Pagina:Dimitrie Cantemir - Operele Principelui Demetriu Cantemiru, typărite de Societatea Academică Română. Volumul 6 - Istoria ieroglifică (Operă orig.pdf/465

E Wikisource
Haec pagina nondum emendata est

TRACTATUS SECUNDUS


Caput I : De Syllogismo demonstrativo.

Syllogismi ratione formae essentialiter tum varias in figuras, tum sub illis figuris varios in modos dividuntur, vg: In Hypotheticus, seu Conditionales, in Absolutos, in Modales, in Compositos, et Simplices, etc: simil: Major autem difficultas in parte [Nota marginalis:p. 82]ratione materiae posita est. Cuius Syllogismus in Tres dividitur, vg: in Demonstrativum, Probabilem, et Sophisticum. De Probabili, et Sophistico suis in locis videbitur; et primo quidem Syllogismus Demonstrativus nititur medio evidenti, et necessario, ideoque vocari solet, Demonstratio, generatque scientiae, quam definientes aiunt. Demonstratio, est Syllogismus ex praemissis certis, evidentibus, et necessariis, qui differt ab aliis Syllogismorum generibus et tum in practica, tum in speculativa materia invenitur.

Sciendum, demonstrationem aliam vocari ad sensum, quae procedit ab experientia rei certae, et evidentis. Aliam autem vocat posterioristicam, (sic ab Arist: in lib: Posteri: appellata), quae totalem Syllogismi definitionem excipit, generatque scientiae stricte sumptam.

Item ex Aristo: demonstrationem duplicem esse legimus, et alteram vocat demonstrationem Propter quid, quae procedit a Causa proxima, alteram autem demonstrationem Quia, quae procedit[Nota marginalis:p. 83] ab effectu, aut Causa remota. igitur