Epitome historiarum (Zonaras)/Liber II

Liber II

c. anno 1140

editio: Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae: Ioannis Zonarae Annales. I. Pinder, 1841.
fons: Internet Archive, pp. 122-205

Liber I	Liber III

... libri Esdrae, et captivitates Hebraeorum, quarum prior decem tribuum sub Assyrio Salmanassare contigit, qui Samariam gentemque obsidione cepit... altera sub Nabuchodonosore; captis Hierosolymis, urbe deserta et templo incenso, totaque gente in servitutem abducta.

I - II - III - IV - V - VI - VII - VIII - IX - X - XI - XII - XIII - XIV - XV - XVI - XVII - XVIII - XIX - XX - XXI - XXII - XXIII - XXIV - XXV

I

( Fontes ) Iosephi Ant. 7,1−2. Regum 2,1−5 Davidi recens a caede hostium reverso vir quidam Israelitarum stragem et Saulis ac lonathae interitum nuntiat, rogatus num vera nuntiaret, respondet Saulem letali vulnere accepto cum ipse sese ob imbecillitatem occidere non posset, suam opem implorasse ne vivus in hostium potestatem veniret: iuvisse igitur ut, qui gladio proprio iam incubuisset, eo ictu conficeretur, et sustulisse regem ut mandasset. quae ut vera crederentur, regii capitis coronam et armillas aureas Davidi offert. Saulem igitur et Ionatham David cum suis luget, sed hominem illum supplicio afficit qui uncto domini manus attulisset. deinde iussu dei Chebronem adscendit, urbem ludaicam, cum utraque uxore Achinoa et Abigaea, eiusque milites cum omni familia: ubi a tribu Iudaica rex declaratur. Iabinos ob sepulti Saulis et Ionathae officium collaudat.

Abener autem Saulis dux reliquum herilem filium Iebosthem totius Israelitici populi, Iudaica tribu excepta, regem renuntiat, tum annos quadraginta natum; qui biennium imperavit, idemque Abener ludaicae tribui ob Davidem regem creatum infensus bellum infert. cui loabus Davidis imperator cum suis copiis occurrit: ac principio duodeni utrinque concurrunt; quibus mutua caede sublatis, et exercitibus congressis, Abenerii succumbunt. loabi fratres erant Abesa et Asahel, quorum hic pedum celeritate fretus Abenerem persequebatur: monet ilie ut redeat, non obtemperantem a tergo opportuno ictu illato conficit. tum perempti fratres Asahelis caede irritati infesto cursu Abenerem petunt. at ille in vertice collis stans Ioabum inclamat "ne inter populares pugnam concites: nam et Asahel parum feliciter contemptis meis monitis occubuit." Ioabus his verbis obtemperandum ratus receptui. cani iubet ac persecntionem inhibet. exstitit Hebraeis hoc intestini belli exordium, quod longissimo duravit tempore, cum Davidicorum vires augerentur, Saulinorum minuerentur.

Davidi Chebrone habitanti e diversis uxoribus sex nati sunt filii, quorum natu maximus fuit Amnon. lebosthis porro indignatio propter Abeneris cum patris Saulis pellice consuetudinem, causam illi praebuit ad Davidem deficiendi. David, missis ad lebosthem legatis uxorem suam Melcholem repetitum, obtinet ut ea sibi a marito, cui viro exsulante a Saule desponsa fuerat, avwulsa remitteretur. interim Abener cum senioribus populi et centurionibus agit ut ad Davidem se conferrent. quo haud gravatim ab omnibus impetrato, ad Davidem fide utrinque iureiurando firmata profectus, cupideque exceptus, ad convocandum populum abit, ut David ab omnibus rex consalutaretur. loabus autem Chebronem profectus, Abeneris defectione cognita, cum virum apud Davidem multis criminibus obiectis frustra calumniatus esset, clam nomine Davidis arcessendum curat. reversum et longius a suis, tanquam arcani quid cum eo acturus, seductum pugione in ilia impacto perimit. quae res ingenti moerore Davidem affecit, adeo ut diras ultrices interfectori imprecaretur, et mortui exsequias magno cum luctu honorifice celebraret. paulo post lebosthes per insidias dormiens occiditur, eiusque caput a duobus, qui facinus id perpetrarant, Davidi affertur. is vero adeo gratiam eis non habendam esse censuit, ut supplicio aflici iuberet ob caedem domini. deinde omnes Israelitae ad Davidem se conferunt, eumque regem omnium tribuum ungunt. Iudaicae tribus regnum suscepit David anno aetatis trigesimo, eique soli Chebrone annos septem imperavit, genti vero universae tres et triginta.

II

Iosephi Ant. 7,3−5. Regum 2,5−9 Regno confirmato Chebrone cum suis Hierosolyma [Jerusalem] proficiscitur. Iebusaei tum urbem illam et terram tenebant, cognati Chananaeis, a quibus ipsa etiam urbs Iebus appellabatur. ii caecis et claudis aliisque mutilatis ad propugnacula per derisum collocatis, eos aiunt urbis ingressu Davidem prohibituros. quo ludibrio commotus David urbem obsidione capit et Iebusaeis inde pulsis instaurat ac de suo nomine Davidis urbem vocat, cum Abrahami temporibus Solyma diceretur; constructaque regia ibi habitat. liberos e pluribus uxoribus et concubinis suscipit. alienigenas bellum inferentes dei nutu cum suis copiis egressus vincit. qui cum exercitu longe maiori reparato denuo adessent, David oraculo consulto in lucis Luctus considere iubetur cum exercitu, neque prius hostes aggredi quam luci agitari coepissent. paret David, hostes fundit et usque ad fines ipsorum caedibus persequitur. post haec sacerdotes et Levitas omnemque populum Cariathiarim convocat, arcamque in currum novum sublatam sacerdotes Hierosolyma advehunt, populo et rege cum cantu antecedentibus. quae cum in periculo esset ne everteretur, Ozan filius Aminadabi extenta manu eam tenens a lapsu defendit, iratoque deo, quod homo profanus eam contrectasset, statim moritur. unde locus ille Diacopes nomen obtinuit. veritus itaque David in urbem introducere arcam, domi Abeddarae Levitae deposuit: apud quem tres menses mansit, ac viri illius domus multis bonis affecta est. quo David audito eam in urbem suam transfert, septem coetibus praecedentibus, cinnyram ipse pnulsans et ludibundus saltans. quem Melchol uxor saltantem et exsultantem conspicata, ut indecore se gerentem increpat. at ipse eius facti non pudere se ait, neque indecora esse illa, ut quae ad dei honorem referrentur. sic arcam intulerunt et in tabernaculo, quod David in eum usum erexerat, collocarunt. caeterum aedem illi exstructurum Nathan propheta iussu dei deterrens "non tu" inquit "aedem mihi construes, sed filius tuus, qui regnum te mortuo suscepturus est." his David a propheta nuntiatis ad gratiarum actionem conversus est. post alienigenas eorumque socios caedit fugatque et Syriam sibi vectigalem reddit, praesidio Damasci collocato. in reditu item Idumaeos sternit, omnibus in servitutem redactis. deinde recordatus icti cum lonatha Saulis filio foederis, quaerit num quis ex eius familia superstes sit; cognitoque Ionathae filium Memphibosthem nomine captum pedibus superesse, arcessit hominem, omnes avitas opes ei donat, victu secum communi perpetuo uti iubet, paternis etiam servis ei traditis. quorum unum Sibam procuratorem facit, ut proventus fundorum, quos herus dono acceperat, colligeret. sic Memphibosthes Hierosolymis habitat, mensaque regia fruitur.

III

Iosephi Ant. 7,6−7. Regum 2,10−12 Sub id tempus Ammanitarum rex Davidis amicus moritur, Annone filio relicto patrii regni successore. ad eum David legatos mittit qui luctum eius consolarentur, simulque nuntiarent Davidem amicitiam erga illum quoque conservaturum. at ille exploratores esse legatos suspicatus, rasis ex parte barbis eorum et semisse palliorum praesecto dimittit homines. quos cum sic affectos David videret, loabum tradita validissima parte copiarum contra Ammanitas mittit: qui commisso praelio et ipsos et foederatos eorum Syros vincit. illi post fugam denuo adscitis sociis bellum redintegrant. tum David cum toto exercitu eos adortus multos caedit, Sobacum hostilium legionum ducem graviter vulnerat: quo ex illo vulnere mortuo, Syri ex Mesopotamia socii Ammanitarum deditionem faciunt. David loabum rursus contra Ammanitas mittit; qui eos in illius terrae metropolim compulsos obsidet.

David Hierosolymis degens, cum e regia mulierem nomine Bersaben domi lavantem conspexisset, cum illa arcessita rem habet. quae cum se esse gravidam regi indicasset, Uriam (sic enim maritus eius vocabatur) ab obsidione avocat, et de exercitu percontatus, missis de cena ferculis, domum ire iubet. verum ille non abit: neque enim decere, cum dux et commilitones in castris aerumnas ferant, se cum uxore concumbere. rege iterum hortante ut domum iret, et poculis fere usque ad ebrietatem urgente, ille pro regiae foribus somnum capit. itaque Uriam in castra remittit rex, traditis ad loabum litteris, quibus ille iubebatur statuere Uriam qua pugna esset asperrima, deserique ibi solum, reductis caeteris, ut ita perimeretur. fiunt iussa regis, Urias occiditur, ab uxore lugetur; finitoque luctu mulier Davidi nubit ac filium parit. ob hoc facinus iratus deus Nathanem ad Davidem mittit, qui cum rege congressus, hunc in modum locutus est. "duo viri fuerunt, quorum alter greges et armenta habuit, alter unam duntaxat agnam. cui autem hospes quidam ad divitem divertisset, non de suis immolavit, sed pauperis agnam mactatam amico epulandam apposuit." ibi David eum qui id fecerit quadrupli et capitis condemnat. tum Nathan "contra te ipsum" inquit, "o rex, sententiam tulisti: tu enim id facinus edidisti," eique adulterium et caedem commemorat, et iram dei propter illa et clades imminentes denuntiat, atque inter caetera mortem filii ex adulterio geniti. David se peccasse deo cum dolore exclamat, Nathan vero deum eius peccatum ab illo removisse respondet. post haec natus ex Bersabe filius aegrotat: David magno dolore affectus ad septimum diem cibo abstinet, pullaque veste indutus et in sacco iacens deum pro vita pueri deprecatur. septimo die puer moritur: quo ille cognito surgit, lavat, veste mutata gratias deo agit, et mensam parari sibi iubet. quae regiis ministris admirantibus, David "vivente" inquit "puero spem habebam exorandi dei, meque humillem ac supplicem praebebam; nunc illo mortuo et moeror et preces pro illo fuerint irrita." sed Bersabe alium Davidi filium parit, quem Salomonem nominavit.

Interea Ioabus Ammanitas in extremas obsidionis angustias esse redactos regi significat. qui eo profectus urbem capit et militibus diripiendam donat; sed coronam regis auream, talenti pondere, gemma pretiosa praeditam, ipse gestandam sibi sumit; urbanam multitudinem trucidat, aliisque oppidis eodem modo tractatis Hierosolyma regreditur.

IV

Iosephi Ant. 7,8−9. Regum 2,13−16 Habebat autem David filiam Thamarem, uterinam Absalonis sororem. eam primogenitus Davidis filias Amnon vehementer deperibat, adeo ut ex amore in morbum incideret, adeo ut ex amore in morbum incideret. decumbentem pater invisit: orat ille ut Thamarem mittat, quo sibi ministret. annuit pater: venit puella; placentas ei parat. Amnon omnes discedere iubet, solamque sororem sibi ministrare. tum puellam solam mactus vi stuprat; et confestim ardens ille amor in par odium convertitur: ac statim illam discedere et a famulo eiici iubet. illa et raptus et contumeliae dolore tunicam rumpit et pulvere consperso capite plorans abit. Absalon sororem quietam esse iubet, pertinaci contra Amnonem ira aestuans. num rex etsi facinus illud iniquo ferebat animo, filium tamen, quod primogenitus esset, contristare nolebat. elapso biennio suas oves tonsurus Absalon fratres ad comissationem convocat, mandato prius ministris dato ut glistente compotatione Amnonem trucidarent. parent illit quo viso reliqui regii filii fugiunt; ortoque rumore omnes eos ab Absalone caesos, David vestes suas lacerat et humi stratus lamentatur. interea caeteri veniunt, Ammonis caedem moesti nuntiantes. Absalon ad maternum avum Gethae regem confugit, et triennium ibi commoratur. regis ira spatio temporis paulo remissiore facta, Ioabus Absaloni regem huiusmodi commento reconciliare nititur. subornat mulierculam quae lugubri specie regem adeat, conquerens duos sibi fuisse filios quorum unus alterum occiderit: nunc cognatos superstitem ad caedem quaerere ob parricidium: orare igitur regem ut salutem filii sibi condonet. illa haec apud regem perquam dolenter exponit: rex filii salutem illi se donaturum pollicetar. tum mulier gratias agit, "sed ut pignus" inquit "habeam promissi tui, tu ipse, o rex, iu primis tuo filio reconciliare, neque cum caede filii te invito facta voluntariam coniunxeris.” animadvertit rex commentum esse preces mulieris loabo auctore excogitatum, eique Absalonis reducendi dat potestatem. Ioabus igitur eum Hierosolyma reducit, ea tamen condicione ut ne in conspectum patris veniret.

Postea rex Absaloni reconciliatus eum ad se vocat, petentique veniam dat et oblivionem iniuriae promittit. restitutus in integrum Absalon, equis curribus et multis satellitibus comparatis, regiam quotidie frequentat, populumque blandis alloquiis deliniens multorum gratiam colligit. iam quattuor annis a reditu elapsis, fingit se religionis ergo Chebronem profecturum ad exsolvenda vota quae in exsilio fecisset. annuit pater. ille digressus passim dimittit nuntios: plurimi ad illum confluunt, ac praeter caeteros Achitophel, patri eius a consilis, ita rex ab omnibus salutatur. hoc David cognito cum iis quos circum se babebat Hierosolyma egreditur, comitantibus etiam sexcentis illis quorum sub Saule opera usus fuerat: neque ulla res moerorem et metum eius magis auxit, quam Achitophelis transfugium. sed deum invocat et omnem illi eventum permittit. Chusus. etiam Davidis amicus de illius sententia defectione simulata se ad Absalonem confert. inter proficiscendum occurrit Davidi Memphibosthis servus Siba, iugum asinorum agens commeatum ferentium, et herum accusans quod Hierosolymis maneret ac regnum populi suffragiis ad se rediturum esse exspectaret. ob quae indignatus David omnia quae Mempbibosthi prius donarat Sibae largitur. post in itinere Semeis eum aggreditur, vir Saulis cognatus, lapides iactans contra regem et exsecrans illum et virum sanguinarium atque iniquum vocitans. ad quem perimendum David suos cconcitatos inhibuit, divinitus illi ea mandata esse asserens, itaque missum faciendum. ad Iordanem profectus ibi suos defatigatos refecit.

V

Iosephi Ant. 7,9−11. Regum 2,16−19 Absalon autem ubi Hierosolyma pervenit, Chuso se accedenti "cur" inquit "patre, cui amious es, deserto me convenis?" tum ille "divinitus" inquit "electo adero, et eum sequar qui totius populi consensu rex est declaratus." deinde quid agendum esset percontanti Absaloni respondet Achitophel constuprandas esse paternas concubinas, "ut omnes" inquit "intelligant irreconciliabiles esse tuas adversus patrem inünicitias." obtemperat ille consilio. sed cum idem decem milia virorum peteret, ut regem Davidem cum suis e vestigio persequeretur fatigatiene enervatos, et illum quidem tolleret, hos autem reduceret, Absalon Chusum rogat quid de eo consilio ipsi videatur. respondet ille, non esse id bonum: "nec enim ignoras" inquit "patris tui et militum eius fortitudinem atque rei militaris usum. ego vero censeo e tota provincia colligendum exercitum, et ductu auspiciisque tuis patrem persequendum: vinces nimirum, cum multis in paucos facto impetu.” Absalon caeterique his auditis Chusi consilium laudant, Achitophelis improbato. quae Chusus omnia per Sadocum et Abiatharem sacerdotes Davidi auntiari iubet. mittunt illi viros qui haec regi significent. verum Absalon cum id rescisset, eos persequitur. at illi, animadverso periculo, domum quandam ingressi in puteo delitescunt; et deceptis persecutoribus rem omnem ad Davidem perferunt. ille noctu Iordanem transit. caeterum Achitophel tum alium sibi praelatum aegre ferens, tum cladem Absaloni imminentem animo praevidens, domum abit ac se suspendit. David recensens exercitum quattuor milia virorum invenit, eumque trifariam partitur, cuique parti duce praeposito. verum amici eui interesse pugnae pati noluerunt, quod, si cum illo in fugam verterentur, omni spe destituti forent, incolumi vero spem adhuc reliquam habituri essent. populum igitur suum ad pugnam mittit, rogans ut parcerent Absaloni si vicissent commisso praelio Davidici victores Absalonem mula fugientem persequuntur: qui nemus ingressus coma, quam densissimam alebat, magnae quercui implicita adhaesit, mula subter eum progressa. iía d endentemn quidam conspicatus Ioabo rem nuntiat. is vero tribus spiculis in cor eius coniectis eum perimit, et victoriae nuntium ad Davidem mittit. qui audita victoria, num viveret filius percontatur, eiusque interitu cognito lamentatur. sed Ioabus regem aggressus suadet ut finito luctu se militum conspectui offerret: quo facto, cum eos collaudasset, caeteri omnes ad officium rediere. Hierosolyma revertenti obviam fit Semeis, delictorum veniam petens. rex et illi se condonare culpam, et omnibus iis a quibus violatus esset, iurat. obviam egreditur et Memphibosthes, qui rege expostulante cur fugae socius non fuisset, culpam omnem in Sibam transfert, qui sibi ad iter necessaria non parasset, cum ipse pedibus laesis sequi non posset; nec his contentum adiecisse calumnias et nefaria mendacia. David accepta hominis excusatione bonorum semissem ei restitui iubet.

VI

Iosephi Ant. 7,11−12. Regum 2,19−21 Post haec rege Galgala profecto omnis populus Israeliticus ad eum convenit, Iudaicam tribum accusans quod clam ad illum se contulisset. at illi non hoc sibi vitio esse dandum aiunt, quod genere coniuncti essent regi. qui sermo durus visus est populo: et vir quidam factiosus atque improbus nomine Sabeas, ex tribu Beniamitica, exclamat "nobis nulla in Davide pars est, neque nulla in Iessaei filio haereditas," inflatoque cornu omnes a Davide nd sese abstrahit, sola tribu Indaica apud eum permanente. rex autem Amesam imperatorem creatum ad colligendas e Iudaica tribu copias ablegat, ut intra triduum reverteretur. verum illo cessante, loabo mandat ut cum iis militibus qui ad manum essent Sabeam invaderet, "ne" inquit "procrastinantibus nobis inimici vires augeantur." statim ad bellum vadit loabus: cui cum magnis copiis occurrit Amesa. quo accedente loabus, gladio quo accinctus erat de industria e vagina humi proiecto sublatoque, ad eum salutandum prope aggressus, Amesam ense in ventrem defixo occidit; et populo eius assumpto Sabeam persequitur, qui in urbem munitam confugerat. eam obsidente Ioabo, cordata quaedam mulier de muro clamans "cur" inquit "eversurus es metropolim Israeliticam?" "ob Sabeam” respondet ille, tum illa civibus persuadet ut Sabeae caput amputatum in castra proĩicerent. quo facto Ioabus obsidione soluta Hierosolyma reversus omnium eopiarum imperator eligitur.

Post haec annonae penuria per triennium pressit populum. cuius causam requirenti regi respondet deus, ob Gabaonitas factam famem; eisque satisfaciendum esse pro quibusdam eorum quos Saul contra fidem a Iesu et senatoribus eis datam occidisset. itaque rex Gabaonitas arcessit, qua re satisfieri sibi velint rogat: illi septem viros e Saulia familia postulant. eos dedit rex ut petierant, Memphibosthe conservato: quos illi acceptos occidunt. ac pluviam demisit deus.

Deinde bello contra barbaros orto, David cum suo exercitu hostes persequitur: fatigatus plane viribus destituitur. quem sic affectum quidam. ex hostibus. conspicatus ad eum occidendum accurrit. sed Abesa Ioabi frater defenso rege barbarum interficit. ob id eius satellites iurant, se posthac nou passuros eum inire bellum. barbaris denuo arma inferentibus rex oppositis suis copiis multos occidit, reliquos in fugam vertit. nec multo post iidem resumptis armis incursionem faciunt in agros Israelitarum, adducto secum giganteae staturae viro, qui aenos manuum et pedum digitos, habebat: quo Ionathas Davidis fratris. filius occiso spoliatoque, popularibus suis victoriam faciliorem reddidit. ab eo tempore bellum inferre. barbari destiterunt.

VII

Iosephi Ant. 7,12−15. Regum 2,22−3,2. Paralip. 1,21−29 Otium igitur nactus David odas composuit, Levitasque iustrnmentis ad eam rem factis hymnos canere docuit. instrumenta huiusmodi fuerunt: cinmyra decem ornata chordis quae plectro, nablum chordarum duodecim quod digitis pulsabatur, parata erant et cymbala aerea magna lataque. habebat porro circa se coetum virorum fortium, quorum illustrissimi triginta et septem rem saepenumero bene gesserant. et cum hostes quodam tempore circa. Bethleemam castra posuissent, rex e puteo qui circa id oppidum erat aquam desideravit. itaque tres ex eius satellitibus per media hostium castra profecti, aquam inde petitam eadem r via, hostibus eorum audacia consternatis et quiescentibus, regi attulerunt. at ille "sic propitins" inquit "sit mihi dens ut aquam hanc non bibam, sanguine virorum et periculo animarum eorum allatam." neque bibit sed libavit deo.

Post Ioabo mandat ut populum numeret. is etsi id consilium improbabat et rem minime laudabat, tamen cum regem a sententia dimovere non posset, paret ac numerat. invenit Israelitarum octingenta milia bellicosorum et fortium virorum, et quingenta milia Iudaicae tribus, item bellicosorum. verum David statim fact poenitens se peccasse confitetur. et Gad propheta eum iussu dei aggressus "trium" inquit "tibi rerum optio datur. num malis tu et regio per septennium fame premi, an per tres menses ab hostibus urgeri, an mortem per triduum grassari in populo." ibi David undique se in angustias redactum esse queritur, sed praestare sibi incidere in manus domini. itaque morte grassante a diluculo usque prandii tempus, ex omni populo septuaginta milia ceciderunt. tum David., cum angelus papuli interfector manm super Hierosolyma extendisset, deo in haec verbasupplicavit "ego pastor, o domine, peccavi; sed populus, grex meus, non peccavit: ego poena dignus sum, non isti.” hac moestitia regis placatus deus luem compescuit, et per Gadem prophetam in Ornae Iebusaei area constructa ara, sacra fieri iussit. itaque fecit David, empta ab Orna area, quo in loco, ut Iosephus tradit, Isaacum Abrahamus immolaturus fuisse perhibetur. David aedem etiam constructurus erat, nisi a deo prohibitus fuisset.

Davidi cum ob senium algore vexaretur, puellam Abisagem adiunxerunt. cuius concubitu foveretur. sed cum ea rem non habuit rex, aetate effoetus. Adonias autem quartus eius filius, homo perquam formosus, commotus patris senio regnum sibi vendicat, Ioabo imperatore et Abiathare pontifice suffragantibus. itaque semel splendido sacrificio apparato fratres convocat et ludaicae tribus principes, Abiatharem item et Ioabum: Salomonem vero et Nathanem prophetam et Banaeam praefectum satellitum non invitat. ait igitur Bersabae Nathan "num audisti regno potitum esse Adoniam?" quae ad Davidem ingressa "tu iurasti" inquit, "domine mi rex, Salomonem filium tuum in regno tibi successurum: ecce autem Adonias te ignorante regno potitur." haec nondum elocuta muliere Nathan quoque propheta ingressus rogat num de illius sententia regnum Adonias occuparet. at ille deum testatus "hodie" inquit "rex futurus est Salomon," vocatoque Sadoco pontifice et Banaea, propheta quoque adhibito et aulae regiae satellitibus, Salomonem in mula regis collocatum, et extra urbem ad fontem: Sionem perductum, sacro oleo inaugurari et cornibus inflatis regem proclamari perque urbem mediam deduci iubet. hi sine mera parent: Salomonis electio passim praedicatur. qua etiam apud Adoniam et convivas eius cognita, caeteri suas quisque domos abeunt, Adonias autem maiore perculsus metu ad aram confugit; et vitam ea conditione a Salomone impetrat ut, si denuo in facinore deprehenderetur, capite poenas daret.

Caeterum David mortem instare sibi videns Salomonem arcessit: mandat ut dei praecepta observet et secundum leges eius vivat, "quo" inquit "semen nostrum, quemadmodum promisit mihi dominus, thronum meum aeternum teneat." adiicit ne Ioabum impunitum dimittat, ob Abeneris et Amesiae caedem; neque Semeim, qui fugienti sibi diras imprecatus fuerit. at praeter alia templum construere iubet domino, descriptione illius exhibita: ad id opus et ipsum et principes et Leviticam tribum cohortatur, ac multa se ad eam rem necessaria relinquere dioit; videlicet auri decies, argenti centies mile talenta, smaragdos aliosque lapides pretiosos, aes et ferrum innumerabile, aliamque materiam copiosam. ac prius collectis se adiicere auri puri puti ter mile talenta ad adytüm, et decies mile stateres, et argenti talenta totidem. ad haec, si cui gemma erat, eam quisque in thesauros congerebat. paulo post moritur David, expletis vitae annis septuaginta, cum regnasset annos Chebrene septem, Hierosolymis tres et triginta, vir omnibus rege dignis virtutibus illustris. mortuum Salomon Hierosolymis. regaliter sepelit, magnis opibus cum eo consepultis.

VIII

Iosephi Ant. 8,1−2. Regum 3,2−4. Paralip. 2,1 Salomon suscepto regno admodum fuit adolescens, annos duodecim natus. cuius matrem Bersaben Adonias sic alloquitur: "nosti regnum ad me pertinere, tum ob aetatis praerogativam, tum ex consensu populi. sed id ad Salomonem fratrem meum transiit: quod aequo mihi ferendum est animo, quoniam deo ita visum est. unum tamen peto, ut Abisag patris mei concubina, quoniam prae senio illam non attigit ac virginem reliquit, in matrimottium mihi detur." Bersabe illa se relaturam ad filium et summo studie operam daturam pollicetur ut nuptias illi conficiat. sed re audita rex iratus mirari se ait quod, ut Adouiae tanquam natu maiori regno cederei, non postularet: ac statim per Banaeam satellitum praefectum eum occidi jubet. Abiutharem quoque in patriam relegat, ut ibi ruri degat: nam ei vitam se condonare, ob exantlatos cum patre suo labores. ita sacerdotii honos, quemadmodum Elio praedixerat deus, Ithamariae familiae ereptus ad Sadocum transiit, e genere Phineis oriundum. his cognitis Ioabus imperator perterritus ad aram confugit, unde cum avocaretur, negavit se discessurum, sed ibi et non alibi moriturum. quo rex nuntiato ibi eum interfici iubet. tum Banaeas totius exercitus imperator designatur, et Sadocus pontificatus dignitatem consequitur. Semeim vero rex Hierosolymis exire vetuit, mortem comminatus si secus fecisset: eumque triennio post ad fugitivos servos inquirendos urbem egressum interfici iubet.

Uxorem duxit Salomon Pharaonis filiam. moenia Hierosolymorum altiora et munitiora fecit. in somnis a deo iussus optare quicquid vellet, intelligentiam et sapientiam petit: qua petitione deus comprobata, ei se et sapientiam et mentem praestantem daturum pollicetur, qualem nec ante eum habuisset quisquam nec post habiturus. esset; adiecturum porro ea etiam quae non petiisset, opes victoriam gloriam, si mandata sua et iura conservaret.

Post haec duae mulieres eum convenere, quarum una "rex" inquit, "nos in iisdem aedibus habitavimus, neque quisquam praeterea nobiscum. accidit autem ut utraque masculum eodem tempore pareret. paulo post ista filium suum dormiens oppressit; et experrecta infantem mortuum ulnis meis dormientis supponit, viventem ablatum sibi vendicat. quo commento animadverso puerum repeto: illa negat.” altera suum esse viventem puerum aftirmat, adversariae mortuum, neque eo se improbitatis progressam esse iurat. corona circumstantium dubitante quo pacto verum diiudicari posset, rex puerum gladio in duas secari partes iubet, et utrique mulieri semissem dari. eam sententiam vera infantis mater graviter ferens atque repudians, adversariae puerum viventem tradi orat: quae vero se matrem eius falso profitebatur, collaudato iudicio dissectionem maturari flagitat. ibi rex puerum viventem ei tradi iubet quae dissectionem deprecabatur: eam enim esse inatrem quae pueri caedem tantopere reformidaret, id populo evidens argumentum fuit sapientiae regis.

Omnes ille veteres ingenio prudentiaque superabat. similitudines ter mile composuit, cantilenas quinquies mile; et a cedro auspicatus usque ad hyssopum describendis stirpibus progressus est, naturasque animalium terrestrium, aeriorum, aquatilium, ac proprietates perquisivit et indagavit. invenit etiam ad utilitatem hominum excantationes daemonum, et adiurationum rationes reliquit quibus daemonia fugentur. quam curationem ad suam usque aetatem durasse Iosephus asserit, et in eius rei fidem huiusmodi experimentum narrat. Eleazarum quendam popularem suum habuisse annulum, sub cuius pala radix esset ex iis quas indicaverat Salomon, qui si naso daemoniaci admoveretur, solo olfactu per nares extraheret daemonium. deinde Salomonis facta mentione, recitasse illius excantationes, et adiurasse daemonium ne in hominem reverteretur. hoc in Vespasiani et filiorum eius conspectu fecisse Eleazarum; et ut vim contra daemones insitam probaret, posuisse poculum aqua plenum, et iussisse daemonio ut egressus ex bomine id everteret: itaque factum esse, nemine cernente a quo everteretur.

IX

Iosephi Ant. 8,3−6. Regum 3,6−10. Paralip. 2,3−9 Aedificationem templi auspicatus est quarto anno regni sui, anno post exitum populi ex Aegypto quadringentesimo quadragesimo. verum spatio altitudine et longitudine formaque eius non consentiunt R liber tertius et Iosephus libro Antiquitatum octavo, ubi de templo scribit, sed in plerisque discrepant. quam eorum dissensionem et alia, ut de duobus Cherubis aureis circa adyta collocatis, de arca, de mari aeneo, de pelvibus. quam eorum dissensionem et alia, ut de duobus Cherubis aureis circa adyta collocatis, de arca, de mari aeneo, de pelvibus, de magnitudine altaris aenei, de forma aureae mensae, et quae vasa aurea et argentea templo Salomon dedicarit, qui curiosius cognoscere voluerit, is ea tertio libro Regum et in Iosephi Antiquitatibus accurate descripta inveniet. templo cum omni ornatu annis septem perfecto, populoque a rege Hierosolyma convocato, sacerdotes arcam et tabernaculum a Mose facta et sacra vasa in templum transtulerunt, rege et omni populo praecedente, Levitis libantibus et suffientibus. arca, in qua duae lapideae tabulae inerant, in adytum reposita est inter duos Cherubos. sacerdotibus adytum egressis domus gloria domini repleta est, et nubes toti templo circumfusa; unde coniiciebant deum templum ingressum atque ibi habitaturum esse. quibus rebus laetatus rex et tias egit, et populo bene precatus oravit ut numen omnium eorum qui ibi precarentur vota exaudiret. deinde victimas arae admovit: quas deus se benigne accepisse declaravit, igne ex aere emisso, qui in aram delatus omnes victimas consumpsit. his visis deum laudat populus, rex gratias agit; festoque splendide celebrato conventus dimittitur. his peractis rex somniat ta exaudisse preces, templum conservatum iri, se ad magnam felicitatem perventurum, et regioni suos posteros imperaturos, si nec ipse nec illi nec populus divina praecepta violarent: alioqui vero genus eius radicitus exstirpaturum, et servitute populum atque aliis infinitis malis oppressurum, et templum ad incendium et direptionem daturum, urbem etiam solo aequandam et spoliandam.

Sic aedificatione templi perfecta sibi ipsi Salomon aedes construit sumptuosas et splendidas, Hierosolymorum moenia instaurat, alias urbes condit; Chananaeos montis Libani accolas insuetam subire iugum cogit ac sibi tributarios reddit. praeterea argutias et griphos a Chiramo Tyriorum rege ad se missos dissolvit omnes atque explicat: quorum meminisse veteres historicos Dium et Menandrum Iosephus auctor est. eius igitur doctrina et sapientia ubique gentium celebrata, regina quaedam Aegypti et Aethiopum sapientiae studiosa indagatrix Hierosolyma proficiscitur. eam rex honorifice excipit, quaestiones ab ea propositas facile solvit, ut regina obstupescens plura se videre diceret quam audivisset. miratur et regiam et cenarum lautitias et omnia ministeria regis et templi sacrificia et immolantium ordinem. regem porro donat auro, gemmis pretiosis, ineffabilibus aromatibus et balsami radicibus: unde ab eo tempore balsamum in Palaestina nascitur. Salomon vicissim reginam domum redituram multis bonis remuneratur.

X

Iosephi Ant. 8,7−8. Regum 3,11 rex vero cum esset omnium ante se regum illustrissimus, sapientia et opibus praestans, in divinis institutis non permansit; sed in libidinum intemperantiam prolapsus, insanoque mulierum amore correptus, neque popularibus suis contentus, etiam alienigenas complures duxit: quibus ex amore obsequens, deos illarum coluit. nam principum insignium filias septingentas matrimonio sibi iunxit, concubinis trecentis adscitis, et filiam regis Aegyptiorum. proinde Salomoni dixit dominus "quoniam mandata mea non observasti, regnum tuum disrumpam et servo tuo dabo. neque tamen viventi tibi regnum eripiam, ob patrem tuum, sed te mortuo haec filio tuo regnante faciam. neque regnum omne tamen ab illo auferam, sed duabus tribubus et Hierosolymis illi relictis, ob avum Davidem, decem reliquas servo eius dabo."

Neque multum temporis intercessit, cum Ader Israelitas bello adorlus est. fuit is Idumaeus regii generis, qui Davidis temporibus Idumaea a Ioabo subacta puer in Aegyptum aufugerat, et a Pharaone benigne susceptus atque adamatus, sororem regis coniugis uxorem duxerat, isigitur vir factus, Davidis et Ioabi obitu cognito, cupidus in patrium regnum redeundi a Pharaone retinebatur; donec Salomonis rebus turbatis, affine consentiente in Idumaeam reversus est. sed cum ea firmis praesidiis teneretur, in Syriam se contulit; et latronum manu comparata cum hanc occupat, tum Israelitarum agros populatur.

Ieroboamum autem Nabati filium, dum puer inservit regi, Salomon generosa eius indole animadversa, cum Hierosolymorum moenia conderet, operis structurae praefecerat. qui cum aliquando iter ingressus esset, incidit in prophetam Achiam Silonitem. is eo de via nonnihil seducto, vesteque sua in duodecim lacinias discissa, decem illi dat cum his verbis "sic regnum Salomonis discindet deminus, eiusque filio duas in avi gratiam tribus relinquet, te autem decem tribuum regem constituet. tu vero fac leges domini amplecteris et iustitiam colas." hoc oraculo elatus leroboamus novis rebus studet, sed rex, cognita re, de illo tollendo cogitat. at ille in Aegyptum fugit, ibique degit usque ad Salomonis obitum. obiit autem is, ut liber Regum narrat, anno aetatis quinquagesimo secundo, cum duodecim annos natus regnum suscepisse memoretur et id per quadraginta tenuisse. Iosephus autem tradit emm annos vixisse quattuor et nonaginta, regnasse octoginta. vita usus est felici et gloriosa, nisi in senectute patrias leges violasset, amoribus impulsus illicitis peregrinarum muliercularum, earumque sectatus reliriones.

XI

Iosephi Ant. 8,8−9. Regum 3,12−13. Paralip. 2,10 Successorem in regno habuit filium Roboamum. ad quem cum opulus confluxisset, ac supplex petiisset ut patre clementior servitutis iugum a Salomone cervicibus suis impositum aret, ille se deliberaturum ait et post tridmum responsurum. consulit itaque seniores ex patriis ministris quid respondendum esset: monent, clementer, non superbe et arroganter alloquendum esse populum. post senatum re cam adolescentibus una secum educatis communicata, et consilio seniorum exposito, illi auctores sunt ut asperius agat cum populo, et pro auctoritate imperii ac regiae dignitatis fastigio verba faciat. Roboamus horam sententia comprobata, cum populus iterum convenisset, "si pater meus" inquit "durum vobis iugum imposuit, id ipse exasperabo: si flagellis ille vos cecidit, ego scorpionibus in vos animadvertam: et quod in me parvum est (minimum digitum) crassius paterna coxa experiemini." his multitudo auditis " quae nobis in Davide pars est?" exclamans, rege fastidito discedit. cum autem Roboamus quendam suorum familiarium misisset qui mollioribus verbis populum placaret, eum ira concitati lapidibus peremerunt. quo facto ille perterritus Hierosolyma confugit, sola Tudaica et Beniamitica tribu penes se retenta: reliquae leroboamum, defuncto Salomone ex Aegypto reversum, regem crearunt. cuius una cum Israelitis bello invadendi consilia agitantem Roboamum deus per Samaeam vatem inhibuit.

Veritus autem Ieroboamus ne multitudo Hierosolyma profecta illorum hominum commercio ad priorem regem se deserto reverteretur, duos vitulos aureos conflatiles facit, alterum Baethele, Dane alterum collocat; advocataque concione "deus" inquit, "viri, ubique est, non Hierosolymis duntaxat. ego igitur dei nomine duos vitulos feci, neque posthac vobis necesse erit ire Hierosolyma, sed ad hos profecti adorate et sacrificate: nam e vestro numero sacerdotes designabo." his populus Israeliticus deceptus, patriis institutis violatis, iram numinis in se provocavit, ut alienigenis in servitutem traderetur. leroboamus autem sacerdotibus creatis araque exSiructa festum celebrat: conscensaque ara cum sacerdotibus adstantibus iam sacrificaturus esset, propheta a deo missus "haec" inquit "dicit dominus: heus ara, erit quidam ex David, nomine losias, qui sacerdotes tuos supra te immolabit et ossa eorum comburet. ut autem verba mea vera esse constet, rumpetur ara et pinguedo in ea sita fundetur humi." statim his dictis et ara rumpitur et pinguedo victimarum effunditur: et Ieroboami manus, quam extenderat prophetam comprehendi iubens, arida facta mansit immobilis, donec precibus a propheta impetrasset ut in integrum restitueretur. quia rege ad cenam invitatus recusat, quod divinitus interdictum sibi esset ne vel panem ederet, vel aquam biberet vel eadem via reverteretur qua urbem ingressus esset: itaque alia via discedit. caeterum in ea urbe quidam pseudopropheta erat, qui Ieroboamum seducebat, eius gratiam aucupans. is cum audisset qnae dei propheta et dixisset et fecisset, abeuntem persequitur, et assecutus rogat ut suo hospitio utatur. quod illo recusante ut divinitus interdictum, improbus ille vir "atqui et ego propheta sum" inquit "et ex dei mandato adsum ut sis mensae meae particeps.” propheta fide adhibita pseudoprophetae verbis, redit: sed dum illo hospitio fruitur, divinitus audit se propterea quod iussa exsecutus non sit a leone interfectum iri. domum rediturum occidit leo, atque assidens et cadaver et iumentum custodit. quo pseudopropheta cognito, mortui corpus collectum sepelit, suisque liberis mandat ut se mortuum iuxta illum sepelirent: eo utique consilio ut, cum secundum praedictionem illius altare everteretur, et sacerdotum ac pseudoprophetarum ossa igni traderentur, eam contumeliam ipse iuxta hominem divinum situs effugeret.

XII

Iosephi Ant. 8,9−12. Regum 3,13−16. Paralip. 2,12−17 Haec ita gesta sunt: leroboamus antem snam impietatem adeo non minuebat, ut etiam in dies augeret, falsum illud editorum locorum sacerdotium quibusvis pretio venditans: quae res noxae illi fuit imputata, et in familiae eius perniciem et interitum vertit. quod si profanum illud sacerdotium addicere pecunia nefas est habitum, quid de iis dicemus qui vere divinuin illud sacerdotium, quo veneranda illa et incruenta victima immolatur, pretio vendunt atque redimunt?

Cum autem Abias Ieroboami filius aegrotaret, rex uxorem snam plebeia veste indutam ad Áchiam prophetam mittit, percontaturam num puer evasurus esset morbum. sed propheta commento agnito "ne te" inquit "dissimulato, leroboami uxor; sed marito tuo dicito, quia deo relicto ipse sibi deos conflaverit, et regni amissionem et interitum cum omni familia ei esse exspectandum: praeterea cum populus eius etiam impietatem sit secutus, neillum quidem fore impunitum. tu vero abi, mulier, filium tuum mortuum inventura, qui cum fletu sepelietur: solus enim ex leroboam bonus fuit.” mulier digressa filium mortuum invenit, et prophetae verba nuntiat marito: quibus ille, quippe homo corrupti ingenii, nihilo factus est melior.

Sed Roboamo regnante Hierosolymis, lIsraelitici generis Levitae et sacerdotes et alii ex populo, quid bonum esset intelligentes, relictis suis oppidis Hierosolyma concesserunt. unde Roboami regnum augebatur, quamvis et ipse impietate laeserit deum, et tota Judaica domus dei cultum neglexerit. quamobrem Susacus Aegyptiorum rex cum magnis copiis adscendit Hierosolyma, Roboamo quintum iam annum regnante. qui una cum populo in urbe conclusus salutem a deo votis exposcebant, delicta sua confitentes. deus exoratus se non deleturum illos sed dediturum hostibus respondit. itaque susceptus a Roboamo per conditiones Aegyptius, rupto foedere et sacros et regios thesauros spoliat, et aurea arma a Salomoue facta et aureas hastas a Davide dedicatas omnes rapit. moritur Roboamus anno aetatis quinquagesimo septimo, regni decimo septimo, successore relicto filio Abio; cui bellum intulit Ieroboamus, cum et Roboamum perpetuo armis lacessisset. Abius autem impetu eius non reformidato, sed domesticis illi copiis oppositis, celebrem victoriam reportavit, ut Ieroboamus in aciem descendere postea non auderet. mortuus est Abius cnm triennium regnasset Hierosolymis, homo in deum impius. Asa vero filius eius regno suscepto divina instituta observavit, exemplo Davidis principis familiae suae.

Mortuus est et Ieroboamus, exactis in imperio annis duobus supra viginti. ei successit Nabat filius, homo et ipse ad exemplum patris impius: qui dum Gabathon urbem barbaram oppugnat, per insidias Baasae filii Achiae occiditur, anno regni secundo. Baasas vero regni Israelitici potitus omne Jeroboami gonus exstirpavit, vir et ipse leroboamo nihilo observantior legum, et populo delinquendi auctor. quare deus per prophetam lehum ei comminatur, se eius quoque familiam ut Ieroboami excisurum. mortuus est hic anno regni vigesimo quarto, Ela filio regni successore relicto. quem anno imperii secundo Zambres eius magister equitum occidit ebrium, regnoque occupato universum Baasae genus delevit. caeterum Israeliticus exercitus dum Gabathon obsidet, audito Zambris facinore et occupatione regni, Zambrem alium, ducem suum, qui in castris erat, regem salutat, et urbem Thersam ductu illius occupatam obtinet. quare prior ille Zambres in intimam regiam sese recipit, eaque incensa una conflagrat, cum septem dies imperium tenuisset. facta post hoc populi secessione, alii Zambrem eligunt alii Thamnim. verum Zambrea factio viribus superior, Thamni sublato regnum Zambri tranquillum tradiderunt. is principio Thersae regnavit, deinde Mareone monte occupato urbem condidit nomine Samariam, cum ipse monti nomen Samarei indidisset de nomine Semeri, a quo eum emerat, vicit hic improbitate superiores reges. mortuus est Samariae anno regni duodecimo, quod ad Achabum eius filium devenit.

Sic Israelitarum reges alius post alium ob patrias leges violatas exiguo tempore perierunt, Asa vero rex Hierosolymorum, dei amans, regem Aethiopum cum magnis copiis invadentem deo adiutore invocato aggressus multos hostium occidit, reliquos in fugam versos persequitur, castra diripit, multis et ipse et populus spoliis auctus. reducenti exercitum regi propheta Azarias occurrit, victoriae deum et ipsi et populo propter iustitiae cultum auctorem exstitisse affirmat: quod si virtutem colerent, in posterum etiam fore felices; sin dei mandata neglexissent, multis aerumnis conflictaturos. Asa igitur vita pie acta, et longam senectutem adeptus, obiit anno regui primo et quadragesimo, filio Iosaphato relicto successore.

XIII

Iosephi Ant. 8,13. Regum 3,16−20 Achabus autem Samariae regiam tenebat. qui antecessoribus suis impietate superior, ab uxore Iezabele magis etiam ad improbitatem exstimulabatur. erat illa regis Tyri et Sidonis filia, muliercula ferox et audax, quae Belo deo suo iin condidit et lucum consecravit, sacerdotibus etiam et pseudoprophetis institutis. Elias autem urbe Thesba ortus, perversam regis et populi religionem animo iniquissimo ferens, Achabo ait "ita vivit dominus, ut pluvia non descendet nisi ad preces meas." haec elocutus ex mandato dei ad torrentem Chorath abiit, ubi a corvis alebatur, qui mane panes, vesperi carnes illi afferebant; potum praebebat torrens. quo exsiccato, Sarephtham deo monente abit, urbem intra Tyrum et Sidonem sitam. ante quam, cum in mulierem quandam incidisset, orat ut aquam sibi afferat: quae dum abit, ut panem etiam afferat petit. illam iurantem, sibi pugillum duntaxat farinae unum esse et pauxillum olei, proinde se abire εἰ colligenda sarmenta ut exiguum cibum sibi et liberis paret, quo absumpto fame perituri sint et ipsi, propheta bono animo esse iubet: neque farinae cistam neque olei ampullam defecturam esse, donec pluvia descendisset. illa igitur et prophetam hospitem et se et liberos suos exigua illa farina alit, donec fames praeterisset. caeterum filio suo ex morbo defuncto cum propheta expostulat. sed ille mortuum sibi puerum dari iubet: quem in coenaculum, in quo ipse diversabatur, allatum in suo lectulo collocat; invocatoque deo, et cadavere ter afflato, puerum matri gratias agenti viventem restituit. post haec Eliae mandat deus ut Achabo praedicat fore pluviam. invaluerat autem Samariae et in tota provincia fames. Achabus cum Abdia oeconomo suo, viro bono, exibat quaesitum equis suis pabulum, aliam ipse viam, aliam Abdias ingrediens, investigantes an in fontibus aut torrentibus alicubi gramen invenirent. Abdiae obviam fit Elias, seque regi indicari iubet. at ille eum accurate ab Achabo ad caedem quaeri respondet, monens ut se occultet; ac centum prophetas a se clam ali et conservari, caeteris omnibus a Iezabele interfectis.

Elia vero iurante se illo die in Achabi conspectum venturum, praesentiam eius regi nuntiat. quo ille conspecto "num tu" inquit "is es qui depravat Israelem?” cui Elias "tu potius" inquit "et domus patris tui populum depravatis, relicto domino falsos deos venerantes. verum populum et tuos uxorisque tuae prophetas in montem Carmelum convocato." quibus omnibus congressis Elias ait "ego solus domini propheta superstes, pseudoprophetae autem plurimi sunt. sed date soli mihi bovem et illis omnibus alterum, quibus immolatis victimas lignis imponamus, igne non adhibito, ac suum quisque deum invocato. a quo autem ignis ultro effulserit et ligna cum victimis cremarit, is verus iudicetur deus." hac oratione a populo collaudata cum ignominiae sacerdotes ita fecissent, et vitulo mactato ac sine igni lignis imposito Baalem a diluculo usque ad meridiem invocassent, propheta per derisum eos hortatur ut magnum vociferarentur, si forsitan dormitaret illorum deus aut aliis negotiis esset occupatus. cum autem assidue flagitando nibil proficerent, propheta duodecim saxis pro tribuum numero sublatis altare struxit, scrobem effodit, ligna in altari digessit, victimas imposuit, aquam in altare effundi iussit ut scrobs etiam impleretur. his peractis, invocato numine, ignis videntibus omnibus de caelo in aram delatus et victimas et lapides una cum aqua et pulvere consumpsit. quo portento consSternatus populus pronus in terram cecidit, unum esse deum verum et magnum confitentes: et iussu prophetae, manibus in impostores illos vates iniectis, omnes occiderunt. deinde regi dicit Elias deum paulo post missurum pluviam. itaque factum est ut praedixerat, et imber vehemens erupit. sed Iezabele mortem illi comminata, propheta territus fugit, et in deserto agens desperabundus mortem a deo expetit. sopitus a quodam excitatur iubente surgere et vesci: videt autem panem siligineum illic et aquam. quum edisset rursus obdormiit. angelus denuo eum vesci iubet, quod ei magnum iterinstet. rursus igitur cibo sumpto, et recuperatis ex eo viribus, diebus quadraginta ambulat; et in Chorebum montem profectus antrum ingreditur. ibi voce audita "cur huc venisti?" respondet "cum dei studio vates Iezabelis occiderim, illa me ad necem quaeritat." tum is cuius vocem audierat denuo illi ait "cras egressus stato coram domino." cum ita fecisset, ventum sentit et concussionem, et ignem ardentem videt. deinde levi aura exorta, ex ea vocem audit quae reverti iubebat et Azahelem Syriae regem inungere, et Iehum regem Israelis, et Elisaeum suo loco prophetam, qui impios deleturi essent. regressus Elias quemadmodum iussus fuerat, Elisaeum arantem invenit: cui cum vellus suum iniecisset, ille relictis omnibus eum sequitur, ad vaticinandi munus evectus.

XIV

Iosephi Ant. 8,13−15. Regum 3,21−22. Paralip. 2,17−18 Interim Achabus vineam Nabothi suis agris conterminam vel emere vel permutato accipere cupiens, recusante possessore in animi aegritudinem incidit. cuius Iezabel edocta causam, sub nomine regis litteras ad proceres regionis in qua Nabothus habitat conscribit, quibus illum accusare iubebantur ut in deum et regem contumeliosis verbis usum, ac falsis testibus subornatis lapidare. eas litteras regio sigillo sppresso adl illos mittit: qui iussa exsecuti Nabothum lapidibus obruerunt. quo facto lezabel Nabothi vineam occupare Achabum iubet qui etsi caedem illius aegre ferebat, tamen vineae haereditatem adiit. itaque Elias ad illum missus a deo "quia" inquit "Nabothum occidisti vineae illius obtinendae ergo, propterea ait dominus, quo in loco sanguinem illius linxerunt canes, eodem in loco tuum uxorisque tuae sanguinem lingent canes, et meretrices in sanguine tuo lavabunt, omnisque familia tua exstirpabitur." quibus verbis vehementer contristatus Achabus lamentatus est, indutoque sacco ieiunavit, facinora sua detestans. ea regis poenitentia motus deus prophetae significat, se poenas quas comminatus esset non ab illo expetiturum, sed temporibus filii eius illa facturum esse.

Post haec Aderis filius Syriae rex cum magnis copiis et multis auxiliaribus Samaria obsidione cincta legatos ad Achabum mittit qui ei dicerent "divitiae tuae et uxores tuae et liberi tui mea sunt: bello enim ea capiam: si vero mihi quaecunque voluero concesseris, soluta obsidione discedam," Achabus ad haec "et ego" inquit "et mei omnes tui sumus:" ac convocatis imperii sui senioribus hostis legationem exponit. sed populo eum a deditione dehortato, legatis respondet se quae postularentur facere non posse. eo Syriae rex nuntiato iratus, vallo urbem circumdari et aggeribus cingi iubet. cum autem vates quidam Achabo dixisset, deum traditurum "Ai hostes cum pueris ducum eos invadenti, numerus eorum inventus est ducenti triginta duo; cum quibus circa meridiem convivantibus et inebriatis hostibus est egressus. eos cum Syriae rex vidisset, ministris suis imperat ut ad se vinctos adducerent. verum pueri illos aggressi multos occiderunt: quos pone secutae copiae Israeliticae, derepente facto impetu, Syros in fugam coniecerunt, adeo ut ipse rex eorum vix elaberetur. inde reversus Achabus direptis hostium castris Samariam redit. cui propheta Syrorum aggressionem denuo praedicit. itaque instante vere Syrus Israelitis denuo bellum infert, castris in planitie positis, cum e suis audisset Hebraeorum dei vires in montibus vigere, in vallibus non item. verum propheta denuo promittit victoriam Achabo, "ut" inquit "in vallibus etiam suam potentiam demonstret deus." caeteris diebus exercitus quievere; septimo autem, praelio commisso, terga dant Syri. quos Achabus persequens multos eccidit, multi etiam Apheccam elapsi ruina murorum oppressi perierunt.

Aderis porro filius cum paucis in fuga occultatur. eius satellites induti saccis et funibus capita vincti ad Achabum accessere, ut dominum suum conservaret supplicantes. annuit rex, adducunt illi ducem suum ad Achabum curru vehentem: qui eum curru recipit, salutat, bono animo esse iubet; deinde foedere icto cum multis muneribus dimittit. tum propheta Michaeas a quodam popularium caput suum verberari iubet. recusanti illi "at te leo" inquit "verberabit." itaque factum est ut praedixerat. cum idem alium iussisset, isque eum verberasset, obligato capite Achabum accessit: "a tribuno militum" inquit "captivus meae custodiae traditus effugit, ob quod ille me ad necem quaerit. id ubi iustum esse Achabus pronuntiat, soluto capite Michaeas agnitus Achabo ait "quoniam Syriae regem, hominem pestilentem, impune dimisisti, ipse illius loco morieris, et populus tuus pro illius populo." his auditis rex turbatus est. actaque pace per triennium, urbem Remmath ut ad se pertinentem Syris erepturus, a Iosaphato Hierosolymitano rege petit ut una militet. annuit ille, deumque per prophetam consuli iubet an expeditionem illam probet. Achabus prophetas suos convocat, an bellum sit ineundum rogat. illis victoriam pollicentibus Iosaphatus etiam prophetam domini quaerit.

Achabus esse quendam respondet, sed sibi iuvisum esse, mala praedicere solitum. Iosaphatus eum vocari iubet. arcessitum Achabus rogat pugnandum sit an non. respondet ille "vidi Israelitas in montibus dispersos ut gregem sine pastore. sed dominus mihi dixit, illos quidem incolumes redituros, te vero solum Remmathae gasurum," haec Mises locuto, Achabus losaphato "nonne dixi" inquit eum mihi male ominaturum esse?" Sedecias autem quidam ex pseudoprophetis alapam dedit Michaeae. cui ille inquit "tu paulo post ex alio conclavi in aliud transibis, latebras quaeritans." caeterum Achabus Michaeam in carcere custodiri iubet ad reditum suum. tum ille "si tu" inquit "incolumis redieris, non locutus est per me dominus." regibus iam profectis etiam Syrorum rex aciem instruit, et suis mandat ne quem petant nisi solum Achabum. is vero habitu regio deposito privatum sumpserat. itaque Syrorum duces losaphatum regaliter cultum, Achabum esse putaverunt, eumque circumdederunt; sed cum non esse regem Israelitarum vidissent, reliquerunt. Achabus autem sagitta ictus, cum letale esse vulnus sensisset, auriga currum e pugna educere iusso eirea solis occasum moritur. eius obitu Syri cognito domum redierunt, regis autem. cadaver Samariam relatum sepelitur. sed currum de caede eius cruentum in fonte Samariae occultabant (abluebant). sic et canes sanguinem eius linxerunt, et scorta fonte illo lavabantur, ut Elias vaticinatus fuerat. mortuus est Achabus ubi Michaeas praedixerat, interitu, quamvis ante audisset, non evitato, cum regnasset annos duos et viginti. regnum suscepit filius eius Ochozias.

XV

Iosephi Ant. 9,1−4. Regum 4,1−3. Paralip. 2,20−21 Iosaphatum regem Hierosolymitanum ab expeditione domum redeuntem lehus propheta increpat quod homini impio opem tulisset; eumque a deo, quamvis ea re offenso, esse conservatum. rex gratias agit; lustrataque omni dicione sua leges observari et iudicibus passim constitutis rite fieri iudicia edixit. cum autem Moabitis et Ammanitis, qui etiam Arabes adsciverant, ludaeam aggressis divinam opem imploraret, propheta quidam deum pro eo puguaturum ait, et educere quidem exercitum iubet, non tamen invadere hostes, sed stantes divinum auxilium exspectare. rex mane egressus exercitum stare iubet, sacerdotes cum tubis ante exercitum consistere, Levitas et cantores gratiarum actionem cantare deo. tum hostes concitati mutuis sese caedibus confecerunt, ut ne unus quidem superesset. losaphatus castra hostium exercitui diripienda concedit. ab eo tempore barbari eum ut deo adiutore nixum veriti quieverunt.

Ochozias autem Israelitarum rex improbitatis parentum imitator fuit. eius regni anno secundo Moabitae vectigalia retinuerunt quae patri pendere soliti fuerant. ipse aegrotans ad Accaronensem deam, Muscam nomine, percontatum misit an convaliturus esset. legatis in iüinere occurrit Elias, ac domum reverti iubet eique a quo missi essent dicere, quia miserit ad barbarorum deum, quasi lsraeli deus non esset, eum e Jecto suo non surrecturum. illi regressi audita referunt, Ochozia rogante quisnam id dixisset, atque illis ignorare se dicentibus, de forma illus hominis percontatur: quem cum illi hirsutum esse dicerent et pelliceo cingulo cinctum, Eliam esse intelligit, ac centurione cum quinquaginta milibus misso eum adduci iubet. qui cum eum in vertice montis invenisset, ad regem ire iubet. verum ad Eliae preces ignis de caelo delapsus illum cum suis omnibus consumpsit. alii porro totidem a rege missi pari exitio perierunt. tertius ablegatus centurio cum suis militibus cum ad prophetam venisset, procubuit eumque adoravit, poenam deprecatus, quod invitus veniret iussu regis coactus, et oravit ut ipse ad eum veniret. Elias ab angelo amoto metu ire iussus de monte descendit, et regi ait "quoniam ad alienum deum misisti quaerens num evasurus esses, scito te de morbo non surrecturum sed brevi moriturum." obiit igitur Ochozias secundum Eliae praedictionem, loramo fratri regno relicto. qui statuas Baalis a patre Achabo erectas comminuit, ille quidem caetera impius et improbus atque parentum similis.

Elias in caelum assumendus, cum Elisaeo profectus ad Iordanem, vellere aquam percutit: ea percussa dirimitur, ut ambo per siccum transirent. deinde Elisaeum petere iubet quid sibi fieri vellet. tum ille "ut gratia spiritus, qui in te est, in me conduplicetur." Elias etsi votum id grave esse diceret, tamen "si me in caelum assumi videris, compos" inquit "eius fies." dum haec loquuntur, currus igneus cum similibus equis Eliam abripit. dum sursum fertur, vellus suum Elisaeo iniicit: quo ille accepto Eliam videre desiit. ad Iordanem reversus periculum facit petitae ab Elia gratiae, aqua vellere verberata: quae cum non divideretur, "ubi est" inquit "Eliae deus?" sed cum denuo percussisset, divisa aqua transiit. eo viso quinquaginta filii prophetarum dixerunt "Eliae spiritus in Elisaeo consedit," eumque secuti sunt. studebant autem exire, quaesituri num spiritus domini Eliam sublatum in montem aliquem deiecisset: quod Elisaeus principio negat, sed instantibus concedit. quare viri quinquaginta toto triduo quaesitum non repererunt. Elisaeum Hierichunte habitantem cives convenerunt, rogantes ut eius loci aquas malas et sterilitatem inducentes mutaret. ille salem in novo sibi vase afferri iubet, allatum invocato dei nomine in fontem coniicit: quo facto aquarum amaror in dulcedinem est conversus, amissa omni vi noxia. propheta quopiam iturus parvos pueros per ludibrium "adscende, calve" clamantes indignatus exsecratur. itaque ursi € montibus progressi pueros duos et quadraginta occiderunt.

Ioramus Achabi filius Moabitis bellum illaturus auxilium petit a losaphato Iudaeae rege. ille etiam Idumaeorum regem, qui sibi pareret, Se adsciturum socium promittit. ita tres reges inita concordia septem diebus per desertum abierunt. exercitibus autem aqua destitutis EliSaeum adeuntes orant ut et se et milites conservaret. at ille Ioramo ad patris tui et matris prophetas" inquit "abito", et iurat, si absque Iosaphato esset, se ne verbum quidem ei responsurum fuisse. deinde quendam vocari iubet qui psalleret. eo psallente, spiritu domini afflatus Elisaeus jubet multas effodi scrobes iuxta torrentem: visuros enim torrentem plenum, neque vento spirante neque imbre depluente; ac poturos ad satietatem, et hostium potituros. his praedictis postero die mane torrentis alveus impletus est adeo ut redundaret et omnis illius terrae superficies stagnaret. sole orto igniti eius radii in aquas incidentes effecere ut rubicundae apparerent. Moabitae igitur in montibus castra metati, et ex alto despicientes, sanguinem esse putavere, suspicati, orto inter reges dissidio milites sese invicem trucidasse. et dum incomposito agmine ad spoliorum direptionem properant, ab hostibus circumventi alii caeduntur alii in fugam vertuntur. quos Israelitae persecuti in Moabitidem impressione facta et urbes everterunt et regionem devastarunt. rex autem Moabitarum in urbem reversus filium suum primogenitum in murum adductum ex desperatione immolatum adolet deo. quo reges conspecto, miserti illius eo loci redacti, obsidionem solverunt. Iosaphatus autem Hierosolyma reversus obit anno aetatis sexagesimo, regni vigesimo quinto, vir pius et iustus: multisque liberis relictis natu maximum loramum successorem designavit, Israelitico regi cognominem avunculo suo.

XVI

Iosephi Ant. 9,4. Regum 4,4−6. Elisaeum Samariae degentem mulier quaedam vidua convenit, miserabiliter conquerens, quod solvendo non sit, liberos suos a feneratore in servitutem abripi. eam propheta rogat quid habeat in aedibus. quae cum se nihil habere nisi pauxillum olei responderet, iubet ut multa vasa utenda petat, et in omnia de oleo infundat. quo illa facto, vasa emnia plena esse oleo prophetae nuntiat: quo ille vendito eam creditori satisfacere et quod supersit ad usum domesticum conferre iubet. idem Sunamitidi, cuius hospitio utebatur, orbae liberis praedixerat parituram esse filium; itaque factum est. verum puer iam ndiusculus obiit. itaque mulier ad Elisaeum in Carmelum venit, et pedibus eius advoluta calamitatem suam deplorat. ille discipulum Giezim, dato baculo suo quem puero mortuo imponeret, cum ea abire iubet. sed iurante muliere se non discessuram nisi ipse secum abiisset, paret propheta, puerum in lectulo iacentem invenit, precatus lectum conscendit, puero incubat, in eum sufflat: quod cum septies fecisset, mortuus reviviscit, et matri vivus a propheta restituitur. inde Galgala profectum, cum fame laboraretur, filii prophetarum conveniunt. quibus cum a famulo aliquid elixari iussisset, ille ex agro herbas colligit, quibus et cucurbita silvestris (toxicum id est) admista erat: coctas spponit. illi cucurbita animadversa prophetam inclamarunt tanquam e vestigio morituri. ille farina in lebetem iniecta eos vesci iubet: quo facto nihil ex eo cibo incommodi senserunt. cum quidam ei panes viginti attulisset ac palathas, ministrum ea popolo apponere iubet. qui cum diceret "quid ista ad centum viros?" "dato" inquit "ut vescantur: nam et saturabuntur et aliquid supererit." et ita factum est ut ille dixerat.

Erat quidam Neeman nomine, magnae apud Syriae regem auctoritatis, lepra infectus. cuius uxori cum mulier Israelitica bello capta serviens dixisset, si ad Elisaeum prophetam abiret herus suus, morbum eius curatum iri, ea verba uxor marito, maritus regi Syriae refert; rex vero litteras scribit ad regem Israelis de Neemanis curatione. ipse Neeman, sumptis decem argenti talentis et sex mile aureis et decem stolis lautioribus, Samariam proficiscitur, litterasque regi tradit. quibus ille lectis vestes suas laceravit, Syriae regem causam contra se quaerere dicens. eo cognito Elisaeus ad se Neemanem mitti iubet. qui cum venisset, septies in Iordane lavandum esse per nuntium ei significat: sic lepra iri liberatum. Neeman vero iratus quod sibi propheta non obviam egressus esset ac manibus impositis vota fecisset, per indignationem discedit, quasi vero Syria non haberet flumina Iordane meliora, in quibus si lavisset, mundaretur. sed inter abeundum monitus & famulis ut prophetae pareret monitis, quae nihil difficile complecterentur, obtemperat, et septies in Iordane mersus mundatur; ac reversus gratiis prophetae actis confitetur non esse alium deum praeter lsraeliticum, petens ut muneris aliquid acciperet. verum illo recusante discedit, Giezis autem eum persequens "propheta" inquit "me misit ut argenti talentum et duas stolas acciperem, quae det egentibus qui illum modo convenerunt." iis acceptis Giezis ad Elisaeum redit: qui cum factum illius cognovisset, ei dixit "quia pecuniam et vestes a Neemane accepisti, lepra illius tibi et semini tuo adhaerescet." sic ille leprosus exit.

Prophetarum autem filis ad Iordanem ligna caesum profectis, ut sibi tabernacula constituerent, Elisaeo comitante, cuiusdam securis elapsa capulo ín flumen decidit, is prophetam vocat, et locum monstrat ubi demersum esset ferrum. at ille cum lignum iniecisset, emersit ferrum: idque supernatans aquae recipit is qui amiserat.

Cum rex Syriae loramum Israelitarum regem per insidias captaret, Elisaeus misso nuntio eum monet ut caveat nec venatum egrediatur. paret ille. Ader frustratus insidiis suos proditionis suspectos habere: illi affirmare non se sed Elisaeum prophetam arcana regi nuntiare. mittit igitur exercitum Dothaim ad prophetam capiendum: a quo minister illius urbem circumdatam videns, perterritus rem prophetae nuntiat. at ille timere vetat, ac deum orat ut famulo demonstret quomodo ipse divinitus custodiatur. quo impetrato videt famulus prophetam curribus et equis igneis vallatum. qui denuo precatus hostium oculos perstrinxit, et ad eos egressus "me sequimini" inquit, "et tradam vobis Elisaeum." sequuntur illi et oculis et animis occaecatis, quos cum Samariam perduxisset, regem iubet eos suis copiis circumdare; et deum orat ut caliginem illorum oculis amoveret. quo facto Syri se in hostium medio versari vident. verum Elisaeus neminem eos laedere patiebatur, sed consulebat ut accepti hospitaliter incolumes dimitterentur. Ioramus rex prophetae monitis diligenter paret: illi discedunt ac regi quid acciderit nuntiant. Syrus audita re obstupescit.

XVII

Iosephi Ant. 9,4. Regum 4,6−8 Post haec cum omnibus suis copiis Samariam obsidet: in qua tanta fames orta est, ut caput asini quinquaginta nummis argenteis veniret, et sextarius columbini fimi totidem. cum autem rex Ioramus moenia circumiret, inclamat eum muliercula, conservari se petens. quam ille cibum petere suspicans, cum indignatione "mihi neque area est" inquit "neque torcular: quomodo te conservem?" sed illa iudicium petere se dicente, causam agere iubet. ibi mulier "pepigi" inquit "cum vicina mea ut filios nostros mactemus, et alternis diebus altera alteram alat. nunc cum ego meum mactarim, illa non stat conventis." his rex auditis ingenti dolore affectus et laceratis vestibus suis prophetae irascitur quod mala ista precibus non averteret, ac percussorem contra illum mittit. sed Elisaeus coetui discipulorum id praedixerat. "homicidae" inquit "filius misit qui me perimat, sed vos clausis foribus aditu percussorem prohibete: sequetur enim rex mutato consilio." itaque factum est: nam Ioramus omissa priore cogitatione properanter ad prophetam venit, expostulans quod aerumnarum depulsionem deum non exoraret. at ille "cras" inquit "duo sata hordei siclo vendentur, et similaginis satum tantidem." tum quidam ex regis comitibus "incredibilia" ait, "propheta, dicis." cui ille "quae pollicitus sum" inquit "videbis; sed ob incredulitatem iis non frueris." ea igitur nocte soanitum curruum, equorum et armorum, et multitudinis fremitum in Syrorum auribus excitavit deus. qui magnas auxiliares copias advenisse Ioramo rati et contra se ire, castris relictis trepide aufugiunt. leprosi autem quattuor extra urbem erant (nam iis habitare in urbibus lege interdictum est), qui fame paene enecti castra Syrorum ingredi decreverunt. nam "aut parcent nobis Syri" inquiunt, "ciboque potiti vivemus, aut interfecti malis liberabimur." veniunt diluculo ad castra Syrorum, vident neminem: unum tabernaculum intrant, vacuum id hominibus deprehendunt: ex eo in aliud transeunt, illud etiam desertum inveniunt: in plura progressi cum in neminem incidissent, primum edunt et bibunt, deinde aurum argentum vestem ablata occultant, et ingressi urbem rem nuntiant. qua rex audita Syrorum insidias eas esse dicit, suos ab egressu deterret, speculatores mittit. qui in itinere in neminem inciderunt, sed castra plena vestibus et vasis repererunt. tum rex castra populo diripienda dat: unde tanta rerum necessariarum copia exstitit, ut duo sata hordei siclo venirent, et satum similaginis tantidem. est autem satum semimedimnus Italicus. solus autem eius ubertatis fructum non cepit dux ille regius, quemadmodum propheta dixerat, ob abrogatam verbis illius fidem: nam multitudine populi ad portam confluente obtritus est.

Post haec rex Damasci aegrotavit. Elisaeus autem tum Damascum abiit: cuius adventu aeger audito, misso Azahele ex honoratioribus ministris, percontatur an victurus esset, missis etiam muneribus multis. respondet ille paulo post moriturum esse aegrotantem, sed Azahelem vetat id illi dicere, et ipse plorat. ploratus causam sciscitanti Azaheli respondet, deplorare se mala quae ille Israelitis illaturus esset: eum enim Syriae regno potiturum. Azahel ad dominum suum reversus nuntiat prophetam incolumitatem illi polliceri: postridie madido reticulo iniecto eum suifocat, ipse regnum invadit.

XVIII

Iosephi Ant. 9,5−6. Regum 4,8−10. Paralip. 2,21−22 At Ioramus rex Iudaeorum (idem enim utrique regi nomen erat) a Gotholia uxore, Achabi filia, ad impietatem devolutus, et fratres sustulit et paternos ministros, et populum eandem sequi coegit impietatem. cui ita viventi nuntium misit propheta cladis imminentis et interitus uxorum et liberorum eius, ob impietatem populique vexationem. neque multo post Arabes bello Iudaeos afflixerunt, uno tantum Ochozia ex regiis filiis non interfecto. Ioramus etiam, ut propheta praedixerat, ex morbi gravitate interiit, anno aetatis quadragesimo, regni octavo, Ochozia filio successore relicto.

Accidit autem ut Ioramus alter, Israelitarum rex, suscepta contra Syros expeditione vulneratus, leho Amasis filio apud exercitum cum imperio relicto, ad curandum ictum abiret. sed Elisaeus quendam ex discipulis ad Iehum regem inungendum mittit, ut delectum a deo. qui Ieho seducto ut arcani aliquid communicaturus, et conclave ingressus, caput eius oleo perfundens, eum a deo creari regem ait ad Achabi genus delendum, et his dictis subito e conclavi se proripit. percontantibus autem suis quid ab illo vocatus esset, qui quidem furentis gestum prae se ferret, "recte" inquit "iudicatis: nam verba furore plena mihi nuntiavit: dixit enim me a deo creatum esse regem." quibus populus auditis, Iehum tubis inflatis regem salutat. quo facto ille delectis equitibus assumptis ad Ioramum subito opprimendum proficiscitur. cum autem speculator Ioramo dixisset adventare equites, mittit quendam qui roget quid velint. eum Iehus nullo dato responso se iussit sequi. misso et altero nec reverso, Ioramus ipse curru conscenso cum Ochozia sororis suae filio, qui visendi eius gratia venerat, leho in agro Nabuthis occurrit, rogans ut se haberet exercitus. qui cum maledictis eum insectaretur, loramus territus fugam capessit. tum Iehus intento arcu eum ferit, ut curru delapsus moreretur. sic in Nabuthis agrum est proiectus, quemadmodum Elias Achabe praedixerat. Ochoziam item fugientemm sagitta icit Iehus, ex quo vulnere is quoque paulo post est mortuus, cum unum regnasset annum. Iezabel autem de turri prospectans, exquisite culta ut gratiosior esset, "bonus" inquit "servus qui dominum suum sustulit." Iehus autem eunuchis mandat ut eam superne praecipitarent, e quo casu cruentatis parietibus illa periit. quam cum Iehus ob genus regium sepeliri iuberet, ministri praeter ossa nihil repererunt: canes enim eam dilacerarant, ut Elias praedixerat.

Erant Achabo Samariae septuaginta filii. Iehus igitur magistratibus Samaritanis et puerorum educatoribus scribit, significans ut praestantissimum illorum regem crearent. id autem tentandi gratia faciebat. illi rescribunt, eum esse suum dominum. rescribit igitur Jehus, si se servos suos esse faterentur, capita omnium filiorum Achabi allaturos. exsequuntur illi iussa. rex capita ante portam urbis duobus poni locis iubet, eoque facto progressus "ego" inquit "regem sustuli: isti secundum prophetae praedictionem perierunt." et omnes Achabi cognatos conquisitos necat. Samariam autem proficiscentem Iehum lonadabus obviam egressus collaudat ob exstirpatam Achabi familiam.

Ne quis autem pseudoprophetarum et Baalis sacerdotum lateret, Iehus se magnifice facturum esse rem divinam denuntiat, sacerdotes et prophetas omnes adesse iubet, mortem ei comminatus qui non venisset. cum convenissent, vestes eis dat, et una templum Baalis ingressus edi cit ne quis alius iis admisceretur. qui cum neminem alium adesse dixissent, militibus qui foris adstabant mandat ut omnes illos occiderent et templum incenderent et ipsam statuam: caeterum aureos vitulos non sustulit. promisit autem ei deus, cum Achabi domum excidisset, regnum penes filios eius ad quartum usque genus permansurum.

XIX

Iosephi Ant. 9,7−8. Regum 4,11−12. Paralip. 2,22−24 Sic Achabi familia exstirpata est. at filia eius Gotholia post obitum Ochoziae mariti potita regno, Davidis et ipsa genus exstirpare contendit, unoque excepto interfecit omnes. nam Iosabe Ochoziae soror, cum filii fratris occiderentur, unum infantem nomine loam suffurata clam ad sexennium aluit. anno autem septimo Iodaes pontifex, cui Iosabe nupta erat, quibusdam centurionibus advocatis Ioam monSirat, sermoneque habito persuadet ut a Gotholia desciscentes regnum Ioae paternum restituerent. illi ea pactione iureiurando firmata sacerdotes Levitas et tribunos ad Iodaem convocant. ille Ioa monstrato "hic" inquit "rex vester est ex semine Davidico." populoque circum templum collocato Toam in medio statuit, diademate cingit, unctionis oleo perfundit, regem declarat, populo laetis vocibus acclamante. Gotholia clamore audito trepidans regia erumpit sequente exercitu. templum ingressam sacerdotes admittunt, sed satellites eius multitudo aditu prohibuit. illa puerum coronatum conspicata, necem comminatur lis qui regnum suum invasissent. Iodaes autem centurionibus mandat ut Gotholiam foras protractam trucident. quo facto regem et populum iureiurando adigit ut deum venerentur et leges servent. statim igitur Baalis aedem demoliti sunt, eiusque simulacra comminuerunt, sacerdote interfecto. regemque septennem tum in regiam introducunt. Iodaes pontifex magnum habuit studium ut fides erga deum et patriae leges servarentur.

Rex cum adolevisset, duas uxores duxit. et partes templi quasdam a Gotholia dirutas instauraturus, lodae arcessito mandat ut per totam provinciam dimitteret qui ad templum renovandum in singula capita sicli semissem exigerent. Iodaes vero, qui id populo fore grave intelligeret, aliam cogendae pecuniae rationem excogitat. cistulam undique clausam, quae superne foramen habebat, iuxía templum collocat, in quam quantum quisque vellet ad templi instaurationem coniiceret. quia igitur collatio illa cuiusque voluntati libera relinquebatur, nec gravatim contulere, et liberalitate inter sese certaverunt. itaque multum auri et plurimum argenti est collectum. illo autem anno trigesimo et centesimo aetatis iuste legitimeque actae defuncto, rex loas circa dei cultum factus est negligentior, una cum illo tribunis caeterisque magistratibus corruptis; neque ab impietate recesserunt, quamvis a prophetis admoniti. cum autem Zacharias propheta lodaae filius regem et populum moneret ut ex legibus viverent, loas iratus eum lapidari iussit. qui cum occideretar, deum iudicem invocavit, quod ab eo vita privaretur qui patris sui beneficio viveret. neque diu dilatum est illud iudicium: nam Syriae rex Azahel Hierosolyma obsidione cinxit, ille omnes et divinos et regios thesauros templique donaria ei dedit: qui pecuniae maguitudine obsidionem solvit.

Idem Syrus Israelitas etiam graviter afflixit. nam et Iehus eorum rex divina praecepta violarat, anno regni septimo et vigesimo defunctus.

XX

Iosephi Ant. 9,8−9. Regum 4,13−14. Paralip. 2,24−25 ei successit filius Ioachazus, quo regnante Syrus regioni cladem intulit, multis urbibus occupatis et eius exercitu caeso. Ioachazus vero precatus deum, salutem impetravit et mitigationem calamitatum, mortuus anno regni decimo septimo, filio loa relicto successore, Iudaicae tribus regi cognomine. hic patri dissimilis exstitit et vir bonus. nam Elisaeum ex morbo morientem luxit, patrem vocitans et praesidium, ut cuius ope victoria potiretur. at propheta eum consolatur: arcuque sumpto sagittas eiaculari iubet. qui cum ter eiaculatus desiisset, dixit propheta "si plures sagittas emisisses, Syrorum imperium fuisses funditus eversurus; nunc victorias sagittis numero pares adepturus, et agros tuo regno ademptos recuperaturus." his dictis propheta exstinctus magnifice sepelitur. sed latrones cum quendam interfectum in prophetae sepulcrum coniecissent, revixit occisus et resurrexit. obiit et Azahel Syriae rex, Adere filio relicto successore: cum quo rex Israelitarum congressus, et ter victoria potitus, recuperavit Israelitarum provincias et urbes quas eis Azahel Aderis pater ademerat.

Ioas autem ludaeorum rex declaratus septennis, anno imperii quadregesimo decessit, a famulis suis occisus. cuius filius Amesias Hierosolymitano imperio potitus est, vir pius, anno aetatis vigesimo quinto, eoque functus novem et viginti. qui patris sui percussores supplicio affecit, eorum liberos indemnes dimisit, secundum legem cuius haec verba sunt "non morientur patres pro filiis neque etiam filii pro patribus." idem expeditione contra Idumaeos et Amalechitas suscepta socios ex Israelitis stipendio conduxit. sed cum prophetae cuiusdam monitu, Israelitis condonato stipendio dimissis, cum suis duntaxat popularibus administrato bello barbaros superasset, socii ob missionem irati et agros Tudaeorum incursarunt et multos occiderunt, Amesias porro successu elatus, religioneque violata, ad Toam Israelitarum regem missitavit, postulans ut ad se veniret, cui deberet obedientiam, quippe a Davide et Salomone prognato. ille respondet ad hunc modum. "rubus a cedro petebat ut ipsorum liberi affinitate iungerentur: sed interea rubus a feris conculcatus periit. hoc tibi pro exemplo sit satis, neque efferaris ob feliciter caesos barbaros, neque populum tuum ac teipsum in pericula conieceris." ob haec iratus Amesias loae bellum infert, sed exercitus eius metu consternatus in fugam vertitur: ipse a suis destitutus capitur ab hostibus et ad Ioam adducitur. quem ille vinctum ducens Hierosolyma venit, partem muri diruit, ea curru invehitur: sacros thesauros et quicquid in regia repositum erat aufert: solutoque AÀmesia Samariam reversus decimo sexto regni anno moritur, relicto successore filio Ieroboamo. Amesias autem post haec per insidias occiditur, anno aetatis quinquagesimo quarto, regni vigesimo nono. Ozias filius eius rex inungitur annos sexdecim natus.

XXI

Iosephi Ant. 9,10−11. Regum 4,14−15. Ionae 1−3. Paralip. 2,26−27 Ieroboamus autem loae filius, quamvis esset impius et legis contemptor, tamen deo lsraelitici popvli submisse se gerentis miserto victoriam contra Syros est adeptus, a Iona propheta praedictam.

Hunc prophetam deus Niniven misit, urbis excidium et populi interitum annuntiaturum. is vero non abiit, sed conscensa navi fugit. orta autem tempestate, vectoribus sortem iacientibus ad cognoscendam causam illius, sors in Ionam cecidit. qui rogatus quis esset, negotium suum exponit, seque in mare abiici iubet: neque enim aliter periculum evasuros. eo abiecto tempestas sedata est. sed cetus prophetam deglutit, eumque post tres dies et totidem noctes viventem et incolumem evomit. qui petita a deo contumaciae venia denuo mittitur cum eodem mandato. profectus igitur Niniven, post triduum urbem eversum iri praedicat. sed rex urbis et populus universus, fide prophetae adhibita, acta poenitentia deo supplicarunt ut sui misereretur: quibus precibus lenitas deus excidium ab eis avertit.

Ieroboamus autem cum annos unum et quadraginta regnasset, moritur; ac post eum potitur imperio Azarias filius eius.

Ozias autem rex Hierosolymorum, quia pius erga deum et iustus erga subditos erat, multos barbarorum vicit ac tributarios reddidit. sed rebus secundis elatus ab officio decessit: nam ritu sacerdotis ornatus in aureo altari suffire aggressus est. a qua audacia pontifici Azariae et sacerdotibus deterrentibus, ac monentibus ne legem violaret, mortem comminatus est nisi quiescerent. interea quiddam luminis instar in aede effulsit et in regis faciem illapsum effecit ut in ea lepra efforesceret. eam calamitatem indicant sacerdotes, suadentes ut urbe exiret. in quo statu cum aliquamdiu vixisset, prae moerore obiit, anno regni quinquagesimo secundo secundo, aetatis sexagesimo octavo, tradito imperio Ioathamo filio.

Azarias autem Ieroboami filius sexto regni mense, vita impie acta, dolo occisus est a Selumo. quem et ipsum Manaimus, cum triginta diebus imperasset, occidit regno Israelitico occupato; et Phuam Assyriorum regem bellum inferentem, datis mile talentis quae a populo collegerat, placavit; et cum annos decem impie crudeliterque imperasset, mortuus est, regno in filium Phacesiam translato, qui patris ingenium et mores referens, a Phacea Romeliae filio occiditur. qui cum interfecto successisset, atque imperium impie ac nefarie administraret, Thaeglaphalasar Assyriorum rex lIsraeliticam regionem aggressus cum multas urbes evertit, tum captivos secum abduxit paene innumerabiles. Ioathamus autem Hierosolymorum rex, vir pius et iustus, et urbis et templi curam gessit, et Ammanitas praelio victor tributarios reddidit. excidium Israelitarum ab Assyriis Nahumus propheta praedixerat, cuius verba ad rem collata sunt post annos centum et quindecim. Ioathamus obiit anno aetatis quadragesimo primo, regni decimo sexto.

XXII

Iosephi Ant. 9,12−14. Regum 4,16−17. Paralip. 2,28−30 Hierosolymitanus principatus in filium eius Achazum translatns est. qui impius in deum, legibus eius violatis simulacra adoravit et altaria eis struxit et filium suum adolevit. hunc Raason Syriae dux et Phaceas rex Israelitarum inita conspiratione diu Hierosolymis obsederunt. ac Raason quidem aliis urbibus potitus, civibus abductis et Syris in eas collocatis, Damascum rediit: Achazus autem cum solo Phacea congressus vincitur, centum viginti milibus amissis, atque inter eos multis viris illustribus et filio. Phaceas exercitum reducit et magnum eaptivorum numerum. sed propheta quidam Samaritanus ante moenia progressus eis persuadet ut captivos, quod cognati sint, missos faciant. Assyriorum autem rex ab Achazo contra Syros et Israelitas in auxilium evocatus Syriam vastat, Damascum capit, aasonem interficit, et in lsraelitarum regionem iucursionibus factis plurimos captivos abducit. quem Achazus remuneratus est datis thesauris regiis et quicquid in templo repositum erat, eo progressus impietatis ut non tantum alienos deos coleret sed et templum clauderet et donariis spoliaret. obiit vita Sic acta anno aetatis trigesimo sexto, regni decimo sexto, relicto regno Ezechiae filio. quo tempore Israelitarum quoque rex insidiis Oseae periit. qui cum et ipse improbus esset, a Salmanasare Assyriorum rege subactus et annua tributa pensitaro coactus fuerat.

Ezechias autem, vir pius et iustus, concione advocata sacerdotes et Levitas templum aperire iussit et de more sacra facere, populumque divino cultu nihil habere antiquius. misit etiam qui ex toto regno homines convocarent ad festum azymorum celebrandum, longo tempore ob regum iniquitatem intermissum. Israelitas etiam cohortatur ut patrium deum pro veteri consuetudine venerentur. qui adeo non obtemperavere, ut et prophetas, a quibus eadem monebantur, occiderent. nonnulli tamen ad veram religionem reversi Hierosolyma ad deum adorandum accurrerunt. rex: cum populi principibus templum ingressus hostiae magnificas per sacerdotes immolavit, et populo multas pecudes in viscerationem dedit, et sacerdotibus mandavit ut regionem passim piacularibus sacrificiis lustrarent. deinde barbaros aggressus urbes eorum cepit.

Oseas autem Israelitarum rex cum Sobam Aegypti regem contra Assyrios ad belli societatem evocasset, Salmaunasar ea re comperta iratus Samariam per triennium obsedit, urbe potitus regnum delevit, populum una cum rege Osea in suam provinciam captivum abduxit, et alias suae dicionis gentes, quae a loco quodam Chutho cognomen habent, Samariam et in regionem circumiacentem traduxit. decem igitur Israeliticae tribus, annis nongentis quadraginta septem post exitum ex Aegypto, ducentis quadraginta et mensibus septem postquam relicto Roboamo Ieroboamum peculiarem sibi regem elegerant, translatae sunt. caeterum Chuthaeorum quinque populi, a Persidis loco in quo consederant ita cognominati, Samaria occupàta suos pristinos deos, ut soliti fuerant, coluerunt. deus autem, ut quartus liber Regum docet, leones excitavit, & quibus eorum multi perierunt: aut, ut losephus narrat, pestilentia eos invasit; quo malo cum ob iram numinis se premi intellexissent, regem suum orarunt ut Israelitici generis sacerdotes sibi mitteret a quibus Hebraeorum religionem edocerentur: quo facto lues illa grassari desiit. ab Hebraeis Chuthaei appellantur, a Graecis Samaritani.

XXIII

Iosephi Ant. 10,1−3. Regum 4,18−21. Paralip. 2,32−33 Anno Ezechiae regis Hierosolymitani decimo quarto Senacherimus rex Assyriorum Iudaeam invasit. qui cum omnia oppida duarum tribuum cepisset, Ezechias Hierosolymis metuens legatos ad eum mittit, se tributum ei pensitaturum pollicens quod iussisset. Senacherimus autem argeuti talenta trecenta, auri triginta postulavit, et sacramento interposito iis acceptis se discessurum pollicetur. quibus appensis ipse quidem contra Aegyptum et Aethiopes preficiscitur, Rapsacem autem imperatorem cum alus dnobus ducibus et magno exercitu ad vastanda Hierosolyma relinquit. qui aggeribus ante moenia excitatis ad colloquium evocant Ezechiam. verum is se committere illis non ausus, tres ex honoratis ministris suls ad illos misit. tum illi "si Aegyptiis" inquiunt "Ezechias fretus est, delirat non minus quam qui confracto arundineo baculo innititur, a quo nec a lapsu defenditur et manu vulneratur. talis est Pharao Aegyptius." haec Rapsaces Hebraice cum legatis colloquebatur. qui cum rogarent ut Assyrio sermone uteretur, ne populus ea quae dicerentur intelligeret, ille magis etiam sublata voce, ut ab omnibus exaudiri posset, rursus Hebraice dixit "ne seducat vos Ezechias dicens, dominus nos liberabit: numquid Samariam liberavit?" his Ezechias renuntiatis vestes suas laceravit, et sacco indutus et humi stratus in rebus desperatis opem divinam implorat, et ad prophetam Esaiam mittit, obtestans ut dei pacem exoret populo. praedicit ille, hostes citra dimicationem superatum iri, et Senacherimum re infecta ex Aegypto reversum occubiturum. scripsit et Senacherimus ad Ezechiam in hanc sententiam "ne extollat te deus, quo fretus es, quo minus Hierosolyma capturum esse me existimes; sed illud potius cum animo tuo reputa, ubi sint reges gentium quos maiores mei confecerunt." eam epistolam Ezechias lectam in templo reposuit, et supplicavit deo "vide domine et audi verba Senacherimi quae ad me scripsit in tuam contumeliam, viventis dei, et eripe nos e manu eius." Esaias confirmat regem, asserens deum exaudisse preces eius: eaque nocte caesa sunt ab angelo in castris Assyriorum centum et octoginta quinque milia, quorum cadavera postridie inventa sunt. exercitus reliquiae Hierosolymis discesserunt. coactus est et Senacherimus obsidionem Pelusii solvere, cum mures una nocte arcus caeteraque Assyriorum arma corrosissent. hocin libris Regum scriptum non reperitur, sed Iosephus ab Herodoto mutuatus refert: et Berosum Chaldaicarum rerum scriptorem narrare ait, Senacherimum ab Aegyptiaco bello redeuntem exercitum Rapsacis Hierosolymis repperisse, ac pestilenti morbo divinitus in Assyrios immisso centum et octoginta quinque milia una nocte periisse cum ducibus et centurionibus. qua clade perterritum, et iis qui supererant metuentem, cum reliquiis Niniven profectum et paulo post insidiis maiorum filiorum sublatum esse, percussoribus fuga elapsis et Nachordane filio eius regnum adepto.

Ezechias adempto metu gratias agit deo. verum non multo post eum aegrotantem dei iussu convenit Esaias ac testamentum facere iubet: neque enim victurum esse. at illi et exspectatio mortis et orbitas liberorum, qui in regno succederent, exaggerabant malum. itaque anxius flebiliter orat deum ut vita sibi prorogetur. cui reversus Esaias post triduum sanitatem pollicetur, et additamentum quindecim annorum vitae. at ille miraculum quod veri fidem excedebat reputans, signum postulat in confirmationem pollicitationum. quo prophetae precibus impetrato, umbra solarii iam decem versus occasum progressa partes, totidem versus ortum regressa est. Ezechia morbo iam liberato rex Babyloniorum Baladas legatos cum muneribus ad eum mittit, societatem eius et amicitiam expetens. at ille thesauros et arma omnemque regiam magnificentiam legatis monstrat, eosque cum muneribus ad Babylonium remittit. tum Esaias Ezechiae ait "tempus erit cum divitiae, quas spectandas exhibuisti, Babylonem transferentur, et filii tui regis Babylonii eunuchi erunt." Ezechias, qui verbum domini non irritum esse posse sciret, "pax" inquit "esto mea aetate." et adiecto sibi tempore pacate exacto, moritur anno vitae quinquagesimo quarto, regni nono et vigesimo.

Manasses autem filius eius suscepto regno nullum flagitii et impietatis genus praetermisit. nam et templum polluit et nea prophetis quidem occidendis sibi temperavit. quamobrem iratus deus Babyloniorum exercitum contra Iudaeam excivit, qui et provinciam vastavit et Manassem cepit. qui se calamitatis esse causam intelligens, ad poenitentiam deflexus deum orat ut aerumnas depellat. ita voti compos factus et vinculis solvitur, et in regnum restitutus cum ipse religionem colit, tum populo auctor est ut idem faciat: et exemplum pietatis factus, obit anno regni quinquagesimo quinto, aetatis sexagesimo septimo.

XXIV

Iosephi Ant. 10,4−6. Regum 4,21−24. Paralip. 2,33−36 Regnum ad filium eius Amosum devolvitur, qui adolescentiae paternae imitator, anno aetatis vigesimo quarto, regni secundo, per insidias occiditur. de cuius percussoribus supplicio sumpto populus filium eius Iosiam annos octo natum regem appellat. is pius fuit, et populum ad dei cultum cohortatus, susceptaque templi refectione, monuit eos qui aderant ut suo quisque arbitrata ad opus aliquid conferret. eo pacto pecunia coacta et templum instauratum est, et quae superfuerat in crateres calices et phialas collata, Chelcia pontifice administratore. qui dum pecuniam ex aerario depromit, sacros libros Mosis temere illuc coniectos invenit ac per scribam regi mittit. qui lectis illis vestes suas lacerat, et Chelciam sacerdotem cum aliis ad Oldam fatidicam mulierem Selumi uxorem mittit, petens ut deum placet. illa respondet, numen iam suffragium tulisse contra regionem et populum violatae religionis reum, tamen ob regis iustitiam clades non esse nunc immissurum, sed amoto illo tum demum sententiam latam exsecuturum. rex his auditis populum Hierosolyma convocat et sacros libros audientibus omnibus recitandos curat. deinde iureiurando obstringit omnes ut leges servent et numen colant. quare populus sacrificiis placat deum. post haec simulacrorum donaria incendit, eorum sacerdotes occidit, et pseudoprophetarum ossa in ea ara cremat quam Ieroboeamus exstruxerat; quemadmodum propheta ille ei immolanti praedixerat, fore losiam quendam e posteritate Davidica qui illa facturus esset: idque factum post annos trecentos sexaginta unum. idem etiam Tsraelitas, qui captivitatem effugerant, monuit ut patrium deum colerent et leges observarent: et sublatis ex omni provincia simulacris, populoque Hierosolyma congregato, azymorum festum, quod Pascha vocant, celebravit; ac vita tranquilla acta tandem sagitta ictus obiit. nam rex Aegyptiorum Nechaus bellum Medis illaturus, cum transitu per Iudaeam a Iosia prohiberetur quamvis sine maleficio se transiturum promitteret, pugnam instruit; et losia dum aciem ordinaret sagitta icto bellum solvit. rex Hierosolyma reversus decedit, anno regni trigesimo primo, quod annos octo natus susceperat. sub hoc fuit propheta Hieremias, qui cladem Hierosolymis imminentem vaticinatus, fore praedixit ut a Romanis caperentur. neque hic solum, sed et Ezechiel primus his de rebus duos libros reliquit, uterque ex tribu sacerdotali.

609 a.C.n.Iosia defuncto Ioachasus filius eius annos viginti tres natus regnare incipit, homo impius, quem Aegypti rex a bello reversus in vincula coniecit, ac regnum seniori fratri Eliacimo dedit, mutato eius nomine in Ioachimum: imperatoque regioni centum argenti et unius auri talentum tributo, Ioachasum in Aegyptum abduxit, ubi et mortuus est. tempus regni eius fuere tres menses et decem dies.

Ioachimus autem vir impius et facinorosus cum quartum iam annum imperaret, Nabuchodonosor Babylonium imperium suscipit, Nechaum Aegyptium victum magna parte provinciae mulctat, anno Ioachimi octavo cum magnis copiis Iudaeam ingressus ita hominem perterrefacit ut suam regionem Babylonis tributariam redderet. ac per triennium quidem tributa solvit, post cum audisset Aegyptios rebellantes Babylonium invasuros, ea inhibuit, quamvis Hieremias propheta praedixisset fore ut Babylonius et urbem caperet et Ioachimum tolleret; neque praedixisset solum sed etiam scripsisset, scripturamque populo audiente recitasset. quam duces regi obtulerunt, ille vero iratus exussit, prophetam et Baruchum scribam eius ad supplicium quaerens: sed illi fuga iram eius declinarunt. neque multo post belium infert Babylonius, et a Ioachimo otiose in urbem admissus civium optimum quemque et ipsum regem occidit, et tria milia formosissimorum captiva abducit, inter quos et propheta Ezechiel fuit, puer adhuc. filium autem regis interfecti, qui et ipse Ioachimus vocabatur, Iudaeorum regem appellat.

597 a.C.n.Hic finis Ioachimi fuit, cum vixisset annos triginta sex, imperasset undecim. at Babylonius, veritus ne filius paternae caedis memor descisceret, missis copiis eum obsedit. qui cum urbem sua causa periclitari nollet, se cum necessariis eo pacto illi dedit ut nec urbem nec ipsos violaret: quo non stetit hostis, sed omnem pubem civitatis et artifices ad se perduci iussit, quorum numerus inventus est decem milia octingenti et triginta duo. Ioachimum cum matre et amicis in custodia habuit, cum tres menses et decem dies regnasset.

XXV

Iosephi Ant. 10,7−8. Regum 4,24−25. Paralip. 2,36 regnum Hierosolymitanum Sedeciae Ioachimi patruo tradidit, quem iureiurando adegit ne studeret Aegyptiis sed provinciam ipsi conservaret. is vero principatum adeptus, adolescens natus annos unum et viginti, fastu elatus, aequitatis et. officii nulla ratione habita, Hieremiae ab impietate et iniuriis dehortanti neque paruit, neque credidit eas sibi et populo clades imminere quas et Ezechiel Babylone praedicens Htteris mandatas Hierosolyma miserat. neutri autem fidem adhibuit fortassis ob dissensionem. nam in caeteris quidem congruebant, de Sedecia autem videbantur discrepare, cum Ezechiel eum Babylonem non visurum praedixisset, Hieremias captivum abductum iri Babylonem vaticinaretur, sed et illa inter se consentiebant: nam caecatus in Iudaea et captivus abductus Babylonem non vidit.

Hic Sedecias Babyloniis per octo annos servata fide ad Aegyptios incinavit. qua de causa Nubudhodossee: Hierosolyma obsedit, profligatis prius Aegyptiis qui Iudaeis suppetias veniebant. quos cum persequeretur, negabant pseudoprophetae hostes urbem porro obsessuros: ieremias contra et redituros et capturos urbem et eversuros affirmabat, et templum incensuros et populi reliquias in captivitatem abducturos, ubi serviturus esset annos septuaginta, donec Persae et Medi Babyloniorum imperium destruxissent; ac tum demum captivos dimissum iri et templum atque urbem instauraturos. Hieremiam haec asseverantem rex et aulici proceres subsannabant. qui cum aliquando in patriam Anathotham iret, in via a principe quodam pro transfuga comprehensus ad magistratus adducitur: a quibus excruciatus ad supplicium asservabatur.

Anno regni Sedeciae nono secundum aggreditur Hierosolyma Babylonius; cumque urbem menses octodecim obsidione pressisset, ad hostilem metum fames et pestis accessit. tum Hieremias in carcere multitudinem adhortatur ut Babylonium recipiant: sic fore incolumes, alioqui vel fame vel gladio perituros; qui autem ad hostes transisset, mortem vitaturum. caeterum prophetae fidem habebat nemo: duces etiam regem contra eum instigabant. qui tempori serviens eum illis tradit ut suo arbitratu tractent: quem illi in lacum coenosum coniecerunt. unde Sedecias extractum et clam arcessitum interrogat quid de urgentibus malis sentiret. propheta urbem Babylonio dedendam censet, regemque metum exitii causantem confirmat, si obtemperasset, nihil ei grave eventurum: itaque dimittitur. at Babylonius magna vi urbem adortus undecimo regni Sedeciae anno capit. Sedecias ex urbe fugiens ab hostibus cum liberis et uxoribus capitur, a suis ducibus et amicis, aliis alio dilapsis, destitutus. Babylonius ad se perducto ingratum animum et perfidiam exprobrat, liberos atque amicos in eius conspectu iugulari iubet, ipsum effossis oculis vinctum Babylonem abducit. tum demum sensit utrumque prophetam fuisse veracem. hic postremus fuit familiae Davidicae regum, qui numero viginti unus fuerant universi: elapsis, ex quo Saul regnum inierat, annis quingentis et quattuordecim, mensibus sex, diebus sexdecim.

587 a.C.n.Nabuzardan Nabuchodonosoris magister coquorum iussu regis et templum et regiam incendit et urbem evertit, omni ornatu templi spoliato. crematum est templum anno quadringentesimo septuagesimo, mense sexto, die decimo, postquam conditum fuerat: post Israelitarum migrationem ex Aegypto annis mile sexaginta duobus, mensibus sex, diebus decem; a diluvio annis mile nongentis, mensibus sex, diebus decem, a primo homine condito in eum usque diem annis ter mile quingentis tredecim, mensibus sex et diebus decem.