Vide: |
Haec pagina inabbreviata |
Haec pagina transscripta |
Tabula | Questio Secunda |
[ 9 ]
¶ Pꝛima queſtio in oꝛdine.
UTrum aerere maleficos ee t adeo catholicum eius ootū ꝑtinaciter efendere omnino t hereticum. Et arguitur nō t catholicū quicᷓ e his aerere. xxvi. q. v. ei. Qui credit poe fieri aliquā creaturam aut in melius eteriuſue tranſmutari. aut in aliam ſpeciem vel militudinem tranſfoꝛmari ᷓ ab io omniū creatoꝛe. pagano ⁊ infideli eterioꝛ ē. Talia aūt cum referūtur fieri a maleficis ideo talia aerere non eſt catholicum ſed hereticum. Pꝛeterea nullus effectus maleficialis eſt in mūdo. Pꝛobatur. Quia eet operatione emonū fieret. Sed aerere emones pont coꝛpoꝛales trāſmutationes aut impedire aut efficere nō videtur catholicum. quia c perimere poent totum mundū. Pꝛeterea ois alteratio coꝛpoꝛalis puta circa infirmitates aut ſanitates pꝛocurandas reducitur in motum localē. patet ex ſeptimo phycoꝛum. Quoꝛūcun eſt motus celi. Sed emones motum celi variare nō pount. Dyonius in epiſtola ad Policarpum. Quia hoc ſolius ei eſt. ergo videtur nullam trāſmutationem ad minus veram in coꝛpoꝛibus cauſare pount. ⁊ neceſſe t huiuſmodi traſmutationes in aliquam cauſam occultā reducere. Pꝛeterea cut opꝰ ei ē foꝛtius ᷓ opus iaboli. ita ⁊ eius factura. Sed maleficium eet in mūdo eet vti opus iaboli contra facturam ei. ergo cut illicitum eſt aerere facturam ſuperſticioſam iaboli excedere opus ei. ita illicitū eſt credere vt creature ⁊ opera ei in hominibus ⁊ iumentis valeant viciari ex operibus iaboli. Pꝛeterea id quod ſubiacet virtuti coꝛpoꝛali non habet virtutē impꝛimendi in coꝛpoꝛa. Sed emones ſubduntur virtutibus ſtellarum quod patet ex eo. certi incantatores conſtellationes eterminatas ad inuocādum emones obſeruant. ergo non habent virtutem impꝛimendi aliquid in coꝛpoꝛa. ⁊ c multominus malefice. Jtē emones non operantur ni per artem. Sed ars non poteſt are verā foꝛmā. v in. c. e mineris icit᷑ Sciāt auctoꝛes alchimie ſpēs tranſmutari nō poe. Ergo ⁊ emones ꝑ artē oꝑantes veras qᷓlitates ſanitatis aut īfirmitatis īducere nō pt. ſed vere ſunt ht aliquā aliā cauſaʒ occultā abſ oꝑe emonū ⁊ maleficoꝛū. Sʒ contra in ecre. xxxiij. q. i. ſi per ſoꝛtiarias at maleleficas artes non nunᷓ occulto iuſto ei iudicio permittente ⁊ iabolo pꝛeparante. ⁊c̈. loquitur e impedimento maleficiali [ 10 ]quo ad actus cōiugales tria cōcurrere. ſ. maleficam. iabolum ⁊ ei permionem. Pꝛeterea foꝛtius agere poteſt in id quod ē minus foꝛte. Sed virtus emonis ē foꝛtioꝛ virtute coꝛpoꝛali. Job. xl. Non eſt poteſtas ſuꝑ terram ei valeat comꝑari. qui creatus eſt vt neminē timeret. Ro. Hic impugnandi ſunt tres erroꝛes hereticales quib repꝛobatis veritas patebit. Nam q͛dam iuxta octrinaʒ. ſ. tho. in. iiij. i. xxiiij. vbi tractat e impedimēto maleficiali conati ſunt aerere maleficiuʒ nihil ee in mūdo ni in opinione hominuʒ naturales effectus quoꝝ cauſe ſunt occulte maleficijs imputabāt. Alij q͛ maleficos cōcedūt ſed ad maleficiales effectus illos tantūmodo imaginarie ⁊ fantaſtice concurrere aerūt. Tercij q͛ effectus maleficiales oino icunt ee fantaſticos ⁊ imaginarios. licet emon cū malefica realiter cōcurrat. Hoꝝ errores c eclarant᷑ ⁊ repꝛobantur. Nam pꝛimi omnino e here notātur ꝑ octores in. iiij. fata i. cipue ꝑ ſct Tho. in. iij. ar. ⁊ in coꝛpoꝛe. q. icens illam opinionem ee omnino ↄtra auctoꝛitates ſanctoꝝ ⁊ ꝓcedere ex radice infidelitatis. Quia vbi auctoꝛitas ſcripture ſacre icit emones habēt poteſtatē ſupꝛa coꝛꝑalia ⁊ ſupꝛa imaginationē hoīm q a eo ꝑmittūtur. vt ex multis ſcripture ſacre pab notatur. Jdeo illi q͛ icunt maleficiū nihil ee in mūdo ni in eſtimatione hoīm. Etiā nō credūt ee emones ni in eſtimatione vulgi t vt terroꝛes quos homo bii facit ex ſua eſtimatione imputet emoni. Et etiā ex imaginatione vehemēti ali figure aarent in ſenſu tales quales hō cogitat ⁊ tūc creduntur emones videri icamus vel etiā malefici. Et q hec vera fides repudiat ꝑ quā angelos e celo cecidie ⁊ emones eē credimus. Jdeo ⁊ fatemur ios ex ſubtilitate ſue nature multa poe nos nō poumꝰ. Et illi q͛ eos ad talia faciēda inducūt malefici vocātur. hec ibi. Quia ꝟo infidelitas in baptiſato heres nomīatur ideo tales e here rehenduntur. Alij uo erroꝛes emones ⁊ eoꝝ naturalē potentiā nō negantes ſed inter ſe quo ad effectum maleficialē ⁊ iam maleficam identes inquātū vnus ↄcedit maleficam realiter cooꝑari ad effectū nō tamē verū ſed fantaſticū. Alter vero ꝑ ↄtrariū effectū realem in leſo ↄcedens ſed maleficam fantaſtice putat cooꝑari. Fundamentū erroꝛis ex uobus pabus cano. q͛ htur. xxvi. q. v. ei. ſumpſerūt. vbi p͛mo rehēdūtur mulieres credūt ſe cū yana vel herodiana nocturnis hoꝛis eq͛tare. Jnſpiciat᷑ ibi canon. Et qꝛ ſepe fantaſtice ⁊ imaginarie talia ſolummodo fiunt. ideo ⁊ illi errantes e omnibus alijs effectibus ita fieri iudicant. Secundo. Quia ibi continetur qui credit vel aerit poe fieri aliquam creaturam aut in melius eteriuſue immutari aut tranſfoꝛmari in aliam ſpeciem vel militudinem ᷓ a eo omniū creatoꝛe. infidelis eſt ⁊ pagano eterioꝛ. Unde pꝛopter hoc quod ibi icitur eteriuſue immutari icunt illum effectum non ee realeʒ in maleficiato ſed tantūmodo fantaſticum. Sed hi erroꝛes herem ſapiant ⁊ contra ſanum intellectum canonis militant. oſtenditur pꝛimo tam per legem iuinam ᷓ etiaʒ eccleaſticam ⁊ ciuilem. ⁊ hoc in generali. emum in ſpeciali verba canonis expꝛimendo licet etiam in ſequenti queſtione clarius hoc educeretur. Nam lex iuina in pleriſ locis pꝛecipit maleficas non ſolum ee vitandas ſed etiam occidendas. cuiuſmodi penas non imponeret nō veraciter ⁊ ad reales effectus ⁊ leones cum emonibus concurrerent. Moꝛs enim coꝛpoꝛalis non infligit᷑ ne coꝛꝑali ⁊ graui peccato licet aliud e moꝛte anime que ex fantaſtica illuone ſeu etiam tentatinne oꝛiri poteſt. Hec eſt ſententia ſancti. Tho. in. ij. iſtin. vij. in queſtione. An vti auxilio emonū t malum. Nam Deutro. xviij. pꝛecipitur omnes maleficos ⁊ incantatoꝛes interfici. Leuitici etiā. xix. icitur. Anima que eclinauerit ad magos ⁊ ad ariolos ⁊ foꝛnicata fuerit in eis ponam faciem meaʒ contra eam ⁊ interficiam eam e medio populi mei. Et iterum. xx. Uir vel mulier in q͛bus phitonicus vꝉ iuinus ſpūs fuerit moꝛiatur lapidibus obruēt eos. Et icūtur phitones in quibus emon operatur miros effectus. Pꝛeterea hec ſunt ter hoc pct ochoʒias infirmꝰ moꝛtuꝰ fuit. iiij. Reg. i. ⁊ ſaul. i. paralipo. x. Diuinoꝛū eni eloq͛oꝝ tractatores q͛d aliud in eoꝝ ſcriptis ſuꝑ. ij. iſti. vij. ⁊ viij. tradiderūt e ptāte emonū ⁊ magicis artibus eoꝝ ſcripta inſpiciātur cuiuſcū octoꝛis ſuꝑ. ij. li. ſen. ⁊ inueniet nullo iſcrepāte magos ⁊ maleficos virtute emonū ꝑmittente eo miros effectus nō fantaſticos poſſe ꝓducere. Taceo e varijs alijs locis in q͛bus ſanctus Tho. iffuſe e hmōi oꝑibus ꝑtractat vt in ſumma cōtra genti. li. iij. c. i. ⁊. ij. in pꝛima parte. q. cxiiij. ar. iiij. Et in ſecunda ſecunde. q. xcij. ⁊. xciij. Jnſpiciantur eni poſtillatoꝛes ⁊ gloſatoꝛes e magis pharaonis. Exodi. vij. Jnſpiciantur ⁊ icta Auguſtini. xviij. e ciuitate ei. ca. xvij. Et in ſecūdo e octrina chriſtiana. Similiter alioꝛū [ 11 ]octoꝛum quib omnibus cōtradicere valde abſurdū ē nec a vicio heres excuſari t īmo in iure hereticus cēſetur q͛cū errat in expotōne ſacre ſcripture. xxiiij. q. i. heres. Et q͛cun aliter ſentit e his fidē ↄcernūt ᷓ romana tenet eccꝉia. e. c. ⁊. q. Hec ē fides eni ↄtra ſanū intellectum canonis militant oſtēdit᷑ ꝑ legem eccleaſticaʒ. Nam ⁊ canonū octoꝛes ſuꝑ. c. Si ꝑ ſoꝛtiarias ⁊ maleficas artes. xxiiij. q. i. ⁊ extra e frigidis ⁊ maleficiatis. q͛d aliud tendūt ni e maleficiali impedimento circa actus ↄiugales eclarare quō irimit ↄtractū aut ↄtrahendū matrimoniū Dicūt e cut ⁊ Tho. in. iiij. vbi ſupꝛa. maleficiū ſuꝑueniat matrimonio a carnalē copulaʒ. tūc ē ꝑpetuū impedit ⁊ irimit matrimoniū ↄtractū. cuiuſmōi ſentētia nō aretur ſuꝑ illuſoꝛiū ⁊ fantaſticū effectum vt e ſe patet. Uideatur Hoſti. in ſumma copioſa. militer Gotfri. ⁊ Raymūdus q͛ etiā nullibi leguntur ifficultae. An talis effectus poet cenſeri imaginarius ⁊ nō realis. ſed hoc tanᷓ ꝑ ſe notū relinbant. Et quō poet cēſeri ꝑpetuus vel temꝑalis eclarāt poſt triēniū uraret nec ubitabāt an imaginarie ꝑ maleficam ſeu illuſoꝛie intromitteret᷑. Sed vere ⁊ realiter pōt talis efectus ꝓcurari virtute emonis ter pactū cū eo initum. vel etiā ꝑ im emonē abſ malefica. licet hoc rarime fiat in ecclea vbi ſacramentū matrimonij meritoꝛiū exiſtit. ſed inter infideles hoc cōtingat hoc ē qꝛ iuſto titulo illos podere ſe cernit vt petrus e palude in ſuo quarto recitat e ſponſo q͛ eſponſauerat ydolū ⁊ nihilominus cōtraxerat cū quadaʒ iuuencula. quā t cognoſcere nō potuit ter iabolum q͛ ſemꝑ ſe in coꝛꝑe aumpto īterpoſuerat. cū tamē in ecclea iabolus conatur potius ꝑ maleficas ter ſuū lucrū in ꝑditionē aīaruʒ tales effectus intromittere. ⁊ qualiter hoc facere pōt ⁊ quib medijs inferius eclarabit᷑. vbi e ſeptē modis nocēdi hominib ꝑ conmiles effectus tractabit᷑. Ex alijs etiā queſtionibus quas theologi ⁊ canoniſte circa hanc matertā mouent hoc idem patet. iſcutiētes quō pot tolli ⁊ an licitum t ꝑ aliud maleficiū tollere ⁊ q͛d malefica moꝛtua t ꝑ quam maleficiū eſt immium. De quo caſu Gotfridus in ſua ſumma mentionem facit. e q͛bus in ſtionibus tercie ꝑtis patebit. Cur eni tam iligēter cauoniſte varias penas ꝓmulgaent iſtinguendo e occulto ⁊ manifeſto peccato maleficoꝝ ſeu potius iuinatoꝝ cuʒ noxia ſuperſticio varias habeat ſpecies vt notoꝛiū t eukariſtia eneget᷑. Si occultuʒ penitentia. xl. ierū. e conſe. i. ij. ꝓ ilectōe. Jteʒ clericus eponēdus ⁊ ī monaſterio etrudendus. Si laycus excōmunicandus. xxvi. q. v. Non opoꝛtet. Jtem tales infames ebeant cenſeri ⁊ qui ad eos concurrūt immo nec ad accuſationem ebent admitti. ij. q. viij. quiſquis nec. Sed ⁊ per legem ciuilem hoc idem oſtēditur. Nam Aʒon in ſumma ſuper. ix. libꝛo Codicis Rubꝛica e maleficis. l. poſt coꝛneliam. e ccarijs ⁊ homicidijs icit. Sciendū omnes illi quos vulgus maleficos vocat ⁊ etiam illi qui artem iuinandi ſciunt patiuntur capitalem penam. vt. l. nemo. C. e maleficis. Jtem inferunt penam. l. culpa. l. nullus. He enī leges his verbis vtuntur. Nemini permittitur iuinare alioquin ſulicium capitis gladio vltoꝛe feret pꝛoſtratus ⁊ ſubdit. Sunt ⁊ alij qui arte magica vite innocentum indiātur animos mulierum ad libidinem flectunt. et hi beſtijs obijciuntur vt eo. C. l. multi. Decernūt etiaʒ leges ad eoꝛum accuſationem quilibet admittatur cut ⁊ cano. in ca. in fauoꝛem fidei. libꝛo. vi. e here. Unde ſubditur ibidem Ad hanc accuſationem quilibet admittitur qua in crimine leſe maieſtatis. Jpſam e pꝛope modum pulſant maieſtatem iuinam Jtem queſtionibus ad interrogādū ſubijciant᷑ ſubdit. Et quilibet nulla ignitate obſtante queſtioni ſubijcitur ⁊ qui conuincitur vel etegat facinus ſuuʒ t eculeo editus vnguliſ ſulcantibus latera perferat penas ignas ſuo facinoꝛi vt eo. C. l. ex. ⁊c̈. Nota olim uplici pena talis plectebantur. capitis ⁊ vngulis ad ilacerationeʒ coꝛpoꝛis ſeu ad euorandum beſtijs obijciendo. Jam autem cremantur foꝛte pꝛopter femineū ſexum. Jtem pꝛohibent participationē. Unde ſubditur. ſed nec permittantur tales ad limē alterius accedere alioquin concremantur bona. nec aliquis ebet eos ſuſcipere vel conſulere alioquin epoꝛtantur in inſulam ⁊ oia bona publicantur. Hic notatur pena exilij cuʒ amione omniū bonoꝛum qui tales conſulunt aut ſuſcipiunt. Has penas vbi pꝛedicatoꝛes populis ⁊ rectoꝛibus terrarum publicant. plus aduerſus maleficas ᷓ ex alijs ſcripturarum allegationibus marceſcunt. Pꝛeterea ⁊ per leges cōmendantur qui eoꝛum maleficijs obſtant. U vbi ſupꝛa. l. eoꝝ. Alij autem qui faciunt id ne laboꝛes hominū ventorū grandiniſ lapidatione ſternūtur. nō pena ſed mio igni ſunt. Qualiter aūt t licitū talia impedire inferiꝰ patebit vt pꝛiꝰ tactū ē. Omnia autem hec negare aut friuole illis [ 12 ]reſtere quō pōt ſcrupulo heretice pꝛauitatis carere. Judicet vnuſquiſ ni foꝛtas euʒ ignoꝛātia excuſabit. ſed cuiuſmōi ignoꝛantia excuſat ſtatim inferius patebit. Concludendo ex omnibus mis catholicam ⁊ verimam aertionē malefici ſunt qui emonū auxilio pꝛopter pactum cum eis initum maleficiales reales effectus ꝑmittente eo ꝓcurare pount nō excludendo quin ⁊ pꝛeſtigioſos effectus ⁊ fantaſticos etiam ꝑ media ſtigioſa pꝛoducere valeant. Sed quia pꝛeſens ſpeculatio ſuper maleficiales effectus verſat᷑ qui plurimū ab alijs ifferunt. ideo per hoc nihil ad otum. cum tales potius ſoꝛtilegi vel incantatoꝛes icūtur ᷓ malefici. Demuʒ quia fundamentū ſui erroꝛis capiunt ex verbis canonis pꝛecipue uo vltimi erroꝛes nō loquendo e pꝛimo qui ſeipſum condemnat um nimiū contra veritatem ſcripture exoꝛbitat. Jdeo ad ſanū intellectum canonis eſt pꝛocedendum. ⁊ pꝛimo contra pꝛimū erroꝛeʒ icentis mediū ee fantaſticuʒ ſed extrema eē realia. Ubi notanduʒ um quatuoꝛdecim ſunt ſpecies capitales in genere ſuꝑſtitionis quas recitare cauſa bꝛeuitatis nō expedit. tū quia clare recitantur ab Jdo. viij. ethimoꝉ. ⁊ ſecūda ſecūde per ſanctū Tho. q. xcij. Tuʒ etiam quia inferius vbi e grauitate huiꝰ heres tractabitur e iis mentio erit. ⁊ hoc ſtione vltima huius pꝛime partis. Et ſpecies ſub qua hmōi mulieres continētur vocat᷑ ſpecies phitonū in quibus emon vel loquitur vel mira operatur. Et eſt ſepius pꝛima in oꝛdine. Species aūt ſub qua malefici continētur vocatur ſpecies maleficoꝝ. Et quia inter ſe plurimū iſtant. nec opoꝛtet qui in vna ſpecie laboꝛat etiam ſub alijs cōpꝛehendať Jdeo cut canon e illis mulierculis mentionē facit ⁊ nō e maleficis. ita falſe canoneʒ intertatur qui hmōi imaginarias eductōnes coꝛpoꝛū ad totum genus ſuꝑſtitionis ⁊ omnes ſpecies eius reducere velint vt c ille mulieres imaginarie ſolū ita ⁊ oes malefice tranſferant᷑. ⁊ ꝑamplius canoneʒ falficat q͛ ex illo arguere vellet maleficam ſolūmodo imaginarie ad effectum maleficialem egritudinis vel moꝛbi cōcurrere. Pꝛeterea tales c errantes ꝑamplius rehendūtur um extrema concedunt realia. ſ. emonem oꝑantem ⁊ effectum moꝛbi realem. mediū autem inſtrumenti. ſ. perſonam maleficam icūt fantaſtice concurrere cum tamen mediū ſemꝑ naturam participat extremoꝝ. Nec valet icat᷑ etiam fantaa t quid reale quia cut fantaa vt talis nil poteſt efficere nec concurrere ad emonis operationē ni per pactū initum cuʒ emone. in quo pacto malefica ſe totam obtulit ⁊ aſtrinxit iabolo vere ⁊ realiter ⁊ non fantaſtice ⁊ imaginarie ſolum. ita etiaʒ opoꝛtet cooperetur iabolo vere ⁊ coꝛpoꝛaliter. Nam ⁊ ad hoc ſunt omnia maleficoꝛuʒ opera vbi ſemper aut per pactum aut per viſum. aut per locutionem ſeu per alicuius maleficij inſtrumēti repoti ſub limine omus operatione ſua maleficia exercent. pꝛout in ſequenti ſtione patebit. Pꝛeterea quis verba cano. iligenter inſpiciet cōderabit quatuoꝛ que pꝛedicatoꝛes ⁊ ſacerdotes ꝑ eccleas bi cōmias omni cū inſtantia populo dicare eberent. ſ. extra vnū eū nemo arbitretur aliq͛d ee numinis vel iuinitatis. Secūdo cū yana vel herodiade equitare eſt cum iabolo qui ſe ita fingit ⁊ nominat tranſmeare. Tercō talis equitatura fit tūc fantaſtice. quādo iabolus mentē ꝑ infidelitatem bi ſubiectam agitat taliter vt ea ſolo ſpiritu fiant. coꝛpoꝛaliter fieri creduntur. Quarto tali omine habeāt in oibꝰ obedire. Unde ad maleficiales actus hec ꝟba extendere eſt abſurdum. cum nt iuerſe ſpēs. An autem malefici etiam localiter trāſferantur in ſua ſpecie ſuꝑſtitōnis vel ſolum imaginarie cut phitones. tractabit᷑ e illo in capitulis ſecunde partis capitulo tercō vtro modo. Et c ſecūdus erroꝛ cum pꝛimo eliditur quo ad fundamētum ⁊ ſanum intellectuʒ canonis. Tercius inſuper qui ex verbis canonis effectum maleficialem aerit fantaſticum ex verbis canonis etiam eliditur. Nam in eo icit qui credit poe fieri aliquā creaturam aut in melius eteriuſue tranſmutari aut in aliam ſpeciem vel militudinē trāſfoꝛmari ᷓ ab io omniū creatoꝛe ⁊c̈. infideli eterioꝛ ē. He tres partes nude intelligantur ſunt cōtra ꝓceum ſcripture ⁊ eterminationem octoꝝ. Nam poe fieri aliquas creaturas a maleficis vt pote vera aīalia imꝑfecta. inſpiciat᷑ ſens canō. nec mirū poſt allegatū cano. ei. q͛d Auguſti. eterminat e magis pharaonis q͛ virgas in ſerpētes verterūt inſpiciat᷑ glo. ſuꝑ illud Exo. vij. Uocauit pharao ſapientes. inſpiciat᷑ ⁊ alia glo. ſtrabi. emones iſcurrūt ꝑ mūdū q ꝑ incantatōem malefici ꝑ eos aliq͛d efficere conāt᷑ ⁊ colligūt iuerſa ſemīa. ⁊ ex eoꝝ adaptione pt ꝓrūꝑe iuerſe ſpēs. Jnſpiciat᷑ ⁊ Alƀ. in e aīalibꝰ. Jnſpiciat᷑ ⁊. ſ. tho. i. ꝑ. q. c. xiiij. ar. iiij. Quoꝝ icta bꝛeuitatis cā obmitūt᷑. ſolum hoc ſuꝑeſt vt intelligat᷑ ibi fieri pꝛo creari. Scm etiam in melius eteriuſue valeat tranſmutari [ 13 ]intelligatur ſolummodo a eo auctoꝛitate ⁊ ad coꝛrectionē ſeu etiā punitionē. ſepiꝰ t iſta miniſterio emonū exercētur. Et c̄ e p͛mo r. s ꝑcutit ⁊ ie medet᷑. ⁊ ego occidā ⁊ ego viuere faciā. Jta e ſco ꝛ immionē ꝑ angelos malos vt ſupᷓ tactū ē. Jn fato eni ca. nec mirū. inſpiciātur verba auguſti. icūtur malefici ⁊ cuiuſmōi eoꝝ oꝑationes q hoībus īterdū nō ſolū īfirmitates ſed ec̄ moꝛtē inferunt. Terciū ec̄ ſane intelligere expedit cū moderni malefici ſepiꝰ oꝑe emonū trāſfoꝛmāt᷑ ī lupos ⁊ alias beſtias. Sʒ canon loq͛tur e reali trāſfoꝛmatōe ⁊ eēntiali. ⁊ nō e ſtigioſa ſepiꝰ fit. e qᷓ ec̄ augꝰ. xviij. ci. ei. c. xvij. mꝉta refert vt e famoma maga circes. ⁊ e ſocijs yomedis ⁊ e pr̄e pꝛeſtancij De qᷓ materia ī capꝉıs ſce ꝑtꝭ patebit. Et an ſemꝑ ſunt ptes vel abſentes malefici ⁊ an illam foꝛmā iabolus aumat vel ipſe hō ꝑ ſe videatur talis. capꝉo. vi. ⁊ vij.
SEd qꝛ ſca ꝑs qōnis ic̄ his ootū aerere ꝑtinaciter t hereticum. Querit᷑. an tales ebeāt hr̄i tāᷓ manifeſte ehen ī heretica pꝛauitate. vel ſolū vt e here vehemēter ſuſpecti. Et vr̄ p͛mo mō. nā Ber. ī glo. oꝛdīaria ī. c. ad abolendā. §. pti. ⁊. ver. ehen. extra e here. Pti nihilominꝰ oꝛdīatione ſancimꝰ vt q͛cū manifeſte fuerint in here ehen ⁊c̈. eclarat tribꝰ modis q͛s cēſet᷑ maīfeſte ehēſus. facti videlʒ euidētia. puta qꝛ publice dicat herem vꝉ legitīa ꝓbatōe ꝑ teſtes. vꝉ ex ſua ↄfeone. Et qꝛ tales publice dicāt ſeu temere ↄᷓ fata oīa ſe oonūt aerētes maleficas eē. aut nullo mō valeāt hoībꝰ nocere. iō tanᷓ maīfeſte ehen ī tali pꝛauitate ſub hac iſtinctōe ↄtinētur. Ad eūdem ec̄ ſenſum ē eiuſdem Ber. glo. in. c. excōicamꝰ. ſco ſuꝑ verbo ehen publice. Ad idē ec̄ facit. c. ſuꝑ q͛buſdā. extra e ver. g. Jnſpiciat ibidē lectoꝛ c. ⁊ reꝑiet veritatē. Sʒ ↄᷓ. qꝛ hoc nimis urū vr̄. tū ter penā annexā notat᷑ in. c. ad abolendā. §. pti. extra e here. vbi ī clerico ponitur egradatio. ⁊ ſecularis relinqᷓtur arbitrio ptātis ſecularis aīaduerone ebita puniēdus. tū ec̄ ter ignoꝛātiā ⁊ mꝉtitudinē eorū culpabilis ī tali erroꝛe cernit᷑. Et ex mꝉtitudine tali rigoꝛ iuſticie ē temꝑandꝰ. iſ. xl. vt ↄſtitueret᷑. R. Cū nr̄a t intentio potiꝰ a vicio heres hmōi dicatoꝛes ꝓ poe excuſare ᷓ incuſare cū vt ꝛ extra e ſump. c. litteras. §. q̊ circa. mandamꝰ qᷓtenꝰ cū ter ſolā ſuſpitōem quāuis vehementē nolumꝰ illum e tam graui crimīe ↄdēnari ⁊c̈. vbi glo. ſuꝑ ver. ↄdemnari. Pꝛocedi t ↄᷓ talē c vehemēter ſuſpectū ſed nō ebʒ ꝓpterea ↄdēnari. ni at vt ibidē eclarat᷑ violēta ſuſpitio. att quia ſuſpitionem excludere non poumus. ⁊ hoc pꝛopter friuolas eoꝝ aertiones contra fidei veritatem. Et cum hoc triplex t ſuſpitio. leuis. vehemens. ⁊ violēta. e quibus in ca. accuſatus. ⁊. ca. cum contumacia. lib. vi. e here. ⁊ per notata per Archidiaconum ⁊ Jo. andree. ſuper ca. accuſatus ⁊ verbo vehemens. ⁊ e pꝛeſump. ca. litteras. De violenta etiam loquitur canon. iſtin. xxxiiij. quorūdam. Jdeo querendum cuiuſmodi ſuſpitioni talis pꝛedicans ſubiacet. Et quidē cuʒ talia ogmatiʒantes non equaliter ſe ad huiuſmodi erroꝛes habere noſcuntur. eo aliqui ex mplici ignoꝛantia iuris iuini. aliq͛ etiam ſufficienter infoꝛmati adhuc fluctuant facillando ⁊ plene aentire nolunt. ⁊ cum erroꝛ in mente hereticum non faciat ni at ꝑtinacia voluntatis. opoꝛtet etiaʒ icere ad ſuſpitionem ſuper crimen heres nō ſe equaliter habeant. Attamen quia per ignoꝛantiaʒ putant ſe poe euadere. Aduertant paululuʒ ᷓ grauiter peccant qui ex huiuſmodi ignorantia elinquūt. Nā licet multiplex t ignorantia. tamen in rectoꝛibus animarum ignorantia quecun t non poteſt ici ignoꝛantia inuincibilis ſeu ignoꝛantia particularis m philoſophos que a iuriſtis ⁊ theologis icitur facti. Sed cenſetur in eis ignoꝛantia vniuerſalis que eſt ignoꝛantia iuris iuini. quia eſt eoꝛum que quis e iure ex lege iuina ſcire tenetur. iſtin. xliij. Nicolaus papa. Diſpenſatio celeſtis ſeminis nobis iniuncta eſt. Ue non aſperſerimus. Ue tacuerimꝰ Tenentur enim habere ſcientiam ſacre ſcripture i. xxxvi. per totum. Et ad hoc ad ſubditoꝛum animas infoꝛmandas eadem iſti. ca. ij. §. ecce. ⁊. §. q͛s vult. licet m Ray. Hoſtien. Tho. non requiratur habeat ſcientiam eminentem. ſed habeat cōpetentem id eſt ſufficientem ad ſuū officium exequenduʒ. Attamen pꝛo eoꝛum aliquali cōſolatione ūmodo amna pꝛecedentia lucris ſequentib einceps recōpenſant eſt eis aduertendum. Ꝙ hec ignoꝛantia iuris licet icatur interdum affectata craa ⁊ ſupina. Dicitur tamē affectata id eſt voluntaria upliciter. Quia interdum cum ſcientia intentionis. Jnterdum cum ignoꝛantia tentionis. Pꝛima licet in nullo excuſat ſed amnat. De qua Pſaꝉ. noluit intelligere vt bene ageret. Secunda tamen iminuit voluntarium ita ⁊ peccatum. Quia fit quando quis tenetur aliquid ſcire ſed neſcit quod teneatur. Que etiam [ 14 ]fuit in paulo. i. thi. i. Mīam cōſecutus ſum qꝛ ignoꝛās feci in incredulitate. Quia t icitur affectata indirecte. qꝛ pꝛopter alias occupationes negligit addiſcere ea que ſcire tenetur. nec vult laboꝛare in ſtudio ad ſciendū illa ⁊ excuſat non a toto ſed a tanto. Et etiam iuxta Ambꝛoum ſuper illud Roma. ij. An ignoꝛas benignitas ei ad penitentiam te adducit. icit Grauime peccas ignoꝛas grauime. i. valde ꝑiculoſe. Jdeo ſertim iā in tꝑibus ad ſuccurredū aīaꝝ periculis oēm ignoꝛantiā repellamus ⁊ urimū iudiciuʒ q nobis imminet ſuꝑ iſtrictā rōneʒ ⁊ talētū nobis creditū ſꝑ pꝛe oculis habeamus ne ia ignoꝛātia etiam in nobis notet᷑ craa vel ſupina per metbaphoꝛaʒ hominis cra vel ſupini qui nō videt etiā ea que coꝛā io ſunt. Dicit e cancellarius in floꝛibus regularuʒ moꝛaliū. ⁊ in ſecunda regula. culpabilis ignoꝛantia iuris iuini nō cadit in facienteʒ quod in ſe eſt. Ratio ē. Quia ſpūanctus talem hominē e necearijs ad ſaluteʒ vires eius excedūt ocere immediate ꝑatus ē. Ad pꝛimū argumentū ſolutio patʒ ꝑ ſanū intellectū canonis. Ad ſecūdū icit Pe. e tharā. ꝑimeret vti ex magna ſua inuidia qua aduerſus hoīem agitat᷑. a eo ꝑmitteretur. Ꝙ aūt eus ꝑmittit bi aliqua ⁊ aliqua nō. hoc cedit in maioꝛeʒ iius iaboli ↄtumeliam ⁊ iſplicentiā. eus in oibus vtitur eo cōtra ſuā volūtatem ad manifeſtationeʒ gloꝛie ſue. Ad terciū icitur alterōnem egritudinis aut alterius effectus maleficialis ſemꝑ cedit aliquis motus localis inquantuʒ emō ꝑ maleficā colligit eterminata actiua videlicet ledere pt ⁊ aonit eterminatis pauis ad inferendū oloꝛē vel nocumentū aut actū aliquē ſpurcimū. Et ritur an motus ille rerū a emone localis reducatur ī motū celeſtem. Dicendū ē non. Quia non mouent᷑ ex virtute naturali ſed mouētur ex obediētia naturali qua ſubijciūtur virtuti emonis qui habet hoc ex virtute nature ſue t ſupꝛa coꝛpoꝛa. Poteſt ico nō pot influere rebus materialibus aliquā foꝛmā vel ſubſtantialem vel accidentalem abſ amminiculo alterius rei naturalis. Sʒ quia poteſt eo ꝑmittente res localiter mouere ⁊ ex rebus cōiūctis oloꝛē vel aliquā qualitatem ꝓducere Unde effectus maleficialis non ſubijcit᷑ motui celi cut nec ie emon licet res ille ⁊ inſtrumēta ſubijciant᷑. Ad quartū icendum. Opus ei t oꝑe iaboli viciari ꝓut ad ps loq͛mur e effectu maleficiali. Sʒ qꝛ hoc nō pōt ni iuina ꝑmione. ideo non ſeq͛tur iabolus t eo foꝛtioꝛ. emum qꝛ nō viciat oꝑa ei ꝑ violētiā cū c etiaʒ eſtruere poet Ad q͛ntū mplr̄ notū ē coꝛꝑa celeſtia non ht ꝟtutē imp͛mendi in emones cum nihil agat vltra ſuā virtutē. ſed a magis aduocati ſub certa ↄſtellatōne veniūt. uplici ex cauſa hoc facere vident᷑. Pꝛīo qꝛ ſciūt virtutē illius ↄſtellatōis iuuare ad effectū quem magi optāt. Sco faciūt vt hoīes inducāt ad venerandū aliq numē ī ſtellis. ex qᷓ veneratione etiā a tꝑa ritus ydolatrie ꝓcet. Ad vltimū ᷓtū ad terminos argumēti ſuꝑ aurū alchimicū. icendū m ſct tho. in. ij. iſ. vij. ī ſolutione vniꝰ argumēti. vbi eclarat e ꝟtute emonū in oꝑando. Ꝙ licʒ dā foꝛme ſubſtantiales ꝑ artē induci pont ꝟtute naturalis agentis vt q foꝛma ignis inducit᷑ ꝑ artē in lignū hoc t nō pōt fieri vniuerſaliter eo ars nō pōt inuenire ſꝑ ſeu ↄiūgere ꝛia actiua ꝛijs pauis pōt t facere aliq͛d ꝉe ⁊ c alchimiſte faciūt aliq͛d ꝉe auro ᷓtū ad accidentia exterioꝛa ſed t nō faciūt veꝝ aurū. qꝛ foꝛma ſuƀalis auri nō ē ꝑ caloꝛem ignis quo vtūt᷑ alchimiſte ſed ꝑ caloꝛē ſolis ī loco etermīato vbi viget ꝟtus mineralis. ⁊ iō tale aurū nō hʒ oꝑatōeʒ ↄſentē ſpēm ⁊ ꝉe ē e alijs eoꝝ oꝑatōibus. Ad otū. Demones oꝑantur ꝑ artē circa effectꝰ maleficiales ⁊ ideo abſ āminiculo alteriꝰ agētis nullā foꝛmā ſubſtantialē vꝉ accidētalē inducere pt ⁊ qꝛ nō icimus maleficia inferat ꝑtē abſ amminiculo alteriꝰ agētis. iō ec̄ cuʒ tali āminiculo t veras qᷓlitates egritudinis aut alteriꝰ paonis inducere. ſʒ qᷓliť hec āminicula ſeu āminiſtratōes inſtr̄oꝝ ht ad effectū maleficialē cum emonibus cōcurrere vel nō patebit ꝑ ſequentia.