Gallia Christiana 1715 01/Conseranensis
ECCLESIA CONSERANENSIS. ECCLESIA CONSERANENSIS. T NTE R Novempopulaniæ civitates quinta ordine recensetur in notitia tempore Honorii Au- 1 gusti facta, quæ Conseranorum dicitur, a Conseranis populis, Convenarum vicinis. Eos cum Convenis a Cn. Pompeio devictos esse docet Petrus de Marea in primo Benearnensishistoriæ libro c. 9. victoriamque de duobus his populis reportatam, ad ceteros Aquitaniæ subigendos viam parasse. Conseranorum gentis primus meminit Plinius lib. 4.. c. 19. qui eam Narbonensi Galliæ adscri- bit, etsi Aquitaniæ proprie cedere debeat ; sunt enim Conserani inter Areiam & Garumnam flumina ; citra Garumnam tamen quæ Narbonensem Galliam ab Aquitania separat. ConseranensiS urbis occurrit mentio apud Gregorium Turon. 1. IX. hist. c. 20. in pactione inter Guntramnum & Childebertum reges facta. Nunc oppidum est minime amplum in edito loco si- tum, extra quod nulla suburbia, nuTlæque sunt suburbanæ ædes. Subest vero metropoli Ausciensi • olim Elusanæ, quantum ad jurisdictionem fpiritualem, &parlamentoTolosano quantum ad temporalem. Olim vocatam fuisse Austriam nos docet vita S. Licerii in qua legitur : obsit in territorio Tolcjaro, in civitate qua vocatur Coseranis, seu Austria. Sic autem appellatam Fuisse conjiciunt ab austro vento, quod ipsi ab Hispania flanti sit opposita : nunc & jam pridem nomen babet a sancto Licerio, uno ex Conseranensibus episcopis, quem urbs & ecclesia patronum allumsere, dl- citurque vulgo J. Lizier. Pohtaest urbs ad Salarum fluvium, la Salle, qui ex Pyrenæis decurrit jugis, subjectamque Con- serancnsi urbi planitiem alluit & post Cristam & Nigellam amnes in Garumnam influit. Ab hac civitate pagus Conseranensis, pontus ad radices montium Pyrenæorum, vulgo leConferant, tan- Juam a capite appellatus, olim satis celebris comitatus, qui titulus transiirad castrum & territorium uxense, ex testamento Rogerii comitis, quo hereditatem dividit inter filios siios Raimundum & — Bernardum. Legendus ea de re vir illustrisiimus P. de Marea, hist. Bencarnensis 1. vnr. c. 9. ln urbe hac duæ suerunt ecclesiæ concathedrales, una S. Licerii, B. Mariæ altera, ulque ad tempora Bernardi de Marmiesse episcopi, qui obiit tantum anno 1680. Tunc in utroque templo celeDrabatur officium a capitulo bipartito. In S. Licerii fano erant unus præcentor, unussacrista, unus operarius, scx canonici, duodecim præbendarii, & prelbyter sub titulo vicarii perpetui. Totidem erant in ecclesia Deiparæ Virginis. Pro utrlque insuper erant unus atchidiaconus, & u- nus eleemof ynarius.Bernardus de Marmiesse vero, ex utroque clero unicum fecit capitulum a quo celebrantur divina officia in ecclesia sanctilsimæ Virgini nuncupata quæ appellatur nostra domina de Sede, in superiori parte urbis, juxta quam est palatium episcopale. Ibi itaque nunc sunt unus archidiaconus, duo præcentores, duo lacristæ, duo operarii, unus eleemosynarius, duodecim canonici, duo rectoreS, seu vicarii perpetui cum viginti quatuor præbendariis. In urbe nullum est monasterium, nulla religiosa familia. Apud locum dictum Mastat, est foda- litium fex prefbyterorum cum rectore : Bastitæ sunt Fratres Minores. In S.Gerontii oppido, Do- minicani.rranciscani dicti Capucini, & Presuyteri a Doctrina Christiana nuncupati. Olim in diœ- cesi numerabantur ecclesiæ parochiales 82. nunc tantum 72. Unicam vero abbatiam in totiuS diœcesis ambitu novimus dictam Combam-longam ; de qua loquemur post episcoporum Conso- ranensium seriem, quam ex variis ecclesiarum tabulariis & monumentis contexuimus & adornavimus. CONSERAN ENSES EPISCOPI. I. S. VALERIUS. SA nctum Valerium primum fuisse Consora » nensium episcopummosdocetGregoriusTu- ronicus libro de Gloria confessorum cap.84.qui Jjuo miraculo sepulcrum ejus detectum fuerit ac aerum corpus ipsius revelatum, sic narrat : Valerius beatus confessor Conforanenjis primus episco- pus, hoc se revelavit modo : nam oratorium (uper fe conjlructum prius habuit, sedperinjuriam ruens, oblivioni datum est quo in loco quiefeeret ; hoc tantum ab incolis fefebatur^uod fuisset ante fanctum altare sepultus. Adveniens autem Theodorus episcopus, oratorio ipfo in majori suatio ampliato, magnam essecit bajilicam. Deinde sanctum venerabilis virs corpus inquirent, reperitduosepulcra, Tomus I. sed nesciebat utrum estetsacerdotis illius e duobus ; tunc convocato clero, vigilias tota celebrat nocte t deprecans utstbi beatus confessor quo in loco jaceret. exponeret ctmplevitque duas ampullas vino, & posuitsuper utrumque tumulum dscens : sn quo falerna suerint ampUata, ipsum manifestum stt esse Valerii antistitis sepuIturam. Data vero luce, egressus de bastlica, & ostiis stgillis munitis dedit membra soport. Surgens autem ad horam tertiam venit ad janctam bastlicam, referatis ostiis cum elero & populo, rcperit ampullam unam parumper vini habentem. Alteram vero intantum ore patulo exundare. ut totum beatt pontificis ablueret monumentum. Per hoc itaque cognovit sacerdos. quis esset Valerii episcopi tumulus : fed evidentius adhuc scire cupiens, decepit monumentum : arno- Bbbbij « M ECCLESIA COf toque opertorio re perit venerabile corpus valde in— A tegrum > de quo non caj’aries deciderat, non barba suerat diminuta : neque aliquid in cute corruptum afficiebatur, aut tetrum : fed efan f omnia inlafa ac fi nuper fuisstnt recondita : tantusquc odor suavitatis fragrabat e tumulo, ut non dubitaretur ibi quiefcere Dei amicum : lauri etia/n folia sub fe habebat Jlrata, de quibus adfumens episcopus multis infirmis prabuit medicinam. De vejlimentis igitur ejus reliquias sumfit.rursumque operto tumulo venerandum deinceps antistitem honoravit, multaque miracula de his pignoribus cernens in posterum. Inter præsulesGalliæ qui subscr ipse runt episto> læ synodicæ missæ ad S. Leonem papam anno _ 4.51. legitur Valerius episcopus ; quem utrum * fuerit Valerius Consoranorum, an alter Gabalorum antistes, non fatis perspectum habemus. Verisimilius tamen putamus id de Gabalitano intelligendum episcopo. S. V aleriusdiCitur jacere sub pavimento saxeo prope cornu sinistrum altaris majoris ecclesiæ S. Licerii. I I. G L Y C E R r U S. Glycerius subscripsit synodo Agathensi, anno 506. Alius videtur fuisse a B. Licerio sequenti, quod edita jam pridem vita innuit, ubi S. Li— £ cerius notatur vjxisse tempore Caroli Martelii Franciæ ducis & majoris-domus. Glycerius ad Christum migravit anno circiter 548. III. THEODORUS. Theodori pietatem erga S. Valerium suum antecessorem, notam fecit posteris Gregorius T uronicus. Docet enim eum oratorium sancti
? ræsulis ampliasse, & magnam ejfecifse bafilisam. ’ræterea eodem scriptore teste sollicitus fuit de inquirendo sacro lpsius corpore, quod mul— 2 tis vigiliis & orationibus meruit sibi revelari in- signi miraculo. Floruit autem Theodorus circa medium secutum sextum ; misitque anno 549. Eleutherium archidiaconumsuumad synodum quintam Aurelianis habitam. IV. S. Qy I N T t A N U S. S. Quintianum propinquum fuisse S. Licerii quædam sancti hujus acta testantur ; quæ manu exarata legi dicuntur in codice Consoranensi ; nihil tamen de propinquitate hac legimus in S. Licerii vita quam edidit PhilippusLabbe, tom. 2. Bibliothecæ novæ, ex apographo Sanctoralis Bernardi-Guidonis Lodovensis episcopi. At de nostroQuintiano forsan est intelligendum quod de S. Licerio ibi habetur ; videlicet eum, post mortem S. Fausti Tarbiensis episcopi, sub cujus disciplina diu versatus fuerat, ad virum apo- stolicum Quintianum episcopum venisse, in cujus fervitio ordinatus est subaiaconus, diaconus & presuyter, tum episcopus Conseranensis ecclesiæ. Nec conjectura : nostræ plurimum ob- est quod hic Quintianus dicatur Rutenicæ civitatis episcopus ; id enim potuit amanuensis de suo addere, quod S. Quintianus Rutenorum episcopus celebrior & notior foret quam Con- soranensis præsul. Certe non videmus quo jure S. Quintianus Ruthenensis episcopus S. Lice- 1 S E R A N E N S I S. 1126 rium episcopum ordinasset in ecclesia Conso—. ranensi alterius provinciæ. At nihil vetabat ■ S. Quintianum Consoranensem antistitem sibi assumsisse S. Licerium ut cbadjutorem, & episcopum consecrasse. Sed qui S. Licerium a S. Quintiano Ruthe>- norum episcopo fuisse ordinatum vplqnt>in, in- signem anachronismum labumnr ; nam his præsul subscripsit concilio Agatbenssatm. 506. a quo tempore multum abest S. Licerius. V. S. LiceRIVS. S. Licerius natione Hispanus, patre rhetori » cæ professore natus, a quo in humanioribus litteris est institutus, patriam deseruit junior, Tarbamque venit ubi tunc sedebat S. Faustus episcopus, in cujus disciplinam se tradidit : sed, paulopost sanctus j>ræsus Vico-Julium * in ex— « filium pro causa Christi mittitur, cui ad sedem. suam redeunti Licerius sese comitem adjunxit. Mortuo sincto Fausto ad virum apostolicum, Quintianum episeopum Consoranensem k contulit, a quo subdiaconus, diaconus, presoyter- queest ordinatus, —postea consecracur episcopus pro ecclesia Consoranensi, in qua magno or-
- dinum omnium plausu exceptus est.Nec mirum, cum Deus novo episcopo miraculorum gratiam contulisset ; quæ plurima narrat vitæ iphus scri- ftor. Notatu præsertim digna sunt quæ refert acta ad commendandam ejus in pauperes mi- sericordiam, multiplicatis aliquando panibus. S. Licerii tempore Ricosindus dux Gothorum accessit ad urbem diripiendam, sed optimus pastor pro suo grege lupi rabiem formir dante preces fudit ad Deum.Noctu vero Rico- sindus vidit in somnis S. Licerium sibi ultimum, ’nisi cito recederet, exitium minitantem ; qsu vix exspectata luce castra movit. Hic Ricosindus forte fuit Recesvindus rex, cujus tempore celebratum est concilium Toletanum octavum. quadraginta & quatuor annos pontificali honore injignitus implevit, inquit vitæ scriptor, migravi tque ad Dominum die sexto calendarum Septembrium, quem Consoranenses pro patrono assumserunt tum ecclesiæ, tum urbis suæ quæ vulgo nuncupatur S. Lizier. Hic secuti fumus vjtama Labbeo editam, 1.2. Biblioth. novæ. p. 588. Legitejusdem S. vitam HadrianusV alesius in* coaiceMusciacensi hoc E titulo
- Vita S. Licerii episcopi & confessoris, qui VII. calend. Septemb. obiit in territorio Tolofano f in civitate qua vocatur Coserranni, feu Aussria. Distimulare non debemus Carolum Cointium ex Glycerio & Licerio unum constare episco- pum} sed minime probat unicum fuisse, & qui hanc tuentur sententiam, sola niti videntur nominum similitudine. Certe in vita S. Licerii, nulla sit mentio itineris suscepti, ut adesset synodo Agathensi : quod minime omisisset, si idem esset cum Glycerio ; nam de aliis Licerii peregrinationibus loqui sollicitus est vitæ hujus scriptor. 4 Codicem hunc conjicimus nou discrepare a ConTcranen£ soperius memorato, sactAi GolktioQC bcQIWB qu< ex utroquo laudamur. u*7 ECCLESIA CC VI. F21.CO211IVI. ’ F rancolinuS dicitur praefuisse anno 787-certe memoratur in concilio Narbonensi, quod anno sequenti adversus FelicemUrgellitanum episcopum celebratum est, editum ex archivo Narbo* nensisarchiepiseopi, primum a Catello inhisto* riæ Occitaniæ commentariis ; deinde a Stepha* no Baluzio, in additionibus ad caput 2$. lib. VI. deCoucordia Petri deMarca, denique in collectione conciliorum Labbeana. I n statuenda sy n- odi hujus epocha secuti fumus vulgarem opinionem. Jam vero monuimus Carolum Coin- tium eam revocasse ad annum 791. Post hunc ] episcopum nulli reperiuntur usque ad annum 879. VII. W AI N A R D U S. Wainardus sedebat anno 879. quo, idibu » Junii, Johannes papa VIII. Airardo archiepiscopo Auxitano, cique ac duobus simul aliis ejusdem provinciæ episcopis dirigit epistolam, quæ est 198. bujusce pontificis. VIII. RoGERIUS I. Rogerius præerat anno 887.interfuitquetrans- lationi reliquiarum SS. Antonini, Jonannts, & Almachii, cum Theodardo Narbonensi archiepiscopo, Raimundo Tolosano, & Amulfo1 Carcassonensi 1 qua de re CatelluS, Nicolaus Bertrandus, & historia comitum Carcassonæ. IX BERNARDUS L Bernardus dedicavit ecclesiam S. Mariæ inter medias seu Ambas — Aquas, Hircii * videlicet ac Aregiæ * amnium > vulgo dictam Tre- mesaigues, XI. cal. Februarii anno 973. tumjusu fione Hugonis pontificis sedis Tolosus cujus archir diaconus nomine Lupo hanc ecclesiam nuper contulerat Coxano monasterio, & Guanno abbati. Anno 974. præsens fuit consecrationi ecclesiæ ejusdem monasterii de Coxano, ordi— • nis sancti Benedicti diœcesis Einensis. Memoratur adhuc anno 978. in tranflatione S. Hila- rii Carcassensis episcopi, calendis Martii facta. X. BERENGARIUS L Hic locus videtur asiignandusBerengario epi- scopo, cujus nomen subsctiptumlegitur in syn- odo Narbonensi sub Guifredo archiepiscopo 5 cujus acta authentica exstant in archivo S. Victoris Massiliensismam subscriptiones ad calcem videntur, omnesdiversis characteribus ; quod propria manu episcoporum subscriptorum fa- ctæsint ; inter quas legitur, BerengariuS episcopus Conseraneusis. XI. BERNARDUS II. Bernardus — Raimundi cognomento Pelet, abbas simul Lesatensis, & episcopus Consora- . nensis, anno 1035. adest conventui episcoporum habito pro unione ecclesiæ B. Mariæ inter Ambas-Aquas, cum Coxanensi monasterio > item >• dedicationi ecclesiæ Gerundensis, anno Io ; 8. — & Urgellensis>anno 1040. Adhuc præsens fuit N S E R AN E N $ l S. nat alteri synodo, anno 1045. in qua Guifredus Narbonensis archiepiscopus, sua & plurimorum episcoporum auctoritate, concesse privilegia ecclesiæ S. Michaelis Fsuvianensis in comitatu Emporitano. Anno circiter 1050. curante hoc episcopo Cosederadensi & abbate, Lcsatense monasterium restaurari coeptum, ad quod pium opus præter episcopum certarim contulerunt pagi hujus honorati viri. Anno Io56.ledet nosterBernardus in synodo Tolosana habita jussu Victoris papæ II. sub venerabili Pontio Tolosano comtte. Denique anne 1068. indictione 6. octavo anno Alexandripapæ II. regnante Philippo sub tuitione Balduini r landrensis comitis, hic episcopus ad aliam syn- edum convenit Tolosanam. Illum ex comitum Carcassonensium genere prognatum fuisse do* cet qui ipsorum historiam scripsit j quod explorandum & investigandum relmquimus iis quibus vacat per otium. Anno 1078. sedes vacabat mense Augusto, fer ia 5. luna 2 » ex tab.Mansi* Azili. XII. GUILLELMUS I. Guillelmum episcopum ad annum 108$. no* tant nostri Sammarthani. In quadam Mansi- Azili charta, de consecratione ab ipso facta , ecclesiæ S. Eusebii de Nanto, appellatur WiU ’lelmus Radulsus ; cujus ecciesiæ donatio facta est monachis’de Regula. in manu hujus epk scopi, mense Maio, seria 5. luna sexta. Anno I09J. mense Junio, memoratur in charta guir- pitionis, pro Manso-Aziliensi facta. Anno 1095. Interfuit concilio Placentino, ac subscripsic privilegio Urbani papæ II. pro S. Ægidii monasterio. XIII. J0 R D AN 1S I. Jordanem antistitem anno 1117. consignant, & memoriæ commendant acta consecrationis ecclesiæ S. Licerii hoc anno factæ. Triennio > elapso ceffit cathedram alteri, morte sorsan occupatus. XIV. PETRUS I. Hic præsul difficillimis luctuosisque vixit temporibus ; nimirum ea ætate Convenarum comite*, Albigensium defensores, in bona epi » scopatus involarunt ; maxime Bernardus, qui urbem S. Licerii per dolum ingressus, inceu- dio tradidit, captis incolis abductilque in fanum S. Geruntii, quod tunc ad comites Con » venenses pertinebat. Resipuit tamen comes, & n rapta aut usurpata restituit. Hæc anno circi- ter 1120. contigisse legimus, quæ fusius referuntur in sententia lata inter Bernardum nepotem hujus Bernardi, & C. Conseranensem episcopum, quæ est instrumentorum charta II. pag.tlfy col i. Idem est qui anno 1130— testis legitur in charta Amelii episcopi Tolosani, eccle- liam Richerii-Cellæ monasterio Grandis-Sil- væ concedentis. Idem quoque memoratur anno i 135. in charta Mansi— Azilis. Petrus episcopus Conseranensis adhuc oc* currit anno 1151. mense Augusto, in tabulis ejusdem loci, & anno Ii55. ipsius consi- Bbbniij ni9 ECCLESIA C O b lio Raimundus Tolosanus antistes composuit j litem inter Bernardum præpositum Tolosanum, & Abbonem Lesatensem abbatem de ecclesia recens constructa, juxta Murclli castellum. Obiit Petrus septimo idus Februarii, juxta B. Mariæ necrologium ; sed quo anno, minime notatur. XV. Rogemus II. Hic præsul pacificus & contentionum hostis an. 1165. composuit pacem inter Petrum Boni- fontis abbatem, & milites Templi, adhibitis pacis conciliatoribus Rogerio* Convenarumepiscopo, Pontio Grandis— silvæ, & Bemardo Gimundi abbatibus, ex tabulis Boni-sontis. Idem solus præstitit inter monachos Boni-fontis, & Bernardum Grossum de Ardano. XVI. AvgUSTinUs. Augustinus auspicatus est episcopatum anno circiter 1177. nam Stephanus dictus Tor- nacensis, cujus urbis episcopus fuit, cum esset adhuc abbas sancti Evurtii Aurelianensis, qua ex præsectura transiit ad abbatiam S. Geno- vesæ Patisiensis anno prassato, de hoc episcopo electo scripsit ad Joscium archiepiscopum Tu- ronensem epistolam xxu. Porro hac in epi-< stola multis laudibus cumulatur & ornatur Augustinus ; appellat enim eum Stephanus, concordia filium, mansuetudinis heredem, virtutum omnium non inquilinum, sed civem, &c. lnne- crologio S. Licerii ejus obitus notatur XIV. cal. Novembris. Jacere dicitur Lumberis. XVII. AUGERIUS I. Prodit in lucem hic episcopus, ex chartaBoni-fontis, in qua legitur sidejussor donationis factæ Raimundo Boni-font s abbati, ab Vitali Dprader, in territorio de Minae. De Auge- , rio in necrologio ecclesiæ Tolosanæ legitur : m. cal, Novembris obiit domnus Augerius Conferant nfis episcopus, canonicus & archidiaconus hujus loci. XVIII. ARNALDUS I. Arnaldus anno 1190. sedebat, ex instrumento Pontii de Monte-acuto hujus anni. Exstat etiam ejus nomen in alia charta data anno 1191. XIX. LAURENTIUS. Arnaldum in sede pontificia Conseranorum excepit Laurentius, qui Tortosæ castrum suo suæque ecclesiæ nomine, militi de Tersae commendavit, anno 1195. ut eam contra Convenarum comitem tutaretur. Id factum est tempore Cælestini papæ III. cujus protectioni Laurentius ecclesiam suam subjecit, cum omnibus possessionibus & censiblis ; qua de re exstant documenta in chartqphylacio. Anno 1198. idibus Martii, cum Fulcraudo episcopo Tolosano Bolbonense monasterium Consecra- vit ; quo tempore testis fuit donationis factæ Berengario abbati Bolboncnsi, a Raimundo Rogerio Fuxcnsi comite. 5 ERANENSIS, 1130 XX. N AV A R R U S. Navarrus ex genere vicccomitum Aquen— : sium, unde cognomen ipsi conHatum, siiius erat Raimundi-Arnaidi vicecomitis Aqueniis ex siecunda ipsius conjuge Stephania comitissa Bigorræ, Centulli filia. Profestus est religiosam vitam in cœnobio Præmonftratensi ; inde assumtus est ad episcopatum Consoranenscm saltem an. 1208. ex tabulis S. Severi in qiiibus cognominatur de Aquis. Hic enim legimuS episcopum hunc ut legatum apostolicum in provinciali synodo apua S. Severum in capite Vasconiæ constitutum, statuisse ut abbas & monachi sancti Severi nihil ex pacto requirerent in exsequiis mortuorum, pro crucibuS, thuribulis, loco in quo ponuntur defuncti, &c. Datum in claustro S. Severi an. mccviii. ab incarnat. Domini, idibus Novembris. Vcrisi- mile est Navarrum non fuisse legatione aposto- lica cohonestatum statim post suam ad episcopatum provectionem ; unde persualum Habemus ineunte fere decimo-teriio seculo ipsiuS pontificatum inchoatum fuisse. Caissa legationis quæ ipsi & Fulcoui Tolosiino præluli demandata est ab Innocentio papa Ili. fuit bellum sacrum A ; bigensibus indictum & illatum. Anno 1211. mense Aprili hac provincia de- fungens, sigillo suo munivit litteras de pactis comitis Convenarum cum MontiS-fortis comite, in obsidione Vauri. De eo Petrus Vallium- Sarnai monachus, in Albigcnsium historia : Accinguntfe, inquit, viri venerabiles Fulco Tolosanus, & Navarrus Consoranensis episcopus, Ro- mamque properant.supplicaturi domino papa, ut periclitanti in Narbonensi provincia, & Bituri- censi, & Burdegalensi pro pace ecclesia, & quafi penitus naufraganti manum porrigat adjutricem. Dominus autem papa Innocentius tanto morbo manum apposuit medicam. Anno 1215. Oddo de Monte-acuto, ipsi & 1 ecclesiæ S. Licerii multa restituit. Chartam de hac restitutione, ubi recensentur res &possesiio- nes ablatæ inter instrumenta edidimus. Fuit quoque abbas Combæ-longæ ordinis Prætnon- ltratensis. lpseque fundavit aliud cœnobium ejusdem institutj, quod dicitur Dei-villa. XXI. C. Hic episcopus in nonnullis chartis notatur, sed sola priori ejus nominis littera. Ejus tempore Consoranensis ecclesia multa quæ Con- venenses comites occupaverant, recoperavir, sententia lata anno 1216. seria v. ante Natale Domini, judicibus A. * episcopo Tarbiensi, 6 G. * Convenensi, quos partes elegerant. Ex inquisitione vero ab ipsis secta, priulquam judicium sententiamque proferrent multa di icimus ad episcoporum Consoranensium historiam pertinentia. Bernardus comes Convenensis tempore Petri episcopi, uti jam prælibavimus, urbem S- Licerii fraudulenter intraverat & occuparat, abductisque civibus, & omnibus rebus aspor- tatis, eam flammis consumserat ; sicque per septennium inhabitata permansit ; comes enim n5l E C C L E S I A C O 1 vetabat Urbem reparari, nisi in ea portionem A aliquam obtineret. Reluctantem episcopum Petrum, etsi compatrem suum cepit, & apud S. Gerontium captivum sub custodia tenuit, quo usque pactum fecit eidem comiti, quod in ei- vitate ei concederet duas partes, quod & postmo- dum.fecit, melioribus canonicis contradicentibus. At comes postea apud S. Gaudentium vulnere confossus, ad cor rediens & pcenitens, fient felet in extremo fieri ablata restituit in manibus Tolosani, Convenensis & Consoranensis episcoporum, abbatumque Scalæ-Dei & Boni-fontis ; necnon pro emenda injuriarum viginti equos legavit Petro episcopo, qui, quoad vixit * civitatem possedit ex integro ; & similiter suc- cessores ejus, usque ad tempora Bernardi comitis hujus nominis tertii ; is enim avum aemulatus, ; » sua dominationis exordio, duas partes civitatis prcfata indebite occupavit, & eas usu que ad adventum tenuit Cruce-fignatorums & ex tadem tres episcopos Aug. Laur.Navar. felicis recordationis… violenter ejecit, ac bona ipsorum » & canonicorum utriusque ecclefic, ac hominum civitatis… castra, terras, &c. invasit. Sed ad Simonis Monfortii, ac Cruce^figna- torum adventum, comes coactus est subire ju— f dicium episcoporum ; qui totam civitatem,’* moletrinas in ea ædisicatas, &c. episcopo adjudicarunt. Quæ sententia data cum consilio archiepiscopi Auxkani, P. Clariacensis, P. Combæ-longæ& B. Fuxensis abbatum, & aliorum prudentum virorum, confirmata est anno 1222. Bis in litteris illorum episcoporum, qui sententiam hac in causit dixerunt designatur noster episcopus per solam litteram C. idem i quoque videtur in transactione inter A. * episcopum Aginnensem, & Simonem de Monte- ». forti ducem Narbonæ & comitem Tolosæ, stiper justitia, sisco & moneta civitatiS Aginnen- . sis, facta XIV. calendasMaii, anno 1217. I XXII. RAIMUNDUS I. Raimundum ad episcopatum Consoranen- . sem pervenisse legimus anno t226. idque probari ex actis publicis cujusdam compromifli facti inter iplum & capitulum. In necrologio ecclesiæ S. Licerii obituS ejus notatur ad xvi. cal. Julii. Raimundo successorem dant Sammarthani quemdam Guillelmum deTorration. Sed de eo nihil dicitur quod non pertineat ad alium scilicet ad Cerebrunum, ut infra ostendemus. 1 Nempe asserunt Guillelmum hunc adfuisse so- lemni absolutioni Bernardi Rogerii Fuxi comitis, prius ob hæresim aut favorem hæreticis impertitum anathemate percuisi ; qui ad pacem ecclesiæ rediit anno 1219. At vero pro Guillelmo debet legi Cerebrum ». — XXIII. CfiREBRUNUS. Tempore hujus episcopi AIbigenseS&principes qui eorum causam tuebantur, comes Tolosanus Fuxensisque, vicecomes Biterrensis & alii, regum Franciæ Ludovici VIII. ejusque filii S. Ludovici armis attriti ad siummi pontificis & regis clementiam confugerunt. Recon* 1SER ANEN S1S. nji ciliationi comitis Fuxi apud S. Johannem de Verges, adfuisse CerebruntiS legitur in frequenti episcoporum & abbatum cœtu xvi. ca— c lend. Junii anni 1229. aderant enim Petrus ar— 1 chiepiscopus NarbonensiS, Fulco Tolosanus 5iui paulo post reptus est, ClariuS Carcassen- iS, Guillelmus Tornacensis ; ex abbatibus hi recensentur : Bernardus Grassensis, Petrus Bol- bonæ, Guillelmus Fuxensis, seu S. Volusiani, Johannes de Comba-longa— Exstant hæc in chartario Palensi, uti testatur V. Cl. Petrus de Marea. Leguntur quoque in regio tabuL Car- cassonensi. XXIV. NiCOLAUs. Jampræerat Nicolaus anno, 246. ut sidem 1 facit instrumentum quoddam donationis fo- ctæ ecdesiis beatæ Mariæ & S. Licerii, pro luminaribur. Anno I2$r. quaedam acquisivit 1 jocalia pro ecclesia siia. ln charta archivi regii castri Palcnsis *, data die 3. Decerni), an. 12542 * occurrit. Anno quoque 1256. Aifonsus comes 1 Pictaviensis frater S. Ludovici regis dedit illi urbem Consoranensem in feudum honorabile, & jus temporale in castro de Censolis, & in castro de Vedulla, &c. Ea de causa comes eum ecdesiamque Consoranensem commendavit suo apud Tolosam senescallo, hac epistola : Alsonsus filius regis FTancsa dilecto suo sene- feallo Tolosu salutem : Cum venerabilis pater epi— • ’ scopus Cojeranensis, & capitulum ejusdem loci, re— 1 ceperint a nobis civitatem Coseranensem, & omnes ’ alias senhorias, quas habent in Cojeranensi dite— i cefi, mandamus vobis, quatenus memoratos epi— 1 scopum & capitulum, & omnia bona eorum, ab • omnibus injuriatoribus eanquam res nostras proprias defendentes, ad requsfitsonem eorumaem t > omni frivola excusatione & malitiosa dilatione postposttis, super bastidis seu populationibus faciendis, & snper assignatione domus stbi facienda & super aliis fecundum quod tractatum est, quod complendumsuerit auctoritate nostra compleatis i datum apuaVicen. annoDomine MCCLVI. mense Maii. Pacta inter comitem & episcopum tunc facta, continet instrumentum quod edidimus in collectione documentorum. Tunc autem episcopus homagium pendere coepit Alfonso tan- quam Tolosæ comiti. Obiit NicolaiiS anno i 1270. Iv. non. OctobriS, ex S. Licerii necro » logio, XXV. PETRUS II. Petrus nobili genere ortus fratrem habuit Hugonem de Saboulies Encaussæ dominum. Militis hujuS natæ fuerunt Candor, & Segui- na, quarum nomine Petrus episcopuS earum patruus compoluit die 10. Februarii anno 1273. cum J Jrdano lnsulæ domino, pro juribuS villæ de Levignac. Confirmavit pacta ab antecessore facta, pro dominio urbiS, &c. de quibus supra. XXVI. RAIMUNDUS II. De Raimundo tantum novimus, eum Petre ii53 ECCLESIA CON datum esse successorem, cujus credimus eum fuisse consanguineum. Nam pro cognomento de Sobole autumamus legendum esse de Sabou- lies. Vita excessit anno 1275. & quidem die xvn. cal. Novembris, ex necrologio B. Mariæ. XXVII. Raimundus III. Raimundus de Restolio brevi tempore præ- fuit, comparetque in tabulis collectarum tempore Philippi III. regis decimarum, anno 1277. Ejus dies anniversarius in ecclesiæ necrologio notatur x. Cal. Aprilis anni 1278. inquiunt Sammarthani fratres : sed forsan attigit annum 1279. & is est qui in epistola ex Ausciensi concilio scripta hoc anno nonis Februarii, ad Eduardum Aflgliæ regem & ducem Aquita- niæ, ab archiepiscopo Auxitano ejusque pro- vinciæ episcopis, designatur per litteram D. quæ lapsu Amanuensis posita est pro R. nullus enim sedit in Consoranensi cathedra his temporibus cujus nomen a littera D. inciperet. XXVIII. AUGERIUsII. Quem in suo catalogo Sammarthani fratres Augustinum appellant, Augerium dictum suis- se ex veteribus intelligimus instrumentis. Hic anno 1279. electus legitur ; & anno sequenti nonnulla condidit * statuta de præmio & stipendiis rectorum seu parochorum, pro sepulturis, celebratione nuptiarum, administratione- que aliorum sacramentorum. In veteri catalogo Consoranensium episcoporum, quem viderunt nostri Sammarthani, occurrit quidam Rogerius, qui de stirpe comitum Convenarum onus asseritur. Sed ut ipsi observant, in stemmate comitum illo*um edito ab Oihenarto, in Notitia Vasconiæ locum non habet. Vero propiuS autem est Augerium, & Rogerium unum eundemque fuisse episcopum : anno vero 1280. sedisse legitur. Anno 1290. die Sabbati proxima post festum assumtionis B. Virginis, apud Nugarolium ce- lebratum est Auxitanæ provinciæ concilium, & inter præsules qui adfuerunt, primus post archiepiscopum recensetur episcopus Conso- ranenns, cuju nomen non profertur. Post Rogerium in Gallia Christiana Sammar* thanorum succedit alius Augerius cognomento de Monte-salcone ; qui procul dubio est idem Augerius, quem in duos diviserunt, ob sicti- tium Rogerium inter illos positum. Hic episcopus ex nobili genere de Monte-salcone quod adhuc superest, ortus erat. Ejus tempore ipsiusque sumtibus, ecclesia S. Licerii decorata est picturis, sediliaque chori constructa sunt ; quod ex ipsius symbolo, nimirum accipitre, seu falcone, super montem posito in iis depicto colligimus. Obiit anno 1303. sepultus- que est in ecclesia S. Licerii cum hoc epitaphio : n Anno ti8o. die Transfigurationis fc licet 6. Augusti litteras dedit ad definiendum quid rectoriBastidz deSerron deberetur, prb sepukura, pro fponsalibus, pro decima sou primitiis agro- rum. fice. Verbi gratia pro funere debebatur presoytero vestii prctiofior aut melior mortui cum sox denariis Tolosanis : majori cruci solvebantur duo denarii a minori unicus » cx tabula na domus urbice Bastidc de Scrron. ERANENSIS. 1134 Hic jacet reverendus in Christo pater Dom. dominus Augerius de Monte —falcone, Dei gratia episcopus Conferanensts, qui obiit calendis Junii Jub anno Domins MCCCIII. cujus anima requie- fcat in pace, amen. Ex hae.gente est noster D. Bernardus de Mont-faucon, cui debemus operum S. Atha- nasii novissimam editionem accuratisiimam, item Exaptorum Origenis ; Palæographiam, & varia alia opuscula ; led longe plura meditatur, & jam jam parturit. XXIX. BERNARDUS. Bernardus de Monte-acuto, die Lunæ post festum S. Andreæ apostoli anni 1303. cum fuis coepiscopis convenit ad synodum provincialem apud Nugarolium habitam, in qua electus & confirmatus appellatur. Obiit anno 1309. pridie cal. Junii, ex necrologio B. Mariæ, quod mendose appellant martyrologium. Hoc anno Arnaldus de Hiipania vicecomes Conseranen- lis cum uxore sua Philippa sorore comitis Fu- xensis, monasterium Fratrum Prædicat. in oppido S. Geruntii fundavit, ut ait Bernardus Gmdonis in hisu ejusdem monasterii, obser- vatque Baluzius. XXX. ARNALDUS II. ArnalduS Fredeti, ah F radet i, ex ordine Dominicanorum, Bernardi locum excepit. Hic cum capituli consenso certas duodecim canonicorum portiones constituit ; quam legem Johannes papa XXII. anno pontincatus sui 11. IV. calendas Maii, auctoritate apostolica confirmavit. Verisimile est eum comitiis Occita- niæ adfuisse anno 1313. Nam de his loquenS Guillelmus Bardini, in historia Parlamento- rum linguæ Occitanæ, ait : ln camera ecclesta- stica sujpecti erant regi archiepiscopus Auxitanen- sts, Johannes de Convenis episcopus Magalonenjis, Arnaldus Fredetus episcopus Conferanensts, Ludo- vicus de Pictavia episcopus Vtvariensts, Raimundus Galardi abbas Condomicnsts, Raimundus de Verdela abbas S. Saturnini. Ejus nomine Augerius * de Caudarasa canonicus & vicarius ecclesiæ Tarbiensis convenit ad synodum pro-, vincialem Nugarolii habitam anno 1315. Obiit anno 1329. jacetque in ecclesia Fratrum Praedicatorum Rivenlium ante majus altare in tumulo erecto ; & in inscriptione sepulcrali dicitur abbrevialse post illas in Genesim, suisseque Clementis papæ capellanum, & confessionum auditorem. De eo ita vetus necrologium Praedicatorum Cadurcensium : xxxI. MaH obiitR. D.frater Arnaldus Conferanensts episcopus, cui omnes & stnguli conventus totius provincia Tolosana obligaverunt se tempore quo vivebat, ad faciendum anniversarium stnguiis annis in die desunctibnis sua, propter multa qua deditstngulis conventibus in vita pariter & in morte, ^ui etiamsedt elee- mojynam Jingularem cuilibet fratri de provincia ista. Et estsepultus in Rivis in medio chori ecclesta Fratrum Pradicatorum, quam ipse fundaverat. De eodem legitur in codice ms. Dominica- norum .r, 5 ECCLESIA C< * pud Tolosam : Frater Arnaldus Fradesi Busulgalensts, suit factus episcopus Coseranen- fis, tusussedes S. Laterii appellatur. perDom.Cle- mentem papam V. tusus erat peenitentiarius & tapellanus, anno Domini mcccIX. circa festum S. Johannis-Baptista. Hit est Coseranensts episco- patus, quem beatus pater Dominicus oblatumstbi torde & animo recusavit. sicut infra notatum est loto suo. Hit sancte & devote obiit in vigilia Ascenstonis Domini, qua contigit illo anno ultima ait lbfais infesto Petronilla anni Dom.Mcccxxix. & sepultus fequenti Sabbato in ecclesta Fratrum Praditatornm. quam ipfe construxerat adhuc vivens. XXXI. RAIMUNDUS IV. De Raimundo, cui cognomen erat de Monte-acuto, nihil habemus, nisi quod doctissimi fratres Sammarthani tradunt ; illum scilicet fuisse Arnaldi successorem, suscepisse ecclesiam administrandam die 27. Junii anni 1329. ex actis consistorialibus Vaticani> sedisseque ad* huc anno 1336. ex tabulis ConsoranensibuS. XXXII. A nt o N1 vs. In vita secunda Clementis papæ V. sit men-* tio Raimundi Aspelli comitis Romandiolæ ne— ( potis hujus papæ, de cujus comitis cæde prope Mutinam agitur in præfata vita. Ex genere Aspelli suifle Antonium de Aspello episcopum Consoranensem post Raimundum vix dubitamus. Et fortasse Clementis papæ erat consanguineus aut affinis ; unde illi facilis ad dignitates ecclesiasticas aditus. Ceterum non diu potitus est episcopatu, mortuus, ut aiunt Sammarthani, anno 1340. ex S. Licerii necrologio. XXXIII. PETRUS III. Petrus de Narbone memoratur in litteris quorumdam episcoporum Avenione conscri- , ptis 17. Maii 134.6. de indulgentiis in honorem B. Virginis Deiparæ concessis. Ita fere nostri Sammarthani 5 at Claudius Robertus, omisio Petro, successorem Antonio dat quemdam Guillelmum, quem dicit sedisse anno 1343. Forte Guillelmus sedit inter Antonium & Petrum. XXXIV. DURANDUS. Notus nobis est Wc episcopus, ex litteris Jo- hannis comitis Armaniacenns, qui Durandum episcopum recens promotum, a præ stando ho- magio, quod Tolosæ senescallo debebat ra-’ tione bonorum temporalium episcopatns, im- munem voluit esse, per annum & amplius ; quod a summi pontificis latere, cujus consanguineus germanus erat, vix divelli posset. Litteræ comitis datæ sunt 16. Octobris anno 1346. de quibus Baluzius in notis ad vitaS paparum Ave- nionensium. XXXV. CANARDUS. Canardus ex canonico Lumbariensi factus est episcopus ; sed male audiit pro relaxata ec- clesiastica disciplina s nam canonicos a lege as- sidue commorandi absolvisse dicitur, in actis Tomus L. NSERANENS1S. iijtf reformationis postea factæ a Pontio episoepo apostolica au oritate fulto, ex quibus habemus hunc episcopum vixisse anno 1355. Sed jam sedebat anno 1354. quo fundavit in Lumbariensi S. Annæ sacello quatuor capellanos. Jacet in ecclesia Lumbariensi, mortuus an. 1358. calendis Decembris. XXXVI. JoHANNEs I. De Johanne hoc unum dumtaxat scimus, ipsum, cum esset episcopus Consoranensis, transtatum fuisse ad ledem sancti Pontii To- meriarum, ab Innocentio VI. pontisicatusejus anno 9. Iv. calendas Februarii, hoc est anno Christi 1360. XXXV 11. BERENGAR1US II. Berengarius exstinctus est anno 1362. xvi. calendas NovembriS, ut prodit vetus codex Conseranensu ecclesiæ. lta fratres Sammarthani. XXXVIII. Po NTIUS. Pontius de Villamuro, abbas SS. Petri & Pauli de Lesato, cum in regimine hujus monasterii consenuisset ( illud enim administrasse legitur ab anno 1316. ad 1361. aut 62.) assumitur invitus ad episcopatum Consoranensem die 10. Decembris anni 1362. ut notatur in Gallia Christiana Fratrum Satnmarthanorum. Multum vero laboravit ad ecclesiasticam di- sciplinam resarciendam, & contra laxamenta morumque corruptelas muniendam, auctorita- te ad ia Fretus apostolica. Anno 1368. adfuit per procuratorem concilio Vaurensi trium provinciarum habito in festo Pentecostes ; quo anno archidiaconatum contulit. In suo Lesatensi coenobio, mortis memor.se- pulturæ locum sibi paravit in sacello S. Benedicti, ubi etiam nunc exstat insigne lepulcrum in fornice intra murum facta, ubi viutur ejua effigies quasi jacentis cum vestimentis pontificalibus, capite mitra cooperto, manibusque junctis. Legiturque insculpta lapidi hæc inferi- ptio : AnnoDom. 1368. dominus Fotsrivsepi- Jcopus Conferanensts » prafuit isti monasterio Lesuti xLv. annis, fecit fieri istam sepulturam. ut ipsum intuentes orent pro anima ipstus episcopi. Cujus anima requiescat in pace. Amen. De tempore quo vita cesiit, nihil certi habemus. XXXIX. Amb £ 1US. Amelius de Lautreco canonicus Regularis ordinis sancti Augustini, doctor decretorum, canonicus & cancellarius Tolosanus, successor datus est Pontio anno 1371. mense Januario, ex Vaticani scriniis. Testimonium de ejus episcopatu suppeditant quoque tabulæ anni 1374. Deinde Amelius factus est Convenarum episcopus & cardinalis, obiit vero 7. Julii anni I3PO. XL ARNALDUS III. Huic episcopo in catalogo asiignatur annus 1381. & quidem juxta documenta publica, si Sammarthanis nostris fides adhibenda sit. C ccc u, 1 ECCLESIA COI XLI. Pbtkus IV. Petrus qui ab issdcm scriptoribus ponitur in serie nostrorum præsulum ad annum 1384.testimonium inluper habet ab instrumentis Jaco- bi de Gamaco tabellionis manu exaratis anno 1589. in quibus fit mentio de quibusdam pensi- tationibus & decimis. XLII. GERALDUS I. Eum sedisse anno 1391. probant acta vecti- S.lis annui episcopatus, ab eodem Jacobq de amaco tabellione scripto relicta. De eo etiam libri actorum consistortalium. ■ XLIII. Raimundus V. Post Geraldum apud doctos Sammarthanos sequitur Raimundus de Ravato, quem aiunt idibus Aprilis anno 1398. ex hac vita migrasse » juxta vetuS, ut inquiunt, S. Licerii martyro- logium s melius necrologium. Addunt prælau- dati soriptoreS, quemdam Willelmum Reol legi episcopum Coissoranensem in margine codicis antiqui B. Mariæj sed ignorari quo tempore aut vixerit, aut obierit. Claudius Rober- tus tamen ejus obitum notat v. idus Octobris ; eumque subjicit immediate S icar do, at nullum de illo profert testimonium. ( XLIV. SICARDUS. Sicardus de Burgairoles in decretis doctor, ex actis concilii Pisani anno 1409. celebrati, in quibus vocatur Aicardus, adfuit huic coetui per legatos sijoS. E vivis excesse anno 1412. die 19. Julii, ut docet elogium ejus tumulo additum. In aula B. Mariæ sanctum sacrificium celebrari præcepit tribus anni mcnsibus, pro anima sua s scilicet diebus 22. Junii, 18. Julii & 16. Augusti. XLV. GUILLELMUS III. Eodem anno quo Sicardu$ via cessit, Guil- lelmus Beau-maistre factus est episcopus Con- soranensis, hoc enim titulo insignitur in testamento Johannis Biturigum ducis filii Johannis regis, quod conditum legitur die 17. Januarii anni 1412. apud Durdanum insiilæ Franciæ urbem ; cujus testamenti curatorem princepS hic instituit nostrum Guillelmum episcopum, cum Johanne Davide, ducis Aurelianensis cancellario. Hic ad memoriam revocandum quod jam alicubi diximus ; his videlicet tem- poribus mensem Januarium, non inchoasse annum ; proindeque diem 19. Julii, quo mor— ] tuus est Sicardus & 17. Januarii sequentis, quo legimus Guillelmum Beau-maistre appellatum esse episcopum Consoranensem, ad eundem annum 1412. pertinuisse. De hoc tamen episcopo nulla exstat memoria in fastis Consora- nensibus. XLVI. GvILLEimus IV. Guillelmus de Nalaio ante episcopatum vicarius generalis fuerat Sicardi episcopi, cui forsan electione capituli sussectus fuit ; nam ut præmonuimus, Guillemi Beau-maistre nulla sit I S E R A N E N S I S. 1138 mentio in archivis ecclesiæ Consoranensis. Nihilo tamen minus potuit sieri ut hic Guillelmus ab Johanne XX.1 II. bullas obtinuerit pro isto episcopatu, favente maxime Johanne duce Bituricensi, qui eum ad sua consilia & negotia solebat adhibere. Repebat, ut inquiunt Sammarthani, annis 1417. & 1426. XLVII— GERALDUS II. Geraldi episcopi notitia eruitur ex instrumento a Vitali Sancii notario totiuS comitatus FuxensiS conscripto dic penultima mensis Novembris. Eum conjicio esse Beraldum episcopum Consoranensem, qui commemoratur in instrumento fundationis collegii sancti Nicolai AvenionensiS, anno 1428. Præerat adhuc anno 1432- XLVIII. Johannis II. Johannes le Jeune Picardus gente, patria AmbianensiS, post administratos plurimos episcopatus pervenit ad purpuram Romanam, si Claudio Roberto & Sammarthanis fides sit adhibenda, sedebatque apud Consoranum anno 1439. Sed Petrus Frizon in sua Gallia purpurata loquens de Johanne Juvene cardinali, inter episcopatus quibus hic potitus est, minime numerat Consoranensem. Quidquid sit, constat anno 14.33. scdisse hac in cathedra Johannem quemdam, qui simul administrator erat perpetuus abbatiæ Fuxensis, seu sancti Volusiani ; hoc enim nos docet charta Ellan- tii. X LIX. Andrias. Huic præsuli creditam fuisse ecclesiæ Con- seranensis gubernationem pntfecturamque, circa annum 1439. docent tum Claudius Ro- bertus, tum Sammarthani Fratres. Certe An- dreas episcopus in seffione 25. concilii Floren— 1 tini habita anno I4.39.die 23. Martii calculum suum addidit, legimusque inter antistitum sub* scriptiones : EgoAndreas episcopus Couseranen- fis me subscripji. L. JoRDANUsII. 1 Jordanus de Aura, ex episcopatu Mirepi- censi ad Consoranensem transfertur bulla Eu- genii papæ IV. xvr. cal. Junii anni 1441. Ad : eum dirigitur exsecutioni mandanda bulla Eu- genii IV. data Florentiæ 111. non. Sept. anno 1440. qua Fuxiensis abbatiæ canonici numero 18. ad duodecim rediguntur. Obiissean. 1443. 1 legitur in actis consistorialibus Vaticani ; unde mirum videtur ipsius nullam sieri mentionem in catalogis Gonsoranensibus, nec ejusdem successoris Raimundi. LI. Raimundus VI. Raimundus de Tullio ordinis Praedicatorum electus legitur episcopus m. idus Octobris 1443. Sed m cathedra autnonfedit, aut brevi admodum tempore in ea perseveravit, ut probatur ex iis quæ supersunt dicendaitP ECCLESIA C( LII. TRISTANDUS. Tristandode Aura electoConsoranensi scri- psit Eugenius papa IV. quinto calendaS Februarii pontificatus fui anno 14. Christi vero anno 1444. ut refert Reginaldus tom. 18. an- nal. ecclesiasticorum. Numeratur in charti9 Montis-majoris inter episcopos quibus pra sentibus Petrus Albanus episcopus, S. Senis legatus, sanctarum Mariæ Jacobi, Mariæ Salome, & Mariæ Cleophæ corpora decentiori loco col. locavit. Actum IV. Decembris anno a nativitate D. M.CCCC.XLVIH. Anno 1456. ab Alano Sedis apostolicæ legato commissarius fit ad colligendas decimas in provinciis Tolosana & Au- xitana.Quo etiam anno die 23. Decembris delegavit Petrum abbatem Moiisiacensem, ad perceptionem hujusmodi decimarum diœcesis Montalbanensis. Anno 1458. die 19. Februarii memoratur adhuc in Gallia Christiana Gemellorum fratrum Sammarthanorum, qui nobilitati ejus generis testimonium perhibent. Annus mortis, quæ contigit pridie calendas Novembris, ignoratur. De illo multa lege infra in episcopis Adurensibus. LIII. GUIScHARDUS. Guischardus de A lbuconio, quod cognomen est nobilissimæ gentis in Marchia.ex senatore Parisiensi factus est episcopus Conseranensis. Quo anno inchoaverit episcopatum nobis incompertum est, sed jam præerat anno 1462. quo cum ecclesiæ suæ clericis ( vulgo beneficiariis) transegit. Anno 1472. die 12 Augusti dedit litteras pro contrahendo matrimonio inter Isabeliam d’Aubusson, & Guillelmum dominum Castri-viridis (Chasteau-vert) qui erant consanguinei in tertio gradu.Simul erat abbas B.Manx de Palatio, prope Burgum-novum, ( Bourg-nouvel) indiœcesi Lemovicensi. Anno 1475. transiitad Caturcensem cathedram. LIV. Johannes III. Johannes de Ausa, bonus episcopus vulgo nuncupatus, nobili genere ortus, insignia domus d*lncamps habuit, antequam aquilam pro stemmate, in parmula a Ludovico rege XII. acCepisset.Eminebat in hoc viro litterarum maxime sacrarum cognitio, quam hauserat in contubernio cardinal s de Fuxo s ejus enim studiorum socius fuerat. Variis in instrumentis, anno 1480. quo antiqua statuta pro reformatione j cleri innovavit, & sua auctorifate confirmavit, & sequentibus annis, ut episcopus Conseranensis inlcribitur. Anno 1494. die Dominica decima Januarii coronavit Pampelonæ Johannem de Lebreto, & Catharinam regem & reginam Navarræ, absente tunc urbis episcopo, præsentibus vero Johanne de Barreiria Baio- nensi, & Bertrando de Boria Aquensi, præ- sulibus. Basilicam B. Mariæ Virginis variis picturis exornavit, fornices construxit & peristylium, ad sacras procefliones & supplicationes in ecclesia faciendas. Anno 151$. instituit procuratorem, qui suo nomine cpiscopatui renuntiaret ; ejus autem litteras archetypas ea de re Tomus I. NSERANENSIS. 1140 . vidit noster D. Edmundus Martenne, apud S. Palladium, in musæo docti viri Oihenarti LV. C A R o L U S. Carolu de Acromonte Rogerii • Acromon- tensis domini, Leonoræque Benearncnsis filius, anno 1515. Johanni sussectus est. Anno 1518. memoratur in quibusdam chartis pro jure ar- chidiaconi conscriptis. Postea fuit Auurensis episcopus, & archiepiscopus Burdegalensis. LVI. Gabmel 1. Gabriel de Gramontcardinalis titulo sanctæ Cæciliæ, Caroli frater ac successor, pra erat anno 1520. ex instrumento publico confecto ab Arnaldo de Fontano notario, pro Johanne de Convenis Fuxi abbate. In alio quoque anni 1524. die 13. Martii memoratur. Jam erat epi- scopus Tarbensis die 1. Octobris anni 1526. ut infra demonstraturi fumus. Plures alios episco> patuspossedit, Tarbensem, Pictavensem, & ar- chiepiscopatum Tolosensem ; ubi multa de illo. LVII. MENALDUS. Menaldus de Martorio Beneamensis, priqs decanus Aurelianensis ecclesiæ, postea epr.co- pus Tarbensis, demumque Consoranensis creatur permutatione facta cum Gabride de Gramont, anno 1524. quo idem Gabrel de Acromonte tranflatus erat ad sedem Tarbensem, bulla Clementis VII. dataxrv. cal. Augusti. Acta publica Menaldi nomen præbent ab ultima die Novembris anni 1526. Exsecutionem fui testamenti conditi apud Lugdunum, anno 1527. ei demandavit Odetus de Fuxo dominus de Lautreco. Memoratur anno 15^28. in tabulis reformationis chori ab ejus vicario factæ. Anno 1529. Clemens VII. reseripto apostolico ipsi
! licentiam dedit tutoris offioium exercendi erga Odeti Lautreci comitis supra laudati liberos. Denique anno 1547. die 14. Januarii interfuit pactis matrimonii Caroli de Luxemburgo, vice* comitis de Martigues^um Claudia de Fuxo : obiitque anno 1548. De MenaUo Martorio, ita canit Nicolaus Borbonius : i Post totsusceptos exantlatosque labores Pramiasunt, prasul, certa reposta tibi. Te Jensit princeps, fenstt Rejpublica nostra Esse virum meritis & pietate gravem. Macte esto virtute tsta, regemque gregemque, £>uocl facis, assidua sedulitate juva. LVI1I. HECTOR. Hector Ossunus nobili genere oriundus erat in Aquitania ■, c qua familia claruit eodem se- culo sub regibus Henrico 11. Francssco 11. & Carolo IX. Petrus Ossunus præfectus equitum cataphractorum, vir spcctatæ virtutis ac fortitudinis militaris. Auspjcatus est episeopatum, anno 1548. ut liquido constat ex eiusdem epi— 1 taphio. In ipfo laudatur ob depulsos ex Con- soranensi pago hæretiCos omnes. Nosoconiium a De genere & parentibus Caroli aliter loquitur Petrus Fri- son, in G.lli » purpurat », ubi agit d.— Gabrielc de Gramant, caMinili ftatre Caroli. Jocet enim h rum rtattum pagentes fuiffe Rogerium d’Astr, & Claram de Gramont ; cu|us gentis ori- gincm trahic a regibus Navarrx. Ceccij , i4t ECCLESIA CO suburbanum construxit, censibus auxit, splen— i dideque dotavit ; quam fundationem confirmari curavit a Pio V. summo pontifice, anno 156S. Vita defunctus est 1574— die 21. Septembris, xtatis suæ anno 8o.epiicopatus 26.jaCctque in ejusdem nosocomii sacello, ubiappensum in tabula legitur epitaphium Gallicis versibus, certe.inconditum j quapropter ab illo referendo abstinemus, satisque nobis est proferre quæ Latine in sine legimus : Manet post funera virtus, cujus pretium honor & gloria. Obiit 2. calendas Octobris anno Dom. 1574. atatissua octogestmo.sui vero episcopatus 26. In alia tabula præmisiis quibuldam versibus Gallicis, melius dixeris, barbaris, subjiciuntur quatuor carmina Latina, quæ docent eum pauperum virginum pudori consuluisse, dotes ipsas ad honestum conjugium providendo &fuppe- ditando. LIX. FRANCISCUS. Franciscus Bonardus ordinis Minorum religiosos, ortu Pedemontanus, ex oppido Montis- regalis, verbi Dei prædicator egregius, apud Rodulphium lib. 2. Hist. Serapnic. ad episcopatum vocatur circiter annum 1581. & triennio < post consecratur. LX. HIERONYMUS. Hieronymus de Lingua Pedemontanus quoque e Monte-regali, nepos superioris ex sorore, ordinis S. Francisci de Observantia religiosos, succeisit anno 1595. Diem postremum clausit anno 1612. & in ecclesia S. Mariæ sepultus est in civitate Conseranensi. LXI. OCTAVIUS. Octavius de Bellegarde, abbas S. Germani Autisiiodorensis, Pultarii, Vallis-lucentis, & S. Michaelis Tornodorensis, munus sacræ i unctionis Parisiis suscepit mense Maio 1614. apud S.Genovefam in sacello claustri a Benja- mino de Brichanteau episcopo Laudunensi. Eo sedente Capucinis ædes conduntur. Inde ad archiepiscopatum Senonensem transiatus anno 1621. cujus metropolis iniit posseffionem 1623. de eo vide plura ibid. LXII. B R U N O. Bruno Ruade Cartusianus, e solitudine religiosa Vallis-viridis Parisiorum evœatus adsol- liCitudinem pastoralem instante rege Ludovico XIII. & consentiente, seu mavis jubente ordinis fui generali, sacratur antistes anno 1624. Dominica die 10. Martii, Lutetiæ ab Octavio deCessore. Interfuit coetui cleri Gallicani Fon- taneti in Pictonibus I628.jacetin Cartusia To- losana. LXIII. Petrus V. Petrus de Marea Bcarnensis, diœcesis Las- cariensis, ex præfide senatus Navarræ, & sanctioris confistorii confiliario nominatus præsul definence anno 1642. a Ludovico XIII. confirmatus autem 1647. litteris pontificiis Inno- SISERANENSIS. 1144 centii X. inauguratus fuit Narbonæ in cathedrali mense Octobri 1648. a Claudio |de Rebe I archiepiscopo & primate, affistentibus Clemen- te Bonzio Biterrensi, & Nicolao Pavillon Ale- ctensi, epiicopis. E Catalaunia reversos, suam ecclesiam & urbem adiit festiva pompa 1651. die 3. Aug. & paulopost traductus fuit ad ar- chiepiscopatum Tolosanum regia scheda anno 1652. die 27. Maii. Ex officio regi clientelam jurat 1654. die 27. Maii, Parisiis, & 11. Julii sequentis pallio decoratur a Dominico Seguie- rio episcopo Meldensi. Anno aurem insequen- te, a synoao provinciali Tolosana delegatus est ad coctum generalem cleri Parisiensem. Plura require de illo in archiepiscopis Parisiensibus, nam paulo ante mortem bullas pontisicias, quibus ad hanc ecclesiam vocabatur, accepit, cum prius a rege fuisset designatus Parisiorum ar- chiepiscopus. LXIV. BERNARDUS IV. BernardusdeMarmiesse, Jacobibaronis de Lussan, &c. sacri consistorii comitis, in senatu Tolosano regii patroni, & postea præsidis infulati frater, doctor Sorbonicus, ecdesiæque Tolosanæ canonicus, ex actore generali cleri Gallicani, a rege Christianiflimo Ludov. XIV. nominatur episcopus ecclesiæ Conseranensis vacantis per assumtionem Petri de Marea ad To- lofanam metropolim, regio diplomate anni 1653. die 28. Maii. Regis electionem confirmavit Innocentius papa X. bulla data desinente anno I654.& consecratus estapud Pontisaram die 12. Novembris anni 1655-ab archiepiscopo Rotho- magensi, assistentibus episcopo Baionensi, & Montis-pessulani. Ter antequam episcopus foret, comitiis generalibus cleri Gallicani interfuit ; annis videlicet 1645. 1650. & 1655. quo anno electus est in actorem & promotorem causarum ecclesiasticarum ; quo nomine subscripsit ) luculentiffimo testimonio Petri de Marea Tolosani archiepiscopi, de Gallia Christiana nuper edita, & clero Gallicano oblata, quod præmitti- tur tom. 1. Gratos sese exhibent huic episcopo Sammarthani fratres obaccepta ipsius beneficio plurimorum Conseranensium episcoporum nomina, ex ecclesiæ scriniis eruta. Obiit die 22. Januarii anno 1680. post exactos in hac cathedra circiter 27. annos. Jacet in cœmeteriopau- perum nosocomii ante crucem ubi legitur : Hic jacet Bernardus de Marmiesse Conseranorum episcopus, guj per viginti fex annos optimi pastoris partes implevtt. Pauperes.quos dilexerat, heredes instituit. & amicos a quibus in aterna tabernacula reciperetur.sociossepulturæ esse voluit. Obiit die 22. mensts Januarii anno domini 1680. R. J. P. A. L X V. G A B R I E L II. Gabriel de S. Esteve, al. de S. Estevain, ex nobili prosapia in regnoNavarræ notissima, frater domini de S. Elleve, subpræfecti equitum stipatorum lateris regis, necnon gubernatoris « 0 ECCLESIA COI Broagn.in Santonibus, prius abbas Plani-pedis, apud Biturigas, postea Combæ-Longæ, regia sChedula episcopus Conseranensis designatur mense Februario anni 1680. ungitur in pon- tisicem mense Augusto. Dies ejus vitæ ultimus fuit 24. Decembris anni 1707. Jacet in ecclesia cathedraii B. Mariæ ante majus altare cum hoc brevi & modesto elogio : D. 0. M. Hicjacet illustrissimus ac reverendissimus D. D. Cabriel de Saint-Estevain, episcopus Conseranen— • fis. Obiit anno Domini M. Dcc. VII. die 24. De-J cembris R.s. P. A. • LXVI. JAcoBUS. Isaac-Jacobus de Verthamont, ex antiqua SERANENSIS. ti44 ijente, omnibus, togæ maxime, honoribus il- nstri, adseriptus congregationi presoyterorum Oratorii D. Jesii, ab adolescentia in ejus sinu didicit amare & colere litteras potissilnum sa- cras, sive Larinas, sive GræcaS. Vocatus ab episcopo Apamiensi cognato siio ad officium vicarii generalis exsequendum, tam prudenter hoc munere functus est, ut rex ChristianisiimuS illum designandum duxerit ad episcopatum Conseranensem 14. Januarii anni 1708. Consecratur die 24. Junii sequentis ab episcopo Ap- pamiensi, assistentibus & collaborantibus episcopis Lactorensi, & Adurensi. Anno 1711. mss- lus a provincia Ausciensi, adfuit cleri Gallicani comitiis generalibus. Præesse pergit & prodesse optimus pastor, musarum cultor & patronus. DE ABBATIIS DIŒCESIS CONSERANENSIS. NUllorum hac in diœcesi veterum monasteriorum sijpersunt vestigia ; nec mirum videri debet post tot clades, quibus afflictus est pagusConsoranensis, maxime ab hærericis.Una < tantum exstat abbatia Combæ-longæ, de qua uunc agendum. ABBATIA B. MARIÆ & S. LAURENTII de Comba-longa. Comba-longa ordinis Præmonstr. filia Casæ- Dei, duabus ab urbe S. Licerii procul est leucis. Fundata vero creditur anno 1131. ab Arnaldo cTAutriche Palias sexaginta quondam castellorum domino, ex instrumento prorsus adulterino, quod proinde referre piguit. Hoc quidem monasterium fatis olim erat celebre, sed ab hæ- reticis tam male habitum fuit, ut jam vix duo- bus tribusve religiosis virissiifficiat.Sequitur abbatum elenchus ex variis concinnatus documentis. Abbatum SERIES. I. Arnaldus I. appellatus abbas casaliæ S. LaurentiiCombæ-longæ, accepitaPontioepisc. Carcassensi anno 1165. facultatem eligendi in silva Bolbonensi locum ad construendam ecclesiam & quasdam ædes. Actum mense Junio ex tab. regio castri Fuxensis, quapropter procul dubio composuit anno sequenti cumDominico ab- , bate Bolbonensi. Biennio post adfuisse legitur compositioni inter monachos de Capella & Grandis-silvæ. Cum autem ipsum inter & Guillelmum abbatem de Vajal disiidium foret, anno 1188. diremtum elb Idem est profecto qui prima siji nominis littera notatus A. accepit a Bernardo de Durbano liberum ingressum & egres- sum per terras ipsius, usum in pascuis, nemoribus, aquis, &c. Arnaldus abbas Combæ-longæ, consignatur die 26. Januarii in libro obituum Artonæ & Marchiæ Rodulsi ; sed cum plu res fuerint abbates, qui nomen Arnaldi habuerint, ad quem illorum id referendum sit, ne- scimus. 11. P. G. prassenscommemoratur, anno 1111. hominio Rogerii comitis Convenarum præstito comiti Montis-fortis, mense Aprili, de feudo quod recepit ab eo de tota terra siia, apud Vau- rum in oblidione ; ex reg. curiæ Franc. Carcas- sijn. n. 2. III. Navarrus d’Acqs, Raimundi viceco- mitis Aquensis, & Stepnanæ comitissæ Bigor- rensis sihus, ex canonico Aquensi factus alumnus Præmonstratensis > tandem evasit abbas Combæ-longæ, anno 1212. Exstitit postmodum episcopus Conseranensis, fundavitque in diœ- cesi Aquensi Dei-viUeIsse monasterium IV. P. testis an. 1216. legitur in sententia A. Tarbiensis, & G ; Convenensis episcoporum, pro C. Corsseranensi præsule, adversiis comitia Convenarum necnon domini de Monte-acuto * vexationes. Porro hunc autumamus fuisse Pe- trum-Guillelmiqui circa hæc tempora transi- git cum abbate Bolbonæ, forte Raimundo, cui alibi legitur dedisse vineam. V. Geraldus I. abbas de Comalonche, Raimundo de Benac episcopo Lascurrensi : & Odone de Roser, priore Madirani ; ex tab. prioratus Ma- diran. apud. PP. societatis Jesii Tolos. asservato. VI. J. 1229. calendis Julii in conventu celebri episcoporum & abbatum apud S. Johan- nem de Verges interfuit reconciliationi Rogerii Bernardi comitis Fuxensis cum rege Fran- ciæ & cum sede apostolica, pro facto hæresis : de quo vetus documentum in regio Carcasson. tabul. In historia Benearnensi Petri de Marea, lib. vnI. c. 21. legitur Johannes. VII. Michael anno 1238. mense Maio testis recensetur in transactione inter Guillelmum- Arnaldum abbatem Mansi-Azilis, & episcopum Conseranensem ; ex archivo regio castri Palen- sis. Idem Michacl reperitur an. 1245. in charta Bolbonæ. VIII. Isiirnus anno 1254.mense Januario, in crastino B. Vincendi pariagium fecit cum Rogerio Fuxensi comite, de terra deCampan- ha, ex archivo regio castri Fuxensis. Eodem anno 3. Decemb accepit ad seudum quarum Cccc iij n4J ECCLESIA C partem redituum, jurium & possessionum Ba- stidæ, seu villæ Montesquivi, ab eodem Rogerio comite & ab Arnaldo Garsiæ abbate Manli-A zilis, sedente Nicolao Conseranensi episcopo. Præerat adhuc I farnus anno 1256. ex charta Mansi-Azilis. IX. Arnaldus LI.innotescit ex bulla Alexandri papæ IV. data pontificatus ejus anno quar- to, qua possesiiones & jura monasterii confirmantur. X. Bernardus ultima die Martii anni 1272. pariagium fecit cum rege Franciæ, de territorio & justitia Avantesii, quod vide inter instrumenta. Transegit an. 1280. cum Augerio de Monte-Falconis episcopo Conseranenn. XI. Petrus I. ex necrologio Marchiæ Ro- dulfi obiit x. cal. Septemb. circa an. 1282. XII. Carbonellus an. 1297. in charta Bol- bonx. Anno seq. in ejusdem monasterii instrumento legitur Michael abbas Combæ-longæ ; Forsan idem est abbas qui vocabatur Micnael Carbonellus. Certe Carbonellus abbas & Gasto comes Fuxi & vicecomes Castri-boni, &c.anno 1302.111. nonas Novemb. ratum habuere pariagium terræ de Campanha, quod Isarnus abbas inierat olim cum Rogerio comite Fuxi ; ex ar— < chivo regio castri Fuxensis, apud Biblioth. Col- bert. XIII. Petrus II. de Pinu composuit anno 1339. cum consulibus Appamiensibus, de pas- cuis & nemoribus Bolbonæ. XIV. Jacobus 1.22. Augusti 1391. Vide Ber- trandum de Ornesano episcopum Appamien- sem, ex tab. Bolbon. XV. Michael II. de Durbanoanno 1392. privilegii olim concesii A. abbati Combæ-longæ a Bernardo de Durban, confirmationem obtinuit a Johanne de Infula. XVI. Raimundus in quodam instrumento ■ Mansi-Azilis, absque ulla temporis nota. XVII. Petrus III. Guiraud in necrologio Artonæ consignatur 23. Augusti. XVIII. Jacobus II— de Viridario necrologio Casæ-Dei inscribitur XI. cal. Octobris. XIX.Arnaldus III. d’AriaS abbas B. Mariæ de Comba-longa, in charta Gasparis de Ville- mur, domini de Palheys, de Monte-Bruno, & de S.Paulo in comitatu Fuxi, Facta apud locum de Faudoanis, in castro Johannis domini de Fau- doanis & de Monte-acuto, ubi tunc aderat præ- N S E R A N E N S I S. 1145 fatus abbas die XI. Junii I478.JLudovico Francorum rege, ldem reperitur an. 1494. cognominatus Doria. XX. Geraldus II. de la Font, in quadam in- quisitione facta tempore Rogerii de Cominges, memoratur abbas post Arnaldum Doria. XXI. Arnaldus IV. de Darrerio electus anno 1513. ex tab. Casæ-Dei diœc. Ausc. XXI I. Johannes I. de Mauleon abbas simul Boni-sontis, an. 1516. ex charta Boni-fontis. XXIII.Firminetusde Capite-villæ licentia- tus in decretis abbas commendatarius & præpo- situs Rivensis, I52I. & 1525. XXI V.Guillelmus Domine post Firminetum memoratur in inquisitione quadam ab eo qui sequitur facta. XXV. Rogerius de Cominges anno 1548. inquisitionem fecit pro recuperandis salinis de Camargues. XXVI. Franciscus I. Sanctigerii de S. Gery, an. 1576. in charta Portaglonii, & 158 ;. XXVII.Petrus IV.deBuisson 1605. abbas commendatariiiS. XXVIII. Johannes-Antonius II. de Mauleon, vacante abbatia per obitum Petri, bullaS obtinuit datas Romæ VI. cal. Septemb. pontificatus Pauli papæ V.anno septimo. Iniit posseffio- nemanno 1612. cujus deinde sæpius recurrit mentio in chartis annorum 1614. & 1616. XXIX. Johannes-Franciscus III. de Mauleon de Durban, sedebat jam anno saltem 1637. Anno 1647. die 10. Martii testamentum condidit. XXX. Franciscus II.de la Bourgeade, Le- moyicensis a concionibus reginæ matris Ludovici XIV. vir pietate & doctrina spectabilis bullas accepit pridie idus Januarii anni 1659. pos- scffionem adeptus 21. Decemb. an. 1661. XXXI. Antonius Esprit oriundus de Limous, jam an. 1672. præerat, qui an. 1680. trarssegit cum religiosis. XXXII. Gabriel de S. Estevain * episcopus Conseranensis & abbas Combæ-longæ, obiit septuagenarius anno 1707. 1 XXXI11. Alexander de Pontac, silius N. de Pontac infulati præsidis in curia parlamen- ti Burdegal. doctor in theologia, & sereniflimæ delphinæ ab eleemosynis, hactenus præest ab anno 1708. quo designatuS est a rege, infesto Paschæ.