Haec pagina nondum emendata est
cuntur: minus Latium est, cum hi tantum qui uel magistratum uel honorem gerunt, ad ciuitatem Romanam perueniunt, idque conpluribus epistulis principum significatur1. | —————— v. 6. —————— |
97Non solum tamen naturales2 liberi secundum ea, quae
§ 97 pr. J. 1, 11.
1) Гешен, Ляхман, Пела, Бэкинг, Пост, Абды и Валькер не старались восстановить первоначального текста §§ 95, 96. Первый Нибур (Römische Gesch. n. 163), который предлагал следующую редакцию: majus Latium vocatur cum quicumque Bomae munus faciunt, non hi tantum qui magistratum gerunt, civit, roman. consecantur, minus Latium est, cum hi tantum qui vel magistratum vel honorem gerunt, ad civ. rom. perveniunt etc. Гушке (Beiträge p. 11): quod jus quibusdam peregrinis datum est, coque pertinet, quod Latini eo, quod stirpe ex se domi relicta, cum uxore liberisque Bomam migrant, et aliis quibusdam rebus et sibi et uxori liberisque suis civitatem Bom. quaerunt. Illud vero jus, per quod Latini etiam eo quod magistratum ger., civ. rom. consec., minus latum est, cum hi tantum ipsi qui mag. vel honorem gerunt, ad civitatem R. perveniant — мысль ясна, но много излишних слов. Моммзен (Stadtrechte Salpensa. 1855) читает: quod jus quibusdam peregrinis civitatibus concessum est, tributo jure majoris Latii. Eo enim differunt Latium minus et minus, quod majus Latium est cum non solum qui magistratum gerunt, sed conjuges et parentes et liberi etiam eorum qui magistratum ger. ci. rom. cons; minus Latium etc. Толкование верно, и чтение вполне удовлетворительно. Рудорф (de majore et minore Latio. 1860): quod jus quibusdam peregrinis concedit solet principalibus constitutionibus dato scilicet majore Latio. Nam aut msOus est Latium aut minus. Majus Latium est, cum non hi tantum qui vel magistratum vel honorem gerunt, sed liberi et parentes et uxores etiam eorum qui magistr. ger. civ. rom. consecuotur. Студемунд (Verhandlungen. p. 130—131): quod jus quibusdam peregrinis civitatibus datum est vel a populo Bomano vel a senatu vel a Caesare aut majus est Latium aut minus; majus est Latium cum et hi qui decuriones leguntur et ei qui honorem aliquem aut magistratum gerunt, civitatem Bomanam consecantur, minus Latium est, cum hi tantum qui magistratum vel honorem gerunt, ad civitatem Bomanam perveniunt. Редакция самая лучшая, хотя не устраняет всех сомнений. В Nouv. Revue hist. de droit franç. et étranger. 1. III. 1879. p. 1—10. 111—169 помещена статья Beaudonin'a: le Majus et le minus Latium, посвященная разбору упомянутого текста.
2) Термин naturales передан у Расснера: рожденные в конкубинате. Переводчик не задумался над своей передачей текста.
