Gallia Christiana 1715 01/Vabrensis

Gallia Christiana - T. 1 (1715)

Ecclesia Vabrensis (col. 273-296)

VABRENSIS ABBATIA ET EPISCOPATUS. VAbrense monasterium ord. S. Benedicti in pago Ruthenensi conditum est ad Dordonam * siuviolum, a Raimundo comite Tolosano, pro Palnatensibus monachis eorumque abbate Adalgasto, qui post eversum a Normannis Palnatense cœnobium in Petracoricensi pago situm, ad comitem confugerant, abeo invitati. Charta fundationis, quam Catellus in hist. comitum Tolosanorum refert lib. 1. data est an. xxm. regnante Karolo rege, videlicet Calvo, qui anno sequcnti, regni fui vicefimoquarto, præccptosuo confirmavit omnia quæ Raimundus comes, eiusque uxor Berteys novo contulerant cœnobio. Cum hæc pia comitissa virosuo annos 20. su- pervixisset, non destitit locum illum beneficiis cumulare, ubi quartus ejus filius habitum monasticum induit. Ecclesia Vabrensis dedicata est Deo Servatori, ejusque sanctisiimæ matri, sanctoquo Dionysio. Noster D. Claudius Estiennot ejusdem ecclesiæ patronos docet esse SS. Marium & Amantium episcopum Lutcvensem. Chenutius addit his sanctis tutelaribus principem apostolorum. Sane hos omnes præter S. Amantium complectitur diploma Bcrtciz comitissæ, quod infra legefis. Ceterum cave putes castrum Vabrense, cujus meminit Gregorius Turonicus lib. 9. historiæ c. 9. & pagum Vabrensem cap. 12. intelligi debere de pago & castro Vabrensi in Aquitania, uti visum est Chenutio, Roberto &c. Etenim pagus Vabrensis aGrcgorio commemoratus, cui castrum videtur nomen dedisse, extendebatur inter Mosam & Mosellam, cujus pars adhuc nomen retinet, appellaturgue vernacule le Pais de Vaivre. Tanta fuit religionis & sanctitatis opinio in monasterio Vabrensi, ut S. Geraldus volens monasterium Aureliacensecondere, ad illud miferitwoWc ; pueros in regulari disciplina instituendos, per quos postea piceas in novo floreret cœnobio. Attamen ( ut est fluxa & instabilis rerum omnium.humanarum conditio) seculo XI. inclinante, monasterium hoc erat ab omni ordine destitutum, & habitatoribus vacuatum ; quod movit abbatem Dcodatum^Z. Deusde, ut illud abbati S. Victoris Malliliensis aC monachis traderet ordinandum. Sub quorum potestate perseveravit us- que ad an. 1317. quo Johannes XXII. illud erexit in ecclesiam episcopalem, cujus erectionis bullam damus in instrumentis. Porro antequam de episcopis Vabrensibus loquamur, operæ pretium clt abbatum seriem exhibere, quam præsercim ex chartis hujus ecclesiæ collegimus. SERIES ABBATUM VABRENSIU.Vf. I. Abbas fuit Adalgisus, qui Palnatense * monasterium pagi Pctracoricensis prius guber- narat, uti jam diximus. Mortuo Raimundo Tolosano comite duobus post fundatum monasterium annis, Berteiz comitissa, & filius illius Bernardus cojnes, multa contulerunt ex S 4 De boc monasterio loquemur, quando Pctracoiicenfis diœ- Ccfis abintias recensobimus. Tornus l. 27, ECCLESIA’ bonis paternis, sacro huic loco, diplomate da— A to anno 25. regnante Karolo rege, Christi circiter 864. edito in probationibus. II. Rollandus Raimundi comitis cleriCus, postea monachus, excepit Adalgisum in abba- tiæ regimine ; cujus tempore Karolus Calvus anno regni fui 30. fundationem a Raimundo comite factam raram habuit, consirmavitque præcepto S110, infra in probationibus excuso. Is est Rodlandus, de quo in chartulario legitur instrumentum, quo fundat pro monachis Va- brensibus ecclesiam SS. Vincendi & Amantii, mense Januario an. xxx. regnante Karolo rege. III. Bernardus I. sedebat an 35. regnante Ka— p rolo rege Francorum, seu an. 875. quo ttmpo- re mense Decembri plures monasterio dantur ecclesiæ, a Richardo & Rotrude ejus uxore. IV. Fredolo I. an. 38. regni Karoli regis, id est 878 excepit fundationem Nanti monasterii factam a Bernardo, & uxore ipsius Udalgarde. Vide in probat. V. Bernardus II. præeratan. 883. quo anno Berteiz comitissa insigne donum contulit monasterio, & Bernardo qui appellatur Custos loci & abba. Chartam donationis habes inter probationes. Occurrunt quædam aliæ factæ Bernardo abbati IX. cal. Junii, Domino regnante, & re— q gem sperante ( Francia) & mense Septembri die 6. regnante Domino nostro Jesu-christo. Sed hæc pertinent ad al : um Bernardum, qui regebat tempore Philippi regis. VI. Aigo.idem forte est ac Agius archie- piscopus Narbonensis, quemCatellus docet fuisse Vabrensem abbatem, ex hujus monasterii chartis, ut observat Mabillonius ad annum 922. num. 51. E jus tempore S. Marcelli monasterium Vabrensi subjectum fundatur an. 8. regnante Odone rege, hoc est an. 895. vel 96. & aliud in honore S. Petri, situm in loco Compruniaco dicto, annoXI. regnante Karolo rege( cogno- mento Simplici) Christi an. 903. aut 904. Aigoni abbati Vabrensi Aimeradus ejus aut avunculus aut patruus, donat unam villam, & alia prædia, sub die Jovis in mense Septembri an. 12. regnante Karolo rege. Scripsit Aigo seu Agio insignem epistolam de primordiis lui monasterii, quam ex parte refert Catellus in comitum Tolosanorum historia. Idem fragmentum re- cudit Mabill. ad an. 849. n. 86. VII. Fredolus II. abbas Vabr. filius Amblardi & Senegundispræerat jam an. 18. regnante Karolo rege, quo tempore accepit a matre villam Juliacum, &c. & anno 22. regni ejusdem prin— p cipis, aliquid in villa Macerdania, eadem Se- negundisipsi contulit. A dhuc memoratur anno 3. regnante Rodulfo rege in multis instrumentis, legiturque in historia comit. Tolos. nonnulla commutasse cum L rmengaudo egregio principe, & Regimundo filio suo, & Ramone vicecomste. VIII. Ramnulsus I. pedum tenebat an. 7. regnante Rodulfo rege, ex instrumento donationis villæ de Ubertas &c. IX. Aigfredus I. notatur in charta Odonisecclesiam S Sulpicii coenobio concedentis, anno quo Ludovicus rex cœpit regnare, scilicet an. 936. ’A B R ENSIS. z76 X. Ramnulsus 11 memoratur an. 7. quo Ludovicus (scilicet IV. dictus TranImarinus) regnare cœp : t ; & anno sequenti, quo Bernardus mille solidos dedit monasterio. Item an. 949. indict. VI11. in dono ecclesiæ S. Cyrici. Denique anno 3. regni Lotharii, seu an. 956. in charta Gencsii S. Eugenii ecclesiam concedentis. Idem est ac Ramnulsus cui Kaimundus donat inter cetera locum dictum Vernium ad ædisicandum ibi monasterium, quod a Vabrensi penderet, pro salute animæsuæ, necnon Fredolonis patris fui, Uddanæ matris, atque pro ammabus Lu- dovici regis, Raimundi comitis antecessoris fui &c. die Veneris mense Martio an. 8. regnante Ludovico rege. Habetur compositio facta inter Ramnultum abbatem, ejusque monachos ex una parte, & Bernardum Artenumquefilios Ademari, mense Septembri anno incarnationis 942. XI. Aigfredus II. cui Feretum ad cons- truendum monasterium a Salustio datur, regnante Lothario rege. XII. Bernardus III. an. 1. regnante Philipporege ■, id en an. 1060. in charta Raimundi & Aicfredi fratrum de dono ecclesiæ sancti Privati inseribitur. Paulo post, anno videlicet 1062. Deus-dedit abbas Ruthenensis, quem suspica- mur fuisse laicum, voluit S. Hugoni abbati Clu- liiacensi Vabrense monasterium tradere.— sed • rem infectam remansisse conjicimus ex charta ejusdem abbatis Deus-de monasterium hoc subjicientis Bernardo Massiliensi sancti Victoris abbati. Bernardus abbas Vabrensis subscrip- sit litteris Almodis comitissæ, & Raimundi comitis Ruthenensis ejus filii, quibus continetur donatio abbatiæ sancti Ægidii, facta Cluniacen » si congregationi. XIII. Hugo abbas occurrit anno 1082. Huic Bernardus de Combreto, Frotardus & Berar- dus ejtiS filii, &c. dant ecdesias S. Severi, S. Marcelli &c. mense Martio feria 4. regnante Philippo rege. Sub eodem principe mense Jan. feria 7. Arnaldus de Turre & ejus uxor donant huic abbati &c. ecclesias & prædia. XIV. Bernardus IV. notus est ex donatione ipsi & Vabrensi monasterio facta a Larfredo, ejusque conjuge Farana vel Fara, mense Madio sub d ie XI1. cal. Junii, Domino regnante & regem sperante. Hæc nota chronologica designat tempus, quo Philippus I. rex, ob repudiatam legitimam uxorem & aliam ductam, fuit excommunicatione multatus ; quod non contigit ante annum 1092. Hoc instrumentum observatione dignum probationibus inseruimus. XV. Andreas præerat tempore Paschalis II. qui confirmavit monasterio donationes omnes factas, 11.idusApr.indict. 11.*an. m6.Eodem anno mense Aug. regnante rege Ludovico in Francia, Andreæ abbati, Arnaldus ejusque fratres cum matre Aldiarde, donant ecclesiam B. M. de Condabrios. XVI. Rigaldus Bernardo abbati sancti Victoris obedientiam jurat 1127. XVII. Petrus I. donat monasterio Salvanesii, & Guiraldo abbati quidquid habebat in territorio de Marnis anno 1146. Idem Petrus Sil, 77 ECCLESIA vanesiensibus cedit quidquid habebat in terri— i torio de Grauson anno 1148. XVIII. Guillelmus an. 1159. in charta Sal* vancsii. XIX. Arnaldus quos in duobus vicis de Lan- dis’habebat redditus declarat Guiraldo abbati Silvancsiijsub testificatione Ermcngaudi abbatis Vallis-magnx anno 1159. Idem, consentientibus monachis, dat Pontio abbati Silvanesii, certis conditionibus, quidquid juris habebat in pago de Scrretto an. 1161. XX. Geraldus 1177. in dono Adcmari de Brulia. XXI. Ademarus anno 1190. quoddam ex- cambium facit cum Belixcndi priorissa Elno- nensi ( Nonnenque.) XXII. Bernardus V.de Anilis abbas Vabren- sis anno 1195. quo ab ipso Bcrengarius abbas l Villæ-magnæ quædam acquisivit apud Arc- ’nasses. XXIII. RaimundtiS 1120. & 1246. quo anno donum Gaillardi de Aunaco excepit. XXIV. Bego abbas Vabrensis transigit cum Tiburtia (Tiebors) priorissa Elnonensi, ac quorumdam mansorum decimis anno 1248. XI. cal. Junii, subscribentc B. Ruthen. episcopo.Item an. 1253.0101 eadem componit.Fortasse idem est qui ( Jordani cognominatus in tab.PP— Soc. Jesu To- 7 A B R E N S I S » H78 I0S. Ecclesiam S. Petri de Fundamento commutavit pro ecclesia S. Mariæ de Soumartrej cum Petro de Brolio abbate Villæ-magnæ. an. taj6 Hic autem, ut conjicimus, in gratiam Bernardi qui sequitur consanguinei sui, regimen abdicaverat anno 1253. retento abbatis nomine, adt ipse Bernardus binominis erat, simulque Bego voca* batur. XXV. Bernardus VI. Jordani annis 1253. & 1262. Præerat etiam abbas nomine Bernardus 1268. & 1271. Sed an Bernardus Jordani, an sequens ambigimus. XXVI. Bernardus VII. deTurreabbas Va* brensis an. 1280. quo judex Amcliæ (Millau) in » ter illum & dominam de Cailus, ejusque filium Bernardum de Cailus ex una parte, ac cohsules urbis dictæ S. Africi ex altera, fertsententiam VI. nonas Aprilis. Idem paciscitur cum Petto Bouche senescallo apud Ruthenos nomine regis, pro jurisdictionc uibis Vabrensis, die Veneris post quindenam Paschæ an. 1285. ineundo cum rege pareagium. * XXV 11.PetrusII. 1307. in recognitionibus, & 1311. Forte idem cum Petro de Olargio, qui primus creatus episcopus Vabrensis a Johanne XXI I.& qui 1317. die Martis post octavam Pen tccostes pareagium fecit cum Petro de Ferrer i is regis procuratore. VABRENSES EPISCOPI. I. P E T R US I. PEtRUs de Olargio ultimus abbas Vabren- sis, & primus episcopus, electus est nova hujus ecclesia praS11I a Tohanne XXII.bulla data Avenioni XIII. Kal. Octobris, ejus pontificatus anno 2 Christi 1317. quam bullam edidimus inter instrumenta. Idem papa propriis manibus Petrum consecravit, raulopolt, scilicet VI11. Kal. Octob. bul’am dedit ad capitulum Vabrense ordinis S. Benedicti, jubens ut Petro cp scopo quem creaverat, obedirent. Scripsit quoque ad vassallos ecclesiæ Vabret sis, ut eumdem honorifice acciperent. Alia bulla data x. Kal. Decembris distraxit ex diœcesi Ruthen. ecclefias quæ novam diœcesim Vabrenscm constituerent, & utrique sijos præscripfitlimites ; nam per primam erectionis bullam fatis fuerat Johanni ab- solverc Vabrensem ecclesiam a subjectione tam cpiscopi Rutbenensis, quam abbatis sancti Victoris Massiliensis. Parochiæ Vabrensis diœcesis Punt 130. pra ter alias eCclesias, inter quas in- signiscst collegiata sancti Africi olim 21. canonicorum, nunc duodecim. Alia est canonicorum S. Saturnini*. His adde praposituram canonicorum Regularium Belli-montis, Cujuspræ- positus a rege aesignatus 15. canonicis & nonnullis prabendariis praest. De abbatiis sigillatim infra dicemus. Qu ; >d spectat ad capitiiium ecclesia : majoris, continet duodecim canonicos, ex quibus præpositus.archidiaConus, & cantor dignitates censentur. Episcopus est canonicus de- cimus-tei tius. Jimus I. Petrus asiignavit redditus sufficientes ad sus- tinenda capituli onera. Quadam insuper statuta pro novæ ecclesiæ regimine edidit cum con- silio R. episi ? opi sancti Papuli, & delegatorum e capitulo x. Kal. Julii anno 1320. Quæ autem decrevit, Johannes papa confirmavit bulla data XVIII. Kal. Februarii, siii pontificatus an. VI11. Fato functus est Petrus VI1..Kal. Novembris anni 1329. uti docet decretum electionis ejus suc- ccssoris. II. Raimundus. Raimundus de Olargio Petro Cognitione conjunctus, ex priore de Vernhia electus est die 17 *. Octobris anno 1329. Cujus electionis decretum, eligentium omnium signis & si- gillis obfignatum, servatur in archivis ecclesiæ Vabrensis. Anno 1333. in vigilia sancti Jacobi apostoli, monachorum ad 20. numerum reductionem factam a Berengario abbate Nantensi laudat. Anno 1336. die 16. Octobris juramentum fidelitatis pra ; stat per procuratorem, Ful- caudo Biruricensi archiepiscopo. Negotium nobis facesiit Rogerius de Arma- niaco, qui legiturepiscopus Vabr. an. 1332. quo, die 7. mensis Dec. Johannes comes Armaniaci ad longinquam profectionem se parans instituit hunc Rogerium patruum epVcopum VahrenFcm, suarum toparchiarum gubernatorem. Litrer.e Johannis exstant in tabui, castri Fuxensis.ex ejus inventario asservato in Colbcrt. bibl. sed perperam legitur his in litteris Vaorenjisoro Vaurensu. Constat enim Rogerium fuisse episcopum Vau- ’ S ij 2„ ECCLESIA V rensem anno 1332. Raimundus fundavit anno j 1346. sodalitium presoyterorum apud sanctum Africum, cujus fundationis instrumentum vide in appendice. Vitam non protulit ultra annum 134.7. III. G U I D o. Guido ex nobilibus dynastis de Venta dor io in Lemovicibus, Vabrensem obtinuit cathedram ab anno 1347. ad 1351. nec plura de illo ad nos pervenere. IV. P E T R u s II. Petrus de Agrifolio nobilis Lemovix, ex monacho & abbate Casæ-Dei, episcopus Claro- montanus factus, postea traducitur ad sedem Vabrensem anno circiter 1352. Hunc legimus fratrem fuisse Florentiæ abbatissæ Ennonencæ (Nonnenques) Si Raimundi Ruthenensis episcopi, in quo de Agrifolii nobilissima gente, Si de vero ejus cognomine quadam notavimus. Fuit etiam Petrus Ucetiensis episcopus, & Mi- matensis, ex testamento Raimundi Ruthencn- sis episcopi ejusdem fratris. V. BERTRANDUS. Bertrandus dePebrac fuir prior de Ventado— < rio, tum beati Martini a Campis in urbe Lutetia. Prxsul autem Vabrensis creatus est anno 1355. die 28.Octobris, ex actis confistorialibus. Consulenda est historia S. Martini Campensis, in qua modo de Peberaco, modo de Peberiaco nominatur ; legiturque transiatus adepiscopa- tum Vabrensem ; quem dum administraret, confirmavit fundationem sodalitii presoytero* rum in ecclefia sancti Africi anno 1355. indictione vm. Innocentii papæ VI.anno 111. die 4. Aprilis. VI. GuILLELmusI. Guillelmus Bragose, quem scriptor vitæ Innocentii papæ VI. testatur ex pago Mimatensi fuisse oriundum, juris canonici doctor fuerat in urbe Tolosa, & vsearius’generalis in spiri- tualibus Si temporalibus Stephani archiepiscopi. Abbas Moiffiacensis qui scripsit vitam Urbani V. appellat eum magnum carionijlam, & hominem magni cordis. Itaque non solum episcopatu, sed etiam sacra Romanaqtie purpura dignus visos est summo pontilici Innocentio VI.qui eum in collegium cardinalium adscivit die 17. Septembris anno 1361. Primum autem obtinuit titulum sancti Georgiiin Velo aureo, deinde S. ■ Laurentii in Lucina. VII. STEPHANUS. Stephani de Vaflignaco ut episCopi Vabrensis mentio fit in huius ecclesiæ instrumentis anno 1364. Si 1370. Anno 1374— contulit ecclesiam sancti Pauli, præsentante Elixendi Elnonencæ abbatissa. Occurrit quoque in chartis monasterii Salvanesiæ an. lvjK. Si 1396. Misitprocuratorem ad concilium Pisanum an. 1409. coactum, tollendi schismatis causa. Obiit rem su- <8 Ex Wadingho tom. VI. in regesto pontificio pag. 50. & soq. Vide Baluz. not. in vir. pap. Avcnion. LBRENSIS. Z80 premam anno 1412. die 24. Novembris, ex Chenutio. VIII. GUILLILMUS II. Guillelmus de Bastidos chartæ Ennonensis

? arthenonis 3. Octobris anno 1418. inseribitur. Jihil de illo scitu dignum lignatur in tabulis. Mortis annus apud scriptores omnes notatur 1421. IX. Johannes. Johannes cognomento Petri publicis actis probatur sedisse annis 1421. 50.49.51. Societatem prcsbyterorum 1’ancti Africi incollegiatam ecclesiam erigi curavit anno 1440. xn. Kal. Februarii, Eugcnii papa anno x. Obtinuit postea titulum episeopatus Beritensis. X. BERNARDUS. Bernardus Blanchi nepos Johannis > antea prapositus Belli-montis anno 1453. & sequentibus, saltem usque ad annum 1475. commemoratur in chartis. An. I453.die3.mensis Septembris, cum de novo pontificalem assumeret posses- sionem in ecccsia lua, consules S. Africi eum adierunt, dixeruntque mirari se, quod nondum acceflisset in sijam urbem, insigniorem videlicet locum suæ diœcefis, ut iniret possessio- nem Iui episcopatus, exemplo suorum anteces- sorum, domni S’cpha » i bona quondam memoria, domni Guillermi, & domnijohannis, ejusdem episcopi avunculi lui, & nunc episcopi Feritensis*. Eorum precibus obsecundans Bernardus, in cathedra episcopali positus promisit se quamprimum accessurum. Anno 1460. transegit Cum capitulo, sijper collatione beneficiorum eccle- siasticorum, Sic. Nominatur in pactis matrimonialibus Johannis de Roquefeuil fictis 25. Maii an. 1461. in monasterio de Salvanis diœ- cesis Vabrensis. Obiit 12. Decembris 1485. si iis qui de ipso scripserunt fides est adhibenda. Diu tamen antea successorem habuit in sede Vabrensi. XI. Antonius-PeTRUs. Antonius-Petrus de Narbona filius Johannis de Narbona baronis de Talairano, ex Sibylla de Carman, abbas Fontis — frigidi, cujus monasterii monachus erat, inquit Chenutius, renuntiatus est episcopus saltcm an. 1477. etenim hoc anno die 23. Aprilis, solemni ritu exceptus est in urbe, ea pompa qux recens creatos episcopos decet, lpso judice cum Simone Fulter canonico de Elnis, querela iopitur inter Caro- kim episcopum deElnis, & Petrum episcopum Lacturensem, abbatem Crass de jure patronatus circa ecclesias de Commiliano, de Ripparia, de RJpis-altis, & de Canois diœcefis Elnensis 4. Mardi 1488. Varia incoclefia Crassensi consecravit akaria an. 1491. Anno sequenti utab- bas Fontis-frigidi transegit cum domino de Gas- parct. Præsulem hunc extremum diem clausisse die festo sanctæ MariæMagdalenæ XI11. Kal. Augusti anno 1499— & quidem in domo paterna, testatur nccrologium Crassense. Seoulturam ipsi datam in monasterio FoiiUs-srigiili legitur i8i ECCLESIA apud Chenutium, Robertum, ac Sammartha-j nos fratres. XII. LUD o v ICU s I. Ludovicum de Narbona Antonii — Petri fratrem electum fuisse anno 1499. in tabulis signa- tum repcrimus. Chorum ecclesiæ suæ construi curavit, uti ædes episcopales. Templum omne decoravit, sacramque suppcllectilem plurimis vasis ac ornamentis auxit. Nec minorem curam geffit abbatiarum suarum. Fuit autem abbas Fontis — frigidi & Grandis-Silvæ. Obiit die 7. Februarii an. 1518. juxta Chenutium & Rober— ] tum, vel 1519. juxta nostros Sammanhanos. Conciliari vero facile possunt duæ illx opiniones, quæ prima fronte pugnantibus similes sunt, ratione habita diversi modi inchoandi annum vel a Januario, vel a die Palchatis. XIII. ReginaldUS. Reginaldus de Martigny frater Petri Caf- trensis episccpi, antea canonicus Elnensis, electus est die 8-Aprilisanno 1519— Reperitur in chartis KiI. & 1532. Anno 1518. cum regni optimatibus & præsulibus solemni conventui in senatu habito coram Francisco I.rege interfuit. Obiit ( apud Montem-pessulanum die 27. Maii 1536. XIV. GeoRGIUs. Georgius de Armaniaco, de quo jam diximus in Kuthencnsibusepiscopis, administratio- nem Vabrensis episcopatus nactus est an. 1536. Postea Tolosanis, demumque Avenionensibus infulis redimitus est, ac petasocardinalitioornatus. Anno 1545. obdnuit indulgentias pro visitantibus Vabrensem ecclesiam. XV. JaCOBUS. Jacobus de Corncilhan, cum esset episcopus Vabrensis an. 1554. litteris Antonii ducis Vin- docini, & Belli-montiscomitis, Armaniaci& Ruthenorum, suit institutus praefectus (Surinten- dant) in comitatu Ruthenensi, & in quituor castellani is Ruthenorum, ob absentiam Caro- li cardinalis Borbonii, quem rex constituerat administratorem omnium toparchiarum & dominiorum principis Navarræ, ejusque matris. Quæ litteræ datæ sunt 2. Decembris pr.vdicti anni. Anno 1560. vocatus cst ad cathedram • Ruthenensem. Eo agente an. 1561. Pius papa IV. indulsit monachis cathedralis ecclesiæ, ut seculares fierent canonici. Anno 1524— Fran- ciscus I. Francorum rex jam litteras dederat ad obtinendam monachis facultatem deficiendi ad statum secularcm. Pius IV.vero 1561. bullam secularisationis conCeflit, quam ratam habuit Pius V. Utramque bullam exsecutioni mandare permittit Henricus III. Francorum rex, datis Avinioni litteris 1575. Adhæcaccesiit supremæ parlamenti curiæ decretum bulla : promulgationem confirmans 1582. XVI. FRANCISCUsI. Francilcus de Valette Cornusson nobilis Ca- 7. durcus, natus Francisco de Valette torquato equite, regi a sanctioribus confiliis, prorege& V A B R EN S I s. 181 senescallo Tolosano, ac Gabrielide de Murat domina de PEstang, pronepos Johannis de Va- letta summi Melitensium equitum magistri, qui Melitam infulam obsessam aTurcis an. 1565.strenue propugnavit ; Jacobo successit. An. 1568. Vabrensis ecclesia combusta estabhæretiCis. Obiit Franciscus die 18. Maii incastro S.Izeriissepul- tusqueest in parochiali ejusdem loci ecclesia. XVII. Thomas. Thomæ de Lauro simplex nomen inseritur omnibus catalogis Vabrensium antistitum. Iis vero id unum addendum a nobis sijppetit, quod vivere desierit anno 1599. sepultura donatus in parochiali S. Amantii ecclesia. XVIII. FRANCISCUS II. Francilcus de Valette Cornusson, de quo jam loquendi se præbuit occasio, dum seriem abbatum Moisiiacensium edisseruimus ( unus quippe ex ipsis fuit) ex comite consistoriano consecratus est in Vabrensem epilcopum anno 1600. mense Januario. Adfuit generalibus cleri Gallicani comitiis anno 1614. Anno 1618. sedebat adhuc, adscito sibi coadjutore, quocum apud summum pontificem egit ut vita regularis e monasterio Moilliacensi eliminaretur. E vivis excellit anno 1622. XIX. FRANCISCUS III. Franciscus de Valette Cornusson nepos superioris ex fratre Johanne seneseallo & gubernatore Tolost, matrem habuit Urlulam de Lou- bans de Vcrdalc ; frater ejus Francilcus de Va- lecta dominus de Cornusson & de Parssot, munus scnescalli Tolosatum & Albiensium gessit, lpse vero abbas Moiiliaci & patrui coadjutor consecratus est fub titulo cpilcopi Philadelphix. Adfuit comitiis generalibus cleri Gallicani an. 1615. ut nos docent sublcriptiones. Mortuo patruo an. 1612. onus omne curæ pastoralis excepit in humeros, quod sustinuit usque ad 20. diem Decembris an. 1644. ejus vitæ ultimum. Inter’ fuerat cœtui cleri Gallicani apud Meduntam anno. 1641. XX. I S A c 1 U s. I fac itis Habert Parisinus, Sorbonæ doctor, abbas de Allodiis in Pictonibus, regis condonator, & ecclesiæ Parisiensis canonicus theologus, inauguratur Lutetiæ anno 1645. die 17. Decemb. in templo abbatiæ S. Victoris canonicorum regularium beati Augustini, a Dominico Seguier Meldcnsi, Carolo Vaurensi, & Dionyfio S. Brioci episcopis ; præsente Armando Borbonio principedc Conty > apostolico nuntio ; Franciæ cancellario ; & aliis multispræsulibus. Interfuit posthæc cœtui cleri Parisiensi 1650. scripfit ac edidit opisscula varia tum metro tum soluta oratione de gratia, ex patribus Græcis, de consen- S11 hierarchiæ & monarchiæ adversijs Paræne- ticum Optati Galli libros Pex, de cathedra seu primatu lingulari S.Petri libros duos vulgavit, ac denique cæremoniale ecclesiæ Orientalis latine reddidit : unde a Jacobo Sirmondo in epistola dedicatoria ad Theodulsi Aurelianensis episco- S iij z83 ecclesia1 pi opera, laudatur a præclare scriptis, concioni— / DUS, lucubrationibus, scientia, & episCopalis muneris ornamentis. Augustinum Jansenii cui favere visus fuerat, librum patris Gibieuf de libertate Dei & creaturæ approbando, in concionibus & scriptis impugnavit postea quamdiu vixit. Apoplexia si.issocatuscxpiravit 15. Septembris 1668. apud pontem de Salas haud procul a Ruthcna ; unde translatus, in cathedrali quam construxerat ecclesia, sepultura donatur 24. Septembris ejusdem anni. XXI. LuDOvICUsII. Ludovicus de la Vcrgne de Montenard de Trcssandiœcesis Agathensis, abbas beatæ Ma- riæ de Quadraginta, si : reniflimo principi Philippo regis unico fratri, duci Aurclianensium ab eleemosynis, ejusdemque capcllæ magister, , mense Aprili anni 1669. ichedula regia dtsigna- tus est Vabrensis episcopus. Abarchiepiscopo Bi- turicensi sacram accepit unctionem in caslri Vincennarum siicra capella die 19 Octobrisan- ni 1670. Accessit ad liiam ecclesiam 18. Julii an. 1671. unde transiit ad Cenomancnsem mense Novembri ejusdem anni. XXII. Ludovicus III. Ludovicus de Baradat, ex nobili apud Cam’*A B R E N S I S. 184 panos gente, nepos Henrici de Baradat Novio- mensis episcopi, abbas Clarimontis in diœccsi Cenomancnsi, mense Aprili 1675. nominarus, apud Vitreium in Armoricis 31. Decembris ordinatur a Briocensi episcopo, affistentibus S. Pauli Leonensis & Maeloviensi præsiilibus. Coram cœtu totius cleri Gallicani laudavit Francis. cum Harlæum archiepiscopum Parisiensem oratione funebri, die 25. Septembris anni 1695. in ecclesia patrum Augustinianorum. Vivere de- siit 17. Martii 1710. sepultus in ecclesia cathedrali. XXIII. ALEXANDER. Alexander le Fillculde la Chapelle ex nobili apud Normannos familia natus, nepos domini dePiencour episcopi Mimatensis, ejuIque vicarius generalis, doctor Sorbonicus, schedula’regia nominatus die 12. Julii 1710. cum Parisiis ageret delegatus a provincia Albiensi ad generalia comitia deri Gallicani, ibidem ordinaturab illustrisiimo archiepiseopo Parisiensi cardinali de Noailles, assistentibus Cadurcensi & Sagicnsi episcopis 4. Januarii 1711. Die i2.ejusdem men- sis præstitit fidei sacramentum regi in capella castriMarliacensis, possessionemadeptus 1. Oc- > tobris insequentis. ABBATIÆ DIŒCESIS V A B R E N S I S. ABbatiæ diœcesis Vabrensis siunt ; Nantum ord. S. Bened. Salvanefiumord. Cisterc. B. MariædcElnonenca ord. Cisterc. fem. N A N t u M. S Ancti Petri de Nanto monasterium ordinis ; sancti Benedicti, olim abbatiæ Vabrensi subjectum, postea Massiliensi simcti Victoris, conditur, ut nonnullis placet, a sancto Amando Trajcctensi episcopo, tunc in Aquitania de- « ente anno circiter 679. juxta iila verba vitx sancti episcopi : Vir sunctus Domini Amandus Hildericum adiit regem, eirmqtie humiliter postulavit, quatenus et aliquod municipium aa c.i ; ss- truendum monasterium… largiri dignare tur.Dedit- que prasutus rex ei locum nuncupante Nanto, in

? uio virDomini… cspit adistcare coenobium.N erum loc monafterium quærendnm videtur in Fran- cia, non in Aquitaniamempe prius legitur : Ijdem vir Domini Amandus in jiaes remeavit Francorum. Nantcnse coenobium in valle fatis amœ- na situm est, distatque quatuor circiter leucis a Vabro ; cui abbatiæ subditum cst a suis fundatoribus Bernardo & Udalgarda ejus conjuge, ut nos docet charta fundationis facta m. mus • Februarii, anno trigesimo octavo regnante Carolo rege, hoc est anno Christi 878. Ex prioratu ab lnnocentio papa 11. in abbatiam erigitur anno 1155. ut probat ejus bulla, quam cx archivis monasterii eruimus, in instrumentis inserta.Eam- dcm abbatiam Massiliensi sancti Victoris cœnobio subjecit, & ab episcopi Vabrensis jurisdic- tione Pubtraxit Urbanus papa V. pontificatus fui anno quarto, Christi 1366. Seriem abbatum ex paucis quæ supersimt monasterii instrumentis, & ex aliis eruimus. ABBATUM CATALOGUS. I. Raimundus I. anno 1135. memoratur in bulla Innocentii papæ II. Comitatur Hugonem Albiensem episcopum levantem corpus simcti Guillelmi in monasterio Gellonensi anno 1138. m. Kal. Martii. Anno 1153. dat cumconsensu fratrum, monasterio Salvanesii, & Guiraldo ab- bari quamdam decimam. Ejusdem Raimundi sit mentio anno 1154— in litteris Ugonis Ruthe- nensium comitis, quibus assenlu uxoris si.iæ Er- mengardis, & filii stiiHiigonis, cedit cœnobio Gellonensi ecclesias sancti Saturnini, & simcti Juliani de Creysset. II. Petrus Berengarii confirmat donationem

a suoprædccessore Salvanensibus factam, litteris datis an. 116$. III. Guillelmus cum Hugone Ruthenensi episcopo, & Guiraudo abbate Conchensi, tef- tis est compositionis sactæ inter Petrum abbatem Aurcliacensem, & comitem Tolosanum anno 1180. Idem forte est ac IV. Willelmus, qui anno 1217. judex&arbi- tcr eligitur pro sopienda lite inter Petrum abbatem Gelloncnscm & Guillelmum Pontii. V. R. de Mala-vetula anno 1224.. societatem iniit cum G. Tomeriensi abbate xv. Kal. Nov. an. I24O.Arnaldus dcCantobrioarchidiaconus Lutcvensis multa contulit monasterio Nantensi. z8j ECCLESIA VI. Bernardus I. abbas excipit hominium. Petri de Cantobrio pro his quæ posiidebat in parochia sancti Salvatoris de Larzat, &c. XIV. Martii an. 1240. VII. Guillelmus 11. Peirini anno 1244. VIII. Bernardus II. cui anno 1252. vt 1. Kal. Maii Petrus de Cantobrio præstitit quoque hominium, reperiturin tab. 1257. & 1263. Idem est ac Bernardus de Carboncriis, qui quondam abbas monasterii Nantensis, dicitur in bulla Clementis, papæ xv. cal. Novembris, pontisicatus anno 1. ad episcopum Claromontensem directa, 3ua prædicti abbatis abdicatione laudata, ejus- em precibus inclinatus, ultro concedit quod ; idem Bernardus remaneat monachus monasterii sanctæ Fidis Conchensis ordinis sancti Benedicti, Ruthen. diœcefis, a quo fuerat assumtus in ejusdem monasterii Nantensis abbatem. In hac vero bulla Urbanus dicitur antecesser Clementis ; proindeque bulla est Clementis IV. electi anno 1265. Bernardus duos prioratus, scilicet de Marciliaco & de Cubisone ad monasterium sanctæ Fidis spectantes obtinuerat ab abbate Conchensi, cujus postea incurrit inimicitiam, quia ab Urbano papa inquisitor & judex fuerat constitutus cum episcopo Agath. super diver- sis ejusdem abbatis criminibus. IX. Guillelmus III. cognomento de Villeta^ an. I269-ex laudato chartul. Gellon.Forte is est Guillelmus cognominatus Vilate, qui quædam prædia dat ad acapitum anno 1296. Recensetur adhuc anno 1298. in charta Elnonensis monasterii. X. Raimundus II. annis 1310. & 1311. XI. Berengarius I. annis 1317. & 1325. XII.Bernardus III. an. 1325. 8. Junii quædam statuit de forma eligendi custodes sigilli conventus, & bonorum mobilium. Abdicavit ; & vivebat adhuc anno 1334. XIII. Berengarius II. anno 1333. sabbato in vigilia S. Jacobi, cum consenso fratrum cons- tituit non plures quam 20. monachos in monas- terio recipiendos. Is est haud dubie Berengarius de…llanqucsio genere nobilis abbas Nant, qui sundatan. 1334. anniversarium in ecclefia S. Genesii Lodoven- sis. Forte idem quoque est de quo in necrolo- gio Anianensi: XI. kal.Julii obitus D. Berenga- rii olim abbatisNantenstspro quo dantur lj.suidi, XIV. Raimundus III. obiit 17. Febr. 1342. XV. P. anno 1343. die 8. Martii in Romana curia morabatur. In jus vocatus est a monachis, quod sine ipsorum consenso, conventionem & pacta fecisset cum Arnaldo de Rocafolio milite, super alta justitia de Nant. Anno 1346. mona- chi litteras regias obtinuerunt adversos Arnal- dum. XVI. Durandus I. anno 1354. die 10. April. solvit Guillelmo episcopo Tusculano & cardinali, camerarioque collegii cardinalium 25. flo- renos auri, pro servitio communi erga dictum collegium, & florenumaureum pro cardinalium familia. Anno sequenti 19. Septembris pendit cameræ papæ 50. norenos aureos, & septem ejus familiæ, ex scnedula Stephani Tolosani archie- psscopi papæ camerarii. VABRENSIS. 186 XVII.GaiUardus I.pro libertate fui monasterii pugnavit adversiiS Ogerium abbatem sancti Victoris Massiliensis, qui fibi vindicabat jurisdictionem in illud, & aa sedem apqstolicam provocavit. Quapropter Innocentius VI. com- misit officiales Vabrensem, Lodovensem, ac Nemausensem ad hanc litem dirimendam, bulla data v. Kal. Nov. anno 6. siii pontisicatus, l’eu Christi 1357. aut 58. postea abbas Nantensis & monachi consenserunt solvere sancto Victori in signum subjectionis annuatim 4. Francos aureos, pacto facto die 12. Febr. an. 1380. XVIII. DurandtiS II. inscribitur chartis 1 an. 1368. & 1380. quo transigit cum abbate sancti Victoris 12. Febr. necnon 1382. ex chirographo prioris S. M. de Caylar subcollectoris, quo profitetur, quales quantasquepecuniæ sum- mas persolverit cameræ apostolicæ 22. Julii 1382. XIX. Bernardus IV. an. 1400. XX. Jacobus I. an. 1403. Misit ad concilium Pisanum anno 14.09. procuratorem cum plena potestate, ex ejusdem actiS tom.VI.Spicileg. Anno 1413. 24. Martii litteras protectionis obtinet a Carolo rege, judici deMillau directas, pro conservatione altæ, mediæ & bassæ justitiæ in loco de Nanto adversiis episcopum Vabrensem. XXI.Guillelmus 1 V.de Nogaret eligitur abba* die 31. Augusti 1416. qui huic electioni assen- sum præbuit die 16. Septembris ejustlem anni. Sub hoc abbate Martinus V. bullas duas dedit, quibus jubet restitui monasterio bona ablata, comminaturque excommunicationem secus facientibus. Guillelmus adhuc sedebat menti : Januario 1424. ex querela monachorum adversiis illum, quod unum e fratribus detineret sub custodia laica. Imo siiperstitem illum adhuc invenimus an. 1446. nisi sit alius abbas cognominis. XXII. Gaillardus II. 1449. 1451— & 1489. in bulla Innocentii papæ VIII. Vivebat 1494. sed non abbas. XXIII. Jacobus II.de Tesirno commendatarius 1579. XXIV. Henricus-Annas-Robertus de Me- leun 1605. XXV. J. J. de Febvre deccflit 20. Augusti 1658. XXVI. Johannes de Bentivoglio abbatiam tenuit ad 1694. XXVII. Jacobus — Antonius Phelippeaux episcopus Lodovensis 1694. XAVIII. O. abbas Nantensis recensetur in litteris W. Tornacensis episcopi & apostolicæ sedis legati numericis notis destitutis. XXIX. Geraldus abbas de Nant legitur obiis- se XII. cal. Octobris, in vetusto necrologio S. Roberti de Cornilione ; sed annus minime notatur. S A L V A N ESIUM. SAlvania diœcefis Vabrensis, ordinis Cister- ciensis monasterium, filia Mansiadæ, de linea Cilsercii, primam siii originem debet illustri ac nobili viro Pontio de Leratio, ejustjue Pociis, 3ui abjectis seculi pompis, & austerissnnæ agen- æ pœnitentiæ desiderio accensi, in solitudinem secesserunt, eum in locum præsertim qui Silvaz87 ECCLESIA nia dicebatur, quique postmodum a sidute quam. in eo plurimi consecuti siint, Salvania nuncupatus est. Cumque arctiflimam per tres aut qua- tuor anribs ibidem vitam duxissent, accersitis e Mansiada Petro I. abbate & monachis, sesua- que omnia ordini Cisterciensi dediderunt anno salutis reparatæ 1136. At Pontius Leratien- sis habitu monastico indignum se reputans, in conversorum ordine per totam vitam permansit. Gesta* hujus sancti viri plane mirabilia edidit Baluzius in fuis Miscellaneis. Multas donationes factas Pontio de Larazio, ejulque sociis legimus ab anno 1132. etiam ante oratorium conl- tructum. Nam Bernardus Guillelmi de Verib— j lio profecturus Jerosolymam dedit altari beatæ Mariæ construendo per Pontium & socios, quidquid habebat apud Terundum. Anno 1135. Arnaldus de Pons dat huic altari omnem villam feu locum de Terundo, ubi constructum est oratorium sanctæ Mariæ. Præcipui benefactores fuere Ademarus episcopus Ruthen. Ermengarius de Castro-lucio*, Bernardus de S. Felicio, Bernardus Begonis, ejusque fratres, &c. qui donarunt villas integras, prædia, ecclesias, decimas, &c. Tempore Pontii de Larezio donationes omnes ipsi ejulque sociis sactæ sunt, nullusque abbas no-f minatur usque ad annum 1138. regnante Aen- rico rege, quo nulla deinceps habita Pontii mentione, in donatione facta ab Hugone de Cornu- cio memoratur Desidcrius abbas. Abbates qui Salvanezium rexerunt, ex variis tum monasterii, tum aliorum locorum monumentis, nunc ordine sunt ponendi. Series abbaTUM. I. Ademarius primus abbas vix sex mensibus præsuit. Virstapiens, bonus, atque litteris eruditus. II. Desiderius Ademario mox subbrogatur j 1136.Jpii mansum de Felgairetas Ugo detor » ; /- tio concclsit 1138. Bullam protectionis ab Inno- centio papa II. obtinuit 1140. xm. cal. Junii, ind. Iu. an. pontific. XI.quo etiam an. Deodati de Tornamira, Gasfredi & Petri ejus fratrum donum excepit.. Item an. 1141. mansum majorem, qui est in territorio de Galliaco obtinuit a Guillelmo de Lauro & Bcrengario fratre ejus, & an. 1142. nonnulla a Begone Pelauqui. Memorator etiam 1143— in charta Guillelmi Garini. Eodem anno 1143.huic concclsit castrum de Petra Arnaldus de Petra ; exactisque in regimine octo dumtaxat annis, teste Hugone monacho p in vita B. Pontii de Leratio, ad superos evolavit. III. Guiraldus I.præerat 1144. quo an. Bernardus de S. Felice quidquid in manso de Em- basio posiidebat ei concesiit. Anno 1154. privilegium protectionis ab Anastasio papa IV. accepit. Variis auctum donationibus vidit monasterium, quarum auxilio parthcnonem in valle Elnonenca duabus a Salvania leucis fundavit. Inter præcipuos monasterii benefactores, commemorandi sunt Raimundus Ricardi de Fode- ria, & Jordanus frater ejus. Inter instrumenta m Auctore Hugone monacho Salyancsii, de quo infra. /ABRENSIS. 188 donationum insigne est illud quo Deodatus Guillelmi monachus Villæ-magnæ de consensu abbatis fui Hugonis, præsentibus Bcrengario Narbonensi archiepiscopo, Guillelmo Biterrensi, Petro Lodovensi episcopis, ac Ermengardi Nar- bonæ vicecomitisia, se suaque dat Salvanesio & Gcrardo abbati. De eo ita Ugo monachus in vita Pontii de Leratio : Tertius abbas domnus Guiraldus fuit, qui jura regiminis decem & fep- tem annis strenue gubernavit, monasterium multis possessionibus ampliavit, & multa bona in eo patravit, inter qua & domum de Annoncnca fundavit, & in ea religionemstanctimonialium propagavit. Obiit autem anno gratiæ MCLXI. mense Septembri xv. cal. Octobris. Sub hoc abbate mutatum loco monasterium legimus, ad jactus arcus-balista distantiam. Ad construendam ecclesiam 200. marchas argenti misit Guillelmus quidam de transmarinis partibus. Petrus Aibrandi sacrista Lodovensis ecclesiæ, & frater ejus Guiraldus fecerunt dormitorium ; Ri- cardus Clarii ejusdem ecclesiæ clericus, refectorium. Primum locum in quo situm erat monasterium, dederat Arnaldus de Monte, qui postea conversos in eodem quievit monasterio. IV. Pontius ex priore monasterii Guiraldo subrogatur, electus mense Octobri 1161. Ab Arnaldo abbate Vabrensi comparavit an. 1162. quidquid ille in manfo de Sarret possidebat. Donum Raimundi de sancto Caprasio excepit 1163. Anno 116$. iniit tranlactionem cum Gau- frido priore hospitalis sancti Ægidii, &c. Hoc abbate jubente Hugo monachus Salvanezii scri- psit historiam conversionis Pontii de Larazio, peregrinationes cum fex amicis, secessum in locum Salvancsium dictum, fundationem monasterii, &c. Exstat autem hæc historia manu des- cripta in archivo Salvanesii, cum duabus epis- tolis ejusdem Hugonis, ad Gaucelinum episc copum Lutevensem, cui proponit quasdam de seriptura sacra quæstiones, & responsiones Gau- celini ad priorem Hugonis epistolam. Vide Mis- cell. Baluz. tom. III. Anno 1166. recenseturin dono Guillelmi de Cabraria. Anno 1170. in litteris Ermengardis comitisiæ Ruthenensis se suaque tradentis Elnonensi monasterio ; & an. 1172. in charta Guillelmi de Lauro. Alii tempore hujus abbatis insigniores benefactores fuerunt Hugo & Raimunda ejus uxor, Petrus Jordani ejusque conjux Aldiardis. V. Raimundus, is forte qui fub Pontio abbate prior exstitit, Salvaniæ præsicitur 1172. quo anno Rogerius Biterrensis comes dona Kogerii avunculi fui & Raimundi Trencavellis viceco- comitis (patris sui) eidem confirmavit. Anno 1175. recurrit ejus memoria in dono Adalaisiæ uxoris Rogerii vicecomitis Biterrensis ; & in charta Guillelmi Begonis. Occurrit etiam in variis actis 1176. 1177. 1181. VI. Bernardus I. abbas Salvanesii accipit varia prædia ab Ermengardi uxore Guillelmi de Avena, quæ videlicet suo testamento reliquerat monasterio, petens sepulturam in cœmeterio fratrum, & easdem pro se preces quæ pro iplis fieri solerentfratribiis.insuperfiliam suam Sibil- lam inter moniales Annoncncx recipi. Factum est n, ECCLESIA eft illud teftamentum mcnſe Julio anno n8z. An. ſequenti Bertrandus & Guillelmus dcAve- na fratres Sibillæ*, pro dote ſororis ſuæ multa dant prædia. Idem Guillelmus de Avena cum aliis elcdis judicibus componit controverfiam inter Bernardum abbatem Petrum de Bro- lio, menſe Januario 1184. Occurrit Bernardi mentio in tabulisan. 1188— & 1 191. Alios bene- fadores hoc tempore expertus cll Bernardus, Gaucelinum Lodovcnſem epiſcopum & Ricar- dum de Monte-Pavone. VII. Berengarius I. 1192. ex donatione Petri de Caftro — lucio. Cum Brunone de Molinez tranfigit 1193. VIII. Bernardus II. 1194. in charta Fro- tardi dc Rocoſello. IX. Guillelmus 1.1199. in dono Petri de Cla- renfa. X. Geraldus 1208. quædam prædia acquirit a Flandrina uxore Bernardi Gaucelini de Mon- te-pavone. XI. Petrus I. abbas præerat an. 12I2. quo Petrus de Caftro-lucio, forte idem qui ſupra, cedit omnia jura ſua in agris & bonis qux fuerant Rigaldi de Cabrcſpines. Idem Petrus abbas memoratur in donationibus fadis 1215. a Guillelmo Frotardi de Rocoſello > & aliis an. 1216. &1218. XII. Andreas 1219. Vivebat adhuc 1231. ſed dignitatis onere rcjedo. XIII. Antonius I. Salvanefii curam gerebat anno 1229. quo pepigit cum Raimundo abbate Vallis-magnæ pro Camers. Diem clauſerat extremum aut ceiTerat an. 1231. quo XIV. Thomasſedebat jam Silvanefii, nam iterum concordiam iniit cum Raimundo abbate Vallis-magnæ. XV. Guillelmus II. accipit a B. epiſcopo Ru- thenenfi quafdam decimas &ec defias ix. xal. Aprilis an. 1237. I XVI. Defiderius II. dono accipit ab Arnal- do de Pons quemdam montem an. 1240. XVII. Johannes 1.1241. XVII I.P. 1247. XIX. Gaillardus de Mirabel 1248. tranſcgit cum Guillelmo Caftrias præceptore fandi Felicis. Anno 1263. tranfigit cum Flore prioriffa deBeſellis. Recenfetur etiam in variis adis 1256. 1261.1264.1266. 1273.1274. Præcipui donifa- di Gaillardo fuit audor Guillelmus de Montan- hol, qui anno 1256. iv. xal. Febr. ceflit quintam partem dominii in faltu dido dc Monitr. XX. Johannes permutationem facit cum £ Deo-dato Rotbaldi milite 1276. Ermengardis de Arpajone abbatiflæ tlnonencx eledionem confirmavit. Occurrit anno 1292. in charta ab- batiæ Camporum-bonorum. Ejus confilio Ran- ſa abbatiflaElnonencæ procuratorem fuum confli tuit Pontium monachum Vallis-magnæ 1295. Recenfetur in adis depolitionis Ermengardæ de Arpajone 1299. & in variis inftrumentis 1301. Monafterium Elnonenfe vifitavit 1303. die Dominica polt feitum S. Jacobi apoftoli. XXI. R. 1304. Forte Raimundus quem legimus padum fecifie de parcagio, ſeudejufti- tia exercenda & juribus percipiendis incommu- Tomus /. VABRENSIS. L ni, inter regem & abbatem, ac monachos, quod confirmavit Philippus rex menfe Julio iji 1. XXII. Johannes II. 1310. XXIII. Bertrandus monafterium Ennonen- ſe vifitat 1318. & 1321. ſedebat adhuc 1331. XXIV. Arnaldus Guillelmi vifitavit Ennon. monallerium 1334. & 1337— præerat etiam 1339. XXV. Aymericus 1345. tranfigit cum abba- tifla S. Saturnini Ruthenenfis. XX VI-Reginaldus 1.1359. XXVII. Bernardus III. 1364. XXVIII. Reginaldus II. 1374. XXIX. Bernardus IV. 1391. 1394. 1398 1404. XXX. Berengarius II. 1423.1425. XXXI. Petrus II. 1430.1431. in recognitionibus. XXXII. Antonius II. Bonnefons abbas erat an. 1438. ex D. Stephano du Laura. XXXIII.Petrus III. Solerii.leu PetrusCe- lerii in quibuldam adis 1440. & 1441. XXXI V.HugoRadefii 1444.1445.1448. 1452. 1460.1466. XXXV. Guido de Caftro-novo protono- tarius apoftolicæ ſedis, commendatarius 1477. 1488.1501.1508. Fuit etiam abbas Bonæ-vallis • diæc. Ruth. XXXVI.Guillelmus III.de Ruthena dc Rode z., apoftolicæ ſedis protonotarius 1511.1514. 1522. 1526. XXXVII. Triftandus de Clermont anno 1539. die 7. Julii homagium exhibet regi. Teftamentum condidit 1572. i.Augufti. XXXVIII.Johannes III. de Leftradesmonachus obiit 1591. XXXIX. Olivarius de Diovago comes Ver- mundi per obitum Johannis de Leftrade breve regium a Margarita regina & comitifla Ruthe- nenfi accipit 1591. Abbatiam adhuc tenebat l6}o. XL. Chriftophorus de la Fare Tournac cedit in gratiam fequentis. XLI. Antonius-Aurelius de la Fare Tournac clericus Nemauſenfis accipit bullas v. idus Julii an. 1683. migravit a ſeculo 1699. XLII. GregoriusCabane 1699. B. M. de Elnonenca, ^jNonenque. ELnonenſe, feu Ennonenſe virginum monafterium ordinis Ciftercienfis, dioccefis Vabrenfis’, ad rivulum Ennonem litum, patres agnofcit Silvanenfes abbates, quorum primi monafterium fundafte dicuntur in valle rlno- nenca, quam Deodatus Raimundus de Mon* tanolio Salvanienfi coenobio concelferit anno 1139. ut conftat ex hac charta. A Nno incarnationis Dominica mcxxxiX. ego Deodatus Raimundi de Montanolto, & ego J Guillelmus, ego Arnaldus filii ejus, nos tres, unufquifque cum confilio alterius, pro amore Dei cr remijfione peccatorum nofirorum, & refrigerio animarum parentum meorum, bona fide, totiuf- que fraudis remota fallacia, donamus & laudamus coenobio Salvanienfi in honore B. Maria tonf- • Olim tamen ad diaccſim Lodovenicm pertinebat. T 1, 1 ECCLESIA V eructo, & fratribus omnibus ejusdem loci prasenti— i bus & futuris, totum quod habemus & quidquid de nobis aliqua persona habet in valle Elnonenca, & in costis eidem valli pertinentibus, de cruce usque ad locum qui appellatur Catusclat, & mansum de robore, & apudsanctum Amantium quemdam campum & mansum de Andenaves, pro quo videlicet manso de Andenaves ego Deodatus Raimundi accepi a pranominatis fratribus roncinum quemdam cum fella & frano. Istum prascriptum honorem & omnia ad eundem honorem pertinentia, culta & inculta nos pradicti datores fine ulla retentione donamus & laudamus, stcut jam dictum est, monasterio pradicto & fratribus ad faciendum in— ] de quidquid facere voluerint s ut ab hodierno dte & deinceps jure perpetuo habeant & possideant tam prasentes quam eorum subsequentes. Hujus donationis sunt testes Arnaldus de Ponte & uxor ejus, qua vocatur Bovissona, ^ Bertrandus*eorum stlius, & Raimundus Cedalii, & Guillelmus de Vite. Raimundusfcripstt. Quonam anno fundatum fuerit coenobium aut unde eductæ fuerint sanctimoniales, non satis constat. Petrus episcopus Ruthenensis in litteris datis v. nonas Maii anno 1162. docet hoc asceterium siiis fundatum esse temporibus, pa-( pamque ei dedisse decimas, quas ab Hugone abbate Villæ-magnæ impetrarat. Has litteras inter instrumenta quære. Certum aliunde est monasterium jam exstitisse anno 1146. ex charta Pontiæ ctijusdam, quæ eo anno vitam monasticam in eo parthenone amplexa est. Seriem autem priorissarum & abbatissarum quæ rexerunt texuimus ad fidem instrumentorum monasterii. SERIES PRIORISSARUM ET ABBATISS. I. Nazaria cujus tempore Guiraldus de Monte- acuto & uxor ejus Englesta dant pro 12. solidis ] Melgoriensibus, medietatem decimæ territorii de Elnonenca 1151. recensetur & 1152. in veteri charta Salvaniensis monasterii, in qua dicitur Nazariam matrem habuisse Elizabeth priorissam Bellæ-cumbæ. II. Petronilla I. 1156. acquirit mansum de Co » « » « i.Eidem 11 s9.Englesia & ipsius filia Rai- munda ScGuiraldus frater ejus & PontiusStephani prædictæ Raimundæ conjux, dant duodecimam partem fevi totius campi, qui vocatur ferdaiz » A nno 1162. litteras accepit a Petro episcopo Ru- thcnensi jam commemoratas. Eodem anno Petrus de Roiais, & Maria ipsius uxor fordanam fi— j liam suam Petronillæ priorissæ offerentes in mo— J nacham dant monasterio quidquid in valle El- nonensi usque ad vivarium delSang poflidebant. Duobus post annis bullam protectionis ab Alexandro papa III. obtinuit. Anno H7o.Ermen- gardem Ruthenensem comitistam vitam religiosam amplexantem in monasterio suscepit, cu- Cs chartam habes in instrumentis. Anno 1171. ugo Ruthenensis comes Petronillæ priorissæ concessit quidquid habebat in villa de Lenjatz, , subscribente Richardo ejus fratre. Anno 1173. mansum de Calmezillarecipit Hugone de Tor- namira pro dote sororis ejus Stephaniæ. Anno AB REN SIS. 191 i I I78.acquirit a Pontio de Roea-frrtiquidquid ha* bebat in mansi) de Forteleiras. Vivebat adhuc Petronilla 1181. Ped prioristæ titulum jam exuerat. III. Pontia seu Ponza reperitiir in duobus antiquis instrumentis 1183. 1184. IV. Belizendis 1184. excepit donum Guillcl- mi de Auriaco, & eodem anno donum Ger ardi Raimundi. Anno 1188. Hugo episcopus Ruthenensis Belixendi priorissæ ecclesiam S. Petri de Caisuc annuenteGuillelmoarchidiacono concesse. Anno 1190. donatur ecclefia B. Mariæ ab Raimundo episcopo Lodovensi, & facit quoddam excambium cum Ademaro abbate Va- I brensi, mense Julio. EidemBelixendi I19I.Berengarius Delpont & Brunixens ejus uxor, pro mille solidis Melgoriensibus mittunt in pignus, honorem quem habebant in parochia sancti Romani dcTarn. Occurrit etiam in variis actis ad 1205. Tempore hujus priorissæ dominus de Cla- romonte exemit monasterium ab omni leuda, pcdagio, &c. litteris datis die XI. Aprilis anno 1195. V. Petronilla II. 1205. 1206. Excepit donum Arnaldi de Turre & Anglesta ejus uxori$. Repe- ritur etiam 1207. VI. Agnes I. quædam acquirit 1208. 1209.

Obedientiam & reverentiam exhibuit PetroFro- terii Lutevensi episcopo, pro dictis ecclesiis de Cornelio, &c. VII. Aidelina 1216. transigit cum R.Alde- berti sequestro P. abbate Salvaniensi. Eidem Aidelinæ Aimeriens vicecomes Narbonensis, & Margaritaesusljxor 1217. donant bestiam unam oleo oneratam singulis annis in castro S. Petri de Claro, initio Quadragesimæ. VIII. Petronilla III. 1225. IX. Sibionda de Avena 1231. in variis actis episicopi Lodovensis. X. SibillapræcessitTiburgam. > XI.Tiburtia, seuTiburga de Vintro, quæ acquirit quædam prædia 1233.1235.1138. 1241. hactenus cum priorissæ titulo in variis actis occurrit, etiam anno 1246. quo castrum de Peira (la Peire) ipsi cesserunt Deodatus de Castro- lucio (Chatlus) ejusque uxor Maria. Sed anno 1251. 1252. 1253. abbatissae nomen & dignitatem assumsit prima *. Cum Begone abbate Vabrensi transegit 1253. XII. Agnes Il.de Claviers 1254. excepit donum Bernardi Gauberti. 1258. ab Hugone comite Ruthenensi filio Henrici comitis accepit litteras, quibus ille confirmavit do-

num ab Hugone comite Petronillæ prioristæ ’olim factum. Cum I etro præceptore domus sanctæ Eulaliæ militiæ Templi permutationem fecit 1259. Prioratum siincti Sulpicii in diœcesi Tolosana 1267. fundavit & dotavit ; cujus fundationis chartam in instrumentis consulendam edidimus. Cum capitulo Ruthenensi quædam permutavit, pridie kal. Julii anno 1266. Eidem Agneti abbatissæ Alfonsus frater regis Franciæ, & comes Pictaviæ & Tolosæ confirmavit, ea 3uæ habebat in castro de Rupe-abel, & in loco e Alcasto 1270. Ecclesiam sancti Baudelii cum a Alii Volunt in abbatiam jam erectum fuiffe Nonnaticum, an* tc id tempus, quo evaso in nobile & opulentum coenobium. ECCLESIA \

Petro abbate Pancti Salvatoris Lodevensis per- A mutavit 1275. Hominium Petri Pelfort domi* celli recepit eodem anno-Occurrit edam in qui- busdam actis 1279. XIII. Beatrix 1.1280. transigit eum incolis S. Johannis de Dalmasio, XIV. AgnesIII. 1282. XV. Ermengardis de Arpajone 1283. exce- 5>it donum Guillelmæ Ganalaonæ. Cum Guil- elmo de S. Mauritio milite domino de Monte* pavone transigit 1284. quo etiam anno quædam prædia acquisivit a Deodato Robal milite, do¬ mino de Montalegre. Ejus etiam nomen cum titulo abbatissæ reperimus in variis actis 1289. 1290. 1292.1293. Postea a capitulo generali de- p posita fuit ; post cujus dejectionem ea adhuc vivente, nec cedere volente tres reperio abba- tissas. XVI. Margarita 1.1293. XVII. AgnesIV. 1293. Memoratur etiam I296.insententia arbitraria ipsam inter & inco¬ las de Roca-bella pro pascuis. XVIII. Ransia I. de Villareto Ermengardi depositæ subrogata cum abbatissæ titulo repe- ritur in veteri instrum. Salvan 1295. sed cum nihilominus Ermengardis dignitatem retineret, re ad siimmum pontificem delata, Bonifacius VIII. rescriptum dedit ad Gaucelmum Ma-£ galonensem, & fratrem Iterium Lodovensem epistropos, ut de utriusque jure cognoscerent ; qui auctoritate apostolica utramque cedere co¬ gentes, Elixim elegerunt. XIX. Elix de Fara priorissa monasterii Me- dii-montis in diœcesi Claromontensi.a Maga- lonensi & Lodovensi episcopis abbatissa anno 1299. constituitur. Cum Guillelmo de Rupe- folio domino de Verfbls transegit an. 1309. & cum Petro de Chauderac præceptore S. Feli¬ cis ordinis Pancti Johannis Jerosol. eodem an¬ no xvI. xal. Octobris. XX. Ransii II. incolis de la Peyra quædam j prædia concessit 1311. Castrum de Peyra a Deo¬ dato de Castro-lucio acquirit 1320. Occurrit etiam in variis actis 1321.1324. 1326. 1328. XXI. Marquesia de Roca-folio hominium præstat Bernardo episcopo Lodevensi 1318. Cum priore S. Amantii transegit 1329. XXII. Braida I. in quibusdam instrumentis si ;u registris episcopi Lodovensis 1331. 133 5. re- peritur, & in variis monasterii tabulis 1341. 1344. XXIII. Beatrix II. 1347. XXIV. Braida II. dicta Sammarthanis de ] Rocosel, quod cognomen in chartis nonreperi¬ mus, 1348. 1349. XXV. Florentia foror Petri de Agrifolio Claromontani, tum Vabrensis, & Raimundi de Agrifolio Ruthenensis episcoporum, ut li¬ quet ex ejustlem Raimundi testamento.Sedebat ^351.1355. J357- B58- B65- XXV L Isabellis de Roca-solio varias reci¬ pit recognitiones 1368.1369. XXVII. Alixendis de Monte-mirato 1571. ab incolis de Peyra de Sorga hominium recepit. Ad parochialem ecclesiam S. Pauli prassentavit 1374. Occurrit etiam 1379. Eam Sammarthani Tomus !. A B REN $ I $. 194 consignant ad 1387. Raimundi du Rieux do num recipit 1384. Forte æmulam habuit Mar- quisiam de Rocasolio, quam legimu, electam anno 1368. obedientiam profestam esse prassuli Lutevensi, ex Lutevensi pontificio fol. 296. & ad annum 1373. quo obiit VI. Kal. Maii, su- perstitem fuisse. XXVIII. Helena, cui cognomen Lourdelli* attribuunt Sammarthani, præerat 1390. quo an¬ no reperimus eam in duobus saltem instrumen¬ tis, & 1391. Eidem 1395. hominium præstat An- dreas Rogerius de S. Stephano. Anno 1404. Deodatus de Claro-monte confirmat immuni» tatem ab omnibus vectigalibus & juribus coe¬ nobio jam concessam, in gratiam Helenæ ab- batissæ siiæ consanguineae, ac Isabellæ, nec- non Helipidis filiarum siiarum. Datum XI. Apri¬ lis prafati anni. Sedebat adhuc anno 1405. XXIX. Flos de Cassiliaco 1410. recensetur in charta Berengarii & Azcmarii Martini dc Bello-monte. Exhibet hominium Bonæ de Ber- ry & Bernardo d’Armagnac ejus filio comiti Armaniaci & Ruthen. die 7. Octobris an. 1418. ubi Flora dicitur. Eamdem Florentiam de Cas- siliaco dictam reperio 1444. & Florem de Cas* siliaco 1448. XXX. Beatrix III. de Cassiliaco superioris consanguinea, imo soror, ut nonnullis placet, & coadjutrix, cœpit regere, & nuncupari abba¬ tifla 1455. 1458’. Obiit 1463. v. iduS Maii, ex Sammarthanis fratribus. XXXI. Borguina, al. Burgunda de Castro- novo sedebat 1465. & 1466. Cum capitulo Ru> thenensi transegit 1467. XXXII. Johanna I. de Castro-novo dat ad accapitum quædam prædia 1480. Anno 1486. adhuc præfuisse probatur ex tabulis. XXXIII. Catharina de Turre 1497. tran¬ segit cum incolis de Roca-bella. Præerat etiam 1501. i XXXIV.Johanna II.deCastro-novo, de¬ functa 21. mensis Septembris 1507. XXXV. Delphina de Rupefolio electa 7.Oc¬ tobris 1507. bullisque obtentis possesiionem iniit 27. Novembris. Benedictionis munus ab Eusta- chio episcopo Sanctonensi accepit 9. Aprilis 1508. Resignavit sequenti 1515. XXXVI. Margarita II. de Rocasolio, ex parthenonc Veteris-muri ordinis S. Benedicti assumta per resignationcm Delphinæ bullas ac¬ cepit a concilio Pisano Lugdunum transtato, datas xIx. Kal. Februarii 1513. Resignationem \ quam in gratiam Margaritæ de Rocasolio fe¬ cerat revocavit 1538. Sedebat adhuc 1540. XXXVII. Ludovica de Rocasolio præerat 1553. quo transegit cum incolis de Roca-bella. A fide defecit 1559. XXXVIII. Blanca de Rocasolio vacantem abbatiam per sacrilegum matrimonium Ludo- vicæ de Roquefeiiille obtinuit, bullas vero IV. xalend. Junii ejustlem anni. Possesiionem ade¬ pta 19. Augusti mensis insequentis, advcHariam passa Helenam de Rabastens. XXXIX. Ludovica de Pratis deMontpezat Poror Antonii de Pratis de Montpezat, Fran- ciæ marescalli, bullas accepit datas Romæ XI. Tij 2, J E C C L E S I A V Kalendas Septembris 1560. Possesiionem iniit 22.. Junii 1561. transegitque cum Helena de Rabas- tens, & cum Bertrando & Philippo de Rabas- tens vicecomite & barone de iancto Paulino. Ejus tempore monasterium a perfidis sectariis in favillas redactum, infinita prope detrimenta accepit, destructo etiam sancti Johannis de Olea- sio * castro ab eodem monasterio dependente, abbatissa sapientissima vix mortem evadente. Ceflit & excellit 1595. XL. Margarita III. de Pratis deMontpezat per obitum præcedentis eligitur 29. Augusti 1595. adversariam passa Franciscam de Balla- guier abbatissam sancti Saturnini Ruthenensis quæ breve regium per subreptionem obtinuerat, adversos* quam arrestum obtinuit 1596. Soror Fuit ex matre ducis Meduanensis (de Mayenne) samosisiimi in bellis, quæ colore quæsito tuendæ in Gallia veræ ac avitæ religionis, diu regnum sciderunt. Hunc occisum in obsidione MontaL banensi luxit. Margarita hæc multa in monasterii commodum bona effecit. Vivere desiit 27. Aprilis 1660. XLI. Anna Susannade SimianedeGordes, A B R E N S I S. 7.<>6 nata ex illustrisiimo marchione deGordes, primæ stipatorum regis cohortis duce, torquato equite, regique Christianiffimo a sanctioribus coniiliis, & ex Gabrielide de Pontavex de Carces, foror Ludovici-Mariæ-Armandi episcopi Lingonen- sis, monialis Viennenses sanctæ Columbæ par- thenonis ætatis suæ 23. monasterio præsicitur 1650. illudque restauravit, argenteamque pro ecclesia suppellectilem ex pecuniis a Margarita de Montpesat sibi relictis comparavit. Obiit 28. Aprilis 1694 XL11. Elizabeth de Bermond.duCaylard, de S. Bonet, de Toiras, d’Amboise, abneptis Joannis de Toiras, Franciæ marescalli, filia Ludoviei de Bermond, deCaylard, de S. Bonet, marchionis de Toiras, præfecti castrornm, urbis & arcis Montis-pessulani gubernatoris, &c. &EIisabethæ d’Amboise sororis FrancisciJaco- bi comitis d’Aubijou, ex moniali de Vignegolio, nominatur 29. Maii 1694. benedicta a Magalo- nensi episcopo 8. Septembris, possesiionem iniit eodem anno 2. Octobris. Hactenus feliciter & summo omnium bono præest.