Vide: |
Haec pagina sine abbreviaturis |
Haec pagina transscripta |
Questio Quarta | Questio Sexta |
[ 27 ]
¶ Eſt
ergo
queſtio
ſuper
influentias
coꝛporum
celeſtiū
in
qua
tres
alij
erroꝛes
repꝛobantur.
⁊
eſt
quinta
in
oꝛdine.
¶ Sed
pꝛo
amplioꝛi
pꝛemioꝝ
eclaratione
etiam
obuiandum
quibuſcun
pꝛetens
obiectionibus.
Queritur
e
maleficoꝛū
operibus
quo
ad
quintuplicem
cauſam.
quatuoꝛ
ex
illis
repꝛobando
ex
quib
influere
non
pount.
quintam
vero
concludendo.
ſ.
virtutem
intellectiuam
ex
qua
fluere
habent
⁊
licet
bona
t
m
naturam.
eſt
tamen
mala
m
volūtatem.
quatuoꝛ
aūt
cauſe
repꝛobant᷑
cōtra
illos
q͛
aut
maleficas
aut
eoꝝ
oꝑa
ee
negant.
⁊
ſunt
coꝛpoꝝ
celeſtiū
influentie.
illoꝛū
coꝛpoꝝ
⁊
oꝛbiū
motoꝛes
mouētia.
hominum
excreſcens
malitia.
⁊
imaginum
ac
caracteꝝ
⁊
verboꝝ
efficacia.
AN
pot
quoq̊
modo
catholice
cenſeri
oꝛigo
⁊
multiplicatio
maleficoꝛū
operum
pꝛoceerit
ex
influentijs
coꝛpoꝛum
celeſtium
ſeu
ex
ſuperabundanti
malicia
hominum
⁊
non
ex
ſpurcitijs
incuboꝛū
⁊
ſuccuboꝛum
emonum.
⁊
videtur
ex
ꝓpꝛia
malicia.
Nam
Auguſtinus
in
li.
lxxxiij.
q.
icit
ad
hominis
volūtatē
cauſa
epꝛauationis
eius
redit
ue
aliq̊
ue
nullo
ſuadente
epꝛauata
t.
Sed
maleficus
epꝛauatur
ꝑ
peccatum.
ergo
cauſa
illius
non
eſt
iabolus
ſed
volūtas
humana.
Ad
ideʒ
icit
e
liƀ.
arb.
quilibʒ
eſt
cauſa
ſue
malicie.
quod
etiam
ꝓbat᷑
rōne.
Peccatū
hominis
ex
li.
ar.
ꝓcedit.
ſed
iabolus
nō
t
li.
ar.
mouere.
hoc
e
libertati
repugnaret.
ergo
iabolus
non
pōt
ee
cauſa.
nec
illius
cuiuſcū
alteriꝰ
pctī
Pꝛeterea
in
li.
e
eccleaſticis
ogmatib
ꝛ
Non
oes
cogitatōnes
noſtre
male
a
iabolo
excitant᷑
ſed
aliquotiens
ex
noſtri
arbitrij
motu
emergūt.
Demū
ex
influentijs
coꝛpoꝝ
celeſtiū
pont
oꝛiri
⁊
nō
a
emonib
ꝓbatur.
Sicut
ois
multitudo
reducitur
ad
vnū.
ita
omne
multifoꝛme
reducitur
in
aliq
vnifoꝛme
pꝛincipiū.
Sed
actꝰ
humani
ſunt
varij
⁊
multifoꝛmes
tam
ad
vicia
ᷓ
ad
virtutes.
ergo
videtur
reducātur
in
aliqua
pꝛincipia
vnifoꝛmiter
mota
⁊
mouentia.
Sed
talia
non
pount
agnari
ni
ex
motibus
celeſtium
qui
ſunt
vnifoꝛmes.
ergo
illa
coꝛpora
ſunt
talium
actōnum
cauſe.
Pꝛeterea.
celeſtia
coꝛpoꝛa
non
eent
humanoꝛum
actuū
ad
virtutes
⁊
vicia
cauſe.
aſtrologi
non
adeo
frequenter
vera
pꝛedicarent
e
belloꝛum
euētibus
⁊
alijs
humanis
actibus.
ſunt
ergo
aliquo
modo
cauſa.
Pꝛeterea
coꝛpoꝛa
celeſtia
mouentur
a
ſubſtātijs
ſpiritualibus
m
theologos
⁊
philoſophos
omnes.
Sed
illi
ſpiritus
ſunt
ſuperioꝛes
animabus
noſtris
cut
⁊
coꝛpoꝛa
celeſtia
coꝛpoꝛibus
noſtris.
ergo
ambo
inmul
habent
impꝛimere
in
animam
⁊
coꝛpus
hominis
ad
cauſandam
q̊ſcun
actus
humanos.
Pꝛeterea
coꝛpoꝛa
celeſtia
pount
impꝛimere
ī
ipſos
emones
ad
cauſandū
certa
maleficia.
g̊
a
foꝛtioꝛi
ī
ipſos
homīes.
Aumptū
ꝓbat᷑
ex
trib.
Nam
certi
homines
q͛
lunatici
icūtur
infeſtantur
a
emonib
plus
vno
tꝑe
ᷓ
alio
q
non
facerent
ſed
potius
omni
tꝑe
moleſtarent
ni
in
certis
lunationib
etiam
iis
emones
inquietarentur
ad
inferendum
huiuſmodi.
pꝛobatur
etiam
ex
nigromanticis
qui
certas
conſtellationes
obſeruant
ad
inuocandū
emomones
nō
facerēt
ni
ſcirēt
illos
emones
coꝛꝑib
celeſtib
eē
ſubiectos.
Pꝛobat᷑
etiaʒ
ex
illo
emones
m
augꝰ
ī.
x.
e
ci.
ei.
q͛buſdā
coꝛꝑib
inferioꝛib
arcent᷑.
ſ.
herbis.
lapidibus.
animantib.
⁊
ſonis
quibuſdam
certis
[ 28 ]et
vocibus
⁊
figurationibas.
ſed
cum
coꝛpoꝛa
celeſtia
nt
virtuooꝛa
ᷓ
coꝛpoꝛa
inferioꝛa.
Jdeo
multomagis
actionibus
coꝛpoꝛum
celeſtium.
Et
iterum
amplius
malefici
ſubijciuntur
vt
eoꝛum
opera
ex
influentijs
illoꝛuʒ
coꝛpoꝛum
⁊
non
ex
aſtentia
ſpirituū
malorum
pꝛoueniant.
Foꝛtificatur
argumentum
ex.
i.
Regū.
c.
xvi.
vbi
ſaul
qui
vexabatur
a
emone
alleuiabatur
quando
auid
cytharaʒ
percutiebat
coꝛam
eo
⁊
recedebat
ſpiritus
malus.
Sed
contra.
Jmpobile
eſt
effectuʒ
ne
cauſa
ſua
pꝛoducere.
ſed
opera
maleficorum
ſunt
talia
non
pount
ni
opere
emonū
fieri.
patet
ex
eſcriptione
operum
maleficoꝛum.
ex
Jdo.
libꝛo.
viij.
ethimoꝉ.
Malefici
icūtur
ob
magnitudinem
facinoꝛum.
Hi
e
elementa
cōcutiunt.
mentes
hominū
turbāt
⁊
abſ
vllo
veneni
hauſtu
ſola
vi
carminū
animas
interimūt
⁊c̈.
Huiuſmodi
autem
effectus
non
pount
ex
influentijs
coꝛpoꝛum
celeſtium
mediante
homine
cauſari.
Pꝛeterea
philoſophus
in
ethi.
Difficile
inq͛rit
quid
t
pꝛincipium
operatōnis
in
anima
Et
oſtendit
opoꝛtet
ee
aliquod
extrinſecum.
Omne
enim
quod
incipit
e
nouo
habet
aliquā
cauſam.
Jncipit
enim
homo
operari
quia
vult.
Jncipit
autem
velle.
quia
cōciliatur.
auteʒ
pꝛeconciliatur
ter
aliquod
concilium
pꝛecedens.
aut
ergo
eſt
pꝛocedere
in
infinitū.
aut
opoꝛtet
ponere
aliquod
pꝛincipiū
extrinſecū
quod
pꝛimo
mouet
hominē
ad
cōciliandū
ni
foꝛte
aliquis
icat
hoc
eſt
a
foꝛtuna
ex
quo
ſequeretur
omnes
actus
humanos
ee
foꝛtuitos.
quod
eſt
abſurdum.
Pꝛincipiuʒ
ergo
in
bonis
ad
bona
icit
ee
eum
qui
non
eſt
cauſa
peccati.
Jn
malis
autem
cum
homo
incipit
agere
velle
⁊
conciliari
ad
peccandū
opoꝛtet
huius
etiam
t
aliqua
cauſa
extrinſeca.
⁊
non
poteſt
ee
alia
ni
iabolus
ſertim
in
maleficis
vt
ſupꝛa
patuit
qꝛ
coꝛpus
celeſte
nō
poteſt
ad
tales
actus
influere.
ergo
patet
veritas.
Pꝛeterea
cuiꝰ
poteſtati
ſubiacet
motiuū.
eius
poteſtati
ſubiacet
⁊
motus
qui
a
motiuo
cauſat᷑.
Motiuum
autem
voluntatis
eſt
aliquid
aꝛehenſum
ꝑ
ſenſum
vel
intellectum
quoꝝ
vtrū
ſubiacet
poteſtati
iaboli.
Dicit
e
Auguſtinus
in
libꝛo.
lxxxiij.
q.
Serpit
hoc
malum.
ſ.
quod
eſt
a
iabolo
per
omnes
additus
ſenſuales.
at
ſe
ee
figuris
accomodat
ſe
coloꝛib
adheret
ſonis.
latet
in
ira
⁊
in
fallacia
ſermonis.
odoribus
ſe
ſubijcit
infundit
ſapoꝛib.
⁊
q͛buſdā
nebulis
implet
omnes
meatus
intelligentie.
ergo
videtur
in
poteſtate
iaboli
eſt
mouere
volūtatem
eſt
irecte
cauſa
peccati.
Pꝛeterea
omne
quod
ſe
habet
ad
vtrūlibet
indiget
aliquo
etermināte
ad
hoc
exeat
ī
actū
ſed
lib.
arbi.
hominis
ad
vtrūlibet
ſe
habet.
ſ.
ad
bonuʒ
⁊
malū.
ergo
ad
hoc
quod
exeat
in
actum
peccati
indiget
ab
aliquo
eterminetur
ad
malum.
Maxime
autem
hoc
videtur
fieri
a
iabolo
pꝛeſertim
in
operib
maleficoꝛum
cuʒ
eius
volūtas
eſt
eterminata
ad
malum.
ergo
videtur
mala
voluntas
iaboli
eſt
cauſa
male
volūtatis
pꝛecipue
in
maleficis.
⁊
poteſt
foꝛtificari
ratio
per
hoc
cut
bonus
āgelus
ſe
habet
ad
bonum.
ita
malus
angelus
ad
malum.
Sed
ille
reducit
homines
ad
bonum.
ergo
iſte
ad
malum.
eſt
e
icit
Dyonius
lex
iuinitatis
immobiliter
ſtabilita
vt
yma
a
ſummis
perficiantur.
Reſpono.
quia
queſtio
quo
ad
oꝛiginē
maleficoꝛum
operum
fundatur.
ſuper
influentiam
luminarium
celeſtium
oſtenditur
per
repꝛobationem
trium
erroꝛum
qui
hoc
aerere
conantur.
ſcilicet
planetarioꝝ
genetaliacorum.
⁊
fatalium
oꝛdinem
ponentiū
hoc
non
ee
pobile
quo
ad
pꝛimū.
Nam
queritur
an
ex
impꝛeone
luminarium
celeſtiū
cauſetur
in
hominibus
vicium
maleficoꝛum
tunc
ad
iuertatem
moꝛum
attendendo
⁊
veritatem
fidei
ſaluādo
opoꝛtʒ
ſub
iſtinctōne
iſſerere
videlicet
moꝛes
hominū
a
deribus
cauſari
poteſt
intelligi
upliciter.
Aut
neceſſario
⁊
ſufficienter.
Aut
iſpotiue
⁊
contingenter.
Si
icatur
pꝛimo
modo
tunc
nō
ſolum
eſt
falſum
īmo
hereticum.
eo
chriſtiane
religioni
adeo
repugnat
etiam
veritas
fidei
in
tali
erroꝛe
ſaluari
non
poteſt.
Ratio.
Dum
enim
ponit
omnia
a
deribus
neceario
euenire.
iam
tollit
meritum
⁊
per
conſequens
emeritum.
Tollit
⁊
gratiam
⁊
ꝑ
conſequens
gloꝛiam.
Tum
quia
honeſtas
moꝝ
per
hunc
erroꝛem
pꝛeiudicium
patitur
um
culpa
peccantis
in
ſydera
refunditur
licētia
maleficiendi
ne
repꝛehenone
conceditur.
⁊
homo
ad
oꝛandum
⁊
colendum
ſydera
incuruatur.
Si
autem
icatur
moꝛes
hominū
a
iſpotionibus
ſyderum
variari
iſpotiue
⁊
contingenter
c
poteſt
habere
veritatē
quia
nec
rōni
nec
fidei
repugnat.
Planū
e
eſt
iſpotio
coꝛꝑoꝛis
varia
multum
facit
ad
variationem
affectionū
⁊
moꝝ
anime.
vt
plurimuʒ
e
anima
complexiones
coꝛpoꝛis
imitatur.
vt
icit᷑
in
ſex
pꝛincipijs.
U
⁊
colerici
ſunt
iracundi
⁊
ſanguinei
ſunt
benigni
⁊
melācolici
ſunt
īuidi.
flegmatici
pigri.
hoc
autē
nō
ē
neceario.
anima
e
ominat᷑
ſuo
coꝛꝑi
⁊
maxime
quando
eſt
adiuta
per
gr̄am
Multos
e
videmus
colericos
manſuetos
[ 29 ]et
melancolicos
benignos.
Quoniam
ergo
virtus
coꝛpoꝝ
celeſtiuʒ
oꝑatur
admixtionē
et
qualitatē
complexionū.
Hinc
eſt
ꝑ
conſequens
quodāmodo
oꝑatur
ad
qualitatem
moꝛum
valde
t
e
longinquo.
Plus
enī
facit
ad
qualitatē
ↄplexionis
virtus
nature
inferioꝛis
ᷓ
virtus
deris.
Unde
Augꝰ.
v.
e
ci.
ei.
in
ſolutōne
cuiuſdā
queſtionis
e
uobus
fratrib
qui
mul
infirmabant᷑
et
curabantur:
cum
querebatur
vnde
hoc
eet
magis
cōmendat
rōem
ipocratis
ᷓ
aſtronomi.
Jpocras
enī
reſpondit
hoc
erat
ter
militudinem
cōplexionis.
Et
aſtronomus
reſpondit
erat
ter
idemptitatē
conſtellationis.
Melius
enī
reſpondit
phicus.
qꝛ
cauſam
reddit
magis
ꝛiam
et
magis
inquā.
Sic
ergo
icendū
impꝛeones
derum
aliquo
modo
iſponūt
ad
maliciam
maleficoꝛum:
quidē
aliqua
influentia
in
eoꝝ
coꝛpoꝛibus
pꝛedominatur
potius
ad
hmōi
nephanda
ᷓ
ad
alia
oꝑa
quecun
vicioſa
ſeu
virtuoſa.
que
t
iſpotio
nō
ebet
ici
necearia
ꝓxima
et
ſufficiens.
ſed
remota
⁊
cōtingens.
Nec
valet
quis
obijceret
pħm
li.
e
ꝛietatibus
elementoꝝ.
vbi
icit
regna
vacua
facta
ſunt
et
terre
epopulate
apud
cōiunctioneʒ
iouis
et
ſaturni.
arguendo
qua:
qꝛ
talia
ex
libero
arbitrio
ependebant
hoīm
ergo
etiā
influentie
luminariū
ſuꝑ
li.
ar.
haberent
efficaciā.
Rdetur
enī
pħus
ꝑ
hoc
ictum
nō
vult
innuere
hoīes
illi
non
poterant
reſtere
illius
influentie
conſtellatōnis
ad
ienonē
inclinantis.
ſed
qꝛ
noluerunt
quia
cut
ptolomeus
in
almageſti.
Sapiēs
homo
abitur
aſtris.
ᷓuis
enī
cōiunctio
iouis
⁊
ſaturni
eo
ſaturnus
habet
influentiā
melancolicā
et
malam
et
iupiter
valde
bonā
pot
ad
rixam
vel
iſcoꝛdiā
hoīes
inclinare.
illi
t
inclinationi
hoīes
ꝑ
libertatē
arbitrij
pt
reſtere
et
valde
faciliter
cum
adiutoꝛio
gratie
ei.
Nec
iterum
valet
quis
obijceret
ictum
Dama.
li.
ij.
c.
vi.
vbi
icit.
conſtituuntur
multotiens
comete
⁊
gna
quedā
moꝛtis
regum.
Reſpondetur
enim
etiam
ſequendo
opinionem
Da.
qui
fuit
vt
patet
in
pꝛedicto
libꝛo
cōtrarie
opinionis
vie
philoſophice
ue
non:
nihil
ꝑ
hoc
concluditur
quo
ad
necetatem
actuum
humanoꝝ.
opinatur
enim
Da.
cometa
nec
naturaliter
generatur
nec
eſt
vna
e
ſtellis
in
firmamento
potis.
vnde
nec
eius
gnificatio
eſt
naturalis
nec
influentia.
Dicit
enī
comete
nō
ſunt
ex
his
que
a
pꝛincipio
genita
ſunt
aſtra.
ſed
iuina
iuone
m
im
tempus
conſtituuntur
et
rurſus
ioluuntur.
hec
Damaſce.
Pꝛenunciat
aūt
eus
ꝑ
tale
gnū
moꝛteʒ
regis
magis
ᷓ
alioꝝ
tum
quia
eſt
ꝑſona
communis.
tum
qꝛ
t
ex
hoc
oꝛiri
turbatio
regni
De
cuius
cuſtodia
magis
ſollicitant᷑
angeli
ter
cōmune
bonū
quoꝝ
etiaʒ
miniſterio
et
generantur
et
ioluunt᷑.
Sed
nec
pħoꝛum
opinio
obſtat
qui
icunt
ſtella
cometa
t
impꝛeo
calida
et
cca
generata
in
ſuperiori
ꝑte
aeris
e
ignem:
ex
cuius
vapoꝛe
calido
et
cco
globus
illius
vapoꝛis
adunatus
aaret
coꝛpus
ſtelle.
Partes
aūt
illius
vaporis
iſcontinuate
circa
illū
globum
et
longū
ꝓtenſe
in
ſuis
extremitatib
illi
globo
cōiuncte
ſunt
qua
eius
come.
et
m
hanc
potionem
gnificat
et
cauſat
non
ꝑ
ſe
ſed
per
accidens
moꝛtalitatē
ꝓuenientē
ex
infirmitatib
calidis
et
ccis.
Et
quia
vt
plurimū
iuites
nutriunt᷑
calidis
et
ccis.
Jdeo
illo
tꝑe
multi
iuites
moꝛiuntur
inter
quos
moꝛs
reguʒ
et
pꝛincipum
eſt
magis
notabilis.
et
hec
potio
nec
iſtat
a
potōe
Dama.
quis
bene
cōderat:
ni
quo
ad
operationē
⁊
cooꝑationeʒ
angeli
quā
nec
pħi
excludere
pount:
immo
vbi
vapoꝛes
nunᷓ
in
ſua
ccitate
et
caliditate
ad
generandū
cometā
ↄcurrerent
adhuc
oꝑatione
angeli
ſepe
cōcurrere
habent
caus
dictis
cut
et
ſtella
que
ſancti
Thome
octoꝛis
trantū
indicauit
que
vti
nō
ex
ſuperis
in
firmamēto
potis
pꝛolijt
ſed
oꝑatione
angeli
ex
materia
aliqua
pꝛeiacente
foꝛmata
et
officio
ꝑacto
iterū
reſoluta
fuit.
Unde
videmus
m
quācun
iſtarū
opinionum
nullū
penitus
habēt
celi
luminaria
ominium
ſuꝑ
li.
arbitriū.
Unde
nec
ↄſequenter
ſuꝑ
malitiā
⁊
moꝛes
hoīm.
Nota
inſuper
quare
aſtronomi
vt
ſepius
vera
pꝛedicunt
et
eoꝛum
iudicia
vt
plurimū
ſuꝑ
vnam
pꝛouinciam
aut
gentē
vnius
terre
eueniūt.
Huius
rō
eſt.
qꝛ
enī
ſua
iudicia
ſumunt
ex
aſtris
que
etiā
habent
maioꝛē
influentiā
capiendo
ꝓbabilioꝛē
non
necetantē
in
actib
tam
nature
ᷓ
voluntatis
et
in
actib
hoīm
generalibus
cut
vnius
gentis
vel
ꝓuincie
ᷓ
in
ꝑticularibus
vnius
ꝑſone:
quia
maioꝛ
effectus
ſtellaꝝ
impꝛimitur
in
totā
vnam
gentē
ᷓ
in
vnum
hoīem:
et
qꝛ
maioꝛ
pars
gentis
vnius
magis
ſequit᷑
affectus
naturales
coꝛpoꝛis
ᷓ
vnus
ngularis
homo.
ideo
⁊c̈.
ſed
hoc
incidentaliter
eſt
tactū.
Secunda
via
per
quam
pꝛefata
noſtra
catholica
aertio
eclarat᷑
eſt
ꝑ
repꝛobationē
erroꝛū
genitaliacoꝝ
et
eam
foꝛtune
colentiū
mathematicoꝝ.
De
quibus
J.
viij.
ethi.
c.
ix.
genetaliaci
icūtur
ter
nataliū
conderationē
derū
qui
vulgo
mathematici
icuntur.
Foꝛtuna
vero
vt
ibideʒ
[ 30 ]icit.
c.
ij.
a
foꝛtuitis
nomen
habere
icitur
qᷓ
eam
quandā
res
humanas
varijs
cab
et
foꝛtuitis
illudentem.
Unde
et
cecam
aellant
eo
pam
in
quoibet
incurrens
ne
vllo
examine
meritoꝝ
et
ad
bonos
et
ad
malos
venit.
hec
Jdoꝛus.
Sed
talem
eā
credere
aut
leones
in
coꝛꝑibus
et
creaturis
que
ex
maleficoꝝ
operib
inferuntur
non
ab
iis
maleficis
ſed
ab
ipſa
ea
foꝛtune
ꝓuenirent:
ficut
eſt
idolatria.
ita
et
aerere
maleficas
ipſas
ad
hoc
ee
natas
vt
talia
per
eas
in
mūdo
exerceri
pont.
militer
a
fide
alienuʒ
exiſtit
immo
et
a
cōmuni
pħoꝝ
traditōne.
cui
placet
inſpiciat
octoꝛē
ſanctū.
li.
iij.
ſumme
fidei
cōtra
gentiles.
q.
lxxxvij.
et
ſequentibus.
et
inueniet
plura.
licet
hoc
vnicuʒ
ter
eos
qui
foꝛtas
copiam
libꝛoꝝ
non
habent
nō
videtur
obmittendū.
quia
in
hoīe
tria
ſunt
vt
ibi
notatur
que
a
tribus
celeſtib
caus
iriguntur.
voluntatis
actus.
intellectus
actus
et
coꝛꝑis
actus.
quoꝝ
pꝛincipiū
a
eo
t
et
immediate.
ſecundū
ab
angelo.
et
terciū
a
celeſti
coꝛꝑe
irigitur.
Nam
electōes
et
voluntates
immediate
a
eo
in
bonis
oꝑib
iriguntur.
icente
ſcriptura
ꝓuerƀ.
xxi.
Coꝛ
regis
ſule.
q
maioꝛi
potentia
videtur
poſſe
reſtere
eo
minus
alij
nō
pount:
qꝛ
in
manu
i
et
quocū
voluerit
inclinabit
illud.
Et
apꝉs.
Deus
eſt
qui
oꝑatur
in
nobis
velle
et
ꝑficere
ꝓ
bona
voluntate.
Cognitio
vero
humana
intellectiua
a
eo
mediantib
angelis
oꝛdinatur.
Ea
vero
que
ad
coꝛꝑalia
pertinēt
ue
nt
exterioꝛa
ue
interioꝛa
in
vſuʒ
hoīs
venientia
a
eo
mediantib
angelis
et
celeſtib
coꝛꝑibus
iſpenſant᷑.
Dicit
enī
beatus
Dionius.
iiij.
e
iui.
no.
coꝛꝑa
celeſtia
ſunt
cauſe
eoꝝ
que
in
hoc
mundo
fiunt:
non
t
necetatē
inferentia.
Et
cum
homo
t
oꝛdinatus
m
coꝛpus
ſub
coꝛꝑibus
celeſtibus.
m
intellectum
vero
ſub
angelis.
m
voluntatē
aūt
ſub
eo
poteſt
cōtingere
homo
ſpꝛeta
inſpiratōne
ei
ad
bonū
et
illuminatione
boni
angeli
ucatur
affectōe
coꝛporali
ad
ea
ad
que
influentia
luminarium
celi
inclinant
vt
et
c
tā
voluntas
ᷓ
intellectus
malicia
et
erroꝛib
inuoluantur.
Non
eſt
aūt
pobile
hmōi
erroꝛib
quibus
malefici
irretiti
ſunt
ex
influentijs
luminariū
celi
inuolui
licet
ad
fundendū
ſanguinē
vel
furta
aut
latrocinia
vel
etiā
incōtinentias
pemas
ꝑpetrare
pot
quis
ex
illis
inclinari
cut
etiā
ad
alia
quedā
naturalia.
Etiā
vt
Guiꝉ.
in
e
vniuerſo
icit.
Ꝙ
ꝑ
exꝑientiā
habetur
meretrix
nititur
plantare
oliuam
non
efficitur
fructifera
que
t
ꝑ
caſtam
plantata
fructifera
efficitur.
Et
aliquis
etiam
medicus
in
ſanando.
et
agricola
in
plantando.
⁊
miles
in
expugnando
aliqua
ex
impꝛeone
celeſtis
coꝛꝑis
efficiunt
que
alij
etiā
eaſdem
artes
habentes
efficere
nō
pount.
Tercia
via
ſumitur
ex
repꝛobatione
fatalium
effectuū.
Ubi
notandū
fatū
ee
aliquid
vno
modo
catholice
aeritur.
Alio
modo
aerere
eſt
omnino
hereticum.
Si
enī
fatum
eſtimetur
ee
m
eſtimationem
quoꝛundā
gentilium
et
etiā
quoꝛundam
mathematicoꝛū
qui
putabāt
ex
vi
potōis
derū
cauſaretur
infallibiliter
iuertas
moꝛum:
ita
talis
efficeretur
neceario
maleficus
vel
virtuoſus
in
moꝛib
quia
talē
eum
ee
cauſaret
vis
que
in
iſpotōne
derum
ſub
qua
talis
vel
conceptus
vel
natus
eet
cōpꝛehenderetur.
Et
iſtam
vim
vocauerunt
noīe
fati.
Sed
quia
iſta
opinio
non
t
eſt
falſa
immo
heretica
et
oino
eteſtanda
ter
incōuenientia
que
neceario
ſequerentur
vt
ſupꝛa
tactū
eſt
circa
repꝛobationē
pꝛimi
erroꝛis.
qꝛ
videlicʒ
tolleretur
rō
meriti
et
emeriti
imo
gratie
et
gloꝛie
et
eus
malorum
noſtroꝝ
auctoꝛ
eet
et
plura
alia.
Jdeo
fatum
c
oino
refutatur
qꝛ
nihil
eſt.
ſcm
quam
acceptionē
etiā
Grego.
icit
in
Omeꝉ.
epipħ.
Abt
a
fidelium
coꝛdib
vt
fatum
aliquid
ee
icant.
et
licet
hec
opinio
videatur
eadem
ee
cum
pꝛima
que
eſt
planetarioꝝ.
et
hoc
ter
eadem
incōuenientia
que
vtrobi
cernuntur.
t
ſunt
iuerſe
quantū
inter
ſe
iuerficantur
vis
derum
⁊
influxus
generalis
ſeptē
planetaꝝ.
Si
aūt
eſtimetur
fatū
ee
m
quandā
iſpotionē
ue
oꝛdinationem
cauſarum
ſecundaꝝ
ad
ꝓducenduʒ
effectus
iuinitus
pꝛouiſos.
Hoc
modo
fatum
vere
eſt
aliquid
eo
ꝓuidentia
ei
ꝑ
cauſas
medias
exequitur
ſuos
effectus.
Jn
illis
videlicet
ſcis
caus
ſubdunt᷑
licet
in
alijs
non
vt
eſt
creatio:
animaruʒ
gloꝛificatio:
et
gratie
collatio.
Licʒ
etiā
angeli
ad
gratie
infuonē
cooperari
pount
intellectū
et
voluntatis
capacitatem
illuminando
et
iſponendo.
et
c
quedam
oꝛdinatio
effectuū
vna
et
eadem
icitur
ꝓuidentia
et
etiā
fatum.
Si
enī
conderatur
vt
eſt
in
eo
c
icitur
ꝓuidentia.
auteʒ
m
eſt
in
caus
medijs
oꝛdinatis
a
eo
ad
effectus
aliquos
ꝓducendos
c
habet
rationem
fati.
Et
hoc
modo
Boetius
loquens
e
fato.
iiij.
e
conſoꝉ.
icit.
Fatum
eſt
rebus
mobilibus
inherens
iſpotio
ꝑ
quā
ꝓuidentia
ſuis
que
nectit
oꝛdinib.
Sed
tamen
ſancti
octoꝛes
hoc
nomine
vti
recuſauerunt
pꝛopter
eos
qui
illud
ad
vim
potionis
derū
retoꝛquebant.
Unde
Augꝰ.
v.
[ 31 ]e
ciui.
ei
icit.
Si
pꝛopterea
quiſᷓ
res
humanas
fato
tribuit.
quia
ipſam
ei
voluntatem
vel
poteſtatem
fatum
vocat
ſententiam
teneat
et
linguam
coꝛrigat.
Patet
etiam
ex
mis
tacita
reſpono
ad
queſtionē.
an
omnia
fato
ſubdantur
et
an
etiam
maleficoꝛum
opera
illi
ſubdantur.
Quia
fatum
icitur
oꝛdinatio
cauſarum
ſecundaruʒ
ad
effectus
iuinitus
pꝛouiſos
id
eſt
vbi
eus
iſpoſuit
per
cauſas
ſecundas
pꝛoducere
effectus
tales.
c
inquaʒ
ſubduntur
fato
id
eſt
ſubdunt᷑
caus
ſecundis:
c
a
eo
oꝛdinatis
vt
ſunt
influentie
coꝛpoꝛum
celeſtium.
Ea
vero
que
immediate
a
eo
fiunt
vt
eſt
creatio
rerū.
glorificatio
ſubſtantiarum
ſpiritualium
et
alia
huiuſmodi
non
ſubduntur
Et
hoc
eſt
quod
icit
Boetius
vbi
ſupꝛa
ea
que
ſunt
pꝛime
eitati
pꝛopinqua
fatalis
oꝛdinis
mobilitatem
excedunt.
Unde
maleficoꝛum
opera
quia
non
ſubſunt
ſecundis
caus
cum
talia
pꝛeter
curſum
cōmunem
⁊
oꝛdinē
nature
eueniunt.
Jdeo
nec
fato
ſed
caus
alijs
quo
ad
eoꝝ
oꝛiginē
neceario
ſubduntur.
COnſequenter nec huiuſmodi maleficoꝛum opera pont oꝛiri aut cauſari a ſubſtantijs ſeparatis que ſunt motoꝛes oꝛbium ſeu coꝛpoꝛibus celeſtium: cuius opinionis fuit Auice. et ſui ſequaces hac ratione moti. quia enim ſubſtantie ille ſeparate altioꝛis ſunt virtutis animabus noſtris et ab ipſa anima interdum cum fuerit in ſua imaginatione ad ſolam quandā aꝛehenonem interioꝛem circa aliquod extrinſecum immutatur coꝛpus pꝛopꝛium. interdum etiam alienum ſeu extrinſecū. verbi gratia. Aliquis ambulans ſupꝛa trabem in alto potam cadit e facili. quia imaginatur caſum ex timoꝛe. nō autem caderet eet trabes illa pota ſuper terram vbi caſum timere nō poet. Jtem ad ſolam aꝛehenonem anime incaleſcit coꝛpus vt in concupiſcentibus vel iratis: aut etiā infrigidatur cut in timentibus. poteſt etiaʒ immutari ad aliquam egritudineʒ puta febꝛem vel lepꝛam ex foꝛti imaginatione et aꝛehenone ad tales egritudines. et cut circa coꝛpus pꝛopꝛium ita et circa alienum vt illud immutetur ad ſanitateʒ vel egritudinem. et hic ponit cauſam etiam faſcinatōnis e qua ſuperius tactum eſt. Et quia ſcm iſtam potionem effectus maleficarum haberent reduci ad motoꝛes oꝛbium licet non pꝛeciſe ad ipſa coꝛꝑa celeſtia. Jdeo vltra illa que ibi tacta ſunt Dicamus adhuc talia c contingere eſt impobile. quia cū motoꝛes oꝛbium nt ſubſtantie intellectuales et bone nō tam m naturam ᷓ et m voluntatem quod patet ex earum operationib ad bonum totius vniuer. Jlla autem creatura cuius ope magice operationes fiunt: et t bona m naturaʒ non tamen poteſt ee bona ſcm voluntatem. Jdeo non poteſt eſſe idem iudiciū e ambabus ſubſtantijs. Et non poteſt ee bona m voluntatem pꝛobatur. Nam pꝛeſtare patrocinium aliquib in his que ſunt contraria virtuti non eſt alicuius intellectus bene iſpoti: talia autem fiunt in huiuſmodi operationibus maleficorum. fiunt enī vt in ſecunda parte operis patebit plurima homicidia. foꝛnicationes. pueroꝛum et iumentoꝛum occiones et alia maleficia pꝛocurantur. vnde vtentes his artib malefici a malefaciendo vocantur. non eſt ergo bene iſpota ſcm virtutem talis intellectualis natura cuiꝰ auxilio huiuſmodi artes maleficaruʒ innituntur: licet t bona m naturam. quia habet ee et illud omnia aetunt vt cuilibet intuenti patet. Jtem non eſt intellectus bene iſpoti familiarem ee ſceleratis et eis patrociniū exhibere et non quibuſdam virtuos. Huius autem operibus maleficoꝛuʒ vtuntur homines ſcelerati quia a fructibus eoꝛū cognoſcuntur. Auxilio autem ſubſtantiarum oꝛbes mouentium: in bonum quelibet creatura inclinatur a natura. licet coꝛrumpatur per accidens ſepe. ergo ille ſubſtantie non pount ee oꝛiginalis cauſa maleficaꝝ. Pꝛeterea intellectus bene iſpoti eſt reducere homines in ea que ſunt homini pꝛopꝛia bona que quideʒ ſunt bona rationis. abducere ergo ab iſtis et ꝑtrahere ad alia minima bona eſt intellectus indecenter iſpoti. Per huius autem artes non adipiſcuntur homines aliquem pꝛofectum in bonis rationis que ſunt ſcientie et virtutes ſed in quibuſdam minimis vt ſunt epꝛehenones et exercitia latronum et mille nocumentoꝛum. ergo oꝛigo non eſt a ſubſtantijs ſeparatis ſed ab aliqua alia virtute non bene iſpota ſcm virtutem. Pꝛeterea non eſt bene iſpotus m intellectuʒ qui per aliqua ſcelera cōmia pꝛouocatur ad auxiliuʒ alicui ferendum. Hoc autem fit in iſtis artibus maleficoꝛum. nam vt patebit in executione harum fidem abnegant innocentes pueros occidunt. Subſtantie enim ſeꝑate que ſunt oꝛbium motoꝛes: pꝛopter ſuam bonitateʒ non his maleficijs auxiliū pꝛeſtant. Concludendo huiuſmodi artes cut nō pount a coꝛpoꝛibus celeſtibus ita nec ab eoꝛū motoꝛib [ 32 ]oꝛiri. et cū necee habent oꝛiri ex aliqua virtute alicui creature collate. et illa etiā non poteſt ee bona ſcm voluntateʒ. licet t bona ſcm naturā. et huiuſmodi creature nt ip emones: relinquitur eoꝝ virtute huiuſmodi fiant ni foꝛtas adhuc obſtat friuola eſtimatio ex hominū malicia concurrente ſuper maleficoꝝ verba cōminatoꝛia ⁊ imagines repotas ad certū locū virtute quadā ſtellarū ſequerentur. vt verbi gratia: quando maleficus iceret imaginē aliquā reponendo. faciā te cecam aut claudā et hoc eueniret. Tunc ideo eueniret talis a ſua natiuitate ex virtute ſtellarū ſoꝛtiretur pꝛe ceteris hominibus talem virtutē. quantūcun alij talia verba pꝛoferrent et eent inſtructi per iſciplinam ad pꝛoferendū. adhuc t efficaces in huiuſmodi operib ee non poent. Ad que ngula reſpondendo eclarabitur. Pꝛimo ex malicia hoīm huiuſmodi effectus cauſari non pount. Secundo nec ex vocib quoꝛūcun hominū concurrente quacun conſtellatōe etiā ad quaſcū imagines.
ET pꝛimo non ex malicia quantūcun hūana pont oꝛiri hmōi maleficoꝛū opera c eclaratur. Nam malicia hoīs ue t habitualis inquantū quis ex frequentatis actibus acquirit habituʒ inclinantē ad perpetrandū peccata nō ex ignorantia nec infirmitate. vnde cenſetur peccare ex malicia Uel t actualis malicia que icit᷑ ia mali electio que etiaʒ ponitur peccatū in ſpiritū ſanctū. nunᷓ poteſt circa ipſum maleficū tantū efficere talia opera vt ſunt immutatōnes elementoꝝ ⁊ leones circa coꝛpora indifferenter hominū et iumentoꝛuʒ abſ aſtentia alicuius altioꝛis virtutis pꝛoueniant quod eclaratur pꝛimo ex parte cauſe. ſecundo ex parte effectus maleficialis. Nam h̊ quod non poteſt homo efficere abſ malicia puta per ſua naturalia imminuta: minus poteſt per ipſa naturalia iam iminuta. Patet cū iam t virtus actiua etiaʒ iminuta. Sed homo per peccata qualitercun per malitiā cōmia iminuitur in bonis naturalibus. ꝓbatur auctoꝛitate et ratione. Nam Dio. iiij. ca. e iui. no. icit. Malū eſt efectus naturalis habitudinis. et loquitur e malo culpe. Unde et nemo noſcens malū operatur illud: quod operatur ex efectu operat᷑. Ratio c. Sicut ſe habet bonū gratie ad maluʒ nature ita ſe habet malū culpe ad bonū nature. ſed per gratiā iminuitur malū nature vt fomes qui eſt inclinatio ad culpam. ergo per culpam a foꝛtioꝛi iminuitur bonum nature. Nec obſtatur icatur e faſcinatōe que interdū pꝛocuratur ex inuultuatione ſeu inſpectione alicuius vetule malicioſe puerum aſpicientis vnde puer immutatur et faſcinatur. quia cut ſupꝛa tactū eſt: hoc tantūmodo contingere poteſt circa pueros pꝛopter tenerā ↄplexionē. Hic autē loquimur e coꝛpoꝛum quoꝛūcun hominū et iumentoꝛuʒ ac etiā elementoꝝ ad grandiues immutationes. Si quis velit latius intelligere: inſpiciet octoꝛē ſanctuʒ in queſtionibus e malo. Utrū peccatū pot coꝛrūpere totū bonū nature. ⁊c̈. Ex parte eni effectuū maleficialium eclaratur. Naʒ ex effectibus euenitur in cognitionē cauſe. Unde cut illi effectus quo ad nos qui fiunt pꝛeter oꝛdineʒ nature create nobis note per virtutē creature nobis ignote. licet non nt pꝛopꝛie miracula cut illa que fiunt pꝛeter oꝛdinē totius nature create qualia m poteſtateʒ operatur ille qui eſt ſupꝛa omnē oꝛdinē totius nature create qui eſt eus benedictus: ſcm quā acceptionē icitur. Tu es qui facis mirabilia magna ſolus. ita et maleficiales effectus icuntur miraculo inquantū fiunt ab aliqua cauſa nobis ignota et pꝛeter oꝛdinē nature create nobis note. Ex quibus elicitur virtus coꝛpoꝛalis hoīs ad huiuſmodi opera cauſanda nō ſe extendere poteſt que ſemper hoc habet vt cauſa cum ſuo effectu naturali nota t naturaliter abſ admiratione. et effectus maleficiales pount aliquo modo ici miracula inquantū noticiā humanā excedunt patet ex ſe ips cum naturaliter non fiunt. patʒ et per oes octoꝛes. pꝛeſertim Auguſtinū. in li. lxxxiij. q. vbi icit. Ꝙ magicis artibus fiunt miracula plerū milia illis miraculis que fiunt per ſeruos ei. Et iterū in eodē icit. Magi faciunt miracula per pꝛiuatos contractus. boni chꝛiſtiani per publicā iuſticiam. mali chꝛiſtiani per gna publice iuſticie que omnia c eclarantur. Nam iuſticia iuina eſt in toto vniuerſo cut lex publica in ciuitate. Uirtus auteʒ creature cuiuibet in vniuerſo ſe habet vt virtus alicuius pꝛiuate perſone in ciuitate. Jdeo boni chꝛiſtiani inquantū per iuinā iuſticiā miracula faciunt icuntur facere miracula per publicaʒ iuſticiā. Magus auteʒ quia operatur ex pacto inito cū emone: icitur operari per pꝛiuatum contractū quia operatur per emonē qui ſua naturali virtute poteſt facere aliquid pꝛeter oꝛdinē nature create nobis note ꝑ virtutem creature nobis ignote. et erit miraculū [ 33 ]quo ad nos ſed non mpliciter. quia nō poteſt operari pꝛeter oꝛdinē totius nature create et ꝑ oes virtutes creaturarū nobis ignotarum. Sic enī ſolus eus icitur facere miracula. Juxta illud. Tu es eus qui facis mirabilia magna ſolus. Mali auteʒ chꝛiſtiani faciunt per gna publice iuſticie. cut inuocando nomē chꝛiſti vel exhibendo aliqua ſacramēta. cui placet inſpiciat ſanctū Tho. in pꝛima parte. q. cxi. ar. iiij. poteſt etiā attendere ea que in ſecunda parte operis. c. vi. educētur inferius. Conſeqnenter nec ꝑ voces et verba cōcurrente virtute ſtellaꝝ.
DEmum nec ex vocibus quoꝛūcun hominū cōcurrente quacun conſtellatione ſuper quaſcū imagines Nam cum intellectus hoīs huius iſpotionis eſt eius cognitio ex reb cauſatur cū intelligenteʒ necee t fantaſmata ſpeculari. Non eſt eius conditio ex ſua conceptione ſeu intellectuali operatōne intrinſeca vbi illam ſolam per verba expꝛimeret res ab extra habeat cauſare. aut conceptio intellectus expꝛea per verba haberent coꝛpoꝛa immutare. Tales enī hoīes qui talem haberent virtutem nō eent nobiſcū vnius ſpeciei: ſed equiuoce icerentur hoīes. Pꝛeterea. icatur illa efficiunt per verba cōcurrente virtute ſtellaꝝ a natiuitate vnde contingit pꝛe ceteris hominib um ꝓferunt verba per illa aliquid efficiunt cum tamen alij etiā ꝓferentes eadē non poent aliquā tranſmutationē efficere: quia virtus ſtellarū a natiuitate eis non eſeruit. Patet ex pꝛecedentib illa ee falſa ex repꝛobatione triū erroꝝ. planetariorum. genetaliacoꝝ. et fatalem oꝛdinē ponentium. Pꝛeterea cum verba expꝛimūt mentis conceptū. et coꝛpoꝛa celeſtia non pount impꝛimere intellectū nec etiaʒ eoꝝ motoꝛes ni per ſe abſ motione coꝛpoꝝ celeſtiū intellectum vellent illuminare et hoc ſolūmodo fieret ad opera bona. quia ad mala perpetranda nō illuminatur intellectus ſed obumbꝛatur non eſt officiū bonoꝝ ſpirituū ſed maloꝛum. Jdeo patet verba eoꝝ aliquid efficiūt hoc nō eſt vigoꝛe alicuius coꝛꝑis celeſtis ſed aſtentia alicuius virtutis intellectiue que etiā et t bona ſcm naturaʒ non t poteſt ee bona ſcm voluntatē inquantum ſemper ad malū machinatur. et talis erit emon vt ſupꝛa oſtenſum eſt. Et nec per imagines pont talia efficere qua coꝛpoꝛa celeſtia ſuper ias aliquid influerent quia hmōi imagines quantūcun caracterib et figuris nt ingnite ſunt effectus hominis operantis per artem. Celeſtia autē coꝛpoꝛa effectus cauſant naturales cuiuſmodi non ſunt effectus maleficoꝝ qui icuntur maleficiales. vtpote in malū creaturaꝝ pꝛeter conſuetum oꝛdinē nature ꝓlientes: vnde nihil ad otum. Pꝛeterea ſupꝛa oſtenſum eſt etiā uplices ſunt imagines. aſtrologice et magice. que etiā ad bonum aliquod pꝛiuatū obtinendum et non ad coꝛruptionē oꝛdinantur. Maleficoꝝ aūt imagines ſunt oino alterius cum ſemꝑ ad nocumentū creaturaꝝ et ex emonū iuu ad aliquē locum occulte reponuntur vt eſuper ambulantes aut oꝛmientes ledantur vt ipſe malefice fatentur. vnde et ab ips emonibus efficiunt quicquid cauſant et non ex coꝛpoꝝ celeſtiū influentijs Ad argumenta. Ad pꝛimū ictum Auguſtini eſt intelligendū cauſa epꝛauatōis hominis redit ad hoīs voluntatē cut ad cauſam effectuʒ perficientē. que ꝛie icitur ee cauſa. non c aūt eſt cauſa effectū ꝑmittenteʒ vel iſponentē vel conciliantē aut pꝛecipiētem quibus modis ſcʒ conciliatiue. iſpotiue. et pꝛeceptiue iabolus icitur cauſa peccati et epꝛauatōnis. Deus aūt ſolūmodo ꝑmiue qui mala permittit ter bona. Juxta Auguſtinū in encħ. Diabolus aūt iſponit interius ſuggerendo ꝑſuadit interius et exterius acrius ſtimulando. Precepit auteʒ his qui ei totaliter ſe ſubdiderunt vt ſunt malefici quibus non eſt opus interius inſtigari ſed t exterius ⁊c̈. Et per hoc etiā ad ſecunduʒ quilibet eſt cauſa ſue malicie irecte intelligendo. et ad pꝛobatōnes patet eadem reſpono. quia licet repugnat libero arbitrio moueri per modū cipientis: non aūt per modum iſponentis. Ad terciū. Motus ad virtutes aut ad vicia iſpotiue pount cauſari ab influentijs coꝛpoꝝ celeſtiuʒ. et capitur motus pꝛo quadā naturali inclinatōne ad virtutes humanas et vicia. opera aūt maleficoꝛuʒ qꝛ excedunt cōmunem oꝛdinē nature. ideo illis influentijs ſubiacere non pount. Ad quartum idem patet. quia ſunt cauſe humanoꝛuʒ actuū coꝛpoꝛa celeſtia. ſed illa opera nō ſunt humanitus adinuenti. Ad quintū motores oꝛbium pont impꝛimere in animas intelligatur immediate c impꝛimūt illuminando ad bonum et non ad maleficia vt ſupꝛa tactū eſt. Si autem intelligatur mediate tunc iuxta influentiā coꝛpoꝝ celeſtiū impꝛimunt indirecte et iſpotiue. Ad ſextuʒ. hoc emones m certa augmenta lune homines vexant. ↄtingit ter uo. Pꝛimo quidē [ 34 ]ad hoc vt infament creaturam ei ſcʒ lunam vt Hieroꝰ. et Criſoſto. icunt. Secundo qꝛ cum nō pont oꝑari ni mediantib naturalibus virtutib vt ſupꝛa ictū eſt. Jdeo conderant coꝛpoꝝ aptitudines ad effectus inducendos et qꝛ cerebꝛū eſt humidimū oīm ꝑtium coꝛpoꝛis vt Ariſto. icit et naturales omnes. Jdeo maxime ſubijcitur operatōi lune que ex ſua ꝛietate habet mouere humores. Jn cerebꝛo autē ꝑficiuntur vires aīales. Et ideo emones m certa augmenta lune ꝑturbant hoīs fantaam quando ↄderant cerebꝛū ad hoc iſpotū. Ad aliud emones aduocati in certis ↄſtellatōib adueniūt faciūt ter uo. Pꝛimo vt hoīes in hunc erroꝛem inducant credunt aliq numen ee in ſtellis. Sco qꝛ ↄderant m aliquas cōſtellationes materiam coꝛꝑalem magis ee iſpotā ad effectus pꝛo quibus aduocant᷑. Ad terciū cut icit Augꝰ xxxvi. e ciui. ei. Per varia genera lapiduʒ herbaꝝ lignorum aīalium carminū et inſtrumentoꝝ mucoꝛum emones alliciuntur nō vt animalia cibis ſed vt ſpūs gnis inquantū ſcʒ hec eis exhibentur in gnum iuini honoꝛis cuius ip ſunt cupidi. Tamen quia ſepe obijcitur emones pount impediri ꝑ herbas et armonias a vexatione hoīm vt in argumēto allegatur e ſaul ꝑ armoniā citharis. Unde nituntur efendere aliqui poent effectus maleficiales ꝓducere ꝑ certas herbas ⁊ occultas cauſas abſ auxilio emonū tantūmodo ex influentia coꝛpoꝛū celeſtium que plus pount impꝛimere in hmōi res coꝛporales ad effectus coꝛꝑales quā in ios emones ad ꝓducendum hmōi effectus maleficiales. Jdeo latius cum t reſpondendū eſt aduertendum herbe vel armonie nō pount ſua naturali virtute totaliter excludere vexationem qua iabolus pot hoīem vexare bi ꝑmitteret᷑ a eo vel angelis bonis. poſſunt t illam vexationē mitigare et ita parua poet ee vexatio illa poent eam penitus excludere. ſʒ hoc facerent nō agendo in im emonē cum t ſpūs ſeꝑatus in quē non poteſt naturaliter agere quodcun coꝛpus. ſed agendo in im vexatū a emone. Omnis enī cauſa limitate virttutis ꝓducere poteſt effectum intenoꝛē in materiam iſpotā ᷓ non iſpotam. cui ⁊ conſonat illud philoſophi ij. e anima. Actus actiuoꝝ ſunt in patiente pꝛediſpoto. Demon aūt eſt agens limitate virtutis. ergo vexationē intenoꝛem facere poteſt iabolus in hoīe iſpoto ad illā vexationem ue ad illud ad q iabolus intēdit adducere quam in homine iſpotionis cōtrarie. Puta iabolus poteſt vexare intenus paone melancolica hominē iſpotū ad illam quā hoīem contrarie iſpotionis Certum eſt autem herbe et armonie multum pount immutare iſpotionē coꝛporis. et ex ↄſequenti motus ſenſualitatis. hoc patet e herbis cum quedam inclinant ad leticiam quedaʒ ad triſticiā. et c e alijs. Hoc etiam patet e armonijs ꝑ pħm. viij. polliť. vbi vult iuerſe armonie habent ꝓuocare iuerſas paones in homine. Hoc etiam refert Boetius in muca ſua. Et autoꝛ e oꝛtu ſcientiarū vbi loquens e vtilitate muce icit. valet ad curandum vel alleuianduʒ iuerſas infirmitates. Et ita patere poteſt ceteris paribus fit vexatio ebilioꝛ. Non autem video quomodo herbe vel armonie poſnt in homine iſpotionē aliquam cauſare ter quam homo nullo modo poet a emone vexari tamen ꝑmitteretur. quia iabolus mouendo ſolum motu locali vapoꝛes et ipſos ſpiritus inoꝛdinato motu poet hominem multum vexare. Herbe auteʒ vel armonie nullam iſpotioneʒ cauſare poent in homine ſua naturali virtute per quam ꝓhibetur emon pꝛedictā cōmotionem facere Contingit tamen quando iabolo non ꝑmittitur hominem vexare ni vexatōne ita parua ꝑ aliquam foꝛtem iſpotioneʒ ad contrarium tolleretur totaliter. et tunc alique herbe vel armonie poent coꝛpus hominis ita ad contrariū iſponere illa vexatio totaliter ammoueretur. ꝟbi gratia. Diabolus quando poet hoīem vexare vexatione triſticie ita ebiliter per aliquas herbas vel armonias que haberent cauſare ilatationē et iffuonē ſpirituum qui ſunt motus cōtrarij triſticie totaliter ammouertur illa triſticia. Ꝙ aūt Augꝰ. li. ij. e octri. chꝛiſtia. condemnat ligaturas et quedam alia e quibus ibi iffuus ſcribit hoc attribuens arti magice. hoc eſt quantū ad illud non pount ex ſua naturali ꝟtute. quod patʒ ex hoc icit c. Ad hoc genus ꝑtinent omnes ligature at remedia que medicoꝝ condemnat iſciplina. Jn quo ſatis patet illa cōdemnat quantū ad vſum reſpectu cuius non habent aliquā efficaciā ex ſua naturali virtute. Quātum aūt ad illud quod. i. Regum. c. xvi. habetur. Ꝙ ſaul qui vexabatur a emone alleuiabatur quando auid cytharam ꝑcutiebat coram eo et ſpūs malus recedebat ⁊c̈. Sciendum bene verum eſt per tactū cythare virtute naturali illius armonie alleuiabatur [ 35 ]aliquantulum afflictio ſaulis inquantum illa armonia aliqualiter ulcoꝛabat aetituʒ eius per auditum: per quam ulcoꝛationem reddebatur minus aptus ad illam vexationem. Sed ſpiritus malus recederet quando auid cythariſabat hoc erat pꝛopter vim crucis quod ſatis expꝛee icitur in glo. vbi c icit᷑. Erat auid in canticis mucis eruditus iuerſoꝛum ſonoꝛuʒ rationabilis moderatuſ cōcentus. Unitatem eentie gnificat que varijs modis quotidie reſonat. Dauid malignum ſpiritum in cythara compeſcuit: non quia tanta eet vis in cythara ſed in gno crucis qui in ligno crucis et coꝛdarum extenone id eſt venaruʒ gerebatur que iam tunc emones effugebat.