Pagina:Recueil des Historiens des Gaules et de la France, tome1.djvu/80

E Wikisource
Haec pagina emendata est
lxx
PRÆFATIO.


dixit ejus disciplinam atque gravitatem non solùm Græciæ, sed et cunctis gentibus anteponendam, addit eam[1], quamvis sit à Græcorum regionibus divisa, quamvis cincta Gallorum gentibus, barbariæ fluctibus alluatur, sic optimatum consilio gubernari, ut omnes ejus instituta laudare faciliùs possint quàm æmulari. Omnes ferè Scriptores Massiliensium gravitatem et disciplinam iisdem exornant laudibus, adeò ut Plautus mores, quos inculpatos vult exprimere[2], Massilienses appellet[3]. Apud eos lege cautum erat ne mulieres vinum biberent. Frugalitatis et modestiæ ita erant studiosi, ut maxima dos apud eos centum aureos non excederet[4], neminique liceret ultra quinque in vestitum, ac totidem in ornatum aureum insumere. Tantam usurpabant disciplinæ gravitatem, ut res in eodem manumissiones rescindi permitterent[5], si ter ab eodem deceptum dominum nossent : sed quarto errori subveniendum non putabant. Nullum aditum in scenam mimis dabant ; omnibus, qui per aliquam religionis simulationem alimenta inertiæ quærebant, clausas portas habebant. A condita urbe gladius erat ibi, quo noxii jugulabantur : rubigine quidem exesus, et vix sufficiens ministerio ; sed index, inquit Valerius Maximus, in minimis quoque rebus omnia antiquæ consuetudinis monumenta servanda. Intrare oppidum eorum nulli cum telo licebat : præstoque erat qui id custodiæ gratia acceptum exituro redderet ; ut hospitia sua, quemadmodum advenientibus humana essent, ita ipsis quoque tuta forent. Massilienses postmodùm à pristina virtute de

  1. Pag. 657.
  2. Pag. 654.
  3. Pagg. 689. 708.
  4. Pag. 9.
  5. Pag. 665.