fi, E C C L E S I A A nullis pepercit laboribus, nullis precibus aut la- crymis. Factus monachus Lirinensis Hilarius in virtutum palæstra magistrum æquis secutus est }>affibus ; quem ad thronum Arelatensem as- iimtum mutuo amore allectus comitatus est ali- quandiuj led vicit amor solinidinis, Hilarium*
? ue Lerinum revocavit. Adfuit tamen sancto lonorato ultimo decumbenti morbo & animam efflanti ; ac post mortem eloquentiffima oratione parentavit, quæ eruditorum judicio, tum priscorum oratorum scriptis postit facundia contendere. Funere peracto redire Lerinum festinavit, metuens, quod tamen estugere non potuit, ne succedere magistro suo cogeretur. Cognita ejus suga Caffius, 4 « ; praerat militibus in urbe, misit qui sanctum virum revocarent. Ab his itaque comprehensos ordinatur episcopus vix annos 29 natus ; attamen nihil juvenile fecit in sublimi hac cathedra positus, sed vita ejus cunctis virtutibus, quæ decent episcopos, ornata fulsit in omnium oculis ; retentis aliis piisoperibus, jejuniis, vigiliis, chameuniis, qui- bus monachus assuefactus erat. In pauperes ira largus erat, ut ne sitcris vasis parceret. Ut de rebus in episcopali munere ab eo gestis quædam perstringamus, an. 433. adfuit dedicationi ecclesiæ Avenionensis, quam Debo episcopus a se refectam consecravit. Anno 439. præ- fuitsynodo Regensi 111. cal. Decembris, ubi causa Armentarii Ebredunensis est agitata ; qui a duobuS tantum episcopis ordinatus, redactus est ad statum cnorepiscopi. Ante hunc Armentarium vero nullus rcperirur in Galliis chorepiscopus ; in Orientali autem ecclesia longe ante hoc tempus occurrit chorepiscoporum mentio. Anno 441. celebratum est concilium Arausicanum I. VI. idus Novembris a xvn. prasulibus ex provinciis Lugdunensi, Narbo- nensi &c. sanctitate aut doctrina conspicuis, inter quos eminebat HilariuS ; qui etiam sedit anno sequenti in synodo Vasionensi aut Va- sensi s & an. 44}. in Arelatensi, ut putat auctor noviflimæ editionis operum S. Leonis. Aliam celebravit synodum præsente S. Germano Autis- siodorensiepiscopo, cujusconsiliis uti solebat, teste Honorato Massiliensi ejus vitæ scriptore. In hoc autem incerti loci concilio Celidonius Vesontionensis, ut vulgo creditum, &a Til- lemontiopropugnatum est, episcopus s atque judicio inustriisimi Petri de Marea, metropo- litanus, damnatus, Romam ad S. Leonem papam contendt ; queritur Hilarium, contra concilii Taurinensisdefinitionem, contraBonifa- cii & Cælestini Romanorum pontificum constitutiones, fines a Patribus positos prætergressum esse, ac vicinaSprovincias pervadere, in ipsisor- dinationes pradumendo, vel jam ordinatorum depositioneS ; usurpareque primatum super Viennensem provinciam. Et vero hæc sunt quæ ipsi exprobrat sanctus Leo in epistola 10. olim 89. Itaque cogitur Hilarius Romam ad fui causæque suæ defensionem, aspera licet hieme, proficisci, & pedestri quidem itinere ; sedmoræ impatiens, aut fortasse ut se judicio concilii tunc ea de causa Romæ congregati, papæque subduccret, quod sibi iniquius fore non lELATENSIS. no dubitabat, clam recellit & Arelatem rediit, mis- sis vice fui ad S. Leonem Ravennio, Nectario & Constantio prefbyteris. Tunc sanctuS Leo Chelidonium absolvit, & ecclesiæ suæ restittrt. Projectum quoqpe episcopum, cui ægrotanti Hilarius dederat successorem, suæ iterum sedi reddidit. Hilario mctropolitani dignitatem in provinciam Viennensem ademit, de quibus epistola octogesima nona episcopos Viennensis provinciæ fecit certiores. Ac ne majores tumultus ea de re in posterum ab Hilario concitarentur, adversiis eundem interpellavit Valentinianum III. Augustum, qui sententiam sedis apo- , stolicæ juffitexsecutiom mandari per GalliaS, ’quamvis etiam _/i » r imperiali sanctione valitura esset, inquit imperator, quia enim tanti pontificis auctoritati in ecclefiasnon liceret ? Novella V a- lentiniani Aetio magistro utriusque militiæ & patricio ea dereinscripta, data est VI1. idus Ju- nias, eodem Aug. VI. consule, hoc est an. 445. Nunc quid sentiamus de tota illa contro- versia, quæ varias in parteS eruditorum ani- mos traxit, si quis interroget, distimulare non possumus S Hilarium in asserendis & protendendis ecclesiæ siiæ privilegiis, quæ maxime mendaciis Patrocli parta susse haud diffitetur Tillemontius, plusæquopræfractum visiim nobis esse Neque tamen ideo quidquam detractum volumus sanctitatis ejtiS opinionhquemad- modum Quesncllius qui S. Leonem immerito exarsisse in S. Hilarium contendit, in prolixa illa dissertatione, qua causæ hujus episcopi patrocinatur, minime putat inde imminutam ef- se tanti papæ famam & gloriam. Qui plura de his nosse volunt, legant præfatam dissertationem, & eruditi Tillemontii commentarios tomo XV. a pag. 36. ad 97. observationes Pa- pebrochii ad S. Hilarii vitam die 5. Maii ; iL lustriisimum P. de Marea, J. Morinum, Baro- i nium, qui ad an. 464. non obscure Fatetur S. Leoni surreptum esse, quando acerrime in sanctum Hilanum invectus est ; cui libenter sub- scribimus. Sanctissilnam vitam egregia morte consummavit die 5. Maii a* no 449. ut nos docent duæ S. Leonis epistolæ hoc anno scriptæ. In his autem Hilarium appellat sanctæ memo- riæsquod demonstrat S. Hilarium ante mortem in gratiam tanti pontificis rediisse. Scpultus est primum in ecclesia S.Genesii ; tandemqueapud S. Honoratum in infula Lerinensi transtatum est ejus corpus, ut indicat inlcriptio, quæ ibidem in marmorea legitur tabula.
- Res Hilarii præclare gestas scripsit Honora’ tus Maffiliensis episcopus ’, quam lucubrationem reperies in appendice operum S. Leonis papæ, novisiimæ editionis, cum apqlogia pro eodem, & apud hagiographos. Hilarii magna cum laude meminerunt S. Eucherius Lugdu- nensis in epistola eximia de laude eremi ad illum scripta, Constantius prelbyter in vita sancti Germani Autiffiodorensis episcopi, Prosper in chronico, Gennadius lib. de senptoribus eccle- siasticis, A do Viennensis in chronico, IsidoruS Hispalensis, Honorius Augustodunensis, & alii plurimi, lnter cetera quæ ad optimam ecclesiæ suæ gubernationem fecit hic epiicopus, notatu
