 5 |
7  |
6[recensere]
(Anno 863.) LI. AD ROTBERTUM EPISCOPUM CENOMANENSEM. Narrat quid ipsius causa statuerit de controversia monasterii sancti Karilefi. [Mansi, ibid. ] NICOLAUS episcopus, servus servorum Dei, ROTBERTO Cenomanensis urbis episcopo.
Plane quia sanctitatem vestram ad apostolicam sedem constat plenas devotione litteras destinasse, multas gratias Deo omnipotenti, vobisque referimus, eo quod et debitam reverentiam observantes, nos in vestris utilitatibus adjutores quaesivistis, et sanctam omnium terrarum matrem Romanam Ecclesiam interventricem suppliciter praeoptastis, quod ita se habere luce clarius patet, vestris annisibus consulere. De illorum monachorum sancti Karilefi improvida intentione decrevimus ut, si venerint, et talia concedi petierint, vestro ducti amore nec illorum impolitis precibus annuemus, nec auctoritatis nostrae censuram illis in talibus largiemur. Qui si voce forte falsidicae assertionis aliquid, quasi nostrae institutionis edita decreta, protulerint, donec nostro demum pontificio cognitum fiat, illis credulitatem exhiberi non volumus: quia, ut praefati sumus, illis in talibus minime assensum praestabimus, aut alia volentibus facere apostolicam licentiam dabimus: excepto si talis ratio non praeluceat [ forte, ratio nobis praeluceat, HARD.], pro qua id diffiniri intentio cogat. Gloriosum quoque regem vestrum Carolum, ejusque regni episcopos, nostris exhortationibus admonemus ut, nostra fulti auctoritate, contra [edit. Rom., circa] vestrae ecclesiae privilegia sententiam minime inferant, discutiant, ac audiri permittant: sed, divina clementia favente, juste decernant, et Cenomanensis urbis viris, ejusque praesulibus, ut erat, ipsum monasterium redderent, statuimus ut vestri sub cura regiminis subderetur. Hoc illis summopere statuentes, ut si a vobis judices, qui canonice causam determinent, ex ipsis electi fuerint, vestrae pareant voluntati: ita ut et judices dentur, et hujus rei intentio aeque ventiletur. Quod si ob alicujus impedimentum inibi res digesta non fuerit, praecipimus ut utraque pars, vos scilicet aut vester legatus, et tres ex ipsis monachis, in nostram specialem praesentiam veniant, ut nobis praesentibus legitimum finem accipiant. Nam et confratrem nostrum Herardum archiepiscopum, de his per apostolicos apices certum reddidimus, et ut a nobis institutum est intimavimus. Unde et eosdem monachos dignum duximus corripere, admonere, ut proprio libitui resistere incipiant, et ultra modum mentem non elevent, nec illicita quaeque apprehendere praesumant: sed repressa tantae temeritatis audacia, vobis obedire non differant, et vestrae ecclesiae colla submittant.
(Anno 863.) LII. AD MONACHOS S. KARILEFI. Jubet ut episcopo Cenomanico subesse non detrectent, ad causam coram episcopis, vel coram sede apostolica dicendam se comparent. [Apud Mansi, ibid. ] NICOLAUS episcopus, servus servorum Dei, cunctae congregationi monasterii sancti Karilefi.
Fidelium relatione comperimus, quod modum proprium transgredi cupientes, a jure Cenomanicae urbis, in cujus dioecesi moramini, vos subtrahere conamini, et, sicut nostri apostolatus arbitratu cognoscimus, ad vestri interitus perditionem, in propria voluntate vivendo, animos elevare videmini. Qua de re salutem vestrarum desiderantes animarum, apostolica auctoritate a talibus vos revocare studuimus. Expressiusque jubemus, ut non vos proprius libitus ducat, quo animus erigi praevaleat: sed ad principalem vestram ecclesiam, videlicet Cenomanicam, solito more recurrite; ejusque episcopo obsecundantes, et illam, qua nomine dicimini, vitam implere satagite, et vestri ordinis ministerium prudenter assumite cum sanctitate. Quod si ista vestrarum arcana mentium non penetraverint, tunc in conspectu sanctissimorum episcoporum, qui a Rotberto Cenomanico praesule convocati fuerint, causam edicere procurate, ut quo res ducitur plenius digeratur. Nam si illic inter praedictum Cenomanicum episcopum atque vos regulare judicium datum non fuerit, tunc incunctanter praecipimus, ut ex vobis tres eligantur, qui cum saepe fato episcopo, vel ejus legato, in nostram apostolicam veniant praesentiam: ut omni repulsa occasione, nostro examini hujus rei gratia appareat, atque canonico calculo finem accipiat. Optamus vos in Christo bene valere.
(Anno 863.)LIII. AD EPISCOPOS IN REGNO CAROLI CALVI CONSTITUTOS. Ut causam inter episcopum Cenomanicum et monachos sancti Karilefi discutiant. [Apud Mansi, ibid. ] NICOLAUS episcopus, servus servorum Dei, omnibus reverentissimis et sanctissimis confratribus archiepiscopis et episcopis in regno Caroli gloriosi regis commorantibus.
Dignum est, ut qui sacerdotali reverentia decorantur, secundum sanctorum Patrum censuram, aequi moderaminis lance sic cuncta studeant trutinare, quatenus gregum sibi a Domino creditorum septa munire non desinant, et debitam curam adhibere nequaquam postponant: ne forte cum segnitia coeperit oboriri, incentori aditus relinquatur, per quem pestifero more in ovile Dominicum ingrediens, oves dominicas discerpere, ac morsu ferino incipiat lacerare. Quod utique de vobis, fratres, minime dici volumus, quin commonemus, ut tantae sollicitudinis operam ad cunctorum subjectorum profectum assumere studeatis, quantum illud audire cupitis, quod Dominus se confitentibus misericorditer repromisit: Euge, inquiens, serve bone et fidelis: quia super pauca fuisti fidelis, super multa' te constituam; intra in gaudium Domini tui (Matth. XXV). Idcirco sanctitati vestrae compertum esse volumus, qualiter a primordio constructionis suae monasterium sancti Karilefi, in Cenomania situm, ejusdem Cenomanicae urbis juri, ejusque praesulis, subditum fuerit: et juxta canonica instituta, qui ejus dioeceseos curae praeerat, ipsius etiam sub regimine ejusdem monasterii congregatio degebat. Sed nunc, ut nostris intonuit auribus, monachi ipsius, regulari auctoritate contempta, zelum paternae traditionis non ducunt, et modum debitum servare non cupiunt; cum, quod non licet, proprio libitu vivere quaerunt, et parochiam, in cujus dioecesi consistunt, jus non tenuisse fatentur. Quapropter apostolicae auctoritatis apicibus omnium vestrorum reverentiam commonere decrevimus, ut rectitudinis atque justitiae intercurrente libramine, Dominum prae oculis habentes, hoc extra institutionem sanctorum Patrum fieri non sinatis: sed usquequaque causam considerantes, quid rectius, quidve utilius inveneritis, hoc conservantes, atque tenentes, Cenomanicam plebem non patiamini praejudicium sustinere, atque quae ejus sunt, inconvenienti calculo discernere, ac pertractare: quatenus et vestrae fraternitatis ordo non violetur, et ipsius ecclesiae praesul sua amittere nequaquam cogatur. Igitur si ab eodem Cenomanico praesule ex vobis, qui hujuscemodi quaestionem discutiant, judices electi fuerint, et alia electio in unum convenerit, tunc si illuc contentionis finis aliqua emergente difficultate dirigi non poterit; jubemus ut utraque pars in nostram specialem veniat praesentiam, ut litis intentio legali coram nostro pontificio sententia ventiletur, declaretur, atque luce clarius finiatur. Omnipotens Dominus mentes et corda vestra ad bene agendum semper inclinet, ut bonis operibus inhaerendo, aequitatis atque justitiae culmine videamini sublimari.
(Anno 863.) LIV. AD HINCMARUM ARCHIEPISCOPUM RHEMENSEM. Taxat illum quod monachis sancti Karilefi favens, Caroli regis animum adversus episcopum Cenomanensem commoverit. [Apud Mansi, ibid. ] NICOLAUS episcopus, servus servorum Dei, reverentissimo et sanctissimo confratri nostro HINCMARO Rhemorum archiepiscopo.
Relatu quorumdam audivimus, quod tua fraternitas contra Rotbertum Cenomanicae urbis episcopum, pro eo quod monasterium sancti Karilefi ad jus ecclesiae sibi commissae vindicare velit, non parum sit indignata: ita ut animum dilectissimi filii nostri Caroli gloriosi regis adversus eum commoverit, et in synodo, quae modo dicitur a sanctitate tua colligi, fertur quod nescio quas insidias, quasi ex alia ratione, illi nitamini praeparare, laedere eum magnopere gestientes, quod de tanto viro indignum credere judicavimus. Denique si Rotbertus episcopus petit quod petere debet, impetret: si vero quod non debet postulat, nunquam obtineat: verumtamen ob id nihil sustineat omnimodis laesionis. Quod tua, frater charissime, studeat sanctitas summopere praecavere; ne quod non credimus, injuste, vel obtentu aequitatis, idem antistes a tua laedatur in aliquo reverentia. Sed si crimen illi objicitur, sic de eo examinatio praeveniat, ut judicium in illum ex nostrae auctoritatis libramine subsequatur. Nam cum vos suspectos habere videatur, indecorum, imo temerarium est, ut a vestra sanctitate aliquid patiatur discriminis. Sed et devotissimi filii nostri Caroli pii regis animum vestra beatitudo circa jam fatum episcopum placabilem ac mitem reddere nostra vice procuret: quatenus furore deposito, dum Deo auctore mentem suam ad nobis adhuc obediendum, et circa saepe designatum episcopum benigne regere studuerit, quod vere rex sit omnibus palam detur intelligi, et cunctis manifeste ipsius pietas innotescat. Optamus fraternitatem tuam in Christo bene valere.
(Anno 863.) LV. AD VITALEM GRADENSEM PATRIARCHAM. Invitat ad synodum Romae habendam. NICOLAUS episcopus, servus servorum Dei, reverendissimo et sanctissimo confratri nostro VITALI patriarchae.
Notum fieri religioni tuae, et summopere necessarium judicavimus, quia pro diversis utilitatibus sanctae Dei Ecclesiae nostram synodum vel concilium una cum caeteris sanctissimis confratribus nostris tertio Kalendarum Novembrium in S. Romana sede celebrare dispositum habemus. Quapropter apostolica auctoritate, et pastorali persuasione tuam monemus fraternitatem, ut ad condictam synodum praesens adesse tua sanctitas omnibus modis studeat, quatenus cum tua pariter caeterorumque sanctorum episcoporum industria de his quae sanctae Dei Ecclesiae valde pertinentia et necessaria, satisque habentur utilia, auxiliante divina clementia, canonice ac legitime liberare secundum Deum, imo juxta illius voluntatem definire valeamus. Si autem, quod minime optamus, tua ipsa praesentia nullo modo potuerit per semetipsam praesens adesse, omnimodis decernat sanctitas tua ex suffraganeis episcopis tuis strenuos cum presbytero pariter et diacono, qui vicem tuae fraternitatis, auctoritate tua succincti, vigilanter expleant, et cum quibus de his quae nostro vestroque pertinent ministerio, saluberrime atque canonice instruere vel definire, Deo praestante, possimus. Optamus fraternitatem tuam in Christo bene valere.
(Anno 863.) LVI. AD EPISCOPOS GERMANIAE. Adversus Thietgaudum Trevirensem et Guntharium Coloniensem in negotio divortii Lotharii regis. [Apud Hontheim, Hist. Trevir., tom. I, pag. 200.] NICOLAUS, servus servorum Dei, reverendissimis ac sanctissimis fratribus nostris archiepiscopis in regno Ludovici regis Germaniae constitutis.
Scelus quod Lotharius rex, si tamen rex veraciter dici possit qui nullo salubri regimine corporis appetitus refrenavit, sed lubrica enervatione magis ipsius illicitis motibus cedit, Theutberga scilicet et Waldrada commisit, omnibus manifestum est. Sed et dudum episcopos Theutgaudum et Guntharium in tali facto eum habuisse tutores et fautores, pene totus nobis orbis, undique ad limina seu sedem apostolicam confluens, referebat, absentibus quoque id scribentibus apostolatui. Quod nos tanto credere renuimus, quanto de episcopis tale quid audire nullatenus sperabamus, donec ipsi Romam tempore concilii venientes, coram nobis et sancta synodo tales inventi sunt, quales fuerant a multis saepe praedicati, ita ut scriptura, quam suis stipulaverant manibus, quamque volebant ut nostro roboraremus chirographo, caperentur, dum muscipulam innocentibus apponere satagerent, insidiis suis illaqueati sunt ipsi. Sicque completum est, Deo auctore, quod in Proverbiis legitur: Frustra jacitur rete ante oculos pennatorum. Siquidem ipsi obligati sunt et ceciderunt; nos vero, qui in hoc flagitium falso cecidisse dicebamur, favente Domino, cum justitiae propugnatoribus surreximus et erecti sumus. Igitur decernente nobiscum sancta synodo in praesentia depositi et ab officio sacerdotali excommunicati, atque regimine episcopatus alienati indubitanter existunt. Unde nostra paternitas canonum normam custodiens, et decretorum sanctiones observans, cavet ne eos quos nos abjecimus, recipere in sacerdotum catalogo quis praesumat. Depositionis autem sententia, quam in praedictos Theutgaudum et Guntharium protulimus, cum caeteris capitulis, quae sancto concilio nobiscum sanciente promulgavimus, inferius annexa monstratur.
(Anno 863.) LVII. AD LOTHARIUM REGEM. Fragmentum.--[Apud Jaffe, Regesta pontificum Romanorum. ] Ita corporis tui cedere motibus consensisti, et, relaxatis voluptatum habenis temetipsum in lacum miseriae et in lutum faecis pro libitu [al., prohibitum] dejecisti, et qui positus fueras ad gubernationem populorum, effectussis ruina multorum.--Probat hoc Thiegualdi (Trevirensis) et Guntharii (Coloniensis), dudum episcoporum, legitimus casus, qui pro eo, quod te minime competenter erudierunt, nostra sint apostolica depositi auctoritate, et ab omni episcopatus regimine regulariter sequestrati.--Annon districta ultione feriendus es, qui in duabus uxoribus adulterium Lamech et flagitium imitatus esse dignosceris?
(Anno eod.) LVIII. ITEM AD EUMDEM LOTHARIUM. Fragmentum.-- Auctoritate apostolica, non regio favore episcopus est eligendus. [Apud Gratianum, Decret. I, D. 63, c. 4.] Porro scias quia relatum est nobis quod quicunque ad episcopatum in regno tuo provehendus est, nonnisi faventem tibi permittas eligi. Idcirco apostolica auctoritate sub divini judicii obtestatione inungimus tibi, ut in Treverensi urbe, et in Agrippina colonia nullum eligi patiaris, antequam relatum super hoc, nostro apostolatui fiat.
(Anno 864.) LIX. AD ADONEM VIENNENSEM ARCHIEPISCOPUM. Respondet variis illius consultationibus. De Lotharii regis divortio et de Alvico clerico. [Apud Mansi, ibid. ] NICOLAUS episcopus, servus servorum Dei, reverentissimo et sanctissimo confratri nostro ADONI, sanctae Viennensis Ecclesiae archiepiscopo.
Consultationis vestrae ad apostolicam sedem delatos suscepimus apices, qui diversitatum negotia continentes, de his vestrae fraternitati a nobis rescribi quaerebant, et utrum quaedam in Dei Ecclesia provide necne tenenda essent, et apostolica [ f., ut apostolica, HARD.] sanctio decerneret zelo charitatis summopere expetebant Nempe sollicitudinem vestram in talibus laudamus, et gaudentes de vobis magnis sanctitatem vestram praemiis attollimus, eo quod adeo sollicitiores vos in ecclesiasticis disciplinis reddere volumus, ut unde modo laetamur, verissima et certissima inde relatione jucundissimi efficiamur. Sed quia litterarum vestrarum latores, ut oportuerat, si propterea quia si post suos comites remansissent per incognita loca pravorum angerentur insidiis hominum sustinere nequaquam valentes, ideo vobis tam subito rescribere non potuimus, praecipue cum hac sancta Romana Ecclesia, cano exigente more, in suis pro caeteris sollicitudinem gerat, et eodem tempore propter festi paschalis dies major nobis praeter solitam alii tempori consuetudinem incumberet dispensatio ecclesiasticae occupationis. Verumtamen vestra fraternitas congruo tempore taliter dirigere studeat, ut quod nunc flagitat, tunc de requisitis tolerabilius consequatur. De caetero monemus, et sicut Dominici agri cultores estis, et pastoris vices tenetis, pastorali providentia Lotharium gloriosum regem pro dissidio prioris et assumptione alterius feminae interim sacratis monitis et divinis increpationibus exoremini, quatenus quod nomine dictare, opere ad exemplum subjectorum veraciter approbetur. Non sit in illo voluptatis juvenilis incontinentia, pro qua florigerae gloriae regnum amittat perenniter permanens. Desinat, jam desinat calcare semitam iniquitatis, et per justitiae iter incedens ad castra Dominica vestris interventionibus sine vi procellarum securus perveniat. Et haec quidem succincte transcurrimus, quia de vobis credimus, ut quae saluti ejus conveniunt edicatis. (Dist. 32, de illo clerico.) Interea de illo clerico, Alvico nomine, quem per ordines ecclesiasticos usque ad diaconatum caste vixisse dicitis, cur nostra auctoritate uxorem duxerit miramur, et eo quod nulli unquam, exceptis illis, quos ecclesiastica regula habere permittit, uxorem ducendi licentiam dedimus. Nam exemplar epistolae quod misistis neque recognovimus, sed nec illius stylum a nobis directum fuisse meminimus. Quocirca vestra fraternitas sollicita investigatione perquirat, ut quis auctor illius epistolae fuerit valeat inveniri, quatenus cum apostolica auctoritas mittitur non fuscetur; et si vestros legatos destinaveriits per eos ut ipsam epistolam nobis dirigatis optamus, quo cum illam contemplati fuerimus, vos de hac causa certissimos reddere possimus. Optamus sanctitatem vestram in Christo bene valere. Data III Kalend. Aprilis, indictione XII.
(Anno 864.) LX. AD HINCMARUM ARCHIEPISCOPUM RHEMENSEM. Rothadum ab itinere Romano prohibitum fuisse indignatur. Jubet ut quamprimum dirigatur, et illius interim loco episcopum ordinari vetat. Monet ad extremum, ut Guntharii communionem ipse atque ejus suffraganei caveant. [Apud Mansi, ibid. ] NICOLAUS episcopus, servus servorum Dei, HINCMARO archiepiscopo Rhemorum.
Ad fraternitatem tuam, epistolam dilecto filio Carolo glorioso regi quae suo nomine titulatur, a te mittendam dirigimus: idcirco apostolatus nostri scripto hortamur, ut illam instantius praedicto regi destinare procures, et pro nostro amore sine mora facias praesentari. Miramur praeterea et aequanimiter ferre non possumus, cur apostolica nostra monita jam toties pro confratre nostro Rothado episcopo vilipendens, spernere non recuses, de quo non solum ter, sed et quater charitati tuae, ut recuperaretur, direximus, et ad ultimum statuimus, ut autem honori pristino redderetur, aut Kalendis Maii istius XII indictionis apostolatui nostro cum legatis tuis praesentaretur. Quod non tantum fieri renuisti, sed etiam cum ipse venire vellet, iterque jam coeptum haberet, non est permissus: sed potius coactus, retro reversus est. In quo datur intelligi, ut tua fraternitas ad hujus casum prompta existere possit, quando et apostolica praeceptio ad injuriam beati Petri apostoli illis in partibus non observatur, et a te spernitur ac violatur. Si vero erga apostolicam charitatem nostram benevolentia tua haberetur, saltem cur in veniendo idem Rothadus fuerit impeditus, nobis significasses. Recognosce ergo atque considera, quia bene agere minime probaris, cum constet nos, Domino annuente, praedicti Rothadi causam usque in finem indiscussam nequaquam dimittere: sed pro viribus eo quod ad sedem apostolicam appellavit, ad veri examinis perducere nos velle aequitatem. Tu autem, frater charissime, omnem inobedientiam depone, et tam per te, quam per filium nostrum Carolum gloriosum regem, eumdem episcopum, quem a nobis exaudiendum venire jubemus, iterumque praecipimus, ad apostolicam beati Petri sedem, cujus membra esse probamini, cum missis tuis quantocius dirigere studeas, si tuam charitatem in integritate firmissime petrae desideras collocare, ubi Christus domum suam fundavit. Nam et alterum episcopum, qui post illum sedem in ejus dejectione suscepit ibi non consecres, donec coram nobis, de eo examinatione praemissa, luce clarius causam ejus vera intentione discutiamus. Quoniam, ut saepe diximus, repetimus ac tenemus, illum sine examine non dimittemus. Sed et illud quod fraternitatem tuam cavere oportet, necessario intimamus, de Gunthario scilicet uno de damnatis, qui contra sanctorum Patrum statuta, contraque nostri apostolatus et sanctae synodi sanctionem, ut fama jactitat, juxta praecedentem consuetudinem de sacro ministerio quod ei prohibitum fuerat, attrectare praesumit, et id quod contra eum canonice actum est, irreverenter defendere quaerit. Nos autem, eo quod sic definitum cum sancta synodo habemus, nullatenus, si ita est, ei communicamus, sed ab omni communione fidelium illum cum sequacibus, consentaneis, fautoribusque suis alienum esse penitus judicamus. Verumtamen ne illius sola faece tu vel suffraganei tui episcopi, sicut jam vobis mandavimus, coinquinari valeatis, summopere exhortamur, monemusque atque praecipimus. Nam et qualis sit idem Guntharius, quantumque sanctorum Patrum excesserit regulas, viva voce jubemus omnibus publicare, et ejus praesumptionem palam ad canonicam censuram cavendam edicere procurare. Diu sanctitatis vestrae fraternitatem ad exaltationem sanctae suae Ecclesiae Deus omnipotens servet incolumem.