» 89 ECCLESIÆ BU Dei gratia episcopi Convenarum, rectoris monasterii j sirpedicti, nobis innotuerit eandem ecclesiam non modo hominibus, sed ipsis etiam, ut credimus, Angelis venerandam, in proximo fello S. Bartholomei apoftoli fore dedicationis munere decorandam ; uni- versitari vcftrx prxsentium tenore facimus manifeftum, quod nos univerfis clericis & laicis qui divino dilectionis fervore, & przdisti monasterii devotione ad dedicationem eandem accesserinc, iu rebus & per- sonis eorum in eundo & redeundo conductum liberum & fccurum pro nobis & pro fidelibus & hominibus no- ftris plene concedimus & donamus j non tam in ipsius solemnitate, sed etiam a quindecim diebus ante fes- tnm, usque ad finem nundinarum qux tunc temporis fient ibi ; imo etiam quantum indulgentias epifcopo- rum & przlatonim ecclcfiarum quz fient ibidem, contigerit prolongari, ufque ad Pafcha Domini pro— 1 ximo venturum. In cujus rei teftimonium prxsentes lit- teras tigilli noftri munimine fecimus roborari. Dacum nonas Junii anno Domini x. cc. xxxi. Hugo deLezia marchio&Engolisinensucomes, falvnmcondustum parem dedit apud S. Johannem Angeliaccnscm die Veneris iu fefto S. Jacobi mense Julii m. cc. xxxi. Item A. comes Petragoricenlis, Helias Rudelli dominus Brangiaci atque Genciaci, Amanevus de Le- breco, Petrus de Gavarcto vicecomes de Vezaumes, G. Rudelli dominus de Blavia, Henricus de Trepa- villasenescallus Vasconix, mandans R. de Solio quati- nus ad feftum S. Bartholomei ad monafterium Silvz—, majoris loco sui interiit, intendentes & respondentes omnibus hiis qux D. archiepifcopus Auxitanus illis przceperir, Sc fidentes quod omnes qui in consecra- rione distz ecclesue venient, sint in conductu & protectione regis Anglix & sua. Olerone anno Domini m. cc. xxxi. iu craftiuo AlsutnpuoiiisB.M. V. XXXV. Chart. Geraldus archiepifcopus & clerus Burdigal. Sylva-maj. scribunt ad regem Angliæ de eXceffihus pag. n6. gaHiV0rumt EXcellentiflimo domino Henrico, Dei gratia illustri regi Angliæ, domino Hybernix, duci Normannis & Aquitanis, comiti Andcgavenfi, Geraldus eadem gratia Burdcgalensts archiepifcopus, S. Andrex & S. Sevcrini decani & capitula, abbas & conventus S. Crucis Burdegalenfis, Silvx-majoris, & S. Romani, S. Salvatoris, de Aquiftris, de Plana-lilva, S. Vin- centii, de Faezia, S. Emiliani, de Bono-Loco, de Bertolio & de Infula abbates & eorum conventus j ordinis Praedicatorum & S. Jacobi priores, minifter fratrum ordinis Minorum & eorum fratres, militue Templi & hofpitalis Hierosolimicani praeceptores iu Vasconia salutem j & fic in prxsenci regnare sieculo, ut eum fandis conregnare valeat in futuro. Injuftitias ac contumelias, injurias ac prelsuras > afflidhones & singultias quas ballivi veftri faciunt, & fecerunt specialiter a tempore regni veftri, & ea quz a poten- tioribus terrx vestrz fieri consenriunt conniventibus 1 oculis & permittunt, Deo, ecclefiis & ecclefiafticis personis, militibus & dominabus minus potentibus, vi- duis & orphanis & agricolis velitis, necnon & noftris, sublimitati vcftrx non sine cordis amaritudine referimus & dolore j utpote quos zelus animz vcftrx & regni veftri comedit, & opprobria exprobrantium vobis & regno super nos proculdubio ceciderunt, quosque remordent conscientiæ, quia tam diu tacui- mus prædi&a vobis minime revelando, ne exceflus hujusinodi feveritate debita puniendo, veftræ in hac parte & veftrorum reverentiae deferentes. Unde dicere polsumus nunc singuli cum Propheta *. Fa mihi apia ■>a’’ tacui. Sane quia praedicti ballivi & potentiores qui Tomttt IT. R D I G A L E N S I S. 290 K minores posiunt opprimere, tolerantibus hoc eisdem ballivis, taliter affligunt perfonas ecdesiafticas & alias supradidas, quod sacerdotum, religioforum, cleri- corum, agricolarum & pauperum, pupillorum, alii interficiuntur, alii verberantur, alii capiuntur & in- carcerantur, alii minis & tenoribus, alii captionibus perfonarum, alii occupationibus rerum, ad redemptio** nem nihilominus compelluntur j abbates, priores 8d conventus ; templarii, hospitalarii, capelhni & alis pcrsonx ccdcsiafticæ, & eorum homines, necnon & veftri, tam gravibus tamque frequentibus albergagiis, de quibus, si veritatem fciret regia cclCrudo, non solum miraretur, sed atfli&is in iuc afflictione mirabili condoleret i & queftis & aliis exactionibus indebitis, & frequentibus vocationibus de loco ad locum, sola occatione extorquendi ab eis pecuniam, adeo prz- 1 gravantur, quod ubi antea fuerant decem, vel quin- aecim, vel etiam viginti ecdeliz servitores, duo vel unus vix nunc valeat suftentari ; capellanix & priora- tus multi remanent jam deserti, & vix invenitur pa- rochia, in qua tertia pars remanserit inhabitantium, duabus vel aesunctis, fame & inedia eis inflictis per gravamina memorata, vel compulfis in terras extra- neas exulare j ecclesue infringuntur j cimitcria & alia loca, quz immunitate ecdefiaftica gaudere confueve- rant, violantur i homines plerumque ibi interficiuntur i res quas propter umorem ballivorum veftrorum, & aliorum quos ipfi suftincnt, ibi recondunt homines, ut falventur > vel exinde ab ipfis per violentiam extra- huntur \ vel, quod gravius eft, ibidem ab eisdem prz- q donibus devorantur. A quibus in hoc & aliis infinitis magis libertas Ecdeliz & immunias violatur, quam consucvit a ruptariis violari. Hiis igitur & pluribus aliis incitati, viros venerabiles & diferetos magiftrum Vitalem archiprelbyterum de Interduo-maria, przce- ptorem totius militix Templi iu Vasconia, przcepto- rem de la Grava ejusdem ordinis, & Amalvinum Dallan hofpitalarium, qui dum erat iu sxculo, vobis & veftris negotiis fuit, & adhuc est, utilis, Majestati regiae dignum duximus tranfmittcndos, in dilectione & reverentia qua vobis tenemur, & lineeris confcientiis humiliter poftulando & requirendo per asperGonem sanguinis jesu Chrifti, quatinus receptis fuper hiis & aliis articulis, quos ex parte noftra ipfi vobis expofue- rint, eorum petitionibus auditis fidem adhibendam omnimodis supplicamus. Super prarmissis tamfalutare D consilium apponaris, quod eripiamur nos & terra nos- tra de manibus prxdistorum ; non enim minore liber- tate gaudebat suo pharaone quondam populus Isracli- ticus, quam Dei Ecclefia & clerus vobis comnussae gaudeat, nec sub ipsis, committentes nos, si placer, & terram eandem ballivis talibus, qui sea prxdidisab- ftincanr, & ab aliis pacem Ecdeliz Dei conferri faciant atque plebi, ut fic refpirare valeat clerus & populus infaiitis injuriis lacellicus, libertate debita congaudeo- do, excluns pietate regia albergagiis, tirannide, ex- astionibus & gravaminibus memoratis. Datum Burdc- galx iv. Kalend. Marcii, anno gratiz m. cc. xxxv…. Hzc sunt littera quas dominus rex Angliæ milit 3. Chart, fratri Johanni quondam abbati de Gracia-Dei, &do— e-7. ir & mino Huberto Hose militi, quos ad inquirendum de S prædidis miferat : Nos frater Johannes, & Hubertus Ofatus milii a domino Henrico rege Anglorum iu Vaf— 123*. conia ad inquirendum ftatum terræ ejusdem, & jura ejusdeiu domini Regis, praeter hujus generale mandatum cum ab ipfius latere recellimus nobis factum ; poft- 3uam in Valconiam venimus, de hominibus terrae e Interduo-maria mandatum ipsius domini Regis spe- ctale recepimus sub hac forma : Henricus Dei gratia rex Angliz, dominus Hybemiz, dux Normanniæ & Aquitania :, comes Andegavenfis, dilectis & fidelibus suis Henrico de Treplavilla senefcallo suo Vasconiae, fratri Johanni quondam abbati de Gratia-Dei, & Huberto Hues salutem. Sdads quod poftquam vos frater T
