 Hieronymus Paulino |
In Josue  |
Desiderii mei desideratas accepti epistolas, qui quodam præsagio futurorum, cum Daniele sortitus est nomen obsecrantis [Dan. 9], ut translatum in Latinam linguam de Hebræo sermone Pentateuchum, nostrorum auribus traderem. Periculorum opus certe, et obtrectatorum meorum latratibus patens, qui me asserunt in Septuaginta interpretum sugillationem nova pro veteribus cudere, ita ingenium quasi vinum probantes : cum ego sæpissime testatus sim me pro virili portione in tabernaclo Dei offerre quæ possim, nec opes alterius aliorum paupertate fœdari [Exod. 35]. Quod ut auderem Origenis me studium provocavit, qui editioni antiquæ translationem Theodotionis miscuit, asterisco et obelo opus omne distinguens : dum aut illucescere facit quæ minus ante fuerant : aut superflua quæque jugulat et confodit, maxime quæ Evangelistarum et Apostolorum auctoritas promulgavit. In quibus multa de Veteri testamento legimus, quæ in nostris codicibus non habentur, ut est illud, "Ex Ægypto vocavi filium meum" : et, "Quoniam Nazareus vocabitur" : et , "Videbunt in quem compunxerunt" : et, "Flumina de ventre ejus fluent aquæ vivæ", et. "Qua nec oculus vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascenderunt, quæ præparavit Deus diligentibus se : et multa alia, quæ proprium σύνταγμα desiderant. Interrogemus ergo eos ubi hæc scripta sint : et cum dicere non potuerint, de libris Hebraicis proferamus. Primum testimonium est in Osee [Osee 11], secundum in Isaia [Isa. 11], tertium in Zacharia [Zach. 12], quartum in proverbiis [Prov. 18], quintum æque in Isaia [Isa. 64]. Quod multi ignorantes, apocryphorum deliramenta sectantur : et Hiberas nænias libris authenticis præferunt. Causæ erroris non est meum exponere. Judæi prudenti factum dicunt esse consilio : ne Ptolemæus unius Dei cultor, etiam apud Hebræos duplicem divinitatem deprehenderet. Quod maxime idcirco faciebant, quia in Platonis dogma cadere videbatur. Denique ubicumque sacratum aliquid Scriptura testatur de Patre et Filio et Spiritu sancto, aut aliter interpretati sunt, aut omnino tacuerunt : ut et regi satisfacerent, et arcanum fidei non vulgarent. Et nescio quis primus Auctor septuaginta cellulas Alexandriæ mendacio suo extruxerit : quibus divisi eadem scriptitarint : cum Aristheus eiusdem Ptolemæi ὑπεραστιστὴς, et multo post tempore Josephus nihil tale retulerint : sed in una basilica congregator, contulisse scribant, non prophetasse. Aliud est enim vatem, aliud est esse interpretem : ibi spiritus ventura prædicit : hic eruditio et verborum copia, ea quæ intelligit transfert. Nisi forte putandus est Tullius Oeconomicum Xenophontis, et Platonis Protagoram, et Desmosthenis pro Ctesiphonte orationem afflatus rhetorico spiritu transtulisse. Aut aliter de eisdem libris per Septuaginta interpretes, aliter per Apostolos Spiritus sanctus testimonia texuit : ut quod illi jacuerunt, hi scriptum esse mentiti sint. Quid igitur ? damnamus veteres ? Minime. Sed post priorum studia, in domo Domini quod possumus laboramus. Illi interpretati sunt ante adventum Christi, et quod nesciebant, dubiis protulere sententiïs : nos vero post passionem et resurrectionem eius, non tam prophetiam, quàm historiam scribimus. Aliter enim audita, aliter visa narrantur, quod melius intelligimus, melius et proferimus. Audi igitur æmule, obstrectator ausculta, : non damno, non reprebenda Septuaginta : sed confidenter cunctu illis Apostolos præfero. Per istoriam os mihi Christus sonat, quos ante prophetas inter spiritalia charismata positos lego : in quibus ultimum pene gradum interpretes tenent. Quid livore torqueris, quid imperitorum animos contra me concitas ? Sicubi in translatione tibi videtur errare, interroga Hebæos, diversarum urbium magistros consule. Quod illi habent de Christo, tui codices non habent. Aliud est si contra se postea ab Apostolis usurpata testimonia probaverunt, et emendatiora sunt exemplaria Latina quàm Græca, et Græca quàm Hebraica. Verum hæc contra invidos. Nunc te precor Desideri charissime, ut me, quia tantum opus subire fecisti, et a Genesi exordium capete, orationibus juves : quo possim eodem spiritu, quo scripti sunt libris, in Latinum eos transferre sermonem.