 Progymnasma tricesimum quintum |
Progymnasma tricesimum septimum  |
Frustratio petiti atramenti.
Personae:
Simplicius, Zepherinus.
Simplicius.
Magnum apud me beneficium poneret, qui pauxillum atramenti in vasculum hoc meum, cuius linteolum paene exaruit, infundere de suo dignaretur. Si gossypium, aut tomentum imposuissem, et calamos intingendo corrupissem, et iam pridem atramento caruissem. Tu Zepherine, quoniam circumfers atramentarium instar lampadis, aut mortarii vastum et amplum, ne deneges mihi ad incitas redacto quam summisse peto stipem, seu eleemosynam.
Zepherinus.
Vix quarta pars horae praeteriit, cum alius idem quoque me poposcit: et dedi. Nunc si tibi similiter dedero, veniet tertius, deinde quartus, deinde quintus, et ita me exarmabitis omnino, et mendicitatem mihi offeretis.
Simplicius.
Non venient, interpono fidem meam.
Zepherinus.
Qui scis?
Simplicius.
Vidi cum intingerent calamos, referre eos ex atramentariolis madidissimos.
Zepherinus.
Quin aquam infundis?
Simplicius.
Exeundum esset e schola, currendumque ad fontem in forum propter sex septem aquae guttulas.
Zepherinus.
Inspue.
Simplicius.
Linguam nimis siccam gero. Da si quid das: et si vis dare bis, da cito semel.
Zepherinus.
I, alium quercum excute, aliunde exora quo indiges: atramentum hoc mihi coxi, non tibi.
Simplicius.
Saltem da mutuum, si non vis gratuito, rem tantillam.
Zepherinus.
Pergin' aures tundere? Abi hinc.
Simplicius.
Aliquando tu etiam egebis aliquo: tum accedito ad Simplicium, par pari referet. Spectate huius Zepherini inhumanitatem et avaritiam. Ego te pro istis factis mactabo infortunio.
Notae
1 GOSSYPIUM AUT TOMENTUM: Gossypium exponitur, Baumwoll. Tomentum appellatum, quod aut in filo, aut in tela tumeat. Isid. lib. 19. cap. 27. Lana brevis forpicibus desecta, aut in poliendo a fullone de pannis rudibus, aut interpolatis deducta, qua infarciuntur culcitae qualescunque. Nomenclat. Suet. in Tiberio, cap. 54. Druso autem alimenta adeo subducta, ut tomentum e culcita tentaverit mandere. A τέμνω deducitur, incido.
2 AD INCITAS REDACTO: Plaut. Trinum. Hem hic cuius est (ager) ut ad incitas redactus? Idem Poenul. Tace modo, profecto ad incitas lenonem rediget. De his dici solitum, quos extrema premit egestas: incita enim pro egestate ponitur. Nonius.
3 SI VIS DARE BIS: Proverbium: bis dat, qui cito dat. Quomodo? Qui altero tanto gratius est. Extat hac de re epigramma graecum Luciani, quod Ausonius in hunc modum reddidit latinum:
Gratia quae tarda est, ingrata est: gratia namque
Cum fieri properat, gratia grata magis.
Aliter:
Si bene quid facias, facias cito, nam cito factum
Gratum erit. Ingratum gratia tarda facit.
Et nostrum:
Dulcior est multo cita gratia: tardior autem
Interit, et dici gratia non poterit.