154 ECCLESIAB in calis habere merearis. Erat autem eo.tempore. nemuscolum e regione castri Dolensis versus Occidentalem plagam, in quo antiquitus fiindata fuit ecclesia in honore B. Mariæsempervirginis, & juxta eam mansiones olim ab eremitis habi- tatæ ; sed tunc temporis vacabant habitatore. Por- ro religiosissimus princepS easilem mansiones fes- tinanter resarciri, basilicam praeparari & ornari præcipit, in qua sanctuaria & prædic- torum SS. corpora quanta potuit reverentia col- locavit ; monachos autem in eisiiem mansionibus ponens, de redditibus suis eis necessaria assatim providit. Expleto denique biennio vir alti consilii & eximiæ nobilitatis princeps Ebbo, in insuia 1 quæ dictæ ecclesiæ a Septentrionali parte subjace- bat, rnonasterium in honorem S. Salvatoris mundi atque officinas monachis opportunas propriis expen- sis ædificare capit ; quod opus dum ad exitum per- ducere festinaret, illa de qua aliquanto prius mentionem fiecimus, nefanda & barbarica rabies jam depopulata urbe Turonica, Bituriæ fines ingredi proposuit. His occurrit Ebbo ad castrum Lochas, suisque & regis Francorum copiis victor vulnus mortiferum accepit in lpso conflictu. Aureliam delatus, Radulpho filio, Launo Bituricensi archi- diacono fratri suo, & Gerontio civitatis ejusilem archiepiscopo commendavit inceptum a se mo-’ nasterium, his verbis assatus Radulphum ; Insuper attentius te adjuro & obsecro ut monastrrium quod in honore Salvatoris mundi esanctique Gildasii, cum officinis fratribus neceffiariis ædificare capi, sed consumtnare non potui, peesicias ; sanctuaria, quæ de Britannia allata sunt, ibi decenter reponas ; Daocium sanctum abbatem cum fociis suis ibidem honorifice colloces, eisque tantum de prædiis & redditibus largiaris, ut fine murmure & querela in pace Deoserviant. Post hæc ad S. Geroncium, & archidiaconem Launum fratrem suum dixit : Tu domine arcluepiscope pater spiritu, & tu frater j- carne, scitis quod monastrrium a me in Dolensi castro fundatum commiserint apostolicæ tutela t ita ut in eo sola Romana Ecclesia jurisdictionis ha- beat plenitudinem ; monastrrium autem quod in honore S. Gildasci construere capi, O dignissime præ- sul, tuæ & successernni tuorum speciali trado po- testati, quatenus tu & successeres tui ipsum privi- legiorum largitionibus augeatis, justitiæ clypeodef- findatis, & eumdem locum quasipropriam manfio- nem vestram, auxilio, confilio & benesiciis foveatis. His dictis, per manum memorati arcnidiaconi fratris sui ordinato ecclefiis & pauperibus testamento, eum magno animi dolore suornm migravit a coepore, p cum Christo perenniter regnaturus, pro cujus amore & fidei christianæ desenfione sanguinem suum in supradicto bello findere non metuit. Ejus vero sa- cratissimum coepusejubente Rege, decenter & honorifice sepultum est Aurelianis apud S. Anianum
post cujus felicem tranfitum, expletis exsequiis, filius ipfius, videlicet illustriffimus princeps Radulphus eum magna multitudine baronum suornm reversus ad propria, castrum Dolense Deo & beatis apo- stolis Petro & Paulo ac rnonaclus ibidem Deoser- vientibus fecundum patris sui præceptum & venerabilis Launi avunculi confilium conceffit & dedit [TURICENSIS. 155 A. peepetuo postidendumi Indeque recedens, aliud Casi- tellum quod nunc usque ex ejusdem vocabuli appel- latione vocatur Castrnm-Radulphi t opere permag- nifico condidit. Abbatiam quoque S. Salvatoris ab strenuissimo patre suo inchoatam, adsummum perdu- xitsastigium, ubi quum sacratiffimum calicem Ccenai Domini, & corpora SS. Gildasci, Albani, Patricii Paterni & Brigidæ virginis, cum multis aliornm SS pignoribus præcipua veneratione collocasset, noti multo post ad petitionem venerabilis pontificis Launi patrni, tunc temporis adhuc S. Cerontii archidia* coni, caput & principalia membra beati Paterni Venetensis episcopi transtulit in castrum Exoldu- 1 nenseiut sicut Castrnm-Radulphi facris pignoribus prædictornm SS. decorabatur, sic & monastrrium Exolduni reliquiis S. Paterni nobiliter polleret. Jam vero nunc exhibenda foret abbatum suo cessio ; sed heu ! quam pauci pro vetustate hujus coenobii nobis occurrerunt, incuria fortasse canonicorum qui monachis anno 1623. petente serenissimo principe Henrico Borbonio Condæo substituti sunt, seu injuria temporum, beliorum- ve atque hæreticorum procellis. Fragmenta ni* hilominus colligere juvat ne pereant. Itaque Abbatum serIes. -I. T^\AjocUS al. DaocIus, & corrupte 1 vamanuensuim oscitantia Modus, primus abbasexstitit S. Gildasii Bituricensis, ex abbate nu.fie.aet Ruyensi, quem Normannos fugientem cum suis monachis & reliquiis S. Gildasii aliorumque san- ctorum sacris pignoribus excepit Ebbo, ut supra diximus. Hunc autem & coenobio Exoldunensi præsuisse ferunt. II. Durandus abbas S. Gildasii adest dedica- tioni ecdesiæ Vindocinensis anno 1040. quem conjicit Mabillonius fuisse abbatem S. Gildasii Bituric. nec immerito, cum istud monastrrium > longe vicinius esset duobus aliis in Armorica positjs. III. Vitalis subscribit chartæ restrtutlonis cellæ in castro Salmuriensi constructæ, quam Fulco Richinus amotis clericis reddidit S. Florentii monachis, eorumque abbati Sigoni an. 1 o 67. Vide in hoc abbate. Anno 1 128. die 25. Martii ec- desia S. Gildasii dedicata est a Vulgrino Bituri- censi archiepiscopo, ex Sammarthanis ; quo etiam anno Girardus Engolisinensis episeopus & sanctæ -Romanae Ecclesiæ legatus in monasterio sancti Gildæ Dolensi concilium rexit, ex chronico Kemperleg. Miscellan. Baluzii tom. 1. IV. Nicolaus abbas erat anno 1178. de quo in abbatibus Pratecnsibus. V. S. memoratur in litteris Radulfi Dolensis pro monasterio Pratecnsi, an. 1202. VI. G. anno 1206. in charta Landesii, qui Gaufredus dicitur eodem anno in litteris Radulfi Exoldunensis pro Pratecnsibus. VII. Emeno 121 o. in charta Landesii. VIII. P. an. 1219, transigit cum Prateensi- bus pro Granetta. Idem P. memoratur an. 12 2 3. in tabui, archiep. Bitur. IX. Theobaldus an. 123 1. in charta Landesii* X. Petrus legitur cxsecutor testamenti Willel-
