſſe epiſcopum Caſtrenſem elicitur. Dies ejus obitus ruit 17. Julii, anni, ut præfati ſumus, 1448. quod confirmatur quoque ex litteris Caroli regis ad ſeneſcallum Carcaſſonenſem, pro regalia Caſtrenſis epiſcopatus vacantis ; quæ ſcriptæ ſunt Pariſiis die penultima Julii anni præfati 1448. ex regiſtro cameræ rationum publicarum. In codice quodam manu exarato epiſtolarum Gerardi legimus eum Turonis ſupremum diem obiiſſe, jacereque in medio choro eccleſiæ ſancti Martini.
de Comdom.Johannes de Armaniaco[5] frater Jacobi ducis Nemoroſii, comitis Marchiæ, Pardiaci & Caſtrenſis, ac vicecomitis Carlatenſis & Muratenſis, qui anno 1447. ſub Ludovico XI. Pariſiis ſecuri percuſſus eſt, ante præſcriptam a ſacris canonibus ætatem præſul renuntiatus eſt ſaltem anno 1460.1460. quo in regiſtris Toloſani ſenatus jam inſcriptum legitur ejus nomen. Deincepſque occurrit in variis inſtrumentis eccleſiæ Caſtrenſis, & 1473. in tab. ſanctæ Cæciliæ Albienſis. Rogatus a Carolo rege Pius papa II. ut Johanni hunc epiſcopatum conferret, ſcripſit ad regem epiſcopale miniſterium tali ætatti ſine reprehensione committi non poſſe, quod alioquin in robuſtioribus annis, & multa reriim experientia non facile eſt adimplere. Laudat reſponſum olim ab ipſo rege datum, ratione immaturæ cujuſdam proviſionis ad ſuam petitionem factæ a Nicolao papa V. Quamquam ego interceſſerim, numquam putavi hoc illum eſſe facturum. Rainaldus ad annum 1459.n. 871.Quibus verbis Pius II. dicit ſe ſui officii admonitum non poſſe concedere quod poſtulabatur ; offert tamen dare huic eccleſiæ idoneum adminiſtratorem, quoad uſque adoleſcens ad annum 25. ætatis perveniret. Conſtat nihilominus Johannem epiſcopi titulo uſum eſſe ab anno 1460. Non obiit ante an. 1493.1493. quo videlicet charta Caſtrenſis eccleſiæ die 26. Maii ſcripta meminit hujus epiſcopi tunc in curia Romana agentis. Convenit cum hac chronologia tempus quo succeſſor Johannis epiſcopatum cepiſſe legimus.
Johanni de Armaniaco ſucceſſorem dant Sammarthani fratres Cæſarem Borgia Alexandro papa VI. antequam ad ſummum pontificatum perveniret, genitum, toto orbe ob flagitia & ſcelera famoſiſſimum, qui mutata purpurea cardinalis toga in ſagum, factus eſt dux Valentinus ad Rhodanum. De eo vero altum eſt ſilentium apud Catellum, Chenutium, Claudium Robertum. Certe ipſi qui cum admittunt, non inficias eunt eum nunquam adiiſſe poſſeſſionem eccleſiæ Caſtrenſis. Itaque plura de tanto monſtro dicere superſedemus.
Ex inventar. theſ. chart.. fuit judex cum Philippo cardinali de Luxemburgo epiſcopo Cenomanenſi, Ludovico epiſcopo Albienſi, &c.
de Martigny.Johannes Caroli gentilis, ut idem utriuſque cognomen probat, recenſetur poſt ipſum inter Castrenſium præſules a Chenutio, Catello, Claudio Roberto & Borello. Eum nonnullorum calculo rejiciendum & ablegandum eſſe dicunt Sammarthani fratres, nulla addita ratione. Damus auctoritati conteſtatorum quos appellavimus ſcriptorum, qui non ita longe aberant a temporibus de quibus ſcribebant, ut nomen hujus Johannis nudum retineatur.
de Martigny.Ex eadem gente Martiniaca tertius hic præſul, Caroli de quo ſupra, & Reginaldi Vabrensis epiſcopi frater, ut quidam opinantur, ſedit ab anno circiter 1509.1509
1526. ad an. 1526. ut fidem faciunt exceptæ ab actuariis, ſingulis pene illius epiſcopatus annis tabulæ. Hic ultimus fuit eorum qui capituli aliorumque electorum ſuffragiis, ad epiſcopatum vocati fuerunt.
Hic eodem ex genere ac Carolus I. prognatus, a rege Franciſco I. nominatus & deſignatus juxta pacta ſeu concordatum Leone X. ſummo pontifice facta epiſcopatu potitur : sed vix duobus annis.
de Tournon.Jacobus ex nobiliſſima gente Turnonia, filius Juſti domini de Turnone fratris Franciſci cardinalis, ex Johanna de Viſſac, Caſtrenſem obtinuit cathedram an. 1531.1531. & paulo poſt de monachis eccleſiæ ſuæ in canonicos ſeculares tranſmutandis, juxta nonnullorum vota, cogitavit ; accedenteque Franciſci regis petitione, Paulus papa III. an. Christi 1535.1535. ſui pontificatus an. 1. vii. idus Julii bullam dedit Romæ, qua monachos illos abſolvit a vinculo monaſticarum legum, & regulæ S. Benedicti, eo quod mala conſuetudo (quæ potius corruptela dici deberet) vivendi contra regulam ipſam, de jure ipſius eccleſiæ monachos relevare non poterat, ſi tamen a pœna temporali, non ab æterna, ut legitur in fulminatione hujus bullæ an. 1688. typis excuſaeVide C. VIII. pag. 15. col. 1.. Tunc conſtabat capitulum majori priore, eleemoſynario, infirmario, cantore cabiſcolo nuncupato, ſubcamerario, ſacrista, & 24 monachis. Ac per novam bullam ex majori priore factus eſt major præpoſitus : ſicque alia officia clauſtralia, convecta ſunt in totidem dignitates. Exſecutor bullæ fuit Falco Auranc, in utroque jure baccalaureus, decanus S. Petri de Burlatio in hac diœceſi. Verum refragante ſenatu Toloſano, nonniſi anno ſequenti effectui demandari potuit hujuſmodi reſcriptum apoſtolicum. Interim Jacobus præſulatum ejuravit in gratiam ſequentis epiſcopi, & ad ſedem Valentinenſem evectus eſt.
de Vesc.Antonius Caroli de Veſco baronis Grimaldi ** Grimaut., Caſtri-rainardi in Provincia, Caſtri-novi, &c. Antoniæque Claromoniæ filius, antea præcentor Avenionenſis, & Valentinenſis epiſcopus, permutatione facta cum Jacobo, Caſtrensis renuntiatur an. 1535.1535.
Vide C. VIII. ibid. ac paulo poſt inchoatum opus de abjiciendo monaſtico ſtatu reſumitur. Nam Falco d’Auranc, cui a papa demandata fuerat bullæ exſecutio, acceſſit die 22. Septembris, an. 1536.1536. ad atrium principalis portæ eccleſiæ, præſentibus Antonio epiſcopo, Antonio de Bone majori priore cum 19. monachis, judice ordinario, procuratore regio, civitatiſque conſulibus. Ibique lectis pontificiis litteris, & præmiſſis multis inquiſitionibus de more, in capitulo monachos, qui ad faciendam confeſſionem generalem in genua procubuerant, ab omni excommunicationis ſententia, apoſtasia & irregularitate, quibus cauſa tranſgreſſionis regulæ divi Benedicti innodati forte exiſtebant, abſolvit. Tum eoſdem interrogavit utrum habitum monaſticum vellent dimittere. Reſponderunt major prior & ſex alii, nolle ſe dictum habitum relinquere, etſi nequaquam vellent S. Benedicti regulæ ſubjici. Ceteros habitu monaſtico exuit, ac ſuperpellicio & almutia induit : cui mutationi plurimi ex monachi ;, qui vocati noluerunt adeſſe, interceſſerunt. Confirmata eſt tamen decreto ſanctioris Conſilii 16. Maii anno 1547.1547.
Antonius ad firmandam politiam novi ſtatus eccleſiæ ſuæ, plurimas conſtitutiones edidit cum conſenſu capituli, quocum tranſegit an. 1549. tandemque epiſcopatu probe perfunctus, corporis ſolutus eſt ergaſtulo an. 1551.1551.
d'Auraison.</includeonlyClaudius d'Auraiſon nobilis Provincialis, Antonii-Honorati de Auraiſone vicecomitis de Cadeneto ex Catharina Claromontia filius, difficillimis temporibus præfuit. Nam hæretici ſurſum deorſum omnia miſcere cœperunt, & rapinis ac cædibus toto regno graſſari, quorum motuum Caſtrenſis civitas non expers fuit ; ſiquidem ab hæreticis primo capta & direpta eſt, deinde non multo poſt a Catholicis orthodoxo cultui reſtituta ; iterum ab eiſdem ſectariis per fraudem occupata eſt 1567.1567. Ipſe epiſcopus una cum canonicis carceri mancipatus, nec niſi multo ære perſoluto dimiſſus eſt, omnes eccleſiæ expilatæ, & a fundamentis everſæ ſunt. Interea Claudius qui multis annis poſtea ſuperſtes fuit, & comitiis Bleſenſibus an. 1577.1577. interfuerat, ſpontaneum ſibi indixit exſilium : attamen ut ſuæ diœceſi afflictæ utcumque opem ferret, per præpoſitum eccleſiæ cathedralis vicarium ſuum eam gubernavit, donec an. 1583.1583. ex hac vita migravit.
de Lorraine.Carolus a Lotharingia cardinalis de ** Vaudemont. Vadani-monte, patre Nicolao duce Mercuriano, & Vadani-montano comite, matre Johanna Sabauda, Philippi a Sabaudia ducis Nemoroſii filia natus, frater Ludovicæ reginæ, Henrico III. nuptæ, inter Caſtrenſes epiſcopos a Chenutio, Catello, Roberto, &c. accenſetur emietque. Electus autem eſt a Gregorio XIII. & relatus in numerum cardinalium feria vi. ix. cal. Martii an. 1578. Obiit mortem Tulli Leucorum, die Veneris iii. cal. Novembris an. 1588.1588. annos natus ſex ſupra viginti. An. ætatis unde viceſimo theſes theologicas Gregorio XIII. ſummo pontifici nuncupavit ; in quibus propugnandis, ingenii & doctrinæ non mediocris ſpecimen dedit.
Johannes de Fosse, Toloſas, Pariſienſis theologus e regia domo Navarra : ex canonico theologo eccleſiæ metropolitanæ S. Stephani Toloſæ epiſcopus Caſtrenſis renuntiatus Henrici III. beneficio & deſignatione 1583.1583. ſequenti anno conſueto ritu inauguratus eſt ; præſul doctrina & pietate præſtans, qui inter varios motus urbis ſemper tranquillus & ſibi conſtans fuit : cujus ſenectuti concedit Deus intueri dejectam hæreticorum ſuperbiam, acciſas vires, & multorum ex eis ad fidem orthodoxam & avitam pietatem felicem reditum ; quod multis laboribus conſecutus eſt. Neſcio quibus decretis ſenatus Toloſani exagitatus eſt an. 1599.1599. ob excommunicatos duos ſenatores ejuſdem curiæ, qui jus dicebant Caſtris, ubi erecta fuerat Henrici regis edicto camera in gratiam heterodoxorum ; tametſi excommunicationem illam altero die ſuſtuliſſet. lib. eccleſ. Fall. c. V. n. 11.Baſilicam S. Benedicti novis ædificiis reparavit, ut inciſa marmori ad januam eccleſiæ proloquitur epigraphe : D. O. M. anno ſalutis 1630. Ludovict juſti 20. Joannes de Fossé thelog. Pariſien. & epiſcopus Caſtrenſis an. ætatis 76. ſedis 47. ædem hanc inſtaurandam curavit ſub D. Benedicti nomine, ſui in Deum atque in gregem ſuum animi perenne monumentum. Obiit 13. menſis Maii anno ſalutis 1632.1632. ætatis 79. ſedis 48. Facultatis theologorum Pariſienſium decanus. Jacet in choro eccleſiæ cathedralis Caſtrenſis, ſub tumulo opere concamerato, quod paulo ante obitum ſibi exſtruxerat, non in baſilica Tolosana, ubi cœnotaphium ſibi paraverat : epitaphium autem ſic habet : Johannes de Fossé patria Toloſas, Pariſienſis theologus, epiſcopus Caſtrenſis, conditionis humanæ memor, ſatique ſui vere conſcius, hoc alterum ſibi monumentum vivens deſtinavit, ſub eo carnis reſurrectionem expectaturus : obiit iii. idus Maii an. ſal. 1632.1632. ætatis 79. ſedis 48. tamdiu, & tam bene vive viator, & ora ut anima ejus in pace requieſcat. Amen. Coadjutorem habuit Balthaſarem de Budos Auguſtopolitanum epiſcopum, ab an. 1616. qui etiam interfuit comitiis cleri Gallicani Burdigalenſibus anno 1622. Sed factus Agathenſis epiſcopus, mortuus eſt, an. 1629. die 24. Junii ; unde Johanni minime succesiit ; quare miror ei datum locum in antiſtitibus Caſtrenſibus.
Johannes de Fossé, Toloſas anterioris Johannis ex fratre nepos, jurium doctor, in ſuprema curia parlamenti Toloſæ ſenator, canonicus eccleſiæ Caſtrenſis, archidiaconus minor, deinde major, denique præpoſitus poſt tranſlationem Balthaſaris ad eccleſiam Agathenſem, epiſcopus Coronenſis, coadjutor, & patrui futurus ſucceſſor creatus eſt Romæ exiſtens apud S. Petrum die 27. menſis Januarii B. Joanni Chryſoſtomo eccleſiæ doctori ſacra, anno Domini 1627. Urbani papæ VIII. & ſanctæ Rom. eccleſiæ cardinalium elogiis commendatus1627. ; tumque coram ſacro conſiſtorio Latine peroravit, & ſequenti anno in eccleſia Cartuſiæ Toloſanæ ex diœceſi Caſtrenſi derivatæ, die xii. menſis Martii S. Gregorio papæ & eccleſiæ doctori dicata, conſecratus eſt, ab Alphonſo d’Elbene epiſcopo Albienſi, aſſiſtentibus Ludovico Bertier Rivenſi, Joanneque Jacobo de Fleyres coadjutore ſancti Pontii Tomeriarum Trojano epiſcopo : præſentibus quoque Leonardo des Trapes archiepiſcopo Auxitanenſi, Petro de Flaires ſancti Pontii Tomeriarum epiſcopo, Petro de Donaud Mirapicenſi, Claudio du Verger Vaurenſi, & Johanne Plantavitio Lodovenſi. Hujus epiſcopi zelus enituit in tuenda epiſcopali dignitate, & cultu Deiparæ virginis adverſos novatores. An. 1654.1654. menſe Septembri vacavit ſedes per ipſius obitum.
d'Anglure.Carolus Franciscus d’Anglure de Bourlemont, filius Claudii marchionis de Sy, comitis de Bourlemont, & principis d’Ambliſe in Hannonia, ex Angelica Diaceta de Caſtro-Villano, frater Ludovici Burdigalenſis archiepiſcopi, ab eccleſia Adurenſi transfertur ad Caſtrenſem an. 1657.1657. Inde traducitur ad metropolim Toloſanam, deſignatus a rege Chriſtianiſſimo, menſe Julio an. 1662.1662. Moritur an. 1669. quatuor annis ſexagenario major.
Tuboeuf.Michael filius Simonis Tubœuf in Pariſienſi ſenatu advocati, ex Maria Talon, fuit primum regi ab eleemoſynis, & abbas S. Urbani, anno vero 1653. nominatione regia deſtinatur epiſcopus S. Pontii Tomeriarum ; a qua ſede avellitur menſe Julio an. 1664.1664. & fit epiſcopus Caſtrenſis. Anno ſequenti provinciæ Comitiis adfuit ; & eccleſiam ſuam ſolemni ritu ingreſſus eſt die 1. Martii. Regi fidem de more jurejurando promiſit die 3. Junii anni ejuſdem. Sua in eccleſia inſigne monumentum reliquit, palatium videlicet epiſcopale, quod eleganti opere conſtruxit. Eccleſiæ & chori fabricam inchoaverat, quando morte præceptus eſt die 16. Aprilis an. 1682.1682.
de Maupeou.Auguſtinus de Maupeou Pariſinus, filius Renati præſidis in prima Inquiſitionum claſſe parlamenti Pariſienſis, ex Maria Doujat filia Johannis Doujat ſenatoris ejuſdem curiæ, doctor Sorbonicus, decanus inſignis eccleſiæ S. Quintini apud Viromanduos, in magno conſilio patronus regiarum cauſarum, loco Petri fratris ſui natu majoris, ſchedulam regiam, qua deſignabatur epiſcopus Caſtrenſis, accepit die 3. Julii anni 1682.1682. Verum ob diſſidia inter curiam Romanam & regem regnumque Chriſtianiſſimum, non fuit admiſſus Romæ, niſi in conſiſtorio habito die 23. Novembris an. 1693.1693. Conſecratur in eccleſia majori Narbonenſi die 10. Januarii an. 1694. a cardinali Bonzio hujus civitatiS archiepiſcopo, cooperantibus Mimatenſi & Lodovenſi epiſcopis, coram provinciæ comitiis tunc Narbonæ congregatis. Regi fidem obſequiumque juravit die 4. Maii an. eodem. Anno vero 1705.1705. die 11. Aprilis rex ipſum ſcripſit archiepiſcopum Auſcienſem ; qua in ſede diem extremum obiit an. 1712.1712.
De QuiquerandHonoratus de Quiquerand de Beaujeu, olim congregationis Oratorii alumnus, ex vicario generali Nemauſenſis epiſcopi creatus eſt epiſcopus Caſtrenſis menſe Aprili an. 1705.1705. ſacroque oleo inunctus eſt die 25. Octobris ejuſdem anni ab Henrico de Neſmond Albienſi archiepiſcopo, in eccleſia novitiatus Societatis Jeſu apud Pariſios. Die 1. Novembris ſequentis, pro fide ac obſequio regi debitis præſtitit ſacramentum. Sedet nunc optimus epiſcopus, pergitque in dies probare quantum in comitatu, &, ſi ita loqui licet, ſub diſciplina præſtantiſſimi viri Spiritus Flechier Nemauſenſis epiſcopi profecerit. Sollicitudinem ipſius pro clericorum inſtitutione palam teſtatur feminarium ejus curis eredum.
Hoc cœnobium ſitum ad declive montis inter nemora, diſtat quindecim leucis a Caſtrenſi urbe, tribus tantum ab amne Tara, qui in Agutum fluvium influit, paulo infra Caſtrum, originem traxit a Cadunio, antequam abbatia hæc Ciſtercienſi familiæ ſe ſe tradidiſſet. Hinc ab exordio Ardorellenſes regulam S. Benedicti amplexi ſunt, nulla ſocietate juncti cum Ciſtercienſi familia & congregatione, ut palam fiet ex his quæ infra de Fulcone I. abbate ſumus dicturi.
Vide chartas. IV. & V. pag. 14. col. 1.Pro fundatoribus habentur Cæcilia vicecomitiſſa[7], Bernardus Attonis vicecomes, & Rogerius eorum filius, in quorum & Bertrandi Albienſis epiſcopi manus Petrus Raimundi & Guillermus, & Raimundus Bonus-homo, & Guillabertus pro amore Dei, &c. dederunt in nemore de Ardorello ad allodium, quidquid opus fuerit monachis &c. an. 1124. & ii quidem pro inſignioribus benefactoribus habendi sunt. Vide C. VI. pag. 14. col. 2.His addo Artaldum Elenenſem epiſcopum. Anno 1138. jam Ardorellenſes cum Ciſtercienſibus coaluerant, ut liquet ex litteris & privilegio ipſis conceſſo ab Innocentio II. papa ; ubi leguntur Ciſtercienſis ordinis.
Deſtructo ac funditus everſo a perfidis ſectariis monaſterio, qui gladium ipſorum evadere potuerunt e monachis, ad prædium (Grangiam vocant Ciſtercienſes) Rotam nomine in Vaurenſi diœceſi ſeceſſerunt, ibique conventum conſtituerunt uſque ad diem hanc : licet abbatia ſemper Caſtrenſi tribuatur & accenſeatur diœceſi.
Seriem autem abbatum ad fidem veterum monumentorum contexuimus.
I. Abbas Fulco, Cadunii monachus præerat antequam cœnobium familiæ Ciſtercienſi uniretur. Id vero liquet ex epiſtola Guillelmi Albienſis epiſcopi de ipſo conquerentis, quod huic unioni, poſt fidem datam, repugnaret. Qua ex epiſtola novimus Fulconem fuiſſe ſimul patrem & abbatem Vallis-magnæ. Vide in præfato Guillelmo epiſcopo Albienſi. Porro unio hæc a Guillelmo optata paulo poſt fit anno circiter 1130. An. 1139. Rogerius filius Bernardi Attonis & Cæciliæ vicecomitum, dedit huic abbati ejuſque monachis terram de Villa-nova, pro honore & terra de Cambones. An. 1137. Fulco excipit donum Guillelmi de Miravalle. Ab Innocentio II.Vide C. VII. ibid. bullam protectionis obtinuit 1138. Eidem autlo 1139. Bernardus de Cambarez, & uxor ejus Beatrix, dant tertiam partem manſi de Noers.
II. Guiraldus I. ſeu Geraldus anno 1145. memoratur in charta Guillelmi Raimundi monaſterio concedentis quidquid habebat in Villa- nova. Recenſetur etiam an. 1147.
III. Johannes I. an. 1148. obedientiam jurat Rigaldo epiſcopo Albienſi.
IV. Guillelmus I. cui anno 1151. Arnaldus Bernardi, & Bernardus Arnaudi de Monte-rotundo filii Pontii Bernardi donant totum honorem quem habebant de Arnaudeto, & honorem de Monte-falcone, & honorem de Verdeto.
V. Johannes II. 1155. excipit donum Girberti de Bretas.
VI. Petrus I. ſedebat anno 1156. Ejus tempore Artandus Elnenſis epiſcopus anno 1162.Vide C. VI. ibid. abbatiam de Clariana monaſterio Ardorelli ſubjecit. Eidem abbati, anno 1164. Guilabertus Eſparveris, omnes honores & terras quas habebat in parochia S. Saturnini de Tinozaco, laudante Sicardo vicecomite de Lautreco, conceſſit. Eodem anno accepit quædam a Pontio Guillelmi, Geraldo de Barta Toloſæ ſedente. Anno ſequenti monaſterium in tutelam ſanctæ ſedis ſuſcepit Alexander III. Adhuc præerat anno 1168. & 1170.
VII. Bernardus I. an. 1173. in charta Fontis-frigidi.
VIII. Petrus II. an. 1176. adfuiſſe dicitur concilio Albigenſi, ex Rogero Hovedeno. IX. Guillelmus II. deſinente ſerulo XII. exhibet obedientiam Guillelmo Petri Albienſi epiſcopo.Ex chartul. eccleſ. Alb.
X. G. abbas Ardorelli xvii. cal. Aprilis 1216. vice regis Ludovici VIII. hominium excipit. Forte idem eſt ac Guillelmus II.Ex tab. Carcaſſon.
XI. Elias I. 1240. & 1245. quo anno excepit donum Guillelmi Malfredi de Columbario, teſte Stephano abbate S. Marcelli, ſedebat adhuc 1248.
XII. Bertrandus I. 1252. tranſigit cum Raimundo de Paderiis milite, & 1253. cum Jordano de Saxiaco.
XIII. Elias I. 1252. tranſigit etiam cum Jordano de Saxiaco. Occurrit in quibuſdam chartis 1261.
Ex tab. Alb. & Candelii.XIV. Guiraudus II. abbas Ardorelli ſacramentum fidelitatis dicit Bernardo de Combreto Alb. epiſcopo iii. cal. februarii an. 1263. Idem an. 1268. & 1275.
XV. Arnaldus 1277. componit cum conſulibus de Monte-Leyderio, præerat etiam 1280.
XVI. Elias III. 1283.
XVII. Bertrandus II. 1283. ſententiam arbitrariam obtinuit adverſus conſules de Caucalieres. 1286. excepit donum Raimundi Iſarni, Hugone exiſtente epiſcopo Toloſano.
XVIII. Johannes III. de Cahors 1290.
XIX. Bertrandus III. de Monte-lauro ſub Hugone epiſcopo Toloſano 1294.
XX. Bernardus II. de Peyruſia ſub Gallardo epiſcopo Toloſano 1308. 1309.
XXI. Johannes IV. Maſſo. 1316. 1317. Idem videtur cum Johanne abbate, quem reperimus 1319. 1320. 1328. 1330. 1336.
XXII. Durandus I. 1337.
XXIII. Johannes V. 1340.
XXIV. Durandus II. 1341. 1342. 1343.
XXV. Johannes VI. 1343.
XXVI. Durandus III. 1344.
XXVII. Petrus III. 1350. 1354. 1357. 1359. 1362.
XXVIII. Raimundus 1366. 1375. 1379. 1389. 1391.
XXIX. Johannes VII. Saturnini 1397. 1404.
XXX. Deodatus I. Coſte 1438. 1439. 1441. 1445.
XXXI. Petrus IV. Coſte 1447.
XXXII. Deodatus II. Coſte, obiit 1450.
XXXIII. Petrus V. Libaudi, abbas S. Marcelli per obitum Deodati electus abbas Ardorelli, confirmatur a Johanne Boherii abbate Cadunii 1450.
XXXIV. Johannes VIII. Boyſſeti bacalaureus in decretis 1457. 1462. 1475. I476. in charta Fontis Guillelmi 1478. Multa in utilitatem ſui monaſterii præſtitit uti & ſequens.
XXXV. Johannes IX. Boyſſeti bacalaureus in decretis, præcedentis nepos, ſedit ſaltem ab anno 1500. ad 1539.
XXXVI. Antonius Pontaud primus commendatarius poſſeſſionem iniit 1539. abbatiam adhuc obtinebat. 1554.
XXXVII. Johannes X. de Mandagot regi a consiliis & eleemoſynis 1564. 1565. 1567. 1586. Ejus tempore abbatia funditus everſa ab hæreticis, monachiſque partim trucidatis, qui neci ſuperſtites fuerant ad Rodam ſeceſſerunt, & novum ibi monaſterium condiderunt.
XXXVIII. Franciſcus d’Amboiſe 1586. & 1590. tranſigit cum monachis.
XXXIX. Ludovicus I. de Cardaillac circa annum 1617. poſtea factus comes de Bioule.
XL. Johannes XI. de Cardaillac 1638. deceſſit 1666.
XLI. Michael Bencalis de Pruincs, abbatiam obtinuit 1667. 1676. tranſigit cum monachis 1684. ſedebat adhuc 1688.
XLII. Ludovicus II. Girard de Labournac Claromont. frater Antonii Pictav. Epiſc. ejuſque vicarius generalis, doctor & ſocius Sorbonicus Ardorello præeſt ab an 1688.
VETUS MURUS, vulgo
Vieil-mur, & Mur-Vieil.HIc parthenon ordinis S. Benedicti olim diœceſis Albienſis, nunc Caſtrensis, ab ea urbe diſtat duodecim circiter leucis, & a Lautreco totidem. Poſitus eſt ad ripam Aguti fluminis, in valle amœna & pingui. Seriem abbatiſſarum collegit ex chartis D. Claudius Eſtiennot cui nonnulla adjecimus, aliis paucis emendatis.
I. Giſla regnante Aenrico præfuit. Ipſi Iſarnus vice-comes & Frotardus ceſſerunt Vetus-murenſe cœnobium, Amelio Albienſi epiſcopo ſedente, ut patet ex eorum charta data menſe Octobri sub die feria 3.Ex tab. Vet. muri. Amelius hic ſecundus eſt, qui præerat eccleſiæ Albienſi an. 1028. &c.
Ibid.
Ex chartul. Eccl. Alb.II. Calva præerat an. 1140. quo cœnobium S. Orientii unitur Veteri-muro. Hæc Bertranno ſeu Bertrando epiſcopo exhibuit obſequium & obedientiam.
III. Raimunda de Alto-pullo (Haut poul) regebat anno 1202. quo abſoluta eſt baſilica quæ adhuc ſuperſtes viſitur, & dedicata fuit in honorem ſanctæ Mariæ & S. Jayerii die xiii. Julii, Philippo Francorum rege, & Raimundo Toloſano comite.
IV. Pontia offertur benedicenda Guillelmo Petri Albienſi epiſcopo ; eique promittit obedientiam an. 1218. ut produnt tabulæ eccleſiæ Albienſis. Obiit anno 1238. vii. cal. Auguſti, epacta 3. luna 1. ex inſcriptione ſepulcrali.
V.Duciſſa al. Dugueſia memoratur abbatiſſa . annis 1244. 1255. & 1256. quo vel exſtincta eſt, vel ceſſit.
VI. Comtors ſeu comitiſſa de Lautrec, ab anno 1256. ad 1286. ſoror erat vicecomitis Lautreci nomine Sicardi, qui ei dedit multa anno 1275. Idem plurima alia legavit ſuo teſtamento anno 1300. quo elegit ſepulturam in hoc monaſterio.
Ex tabul. epiſc. Alb.VII. Sibilia filia Bertrandi vicecomitis de Lautrec, eligitur abbatiſſa monaſterii S. Mariæ de Vieilmeur diœc. Albienſis, ſede vacante per obitum de Comtors abbatiſſæ ultimæ. xvi. cal. Sept. 1286. præfuit ad an. 1309.
VIII.Jonanna I. de Lautrec ab an. 1311. ad 1339. An. 1312. Iolanda vicecomitiſſa Lautreci, voluit ſepeliri in parthenone, cui legavit plurima. IX. Agnes de Lautrec ſufficitur anno ſaltem 1341. obiit an. 1345. deſinente.
X. Alienor de Lautrec præerat vi. nonas Maii pontificatus Gregorii XI. anno 7. quo dictus papa eccleſiam parœcialem de Rupecurva univit dicto monaſterio, & iterum 2 Junii 1379. Ex tab. S. Cæciliæ Alb.quo Helios epiſcopus Caſtrenſis, rei geſtæ acta conſcripſit ſuper aſſignatione portionis congruæ vicarii in dicta parœcia inſtituendi. Sicardus de Lautrec epiſcopus Agathenſis, codicillo facto multa ceſſit monaſterio, ubi voluit ſepeliri in ſacello ſanctæ Margaritæ, juxta matrem dom. Marg. de Perigeux.
XI. Johanna II. amitæ an. 1382. ſucceſſit, & rexit ad an. 1390.
XII. Catharina I.de Montbrun anno 1393. 1396. & 1413.
XIII. Eſclarmonda Ruffina 1419. & 1455.
XIV. Juliana I. de Cardaillac, anno 1456. & 1458.
XV. Johanna II. de Cardaillac an. 1458. 1486. & 1496. quo pedum ceſſit ſequenti.
XVI. Juliana II. reperitur abb. anno 1496. unde exiſtimamus Julianam duabus vicibus pedum geſſiſſe, & aliquandiu illud Johannæ ceſſiſſe.
XVII. Catharina II. de Cardaillac regit ab an. 1497. ad 1514.
XVIII. Franciſca de Veſc fit abbatiſſa, bulla Leonis papæ X. anno 1514. Romæ idibus Novembris data. Præfuit ad an. 1555. Soror erat Antonii de Veſc Caſtrenſis epiſcopi.
XIX. Magdalena d’Arpajou creatur abbatiſſa bulla Gregorii papæ XIII. anno 1576. cedit an. 1591.
XX. Antonia de S. Maurice, ceſſione Magdalenæ fit abbatiſſa, bulla Clementis VIII. an. 1591. biennio ſedit.
XXI. Johanna IV. de Cardaillac inſtituitur bulla ejuſdem Clementis data Ferrariæ an. 1593. vii. kal. Novembris, pontificatus an. 2. Præfuit ad an. 1651. Fratrem habuit Ludovicum comitem de Rieule Septimaniæ progubernatorem.
XXII. Anna du Faur de S. Jorry renuntiatur abb. anno 1652. Obiit poſt optimam adminiſtrationem 1664. die 28. Januarii.
XXIII. Johanna V. Ludovica d’Arpajou, parentes habuit Ludovicum ducem d’Arpajou equitem torquatum, & Gloriandam de Lauzieres de Themines. In parthenone B. M. de Arpajonia in oppido Ameliano Milhaud, in Ruthenis a teneris annis vota emiſit. An. vero 1665. munita litteris tum pontificiis, tum regiis, regimen abbatiæ aſſumſit. An. 1677. benedicitur a Caſtrenſi epiſcopo Michaële Tubœuf. Multa ædificia nova conſtruxit, vetera reparavit. Vivebat an. 1679. quo D. Eſtiennot, ipſa annuente & hortante ex abbatiæ tabulario hæc deſcripsit.
- ↑ In archivo S. Victoris Maſſilienſis in armario diœceſs Caſtrenſis num. 59. legitur : Froterius epiſcopus (Nemauſenſis) & Raimundus vicecomes nepos meus, damus monaſterio S. Victoris, & Bernardo abbati monaſterium S. Benedicti & S. Vincentii, qnod appellatur Caſtras, an. 1073. ii. idus Januarii. Vide in inſtrumentis.Ch. I.
- ↑ In loco de Barbareſio ubi collocari debebant virgines inſtituti Pruliani. Ex tab. Prul.
- ↑ Hoc eſt, ornamenta neceſſaria ad ſacrum miniſterium.
- ↑ In veteri manuſcr. Turon. ubi regiis oratoribus ad papam miſſis quædam mandata dantur, legitur : Supplicabunt dicti ambaſſiatores eidem ſummo pontifici, quatenus personas quæ, ſequuntur habeat recommiſſas ; videlicet magiſtros Geraldum Macheti regis confeſſorem, &c.
- ↑ Parentes Johannis & Jacobi fuerunt Bernardus comes Pardiacenſis, & Eleonora Borbonia filia Jacobi regis Jeruſalem, quæ dotis nomine viro ſuo attulit comitatum Marchiæ & Caſtrenſem.
- ↑ Vulgo General des Finances.
- ↑ In fundatione hujus monaſterii primæ partes debentur huic vicecomitiſſæ Biterrenſi, & in chartario legitur : hujus monaſterii fundatrix fuit devota Cæcilia nobilis vicecomitiſſa Biterrenſis, &c. Vide inter inſtrumenta chartam VII.