0635Atum, et discrimina popularium per proclivum. Cathedra quoque nominatur ipse in anfractu ad consessum situs. Itaque e contrario infelix qui in quodcunque concilium impiorum abierit, et in quacunque via peccatorum steterit, et in quacunque cathedra pestium sederit. Generaliter dictum intelligamus, cum quid etiam specialiter interpretari capit. Nam et specialiter quaedam pronuntiata, generaliter sapiunt. Cum Deus Israelitas admonet disciplinae vel objurgat, utique ad omnes habet (Exod. 12.): cum Aegypto et Aethiopiae exitium comminatur, in omnem gentem peccatricem praejudicat. Sic omnis gens peccatrix vocatur Aegyptus et Aethiopia (Is. 14 et alibi.), a specie ad genus. Quemadmodum etiam de origine spectaculorum omne spectaculum concilium 0635B vocat impiorum, a genere ad speciem.
CAPUT IV.
Ne quis argumentari nos putet, ad principalem auctoritatem convertar ipsius signaculi nostri. Cum aquam ingressi christianam fidem in legis suae verba profitemur, renuntiasse nos diabolo et pompae et angelis ejus ore nostro contestamur. Quid erit summum ac praecipuum, in quo diabolus et pompae et angeli ejus censeantur, quam idololatria? ex qua omnis immundus et nequam spiritus, ut ita dixerim, quia nec diutius de hoc. Igitur si ex idololatria universam spectaculorum paraturam constare constiterit, indubitate praejudicatum erit etiam ad spectacula pertinere renuntiationis nostrae testimonium in lavacro, quae diabolo et pompae et 0635C angelis ejus sint mancipata, scilicet per idololatriam. Commemorabimus origines singulorum, quibus 0636A in cunabulis in saeculo adoleverint: exinde titulos quorumdam, quibus nominibus nuncupentur: exinde apparatus, quibus superstitionibus instruantur: tum loca, quibus praesidibus dicentur: tum artes, quibus auctoribus deputentur. Si quid ex his non ad idolum pertinuerit, id neque ad idololatriam, neque ad nostram ejerationem pertinebit.
CAPUT V.
De originibus quidem ut secretioribus et ignotis penes plures nostrorum altius, nec aliunde investigandum fuit; quam de instrumentis ethnicarum litterarum. Exstant auctores multi, qui super ista re commentarios ediderunt. Ab his ludorum origo sic traditur: Lydos ex Asia transvenas in Hetruria consedisse, ut Timaeus refert, duce Tyrrheno, 0636B qui fratri suo cesserat regni contentione: igitur in Hetruria, inter caeteros ritus superstitionum suarum spectacula quoque religionis nomine instituunt: inde Romani accersitos artifices mutuantur, tempus, enuntiationem, ut ludi a Lydis vocarentur. Sed etsi Varro ludos a ludo, id est a lusu interpretarur, sicut et Lupercos ludos appellabant, quod ludendo discurrant; tamen eum lusum juvenum et diebus festis, et templis, et religionibus reputat. Nihil jam de caussa vocabuli, cum rei caussa idololatria sit. Nam et cum promiscue ludi Liberalia vocarentur, honorem Liberi patris manifeste sonabant. Libero enim a rusticis primo fiebant ob beneficium quod ei adscribunt pro demonstrata gratia vini. Exinde ludi Consualia dicti, 0636C qui initio Neptunum honorabant. Eumdem enim et Consum vocabant. Dehinc Equiria Marti
