222 ECCLESIA CLAROMONTENSIS. QUÆ modo Clarus-mons dicitur Arvernorum princeps civitas in Aquitania olim Augusto* nemetum vocabatur, uti legitur apud Ptoiemæum, in tabula Theodosiana seu Peutingeriana, apud Ætiucum in cosinographia, &c. Quare ubi legitur in Strabone Nemosses > non levis est con- jectura Nemetum legendum esse, uti affirmat Casaubdnus. Jam antea more plurimarum Galliæ ur- bium nomen totius gentis huic urbi Arvernorum capiti datum fuerat cœperatque appellari Arverni, saltem ætate Plinii : nam loquens de colossis qui tunc in civitatibus certatim fabricabantur, ait lib. 34 » c. 7 » Verum omnem amplitudinem ejus generis statuarum vicit ætate nostra’Lenodorus, Mercurio facto in civitate Galliæ Arvernis per annos decem, pedum cccc. in magno precio ; quare Romam ac- citus est a Nerone, ubi destinatum illius principis simulacrum colosseum secit centum & decem pedum in longitudine. Postea hoc fere soIo nomine Arvernorum designata est primaria illa gentis Arvernæ civitas, ut videre est passim in conciliis, apud Ammianum Marcellinum, Apollinarem Sidonium, & Gregorium Turonicum ; qui ambo fuerunt Arvemicæ gentis * magna Iumina ; & pierosque hujus vel inferioris ævi scriptoress Porro quia de gente illa loquendi se se offert occasio, dissimulare non Iicet quanta fuerit olim Arvernorum potentia & fama ; quod esset Galliæ Celticæ maxime belIicosa, uti dicitur a Stephano. Auctor est Julius Cæsar commentariorum libro vn. imperata fuisse Arvernis a Vercingetorige millia hominum triginta quinque, adjunctis Heleuteris t Cadurcis, Gabalis > Vellavis, qui sub imperio Arvernorum esse consueverunt ; hinc vicinis suis terrorem injiciebant ; & sane refert Cæsar Gabalos pro- ximosquepagos Arvernorum, immifsos fuisse a Vercingetorige in Helvios, Iicet ab eis monte Cebenna disclusos ; alia vero ex parte beilicosus hic princeps invasit Boiorum fines qui cum Æduis Romanorum amicis & fratribus erant fœdere conjuncti, & eorum urbem Gergobiam oppugnavit ; sed audito Cæsaris adventu ab oppugnatione recessit. Etsi olim Arvernorum ditio, quam Dlo libro 40. Arvernidam T&J Apoutpvidh appestat, latius olim pateret quam nunc Arvemicus pagus ; hic tamen adhuc amplus est, dividiturque in superiorem, ubi S. Flori oppidum & episcopatus inter asperas rupes, montesque excelsos, quos Alpes appellat Fortunatus iu carmine 17. libri octavi sic alloquens Gregorium Turonicum in Arvernis natum f Lumen ab Arvernis veniens feliciter arvis, Qui illustrans populos spargeris ore pharus. Alpibus ex illis properatu mens altior ipsisi Et in inferiorem, cujus pars ad sinistram ripam Elaveris fluminis, /’Allier, Lemane dicta est, fer- tilitate amœnitateque tota GalIia celeberrima. Unde Childebertus rex dicere solitus erat ; Velim Arvernorum Lemanem, quæ tanta jucunditatis gratia refulgere dicitur t oculis cernere, uti narrat Gregorius Turon. historiæ lib. 111. c. 4. Idem in libro de gloria martyrum : Sicuri Lemane vestitum segecibus, nudum habetur a silvis. Utraque autem Arvernia multis abundat urbibus, aut locis insignibus. In superiori, præter fanum S. Flori, sunt Rupes-Berulfi, la Roque-Brou, ad Ceram fluvium : Vicus, Vic, adjacens eidem fluvio : Cartilatum, Carlat, non longe a præfato Rumine : Mauriacum, Mauriac : Aureliacum, Aurillac : Mons-salvius, Adontesalvi t lnteraquæ, Entragues : Aquæ-Calidæ, Chaudes-Aigues, quas Apollinaris Sidonius appellat Calentes * Baias libro v. epistola 144 Mura- tum ad Alamonem, Atagnon. it&t. Ca_ In inferiori Arvemia numerantur Casa-Dei, sic dicta a nobilissima S.Roberti abbatia : Billomagus, , ens « ; A* Billon : Voluta, la Voute : Vicus-comitis, Vic le Comte : Curva-petra, Corpierre : Brivas, Brioude, ubi collegium illustre canonicorum qui comites dicuntur, & ex nobilioribus familiis eliguntur : Iciodorum, Isseire : Aqua-Sparsa, Aigues-Perse i Mons-ferrandus : Ricomagus, Riom : & provin— git Caien- ciæ diœcesifque caput Clarus-mons ; quo nomine nunc nota est urbs olim Arverni & Augustonemetum w’ dicta ; de qua adhuc multa nobis notatu digna referenda. Clarus-mons medio fere octavo seculo reparatæ salutis memorari cœpit ; nam in anonymo qui, jubente illustri viro Nibilungo comite, Pipini regis gesta scripsit, decimo anno regni ejus legitur : Afaxirnam partem Aquitaniæ vastans, usque urbem Arvernam cum omni exercitu veniens ( Pipinus), Claremontem-castrum captum atque succensum bellando cepit t & multitudinem hominum tam virorum chron. Fn- quam feminarum vel infantum plurimos in ipso incendio cremarunt. Rlandinum comitem ipsius urbis deearii Arvernicæ captum atque ligatum adpræsentiam Regis adduxerunt. Ex iis intelligimus per Claromonteni non designari Arvemicam urbem, sed arcem seu castrum in monte vicino aedificatum, ad urbis mu. nitionem. At cum ob frequentes hostium iucursiones in urbe habitare minus tutum videretur, urbis incolæ iu hunc montem natura & arte munitum commigrarunt. Hanc sententiam, quam tuetur • Opinatur tamen Sirmondus in notis ad carmen XVI11. Sidonii cum ortu fuifle Lugduaenscm ; at conjugio & cathedra Ar* ternum, quod sufficit ad illius gentis decus, Tomus //. P
