29I I N S T R U Johannes & Huberte Hues a latere noftro recefliftis j ituri versus partes Vafconix ad exequendutn ea quae vobis injunximus, recepimus litteras venerabilium patrum Geraldi Burdegalensis archiepiscopi, & A. Va- satensis episeopi, bc R. prioris de Regula, continentes transcriptum quarumdam litterarum patentium, quas dicunt homines de Intcrduo-maria habere de do- mino Johanne rege patre noftro in hac formajohannes Dei gratia rex Angliæ &c. omnibus ballivis & fideli— bos suis, falutem : Sciatis quod conceflimus probis hominibus noftris de terra, qtue vocatur Interduo-maria, quod habeant omnes libertates & liberas confuetudi- nes quas habuerunt temporibus Henrici regis patris noftri, & Ricardi regis fratris noftri ; & volumus 3uod omnes homines, qui terras habuerunt in prz- icta terra, & eas reliquerunt, qui adeo propinqui ■ sunt a terris suis, quod ad eas redire polsunt infra inflantem Pcntecoftcn anno regni noftn xvi. si infia terminum illum ad eas non redierint, omnino sint inde abjudicati, & terrae suie nobis & hæredibus noftris remaneant in perpetuum. Volumus etiam quod alii qui terras habuerunt iu praedicta terra, qui eas relique- runt, si adeo diftantes sinta terris suis, vel peregre proficifcendo vel alio modo, quod ad eas infra przdic- cum terminum pentecoftes redire non poflint, a die illo Pentecoftes in unum annum & unum diem redeant ad terras fuas. Quod si infia terminum illum non re- dierint, omnino sint inde abjudicati, & terrx sux nobis & hzredibus noftris remaneant in perpenium. Et ideo mandamus vobis quod ifta obfervari firmiter faciatis. Et in hujus rei teftimonium has litteras noftras flatentes inde fieri fecimus, tefte me ipso apud S. Emi- ianum * xvi. die Aprilis, anno regni noftri xv. Et Iion’quia memorati archiepiseopus, episcopus & prior no- bis fignificaverunt, quod licet Jonannes praedictus rex frater nofter tales libertates eis concelserit, quales in itteris przdictis audiftis contineri, nihil commodi sunt ex concellione sua homines praedifti poftmodum afle- quuti •, nos rogantes quod per nos iplos, vel per aliquos aflignatos ex pane noftra faceremus libertates prædidas eis teneri \ vobis mandamus quatinus litteras illas, quas dicunt se habere a prxfato patre noftro, & quarum transcriptum audiftis, coram vobis venire faciatis & diligenter videri, si litterx illx consonenc transcripto prxdicto, & figillum ipsius patris noftri eis- dem appendatur *, & viso diligenter quod litteras habeant in forma praedicta, modis quibus poteritis inquiri ] diligentius faciatis, tam per sacramenrum fide dignorum, quam alio modo, quales consuetudines& quales libertates przdicti homines habuerunt temporibus Henrici regtS avi noftri, & Ricardi regis avunculi nof- tri, ut in albergagiis & aliis de tempore prxdicti Johannis patris noftri vel noftro nihil inquirenteS, nisi solummodo de tempore prxdicti avi noftri & tempore przdi&i avunculi noftri, & inquisitionem inde factam, cum ad nos redieritis, vobiscum deferatis in Angliam, nullam facientes emendam super alberga- giis przdictis auctoritate alicujus mandati vobis injuncti ante recedam noftrum, qtia audita inquisitione præ- dicta, volumus per nos ad hxc remedium adhiberi. Sic igitur sollicicc huic inquisitioni faciendx infiftatis, quod diligentia vcftra debeat merito commendari, & quod pro defectu noftri non debeat ad nos ulterior inde querela pervenire j tefte me ipso apud Wndefto xxvn. die Novembris anno regni noftri xxx. Auctoritate igitur generalis & fpecialis mandati prxscripti jurare fecimus V. Forron præpofiuim domini regis, & p.Daira prxpoGtum infeodatum, & capellanos, & leniores lingularum parochiarum de Interdtio-maria quod de libertatibus, quas homines terrae ipsius habere consue- vemnt temporibus Henrici & Ricardi regum Angliæ…. Jurati igitur deposuerunt quod cum tempore regum Henrici & Ricardi fuerit terra in bona & debita libertate, mortuo rege Ricardo, per albergagias, queftas, exercitus & alias exactiones indebitas Mcrcadarii, MENTA 292 \ Martini, Dargais, & multorum aliorum ruptariorum, quos confticuerat senefcallos dominus rex Jonannes, fuit terra defolata & deserta, ficut nunc eft, & tandem idem Rex veniens ad terram, & sic esse reperiens, eos reftituit in priftinas libertates ficut in prxmilEs litteris continetur j & cum hominibuS ad propria re- miflis suisset aliquamdiu terra in bono ftacu & popu- lofa, tandem idem Rex conftituit fencfcallum Reginal- dum de Ponte, dictum Palmarium, retentis libi terræ redditibus, ad eos recipiendos Templariis conftitu- tis ; & ideo idem Reginaldus paupertate compulfus exercuit albergagias, quclUs& alias exastiones indebitas, quas ruptarii exercuerant j & ad inftar ipsius hoc fecerant fere omnes senesealci qui ei poftea fuc- ccflcrunt ; cum tamen nec albergagias, nec queftas nec q exercitus se debere Regi, vel senefcalco seu przposu to, vel aliis ballivis ejus, nec alia jura nisi aus & quando & qualiter inferius fubsequuntur, nec alia seu aliter memorati reges Henricus & Ricardus consueve- ranc recipere tempore suo in terra ipsorum. i ». Milites faciunt homagium domino Regi, & de certis rebuS quas tenent ab ipso, exercitum unius mi- litis vel duorum, & vel scutarii cum armis determinatis, libere & sine exactione. i°. Agricolz parochiarum qux sunt domiui Regis pro maiori parte debent queftam domino Regi quadraginta librarum, a festo S. Michaelis usque ad feftum omnium Sanctorum, quam aflignavit dominus Johannes rex ad suftentauonem certorum pauperum qui pafcun- tur & veftiuntur ab archiepiscopo Burdegalensuin domo o ejusdem archiepiscopi, propter illos & alios quofdam redditus, quos idem Rex ad hoc faciendum archiepis- copatui alugnavit. Ipse tamen dominus Rex, sient credimus, dedit poftea vicarias fuas paucis quibusdam militibus suis, qui unguinis juftitiam vice ipfius exercent in toto vel in parte, & in aliquibus locis quz sunt domini regis, licut domino de Benaujas, & domino de Latrena, & domino de Bairas & domino Montisferrandi. privilegia etiam dedit, licut dicitur, Silvæ-majori in hominibus ejus< dem monafterii. Item dixerunt quod cum rex Karolus acquilivit terram a Sarraccnis, duxit fecum milites & alios nobiles ad soldacam. Minores autem fecuri sunt exercitum ejus sine foldata & ideo militibus quibus minus tenebatur, eo quod propter soldatam venerant, dedit pofli^Gones quas habent sub ceno fervicio exerci- D tus. MinoribuS autem qui gratis veneram, & qui gaudebant de populatione terrx, liberas tradidit pof- sefliones, & eos francoS id eft liberos conftituit, hoc solum injungens, quod juvarent ipsum ad tuendam terram. Unde nec praedicta ; quadraginta libras ab initio debuerunt, fea avus vel proavus Gallardi de la Landa tunc ballivus Regis petiit ab hominibus de Interduo-maria, quod darent libi equum quadraginta librarum, & quzaam parochiarum dederunt sibi prxdi- ftum equum, aliae nihil voluerunt dare > & ideo quxdam tributaria, aliae liberae remanserunt a præftatio- ne 40. librarum, quas quilibet eis fuccedens bajulus voluit habere. Item jurati dixerunt quod eorum libertas erat tempore praedictorum regum Henrici & Ricardi, g quod unicus elset fenescalcus totius terrae Regis in as- cniepifcopatu Burdegalenfi & Auxitano, &r unietis prx- pofitus Intcrduo-maria. Nec fiebat subftitutio fcnescal- ci, immo non eft diu quod primo fuit facta, & hoc definiit totam terram. Requisivimus insuper dominum archiepiseopurn Burdegalcnsem, &episcopum Vasaten- scm, dominum Henricum fenescallum, majorem, & ju- rato$, & alios probos homines de Burdegala, item barones dominum Heliam Rudclli, D. Amaldum de Blancafort, D. Senebrunum Desparra, Amanevum de Bodio, Petrum de la Mota, Roftandum de Landirans, Amanevum de Noallan & perrum de Burdegala, R. de RiontS, B. Descoflan… & idem in omnibus respon- derunt, vel pene idem, quod praedicti capellani & senio* res terrx jurati deposuerunt. Facta fuit hxc inquilino in
