Quod fortius imprimatur virtus contraria in gravioribus, patet ex
his quae, filo suspensa, huc illuc moventur: diutius enim, quo
graviora fuerint, movebuntur.
Solidiora, graviora ac densiora diutius, acrius, faciliusque qualitates contrarias conservant omnes; ut lapides, qui in hieme longe frigidiores fiunt quam aër, in aestate vero calidiores.
Inquit Aristoteles: Quae moventur naturaliter, non per
extrusionem moventur; nam sic esset motus violentus et in fine remitteretur,
cum tamen augeri videamus. Ad hoc respondetur, motum violentum
remitti quando mobile extra manum moventis fuerit; verum dum fuerit
coniunctum moventi, ut si dicamus ab aëre per extrusionem, quod ad
propria loca fertur, moveri, non est necessarium ut in fine motus
debilior fiat.
Definitio gravium et levium per motum tradita non est bona: nam
grave vel leve dum movetur, non est nec grave nec leve. Grave enim
illud est quod super aliquid gravat; at ei quod super alio gravat,
ab illo resistitur; quare grave dum gravat, non movetur: ut patet si
habeas lapidem in manu, qui tunc gravabit quando manus illius
gravitati resistet; verum si deorsum cum lapide moveatur, iam lapis in
manu non gravabit. Melius ergo definietur: Gravius est quod sub
levioribus manet. Nanque si diceremus. Grave est quod deorsum manet,
et leve quod sursum manet; non bene definiremus, cum sursum et
deorsum non re, sed ratione tantum, distinguantur.
Considerandum est, an, si vacuum esset super aqua, quae in aqua
moventur, tardiusne an citius moverentur; et an diversa mobilia
eandem servarent in motibus proportionem.
Motus deorsum longe naturalior est motu sursum. Motus enim
sursum omnino pendet a gravitate medii, quae mobili accidentalem
2. filo suspenduntur suspensa — 4. solidiora et graviora — diutius et acrius — 6. estate — 10. manu — 16. aliquod — alio gravatur —
