1175 ECCLESIA ADURENSIS. 1174 DE VETERIBUS MONASTERIIS ET ABBATIIS D1OBCKS1S ADURBNSIS, quæ amplius non exstant. FUit olim celebris abbatia sitnctæ Quiteriæ. de Manso, ordinissancti Benedicti, non longe ab urbe, quæ ecclesia concathedraliS erat, ita ut olim episcopi sianctæ Quiteriæ titulum gesserint, uti oblervavimuS in Arnaldo & aliis episcopis. Hoc monasterium Casæ-Dei quondam subditum fuit ; sed a Gregorio IX unitum est mensæ episcopali Adurensi. Sanctæ Quiteriæ natale tanquam martyris notatur XI. calendas Junii apud Vico-Julium. His vero novisiimis temponbus Ludovicus-Gasto Fleu- riau episcopus, erecto a se clericorum seminario uniri procuravit reditus & fructus anti- quisiimæ illius abbatiæ, cujus nihil nunc su- percst præter solam ecclesiam, suppreffis tum prioris tum monachorum titulis, quos sibi oblatos congregatio sancti Mauri accipere no- luit. Antiquitus erat in diœcesi Adurensiabbatia de Monte-alto. Noster enim Hieronymus Dei- dier invenit in archivo S. Severi in capite Vasconiæ duo rescripta Sixti papæ directa abbati monasterii de Monte-alto Adurensts ditecefis, cui mandat ut inquirat de controversia inter Hu— < gonem d’Espagne administratorem perpetuum S. Severi, & hujus loci monachos. Unum ex his instrumentiS datum est anno 1472. Hujus vero abbatiæ nulla stiperfunt vestigia. ABBATIA QUÆ NUNC MANENT. Tres sunt diversorum ordinum abbatiæ quæ visimtur in hac diœcesi ; scilicet S. Severi in capite Vasconiae, ord. S. Ben. Castellæ seu Gratiæ-Dei, qrd. Prannonst. Pontis-alti, ordinis Cisterciensis ; quibus ad « di possunt tres abbatiolæ seculares, S. Geron— i tii, S. Leborii, de Pendulo seu de Pimbo ; quæ quidem in litteris academiæ Burdegalensis pro iis qui gradus adepti simt, dicuntur ordinis S. Benedicti. Sed hodie in iis nullus est ordo, nul> laque vestigia superfunt observatæ in ipsas re- gulæ Benedictinæ. Iis addemus quædam de parthenone Montis — Martiani pro virginibus ordinis S. Claræ. ABBATIA S. S E V E R I in capite Vasconiæ. ABbatia hæc ordinis S. Benedicti cum urbe ; adjacente’quæ ob celebritatem monasterii videtur accrevisse, sita est ad Aturum* fluvium. Dicitur vero caput Vasconiæ, non quod sit Vasconum urbs præcipua & metropolis ce- terarumque caput s si : d quod sit initium Va- siconiæ proprie dictæ i forte etiam quod ibi celebrari consuevissentNovempopulaniæ conventus, Iub VaRronum comitibus aut ducibus, etiam postquam Angli ducatu potiti simt. Ad abbates vero S. Severi spectabat hæc indicere & cogere comitia. Porro hujus sacri loci prima fundatio non debetur Willelmo Sancio comiti Vasconum, sed ejusiiem restauratio, ut ipsemet testatur in diplomate, quod post Petrum de Marea edi. dimus inter inurumenta : Sapientes, inquit, inquirebant fi sancti Severi gesta vel passionem haberent striptam. Inventum efi a legentibus qualiter illud monasterium suerat tonstructum, & qualiter a Frantigenis hominibus hostibus suerat defiructum. De tempore quo primum fundatum est cœnobium, nihil certi statui potest ; at fundatio altera, Willelmo Sancio comite auctore, fuit celeberrima, cujus hæc fuit occasio. Cum gens Normannorum nefanda ingressa esset fines ditionis Willelmi, comes hic pius accesiit ad tumulum beatisiimi manyris Severi, vovitque omnem patriam ditioni sijæ subjectam sancto martyri se collaturum si victoria potireturb æmusatus Adrianum ejusdem patria quondam regem, qui post redintegrationem corporis siii, regnum, & se totum præfati martyris siimmi- serat ditioni. Forte hic Adrianus rex fuerat prioris monasterii S. Severi auctor, cui rigram » fe totum subjecerat s unde intelligere juvat quanta magnificentia fuerit conditum. Cum Adriano rege de munificentia certare voluit Willelmus Sancius. Ut enim promiserat, si victoriam reportaret, si : sancto martyri Severo pro parva ecclesia magnificum & celebre monasterium constructurum, ita voti compoS, uti voverat, studuit peragere. Consilii vero fui & pii operis participeS accersivit suæ ditionis ar-. chiepiscopos Aufcensem & Burdegalensem, cunctosque alios episcopos, necnon Jeniores > cunctorum comitatuum, scilicet Vafconorum, Begorrensium, Burdigalensium.Agennensiutn, Fezacensium, sive Lactoracensium : his omni> bus consentientibus voluit novum monaste* rium omnimoda frui libertate ac immunitate* quapropter illud sancto Petro obtulit & ad- strinxit, cum onere quemdam quinque solido> rum persolvendi centum. Inter alia vero quæ monasterio dedit, recenset omnem decimationem siiæsubstantia panis& vini s & quidquid decimari oportet : ecclesiam S. Genii confessoris, ubi ipsius ossa jacent, ut ibi fiat abbatia sub regimine abbatis S. Severi.* castrum siium Palæstrion, cum omnibus militibus & armicolis, denique omnia quæ sunt in* ter duos fluvios, ab Alpheano qui modo vocatur vulgo Aturris usque ad Gavajensem. Addidit tabulam auro argentoque pulcre ornatam. Obiit pius fundator IX. cal. Jan. an. 1017. ibi- demque est sepultus cum Uraca uxore quæ an. 1041. IV. idus Jul. obdormivit in Domino. Porro quo tempore id factum fuerit hic inquirendum. Communis est opinio P.de Marea, Sammarthanorum & plerorum que, ea quæ nar*
