Vide: |
Haec pagina inabbreviata |
Haec pagina transscripta |
Questio Prima | Questio Tercia |
[ 14 ]
AN catholicū t aerere ad effectuʒ maleficialē ſꝑ habeat emō cū malefico ↄcurrere vꝉ vnꝰ ne altero vt emon ne malefico vꝉ econuerſo talē effectum pot ꝓducere. Et arguit᷑ p͛mo emō ne malefico. Augꝰ. ī. li. lxxxiij. q. Oīa vibiliť fiunt etiā ꝑ inferioꝛes ptātis aeris fieri poe credūtur. Sed oīa nocumenta coꝛꝑalia non ſunt inuibilia ſed potiꝰ ſenbilia. igit᷑ etiā a emonibus fieri pt. Pꝛeterea ex ſcripturis nocumēta iob illata vbi ignis e celis cecidit ⁊ familiā cū gregibꝰ pecoꝝ vno impetu cōſumpt ⁊ turbo omū eijciēs liberos occidit emō ꝑ ſe abſ maleficis ↄcurrēte tmō iuina ꝑmione oꝑatꝰ ē. g̊ a ꝉı ī alijs maleficis aſcribūtur. patʒ ⁊ e. vij. viris ſare virginis q̊s emō occidit. Pꝛeterea q͛cq͛d t virtus īferioꝛ abſ āminiculo virtutꝭ ſuꝑioꝛis [ 15 ]poteſt ⁊ virtus ſuꝑioꝛ abſ amminiculo virtutis inferioꝛis. Sed virtus inferioꝛ pōt cōcitare grandines ⁊ inducere infirmitates abſ auxilio virtutis ſuꝑioꝛis. Dicit e Albertus e ꝛietatib reꝝ ſaluia putrefacta certis modis vt ibidem ponit ꝓiecta fuerit in fontē mirabiles ↄcitabit in aere tempeſtates Pꝛeterea icatur. emon vtit᷑ maleficio nō ter indigentiā ſed ter eius quā querit ꝑditionem. Contra Ariſtoteles. iij. ethicoꝝ. Malicia ē voluntariū. q pꝛobat per hoc nullus oꝑatur iniuſte volūtarie nō velle iniuſtū ee. ⁊ voluntarie ſtupꝛantē nō velle incontinentē ee. ⁊ ꝑ hoc etiam legiatoꝛes puniūt malos qua volūtarie mala operantes. Demon ergo oꝑatur ꝑ maleficā oꝑatur tāᷓ ꝑ inſtrumentū. ⁊ cū inſtrumentū epēdet ad volūtatē pꝛincipalis agentis ⁊ nō volūtarie agit cōcurrit nō erit ei actio imputanda nec per ↄſequēs punienda. Sed cōtra nihil pot efficere in inferioꝛib abſ maleficis. Pꝛimo e generatione. Omnis actio eſt ꝑ contactum. Et quia nō eſt aliquis cōtactus emonis ad coꝛꝑa cū nihil habeat cū eis cōmune. ergo vtit᷑ aliquo inſtrumēto illi influēdo virtutē ledendi ꝑ contactum. Juxta hoc etiā maleficia pont fieri abſ oꝑe emonū. pꝛobatur per textum ⁊ glo. ad Gala. iij. O inſenſati gallate quis vos faſcinauit veritati non obedire. glo. quidam habēt oculos vrētes qui ſolo aſpectu inficiunt alios ⁊ maxime pueros. Eſt ad hoc etiam Auicen. vi. naturalium. li. iij. ca. vlti. ita icens. Multotiēs aūt anima oꝑatur in coꝛpoꝛe alieno cut in pꝛopꝛio quemadmodū eſt opus oculi faſcinātis ⁊ eſtimationis oꝑantis. Et eandem ſententiā etiam ponit Algaʒel libꝛo. v. ſuo phycoꝛū. ca. ix. Putat etiam Auicenna licet non teneat᷑ in illo virtus imaginatiua etiaʒ abſ viſu pot extranea coꝛꝑa īmutare. vbi nimis extendit virtutem imaginatiuam. ⁊ capimꝰ hic virtutem imaginatiuam nō inquantū iſtinguitur contra alias virtutes ſentiuas interioꝛes vt eſt ſenſus cōmunis ⁊ fantaa ⁊ eſtimatio. ſed inquātū includit omnes illas virtutes interioꝛes. Sed bene verū talis virtus imaginatiua poteſt tranſmutare coꝛpus coniūctum. ſcilicet illud in quo eſt. cut homo poteſt ambulare ſupꝛa trabem eſt in medio vie. Si vero pota fuerit ſuper aquā ꝓfundam nō audebit ambulare ſuper eam. eo imaginabitur in eius anima foꝛma cadendi vehemēter impꝛea cui obedit materia eiꝰ ⁊ virtus membꝛoꝛū eius ⁊ non obediūt eiꝰ cōtrario. ſ. ad irecte ambulandū. Jn hoc ergo conuenit hec immutatio cū oculo faſcinātis inquātū immutat᷑ coꝛpus ꝛium pꝛimo ſed nō coꝛpus alienū e qua immutatōne iam loquimur. Pꝛererea icat᷑ talis immutatio cauſat᷑ a coꝛꝑe viuo mediante aīma in aliud coꝛpus viuū. Contra. quia ad ſentiam interfectoꝛis manat ſanguis ex vulnerib occi ergo etiam abſ virtute aīe coꝛꝑa pt mirabiles effectus ꝓducere. Jtem homo viuēs ⁊ e cadauer hominis occi tranēs etiam nō ſentiendo illud adhuc terroꝛe cōcutit᷑. pꝛeterea cut res naturales ht quaſdā virtutes occultas quaꝝ ratio ab hoīe agnari nō poteſt. cut adamas trahit ferrū ⁊ multa que Auguſti. enumerat. xx. e ci. ei. Jta mulieres ad immutationes faciendas in coꝛpoꝛibus alienis certis reb vti pt. abſ auxilio emonū etiā noſtrā rōnem excedunt. Et qꝛ excedūt nō ebemus ꝓpterea emonib qua ex maleficis inmul cōuerſantes aſcribere Pꝛeterea malefici certis vtūtur imaginibus ⁊ reb inſtrumentalib quas interdum ponūt ſub limine oſtij omus aut ad certa loca. vbi pecudes cōueniūt aut etiā hoīes q͛ maleficiātur ⁊ interdū moꝛiūtur. Sed qꝛ hmōi effectꝰ pt euenire ex imaginib illis inquantū ht quaſdam influentias a coꝛꝑib celeſtib receptas. pꝛobatur. Nam cut coꝛꝑa naturalia ſubdūtur coꝛpoꝛibus celeſtib. ita ⁊ artificialia. Sed coꝛꝑa naturalia pount reciꝑe qᷓſdam virtutes occultas. g̊ ⁊c̈. ⁊ artificialia. v videtur eoꝛū opera poent ꝑ tales imones pꝛacticari ⁊ non per emones. Pꝛeterea vera miracula pt fieri ex poteſtate nature in eo oꝑatur. ita ⁊ miranda ⁊ ſtupenda oꝑa ex virtute nature. ꝓbat᷑. Nā Grego. icit. ij. yalo. Sancti miracula faciūt aliq ex ce. aliquādo ex poteſtate. exemplū at᷑ e vtro. Petrus oꝛando ſuſcitauit thabitā moꝛtuam. Ananiam ⁊ ſaphiram mentientes moꝛti increpando tradidit abſ pꝛece. ergo ⁊ homo ꝑ virtutem ſue anime poterit materiā coꝛꝑalem in altero etiam trāſmutare ſeu immutare e ſanitate in infirmitatē ⁊ ecōuerſo. Pꝛeterea coꝛpus humanū eſt nobilius ᷓ alia coꝛpora inferioꝛa. ſed ꝓpter aꝛehenonē aīe hūane īmutat᷑ coꝛpus hūanū ad caloꝛeʒ ⁊ frigus vt patʒ in iraſcētibꝰ ⁊ timētibus. immo etiaʒ hec immutatio ꝑtingit q vſ ad egritudinē ⁊ moꝛtē. g̊ multomagis t ſua virtute materiā coꝛꝑalē immutare. Sed ↄtra eſt. Subſtantia ſpūalis nō pōt impꝛimere aliquā foꝛmā ni āminiculo alteriꝰ agētis vt ſupᷓ tactū ē. v ⁊ augꝰ. in fato li. Nō eſt putandū iſtis trāſgreoꝛibus angelis ad nutū ſeruire hanc [ 16 ]vibilium rerum materiaʒ. ſed ſoli eo. ergo multominus homo ex poteſtate naturali efficere poteſt effectus maleficiales. Reſpōdēdo quia non eſunt errantes in hac materia maleficas excuſantes ⁊ emones tantummō aut inculpantes aut quibuſdam naturalib trāſmutationib eaꝝ facta aſcribentes. Jdeo horum faltas oſtenditur pꝛimo ꝑ eſcriptionem maleficoꝝ. De qua Jdo. viij. ethimo. c. ix. Malefici icūtur ob facinoꝝ magnitudinem. ſ. mala pꝛe cūctis malefactoꝛib efficientia. vnde ſubdit. hi elementa concutiūt oꝑe ſcʒ emonū ad grandines ⁊ tempeſtates cōcitandas. Jtem icit. Mentes hominū turbant. intellige ad amentiam odiū ⁊ amoꝛē inoꝛdinatum. Jtem ſubdit. Ac ne vllo veneni hauſtu violentia tantū carminis animas interimūt. Ad idem. xxvi. q. v. c. nec mirum. ⁊ ſunt verba Auguſtini in e ciui. ei. vbi eclaratur qui icūtur magi ⁊ malefici. Magi ſunt qui vulgo icūtur malefici ⁊ ob facinoꝝ magnitudinem c nūcupantur. hi ſunt q͛ ꝑmiu ei elementa concutiunt. hominū turbant mentes minus confidentiū in eo ac ne vllo veneni hauſtu violentia tantū carminis interimūt homines. Unde ⁊ Lucanus. Mens hauſti nulla ſanie polluta veneni incantata perit emonib e accitis audent vētilare vt quoſ ſuos perimāt malis artibus inimicos. Ex quib patet in hmōi operib ſemꝑ habent emones cum maleficis cōcurrere. Secūdo quia cuʒ quadruplices effectꝰ penales agnare poumus. ſ. miniſteriales. noxiales. maleficiales ⁊ naturales. Et miniſteriales icūtur q͛ miniſterio bonoꝝ angelorū cut noxiales maloꝝ ſpirituū immittunt᷑ Moyſes e egyptum in. x. plagis miniſterio bonoꝛū ꝑcut vbi magi in. ix. tantū per malos ſpūs cōcurrerunt ⁊ triduam peſtem ꝓpter peccatum auid circa numerationē populi ↄmium. ⁊ e. lxxij. milib hominū vna nocte pꝛoſtratis e exercitu ſennacherib vti hic ꝑ angelos omini id ē per bonos ominū venerantes ⁊ cognoſcentes peracta fuerunt. Noxiales vero effectus cū in ſcripturis nominātur. Jmmiones ꝑ angelos malos m quas populus ille ī eſerto ſepe ꝑcuus fuit. Et maleficiales effectus icūtur quādo emon per maleficos ⁊ ꝑ magos operatur. cut ⁊ naturales q͛ ex influentijs coꝛpoꝝ celeſtiū in iſtis inferioꝛib circa moꝛtalitates ſterilitates terraꝝ ⁊ grandines ⁊ his milib cauſantur. Et inter hos effectus magna t ifferentia. ideo cum Job noxiali plaga fuit a emone percuus ⁊ non maleficiali ideo nihil ad otum. Si quis vero curious inſtaret cut plerū hec materia curioſas patit᷑ a maleficaꝝ efenſoꝛib inſtātias. ſemꝑ in coꝛtice verboꝝ aerem verberantes ⁊ medullā veritatis nūᷓ penetrantes. Cur Job nō maleficiali effectu ꝑ emonem cut noxiali ꝑcuſſus fuit. His curioſe etiam reſpōderi poteſt. Job fuit percuus a iabolo ſolum. ⁊ nō mediante malefico vꝉ malefica. Quia hoc genus ſuꝑſtitionis vel nonduʒ erat inuentum. vel erat inuentum. iuina tamē pꝛouidentia voluit vt poteſtas emonis mūdo ad pꝛecauendum eius indias ꝓ ei gloꝛia innoteſceret cū nihil ni a eo ꝑmius efficere pōt. Et e temꝑe quidē quo pꝛimū genus ſuꝑſtitionis inuentum fuit. Et ico pꝛimuʒ genus quo ad emonū inuocationē nō quo ad puram ydolatriam. Dicit Uincentius in Spe. hyſto. allegans plures octoꝛes pꝛimꝰ inuentoꝛ artis magice ⁊ mathematice fuit ʒoꝛaſtres q͛ icitur fuie Cham filius Noe. hic m Auguſti. e ciui. ei. ſolus rit naſcendo ⁊ hoc non ni oꝑe iaboli. Hic etiaʒ cū eet rex ſuperatus eſt a nino filio beli qui edificauit niniuē. vel amplius ſub quo cepit regnū ayrioꝛū temꝑe Abꝛae. Hic etiam ninus ob inoꝛdinatum amoꝛeʒ patris fecit fieri imaginem patri moꝛtuo ad quā quicū confugiebant malefactoꝛes liberi erant ab omni punitione ebita. Et ex hoc ceperunt hoīes imagines adoꝛare vt eos. ſed hoc poſt pꝛimam etatem. quia ſub illo temꝑe nō erat ydolatria. pꝛopter recentem memoꝛiam creationis mūdi. vt icit ſanctꝰ Tho. ſecūda ſecūde. q. xcv. ar. iiij. vel etiam incepit a Nembꝛoth. qui cogebat homines ignem adoꝛare. ⁊ c in ſecunda etate incepit ydolatria. que eſt pꝛimū genus ſuꝑſtitionis. cut iuinatio ſecundū. ⁊ obſeruantia terciū. Maleficoꝝ aūt ritus reducitur ad ſecūdum genus ſuꝑſtitionis. ſcilicet ad iuinationem que fit ꝑ expꝛeam emonū inuocationem. cuius etiā ſunt tria genera. ſ. nigromātia. planetarij ſeu potius mathematici. ⁊ iuinatio ꝑ ſomnia. hec ideo poſui vt pꝛius lectoꝛ intelligat noxias illas artes non ſubito ſed ꝓceu temꝑis fuie inuentas nec abſonū ee aerere maleficas tempore Job nō fuie. Sicut e ꝑ incrementa tēpoꝛū vt Grego. in moꝛalib icit creuit ſcientia ſanctoꝝ ita ⁊ noxie artes emonioꝛū. Et cut tam repleta ē terra ſciētia i. Eſaie. xi. Jta iam mūdi veſpere ad occaſum eclinante ⁊ malicia hominū excreſcente ⁊ charitate refrigeſcente ſuꝑabundat omnis maleficoꝛum iniquitas. Je t ʒoꝛaſtres cum eet intētus [ 17 ]illis actibus ⁊ ſolūmodo cōderationi aſtrorum a iabolo ſuccenſus eſt. Hec vbi ſupꝛa. De tempoꝛe autem quo malefici leguntur cū emonibus ad maleficia inferenda cōuenie tactum eſt ſupꝛa. ⁊ habetur Exodi. ſeptimo. quo ad magos pharaonis qui in plagis ſuꝑ egyptum emonum aſtentia cut moyſes miniſterio bonoꝛum angeloꝛum gna plurima ꝑpetrarunt. Unde concluditur veritas catholica videlicet ad effectum maleficialem licet nō ad effectum noxialem ſemꝑ habʒ maleficus cum emone cōcurrere. Et ꝑ hec patet reſpono ad argumenta. Nam ad pꝛimū non negatur quin effectus noxiales que vibiliter cernūtur ſuꝑ homines iumēta terre fruges. ⁊ que etiam ex influentijs coꝛpoꝝ celeſtium ſepe pꝛoueniunt etiam a emonib eo permittente inferūtur. Dicit enī Auguſtinus. iij. e ciui. Demonib ſubſunt ignis ⁊ aer quantum eis a eo permittitur. patet ⁊ ꝑ gloſam ſuper illud Jmmiones per angelos malos que icit. Deus punit per malos angelos. Ex quibus etiaʒ patet reſpono ad ſecūdū e Job ⁊ ex his que pꝛius tacta ſunt e initio artis magice. Et ad tercium e ſaluia putrefacta ⁊ in puteū pꝛoiecta icit᷑. Ꝙ licet ſequatur effectꝰ noxialis abſ auxilio emonis. licet non abſ influentia coꝛpoꝛis celeſtis. Loquimur autem e effectu maleficiali vnde non eſt mile. Ad quartum icit᷑ verum ee emones vtūtur maleficis tantūmodo pꝛopter eoꝛū perditiontm. Et cū infertur quod nō eent puniendi. quia concurrūt tanᷓ inſtrumenta mouentur ad nutum nō ꝛium ſed pꝛincipalis agentis. Rdetur ſunt inſtrumenta animata ⁊ libere agentia. ⁊ licet poſt expꝛeum pactum initū cū emonibus nō iam nt ſue libertatis. quia vt ex earū faonib accepimus. ⁊ loquoꝛ e mulierculis combuſtis ad plurima maleficia coacte verbera emonū ſubterfugere volūt cooperantur. pꝛima t pꝛofeone qua ſponte ſe emonibus ſubiecerūt manent ligate.
AD alia vero argumenta in quibus ꝓbatur maleficiales effectus poe abſ oꝑe emonū a vetulis ꝓcurari. Dicendū ex vno ꝑticulari cōcludere vniuerſale eſt ionū rōni. Et cuʒ in tota vt videtur ſcriptura ſacra nō inuenitur tale ni hic vbi agitur e faſcinatōne ſeu inuultuatione vetulaꝝ. Jdeo non valet per hoc concludere ſemꝑ habeat ita euenire. Jnſuꝑ eſt etiam ubiū ꝑ gloſam. An abſ opere emonū talis faſcinatio fieri pot eo ex glos ibi elicit᷑ faſcinatio capitur tripliciter. Uno mō icitur ludificatio ſenſuū que fit per artem magicam ⁊ c poteſt fieri miniſterio emonū. ni pꝛohibeantur a eo immediate mediāte vꝉ miniſterio ſanctoꝛum angeloꝛum. Secūdo modo poteſt ici inuidia. vt vbi Apoſtolus ixit. Quis vos faſcinauit id eſt tanto odio perſecutus eſt. Tercio ex tali odio fiat immutatio ad maluʒ in coꝛpoꝛe alicuius ꝑ oculos alterius aſpiciētis in eum. Et e faſcinatione hoc modo icta cōmuniter loquuntur octoꝛes m quem modum etiam Auicēna ⁊ Algaʒel vt in argumentis educitur locuti ſunt. Nam ⁊ ſanctus Tho. hanc faſcinationē eclarat. pꝛima parte. q. cxvij. per hūc modum. Ex foꝛti inquit imaginatione anine immutantur ſpiritus coꝛpoꝛis coniuncti. Que quidem immutatio ſpirituum maxime fit in oculis ad quos ſubtilioꝛes ſpiritus pꝛoueniunt. Oculi enim inficiunt aerem continuuʒ vſ ad eterminatum ſpacium per queʒ modum ſpecula nt noua ⁊ pura contrahunt quandā impuritatē ex aſpectu mulieris mēſtruate. vt Ariſtoteles icit in lib. e ſomno ⁊ vigiꝉ. Sic igitur cum aliqua anima fuerit vehementer cōmota ad malitiam cut maxime vetulis contigit efficitur m modum pꝛedictum. Aſpectus eius venenoſus ⁊ noxius ⁊ maxime pueris qui habent coꝛpus tenerum ⁊ e facili receptiuū impꝛeonem. Subdit tamen pobile eſt etiam ei permione vel ex aliquo occulto facto cooperetur ad hoc malignitas emonum cum quibus ſoꝛtilege vetule pactum aliquod habent.
SEd pꝛo amplioꝛi intellectu ſolutionum aliqua ubia mouentur ex quorum ſolutione veritas magis patebit Uidetur enim obſtare pꝛimo illud quod ſuperius ictum eſt. Ꝙ ſubſtantie ſpirituales non pount tranſmutare coꝛpoꝛa ad aliquā naturalem foꝛmam ni amminiculo alterius agētis ergo multominus hoc poterit efficere imaginatio quantumcū foꝛtis in anima. Pꝛeterea eſt articulus condemnatus in pleriſ vniuertatibus pꝛecipue tamen parien. incātatoꝛ aliquis pꝛoijcit camelū in foueam ſolo viſu eo cut intelligētie ſuperioꝛes impꝛimūt inferioꝛes. c anima intellectiua impꝛimit in aliam ⁊ etiaʒ in animā ſentiuam. Jtem ad hoc eſt articulus condēnatus. materia exterioꝛ obedit ſubſtantie ſpūali intelligatur mpliciter ⁊ m omnem modum tranſmutationis. Quia c ſoli eo vt pꝛius patuit obedit. His vis faſcinatio e qua loquimur qualiter t pobilis ⁊ qualiter non. eclaratur. Non enim eſt pobile [ 18 ]homini per naturalem virtutē anime ſue ꝑ oculos talem virtutem emittat que nō mediante tranſmutatione ꝛij coꝛpoꝛis ne medij nocumentuʒ inferre pot coꝛpoꝛi hominis quid aſpicit maxime cum m opinionem cōmunioꝛem videamus intra ſuſcipientes nihil extra mittentes. Non eſt etiam poſbile homini ꝑ virtutē naturalem anime ſue pꝛo volūtate ſua tranſmutationeʒ faciat imaginando in oculis ſuis que mediante tranſmutatione medij. ſ. aeris pot coꝛpus hominis quem aſpicit in aliquā tranſmutare qualitatem m quod bi placuerit. Et quia m hos uos modos pꝛedictos non poteſt vnꝰ homo alium faſcinare cuʒ nulli hominū poteſt inee talis virtus per naturalem virtutē anime ſue. Jdeo velle pꝛobare quod maleficiales effectus poent pꝛodiri ex naturali aliqᷓ virtute ſuper ad infringendum opera maleficioꝛum que virtute emonū fiunt eſt plurimū alienū a veritate. quia etiam m hos uos modos faſcinatio repꝛobatur cut ⁊ pꝛefati uo articuli. Qualiter tamen t pobilis licet ſuperius tactum t tamē clarius c educitur. Poteſt enim contingere homo vel mulier aſpiciens coꝛpus alicuiꝰ pueri moueat ipſum mediante viſu ⁊ imaginatione vel aliqua paone ſenbili. Et quia pao ſenbilis eſt cum quadam immutatione coꝛpoꝛali ⁊ oculi ſunt tenerrimi ter quod ſunt impꝛeonis multum receptiui. Jdeo quando contingit per aliᷓ paonem interioꝛē tranſmutantur oculi in aliᷓ malam qualitatem maxime cooperante ad hoc aliqua imaginatione cuius imo cito redūdat in oculos ⁊ pꝛopter eoꝝ tenerritudinē ⁊ pꝛopter vicinitateʒ radicis ſenſuū particulariū ad imaginationis oꝛganū. Cum autem oculi ſunt tranſmutati in aliquā qualitatem nociuā cōtingere poteſt quod trāſmutent aerem bi cōtiguū aliquam qualitatem malaʒ ⁊ illa pars alique ⁊ c vſ ad aerem cōtiguū oculis pueri qui aſpicitur ⁊ ille aer cōtiguus poterit q in materiam iſpotam quā non iſpotam cui conſonat tranſmutare oculos iius pueri in aliam qualitatem malam ⁊ mediantibus oculis iius pueri aliquas alias partes interioꝛes. Unde nec cibum igerere nec in membꝛis foꝛtificari aut augmentari poteterit. Experimētuʒ huius rei manuductiuū eſt. Quia videmus hominē patiētem in oculis quādo ex aſpectu ſuo ledere oculos euʒ aſpicientis quod cōtingit ex hoc oculi mala qualitate infecti inficiūt aerem medium ⁊ aer infectus inficit oculos irectos ad oculos infirmos eo m rectam lineam infectō illa eriuatur in irectuʒ ad oculos inſpiciētium cooperante ad hec multum imaginatōne eius qui aſpiciēdo oculos infirmos imaginatur ſe ledi. Plura poent exempla manuductiua adduci que bꝛeuitatis cauſa obmittuntur. Concoꝛdat his quedam. glo. ſuꝑ illud pſal. Qui timēt te videbunt me ⁊ le. icēs Magna virtus ī oculis eſt q in naturalib aaret animal e viſum pꝛodeſt ytericis pꝛioꝛ videns lupis vocem aufert vel c. Baliſcus pꝛioꝛ videt occidit pꝛioꝛ videtur occiditur. Et ratio quare baliſcus vidēdo occidit hominem ni ex aſpectu ⁊ imaginatōne excitatur in eius coꝛpoꝛe materia venenoſa per quam oculi pꝛimo inficiūtur ⁊ emuʒ aer contiguus ⁊ c alia ⁊ alia pars aeris vſ ad aerem homini contiguū quem aerem per aſpiratōnem cum homo attraxit intoxicatur ⁊ moꝛitur. Pꝛioꝛ autem viſus ab homine vbi homo volens baliſcum occidere circūmunit ſe ſpeculis ex quib um baliſcus inſpicit ex reuerberatōne aer inficitur ⁊ c vſ ad baliſcum ꝑtingit ⁊ occiditur. Sed ubiū. Cur homo occiſoꝛ beſtie nō moꝛitur ⁊ hic occultam quandam cauſam opinari necee eſt Hec ne pꝛeiudicio ⁊ temeraria aertione icta ſunt tantūmodo ictis ſanctoꝝ inherentes catholicam veritatem concludamus q ad maleficiales effectus e quib ad pꝛeſens loquimur malefici cum emonib ſemper cōcurrere ⁊ vnum ne altero nihil poe efficere. Ad argumenta patet reſpono e faſcinatione ad pꝛimū. Ad ſecundū icitur. Juxta Uincen. in ſpecu. natu. c. xiij. Ꝙ vulnus infectum ſpiritib interficientis ex foꝛti imaginatione illud vulnus trahit aerem infectum tranſeūtem iam interfectoꝛe ſanguis ebuliēs extra manat. quia ad pꝛeſentiam interfectoris aer incluſus in vulnere cut ab īterfectore intrauit. Jta ad eius ſentiam ↄmouetur. ex qua cōmotione ſanguis erūpit. Sunt q͛dam alias cauſas allegantes qua illa ebullitio ſanguinis t eius clamoꝛ e terra ſuper homicidā pꝛeſentē. ⁊ hoc ter maledictōnem pꝛime homicide cayn. ad illud e hoꝛroꝛe. icendū hoc homo trāens e cadauer hominis occi hoꝛroꝛe concutiat᷑. licet illud nō ſentiat. hoc fit ex ſpiritu ᷓtumlacū infectionem recipiente ⁊ eam anime reſentante. Sʒ hec nihil concludunt aduerſus opera maleficoꝝ cum omnia illa naturaliter vt ictum eſt fieri valeant. Ad terciū cut ictuʒ eſt ſupꝛa maleficoꝛū ritus educūtur ad ſecūdum genus ſuꝑſtitōnis quod icit᷑ iuinatio. rebus [ 19 ]vero ſuꝑſtitioſe vti in obſeruantijs q͛duſdaʒ reducitur ad terciū genus. ideo argumentuʒ nō eſt mile. emū etiam qꝛ reducūtur nō ad quālibet iuinationē ſed ad illā fit ꝑ expꝛeſſam emonū inuocationeʒ. Et hoc etiā cum multis modis fieri pot. ſ. ꝑ nigromanciaʒ. geomanciā. idromanciā ⁊c̈. Jnſpiciat᷑ ſe. ſe. q. xcv. ar. v. Jdeo hec iuinatio maleficoꝛuʒ vbi maleficijs ſunt intenti. cut ſumū gradum in flagitijs tenet ita ⁊ aliud iudicium e eo exiſtit. U q arguitur qꝛ occultas reꝝ virtutes cognoſcere nō poumus ⁊ malefici etiam occultis reb intendūt. Dicit᷑ intenderēt reb naturalib ad aliquos effectus naturales ex naturali virtute ꝓcedēdos hoc licitū foꝛet vt e ſe patet. Uel etiā ↄcedendo intenderent ſuꝑſticioſe reb naturalib. vtpote reb hmōi certas caracteres vel aliqᷓ nomina ignota inſcribendo. ⁊ illis ꝓ acquirenda ſanitate vel amicitia ⁊ ꝓ aliqua vtilitate ⁊ nō ꝓ nocumento aliquo inferendo vterētur. tūc licet abſ expꝛea emonū inuocatione licet nō abſ tacita fieri iſta poent ⁊ illicita iudicantur. Quia t hec ⁊ his milia reducūtur ad terciū genus ſuꝑſtitionis. ſ. ad obſeruantiā vanitatū vt ictū eſt. ideo nihil ad otum. ſuꝑ herem maleficoꝝ foꝛtificat᷑. Etiā ſolutio huic tercō generi qᷓtuoꝛ agnātur ſpecies. Quia vel vtitur q͛s obſeruantijs ad ſcientiā acquirendā vel ad ↄiecturas ſumendas foꝛtunioꝝ vel infoꝛtunioꝝ. vel ad ſuſpēones ſacroꝝ verboꝝ. vel ad coꝛꝑa immutāda in melius. U ⁊ notanter ſctūs Tho. in titulo illo ſtionis vbi rit. An obſeruatōnes oꝛdinate ad coꝛpoꝝ immutationē nt licite. q. xcvi. in ſumma fata. ar. ij. addit. puta ad ſanitatem. obſeruationes ergo maleficoꝝ cū hic locū habēt ſed vt ictū eſt ſub ſecūdo genere cōtinent᷑ ſuꝑſtitionis ideo nihil ad otū. Ex his etiā ad quartū argumentū rdet᷑. qꝛ uplices ī his obſeruatijs fieri pount imagines nigromantice ⁊ aſtronomice ⁊ inť hec talis eſt ifferentia. Ꝙ in nigromanticis ſemꝑ fiūt exe inuocationes emonū ter expꝛea pacta cū eis inita. Jnſpiciat᷑ ſolutio ſecūdi argumenti fate ſtionis. Jn aſtronomicis vero ſunt pacta tacita. ⁊ ideo nulla inuocatio ni foꝛtas tacita. puta ter figurarū ⁊ caracteꝝ gna eis inſcribūtur. ⁊ iterū imagines nigromantice vel fiūt ſub certis cōſtellatōnib ad recipiendū certos influxus ⁊ imones celeſtiū coꝛpoꝝ. etiā certis figuris ⁊ caracterib ingniti vt in anulo. lapide. vel aliqua cioſa materia. vel fiūt mplr̄. abſ obſeruātia cōſtellationū. ſed indifferenter ex quacū materia etiā vili ad inferendū maleficia vbi ⁊ q ad aliqua loca reponūtur. Et e his effectib cū ſuis imaginib iam mo ē ⁊ nō e alijs. Jdeo argumentū nō facit ad ꝓpotū. Qualiter eni certe imagines ſuperſtitioſe. e q͛bus tactū ē nullā ht efficaciam inᷓtum ſunt artificialia ſolū. licet foꝛte materialia in eis ↄderata poent hr̄e efficaciaʒ ⁊ inᷓtū haberēt naturalē aliquā virtutē ex imone coꝛpoꝝ celeſtiū. cui placet. octorem ibidē inſpiciat Semꝑ t icit ee illicitū imaginibus vti. Jmagines ꝟo maleficaꝝ abſ naturali aptitudine ad effectū fiūt. ſolūmō aūt ex iuu emonū reponūt ⁊ alicāt vt manualiter ad effectū ↄcurrant in maioꝛē cōtumeliā creatoꝛis vt ⁊ ꝑ amplius irritatꝰ mala fieri in flagitioꝝ taliū vindictā amplius ꝑmittat. U ⁊ ſacratioꝛibus āni tꝑib hmōi fieri ꝓcurant. Ad q͛ntum icendū Grego. ibi intellexit ptātem gr̄e nō nature. U ⁊ ibidem ſubdit. Qui filij ei ptāte ſunt vt Johā. icit. Quid mirū gna ex ptāte faciūt. Ad vltimū icendū ꝉıtudo nō valet. qꝛ alia ē actio aīe circa coꝛpꝰ ꝛiū. ⁊ alia circa coꝛpus alienū. Nā qꝛ coꝛꝑi ꝛio vnit᷑ aīa vt foꝛma. ⁊ aetitus ſentiuus ē actus alicuius oꝛgani coꝛꝑalis. Jdeo ad aꝛehenonē aīe hūane t ↄmoueri aetitus ſentiuus cū aliqua immutatione coꝛꝑali caloꝛē ⁊ frigus. vel etiā vſ ad moꝛtē. Ad exterioꝛa ꝟo coꝛꝑa immutanda nulla aꝛeheno aīe hūane ſufficit ni mediāte immutatōne ꝛij coꝛꝑis cut e faſcinatōne ictum ē. U ⁊ malefici ex nulla ptāte naturali ſed ſolūmō auxilio emonū. ⁊ ii emones āminiculo alicuiꝰ alterius rei vt ꝑ ſpinas oa crines ligna ferrū ⁊ hmōi q intromittūt. aut inſtr̄m aliq reponūt vt ſuceue patebit maleficiales effectus pꝛocurant.
DEinde magis in ſpirituali tenoꝛi bulle apꝉıce inherendo ↄderandū eſt e oꝛigine maleficoꝝ ⁊ eoꝝ opeꝝ multiplicatione. ⁊ pꝛimo e iis maleficis. ſecūdo e eoꝝ oꝑib. Ubi notādū qꝛ ad hmōi effectū tria ht cōcurrere. ſ. emon. malefica. ⁊ iuina ꝑmio. xxiij. q. i. ꝑ ſoꝛtiarias. Augu. etiam icit ex peſtifera ſacietate hoīm ⁊ emonū hec ſuꝑſtitioſa vanitas adinuenta eſt. Jdeo oꝛigo ⁊ multiplicatō huius heres ex peſtifera hac ſacietate ſumit᷑ etiā ex alijs elicitur. Nā attēto hec heres maleficoꝝ nō ſolū iffert ab alijs herebus in hoc ia ꝑ pacta nedū exa. verū etiaʒ placita ac federata in omnē creatoꝛis ac ſue creaturaꝝ ↄtumeliam ⁊ nocumentū inſanit cū t oes alie mplices hereſes ꝑ nullū pactū tacitum vel [ 20 ]expꝛeum cū emonib initū licet nō abſ inſtinctu ſatoꝛis oīs infidie. erroꝛib ter ifficultatē credendoꝛū aentiūt. Uerū etiaʒ iffert ab omni noxia ⁊ ſuperſtitioſa arte in hoc ſuꝑ oīa genera iuinationū ia maleficorū heres ſupꝛemū attinet gradū malicie q etiā nomē a maleficiēdo ſeu male e fide ſentiendo bi vſurpat vt pꝛius tactū ē. Attento etiā inter alios actus habent ꝓ augmento illius ꝑfidie qᷓtuoꝛ exercere videlicet. fidē catholicam in toto vel in ꝑte oꝛe ſacrilego abnegare ſeipſos in coꝛꝑe ⁊ aīa euouere. Jnfantes nondum renatos ii maligno offerre ſpurcitijs iabolicis ꝑ carnales actus cū incubis ⁊ ſuccubis emonib inſtere oīa vtinam aliena ab omni veritate ⁊ figmenta foꝛēt icenda. Dummō ecclee a tāta labe infectionis exiſteret immunis. cui tamē heu obſtat ⁊ apꝉıce ſedis ꝑ bullā eterminatio verū ⁊ experientia reꝝ magiſtra nos ex ꝛijs earuʒ faonib ac flagitijs ꝑpetratis intantū certificauit abſ iſpendio ꝛie ſalutis iā ab eoꝝ inq͛tionib eſtere neq͛mus. Jdeo e illoꝝ oꝛigine ⁊ multiplicatione peſtifera tractaturi. qꝛ laboꝛioſum exiſtit. ideo a legentib c ſumma cū iligentia ngula ſunt ꝑſcrutanda ⁊ admittēda rōni ↄſona ⁊ ſcripturarū traditionib nō iona inueniūtur. Et qꝛ inter oes actus ad multiplicationē eoꝝ eſeruientib uo eoꝝ plurima cooꝑant᷑. ſcʒ incubi ⁊ ſuccubi emones ⁊ infantiū ſacrilege oblatōnes. Jdeo e iis ſpāliter tractabimus. ita t vt pꝛimo e iis emonib. ſecundo e iis maleficis. ⁊ tercio e ia iuina ꝑmione mentio habeat᷑. Et qꝛ emones per intellectū ⁊ volūtatem oꝑantur ⁊ potius ſub vna conſtellatione ᷓ ſub altera ad hoc vt ſemen ad ꝓlis ꝓcreationē vigoꝛet᷑. Jnq͛rendū erit e iis ↄſtellationib a emonib obſeruatis. Et ita pꝛincipaliter runtur tria. Pꝛimo an hec heres ꝑ cōꝑatōnem ad emones incubos ⁊ ſuccubos pot oꝛiginaliter multiplicari. Secūdo an ne ꝑ ↄꝑationem ad coꝛpoꝛa celeſtia etiā cauſe ſunt hūanoꝛū actuū eoꝝ oꝑa pont vigoꝛari. Tercio an ne ꝑ oblationes ſacrilegas infantes emonib offerentes pot ia heres augmētari. t infra ſecūdam ⁊ terciā tractabit᷑ ſecūda ſtio pꝛincipalis. ſ. e influentijs coꝛpoꝛū celeſtiū. ⁊ hoc ter ecentē cōtinuationē ſuꝑ opera maleficoꝛum. Circa pꝛimuʒ tres erūt ifficultates. Una generalis e incubis illis emonibus. Altera ſpālis a quibus emonib hmōi actꝰ exercent᷑. Tercia ngularis quo ad ias maleficas emonib ſe ſubijcientibus.