Prohemium
Incipit prohemium de proprietatibus rerum fratris Bartholomei anglici de ordine fratrum minorum.
CUm proprietates rerum sequantur substantias secundum distinctionem et ordinem substantiarum erit ordo et distinctio proprietatum de quibus adiutorio divino est presens opusculum compilatum utile mihi et forsitan aliis, qui naturas rerum et proprietates per sanctorum libros necnon et philosophorum dispersas non cognoverunt, ad intelligenda enigmata scripturarum que sub symbolis et figuris proprietatum rerum naturalium et artificialium a spiritu sancto sunt tradite et velate. quemadmodum ostendit beatus dyonisius in angelica hierarchia circa principium dicens. Non est nobis aliter possibile lucere divinum radium, nisi varietate sacrorum velaminum anagogice circumvelatum. quoniam neque possibile est nostro animo ad immaterialem celestium hierarcharum ascendere contemplationem, nisi ea qui secundum ipsum est materiali manuductione utatur etc. (quasi diceret) non potest animus noster ad invisibilium contemplationem ascendere, nisi per visibilium considerationem dirigatur. Invisibilia enim dei per ea que facta sunt intellecta congnoscuntur ut dicit apostolus. Et ideo theologia provide sacris et poencis informationibus usa est ut ex rerum visibilium similitudinibus allegorice locutiones et mistici intellectus transumptiones formentur, et sic carnalibus et visibilibus spiritualia et invisibilia coaptentur. Huius rei gratia praesens efficio opusculum ad edificationem domus domini, qui est deus gloriosus et sublimis et benedictus in secula seculorum. In quo agitur de quibusdam proprietatibus rerum naturalium quarum alia est incorporea, alia corporea. Et primo de proprietatibus substantie incorporee secunduum sui differentias quarum alia corpori unibilis, ut anima rationalis sensibilis et vegetabilis. alia non unibilis corpori. ut angelus Et angelorum, alii sunt boni, alii mali. In bonis vero angelis ordo est secundum trinam multiplicationem trinitatis. unde a beato dyonisio distinguntur tres hierarchie celestes, quarum quelibet trium ordinum continet dispositiones. Decem et novem itaque sunt de quibus in hoc opusculo adiuvante deo per ordinem est agendum. et hoc tam in communi quam in spiritali.
Primo igitur agitur de deo et nominibus divinis que dicuntur de deo vel quo ad essentiam, vel personam, sive quo ad effectum, sive appropriationem.
Secundo de proprietatibus angelorum tam bonorum quam malorum in generali et in speciali.
Tertio de proprietatibus anime rationalis, quo ad nature sue simplicitatem, et quo ad virium suarum diversitatem, et de eius unionem et operatione in corpore prout confert ei formam et perfectionem.
Quarto de proprietatibus substantie corporee sive de elementis et elementaribus qualitatibus ex quibus conponitur omne corpus. et de quatuor humoribus ex quibus componuntur corpora tam hominum quam brutorum.
Quinto de hominis corpore, et de singulis eius partibus de quibus sacra scriptura facit mentionem.
Sexto de etatibus.
Septimo de infirmitatibus et venenis.
Octavo de mundo et corporibus celestibus.
Nono de tempore et partibus temporis.
Decimo de materiae forma et earum proprietatibus et elementis.
Undecimo de aere et passionibus eius.
Duodecimo de avibus in generali et in speciali.
Tredicimo de aqua et eius differentiis, eius ornatu sive de piscibus.
Decimoquarto de terra et eius partibus.
Decimoquinto de provinciis.
Decimosexto de lapidibus et metallis.
Decimoseptimo de herbis et plantis.
Decimoctavo de animalibus.
Decimonono de accidentibus sive de coloribus, saporibus etc.
In istis decem et novem libellulis rerum naturalium proprietates summatim et breviter continentur prout ad manus meas spice que effugerunt manus metentium pertingere potuerunt. in quibus de meo pauca vel quasi nulla apposui omnia que dicentur de libris autenticis sanctorum et philosophorum excipiens sub brevi hoc conpendio pariter compilavi sicut per singulos titulos poterit legentium industria experiri.
Incipit liber de proprietatibus rerum· Et primo de deo et eius essentia·
