52 HISTORIAE ROMANAE
nunt. Priori Valerio Samnilium legiones occurrunt. Hic levibus certaminibus lentandi hostis causa, haud ita multos moratus dies, signum pugnae proposuit, paucis[1] suos cohortatus. Romani incredibili alacritate adhortationem prosecuti ducis, hostem adoriuntur. Stant obnisi Samnites, quamquam plura accipiunt, quam inferunt vulnera. Aliquamdiu iam pugnatum erat; atrox caedes circa signa Samnitium, fuga ab nulla dum parte erat; adeo morte soia vinci destinaverant animis. Itaque Romani quum et fluere iam lassitudine vires sentirent, et diei haud multum superesset, accensi ira concitant se in hostem. Tum primum referri pedem, atque inclinari rem in fugam apparuit; tum capi, occidi Samnis; nec superfuissent mulli, ni nox victoriam magis quam proelium diremisset. Postero die, vacuis hostium castris Romanus politur; quo se omnis Campanorum multitudo gratulabunda effudit. Mox altera pugna ad Suessulam commissa est, qua fugatus a M. Valerio Samnitium exercitus, et omnis praeda militi data. Horum certaminum fortuna Samnites pacem et foedus petere ab Romanis coegit.
Parvo interiecto tempore a Samnitibus in Latinos versa sunt arma. Hi videlicet, aemulatione imperii, iamdiu Romanis infesti occulte bellum parabant; eoque tandem ventum est, ut legatos ad senatum mitterent, qui liasce conditiones pacis tulerunt; ut consul alter Roma, alter ex Latio crearetur; senatus pars aequa ex utraque gente
esset; unus populus, una respublica fieret; imperii
- ↑ Supp. verbis.
