Lirica (Ariosto)/Lirica latina/I. - De laudibus Philosophiae

E Wikisource

I. - De laudibus Philosophiae
Saeculum XVI

editio: Lirica, Laterza, Bari 1924
fons: librum vide
 Lirica latina II. - Ad Philiroëm 

I

De laudibus philosophiae

L’autore canta l’elogio della Sapienza, immaginando che, per festeggiarne la nascita, Giove raccolga a banchetto in Egitto gli dèi, i semidei e i grandi dell’antichitá mitica; dal qual convegno hanno inizio la cultura e l’arte.

     Extollit clamor patrem, pars murmure laudat
dieta Iovis tacito iatn iam labentis ad aegros
terrigenas; animis adeo coelestibus haeret
cura, licet totiens recidivae in crimina, geritisi
       5Orbe iacet medio, superis tunc hospita, tellus,
cum longo innocuis habitata est gentibus aevo,
qua pelusiacos aditus, perque ora Canopi
amne petit gemino sinuosa volumina ponti
Nilus, et in latum cogit suecrescere campos,
       10aridaque burnenti foecundat iugera limo.
Iuppiter hic darò delapsus ab aethere iussit
numina cuncta epulis positae discumbere mensae,
laetus ut unigenae celebret natalia divae.
Conveniunt superi; tenuit mora nulla vocatos;
       15inde maris terraeque deos simul impiger omnes
Mercurius monuit phariis accedere mensis;
quos pater omnipotens hilari inter pocula fronte
accipit, et meritimi cunctis largitur honorem.
     O fortunati quorum succedere tectis
       20dignata est haec sancta cohors! Nondum impia tristes
hauserat implacidi Busiridis ara cruores,
tum neque polluerat fraterna caede Typhaon
gramina, nec lacrimis fueras quaesitus, Osiri.

Interea eoas volitat vaga fama per urbes
       25coelicolúm visos mortali lumine coetus
ducere niliacis pariter convivia terris.
Tum numerum ex omni properantem parte videres,
hospitis ut praesens veneretur numina tanti.
Par aderat Vulcanus huic septemflue proles
       30Nile tua, haud phariis probitate ignota colonis;
affuit et Libya genitus, qui sidera torquet;
deseruit clarae urbis opus ter inaximus Hermes;
legifer hinc Moses, illinc pia turba frequentati
casta quidem, sed rara tamen; namque inclita virtus
       35negligit infausti foedata examina vulgi.
Hos habuit love nata suis penetralibus (urbes
ex ilio monitu superúm cultura) ministros.
Tum primum a silice antiquum genus exuit aegram
segnitiem, coepitque rudes deponere cultus;
       40paulatim ignipedum quis cursus frenet equorum
quaerere, quae mundi fuerit nascentis origo.
Mentibus obrepens deturbet cura quietos,
utque simul fragiles artus prostrarit Anance,
nulla perenne sibi formidet furierá nomen.

 Lirica latina II. - Ad Philiroëm