Gallia Christiana 1715 01/Lactorensis
io7r ECCLESIA LACTORENSIS. 107* EPISCOPATUS LACTORENSIS. CIVITAS Lactoratium in notitiis veteribus Galliæ, ad Novempopulaniam pertinet, cujus, uti diximus, metropolis antiquitus suit Elusa. Urbis istius frequens occurrit mentio apud veteres scriptores, videlicet in itinerario Antonini, in tabula Theodosiana, seuPeutingeriana, in Galliarum notitiis, ubi Lactura, Lactora, Lactorates legitur. Ejusdem antiquitatem demonstrant plurimæ inscriptiones in lapidibus incisæ ; in quibus cum Frequenter legarur Tauropolium, quod facrisicii genus erat, autumavit Bellaforestus nomen esse hujus civitatis. Unam ex his in- scriptionibus, quas refert Oihenartus in sua Vasconiæ notitia, subjiciemus ; uti legitur in ausa domus publicæ civium, Romanis characteribuS insculpta lapidi ; PRO SALUTE ET INCOLUMITATE DOMUS D I V I N Æ R. P. LACTORA T. TAURO POL. FECIT. Hoc est pro salute & incolumitate domus imperatoris vel imperatorum qui divi appellabantur, Respublica Lactoratium tauropolium fecit, seu obtulit hoe sacrificii genus. In alio lapide in quo perleverat similis inscriptio de tauropolio facto, videtur insculpta figura disci libatorii. Ex hac inscriptione liquet civitati Lactoratum olim nomen Reipublicæ datum, quod ejus dignitatis & potenuæ est argumentum. Tauropolium seu Taurobolium sacrificium erat in quo tau. rus immolabatur Cybeli Deorum matri, ad sacerdotum ipsius consecrationem ; qui nimirum tauri sanguinem subjecti accipiebant, eoque perfundebantur ; sicque tincti cum suis vestimentis consecrabantur. Id liquet ex hujufinodi inscriptione quæ legitur in sapide ; juxta quam dis- cu$ libatoriusvisitur insculptus. S. M. D. GIUL. SECUNDUS TAUROPO- L1UM ACCEPIT &c. Hoc est Cybeli matri Deorum Giulus Secundus tauropolium accepit, videlicet sanguinem tauri matri Deorum immolati, sicque sacerdos est consecratus. Lactora nunc vulgo (Leytoure) ad Egertium fluvium (le Gers) qui apud Aginnum in Garumnam influit, caput est Leomaniæ ( Lomaigne) unde Leomanienses vicecomitesiidem dictisunt Lactorenses. Bellaforestus Convena, proindeque Lactoræ vicinus asserit urbem esse in rupe po- sitam undique, nisi ex parte Toiosæmaccesia. Triplex murus urbem cingit, munit præterea arx inexpugnabilis, ut in tota Vasconia nulla sit validior aut tutior. In comitatu Armaniacen- si, plerique Lactoram ponunt cum Auscis & Elusa, inquit Hadrianus Valesius in notitia Galliarum. Et quidem sedes est senescalliæ comitatus Armaniaci, si nostris fides adhibeatur Sammar- thanis ; suoestque senatui Tolosano. Quod spectat ad statum ecclesiasticum, pendet ab Auscia metropoli. Quo vero tempore fides Christiana primum urbi huic illuxerit, nobis incognitum. Par est credere, ab iisdem sidem accepisse Lactorenses, qhi evan geli um apud Elusa teS, & AuscioS disseminarunt. Urbis hujus episcopus ejusdem cum rege dominus est. Ecclesia major sanctis martyribus Ger- vasio & Protasio patronis gloriatur : præter duodecim canonicos, quibus constat capitulum, quatuor sunt archidiaconi : diœcesis in 72. ecclesias parochiales dividitur. Qui in numeris solent ludere, dicunt in ecclesia episcopum Christi personam exhibere. Duodecim canonici vices duodecim apostolorum repræsentant, quatuor archidiaconi quasi quatuor evangelistæ habentur & se- ptuagmu duo rectores parochiarum in tota diœcesi aisperli, septuaginta duorum discipulorutn Christi locum tenent. Sunt præter duodecim canonicos in ecclesia cathedrali, quatuordecim præbendarii. In urbe vero sunt domus religiosæPrædicatorum, Minorum, Carmelitarum, Ca- pucinorum, & Patrum doctrinæ Christianæ ; qui collegium moderantur ; Monialium Carmelitarum, & Urbanistarum, seu S. Claræ. In registro epistolarum Johannis XXII. pro anno 8.n. I947.Hr mentio monasterii monialium S. Claræ extra muros Lectorenses siti, cujus abbatissæ & monialibus Johannes XXII. permisit sepelire corpora sidelium in sua ecclesia, deditque immunitatem a decimis. Dat. Aven. cal. Sept. anno. VI11. Aliam abbatiam in hac diœcesi nullam novimus. Olim celebre habuit S. Genii mo> nasterium, de quo vide inter instrumenta Cadurcensis ecclesiæ chartam xv 11.Porro episcoporum < 3ui Lactorensem rexerunt ecclesiam, indicem dedit Arnaldus Oihenartus, quem auxerunt no. :ri Sammarthani. Longe plura adjecimus ex variis tum hujus ecclesiæ, tum aliarum, præsertim in Novempopulania, monumentis. Tomus l Y yy 1073 ECCLESIA LACTORENSIS. *Q74 EPISCOPI lactorenses. T U J I. H E U T E R IU S. HEuterium præsuisse Lactorensibus, pasto- raleque pedum gessilTe tempore S.Hygi- ni seu Genii, communis est opinio. Verum quis sitisteGeniuS aut Hyginus, utrumve S. Hyginus papa qui sedit medio secundo seculo » non explicatur. II. VIGILIUS. Jam acta conciliorum in Gallia celebratorum prælucerenobis incipiunt, ne abberremus, in prosequendis episcoporum nostrorum gestis. ] Certe Vigilium minime nosiceremuS, nisi ad- • fuisset concilio Agathensi, anno 506. cui sub- scriptus legitur episupus de civitate Lactorenji. Adfuerunt simui Clarus metropolis Elusæ antistes, & plcrique comprovincialium prassusum. III. A L E T I U S. Synodo.quintæ Aunelianensi, quam legimus • anno 549. coactam, Aletium intermisse probant acta & subscriptiones. Sed de quamplurimi$ pontisicibusquu post Aletium præfuerunt, altum est per quinque tere secula silentium. Perierunt1 enim eorum gesta & ipsia nomina in tot barbarorum, Saracenorum videlicet acNormannorum, procellis. Episcopatum Lactorensem conversum fuisse ih monasterium, quod erat de jure sancti Severi in cap. Vasconiæ,’infra ostendemus ; sed quo tempore id factum fit nos latet. IV. BsRNAKDUSI. Hunc cpiseqpum Lacturenses habuisse de- finenre seculo X. circa annum 990. quo tempore dux Vasconiæ erat Willelmus, docet nos qtn de historia tam ecdesiastica quam civili, & prophana Vasconum, erudite scripsit Oihenar- ms. V. A R N A L DUS L AnuJdus episcopus Lactorensisjam tumpri- nmm prodit e tenebris, ope Moimacensis tabularii, ia quo legitur testis donationis factæ mo- nastcriis Cluniacensi& Moisiiaceasua Seguino dicto Deillo-Volveno anno 1052. indictione v. * regnante Francorum rege Henrico. Eodem anno ecclesiam S. Dionylii in pago Agennico suam consecravit. VI. JoHANNESl. • Sedisse anno 1060. dicitur, nullo certo testimonio allato, nisi quod putatur adfuisse concilio Jaccæ in Hisuanja eo tempore celebrato, sub Austindo Auseicnsi metropolitano, quemadmodum diximus agendo de hoc archipræ. sole. * VII. RAr MUNDUS I. Raimundus cognomento Ebbo, expræposito ecdesiæ Tolosanæ creatus est episcopus, servata præpositura. • Testis suit donationis factæ Curtensi S. Petri monasterio, abbatique Rai- mundo, a Raimundo-Arnaldi, ejusque uxore, anno 1061. vnj. idus Decembris.Anno 1063. * convenit ad dedicationem ecclesiæ Moilsiacen-, sis cum Austindo suo metropolitano, & multis_ aliis ejusdem provinciæ præsulibus, ut docet vetus inscriptio, quam retulimus in Fulcone Simonis episcopo Cadurcensi, ubi legitur : Auxius Ostendum, Lactor a dedit Raimundum. Anno circiter 1066. præsens legitur, cum Ai— : mericus comes Ausiciensis tradidit Cluniacen- sibus monasterium S.Orientii intra suam urbem positum. Anno 1068. mutatus est Lactorensis ecclesiæ status, uti nos docet concilium Tolosanum, abHugone Candido Alexandri papæ II.legato celebratum hoc anno > in quo hæc de Lacto* rensi leguntur ecclesia : Contigit vero inter eatera de Lectarenst eetlesta, qua erat Jam pene destructa legitime definiendo judicare. Erat enim in loto itio monasterium de episcopatu omnino tonstructum : ita videlicet ut non sufficeret suium ipfiut plebis insuentia bona supra nominata eulefia, episcopatus sulicetf monasterio illi tribuere : verum etiam altaria, lapides, eatera additamenta ibi velocius tranfe mutare. Placuit autem Spiritui sancto illud monasterium jam eo usque quafi authenticum quod Gregorius Lascarenjis epijcopus juris sancti Severi ejse injuste dicebat, ad prtstinum revocare gradum ; quatenus velutt episuopatus stulte agendo jam dudum conversus est in monasterium jta converfim sapienter corrigendo monasterium converteretur in episcopatum. sudicatum est igitur a fratribus omnibus illius Jancti conventus do- ) minum episcopum nomine Raymundum accipere, & locum propria sua sudis in monasterio ea ratione ponere, & monachos ibi morantes religiosu & fecundum regulam sancti Renedicti.vivere, & dominus abbas constringeret, & fipro melioratione vita ad alia vellent ire, nulli denegaret : evacuato autem de monachis templo clericos religiosus ac regulariter vivere volentes, probos, pudicos, fecundum Deum ibi poneret ’. quoniam nullus ulterius monachus, quemadmodum a fanctis patribus illis statutum est, ibi ordinaretur : & ita monasterium non f amplius effiet monachorum proprie locus. fed effiet episuopi vera sudes & victus. Hoc autem privilegium dominus Hugo cardinalis vir excellentissimus, cum arehiepiscopo Guillelmo Auxiensi, Aymone Bituricensi, & cum episcopis Duranno Tolosanot Geraldo Caturcensi, Godemaro Xantonensi, Grego- rio Lafcurrensi, Petro Adurensi, Guillelmo conve- nensi, ipsu Raimundo Lectorensi, Bernardo Cosu- ranensi, Bernardo Aquensi s item abbatibus Hugo- ne Cluniacensi, Ademaro de sancto Martiale, db Lpge litteras Ifami Tolosani episcopi datas anno 1077. pro Cluniaco, quibus Raimundus subCcribens fe stmul episcopum Lactorensem, & przpostcum S. Scephani dicit loyy ECCLESIA Beraldo de sancto Ægidio, Raimundo Condomensi, Odone de sancto Johanne AngeriacotBernardo Mas filtenst, Confiant io de Clapraco, Raimundo de sancto Papulo, Frotardo desancto Pontio : tum omnibus religiofis viris clericis vel lascis.qui insancta sjmodo interfuerunt.laudavit, confirmavit, atque sub anathematis vinculo. omnes qui contradicere ulterius vellent in perpetuum fine remedio aliquo juris damnavit. Anno 1074. Raimundus episcopus Lactorensis, acWillelmus Ausciensis arcbiepiscopus donant Cluniaco, in manu domni Hugonis abbatis locum de S. Genio, cum siiis appendicibus ; ubi. olim coenobium monachorum fuerat. Anno * 1076.memoratur in oharta Rogerii comitis pro Cluniaco. Subscripsit donationi ecclesiæ B. Mariæ Deauratæ, ractæ in gratiam S.HugoniS ab Isarno episcopo Tolosano, anno 1077. Exstant ejusdem & Willelmi Ausciensis ar> chiepiscopi litteræ, de quibus egimus in Hunal- do abbate Moiisiacenu. Commemoratur in charta Uzerchiæ anno Christi 1091. regnante Philippo rege, Urbano papa, Guillelmo comite Pictaviensi b & in instrumentis illustris domus de FaudoaS, eodem anno, & cum iisdcm notis chronicis. Anno 1095. legitur præsens dedicationi ecclesiæ S ; Timothei & S. Crucis Bredo— ( nensiS apud Arvernos, in historia hujus monasterioli er chartis archetypis a D. Claudio Esti- ennot concinnata. Anno 1097. non. Maii, indict. ivA litteras ab Urbano II. accepit, quibus monetur, ut eccle- sias suæ diœcesis ad Moidiacense monasterium pertinentes quæ a laicis detinebantur, dicto monasterio restituendas curet. Hic annus procul- dubio ultimus fuit episcopatus, & fortasse vitæ Raimundi, cum eodem anno ejus successorem invenerimus. VIII. PETRUS I. Hic episcopus tabulis abbatiæ S. Maurini debetur, ubi videlicet legitur cum episcopi Lacto- ratensis titulo interfuisse consecrationi hujus monasterii pagi Aginnensu, factæ a Simone Aginnensi episcopo m. nonas Januarii anno Domini M.xcvn. Anno 1103. assensumpræ buit donationi ecclesiæ S. Michaclis factæ Moiffiaco, annuente Viviano vicecomite. IX. GARSIAS Garsias episcopus Lactoratensis cum Bertran- do Convenarum pio antistite, memoratur in vetustisiimo instrumento ecclesiæ Tolosanæ » ! tempore A rnaldi— Raimundi præpositi ecclesiæ S. Stephani. Annus non annotatur ; Arnaldus vero Raimundi præposituram capituli Tolosani seu S. Stephani geflit ab anno 109$. ad 1118. proindeque Garsias sedit inter annum 1103. quo adhuc præfuit Petrus, & annum 1118. X. V1 L I. E L m U S I. Willelmus d*Andozileex genere baronum de Monte-alto, sedit, inquiunt, anno 1120. Sane vide ha. litteris n. 25. inter inftr. C2dorc. pag. <a. coi. t. Tomus I. ■ ACTORENSIS. to7/ L anno 1112.cum Emello episcopo Tolosano con- sensit donationi alodi de Grassunas, & duarum ecdesiarum, quam Arnaldo abbati Sar- latensi fecit Rainaldus-Raimundus de Borret. Ejusdem Willelmi confilio fundatum est monasterium Portaglouii ; & anno sequenti trans- sattiS est ad Ausciensem metropolim : quam jam obtinebat anno 1126. ut ostendimus. XI. V1 ▼ 1A NU S. Non alium quam Vivianum Villelmo episcopo sussectum esse non temere autumamus ; proindeque ejusepiscopatum inchoatum fuisse saltem anno 1126. Sammarthani fratres, duce < Oihenarto, dicunt eum sedisse cirraann. r 130. & 1148. Ejus meminimus in Willelmo abbite Moiisiacensi ad annum circiter 1135. Pervenit autem saltem usque ad annum 1162. quo testia legitur in charta Gimundi. Adhuc memoratur in charta Bcllæ-perticæ anno 1183. sed forte abdicaverat, servato sibi episcopi titulo : nam hoc anno alius Lactorensem ecclesiam regebat. XII. BsRTRANDUS I. BertrandtiS de Monte-alto, ex tabulis prioratus Madæani, qui nunc est patrum societatis Jesu Tolosanorum, erat episcopus Lactorensis, tempore Odonis Leomaniæ vice- comitis, & Geraidi deBartha Ausciensis episcopi, qui cœpir sedere anno 1170. In iisdem tabulis commemorari dicunt quemdam Embe- siam seu Embesianum episcopum Leomaniæ > circa ejusdem Geraldi de Bartha archiepisco- pi Ausciensis tempora. XIII. GARSIAS SANCIUS. Garsias SanciuS episcopus Lactorensis, testis est donationis factæ Alquerio abbati Bellæeper- ticæ abOtone vicecomite Leomaniæ & a Vivia* 1 no silioejuS 1178. Eodem anno in chartis Gi- mundi notatur, & in aliis annorum 1182. 85. 91. & 94. XIV. BERNARDUS II. Bernardus in Silvæ-maj. chartis adest Ber- nardo Ausciensi archiepiscopo ecclesiam sancti Johannisde Losa, Gavarreti prioratui Silvæ- maj. subdito, concedenti 13. Novembr. anno M. cxcvn. Præterea Alienordl Angliæ reginæ, Aquitaniæ ducissæ, privilegia ab HenriCo marito & Ricardo filio Silvæ-majori indulta confirmanti, cum Helia Burdegalensi archiepiscopo, Henrico Santonensi & aliis fausta omn*a adprecatur cal. Julii anno m. cxcIX. ex iisdem tabulis. Subscripsit quoque privilegio ejusdem Alienordis reginæ, pro Caduniensi monasterio, una cum Mauricio Pictavcnsi, & Henrico Santonensi xv. die Julii aput Pictavis. In annalibus Tolosanis dom. de la Faille, fit mentio Raimundi episcopi Lactorensis ad annum 1204. in appenaicequo instrumenta continentur. Sed de hoc episcopo non satis nobis 1 constat i potest tamen ipsi dari locus post Ber— nardum. Y yy ij , o77 ECCLESIA 11 XV. ARNALDUSIi. A Arnaldus electus Lactorensis appellatur in charta recognitionis feudiRaimundi deCastris factæ Simoni comiti Licestriæ/Lomino Montis- sortis Biterris scripta vm. Augusti anni 1215. sola priori nominis siii littera designatus. Testis fuit anno 1216. donationis quam abbatiæ de Bella-pertica fecerunt Vivianus, apud Oihe- nartum Vibianus, Leomaniæ vicecomes, & Odo ejus filius, quem idem seriptor appellat Athonem — Arnaldum. Adhuc designatur per primam litteram A. in charta compositionis amicabilis inter Arnaldum episcopum Agin— g nensem & Simonem Montis-fbrtis comitem, ducem Narbonae & Tolosæ comitem, super justitia, sisco & moneta civitatis Aginnensis, factæ anno 1217. XIV. cal. Maii, de qua vide in Arnaldo Aginnensi antistite. In registro 2uodam cameræ computorum anni 1217. .actorensis episcopus recensetur cum W.ar- chiepiscopo Burdegalensi, G.archiep.AusCensi, A. episcopo Aginnensi, A. episc. Tarbensi, G. episcopoConvenarum, & C.episc.Conseranensi, P. abbate Clariacensi, B. archidiacono Basa- tensi. Sammarthani ejus episcopatum producunt usique ad annum 1221. XVI. HU o o I. Præsulis hujus nomen invenimuS in veteri charta monasterii Gimundi, data anno 1229. in qua commemoratur episcopus Lactorensis. XVII. GAILLARDUS. Gaillardum de Lambefco nobis siippeditat charta tabularii Silvæ — majoris, in qua legimus Petrum de Lambesi : militem, (loci de Bra- na ad Dordoniæ ripam diœcesis Vasatensis dominum) suscepissem se onus curandi, ut Gail— ] lardus episcopus Lactorensis, & Bertrandus de Lambesc fratres sui, impignorationem quorumdam prædiorum ab insirmario Silvæ-ma- joris, nomine Bertrando de Monstinhac factam, datis codicillis confirmarent. Datum in Silvæ-majoris capitulo xv. introitus Februarii, ». anno m. cc. XL. XVIII. GfiRALDUS I. Signatur hic episcopus in archivis Moiffiacen- r sibus anno 12*6. quo cum disceptarent episco- pus & abbas Moifliacensis nomine Guillelmus,’ pro limitibus quarumdam ecclesiarum, compromissum fecerunt, elegeruntque Raimundum de Cavo-monterectorem Alti-villaris, ut contro- versiam hanc dirimeret ; quod fecit eodem anno, postridie festi S. Laurentii. XIX. G U1L L ELMU S II. Guillelmi episcopatum Oihenartus & Sammarthani fratres notant ad annum 1244. sed longe citius, cum Geraldo succeflbr sit datus. Anno 1257. transigit cumV.de Bessens abbate Moisiiacensi. k CT O R ENS I S. 1078 XX. G E RA L DU S II. C Geraldus de Monte— Lugduno Ogerii II. de ® Monte-Lugduno comitis Pardiaci tertius natu filius, & frater Arnaldi Guillelmi primi de Monte-Lugduno confidis, id est comitis Pardiaci, nec non Bemardi de Monte-Lauduno militis domini de Montastrac, jam præerac anno 1268. die Mercurii post octavam sancti Martini, quo pactis matrimonii Constantiae siliæ Gastonis vicecomitis Benearnii cum Hen-, rico Angliæ principe filio Richardi Roma— I norum regis interfuit. Anno 1270. instituitur * curator teilamenti Amatæ vicecomitissæ Beor— x nensis, ex authentico in tabulario Palensi asservato. Transictionem fecit anno 1273. cum Eduardo Anglorum rege, certis conditionibus, pro dominio temporali & jurisdictione civitatis Lactorensis, cujus autographum eruerunt nostri Sammarthani ex registro Burdegalensi, cujuS apographum inter instrumenta repositum in— ( venies. Eodem anno testis est cum Gaillardo ( abbate Figiacensi promissi facti a Gastone Be- nearnensi vicc-comite, de non recedendo a curia regis Angliæ, Jiwr voluntate & licentia fpe- ctalt, die lunæ post festum S.Michaelis anni , 1273. ex tom. 2. collect. Rimerii Angli pag. 13. Legitur in chartis Gimundi anno 1277. Anno 1279. interfuit concilio provinciæ Auscensis, 1 ubi præ ceteris de tuitione jurium ecclesiæ Vasatensis, contra Vasconiæ senefcallum actum est, ut intelligimus ex epistola synodali scripta ad regem Angliæ Eduardum, qui erat quoque dux Aquitaniæ j nam inter præsijles qui eam scripserunt legitur G. Lactorensts. Adhuc pedum tenebat anno 1287. quo ecclesias S. Nicolai, & S. Cophani contulit Hugoni de la Vaicheire, præsentato a Bertrando abbate Moifliacensi, : sabbato post paseha. Collatio vero episcopi fa- cta est seria m. post octavam Pentecostes. At ’aberrant qui ejus episcopatum protrahunt us- que ad annum 1309. ut ex infra dicendis patebit. Imo nisi obstarent Mosiiacenses tabulæ, contrahendus esset Geraldi epiPcopatus ad annum 1284. quo Petrus Geraldi Puccestor legitur adfuisse ceffioni comitatus Bigoritani sa- ctæ a Constantia comitissa, dequa loquimur in Geraldo Adurensi episcopo. Si illustrisiimus scriptor Bencarnensisnistoriæ Petrus de Marea protulisset hujus celsionis instrumentum, in quo dicit Petrum episcopum commemorari, exploraremus, utrum epilcopus cujus ibi men- . tio sit, per integrum nomen, aut per pri- :mam nominis litteram designaretur, uti usu receptum erat ; quo in casij facile fuit ponere unum characterem pro alio : præterea investigandum foret utrum hoc instrumentum archetypum sit. Donec vero hæc fieri poflint, standum testimonio chartæ Moiffiacenhs, quæ Geraldum adhuc præfuisseanno 1287. demonstrat. Recensetur in necrologio hoc modo : m. calendas Aprilis obitus bonærecolendæque memoria reverendi tn Christo patris & domini nofiri Gerardi de Monte-Lugduno, qut ædifecare fecit testu- dinem majorem ecclefeæ Lactorensts, construique 1079 ECCLESIA L chorum ac domos sancta Mera & S. Clari de Pes— j jolenstis, aulamque majorem domus Lectora, & demum reliquit ecolesta maximum acervum auri & argenti. XXI. PETRUS II. Petrus de Ferreriisanno saltem IjoI.episco- pus erat LactoratensiS ; hoc enim anno, Septimo calendas Januarii, cum esset Neapoli, creavit vicarium suum generalem Guillelmum Mesi : hi- ni, & memoratur in sententia arbitraria inter ipsum & Guillelmum deDuroforri Moifliacen- sem abbatem, qua media pars decimarum & ] proventuum capellæ de Moteto, episcopo adjudicatur. Ex litteris quibus vices suas mandat Guillelmo intelligimus ipsum fuisse Siciliæ cancellarium. Sollicitus fuit utæs alienum quod bo næ memoriæ dominusGerardus sijus antecessor contraxerat nomine ecclesiæ Lactorensis, dissolveretur ; atque de hac re suum vicarium generalem monuit. Eodem anno 1301. cum esset controversia inter ipsum & Guillelmum abbatem Moiiliacensem, ratione decimarum & primitiarum ecclesiæ de Moteto, siiæ diœcesis, compromisit, consiensitque ut ab electis judicibus componeretur, ut patet ex instrumentis da— 1 tisferiarv. ante festum S— Andreæ, & VI1. calendas Januarii. XXII. RAIMUNDUS Ii. Raimundi episcopi nomen signatur in charta Bellæ-perticæ data die v. exitus mensis Augusti anno I3o ;.Anno sequenti ratam habuit sententiam ab arbitris datam inter Petrum de Ferre- riis suum decessorem & Guillelmum Moisiia- censem abbatem, pro sacello S. Nicolai de Moteto. Quamvis nihil de ipso ultra annum 1304. ad nos pervenerit, verisimile tamen est eum episcopalem sedem hanc tenuisse, usque ad an. num 1307. XXIII. GUILLELMUS III. GuillelmuS de Bordis, fratrem habuit Ber- trandum de Bordis, postea papæ camerarium, uti docet vir clariss. Baluzius in notis ad vitas paparum Avenion. Ibidem censet Guillelmum nostrum auspicatum esse episi : oparum, anno 1311. quatuor videlicet annis ante tempus ei a nostris Sammarthanis præsixum ; verum adhuc citius præesse coepit ; memoratur enim in litteris Clementis papæ V. pro ecclesia Tolositna datis anno secundo ejus pontificatus, hoc est j anno Christi 1506. aut 1307. Anno IjIo.die 12. exitus mensis Februarii, per manus Vitalis de Bramavaca canonici S.Gaudentii depofuit quattuor millia librarum Turonensium in quaaam arca dormitorii conventus Fratrum Prædicato- rum Tososæ, in saccis viginti, quorum decem & octo signati erant sigillo quæstoris B. cardinalis camerarii papæ, qui fuerat quondam episcopus Albiensis ; uti testatus est subpriot ejusdem conventus. Nominatur in testamento nobilis dominæ Condoræ de Saubolea relictæ nobilis baronis Bertrandi de lnsula domicelli domini de Taraubia, quæ sepulturam elegit in ecclesia beatæ Mariæ de Baulhas l C T ORENSIS. 1080 de Portaglon ord. Cisterc. in tumulo fui mariti ante majus altara Actum fuit hoc apud Ta- raubiam in aula dominæ Regalis de Faudoanis Juinta die introitus mensis Februarii anno )omini m.ccc. quinto-decimo, regnante Lu- dovico rege Fraoc. Eduardo rege Angliæ duce Aquitaniæ, Bertrando vicecomire Leomaniæ. Fuit curator &, utaiuDt, exsecutor testamenti Petri de Bordis, equitis domini de Launac, fratris sui ex litteris datiSanno 1327. die 4. exitus mcusisMartiLDicitur confeorasse Lactorensem ecclesiam anno 1325. ac sedisse usque ad annum 1330. Guillelmus sic commemoratur in necrologio : Iv. calendas Martii obitus reverendi in Christo Domini Guillelmi de Bordis bona memoria epijcopi Lactorensis, qui legavit capitulo certos reditus per oum acquisttos in villa S. Clari, XXIV. ROGERIUS. Rogerius de Armaniaco sedem Lactorensem obtinebat anno 1325. si fides adhibeatur Oihenarto & Sammarthani. fratribus. Sed hoc tempore præerat Guillelmus de Bordis ; idcirco Rogerii episcopatum noluimus inchoare ante annum 1330. Quod spectat ad Johannem quem electum in epilcopum die 3. Decembris anni 1325. asserunt Sammarthani fratres legi in libro obligationum Vaticani, vix putamuS electionem hanc locum habuisse. Ut huic Jo- hanni locum inveniant viri docti, ex uno Guillelmo duos fecerunt inter quos medium illum statuerunt. Nec me latet utrumque ab Oihenarto admissum fuisse, si : d perperam ; constat enim Guillelmum quem dicunt tam Oihenar- rus quam Sammarthani anno 1315. præfuisse, non alium esse a Guillelmo de Bordis, cujuS episcopatum producunt usque ad annum 1330* ’X X V. A R N A L D U S I I I. Arnaldus Guillelmi, quem aliquando legimus appellatum Arnaldum — Guillelmum de Barra, vel Labartanum, hunc esse putamus Guillelmum episcopum Lectorensem, qui memoratur in charta Beraudi ac Bertrandi de Faudoanis ( Faudoas) militum data die xrv. introitus mensisMadiianno M.ccc.xLIv.Phi- lippo Francorum rege, Johanne Armaniaci, Fezensaci, & Rutenensi comite, ac vicecomite vicecomitatus Leomaniæ & Alti-villaris. Ar- naldi Guillelmi fit quoque mentio, in consue- tudinibus Montis-fortis, anno 1346. Anno 1349. adhuc sedebat ex Oihenarto, & Sammarthanis. XXVI. Petrus III. Petrus Anzolerii rexit ab anno 1350 ; quo sussectuscst Arnaldo-Guillelmi die 23. Februarii, usque ad annum 1364. ex laudatis scriptoribus, qui citant Vaticani registrum. Ejus nomen invenimus in tabul. Faudoanis, die 2. Februarii anni 1551. Anno 1357. fuit missus in Angliam, ex epistola regisAngliæ ubi legitur : Pro episcopo Lactorenst de conductu pro cardinali^ bus » Rex, &c. Sciatis quod cum Petrus Lectorensti Yyyiij loSt ECCLESIA L> episuopus in regnum nostrum Angliæ pro patii tra— A ctatu inter nos & adversarium nostrum Franciæ in proximo fit venturus, &c. xvi. funii mccc- LVII. XXVII. PETRUS IV. Petro Anzelerii suffectum suisse alium Petrum anno 1365. docent acta consistorialia Vaticani. Anno 1368. celebrata est apud Vaurum synodus episcoporum tribus ex provinciiS coactorum ; cui cœtui cum interesse non posset, misit procuratorem, qui stia$ in eo vice$ gereret, ut ex synodi actis manifestum est. Non diu postea cathedra potitus est. XXVIII. HugoII. 1 Brevis omnino fuit HugoniS episcopatus ; qui videlicet pedum sumsit anno 1369. mense Augusto, & ex vita migravit anno 1370. quo anno invenitur ejus successer. XXIX. BsRNARDUS III. Hic episcopus hactenus ignotus, occurrit nostro D. Edmundo Martenne ; notatus videlicet ad annum 1370. die 27. Januarii, in veteribus instrumentis. XXX. V I G N ER IUS. Qui excepit Bernardum VigneriuS, præerat ( annis 1372. & 1377. ex chartis thesaurariæ Montis-albani. Ad hunc episcopum exstant 2uædam Gregorii XI. ljtteræ in quibus agit e pace concilianda inter Gastonem Fuxi, & Johannem Armaniaci comites. Tempore hujus cpiscopi, anno 1373. nonis Martii factus est in urbe Lcctora magnm terræ motus, & anno sequenti concha frumenti triginta duobus sto- renis erat. XXXI. BERENGARIUS. Berengarius proxime sequitur Vignerium ;, nam anno 1378. jam erat episcopuS, ut probatJ charta Bellæ-perticæ hoc anno data die 14. Februarii, Guiraudo Canut tunc hujus monasterii abbate. Hinc vix dubitamus eum suisse Vi- gnerii successorem. Aliquando pro Berengario legitur Beguerius, in chartis BeDæ-perticæ, & in pactis pacis inter Johannem comitem Armaniaci, Johannemque Convenarum comitem, ipsius silium, & Gastonem comitem Fuxensem, ejusique silium cognominem : Actum Barcinone Dominica palmarum die tertia Aprilis anni MCCCLXXIX. Oihenartus & Sammarthani fratres, qui eum cognominant Manhautium, notant pro ipsius episcopatu annum 1383. vel for— ] te pro tempore quo mortuuS est aut præesse dehit. XXXII. R A I N E R IUS. De hoc episcopo solum nudumque nomen reperitur apud laudatos sicriptores, qui nullum quo sederit tempus asiignant. 4 XXXIII. ODO. Idem est dicendum de Odone, hoc dunta- xat demto, quod in laudatis catalogis legatur , Iedisse anno 1384* e* quadam membra » 3. CTORENSIS. 1081 XXXIV. RAIMUNDUS III. Raimundus de Cambavelha, al. de Camba- nilla, promotus ad episcopalem hanc sedem anno 1384. per annos 22. eam tenuit. Anno 1396. statuta quædam una cum capitulo condidit. Obiit anno 1406. mense, ut putamus, Augusto ; nam in necrologio ejus obitus notatur xv. cal. Septembris. Et quidem legimus cathedram vacasse hoc anno die 17. Septem* bris. XXXV. ARN ALDUS IV. Arnaldus de Peyraco, ex canonico & cantore Lactorensis ecclesiæ creatus est antistes ; annoque 1408. inscribitur in actis publicis. Diem clausit extremum anno 1416. De quo necrologium : 11. calendas Martii obitus bona & clara memoria Arnaldi de Peyrat quondam episuo- pi Lactorensis, qui dedit eeclefiæ trucem pulcnerri- nfam ponderis quindecim mare arum argenti, calicem pulcherrimum tmijsale unum, & ultra pro emendis obitibus LX.scuta auri tradidit. Et iterum calendts Augusti obitus Arnaldi de Peyraco prius canonici & cantoris, postea episcopi Lactorensis. Hinc incertum uter dierum inscriptorum ejus mortem signisicet. XXXVI. GbRALDUS III. Geraldi de Podio sola mors nobis nota, quæ legitur contigisse anno 1425. tertio cal. Augusti ; commemoratur tamen in necrologio vn. cal. hujus mensis. Post Geraldum in catalogis occurrit Raimundus, qui legitur sedisse anno 1432. at eo tempore alius Lactorerssem sedem occupabat, ut mox probaturi siimus. XXXVII. MARTINUS. Martinus Guitteria Navarrus natione, patria Pampelonensis, jam ad Lactorensem assumtus fuerat cathedram anno 1428. Adfuit concilio Basileensi, ubi die 12. Februarii anni 1435. nunc 1436. consecravit in episcopum Albien- sem Bernardum de Casilhaco, cujus electionem confirmaverat & asseruerat concilium, adver- S11S Robertum Delphini fretum bulla Eugenii papæ IV. Obiit Martinus die 24. Maii anni 1449. jacetque Pampelonæ apud Francisca- nos. XXXVIII. BERNARDUS II. Bernardus Andreas juris utrsusque doctior & canonicus ecclesiæ Lactorensis, electas est anno 1449. calendis Septembris. E vivis ex- cessit Iub sinem anni 1452. heredem relinquens capitulum. XXXIX. AmALRICUS. Amalricus ex ordine Fratrum Minorum, Aimericus aliquando dictus, assumtus legitur ad episcopatum Lactorensem anno 1453. pridie nonas Julii. Certe jam erat episcopus die 17. Septembris hujus anni. Decesiit anno 1479. mense Aprili. Sedesque vacabat adhuc die 24. Julii ejuldem anni. 1083 ECCLESIA LJ XL. HUgoIII. 1 Hugo de Hisipania auspicatur episcopatum anno 1481. Anno 148$. cum capitulo quædam decreta publicavit, quæ ab Innocentio VIIL curavit confirmari.Nostri Sammarthani Hugq- nem cognominatum volunt Orsanum. Et quidem in rfecrologio nonis Aprilis legitur.* Hugo de Orsano episcopus. Sed cujus sit sedis, non indicatur. Fatu concesiit anno 1487. XLI. P E T R Us V. Petrus de Absiicoex dominis de la Douzc, monachus Benedictinus, prius Rivensis episcopus, j ad Lactorensem translatusest ecclesiam, simul- que ex concesiione apostolica erat camerarius B. Mariæ de Crassa s cujus etiam monasterii Fuit abbas. Utraque dignitate episcopali & abbatiali potiebaturjam anno I4S8. ut nos docet quoddam Crasieosis tabularii documentum, quo frater Petrus de Costa CrassensiS monachus B. Mariæ de Rividario diœcesis Ge- rundensis prior, per suum procuratorem prosi- tetur si : tenere dictum prioratum a domino Pe- tro Lactorensi episcopo Crassæ abbate, anno incarnationis Dom. mccccLxxxv 11 r.die xxt 11. Octobris. Eodem circiter tempore propugna— ( vit cœnobii hujus jura, contra Carolum Elnen- Iem episcopum, sed lis ea de re mota sopira est ab Antonio Petro Vabrensi episeopo. Anno 1491. die 5. Octobris quæ incidebat in Dominicam infra octavam Corporis Christi, majus altare Crassæ consecravit. Anno sequenti statuta cum capitulo edidit. Factus est archiepisco- pus Narbonensis an. 1494. In necrologio recensetur his verbis : x. Mseivd* ; Junii Petrus de Absaco dicecesis Petragoricensis, quondam abbas monasterii de la Grassa & episcopus Rivorum Lactor eque, & demum archiepsscopus Narbonensis, qui libros tantus novos quatuor cordarum dedit j eidem ecclesta Lactorensi, & Sanam vocatam Domini Narbonensts quando vivebat, quam aequi- sivit ipso existente episuojfo. In nistoriagen. Regiæ Domus Franciæ, &c. nuper edita labore viri clar. D. Ju Foumy, sit mentio Bertrandi de Roquelaure abbatis de Boillanis, quem vir doctus dicit electum fuisse episcopum Lactorensem. Filius erat Johannis de Roquelaure ex Johannade Sedillac, quam duxerat anno 1435. sed quo tempore fuerit electus, qua ætate sederit ; imo utrum sederit, ta ». cet laudatus scriptor. Forte quo tempore Petrus de Absitco creatus est epilcopus Lactoren— j ren fis a siimmo pondsice., Bertrandus electus est a capitulo ; sed nihil audemus sine certis testimoniis asseverare. In schedis D. Edmundi Martenne invenio quoque Antonium cardinalem > Lectorensem episcopum, qui obiit anno 1498— sed quis ille fuerit, nullibi legi. Certe in Gallia purpurata Frisonii, nullius cardinalis qui Lactorensis hoc tempore fuerit episcopus, ht mentio. XLII. LUDOVICUS I. LudovicuS Pot abbas S.Launomari Blesensis, deinde Majoris-monasterii^tc postea episcopus CTORENSIS. 1084 Tornacensis, quo tamen episeopatu pacifice non est potitus j tandem adeptus est Lactorensem ( cathedram, in qua obiit anno 1505. pridie calendas Junii. De hoc episcopo legimus in ne* crologio : Obitus bona memoria Ludovici Pot ec* clefiarum cathedralium Lactoratenjis& Tornacen- fis sundati, debent celebrari uno quoque anno in primis diebus Veneris mensiumJanuarii, Martii, sunii, & Sepsembrisf & hoc cum missa alta & ca- noniali in altari majori, & cum vigiliis mortuorum IX, lectionum in die illa,.Qui quidem dominus episcopus dedit ecclesta pradicta cathedrals Lactora mediam partem decima fructuum excres- centium infra parochiam suncti Petri de Serano ejusdem dscecests, & hoc pro sustentatione & manu- tensione duorum puerorum chori, & unius tenori* sta, ut patet per bullam qua est in archivis. Ludovico Pot Sammarthani fratres volunt successorem datum esse Antonium de Corbo- ncs, electione facta die 27. Decembris anni 1505. At irritam fuisse hanc electionem persua- debunt quæ mox dicturi fumus. XLIII. PETRUS VI. Petrus Fabri ex clara Fabrorum Tolosanorum familia, Gratiani domini de S. Jorio cancellarii comitis Armaniaci nothus, Fabri domini dePibrac, necnon Petri episcepi Vauren- sis propatruus, decretorum doctor, Canonicus Lactorensis, ApqlL sedis protonotarius, prior S. Oriendi Ausciensis, regi a consiliis & præses in classe inquisitionum simatus Tolosa- ni, Lactorensem cathedram vacantem per obicum Ludovici Pot pridie cal. Junii 1 ^.obtinuit electus a capitulo die 26. Martii inlequentis & confirmatus ab archiepiscopo Auxitano, ut sidem facit instrumentum ipsius electionis in archivis ecdesiæ Lactorensis hactenus asservatum. Mortuus legitur anno 1508. 1 XLI V. BERTRANDUS II. Bertrandus de Lustraco, primo abbas monasterii siincti Maurini, ordinis sitncti Benedicti, diœcesis Agennensis, deinde episcopus La- ctorensis post Petrum, obiit in Domino in domo abbatiali S. Maurini, quam a fundamentis construxerat, sissceptis prius extrema insirmo- rum unctione & Viatico, Dominica qua cantatur rnodot 27. die mensis Aprilis, & te- pultus est sequenti die ad dextrum latus aræ principalis eiusdem monasterii, anno 1511. ; Ubique appellaturBertrandus, nonBernardus, uti legitur apud Oihenartum & Sammartha- nos. XLV. PAULUS. Paulus sub titulo episcopi Lactorensis adfuit seisioni tertiæ concilii Lateranensis quinti, siub Julio papa, habitæ die Veneris tertia Decembris, anni 1512. uti habent acta hujus concilii. Plura vero non siippetunt de hoc præsule dicenda, quem huc usque ignorarunt, qui no> strorum episcoporum catalogos texuere. Post Bertrandum de Lustraco Oihenartus & Sammarthani, qui eum Bernardum vocant, locum dant Renato de Prie, dicuntqtie Safnw8 ; ECCLESIA L i marthani eum post Lactorensem cathedram, j implesse Lemovicensem ac Bajocensem. Sed id minime stare potest. Si enim Renatus fuit episcopus Lactorensis, hanc dignitatem assecutuS est ante Bajocenses infulas s at fuit Bajocensis præsul anno saltem 1502. quo, tanquam Bajocensis episcopus contulit die 20. Decembris tonsuram clericalem Joachimo Goyon de Ma- tignon. Præterea erat hujus sedis episcopus anno 1506. quando creatus est cardinalis, unde dictus est cardinalis BajocensiS. Ergo non potest ipsi dari locus inter episcopos Lactorenses, post Bertrandum mortuum anno 1511. Alio- quin dicendum esset ipsum a Bajocensi sede migrasse ad Lactorensem ; cum e contrario Lectorensis episcopatus prior sit qui ipsi tribuatur. Profecto in ejus epitaphio quod refert Frisonus in Gall. Purpurata mentio sit Bajo- censium & Lemovicensium infularum, ne quidem omisse titulo abbatis Prateæ. At de Lecto* rensi episcopatu ne verbum quidem. Forte antequam Renatus seu Reginaldus de Prie pos- seffionem cepisset hujus ecclesiæ, eam cesiitpro alia ; scilicet pro Lemovicensi. Huic vero conjectura : locum dat historia manu exarata S. Augustini Lemovicensis in qua quæ sequuntur legimus. X L V I. GUILLELMUSIV. Guillelmus de Barton Bernardi vicecomitis Monbasii in Pictonibus frater, & Johannis IV. Lemovicensis episcopi, necnon Petri abbatis S. Augustini Lemovicensis, Lectorensi episcopa- tu donatus est, quod celsisset omne jus in episcopatum Lemovicenum Reginaldo de Prie cardinali, ex historia domestica S. Augustini in urbe Lemovicensi.Hinc non sine aliquo fundamento visum est episcopatum Lactorensem penes Reginaldum cardinalem tunc fuisse, qui eum viceversa transcripseritGuillelmo ; quam, vis laudata historia nullatenus asserat cardinalem de Prie aliquando Lectorensi titulo potitum. Porro Guillelmus, ex laudata historia, transtulit paulo post episcopatum hunc filio fratris fui Johanni anno 1513. XLVII. JOHANNES II. Johannes de Barton filius Bernardi vicecomitis Monbasii, & Mariæ de Sully, abbas commendatarius S. Augustini Lemovicensis ceffio- ne Petri fui patrui ab anno 1501. nactus quoque est possesiionem episcopatus Lectorensis, anno 1513. cedente altero patruo siio Guillel- mo, cum jam fuisset consecutus titulum episcopi Atheniensis. Hic præsul antiquo ecclesiæ choro restaurando diligenter incubuit. Nec id siatis fuit studio quo flagrabat erga domum Dei ; nam ejusilem ecclesiæ navis fundamenta jecit magnis siamtibus. Tunc autem in veteris ecclesiæ ruderibus reperta sunt antiqua marmora & inscriptiones. Novæ autem ecclesiæ parietibus insculpta cernuntur domus Barto- næ stemmata, quæ in area cærulea exhibent cervum quiescentem aureum, capite disjuncto tesseris ex auro & coccino. CTORENSIS. 1086 TurbatuSest Johannes in posseffione hujus. cathedræ anno 1529. Etenim Georgius de Ar- maniaco die 21. Augusti electus est in episco—’ pum Lactorensem a canonicis quibusdam, qui contendebant sedem vacareper liberam cerno* nem JohanniS, in manu Clementis VII. in gratiam siii nepotis > licet hic episcopus pernegaret se unquam episcopatui nuntium remi- sisse, & contra electionem schismaticam Geor- gii plurimi e capitulo contestata denuntiatione reclamarent. Episcopatum tamen nunquam dimisit Johannes, & in ea dignitate mortuus est die 2 !. Septembris anno 1544. Inter cetera instituit ut festum Circumcisionis Domini, eodem ritu & solemnitate celebraretur, ac ipse dies natalis. XLVII I. G U I L L E L M U s V. Guillelmus de Barton siliuS fuit Petri vice-, comitis Monbasii, & Elizabethæ de LeviS de Chasteaumorant ; patruosque habuit Johan- nem episcopum de quo supra, &Franciscum S. Augustini apud Lemovices, Rollandumque So* lemniacensem abbates. Quo tempore donatuS sit episcopatu hujus urbis minime compertum ; siolemnis vero ejus in urbem & ecclesiam in- gressuS notatur tantum anno 1551.die 17-Maii. Hic præsiil adfuit concilio Tridentino. De illo vero ita canit Marcus-Antonius Muretus : jiluod tam tensuris gene rosu sanguine Præsul, guodque es tam multis clarus imaginibus, Illa quidem terte laus efi non infima, sud qua Tota ad majores fit referenda tuos. , Quod superas opibus multos, quod honoribus anteis, Fortuna hac dici munera posse vides. ^uod fis augufio spectandus corpore > forsan ) Natura hanc dotem vendicet ipsa fibi. At quod tam multis sulges virtutibus, atque Eximiis rari dotibus ingenii. quodque tuis lucem praserrt nepotibus illam ^uam tibi majores ante tulere, potes. Hac demum efi tua laus, hac, Præsul, laus tua demum efi, ’Una hac te superis insertt Ordinibus. De rebus ab hoc episicopo gestis altum est si- lentium ; forte ob bellorum civilium tumultus, & hæresis quæ in urbe Lactorensi aliisque No- vempopulaniæ & Vasconiæ graflabatur, tyran- f nidem. X L I X. C A R O L U s. Carolus Borbonius Antonii Borbonii regis Navarræ filius ex Ludovica de la Beraudiere non conjuge sed amica, ex episcopo Convenarum Lactorensis anno circiter 1569. quamvis nondum prelbyter, an. 1594. designatus est Rotomagensis archiepiscopus ab Henrico rege IV. & bullis pontificiis munitus anno 1597. die 26. Decembris ordinatus est presoyter, biduoque elapR) inunctus est inarchiepiicqpum. Post ipsius translationem a Pede Lactorensi remansit vacua usque ad annum 1599. L. LiODIGAAIUS. io8 ? ECCLESIA L i T T A L. LI OD E GAR I US. Leodegarius de Planis nobili stirpe, patre Anneto de Planis, matre Maria de Srampis, gnitus anno 1549. in castro de Plas & loco de uramonte agri Lemovicensis, Lutetiæ huma* niorum litterarum tyrocinium fecit cum germanis Francisco & Claudio : dein Tolosam venit philosophia, & utriusque juris cognitione imbuendus, quibus rite peractis, in contubernium Vasatensisepiscop ! patrui siii vocatus, ac consuetudine etiam Tarbiensis præsijlis issus ad annum ætatis usque 30. tandem assumto habitu S. Benedicti, cujus religionem vovit, B prior S. Martini de Alayraco prope A ginnum factus, sacris initiatur in loco nauli de Cura- monte. Demum ad sedem Lactorensem vocatus, Parisiis 1599. a Francisco cardinali de Joyosa in festis Natalitiorum Domini consecratur, die vero 19. Martii solemni ritu ingressus est urbem. Vidit suo pontificatu ejectos e civitate hæreticos cura domini de Roque- laure. Siquidem anno 1562. ab iis capta fuerat, & iterum an. 1581. direpta ; quo tempore ia- cræ adesprostratæ fuerant. Ab exordio fere fui pontificatus, socium & adjutorem episcopalis muneris assumsit Johannem Dcsilresseum, q quem Oihenartus appellat ejus fratris silium. Juxta Sammarthanos obiit dæ 24. Martii anni 1635. & die 26. ejusdem mensis conditus est in ecclesia de Curamonte, in facelli juxta majus altare positi crypta, quam pro sepulcro an- te octo annos sibi parari curaverat. Attamen de tempore mortis hujus episcopi scrupulus nobis siiperest, ex his quæ legimus apud Oihe- nartum. Hic vir doctus de suæ patriæ historia tam ecclesiastiCa, quam prophana optime meritus, qui Notitiam Vasconiæ edidit anno 1637. in catalogo Lactorensium antistitum, ultimum po— p nit Legtrtum Blastum, quem dicitww/>rrassum- sisse adjutorem JohanncmDesdresseum fratriS Fui filium episeopum Laodicenum, de cujus episcopatu Lactorensi nihil addit. Attamen si e vivis excessisset Leodegarius ejus patruus anno 163K. anno 1637. jam scre duobus annis præfuisset ut episcopus Johannes ipsius succes- lor. Responderi potest Oihenarti opus, diu antequam publica donaretur luce, fuisse elucubratum, ac in annum, ut aiunt, nonum re- positum & conditum. At sime magnæ incuriæ reus fuisset eruditus scriptor, si mortuo Lcode- gario, Johanneque in ejus locum provecto, diu ] antequam Notitia V asconiæ prodiret in lucem, utrumque tacuisset. •* LI. JoHANNEsIII. Johannis cognominati Desiiresse tum ab Oihenarto, cui probe notus erat, tum a Sam- marthanis, verum nihilominus cognomen erat d’£tressies, quod est nobilis gentis apud Lemovices, in Torinensi vicecomiratu, cujus castrum secus Dordoniam positum, vix mille pas- sibus a Bellilocensi ordinis S. Bened cti abbatia distat, uti me monuit noster D. Jacobus Boyer, ex hoc monasterio ad me scribens. Qui vero Tomus I. LCTORENSIS. 1088 potuerit este nepos ex fratre Leodegarii de Plas,. non intelligo, nisi addatur fuisse fratrem uterinum. Juxta nostros Sammarthanos fuerat c inauguratus episcopus sub titulo Laodiceni anno 1609. interfuit comitiis regni generalibus apud Parisios, anno 1614. & cœtu ; cleri Bur- degalæ habito, anno 1621. Vitam in sanctis operibus, & prassertim in pœnitcntiæ laboribus transactam clausit in oppido suæ diœcclis Mi- raduce dicto, die 12. Aprilis anni 164.6. ætatis 1 siiæ anno circiter 64. cum præsuisset annos 40. quod spatium temporis, ut opinor, complectitur annos, quibus ut adjutor episeopale munus obivit. L I I. Lu D O V I CU s I 1. * Ludovicusa Rupe-sucaldi baro Vertolii apud’ Pictavos in lucem est editus die 23. Decembris anni 1615. parentesque habuit Francsscum V. Rupis-fucaldi ducem-parem Franciæ, Marci- liaci principem, eoditem torquatum, Pictonum præfectum, ac Gaorielidem au Pleflis de Lian- court. Designatus est episcopus Lactorensis mense Maio anni 1646. at non suit consecra— j tus & unctus in episcopum, nui anno 1649. die, 8. Decembris, in æde sacra monialium S. Ma- riæ Santonensis, Jacobi Raoul Rupellani episcopi manibus, collaborantibus episcopis Lu- dovico de Bassompicrre Santonensi, & Fran- cisco de Pericard Engolismensi. Diem clausit ultimum Vertolii anno 1654. mense Decembri. L I I I. LU D O V I GU S III. Ludovicus Caset ex dominis de Vautorte, Ludovici sanctioris consistorii consiliarii.in par- lamento Aremoricæpræsidis, ex Renata Freart filius, Francisci domini de Vautorte, comitis consistoriani, &extraordinarii legati ad diætam j Ieuconventum Imperii Ratilbonæ frater : ad episeopatumLactorensem nominatus regia scheda Ludovici XIV. 9. Februarii 1655. creatus bullis Alexandri VII. papæ menfe Maio, consecratur in æde Jesiiitarum Pontisatensium die festo S. Mathiæ 21. Septembris ejusdem anni, a Petro de Marea archiepiscopo Tolosano, Johanne Vincentio de Tulles Vaurenli, & Francisco Bosouet Monspeliensi episcopis. Ecclesiæ iniit poflellionem per procuratorem, ac regi jusjurandum dientelæ præstitit 14. Julii. Postea transtatus est ad Veneterssem sedem an, 1671. die 5. Januarii. 1 LIV. Hugo IV. Hugo de Bar ex gente nobili in Picardia, patre militari gloria illustri Ambiani gubernatore natus, quam præfecturam Hugonis postea frater obtinuit, ab Aquensi ecdeiia ad Lactorensem ejusdem provinciæ transiatus est anno 1671. Vir fuit singulari doctrina, pietate, cha- ritate in pauperes, & vigilantia præditus. Palatium episcopale immensis, & tamen propriis construxit sijmtibus Seminarium incœpit. Col- lapsitm in diœcesi disciplinam eccleliasticam restauravit. Migravit ad Deum die 22. Decembris anni 1691. in sua diœcesi, ubi erataf* Zzz siduus in siii gregis custodia. Jacet in choro. , ecclesiæ cum hoc epitaphio : Hicjucet illustrtfstmus & reverendissimus Do- minus D. Hugo de Bar episcopus Lactorensis. Vocabis me & ego respondebo tibi : operi manuum tuarum porrige dextram. Job cap. 14. Obiit die 22, Decembris 1691. Bequiescat in fate. Variis abbatiis potitus est ante aut post siim- tum episcopatum, videlicet S. Andreæ Vien- nensis, Virtutum in diœcesi Catalaunensi, Pon- tis-alti diœcesis AdurensiS. LV. FRANCISCUS-LUDOVICUS. FrancsscuS-Ludovicus dePolastron ex gente nobili pagi A rmaniatrensis, cujus frater fuit castrorum præsectus, abbas S. Salvatoris de Blavia, e Lombariensis episcopi vicario generali factus est episcopuS Lactorensis, designatus a regeChristianisiimo die 6. Aprilis anni 1692. consecratus Parisiis die 9. Novembris ; pofles- sionem vero est adeptuS die 22. Decembris ejusidem anni. Synodum celebravit anno 169^. in qua statua edidit tuendæ disciplinx maxime conducibilia. Hactenus præest ; & quidem ut jubet apostolus, in sollicitudine, promovenda : videlicet in plebe Christiana, præsertim ia clero pietatis tum verbo tum exemplo.