OBSERVATIONES
IN
REGNUM ANIMALE.
1. Zoologia , pars illa Hiftorias Naturalis Nobiliflima, longe minus exculta eft , quam dusa reliquae ejus partes. Si tamen vel motum, vel me- chanifmum , vel fenfus externos internofque , vel denique figuram Animalium , cxteris praxftantiorem , refpiciamus , omnibus in aprico erit, Animalia efle fumma & perfe6Liflima Creatoris opera.
2. Si Zoologias Audorum fub examen revocemus , maximam partem nihil nifi narrationes fabulofas , diffufum fcribendi modum, Chalcogra- phorum Icones & Defcriptiones imperfedas , ac fepe nimis extenfas, inveniamus. Pauciflimi vero funt, qui Zoologiam in Genera & Spe- cies fecundum leges Syftematicas redigere tentarunt , fi Nobiliff Willughbejum & Clariff Rajum excipiamus.
3. Hinc Obfervationibus , quas unquam propria autopfia obtinere potuerim adjutus, Syftema quoddam Zoologia confcribere coepi, quod heic Tibi fifto Illuffris Ledor. In Tetrapodologia Ordines Animalium a Dentibus; in Ornithologia a figura Roffri; In Entomologia ab Anten- nis & Alis &c. inprimis defumfi.
4. In Ichthyologia nuliam ipfe elaboravi Methodum , verum Suam nobifcum communicavit fhmmus noftri temporis Ichthyologus Cl. D. Per. Artedi, S&ecs, qui in diftinguendis Generibus Pifcium Naturalibus, & Specierum differentiis parem fui vix habuit. Hanc Curiofo Ledori jam fifto , ut ideam totius operis heic videat. Plura Ill. Le&. brevi ab Eodem exfpedabit , Ihjitutiones nempe totius Ichthyologie.
5. Sunt qui putent. Zoologiam minus utilem effe , quam reliquas Hiftorias Naturalis partes , inprimis ad minutiflima Animalcula quod attinet ; fed fi hucufque notiffimorum tantummodo Infedorum Noxam, Utilitatem & Proprietates confideremus , facile apparebit, quantam utilita- temrn , eamque magni momenti futuram , affunderent inrnrg' eorum , quar nondum probe cognita nobis funt.
6. Noxa (5) Infe&orum ex fequentibusfatis fuperque patet: ex.gr.Blatta in Finlandia Rufliaque & panes, & omnis generis vefirenta confumit , ita ut Incola intenfiflima hieme domicilia fua ad tempus relinquere coadi fint, ufque dum frigore pereat. Oeflrum Lapponicur tertiam circiter partem Cervorum Rangiferorum feu pecudum Lapponicarum , dum adhuc juvenes exiftunt , defifruit. Teredo Navium quantum detrimentum navibus & palis attulerit , omnibus in confeffo eft. Culices quanta moleftia homines & pecudes in provinciis Lapponix finitimis afficiant , dicere vix poffum. Grylli domeflici, notiflimi illi murorum incolx , quam moleftum ftridorem edant, & quam multas infomnes nodes dormituris creent , res notiflima eft. AMufcas domeflicas , in Finmarkia Norvegica , totas domos impleviffe & nihil intadum reliquifle , ipfe in itinere Lapponico vidi. Pulices Mulieribus , Pediculi Nautis & Militibus quantum laborem & moleftiam multis in locis facefcant , nulli non conftat. Imo Quadrupedia quoque , Aves &c. propriis pediculis moleftantur. Acari Infedorum mi- nima animalcula , ipfa exanthemata corporis humani f?piflime caufant. Quanto agmine Locuflia Africane paucis abhinc annis in quibufdam Europa locis vegetabilia devaftarint , & quanta ftrage Eruce papilionum quotannis arborum folia exedant, notiflimum eft. Gyrinus ter- rejiris Noftr. quomodo Plantarum Embryones tenellos primo vere deftruat , Hortulani optime nofcunt. Dermefles pretiofiflumas pelles Quadrupedum & Avium miro modo dilacerat. Oejhrum Bovinum moleftia maxima defatigatos boves aftivo tempore afficit. Quam mul- tos homines Aranei & Scorpii necarint, & Tarantula infanii affecerint, obfervationes Medicorum teftantur, ut fexcenta ejufmodi praeteream,
7. Ufius ( ) vero Infedorum maximos in arte Tindoria prxbent Coccionella, Kermes, Galle ab Ichneumonibus produdx. Cantharidum ufus in Chirurgia , A Melos in Medicina , Bombycum in arte Textoria , mellis Apum in Oeconomia &c. notifflimus eft.
8. Proprietates ( 5) Infedorum qui confiderare velit curiofus Scrutator , vix ullibi majori afficiatur voluptate. Examina modo : Roffrum Cur- culionis , Cornua Luciam , Antennas Tragoceri, Articulos AMeloes, Alas Forficula, Plumas Papilionis , Oculos Tabani , Ventriculum Ricini , Aculeum Crabronis, Colorem Cantharidis , Elaficitatem Notopede , Stridorem Gryll, Odorem Cmicis , Exilitatem Acari , Coitum Libel- lhla , Nidum Ichneumonis , Favos Apum , Hibernaculum Oeflri , IEdificium Vefpe, Teftam ErcmPe , Vitam Ephemera, Acervum Formi, cae, Foveam Formice-Leonis, Telam Aranei, Natatum Monoculi, Curfum Gyrini aqv. Phofphorum Lampyridis , Scintillas Sco/opendra, Renovationem Cancri , Motum Spiralem Eruce ex lMu/ca cerulea provenientis , Vitam fere indeffrudibilem Eruce aquatice Tabani , & Me- tamorphofes fic di&as fere omnium Infeorum.
9. Ova plurimorum Infedorum triplici Integumento obducuntur , abfcedente Integumento Primo appellatur Eruca, Secundo Propolis, & Tertio tandem Infe;um perfedum , hinc in ejufinodi ovis triplex exclufio Pulli.
10 In Tubo Inteffinali Hominum tres Species animalium occurrunt, Lumbrici nempe, Afcarides, & Taxnix. Quod Lumbricus inteffinorum una eademque fit fpecies cum Lumbrico terreftri vulgatiflimo , monftrat figura omnium partium. Quod Afcarides iidem fint cum Lumbricis illis minutiflimis, in locis paluffribus ubique obviis , ex autopfia clariflime pater. 7Lnia hucufque pro fpecie parafitica habita eft , quum in Hominibus , Canibus , Pifcibus &c. frequentiflime folitaria reperta fuerit, & maximum negotium illis facefcat , qui in indaganda Gene- ratione Animalium diligentem operam contulerunt. Ego vero in itinere Reuterholmiano-Dalekarlico Ann. 1734. confhitutus in prxfentia Sep temrn Sociorum meorum hanc inter Ochram acidularem Jernenfem inveni, quod maxime miratus fum; quum aqua acidulari ejufmodi Ta:nias expelere plurimi tentant. Hinc fequitur Vermes non oriri ex ovis Infedorum , Mufcarum & fimilium ( quod fi fieret nunquam multiplicari poflent intra Tubum Inteftinalem ; & fecundum gradus metamorphofes perirent) fed ex ovis vermium pra:ditorum, unh cum aqua bibendo hauftis ; unde patet medicamenta Infedis adverfa non per confequens vermes necare.
