Epistolae et privilegia (Eugenius III)/7

Epistolae CCC-

Saeculo XII

editio: Migne 1855
fons: Corpus Corporum

6	8

CCC. Privilegium pro ecclesia S. Sepulcri Hierosolymitana.

(Anno 1148, Maii 7.)[Eug. de ROZIÈRE, Cartulaire du Saint-Sépulcre, 42.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis PETRO priori ecclesiae Sancti Sepulcri, ejusque fratribus, tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuum.

Incomprehensibilis et ineffabilis divinae miseratio potestatis nos hac providentiae ratione in apostolicae sedis administratione constituit, ut de omnibus ecclesiis tam vicinis quam longe positis paternam sollicitudinem gerere debeamus. Sancta siquidem Romana Ecclesia, quae sibi a Deo concessum omnium ecclesiarum obtinet principatum, tanquam diligens mater, singulis debet ecclesiis et maxime Jerosolymitanae, in qua mundi Redemptor salutem nostram voluit operari, diligenti vigilantia providere. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et praedecessorum nostrorum felicis memoriae, Honorii, Innocentii, Coelestini et Lucii, Romanorum pontificum, vestigiis inhaerentes, ecclesiam Sancti Sepulcri, in qua divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, et praesentis scripti privilegio communimus; statuentes ut quaecunque possessiones et bona per authentica venerabilium fratrum nostrorum patriarcharum Jerosolymitanae Ecclesiae scripta vobis firmata sunt, sive quidquid eadem Ecclesia impraesentiarum juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, liberalitate regum, largitione principum, oblatione fidelium seu aliis justis modis, praestante Domino, poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: medietatem videlicet cunctarum oblationum, quae ad sepulcrum Domini offeruntur; oblationes crucis, excepta tantum die sancti Parasceve, et cum patriarcha eam secum pro aliqua necessitate detulerit; decimas Jerosolymitanae civitatis et locorum adjacentium, exceptis decimis fundae; ecclesiam Sancti Petri in Joppen cum honoris et dignitatis suae integritate; adjicientes etiam ut nulli omnino hominum liceat vitae canonicae ordinem, quem professi estis, in vestra ecclesia commutare. Praeterea, si ab aliquo vos senseritis praegravati, ad apostolicam sedem libere vobis liceat appellare; statuimus enim ut tam tu, Petre prior, quam successores tui, qui pro tempore fuerint, de possessionibus et bonis quae proprie vestri juris sunt, communicato fratrum vestrorum consilio, ad honorem Dei et ecclesiae vestrae profectum disponendi habeatis liberam facultatem.

Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefatam ecclesiam temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, aut aliquibus vexationibus fatigare; sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate et patriarchae Jerosolymitani canonica justitia et reverentia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen. Ego Julius, presbyter cardinalis tituli Sancti Marcelli, Ego Eugenius, Catholicae Ecclesiae episcopus subscripsi. Ego Imarus, Tusculanus episcopus, subscripsi. Ego Hubaldus, presbyter cardinalis tituli Sanctae Praxedis, subscripsi. Ego Humbaldus, presbyter cardinalis tituli Sanctorum Joannis et Pauli, subscripsi. Ego Gillibertus, indignus sacerdos tituli Sancti Marci, subscripsi. Ego Aribertus, presbyter cardinalis tituli Sanctae Anastasiae, subscripsi. Ego Joannes Paparo, diaconus cardinalis Sancti subscripsi. Ego Hugo, presbyter cardinalis tituli Sancti Laurentii in Lucina, subscripsi. Ego Guido, presbyter cardinalis tituli Pastoris, subscripsi. Ego Bernardus, presbyter cardinalis tituli Sancti Clementis, subscripsi. Ego Jordanus, presbyter cardinalis tituli Sanctae Susannae, subscripsi. Ego Oddo, diaconus cardinalis Sancti Georgii ad Velum Aureum, subscripsi. Ego Octavianus, diaconus cardinalis Sancti Nicolai in Carcere Tulliano, subscripsi. Adriani, subscripsi. Ego Gregorius, diaconus cardinalis Sancti Angeli, subscripsi. Ego Joannes, diaconus cardinalis Sanctae Mariae Novae, subscripsi. Ego Jacinctus, diaconus cardinalis Sanctae Mariae in Cosmydin, subscripsi.

Data Bisuntii, per manum Guidonis, sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis et cancellarii, Nonis Maii, indictione XI, Incarnationis Dominicae anno 1148, pontificatus vero domui Eugenii III papae anno IV.

CCCI. Privilegium pro ecclesia quae dicitur ad Plebem Martyrum (Ulciensi). (Anno 1148, Maii 14.)[ Hist. patriae Monum. Script. 398.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis PETRO praeposito ecclesiae quae dicitur ad Plebem Martyrum, ejusque fratribus tam praesentibus quam futuris, canonicam professis, in perpetuum.

Piae postulatio voluntatis effectu debet prosequente compleri, ut devotionis sinceritas laudabiliter enitescat, et utilitas postulata vires indubitanter assumat. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis petitionibus clementer annuimus, et praedecessoris nostri felicis memoriae Calixti papae vestigiis inhaerentes praefatam Ecclesiam, in qua divino mancipati estis obsequio, sub B. Petri et nostra protectione suscipimus, et praesentis scripti privilegio communimus: statuentes ut ordo canonicus, qui secundum B. Augustini Regulam in eadem Ecclesia dignoscitur institutus; ibidem futuris temporibus inviolabiliter observetur; quascunque etiam possessiones, quaecunque bona in terris cultis, vel incultis, vineis, pascuis, decimis, seu aliis ipsa ecclesia inpraesentiarum juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, Deo propitio, poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus, et illabata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis. In episcopatu Taurinensi in villa Ulcio ecclesiam Sanctae Mariae; in villa Beolario ecclesiam S. Michaelis, ecclesias S. Mariae et S. Hyppoliti de Bardonesca, S. Joannis de Salaberta, S. Mariae de Calmonte; in villa Lezanna ecclesiam S. Joannis; ecclesias de valle Clusionis, videlicet de Pratoialto, (70) de Fenestrellis, de Mentulis; ecclesiam de Montebracone, ecclesias de Bagnolio; ecclesiam B. Mariae de Revel, cum capellis; ecclesiam B. Joannis de plebe cum titulis suis; ecclesiam de Petra alba; ecclesiam S. Christinae; ecclesiam Sancti Salvatoris, ecclesiam de Villareto, ecclesiam de Almezio, ecclesias de Villaro Fulchardo; ecclesiam S. Mariae de Secusia, cum omnibus pertinentiis suis. In Albensi episcopatu, ecclesiam S. Stephani, cum capellis ad eam pertinentibus; in Aquensi, ecclesias de Ripalta, ecclesias de Canelo, ecclesiam S. Georgii de Monte. In Saonensi ecclesiam S. Joannis de Vadio cum capellis et titulis ad eam pertinentibus. In Ebredunensi ecclesiam S. Mariae de Brianzone, ecclesiam S. Theofredi, ecclesiam S. Marcellini de Salta, ecclesiam S. Pellagii de Nevasia, ecclesiam de Serveria, ecclesiam Sancti Pancratii, ecclesiam de Podio, ecclesiam S. Martini de Cayreria cum capellis suis; ecclesias de valle Jarentona, ecclesiam S. Mariae de Calme. In parochiali villa, quae vocatur monasterium, medietatem totius decimae. In Vapicensi ecclesiam S. Arigii, ecclesiam S. Laurentii de Bellomonte cum capella et ecclesiis parochialibus ad eam pertinentibus. In Camposauro, tertiam partem totius decimae inter duas Severiascas. In episcopatu Gratianopolitano, ecclesiam S. Joannis de valle Navigii, ecclesias de Cornerio: S. Mariae, S. Petri, S. Georgii, S. Agnetis de Gardenco, ecclesiam S. Petri de Avellanth, et totam decimam castri quod vocatur Muta; ecclesiam de Albino, ecclesiam de Osso, ecclesiam de vultu Ganuae. Et ecclesias omnes quae sunt a lacu Orsinacii usque ad collem qui dicitur Altariolum. Et ecclesiam Sancti Christophori de Pascherio cum capellis suis. In Diensi, ecclesiam S. Mariae de Synardo, ecclesiam de Claromonte, ecclesiam de Avinione, ecclesiam S. Pauli, ecclesiam S. Guilielmi cum capella castri, quod dicitur Toscona, et totam decimam illius vallis. In Viennensi archiepiscopatu, ecclesiam Sancti Donati cum omnibus pertinentiis suis, etc. Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcop. Ego Ubaldus card. S. Praxedis. Ego Ubaldus presbiter cardinalis SS. Joannis et Pauli. Ego Gilibertus indignus sacerdos. tit. S. Marci. Ego Aubertus presbiter cardinalis tit. S. Anastasiae. Ego Ingo presb. card. tit. in Lucina. Ego Julius presb. card. tit. S. Marcelli. Ego Hugo presb. card. tit. Pastoris. Ego Bernardus presb. card. tit. S. Clementis. Ego Imarus Tusculanus episcop. Ego Odo diaconus card. S. Georgii ad Velum Aureum. Ego Octavianus diac. card. S. Nicolai in Carcere Tulliano. Ego Joannes Paparo diaconis. cardinalis S. Andriani. Ego Gregorius diac. card. S. Angeli. Ego Joannes diac. card. S. Mariae Novae. Ego Jacynthus diac. card. S. Mariae in Cosmedin.

Datum Lausaniae, per manum Guidonis S. Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis et concellarii, II Idus Maii, indict. XI, Incarnationis Dominicae anno 1148, pontificatus vero domni Eugenii tertii papae anno quarto.

CCCII. Privilegium pro monasterio Bellelagiensi. (Anno 1148, Maii 17.)[HUGO, Annal. Praem., I, Pr., p. 217.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis GEROLDO abbati monasterii de Bellelogia ejusque fratribus tam praesentibus quam futuris regularem vitam professis, in perpetuum.

Religiosam vitam eligentibus congrua nos oportet consideratione prospicere, ne aut alicujus necessitatis occasio desides faciat, aut, quod absit! robur conversationis infringat. Quapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus et praefatum locum in quo divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, et praesentis scripti patrocinio communimus; statuentes ut quascunque possessiones, quaecunque bona idem monasterium inpraesentiarum juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, praestante Domino poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant; in quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: Ecclesiam de Boccourt cum omnibus appendiciis suis; ecclesiam de Tharvenna cum pertinentiis suis, sicut venerabilis frater noster Ordibus (Orttiebus) Basileensis episcopus vobis rationabiliter concessit, et scripto suo firmavit; ecclesiam Sancti Ursicini de Nugerol, vineas de Bielno, curiam in Boescorth.

Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefatum locum temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu aliquibus vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate, et dioecesani episcopi canonica justitia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini nostri Redemptoris Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus, sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen.

Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus.

Datum Lausannae per manum Guidonis sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis et cancellarii, XVI Kalend. Junii, indictione XI, Incarnationis Dominicae anno 1148, pontificatus vero domni Eugenii III papae anno IV.

CCCIII. Ad Humbertum Bizuntinensem archiepiscopum, etc.-- Ut contemptum Romanae Ecclesiae digne puniant in presbytero qui excommunicationem ab eo latam transgressus fuerat, et redditus Balmensis monasterii Cluniacensibus subripuerat. (Anno 1148, Maii 20.)[BOUQUET, XV, 451.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis H[UMBERTO] Bisuntinensi archiepiscopo, P. decano et toti capitulo S. Stephani, salutem et apostolicam benedictionem.

Ex parte Cluniacensium fratrum querelam accepimus, quod Aimo presbyter in ecclesia de Biliaco, quam Balmensis ecclesia tricenaria possessione et amplius sine interruptione possedit, super excommunicationem nostram diu cantavit, et redditus ecclesiae qui Balmensi debentur partim violentia, partim sibi furto retinuerit. Verum quia fratribus Cluniacensibus in sua justitia, maxime in his quae ad Balmense coenobium pertinent, deesse non possumus vel debemus, quibus idem coenobium cum omnibus appendiciis suis quibus tempore Alberici abbatis et postea investitum fuit, donavimus; per praesentia vobis scripta mandamus atque praecipimus quatenus transgressionem sententiae nostrae et contemptum sanctae Romanae Ecclesiae in praedicto presbytero digne et sufficienter puniatis; et redditus quos Balmensi ecclesiae subripuit, ex integro ita reddi faciatis, ne iteratus clamor ad aures nostras perveniat, et presbyter amplius in ecclesia non glorietur, in qua tandiu excommunicationem contempsit, et nobis inobediens permansit.

Datum Lauzanae XIII Kal. Junii.

CCCIV. Monasterii Rueggisbergensis protectionem suscipit possessionesque confirmat. (Anno 1148, Maii 27.) [SOLOTHURNER, Wochenblatt, 1829, p. 555, teste Stettler, Regestem der Klöster von Bern, p. 11.] CCCV. Ad abbatem Sugerium.--Mutato consilio non jam monachos ad S. Genovefae ecclesiam mittere vult sed canonicos regulares. (Anno 1148, Jun. 16.)[MANSI, Concil., XXI, 638.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio SUGERIO abbati S. Dionysii, salutem et apostolicam benedictionem.

Cum Dominus et Redemptor noster pax et veritas esse noscatur, ad Patris dextram ascensurus, discipulis suis velut ex testamento pacem relinquens, ut eam in se haberent, et praedicarent aliis, imperavit. Inde est, quod a Christo diligi, et inter discipulos ejus creditur deputari, qui et pacem diligit, et eam inter suos subditos nititur conservare. Quia igitur in apostolicae sedis specula a Domino constituti, B. Petri apostolorum principis existimus successores, praeceptum quod pro religione monastica in ecclesia Sanctae Genovefae dedisse meminimus, pro bono pacis, si regulares canonicos ejusdem ecclesiae canonici salvis eorum praebendis receperint, immutamus: praecipientes, ut beneficia quae monachis, si in praefata ecclesia fuissent suscepti, duximus deputanda, canonicis ipsis per te auctoritate apostolica deputentur. Quod si facere noluerint, praeceptum de monachis inibi statuendis inviolabiliter praecipimus observari.

Datum Vercellis, XVI Kal. Julii.

CCCVI. Monasterii Claraevallis Mediolanensis possessiones confirmat. (Anno 1148, Jun. 23.) [GIULINI, Mem. di Milan., V, 478-79.] CCCVII. Alberoni archiepiscopo Trevirensi, et Alberoni episcopo Virdunensi, et Metensis Tullensisque Ecclesiarum archidiaconis mandat, Matthaeum ducem sub excommunicationis poena admoneant ut castrum prope Tullum aedificatum destruat. (Anno 1148, Jun. 30.)[D. CALMET, Hist. de Lorraine, II, Pr., p. CCCXXXIV.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabilibus fratribus A. [ADALBERONI] Treverensi episcopo, Virdunensi episcopo [ALBERONI], et dilectis filiis archidiaconibus Metensis et Tullensis Ecclesiae, salutem et apostolicam benedictionem.

Quemadmodum sancta Ecclesia in spiritualibus, sine ruga, macula, et schismate, in unitatis debet perpetuo splendore clarescere, ita in temporalibus nullis gravaminibus affici, nullis angariis perturbari, nihil debet extraordinarium sustinere: expedit enim ut omnis Ecclesia in sui status praerogativa immobiliter perseverans, libera et immunis ab hujusmodi vexatione permaneat. Significatum nobis est, quod dux Matthaeus, quamvis venerabili fratri nostro Henrico Tullensi episcopo, et hominibus Tullensis civitatis, qui cum eo Jerosolymam sunt profecti, sub osculo promisisset, quod tam ecclesiae quam urbi defensionis suae solatium exhiberet; tamen divini timoris consideratione postposita, prope civitatem Tullensem contra juramentum quod pater ejus fecit, et antiquam praefatae civitatis et Ecclesiae libertatem, castrum quoddam non distans ab urbe per dimidium milliare aedificare praesumat, ex qua aedificatione Tullensis Ecclesia multa damna, multas injurias, sicut dicitur, patietur. Quibus pro nostri officii debito obviare volentes, per praesentia vobis scripta mandamus, quatenus eum districtius moneatis, ut destruat quod aedificare praesumpsit, et ab ipsius ecclesiae infestatione desistat. Quod si facere contempserit, in eum etiam pro hoc excommunicationis sententiam perferatis, et eam faciatis similiter observari.

Data Papiae, II Kal. Julii.

CCCVIII. Episcopatus Cremonensis Ecclesias jubet Oberto episcopo obtemperare. (Anno 1148, Jul. 7.)[UGHELLI, Italia sacra, IV, 604.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri OBERTO Cremonensi episcopo, ejusque successoribus canonice substituendis, in perpetuum.

Ad hoc sancti Patres diversos in Ecclesia Dei esse gradus et ordines voluerunt, ut dum inferiores suis superioribus obedientiam et reverentiam exhiberent, una fieret ex diversitate connexio, et recte officiorum gereretur administratio singulorum. Hoc nimirum intuitu, venerabilis frater Oberte episcope, tuis justis postulationibus clementer annuimus, et ne Cremonensis Ecclesia sua defraudetur justitia, auctoritate nostri officii volumus providere. Dum Cremonae cum fratribus nostris essemus, querelam in nostra praesentia edidisti, quod quaedam Cremonenses ecclesiae, quae tui episcopatus juris existunt, nequaquam debitam tibi reverentiam exhiberent. Quia vero singulis Ecclesiis suam volumus justitiam observare, decernimus ut Cremonenses ecclesiae, quae parochiali jure ad te pertinere noscuntur, et pars clericorum ecclesiae S. Mariae, quae tibi eodem jure debet esse subjecta, tibi tuisque successoribus subjectae de caetero et obedientes existant, et tanquam propriis pastoribus, et animarum suarum episcopis debitam reverentiam et honorem exhibeant: prohibentes ut nullus clericus per laicos in eisdem recipiatur ecclesiis, nullus praepositus, absque consilio et assensu Cremonensis episcopi, vel Ecclesiae, si episcopus defuerit, statuatur. Adjicimus quoque ut Cremonensis episcopus tanquam proprius pastor in praefatis ecclesiis recipiatur, et honoretur, eique a clericis et laicis ejusdem loci debita reverentia et obsequium tam in spiritualibus quam in temporalibus deferatur. Si autem Cremonensis episcopus, vel Ecclesia excommunicationis aut interdicti sententiam canonice in aliquem suorum parochianorum protulerit, tam ab his qui ad Placentinum, quam ab his qui ad Cremonensem episcopatum pertinent observetur. Si quis autem hujus nostri decreti paginam sciens contra eam temere venire tentaverit, clericus dignitatis et officii sui periculum patiatur, laicus vero ecclesiastica communione privetur.

Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus.

Datum Cremonae per manus Guidonis, S. Romanae Ecclesiae diac. cardinalis et cancellarii, Nonis Julii, indict. XI, Incarnat. Dom. anno 1148, pontificatus vero D. Eugenii III papae anno IV.

CCCIX. Privilegium pro monasterio Tollensi. (Anno 1148, Jul. 7.)[CAMPI, Hist. di Piacenza, I, 544.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis ALBERTO abbati de Tolla, ejusque fratribus, tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis in perpetuum.

Quoniam sine verae cultu religionis nec charitatis unitas potest subsistere, nec Deo gratum exhiberi servitium, expedit apostolicae auctoritati religiosas personas diligere, et religiosa loca, in quibus existunt, sedis apostolicae munimine confovere. Ideoque, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et monasterium de Tolla, in quo divino estis obsequio mancipati, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et praesentis scripti privilegio communimus, statuentes ut quascunque possessiones, quaecunque bona in praesentiarum juste et rationabiliter possidet, aut in futurum concessione pontificum, liberalitate regum vel principum, oblatione fidelium, seu etiam aliis justis modis, Deo propitio, poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus, et illibata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: locum ipsum in quo praefatum monasterium situm est, cum parochia et omnibus pertinentiis suis; quidquid habetis apud castrum Arquatum, et ecclesiam de Mistriano cum parochia et omnibus pertinentiis suis, castrum de Lavernasco cum ecclesia ipsius loci, et parochia et caeteris pertinentiis suis; castellum novum cum ecclesia ejusdem loci et parochia, et omnibus pertinentiis suis; castellum de Spelunca, et ecclesiam ipsius loci cum parochia et omnibus pertinentiis suis; castellum de Molfaxi cum ecclesiis ejusdem loci et parochiis et aliis pertinentiis suis; locum Rugarli cum ecclesia ipsius loci, et parochia et omnibus pertinentiis suis; quidquid habetis apud Regianum cum omnibus pertinentiis suis: ecclesiam Sancti Dalmatii de Placentia cum parochia, et caeteris ad ipsam pertinentibus. Obeunte autem te, nunc ejusdem loci abbate, vel tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet subreptionis astutia seu violentia praeponatur, nisi quem fratres communi consensu vel fratrum pars consilii sanioris de suo, si potuerit idoneus inveniri, collegio, secundum Dei timorem et beati Benedicti Regulam, providerint eligendum. Chrisma, oleum sanctum, consecrationes altarium seu basilicarum, ordinationes clericorum vestrorum, qui ad sacros ordines fuerint promovendi, a Mediolanensi archiepiscopo gratis absque pravitate aliqua vobis praecipimus exhiberi. Sepulturam ipsius monasterii et omnium ejus ecclesiarum liberam esse concedimus, ut eorum devotioni, et extremae voluntati, qui se illic sepeliri deliberaverint, nisi forte excommunicati vel interdicti sint, nullus obsistat; salva tamen justitia ipsarum ecclesiarum, a quibus mortuorum corpora assumuntur.

Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum de his quae a nostris praedecessoribus, vel Italici regni regibus concessa sunt, nullo modo qualibet occasione, vel alicujus scriptionis titulo, in rebus vel in ipsius loci libertate aliquid possit auferre, vel minuere interdicentes per sanctae Romanae sedis auctoritatem episcopis Placentinae et Parmensis Ecclesiae in quarum dioecesi ipsum monasterium, vel res ipsae videntur consistere, aliisque omnibus tam vicinis quam procul constitutis, ut nullatenus aliquid quam proprio jure praesumant accipere, neque baptizandi parochianos suos, quos apparet in privilegiali instrumento in ipso monasterio olim concessum; vel decimas, quas ante possedistis, sibi vindicent. Si qua igitur in futurum ecclesiatica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem ecclesiae justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen. Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus subscripsi. Ego Ubaldus presb. cardinalis tit. Sanctae Praxedis subscripsi. Ego Aribertus presbyt. cardinalis tit. S. Anastasiae subscripsi. Ego Ubaldus presbyt. cardinalis tit. SS. Joannis et Pauli subscripsi. Ego Hugo presbyter cardinalis tituli in Lucina subscripsi. Ego Jordanus presb. card. tit. S. Susannae subsc. Ego Otto diaconus cardinalis S. Georgii ad Velum Aureum subscripsi. Ego Octavianus diaconus S. Nicolai in Carcere Tulliano subscripsi.

Datum Cremonae per manum Guidonis sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis et cancellarii, Non. Julii, indictione XI, Incarnationis Dominicae anno 1148, pontificatus domni Eugenii III papae anno IV.

CCCX. Ecclesiae Ulciensi ecclesiam B. Mariae Secusiensem a sese addictam esse testatur. (Anno 1148, Julii 7.--Cremonae.) [ Ulciensis Eccles. Chart., p. 18.] CCCXI. Ad universum clerum Romanum.--Ut capellani promittant obedientiam rectoribus titulorum, sive ecclesiarum. (Anno 1148, Jul. 15.)[MANSI, Concil., XXI, 628.] EUGENIUS tertius, universo Romano clero.

Fallax et invidus humani generis inimicus per Arnaldum schismaticum, quasi per membrum proprium, hoc effecit, ut quidam capellani unitatem Ecclesiae, quae sectionem non patitur, quantum in eis est, dividentes, ipsius Arnaldi sequantur errorem, et cardinalibus atque archipresbyteris suis obedientiam et reverentiam promittere et exhibere debitam contradicant. Ne igitur vires dare praefati schismatici pravis actionibus per silentium de caetero videamur, per praesentia vobis scripta mandamus atque praecipimus, quatenus praefatum Arnaldum tanquam schismaticum modis omnibus devitetis. Quod si aliqui clerici, Dei et sanctae Ecclesiae contemptores, ejus errorem post praesentium acceptionem sequi praesumpserint, scire vos volumus quia tam officio quam beneficio ecclesiastico reddemus eos penitus alienos.

Datum Brixiae, Idibus Julii.

CCCXII. Bulla pro ecclesia S. Ambrosii Mediolanensis. (Anno 1148, Jul. 21).[GIULINI, Memorie di Milano, Probat., t. V, p. 592].

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio MARTINO praeposito, ejusque fratribus in ecclesia Beati Ambrosii divino servitio mancipatis, tam praesentibus quam futuris in perpetuum.

Quoties illud a nobis petitur, quod rationi et honestati convenire videtur, animo nos decet libenti concedere, et petentium desideriis congruum impertiri suffragium. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et ecclesiam vestram, quae beati Ambrosii confessoris, et sanctorum martyrum Gervasii et Protasii pignoribus decorata consistit, cum omnibus possessionibus, et bonis, vestris usibus deputatis, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, et praesenti scripti privilegio communimus, statuentes, ut quaecunque in praesentiarum juste et canonice possidetis, aut in futurum concessione pontificum, liberalitate regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis rationabilibus modis poteritis adipisci, firma vobis vestrisque successoribus, et illibata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: Totam possessionem villae Axiliani, et medietatem decimae cum omnibus honoribus ad eamdem villam pertinentibus; terram in Cornaleto et in Eburono, et quidquid habetis ex parte Lauterii et uxoris suae; quindecim solidos pro annuali quod facitis in ecclesia Beati Celsi, et XII candelas; quae omnia singulis annis a praelato ejusdem ecclesiae vobis debent persolvi. Item in eadem ecclesia tres solidos, quos ex antiquo habere soletis; decimam quoque quam habetis in loco Vigonzonis; refectiones vero quae vobis constitutae sunt secundum antiquam consuetudinem, quando altare Beati Ambrosii constitutis temporibus aperitur, nihilominus habeatis. Quidquid praeterea juris ex antiqua consuetudine in coemeterio ecclesiae vestrae, et in cimiliarchia habetis, vobis conservari praecipimus. Consuetudinem quoque inportandis crucibus vestris ad processiones, sive ad mortuorum corpora tumulanda, quam justam habere videmini, inconvulsam manere sancimus. Confirmamus etiam vobis ecclesiam Beatae Mariae Graecae juxta Claustrum; quidquid juris habetis in ecclesia Sancti Georgii de ponte Sexto; hospitale Sancti Jacobi de Ristocano, et refectionem quam habetis in festo Sancti Satyri. Sane quaecunque authenticis episcoporum, regum, seu etiam aliorum Dei fidelium scriptis vobis juste concessa, donata, vel confirmata sunt, auctoritatis nostrae munimine roboramus, et vos ipsos sub beati Petri et nostra protectione suscipimus; salva sedis apostolicae auctoritate et Mediolanensis archiepiscopi canonica justitia.

Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefatam ecclesiam temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu aliis quibuslibet vexationibus fatigare; sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, nisi reatum suum satisfactione congrua correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen.

Bene valete.

In circulo et in monogrammate:

FAC MECUM, DOMINE, SIGNUM IN BONUM. Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus ss. Ego Hubaldus presb. card. tit. S. Praxedis ss. Ego Hugo presb. card. tit. in Lucina ss. Ego Julius presb. card. tit. S. Marcelli ss. Ego Jordanus presb. card. tit. S. Susannae ss. Ego Oddo diaconus card. S. Georgii ad Velum Aureum ss. Ego Octavianus diac. card. S. Nicolai in Carcere Tulliano ss. Ego Joannes Paparo diac. card. S. Andriani ss. Ego Jacintus diac. card. S. Mariae in Cosmydin ss.

Datum Brixiae per manum Guidonis sanctae Romanae Ecclesiae diac. card. et cancellarii, XII Kalend. Augusti, indictione XI, Incarnationis Dominicae anno 1148, pontificatus vero domni Eugenii III papae anno IV.

CCCXIII. Parthenonis S. Mauritii Mediolanensis protectionem suscipit possessionesque confirmat. (Anno 1148, Jul. 29).[MURATORI, Antiq. Ital., V, 563.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis in Christo filiabus MARGARITAE abbatissae S. Mauritii monasterii Majoris, ejusque sororibus tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuam memoriam.

Pia postulatio voluntatis effectu debet prosequente compleri, ut devotionis sinceritas laudabiliter enitescat, et utilitas postulata vires indubitanter assumat. Eapropter, dilectae in Domine filiae, vestris justis postulationibus clementer annuimus, ut praefatum monasterium, in quo divino mancipatae estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, et praesentis scripti privilegio communimus, statuentes ut quascunque possessiones, quaecunque bona idem monasterium in praesentiarum juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum, vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, Deo propitio, poterit adipisci, firma vobis et his, quae post vos successerint, et illibata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: Ecclesiam Sanctae Mariae ad Circulum; ecclesiam Sancti Petri in Vinea; ecclesiam Sancti Quirici; ecclesiam Sanctae Valeriae cum pertinentiis suis: curtem de Aroxio cum ecclesia Sancti Nazarii, et ecclesia Sancti Petri; curtem de Circlate; curtem de Purletia; castrum de Robiate, cum pertinentiis suis: possessiones, quas idem monasterium habet in Varedeo, in Magnicago, in Septimo, in Baradaglo, in Legniano, in Arconate, in Pistirago, et in Fazione: Braidam de Monte Vulpe; Braidam, quae dicitur Ticinello, et alia, quae idem monasterium possidet in Gardesana, in Valle de Bubleidira, et in Ulmeto, et in Valle Sarriana, cum suis honoribus, et aliis omnibus supradictorum pertinentiis.

Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat praefatum monasterium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare; sed omnia integra conserventur earum, pro quarum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate, et Mediolanensis archiepiscopi canonica justitia. Si qua igitur in futurum, etc. Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus subscripsi. Ego Hubaldus presbyter cardinalis tituli Sanctae Praxedis subscripsi. Ego Hubaldus presbyter cardinalis tituli Sanctorum Joannis et Pauli subscripsi. Ego Aribertus presbyter cardinalis tituli Sanctae Anastasiae subscripsi. Ego Jordanus presbyter cardinalis tituli Sanctae Susannae subscripsi. Ego Octavianus diaconus cardinalis Sancti Nicolai in Carcere Tulliano subscripsi. Ego Johannes Papirio diaconus cardinalis Sancti Adriani subscripsi. Ego Gregorius diaconus cardinalis Sancti Angeli subscripsi. Ego Guido diaconus cardinalis Sanctae Mariae in Porticu subscripsi. Ego Jacintus diaconus cardinalis Sanctae Mariae in Cosmedin subscripsi.

Datum Brixiae per manum Guidonis diaconi cardinalis et cancellarii, IV Kalendas Augusti, inditione XI, Incarnationis Dominicae anno 1148, pontificatus verodomni Eugenii papae tertii anno tertio.

CCCXIV. Bulla pro canonica S. Antonini Placentini. (Anno 1148, Jul. 31.)[CAMPI, Hist. Eccl. Placent., I, I, 545.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis canonicis S. Antonini Placentiae, salutem et apostolicam benedictionem.

Universitati vestrae per praesentia scripta mandamus, acceptis his litteris, infra triginta dies chrisma et oleum ad opus capellae de Roncalia a dilecto filio nostro Joanne electo, et a Placentina ecclesia humiliter postuletis. Quod si ultra triginta dierum spatium eadem vobis dare distulerint, ex tunc auctoritate nostra licentiam habeatis haec ipsa suscipiendi a quocunque catholico episcopo malueritis. Verumtamen summopere providete, ne propter hoc adversus eumdem electum, vel Placentinam Ecclesiam in superbiam elevemini.

Datum Brixiae, II Kalend. Augusti.

CCCXV. Monasterio S. Salvatoris et canonico ordini in eo Bonifilii opera instituto privilegia ab Innocentio II concessa confirmat. (Anno 1148, Aug. 20.)[CORNELIUS, Ecclesiae Venetae, XIV, 93, ex autographo in archivo S. Salvatoris de Venetiis.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis BONOFILIO ejusque fratribus in ecclesia Sancti Salvatoris in Rivoalto sita, canonicam vitam professis, tam praesentibus quam futuris, in perpetuum.

Religiosam vitam eligentibus sollicita nos oportet consideratione prospicere, ne alicujus necessitatis occasio, aut desides faciat, aut, quod absit, robur conversationis infringat. Quocirca, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus et praefatam S. Salvatoris ecclesiam, in qua divino mancipati estis obsequio, praedecessoris nostri felicis memoriae papae Innocentii vestigiis inhaerentes, sub B. Petri et nostra protectione suscipimus, et praesentis scripti privilegio communimus. Quia vero canonicum ordinem observare, et secundum B. Augustini Regulam vivere decrevistis, votis vestris libenter impertientes assensum, ipsum ordinem in eadem Ecclesia perpetuis temporibus inviolabiliter permanere apostolica auctoritate sancimus; statuentes ut quascunque possessiones, quaecunque bona eadem ecclesia in praesentiarum juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, praestante Domino, poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus, et illibata permaneant; partem quoque decimarum de parochianis vestris, quae secundum sacros canones, et sanctorum Patrum constitutiones vestram contingit ecclesiam vobis nihilominus confirmamus. Addentes etiam interdicimus ne quis in ipsa ecclesia qualibet subreptionis astutia vel violentia praeponatur, nisi quem fratres ipsius loci communiter vel pars sanioris consilii canonice providerint eligendum.

Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat personas vestras, vel ipsam ecclesiam temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere aut aliquibus vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum pro quorum gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva dioecesani episcopi canonica justitia. Praeterea ipsius Ecclesiae parochianos nullus suscipere illicite, vel retinere praesumat. Si quis igitur contra hujus nostrae constitutionis paginam sciens temere venire tentaverit, si secundo tertiove commonitus, reatum suum digna satisfactione non emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus, sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen. Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus ss. Ego Ubaldus presbyt. card. tit. S. Praxedis ss. Ego Aribertus presb. card. tit. S. Anastasiae ss. Ego Guido presb. card. tit. Pastoris ss. Ego Bernardus presb. card. tit. S. Clementis ss. Ego Jordanus presb. card. tit. S. Susannae ss. Ego Otto diac. card. S. Georgii ad Velum Aureum ss. Ego Joannes Paparo diac. card. S. Adriani. Ego Guido diac. card. S. Mariae in Porticu ss.

Datum Brixiae per manum Guidonis, sanctae Romanae Ecclesiae diac. card. et cancellarii, XIII Kal. Septembris, indictione XI, Incarnationis Dominicae anno 1148, pontificatus vero D. Eugenii III papae anno quarto.

CCCXVI. Ad Gerardum Bononiensem episcopum. (Anno 1148, Aug. 24.)[SAVIOLI, Annal. Bologn., I, I, 216.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri GERARDO Bononiensi episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Super eo quod consules et populum Bonon. juxta mandatum nostrum commonere sollicite studuistis ut fidelibus nostris Nonantulanis contra Mutinensium impugnationes efficaciter et laudabiliter subveniant affectione paterna gaudemus et prudentiae vestrae gratias agimus, ut igitur gratiam beati Petri et benevolentiam nostram per hoc maxime retinere possint fraternitatem tuam rogando monemus et exhortamur in Domino, quatenus a bono quod coepisti proposito non quiescas et praefatis fidelibus nostris auxilii et consilii tui opportunum solatium pro reverentia matris tuae sanctae Romanae Ecclesiae studeas exhibere. Nos quidem dilectos filios nostros Reginos atque Parmenses firmiter per scripta nostra monuimus, ut Mutinensibus nullum auxilium contra Nonantulanos, nullum solatium vel consilium subministrent. Praeterea fraternitati tuae notum fieri volumus quod communi fratrum nostrorum consilio tum cardinalium quam fratris nostri Peregrini Aquilegensis patriarchae et plurimorum episcoporum, qui convenerant, Mutinensem civitatem in perpetuum ab episcopali dignitate privavimus ut neque in civitate, neque in tota Mutinensi parochia episcopus de caetero statuatur.

Datum Brixiae, IX Kal. Sept.

CCCXVII. Monasterio SS. Salvatoris et Juliae martyris Brixiensis dioecesis, ordinis Casinensis, bona omnia, omnimodamque exemptionem confirmat aliaque concedit privilegia. (Anno 1148, Sept. 8.)[MARGARINI, Bullar. Casin., II, 167.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, in Christo filiae RICHELDAE abbatissae monasterii Salvatoris nostri et Sanctae Juliae virginis et martyris quod Novum dicitur, in civitate Brixia situm, ejusque sororibus, tam praesentibus quam futuris, in perpetuum.

Cum omnibus ecclesiasticis personis debitores, ex injuncto nobis a Deo apostolatus officio, existimamus, illis tamen nos convenit propensioris charitatis studio imminere, quas in verae religionis cultu omnipotenti Domino militare cognoscimus, et in ecclesiis quae beati Petri juris sunt, assidue commorantur. Ideoque, dilecta in Domino filia Richeldis abbatissa, tuis rationabilibus postulationibus benignitate debita praebentes assensum, Beatae Juliae virginis martyris monasterium cujus utique cura tibi, largiente Domino, commissa est, quod videlicet infra civitatem Brixiensem a nobilis memoriae Ansa regina constat esse constructum, apostolicae sedis privilegio communimus et sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, statuentes, ut quaecunque praedia, quascunque possessiones, quaecunque bona ex munificentia praefatae reginae, seu etiam ex largitione illustris memoriae imperatorum, qui post eam regni gubernacula susceperunt, vel ab aliis fidelibus collata, idem monasterium impraesentiarum juste et legitime possidet, aut in futurum concessione pontificum, liberalitate regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, praestante Domino, poterit adipisci, firma tibi tuisque sororibus, et his quae vobis in eadem religione successerint, et illibata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: Sermionem scilicet cum duabus ecclesiis, Domini videlicet nostri Salvatoris, et Sancti Viti martyris; Cervanicam cum ecclesia Sanctae Juliae martyris; Nubulariam cum ecclesia Sancti Laurentii, Berciagum cum duabus ecclesiis Sancti Zenonis et Sancti Stephani, Magonem vicum cum ecclesia Sancti Alexandri, Thimolinam cum ecclesia Sanctae Juliae, Barbadam cum ecclesia Sanctae Mariae; Alfianum cum ecclesia Sanctae Juliae, Montecellum cum ecclesia Sanctae Mariae, Vovum cum ecclesia Sancti Petri et Sancti Laurentii, Calvatonem cum ecclesiis Sanctae Mariae et Sanctae Juliae, Genudolariam cum ecclesia Sancti Michaelis, Ciconiariam cum ecclesia Sanctae Mariae, Bontenagum cum ecclesia Sancti Martini confessoris, Miliarinam cum ecclesia Sanctae Juliae, et Sermidam. Praeterea quascunque alias curtes, villas, castella, ecclesias et omnia ad idem monasterium pertinentia, vobis nihilominus confirmamus. Praesenti quoque decreto sancimus ut praedictum monasterium apostolicae sedis protectione et regia defensione muneratum, sub nullius unquam alterius potestate vel jurisdictionibus redigatur, adeo ut quisquam sacerdotum, nisi ab ipsius loci abbatissa fuerit invitatus, nec missarum solemnia ibi celebrare praesumat.

Nulli ergo omnino hominum fas sit praenomina tum coenobium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, aut aliquibus vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur, ancillarum Christi, pro quarum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura. Obeunte vero te, nunc ejusdem loci abbatissa, vel aliqua illarum, quae tibi in eodem regimine successerint, nulla ibi qualibet subreptionis astutia seu violentia praeponatur, nisi quam sorores communi consensu, vel sororum pars consilii sanioris, secundum Dei timorem et beati Benedicti Regulam providerint eligendam. Porro Sancti Petri in Solato ecclesiam similiter vobis confirmamus, et capellam Sanctae Juliae de Pradellis. Sane ipsius loci abbatissae licentiam indulgemus, ecclesias ad honorem Dei construere, et libertatem ab imperatoribus et regibus monasterio praefato concessam, tam in mercatis constituendis quam in castellis, in terris ipsius monasterii, ubicunque voluerit, pro utilitate ejusdem monasterii aedificandis, pariter roboramus. Nullus etiam episcopus, dux, marchio, comes, vicecomes, seu aliqua magna parvaque persona ullum districtum in aliquibus locis ipsius monasterii tenere, vel judicare, aut aliquod placitum, absque licentia abbatissae habere praesumat, aut res ipsius spirituales, aut saeculares, quovismodo alienare, vel molestiam eis inferre, aut fodrum, vel mansiaticum, seu ripaticum, aut paratas, sive aliquas audeant functiones exigere. Decimas novalium praeterea, et fructum laborum vestrorum, quos propriis excolitis sumptibus, et districtum servorum et liberorum ad vestrum coenobium pertinentium, vobis habenda firmamus. Chrisma vero, oleum sanctum, consecrationes altarium, sive basilicarum, ordinationes abbatissae vel monacharum, seu clericorum vestrorum, qui ad sacros fuerint ordines promovendi, seu quidquid ad sacrum ministerium pertinet, a quibuscunque malueritis catholicis suscipietis episcopis; qui nimirum absque pravitate et reprehensione aliqua ea vobis concedant, quemadmodum a praedecessoribus nostris felicis memoriae Paulo, Calixto, Innocentio, Romanis pontificibus, vestro monasterio pro fragilitate feminei sexus constat esse concessum. Confirmamus etiam vobis portum Placentinum et ripaticum ejus.

Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus, sit pax Domini nostri Jesu Christi quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen. Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus ss. Ego Ubaldus presb. card. tit. S. Praxedis ss. Ego Ubaldus presbyt. cardin. tit. SS. Joannis et Pauli ss. Ego Aribertus presb. card. tit. S. Anastasiae ss. Ego Julius presb. card. tit. Sancti Marcelli ss. Ego Bernardus presb. card. tit. Sancti Clementis ss. Ego Otto diac. card. tit. S. Georgii ad Velum Aureum ss. Ego Octavianus diac. card. tit. S. Nicolai in Carcere Tulliano ss. Ego Joannes Paparo diac. card. tit. S. Adriani ss. Ego Gregorius diac. card. tit. Sancti Angeli ss. Ego Guido card. diac. tit. S. Mariae in Porticu ss. Ego Jacintus diac. card. Sanctae Mariae in Cosmedin ss.

Datum Brixiae per manum Guidonis sanctae Romanae Ecclesiae diac. card. et cancell. VI Idus Septembris, indict. XI, Incarnat. Dominicae anno 1148, pontificatus vero domni Eugenii papae III anno IV.

CCCXVIII. Privilegium pro ecclesia B. Mariae Brixiensi. (Anno 1148, Sept. 9.)[GRADONICUS. Pontif. Brix. Series, p. 305.

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, diletis filiis canonicis ecclesiae Beatae Mariae Brixiensis, tam praesentibus quam futuris canonice substituendis, in perpetuum.

Aequitatis et justitiae ratio persuadet nos ecclesiis perpetuam rerum suarum firmitatem, et vigoris inconcussi munimenta servare vel conferre. Non enim decet clericos in sortem Domini evocatos perversis malorum hominum vexationibus fatigari. Quocirca, dilecti in Domino filii, praedecessoris nostri felicis memoriae papae Honorii vestigiis inhaerentes, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et praefatam beatae Dei genitricis semperque virginis Mariae Ecclesiam, in qua divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et praesentis scripti privilegio communimus; statuentes ut quascunque possessiones, quaecunque bona, tam ex collatione catholicorum episcoporum Brixiensis civitatis, quam aliorum Dei fidelium in praesentiarum juste et canonice possidetis, aut in futurum concessione pontificum, liberalitate regum vel principum; oblatione fidelium, seu aliis justis modis, praestante Domino, poteritis adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus haec propriis nominibus duximus exprimenda: capellam Sancti Augustini, capellam Sancti Faustini in Castro, capellam Sancti Urbani, capellam Sancti Cassiani, capellam Sanctae Margaretae, capellam Sanctae Mariae de Colcaria cum costa colcariae et caeteris rebus ad ipsam curtem pertinentibus; capellam Sancti Syri, capellas Sancti Clementis et Sanctae Caeciliae; capellam Sanctorum martyrum Marcellini et Petri, capellam Sanctae Mariae apud Sanctam Euphemiam, capellam Calionis vici, quatuor capellas in buticino, et tres capellas in curte Flere; capellam in Castello-Novo, capellam quae est in castello Capriani, capellam in Uusado, capellam Sanctorum martyrum Gervasii et Protasii in Pontecaralo, capellas Sanctae Mariae et Sancti Martini in eodem loco; capellam Virgiliani, capellam Sanctae Mariae in Posterula; coenobium Sancti Petri in Flumicello; capellam Sancti Georgii in Scisciano, capellam Sanctae Mariae in Urago; capellam Sancti Emiliani in Subvinea; capellam Sancti Georgii in Cellatica; duas capellas in Salis Sancti Thomae et Sancti Stephani; capellam Sancti Salvatoris in Castello Nave; capellam Sancti Zenonis in Andulo, capellam Sancti Faustini in Bareliaca; capellam Sancti Michaelis in Nubilento; in casale Mauri, duas capellas Sancti Stephani et Sancti Quirici, xenodochium Sancti Georgii in Sisinisco; capellam casalis Pauli, capellam Sancti Filastrii in Casale; titulum Sancti Joannis in Ruvereto, capellam Sancti Faustini in Castroclare, capellam Sancti Martini in Adro; duas capellas in curte casali Sanctae Mariae et Sancti Petri; in Castellione duas capellas Sanctae Mariae et Sancti Emiliani; in Mairano capellam Sancti Andraeae apostoli. Praeterea quidquid de suis bonis Gerardus Zanzulus et Berta uxor ejus, atque Richelda relicta quondam Girardi Bonizonis; diadema quoque et ingelenda Ecclesiae vestrae, rationabiliter contulerunt. Omnes decimas civium et suburbanorum et territorii ad civitatis plebaticum pertinentis, sicut a vestris praedecessoribus quiete hactenus et rationabiliter possessae sunt. Possessiones quas ad vestrae sustentationis usum traditas in oppidis, villis, vel aliis praediis in silvis, molendinis, aut piscationibus legitime habetis. Porro possessiones sive domos clericorum et earumdem possessionum homines a fodro et aliis publicis functionibus, sicut ab imperatoribus statutum est, liberos esse praecipimus.

Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefatam ecclesiam perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu aliquibus vexationibus fatigare; sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate, et dioecesani episcopi canonica justitia et reverentia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen. Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus ss. Ego Hubaldus presbyt. card. tit. Sanctae Praxedis ss. Ego Aribertus presbyt. card. tit. Sanctae Anastasiae ss. Ego Guido presbyt. card. tit. Pastoris ss. Ego Jordanus presb. card. tit. Sanctae Susannae ss. Ego Oddo diac. card. S. Georgii ad Velum Aureum ss. Ego Octavianus diac. card. Sancti Nicolai in Carcere Tulliano ss. Ego Gregorius diac. card. S. Angeli ss. Ego Joannes diac. card. S. Mariae Novae ss. Ego Jacintus diac. card. S. Mariae in Cosmedin ss.

Datum apud Leonense monasterium per manum Guidonis sanctae Romanae Ecclesiae diac. card. et cancell., V Id. Sept., ind. XI, Incarnationis Dominicae anno 1148, pontificatus vero domni Eugenii papae III anno quarto.

CCCXIX. Henrico episcopo Morariensi commendat G[uidonis] diac. card., legati in Poloniam missi, negotia tam ibidem quam in alia terra illa quae noviter luce Christianae fidei est perfusa, efficienda. (Anno 1148, Sept. 13.)[THEINER, Disquis. critic., 211.] EUGENIUS episcopus, S. S. D., venerabili Moraviensi episcopo S. et A. B.

Qui de fratrum suorum charitate confidit, ei mandare quae agenda fuerint non recusat. Quia igitur de persona tua valde confidimus, per praesentia tibi scripta mandamus, quatenus dilecto filio nostro G. diacono cardinali, prudenti siquidem et honesto viro, cui in Poloniae partibus vices nostras commisimus, in his quae sibi agenda incumbat tam in Polonia quam in terra illa quae noviter luce Christianae fidei est perfusa, tanquam apostolicae sedis vicario diligenter assistas, ipsique opem et consilium studeas exhibere, ut dum per discretionis tuae solatium vel favorem subsidium fuerit assecutus (quanto circa Romanam Ecclesiam charitatis vinculo sis astrictus manifestes), et ille Deo grata et hominibus fructosa per ipsius miseriam operetur.

Datum Parmae, Idib. Sept.

CCCXX. Sugerium abbatem laudat quod statum ecclesiae S. Genovefae ordinaverit. (Anno 1148.)[MANSI, Concil., XXI, 640.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio SUGERIO abbati S. Dionysii, salutem et apostolicam benedictionem.

Quoniam ad religiosorum spectat officium, ut religionem diligant et defendent, et eam diligenti studeant sollicitudine propagare, discretionem tuam in Domino commendantes, paternae charitatis debito congaudemus, et tibi gratias referimus, quod in ecclesia Sanctae Genovefae per tuum studium et laborem Deo grata religio statuta esse dignoscitur, et per Dei gratiam conservatur. Verum, quia devotionis affectus in bonis filiis, paternis exhortationibus ampliatur, dilectionem tuam commonemus et exhortamur in Domino, quatenus fratribus praefatae ecclesiae, sicut bene coepisti, diligenter assistas; ut omnipotens Deus, qui bonae voluntatis est auctor, et inspectionis inspector, personam tuam in praesenti placitis sibi bonis adornet, et eam in futuro, cum sanctis, aeternis gaudiis faciat congaudere, et nos sollicitudinem tuam condignis gratiarum actionibus prosequamur. Praeterea dilectio tua omnimodis efficere studeat, ut thesaurus et instrumenta ipsius ecclesiae, quae adhuc per saeculares canonicos detinentur, abbati et fratribus in eadem ecclesia commorantibus assignetur.

CCCXXI. Monasterium S. Mariae in Arena Vratislaviense confirmat. (Anno 1148, Oct. 19.) [STENZEL, Scrip. R. Sil., II, 164.] CCCXXII. Ad Joannem electum Placentinum. (Anno 1148, Nov. 9, not.)[MURATORI, Rer. Ital. Script., II, I, 208.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio JOANNI Placentino electo, salutem et apostolicam benedictionem.

Nobis non exstat incognitum, et tua [et a tua] non credimus excidisse memoria, quod tam per litteras nostras Placentinae Ecclesiae, quam viva voce te praesente dedimus in mandatis, ut proxime praeterita S. Lucae festivitate nostro te conspectui praesentari, ven. fratri Moisi Ravennati archiepiscopo respondere, et quod dictaret justitia exsequi, praepara . . . [praeparata.] Verum quia praefato termino ad nostram venire praesentiam, vel responsales litteras transmittere, quae aliquam rationabilem causam ostenderent, subterfugisti, praedecessorum nostrorum privilegiis, et scriptis eorum, et nostris diligenter inspectis, communicato fratrum nostrorum consilio, judicavimus, ut tu, et successores tui Placentini electi a Ravennate archiepiscopo tanquam metropolitano proprio consecrationem sine contradictione suscipiant, et ei obedientiam et reverentiam sine molestia difficultatis exhibeant. Per praesentia itaque [a nobis] scripta mandamus, atque praecipimus, quatenus usque ad octavas Epiphaniae praefatum fratrem Ravennatem archiepiscopum adeas, et ab eo tanquam metropolitano proprio consecrationem accipias; quod si non feceris ex nunc te ab administratione Ecclesiae Placentinae suspendimus.

Datum Pisis, V Idus Novembris.

CCCXXIII. Clerum populumque Placentinum jubet metropolitae, archiepiscopo Ravennati, parere. (Anno 1148, Nov. 9.)[ Ibid. ]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis clero et populo Placentino, salutem et apostolicam benedictionem.

Sicut obediens per obedientiam virtutum custodiam tenet; ita inobediens per inobedientiam peccatorum cumulum introducit. Est enim quasi peccatum ariolandi, repugnare, et velut scelus idololatriae est nolle acquiescere. Per praesentia itaque scripta mandamus atque praecipimus, quatenus ven. fratri nostro Ravennati archiepiscopo, tanquam metropolitano vestro, obedientiam et reverentiam deferatis, ne super vos [irata] querela ad nostras aures pervenire debeat, et nos inobedientiam vestram punire districtius compellamur.

Datum Pisis, V Idus Novembris.

CCCXXIV. Ad Moysem Ravennatem archiepiscopum.--Ut electi Placentini episcopi, ab ipso et successoribus consecrationem accipiant. (Anno 1148, Nov. 16.)[MANSI, Concil., XXI, 665.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri MOYSI Ravennati archiepiscopo salutem et apostolicam benedictionem.

Dilecti filii nostri Placentini canonici, obeunte venerabili fratre nostro Arduino bonae memoriae episcopo, dilectum filium nostrum Joannem abbatem de Columba in patrem sibi et episcopum elegerunt: et ut ipsa electio firmitatem auctoritatis nostrae munimine sortiretur, cum essemus Antissiodori, per nuntios suos humiliter postularunt. Nos vero Ravennati Ecclesiae tanquam speciali filiae nostrae suam justitiam conservare volentes, eorum petitiones tunc non duximus admittendas. Postmodum vero iidem filii nostri apud Treverim nostro se conspectui repraesentantes, idipsum a nobis instantius petierunt, asserentes possessiones episcopatus et bona, nisi firmaretur electio, devastari nimium, et consumi, et nullam esse personam quae tibi super hoc et Ravennati Ecclesiae responderet, cum multas rationes dicerent se habere pro quibus Placentini electi, a Ravennate archiepiscopo consecrationem accipere non debebant. Nos itaque necessitatibus Placentinae Ecclesiae, paternae charitatis debito, prospicere cupientes, electionem ipsam in omnibus, salvo jure Ravennatis Ecclesiae per apostolica scripta mandavimus, ut proxime praeterita S. Lucae festivitate nostro se conspectui praesentaret, tibi respondere, et quae justitia dictaret exsequi praeparati. Cum autem apud Papiam pervenimus, praesentibus dilecto filio nostro electo et clericis Placentinis, tu, frater archiepiscope, humiliter postulasti, ut instrumenta et rationes Ravennatis Ecclesiae attentius audiremus, et ipsis canonicum finem imponeremus. Nos vero eas usque ad terminum utrique parti praefixum audire distulimus, et tam ibi quam alteri parti dedimus in mandatis, ut memorato termino, omni oppositione seposita, ad nostram praesentiam veniretis. Cum igitur praefixo termino idem electus, per se aut per responsales qui sufficienter rationem ostenderent ad nostram venire praesentiam contempsisset, privilegiis praedecessorum nostrorum felicis memoriae Gelasii, Calixti, Honorii et Innocentii Remanorum pontificum, et scriptis eorum et nostris diligenter inspectis, in quibus continebantur praecepta, ut memoratus frater noster bonae memoriae Arduinus Ravennati archiepiscopo tanquam metropolitano suo humiliter obediret, communicato fratrum nostrorum consilio judicavimus, ut Placentinus electus et illi qui ei succedent, a te, frater archiepiscope, et successoribus tuis tanquam a suis metropolitanis consecrationem sine contradictione suscipiant, et eis de caetero subjectionem, obedientiam et reverentiam tanquam proprio metropolitano absque molestia difficultatis exhibeant, salva in omnibus apostolicae sedis auctoritate. Si quis autem hujus nostrae definitionis paginam sciens, etc.

Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus.

Ego, etc.

Dat. Pisis, per manum Guidonis diac. card. et cancellarii, IV Idus Novemb., indict. XII, Incarnationis Dominicae anno 1148, pontificatus vero domni Eugenii papae III anno IV.

CCCXXV. Privilegium pro ecclesia S. Mariae Lunensi. (Anno 1148, Nov. 11.)[UGHELLI, Italia sacra, I, 845.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, ven. fr. GOTIFREDO Lunensi episcopo, ejusque successoribus canonice institutis, in perpetuum.

In eminenti sedis apostolicae specula disponente Domino constituti, et injuncto nobis apostolatus officio fratres nostros episcopos debemus diligere, et Ecclesiis sibi a Deo commissis suam justitiam conservare. Eapropter, ven. frater noster in Christo Gotifrede episcope, tuis justis postulationibus debita benignitate gratum impertientes assensum, B. Dei Genitricis semperque virginis Mariae ecclesiam de Luna, cui Deo auctore praeesse dignosceris, sub B. Petri nostraque protectione suscipimus, et praesentis scripti privilegio communimus, statuentes ut quascunque possessiones, quaecunque bona eadem ecclesia in praesentiarum juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, praestante Domino, poterit adipisci, firma tibi, tuisque successoribus, et illibata permaneant. In quibus haec propriis nominibus duximus exprimenda: Plebem S. Stephani de Unsilia cum capella de Vallechia, et aliis capellis suis, plebem S. Viti de Castello Agnulfii, plebem de Massa, plebem de S. Vitale, plebem S. Laurentii de monte Libero, plebem de Carraria, plebem S. Mariae de Sarzana, plebem S. Andreae de Sarzana, plebem S. Stephani de Cerreto, plebem de S. Venerio, plebem de S. Vectiano, plebem de Marnasco, plebem S. Petri de portu Veneris, plebem de Ceula, plebem de Rubiano, plebem de Cornia, plebem de Pignone, plebem S. Andreae de Castello, plebem de Bollano, plebem S. Petri de Castello, plebem S. Laurentii, plebem de Offlano, plebem S. Cypriani de Capite pontis, plebem de Viano, plebem de Soleria, plebem S. Pauli, capellaniam S. Mariae de Pugnano, ecclesiam S. Margaritae de Castro Verucula, ecclesiam S. Michaelis de Saxo Albo, plebem de S. Crispiano, plebem de Venelia, plebem de Bagnione, plebem de Vico, plebem de Tarano, plebem S. Cassiani de Verteola, plebem de Vigniola cum omnibus capellis suis, quas juste et canonice possidetis.

Decernimus vero, ut nulli hominum liceat praefatam ecclesiam temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, aut ablatas retinere, minuere, aut aliquibus fatigationibus, vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate. Si qua igitur, etc. Amen, amen, amen. Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus. Conradus Sabinus episcopus. Odo diaconus card. S. Georgii ad Velum Aureum. Gregorius diaconus card. Sancti Angeli. Octavianus diac. card. S. Nicolai in Carcere Tulliano. Joannes diaconus card. Sanctae Mariae Novae. Ubaldus presb. card. tituli SS. Jo. et Pauli. Guido diaconus S. Laurentii, et Damasi presb. card. Julius presb. card. S. Marcelli.

Datum Pisis per manum Guidonis, S. R. E. diaconi card. et cancellarii, III Idus Nov., ind. XII, Incarn. Dom. anno 1148, pontif. vero D. Eugenii papae III an. IV.

CCCXXVI. Bulla qua confirmantur eremo Camaldulensi donationes Hieronymi episcopi Aretini. (Anno 1148, Nov. 13.)[MITARELLI, Annal. Camaldul., t. III, p. 446, ex autographo Fontis-boni § Privilegia, n. 31.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis AZONI priori Camaldulensi ejusque fratribus tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuum.

Locorum venerabilium cura nos admonet pro eorum pace et quiete sollicite cogitare, et ea quae a fratribus nostris ad utilitatem ipsorum rationabiliter stabilita sunt, auctoritatis nostrae munimine roborare. Ideoque, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et Camaldulense monasterium, in quo divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, statuentes ut quascunque possessiones, quaecunque bona idem monasterium juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, Deo propitio, poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus, et illibata permaneant. In quibus ea, quae a venerabili fratre Jeronymo Aretino episcopo ejusque praedecessoribus Camaldulensi eremo concessa sunt, nominatim duximus exprimenda: Omnia videlicet quae Bernardus Sidoniae filius aut pater ejus ab ecclesia Sancti Donati et ab Aretinis episcopis habuerunt, quemadmodum in eorumdem episcoporum privilegiis continetur, etc.

Nulli ergo hominum liceat jam dictum eremum temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet aliis molestiis fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum sustentatione et gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate et dioecesani episcopi canonica justitia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen.

FAC MECUM, DOMINE, SIGNUM IN BONUM. Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus ss. Ego Conradus Sabinensis episcopus ss. Ego Hubaldus presbyt. cardinalis tit. Sanctorum Joannis et Pauli ss. Ego Gilbertus indignus sacerdos tit. S. Marci ss. Ego Guido presb. card. tit. Sanctorum Laurentii et Damasi ss. Ego Aribertus presb. card. tit. Sanctae Anastasiae ss. Ego Julius presb. card. tit. S. Marcelli ss. Ego Guido presb. cardin. tit. Pastoris ss. Ego Jordanus presb. card. tit. S. Susannae ss. Ego Oddo diacon. cardin. Sancti Georgii ad Velum Aureum ss. Ego Octavianus diac. card. Sancti Nicolai in Carcere Tulliano. Ego Gregorius diacon. card. S. Mariae Novae ss. Ego Jacinthus diac. card. S. Mariae in Cosmedyn ss. Ego Joannes diac. card. S. Mariae Novae ss.

Datum Pisis per manus Guidonis sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis et cancellarii, Idibus Novembris, indictione XII, Incarnationis Dominicae anno 1148, pontificatus vero Eugenii papae III anno III.

CCCXXVII. Bulla pro parthenone S. Hilari in episcopatu Fesulano sita. (Anno 1148, Nov. 15.)[LAMI. Deliciae erudit., 1737, p. 213.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis in Christo filiabus AGNETI abbatissae monasterii S. Hilari in episcopatu Fesulano siti, ejusque sororibus tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuum.

Quoniam sine vero cultu religionis nec charitatis unitas potest subsistere, nec Deo gratum exhibere fructum, expedit apostolicae auctoritati religiosas personas et religiosa loca sedis apostolicae munimine confovere. Proinde, dilectae in Domino filiae, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et praefatum monasterium in quo divino mancipatae estis obsequio, sub B. Petri et nostra protectione suscipimus, et praesentis scripti privilegio communimus, statuentes, ut omnia castella, praedia, jura, ecclesiae, curtes, vineae, terrae cultae sive incultae cum pertinentiis suis, quaecunque etiam idem monasterium in praesentiarum juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium seu etiam aliis justis modis, Deo propitio, poterit adipisci, firma vobis, vestrisque successoribus, et illibata permaneant. Ipsum vero monasterium in eodem statu et religione sanctimonialium, quotidie in religione proficiens, sicut ab exordio sui statutum est, perpetuo manere sancimus; praedecessorum quoque nostrorum felicis memoriae Alexandri et Coelestini Romanorum pontificum vestigiis inhaerentes, integras decimationes de cultis et incultis terris, et caeteris rebus vestris, ad usum pauperum et peregrinorum, apostolica vobis auctoritate concedimus et firmamus. Consecrationes vero altarium seu basilicarum, et clericorum vestrorum ordinationes, qui ad sacros ordines fuerint promovendi a dioecesano suscipietis episcopo, siquidem catholicus fuerit et gratiam atque communionem sedis apostolicae habuerit, et ea gratis et absque aliqua pravitate vobis voluerit exhibere. Alioquin licet vobis catholicum quemcunque malueritis adire antistitem, qui nimirum nostra fultus auctoritate, quod postulatur indulgeat.

Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefatum monasterium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, aut aliquibus vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt usibus omnimodis profutura, salva nimirum in omnibus apostolicae sedis auctoritate. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove canonice commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat et a sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae subjaceat ultioni. Cunctis autem eidem loco justa servantibus, sit pax Dei nostri Jesu Christi quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen.

+ Loco circuli. Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus s. Ego Conradus Sabinensis episcopus s. Ego Ogdo diacon. cardinal. S. Georgii ad Velum Aureum s. Ego Octavianus diac. card. S. Nicolai in Carcere Tulliano. Ego Ubaldus presbyt. card. SS. Joannis et Pauli. Ego Gilibertus indignus sacerdos tit. S. Marci. Ego Guido presbyt. card. tit. SS. Laurentii et Damasi. Ego Julius presbyt. cardinalis tit. S. Marcelli. Ego Joannes diaconus cardinal. S. Mariae Novae.

Datum Pisis per manum Guidonis, sanctae Romanae Ecclesiae cardinalis et cancellarii, XVII Kal. Decembris, indict. XIV, Incarnationis Dominicae anno 1148, pontificatus vero Eugenii III papae anno IV.

CCCXXVIII. Bulla pro monasterio sanctimonialium Sancti Martini de Agello. (Anno 1148, Nov. 18.)[MURATORI, Antiq. Ital., V, 997.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis in Christo filiabus AGNETI abbatissae monasterii Sancti Martini de Agello, ejusque sororibus tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuum.

Prudentibus virginibus, quae accensis lampadibus per opera sanctitatis se praeparantire obviam Sponso, apostolicum convenit adesse praesidium, ne forte cuilibet temeritatis incursus eis a proposito revocet, aut robur (quod absit!) sacrae religionis infringat. Eapropter, dilectae in Domino filiae, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et praefatum monasterium Sancti Martini de Agello, quod specialiter beati Petri juris existit, in quo divino estis obsequio mancipatae, sub beati Petri, et nostra protectione suscipimus, et praesentis scripti privilegio communimus. In primis siquidem statuentes, ut ordo monasticus, qui secundum Deum, et beati Benedicti Regulam, in eodem loco institutus esse dignoscitur, perpetuis ibidem temporibus inviolabiliter observetur. Praeterea quascunque possessiones, quaecunque bona, idem monasterium in praesentiarum juste et canonice possidet, vel in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, praestante Domino, poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: Locum ipsum in quo monasterium vestrum situm est, cum omnibus adjacentiis et pertinentiis suis; terras, vineas, decimas, et redditus vestros, et alia omnia, quae ad monasterium dictum pertinere noscuntur apud Massam Marchionum: ecclesiam Sancti Panchratii et ecclesiam Sancti Remigii; et omnes res seu bona quae Jolicta, relicta quondam Ubaldi et Sigifredi de Bozano, praedicto monasterio donationis seu oblationis titulo tradiderunt, praefato monasterio praesenti scripto firmamus. Sane terrarum vestrarum, quas nunc possidetis, sive in antea possidebitis, quocunque jure juste quaesitas, et quas de novo excolitis, vel in posterum excoletis, secundum consuetudinem hactenus observatam, nullus a vobis decimas praesumat exigere. Liceat quoque vobis personas liberas et absolutas e saeculo fugientes ad conversionem recipere, et eas sine contradictione qualibet retinere. Porro sepulturam ipsius loci liberam esse decernimus, ut eorum qui se illuc sepeliri deliberaverunt, devotioni et extremae voluntati, nisi forte excommunicati vel interdicti sint, nullus obsistat: salva tamen illarum ecclesiarum a quibus mortuorum corpora assumuntur in parte testamenti canonici portione. Libertatem et immunitatem vobis a dioecesano episcopo indulgemus. Oleum quoque infirmorum, et ordinationes clericorum vestrorum a dioecesano suscipietis episcopo, si quidem catholicus fuerit, et ea gratis et absque pravitate aliqua vobis volumus exhiberi; alioquin quem malueritis, catholicum adeatis antistitem, qui nostra fultus auctoritate, quod postulatur, indulgeat. In praenominatis etiam ecclesiis sit vobis facultas canonice ponendi presbyteros, quemadmodum legitime usque ad haec tempora noscimini tenuisse. Praecipimus etiam ut nullus ecclesias eidem coenobio pertinentes, quas in praesentiarum juste et canonice possidetis, aut in futurum acquirere contigerit, inquietare, vel in ipsis Domino famulantibus, aut rebus eorum injuriam vel molestiam irrogare, seu novas et indebitas exactiones ipsis praesumat imponere. Libertates insuper et immunitates antiquas et rationabiles consuetudines Ecclesiae vestrae concessas, et hactenus observatas, ratas habemus, easque futuris temporibus illibatas manere censemus.

Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat praefatum monasterium temere perturbare, vel ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia illibata et integra conserventur, eorum pro quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva in omnibus apostolicae sedis auctoritate. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, etc. Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus subscripsi. Bene valete. Ego Conradus Sabinensis episcopus subscripsi. Ego Hubaldus presbyter cardinalis titulo Sanctorum Joannis et Pauli subscripsi. Ego Julius presbyter cardinalis titulo Sancti Marcelli subscripsi, etc.

Datum Pisis per manum Guidonis, sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis et cancellarii, XIV Kalendas Decembris, indictione XII, Incarnationis Dominicae anno 1148, pontificatus vero domni Eugenii papae tertii anno quarto.

CCCXXIX. Ad Antissiodorensem, et Suessionensem episcopos et abbatem Sugerium.--De electione episcopi Atrebatensis. (Anno 1148.)[MANSI, Concil., XXI, 644.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabilibus fratribus H. Antissiodorensi, G. Suessionensi, episcopis, et dilecto filio suo abbati S. Dionysii SUGERIO, salutem et apostolicam benedictionem.

Dilectus filius noster L. Atrebatensis archidiaconus ad nostram praesentiam veniens, quod de filio nostro magistro H. factum est longe aliter nobis et fratribus nostris exposuit, quam per Adam et socios ejus ipsius Ecclesiae canonicos fuerat nuntiatum. Significavit enim quod quidam Atrebatenses canonici ipsum filium nostrum magistrum H. in Atrebatensem episcopum contra sanctorum Patrum statuta post appellationem, quae ad nos eis praesentibus et audientibus facta est, eligere praesumpserunt. Ideoque per praesentia scripta vobis mandamus, quatenus, utraque parte ante vestram evocata praesentiam, allegationes hinc inde diligentius audiatis; et si hoc verum esse constiterit, electionem ipsam, appellatione remota, cassetis. Praeterea quoniam, sicut ex relatione praedicti filii nostri L. et sociorum ejus accepimus, post appellationem ad nos factam sunt suis redditibus spoliati; nihilominus vobis praesentium auctoritate mandamus, ut eis ablata cum integritate restitui faciatis.

Datum Pisis.

CCCXXX. Bulla pro Guidone abbate monasterii S. Mariae de Morrona. (Anno 1148, Nov. 22.)[MURATORI, Antiq. Ital., III, 1163.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis GUIDONI abbati Sanctae Mariae de Morrone, ejusque fratribus, tam praesentibus quam futuris, regulariter substituendis in perpetuum.

Religiosis desideriis dignum est facilem praebere consensum, ut fidelis devotio celerem sortiatur effectum. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et praedecessoris nostri felicis memoriae papae Innocentii vestigiis inhaerentes, monasterium beatae Dei Genitricis Mariae, in quo divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, et praesentis scripti privilegio communimus; statuentes ut quascunque possessiones, quaecunque bona idem monasterium impraesentiarum juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu etiam aliis justis modis, Deo propitio, poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: Partem vestram in ipso castro et curte ejus, plebem et capellam ejusdem castri, cum decimis suis. Et quidquid habetis in curte Aquisiana. Balneum et aqueductum usque in Cascina. Terras quas habetis in Palude et Pantano cum decimis earum. Ecclesiam de Thora cum suis pertinentiis. Ecclesiam de Montanino cum medietate castri et pertinentiis suis, salva convenientia, quae inter Ubertum venerandae memoriae Pisanum archiepiscopum, et Gerardum abbatem facta est, et scripto firmata. Si qua vero libera et absoluta persona in vita sua, sive in morte in suprascripto monasterio se conferre voluerit, recipiendi eam absque ulla contradictione liberam facultatem habeatis, salva justitia matricis Ecclesiae.

Decernentes, ut nulli omnino hominum liceat praefatum monasterium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolicae auctoritate et dioecesanorum episcoporum canonica justitia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus, sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen. Ego Guido presbyter cardinalis titulo Sanctorum Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus subscripsi. Ego Conradus Sabinensis episcopus subscripsi. Ego Oddo diaconus cardinalis Sancti Georgii ad Velum Aureum subscripsi. Laurentii et Damasi subscripsi. Ego Gregorius diaconus cardinalis Sancti Angeli subscripsi.

Datum apud Sanctum Geminianum, per manum Guidonis sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis et cancellarii, decimo Kalendas Decembris, indictione XII, Incarnationis Dominicae anno millesimo quadragesimo octavo, pontificatus domni Eugenii papae anno quarto.

CCCXXXI. Mundiburdium papale datum monasterio Scotorum ad Sanctum Jacobum Ratisbonae. (Anno 1148, Nov. 29.)[RIED, Cod. diplom. Ratisbon., I, 219.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis CHRISTIANO abbati monasterii Sancti Jacobi Ratisponen. ejusque fratribus tam praesentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuum.

Quoties illud a nobis petitur quod rationi et honestati convenire videtur, animo nos decet libenti concedere et petentium desideriis congruum impertiri suffragium. Eapropter, dilecti in domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et praedecessoris nostri felicis memoriae papae Calixti vestigiis inhaerentes, monasterium ipsum, in quo divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, et praesentis scripti privilegio communimus, statuentes ut ordo monasticus in eodem monasterio institutus secundum beati Benedicti regulam futuris ibidem temporibus inviolabiliter conservetur. Praeterea quaecunque bona, quascunque possessiones idem monasterium in praesentiarum juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu etiam aliis justis modis Deo propitio poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant.

Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefatum monasterium temere perturbare, aut ejus possessiones auferre vel ablatas retinere, minuere seu quibuslibet vexationibus fatigare; sed omnia integra conserventur eorum pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimode profutura, salva Ratisponensis episcopi canonica justitia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit reatum suum, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat: cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen.

Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus.

Datum Sene per manum Guidonis, sanctae Romanae Ecclesiae diac. card. et cancellarii, III Kal. Decembris, indictione XII, Incarnationis Dominicae anno 1148, pontificatus vero domini Eugenii papae III anno quarto.

( Plumbum. Eugenius PP. III. )

CCCXXXII. Ad domnum abbatem Sugerium.--De negotio ecclesiae S. Genovefae. (Anno 1148?)[MANSI, Concil., XXI, 641.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio SUGERIO abbati Sancti Dionysii, salutem et apostolicam benedictionem.

Quoniam sicut litterarum tuarum nobis inspecta series patefecit, nuntios et litteras tuas ad nostram praesentiam in proximo es transmissurus, qui Sanctae Genovefae negotium nobis plenius aperiant et ostendant, tibi nunc per latorem praesentium non duximus respondendum. Cum vero nuntii tui nobis ipsum negotium plenius intimantes, nostro se conspectui praesentabunt, tunc quod faciendum fuerit auctore Domino faciemus. Interim autem tua dilectio diligenter invigilet, ut quod jam divina gratia, et tuo adjutorio, ex maxima parte perfecimus, destrui nullatenus patiaris.

CCCXXXIII. Ad Sugerium abbatem.--De ecclesiae S. Genovefae negotio. (Anno 1148?)[MANSI, Concil., XXI, 642.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio SUGERIO abbati S. Dionysii, salutem et apostolicam benedictionem.

Notum sit discretioni tuae quod non ideo venerabilem fratrem nostrum Hug. Antissiodorensem episcopum tibi in denuntiationem sententiae nostrae adjunximus, ut de te aliquatenus diffidere debeamus, cum praeterita et fortia facta futurae constantiae exhibeat argumenta; sed ut Sanctae Genovefae saeculares canonici in te specialiter invidiae causas non habeant exercere, tibi jam dictum fratrem nostrum duximus adjungendum. Tua itaque interest, quatenus taliter in incoepto bono firmus existas, ut sicut religionis plantator videris, ita et conservator ipsius debeas auctore Domino judicari.

CCCXXXIV. Ad Sugerium abbatem.--Ut Hugoni Victorino expensas ad Romanum iter largiatur; et de negotio ecclesiae S. Genovefae. (Anno 1148?)[MANSI, Concil., XXI, 642.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio SUGERIO abbati S. Dionysii, salutem et apostolicam benedictionem.

De dilectione tua plurimum confidentes, omnia quae portare consuevit charitas, imponere tibi nullatenus dubitamus. Quia ergo dilectus filius noster Hugo canonicus S. Victoris ad nos rediturus est, benevolentiam tuam rogamus, quatenus ei equitaturam unam et expensas, quae pro ipsa et ejus sessore in reditu sibi sufficiant, largiaris; abbati ac fratribus Sanctae Genovefae ex nostra parte injungas, ut de redditibus decanatus, qui assignari eisdem fratribus debent, viginti quinque libras Proviniensium, quas ad opus ecclesiae a creditoribus suscepisse dignoscitur, eidem Hugoni restituant. Praeterea discretioni tuae notum fieri volumus, quod pro eo ut causae inimicitiarum saecularium clericorum ejusdem ecclesiae contra te minuerentur, venerabilem Hugonem Antissiodorensem episcopum tibi adjunximus, sicut potuisti ex aliarum inspectione litterarum, quas tibi transmisimus, agnovisse.

CCCXXXV. Ad Wibaldum abbatem et fratres Corbeienses.--Ut nullum apud eos locum Henricus depositus inveniat. (Anno 1149, Jan. 1.)[MARTEN. Collect., II, 293.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio WIBALDO abbati et capitulo Corbeiensi salutem et apostolicam benedictionem.

Quantum sit necessarium religiosorum monachorum quieti prospicere, et de ipsorum utilitate sollicite cogitare, anteactum officium, quod in abbatiae regimine gessimus, nos informat, et Creator omnium Deus per hoc quod Mariae causam contra Martham assumpsit, evidentius patefecit. Inde est, quod tranquillitati vestrae in quantum possumus, comitante justitia, prospicere cupientes, venerabilibus fratribus nostris archiepiscopis, episcopis et aliis Ecclesiarum praelatis per regnum Teutonicum constitutis, per apostolica scripta mandavimus, quod quandiu Henricus quondam Corbeiensis abbas, quem dilectus filius noster Thomas bonae memoriae presbyter cardinalis deposuit, in suae pravitatis proposito perduraverit, in suis Ecclesiis nequaquam recipiant, et ipsi adversus vos et monasterium vestrum nullum solatium, nullum sustentamentum impendant. Tua itaque, dilecte in Domino fili Wibalde abbas, interest ut sollicitudinem tuam exerceas, et ita commissos tibi oratione et cura providenti custodias, ut leo quaerens quem devoret, nullam eos dilaniandi occasionem inveniat, quatenus dum religione et honestate decoros, quorum suscepisti curam, reddideris, et praemia labori tuo Dei et hominum mediator, assueta pietate concedat, et in aeterna requie cum suis sanctis faciat gratulari. Vobis autem universis, qui de Corbeiensi collegio estis, per praesentia scripta mandamus ut ejus filii nostri Wibaldi abbatis vestri monita suscipiatis humiliter et servetis, ut in ejus persona Christum videamini, cujus minister est, honorare.

Datum Viterbii, Kal. Januarii.

CCCXXXVI. Radulphi episcopi Hortani et canonicorum Majoris Ecclesiae controversias dijudicat. (Anno 1149, Jan. 2.)[UGHELLI, Italia sacra, I. 736.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis LEONI primi Majoris ecclesiae B. Mariae Ortensis, ejusque filiis salutem et apostolicam benedictionem.

Ne oblivionis obscuritas per desuetudinem humanis mentibus ingeratur, quod super causarum litigiis judicatum fuerit, vel decisum scripturae debitae memoriae commendare, ut per hoc secutura posteritas habeat, quod futuris temporibus evidenter agnoscat. Quapropter quae super quaestionibus, quae inter vos et ven. fratrem nostrum Rodulphum episcopum vestrum in nostra praesentia ventilata, et nobis determinata sunt praesentis scripti serie praecipimus adnotari. Juxta itaque Ecclesiae vestrae antiquas consuetudines firmiter statuimus, ut ecclesias, terras, vineas, et oblationes, de quibus quaestio vertebatur, habeatis, et pacifice teneatis, exceptis de quatuor festivitatibus, in quibus episcopus habeat quartam partem de panibus, videlicet in Nativitate Domini, in prima Dominica Quadragesimae, in Pascha, et in Assumptione B. Mariae, in Nativitateque et in Pascha habeat monetam et faciat omnibus vobis procurationem in Coena Domini; insuper habeatis medietatem de publicis poenitentiis, et de sacris, et ordinationibus ubicunque episcopus, et per totum episcopatum fecerit. Cum vero episcopus per festivitates iverit, habeat secum diaconum et subdiaconum et duos alios ex vobis, et quando vadit per comitatum, ducat secum duos de vobis, quos tu, fili prior, et post tuum obitum successores tui ad hoc elegeritis. Praeterea quaecunque alia bona praedictus noster frater episcopus et vos in episcopatu juste et canonice, Domino propitio, poteritis adipisci, vos, et successores vestri cum episcopo, suisque successoribus quiete et communiter de caetero habeatis. Si quis autem contra, etc.

Datum Viterbii, quarto Nonas Januarii.

CCCXXXVII. Ad Hugonem Sancti Augustini monasterii Cantuariae abbatem. (Anno 1149, Jan. 18.)[Chron. W. Thorn. ap. TWISDEN, Hist. Angl. Script., II, 1808.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto in Christo filio HUGONI S. Augustini Cantuariae monasterii abbati, salutem et apostolicam benedictionem.

Antiquus humani generis inimicus his qui se Christi discipulos publicis actibus profitentur, assueta insidiari nequitia non quiescit, sed assidua calliditate laborat, ut animas Creatori omnium servientes in qualibet parte decipiat, et eas in odium Creatoris adducat. Cujus suggestione, cum tu interdicti sententiam quam ex nostro mandato venerabilis frater noster Theobaldus Cantuariensis archiepiscopus promulgavit susciperes humiliter et teneres, fratres tamen tui, monasticae disciplinae consideratione postposita, divina officia, prout in veritate comperimus, celebrarunt. Ne igitur tantus excessus maneat impunitus, et multis aliis tribuatur materia simile committendi, tandiu postquam praesentia scripta susceperis, monasterium cui praesides a divinis praecipimus officiis abstinere, quandiu post interdictum ibi fuerint indebite celebrata. Illos vero qui nostro se conspectui praesentaverunt, satisfactione suscepta, a vinculo excommunicationis absolvimus. Priorem vero et Willelmum qui caput et inventores hujus contumaciae exstiterunt, quos videlicet frater noster archiepiscopus excommunicationis sententia innodavit, ei gratia sedis apostolicae potestatem absolvendi concessimus. Nolumus autem ut pro eo quod ei in hoc facto deferimus, per eum vel per successores suos monasterio Sancti Augustini contra antiquam ejus consuetudinem vel privilegia ab apostolica ei sede concessa gravamen aliquod in posterum inferatur. Porro priorem pro rebellione et contumacia ab officio prioratus suspendimus, ea videlicet ratione, ut nullus absque nostro mandato licentiam habeat eamdem sententiam relaxandi. Alios vero monachos qui participatione excommunicatorum maculam traxerunt, tibi committimus absolvendos.

Data Viterbii, XV Kal. Februarii.

CCCXXXVIII. Bulla pro eremo Fontis Avellani. (Anno 1149, Jan. 31.)[MITTARELLI, Annal. Camaldul., IX, 28.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis SABINO eremi Fontis-Avellani priori ejusque fratribus regularem vitam professis, in perpetuum.

Piae postulatio voluntatis effectu debet prosequente compleri, etc. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et praedictum locum, in quo divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et praesentis scripti privilegio communimus; statuentes, ut quascunque possessiones, quaecunque bona ecclesia Sanctae Crucis in praedicto eremo sita impraesentiarum juste et canonice possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitate regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, praestante Domino, poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. Concedimus vobis ut clericos seu laicos liberos e saeculo fugientes ad conversationem suscipiendi facultatem absque alicujus contradictione liberam habeatis. Praeterea laborum vestrorum quos propriis manibus aut sumptibus colitis, seu de nutrimentis vestrorum animalium nullus omnino a vobis decimas exigere praesumat. Possessiones etiam quas in massa Sorbituli habetis vel in posterum juste poteritis adipisci, sicut B. memoriae praedecessoris nostri papae Leonis privilegio continetur, vobis apostolicae sedis munere roboramus.

Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefatum locum temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura; salva sedis apostolicae auctoritate et dioecesani episcopi canonica justitia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei ac Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen.

Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus.

Datum Viterbii per manus Guidonis sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis et cancellarii, secundo Kal. Februarii, indictione VI, Incarnationis Dominicae anno 1148, pontificatus domni Eugenii papae III anno quarto.

CCCXXXIX. Privilegium pro monasterio S. Petri Mutinensi. (Anno 1149, Febr. 8.)[MURATORI, Antiq. Ital., IV, 185.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis PLACITO abbati monasterii Sancti Petri, quod foris Mutina situm est, ejusque fratribus tam praesentibus, quam futuris, regularem vitam professis in perpetuum.

Sicut devoti et humiles filii sunt paternae affectionis solatio confovendi, ita rebelles et elati pro delictorum suorum merito puniendi. Inde est quod Mutinensium contumaciam et graves excessus, quos diu contra mandata sedis apostolicae commiserunt, communicato consilio fratrum nostrorum, tam cardinalium quam aliorum episcoporum, Mutinensem Ecclesiam in perpetuum episcopali dignitate privavimus, et ipsius parochiam per vicinos episcopatus divisimus. Monasterium Beati Petri, in quo divino mancipati estis obsequio, in jus et proprietatem sanctae Romanae Ecclesiae reservavimus. Ipsum itaque cum omnibus bonis suis sub Beati Petri et nostra protectione susceptum, praesentis scripti privilegio communimus, statuentes ut quascunque possessiones, etc., in quibus haec nominatim duximus exprimenda: Terram videlicet ipsam in qua idem monasterium constructum est, cum finibus suis, quemadmodum in scriptis vestris continetur. Ecclesiam Sancti Joannis Baptistae, et decimas et sepulturas, quas infra civitatem ex antiquo habetis. Duo molendina cum aquaeductibus suis juxta, civitatem. Ecclesiam Sanctae Mariae de Massa. Ecclesiam Sanctae Mariae de Muniano. Ecclesiam Sancti Geminiani de Saviniano. Ecclesiam Sanctae Mariae de Ambiliano. Ecclesiam Sancti Geminiani de Turre. Ecclesiam Sanctae Mariae juxta Castellum Vetus. Ecclesiam Sanctae Mariae de Silva. Ecclesiam Sancti Michaelis de Palude. Castellum de Adiano cum ecclesiis Sancti Michaelis et Sanctae Mariae. Curticellam quae dicitur Abrica, cum ecclesia Sancti Georgii. Ecclesiam de Alliano. Arcem quae vocatur Cornetulum, cum ecclesia Sancti Martini. Ecclesiam Sancti Michaelis de Sorbetulo. Terram quam habetis in Crespellano, et in curte Pragatuli. Quaecunque praeterea habetis in episcopatibus Regino, Ferrariensi, Veronensi et Paduano. Decernimus ergo ut nulli hominum liceat, etc., salva dioecesanorum episcoporum canonica justitia, etc.

Bene valete. Ego Eugenius Catholicae Ecclesiae episcopus subscripsi. Ego Conradus Sabinensis episcopus subscripsi. Ego Ymarus Tusculanus episcopus subscripsi. Ego Hubaldus presbyter cardinalis tituli Sanctae Praxedis subscripsi. Ego In . . . . baldus presbyter cardinalis tituli Sanctorum Joannis et Pauli subscripsi. Ego Jordanus presbyter cardinalis tituli Sanctae Susannae subscripsi. Ego Odo diaconus cardinalis Sancti Georgii ad Velum Aureum subscripsi. Ego Octavianus diaconus cardinalis Sancti Nicolai in Carcere Tulliano subscripsi. Ego Gregorius diaconus cardinalis Sancti Angeli subscripsi. Ego Joannes diaconus cardinalis Sanctae Mariae Novae subscripsi.

Datum Viterbii per manum Guidonis Sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis et cancellarii, sexto Idus Februarii, indictione XI, Incarnationis Dominicae anno 1149, pontificatus vero domni Eugenii III papae anno IV.

CCCXL. Henrico Moraviensi episcopo, de reditu populi ad obedientiam gratulatur. (Anno 1149, Mart. 1.)[BOCZEK, Cod. diplom. Morav., I, 243.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabili HEINRICO, Moraviensi episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Cum de statu fraternitatis tuae sollicitudinem gereremus . . . nuntium tuum recepimus, qui te molestia corporis a Deo visitatum, et populum, qui se a tua subjectione subtraxerat, ad obedientiam tuam rediisse nuntiavit. Nos vero pro salute tua Dominum deprecantes in his quae prospere tibi succedunt fraternitati tuae paterno congaudemus affectu. Per praesentia itaque scripta dilectioni tuae mandamus, quatenus populo tibi commisso praeesse ita studeas et prodesse, ut cum ipso gaudia aeterna, Domino auxiliante, percipere merearis. Praeterea statum tuum, quem semper prosperum esse optamus, litteris tuis nobis frequenter notifices.

Datum Viterbii, Kalendas Martii.

CCCXLI. Ad Heinricum Moraviensem episcopum.--Ut Wladislaw, ducem Poloniae, ab excommunicatione absolvat. (Anno 1149, Mart. 3.)[ Ibid., 245.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri HEINRICO Moraviensi episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Sicut ad vestram credimus notitiam pervenisse, L. dux Poloniae, collecta Saracenorum multitudine, quod nostris temporibus inauditum et inhumanum est, terram Christianorum invasit, et multa mala innumera etiam et exsecrabilia in ea temerario ausu commisit. Unde frater noster L. bonae memoriae Gneznensis ecclesiae archiepiscopus, zelo justitiae succensus, ipsum excommunicationis vinculo innodavit. Nunc autem, quoniam ipse archiepiscopus viam universae carnis ingressus est, et ipse dux per nuntios suos a nobis absolvi postulat, et satisfactionem promittit, per apostolica vobis scripta mandamus, quatenus eodem duce ante praesentiam vestram evocato, congruo loco eum conveniatis, et si in praesentia vestra propria manu juramentum praestiterit, quod de causa, pro qua excommunicatus est, mandatum nostrum, quod per nosmetipsos, sive per litteras, seu per nuntium nostrum ei faciemus, suscipiat et observet, eum ab eadem excommunicatione absolvatis. Hoc autem ab eo juramento suscepto causam excommunicationis et damna ab ipso et per illum illata et totius rei veritatem, et quid ipse dux exinde sustinere possit, vestris nobis litteris significetis, et nos rei veritate cognita, quod inde statuendum fuerit, auctore Domino, statuemus.

Datum Viterbii, V Nonas Maii.

CCCXLII. Clero et plebi de Lemos et de aliis populis praecipit ut episcopo Lucensi obediant, cui jam ex apostolicae sedis mandato eorum ecclesiae fuerunt restitutae, quae ab Ovetensi episcopo prius occupabantur. (Anno 1149, Mart. 17.)[RISCO (Florez) España sagrada, XLI, 307, ex cod. Bracar. Liber fidei nuncupato.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis clero et populo de Lemos, de Sarria, de Flamoso, de Paramo, de utraque Neira, de Navia de Suarna, de Buron, de Balonga, de Aviancos, de Camba, et de Elma, salutem et apostolicam benedictionem.

Cum ecclesiae vestrae per legatos sedis apostolicae Lucensi Ecclesiae quondam restitutae fuerint, et ab Ovetensi Ecclesia denuo illicite occupatae, venerabili fratri nostro M. Ovetensi episcopo tam litteris, quam viva voce mandavimus ut easdem ecclesias venerabili fratri nostro Lucensi episcopo cum integritate, statuto termino, restitueret, et nimirum, prout accepimus, mandatis nostris, jam sicut debuit, humiliter obedivit. Et quia in sede justitiae positi, omnibus suam debemus justitiam conservare, et Ecclesiam paci et tranquillitati, salubriter, auxiliante Domino, providere, per praesentia scripta universitati vestrae mandamus atque praecipimus quatenus praefato fratri nostro Lucensi episcopo, tanquam vestro pontifici et animarum vestrarum pastori obedientiam ac reverentiam humiliter deferatis.

Datum Viterbii, decimo sexto Kalendas Aprilis.

CCCXLIII. Heinrico Moraviensi episcopo quemdam recommendat. (Anno 1149, Mart. 25.)[BOCZEK, Cod. diplom. Morav., I, 244.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, HEINRICO Moraviensi episcopo, salutem et apostolicam benedictionem.

Lator praesentium pro negotiis suis ad partes illas venire disposuit. Quia igitur de prudentia tua et honestate valde confidimus, dilectioni tuae rogando mandamus, quatenus ipsum pro beati Petri et nostri reverentia commendatum habeas, et apud ducem salva nostra et tua honestate ipsum juvare studeas.

Datum Viterbii, VIII Kalendas Aprilis.

CCCXLIV. Ad archipresbyteros dioecesis Mutinensis. (Anno 1149, April. 8).[TIRABOSCHI, Memorie Storiche di Modenesi, III, 21.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis archipresbyteris de Sancto Martino in centum Ripis, de Bajoaria, de civitate nova, de Ganaceto, de Sancto Thoma de Lama, de Sorbaria, de Solaria, de Sancto Felice, de Masta, et de Ponte Ducis, salutem et apostolicam benedictionem.

Sicut per partes Italiae rumoribus discurrentibus nuntiatur, propter gravem Mutinensium contumaciam et excessus ejusdem civitatis parochias per vicinos episcopatus divisimus, quasdam vero ecclesias ipsius parochiae specialiter in nostra potestate servavimus. Et quoniam sedes apostolica consuevit humiles filios et devotos diligere propensius ac fovere, nos devotionem venerabilis fratris nostri A. episcopi et Regini populi attendentes, ipsi fratri nostro, ejusque successoribus, et per eos Reginae Ecclesiae vestras ecclesias cum omnibus capellis ad ipsas pertinentibus in perpetuum duximus concedendas. Per praesentia itaque vobis scripta mandamus atque praecipimus, quatenus praefato fratri nostro tanquam episcopo et animarum vestrarum rectori humiliter pareatis, et ejus monita et praecepta suscipiatis pariter et servetis. Quod si facere contempseritis, sententiam quam frater noster in vos juste protulerit, nos, auctore Deo, ratam habebimus.

Datum Tusculam, VI Idus Aprilis.

CCCXLV. Privilegium pro monasterio S. Petri Salzburgensis. (Anno 1149, April. 10.)[ Novissimum Chron. S. Petri Salzburg., p. 223.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis BALDERICO abbati Sancti Petri Salzburgensis monasterii ejusque fratribus ordinis sancti Benedicti praesentibus et futuris regularem vitam professis, in perpetuum.

Ad hoc Ecclesiae cura nobis a provisore omnium bonorum Deo commissa est, ut religiosas foveamus personas, et beneplacentem Deo religionem studeamus modis omnibus propagare. Nec enim Deo gratus alioquin famulatus impenditur, nisi ex charitatis radice procedens, a puritate religionis fuerit conservatus. Hoc nimirum charitatis intuitu, dilecti in Domino filii, nostri interventu venerabilis fratris Eberhardi Salzburgensis archiepiscopi vestris rationabilibus postulationibus duximus annuendum, statuentes ut regularis ordo qui secundum Deum et beati Benedicti Regulam per sanctum Rudpertum quondam vestrum abbatem et episcopum Salzburgensem in eodem loco introductus est, et institutus esse dignoscitur, perpetuis ibidem temporibus inviolabiliter observetur, ac omnia jura et privilegia quae prae aliis ecclesiis ob celebrem antiquitatem, et merita fidei, quae multis gentibus a vobis illuxerunt, honorati estis, videlicet in prioritate loci dignioris, quod in stationibus et processionibus supra clerum, et canonicos ejusdem civitatis de mandato et institutione multorum Salzburgensium, et consensu canonicorum eorumdem prout litteris privilegiorum archiepiscoporum et canonicorum per praefatum venerabilem fratrem nostrum Eberhardum plene informati sumus, semper habere consuevistis una cum caeteris praerogativis, quibus hactenus quieta possessione fuistis, vobis inconfusa permaneant. Sane ne quis vestrum clericus vel laicus post professionem exhibitam proprium quid habere, sine abbatis vel congregationis licentia, claustra monasterii deserere audeat, interdicimus; et tam vos, quam vestra omnia sedis apostolicae protectione munimus.

Vobis itaque vestrisque successoribus in sancta religione mansuris beneficia ecclesiastica et alia omnia bona perpetuo possidenda sancimus, quae in praesentiarum juste et legitime possidetis, sive in futurum, largiente Domino, justis modis poteritis adipisci. Et ut tranquillius in eadem sancta religione persistere possitis, omnia quae venerabilis frater noster Conradus archiepiscopus ejusdem sedis pro simili conservatione jurium vestrorum statuit et ordinavit, videlicet, ut electionibus archiepiscoporum Salzburgensium abbas vester pro tempore existente semper interesse debeat loco vestri, ad quos olim spectabat et quem ipse una cum canonicis praefatae sedis elegerit. Archiepiscopus habeatur absque aliorum quorumcunque contradictione, et quae in resignatione ecclesiae plebesanae ejusdem civitatis de consensu ejusdem archiepiscopi reservastis in decimis, ut facultate familiam vestram utriusque sexus tempore Paschali providendi ut in Sabbato Paschae vel Pentecostes aliquos parvulos baptizandi in signum recognitionis antiquae matris. Obligationem quoque vobis sanctam a canonicis praefatis Ecclesiae S. Rudperti, ob varia bona, possessiones et translationem episcopatus Salzburgensis, et resignationem dictae ecclesiae plebesanae, prout in litteris memorati fratris nostri Conradi archiepiscopi plene continentur, una cum donatione ecclesiae in Mylbach, et decimis viginti quatuor patellarum salinarum ibidem, cum multis aliis bonis, quae successive tam praefati archiepiscopi, quam alii pia consideratione moti, ne personae vestri monasterii Domino famulantes assiduo studio piae vitae propter temporalium facultatum inopiam, quam ex translatione episcopatus et resignatione ecclesiae plebesanae praefatorum incurristis, a religionis observantia aliquando desisteretis, vobis contulerunt, approbamus, confirmamus, et perpetua firmitate inviolabiliter observari volumus, decernentes vigore praefatae obligationis, dictos canonicos ecclesiae ab omnibus bonis, possessionibus, et juribus, etiam archiepiscopatu, et ecclesia plebesana, quae a vestra ad eos multa pietate translata sunt, si unquam in vestris juribus vos molestaverint, vel contra praefata statuta, seu unum illorum quidquam attentaverint, eaque omnia iterum ad ecclesiam vestram redire debere et devolvi. Praeterea sepulturam vestram antiquissimam ejusdem loci liberam manere volumus, et concedimus cum omni suo jure exsequiarum peractionibus recipiendi oblata quaecunque, ut eorum, qui se illic sepeliri deliberaverint, devotioni et extremae voluntati, etiamsi de ministerialibus, vel illis qui ad dominicalia praefati archiepiscopi, vel canonicorum pertinere noscuntur, nisi forte excommunicati sint, vel interdicti, nullus obsistat.

Ad haec decernimus, ut nulli omnino homini facultas sit vestram ecclesiam temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, aut temerariis vexationibus fatigare, sed omnia integre conserventur eorum, pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva metropolitani proprii reverentia. Porro sacramenta ecclesiastica ab eodem Salzeburgensi archiepiscopo vestro dioecesano pro tempore existenti suscipiatis, siquidem catholicus fuerit, et gratiam atque communionem apostolicae sedis habuerit, eaque gratis et absque pravitate vobis voluerit exhibere; alioquin catholicum quemcunque malueritis, antistitem adeatis, qui nostra fultus auctoritate, quod postulatur indulgeat. Obeunte vero te nunc ejusdem loci abbate vel tuorum quolibet successorum, nullus ibi aliqua subreptionis astutia seu violentia praeponatur, nisi quem fratres communi consensu vel fratrum pars major consilii sanioris, de suo vel de alieno, si oportuerit, collegio, secundum Dei timorem et beati Benedicti Regulam elegerint. Electus autem a suo ordinario benedictionem accipiat; nec episcopo, nec abbati ipsi liceat coenobii bona ut feudum sive beneficium sine consensu omnium vestrum vel majoris et sanioris partis aliquibus dare, vel modis aliis alienare, distrahere, dilapidare, commutare, impignorare, vel inbeneficiare; sed ipse abbas, ut bonus dispensator res ecclesiae vestrae modis omnibus studeat dispersas congregare, et congregatas conservare. Nulli etiam episcopo licentia pateat angarias, vel alias novas exactiones canonice quieti et religioni contrarias vobis et ecclesiae vestrae imponere. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus, sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant.

Datum Trecis per manus Guidonis sanctae Romanae Ecclesiae diac. card. et cancellarii, quarto Idus Aprilis, indict. duodecima, Incarnationis Dominicae anno millesimo centesimo quadragesimo nono, pontificatus vero domni Eugenii tertii papae anno quinto.

CCCXLVI. Guidonem Bonarum-vallium abbatem hortatur ut monasterium Vallis-magnae et ipsius monachos inter fratres ordinis Cisterciensis admittat. (Anno 1149, April. 30)[ Gall. Christ. nov., VI, 322.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio G. abbati de Bona-valle salutem et apostolicam benedictionem.

Quoniam sanctae Ecclesiae filii ita ardenti desiderio divina praeveniente gratia succenduntur, ut ea desiderent ad quae pontificalibus essent monitis provocandi, tanto ut suae laudandae voluntatis sortiantur effectum debemus studiosius laborare, quanto ea ipsa quae cupiunt Christianae religioni conveniunt, et antiqui hostis insidias contradicunt. Quia igitur fratres Vallis-magnae ordinem vestrum suscipere et observare peroptant, dilectioni tuae per praesentia scripta mandamus, quatenus ipsos inter fratres ordinis Cisterciensis recipias, et eis tanquam specialibus fratribus tuis tam in spiritualibus quam in temporalibus studeas providere.

Datum Tusculani, II Kal. Maii.

CCCXLVII. Ad Coxanensem, Bisuldunensem et alios abbates.--Ut G. Massiliensi S. Victoris abbati, cui benedictionis munus impendit, obediant. (Anno 1149, April. 30.)[MARTEN, Ampl. Collect., I, 803, ex chartario S. Victoris.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis G. Coxanensi, Bisuldunensi, Balneolensi, Gerensi, Vabrensi, Castrensi, et S. Savini abbatibus, salutem et apostolicam benedictionem.

Dilectum filium nostrum G., Massiliensem electum, cum litteris capituli et fratribus ejusdem monasterii ad nostram praesentiam venientem benigne suscepimus, et, approbata ipsius electione, benedictionis gratiam ei contulimus. Ipsum itaque cum gratia sedis apostolicae ad propria remittentes, per praesentia vobis scripta mandamus quatenus ei tanquam magistro vestro debitam reverentiam et obedientiam deferatis, et ejus salubribus monitis salubriter pareatis.

Datum Tusculani, II Kal. Maii.

CCCXLVIII. Ad Cunradum nobilem virum marchionem. (Anno 1149, Maii 3.)[SCHANNAT, Videmiae litterar., II, 77.]

EUGENIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio nobili viro CUNRADO marchioni, salutem et apostolicam benedictionem.

Litteras nobilitatis tuae benigne accepimus, et devotionem tuam quam erga B. Petrum et Ecclesiam Dei te habere perpendimus, in Domino collaudamus. Nos ergo tuum laudabile votum de ecclesiis pro quibus rogasti adimplere volentes, petitioni tuae duximus annuendum, unde venerabili fratri nostro archiepiscopo Magdeburgensi per scripta nostra mandavimus ut secundum quod a nobis postulasti, studeat hoc effectui mancipari. Praeterea dilectum filium nostrum praepositum Missnensem et canonicos suos habeas propensius commendatos, ut eos a pravorum hominum incursibus defendas atque in suis opportunitatibus juves et manuteneas.

Datum Tusculani, V Nonas Maii.

CCCXLIX. Ad [Hugonem] Senonensem et [Hugonem] Rothomagensem archiepiscopos.--Eos monet, ut parochianos suos, qui damna et injurias Parisiensi Ecclesiae intulerunt, ad eidem ecclesiae satisfaciendum coerceant. (Anno 1149, Maii 16.)[ Chartularium ecclesiae Parisiensis, t. I, pag. 226.] . . . Datum Tusculani, XVII Kal. Junii.