899 ECCLESIA antistiti dixit : Quid vos, ofanctissemi Patres, pro i C HRISTI ntystonU Utilitate, Vel regni nostriJnspitate tractastis, edicite, additque illos tacuisse. Subscripsit Anti- 585. dius concilio Matisconensi 11. anno 585. VIII. SaLUSTIUS. Salustium omisere clarissimi fratres Sammar- thani. Aginnensem tamen episcopum affirmat doctissimus Cointius Annal. eccles. Francorum tom. 2. ad anno 629. num. 4. & tom. 3. ad an. 649. n. 37. licet nullo rem argumento con- sirmet Certe episcopum fuisse Salustium, & quidem ante annum 629, dcmonstrat epistola Desiderii nondum Cadurcensis episcopi, ad ipsum data, quæ singularem inter utrumque amicitiam interccssisse significat. Aginni vero sedem habuisse palam est ex vita jam laudati S. Desiderii quæ exstat in Gallia Christiana edit, anni 16 5 6. tom. 2. pag. 464. col. 2. num. 1 5. in ea enim sic habetur : Habebat eo temporeplures D. Jesus in Galliis nobiles servos : Arverno Gallum : Bituricis Sulpitium : Ruthena Verum : A- genno Salustium : Engoliscno Eparchium : Petro- gorico Austeriuui : Noviomo Eligium : Meti Ar- nulphum : Luxo Austrasium t Mestarone Deodo- rum : Caturca Desiderium. Salustii successeres ad decimum usque secuIum 1 ignorantur. Quid vero causie fuerit ut vel nulli se- derint apud Aginnum episcopi, aut saltem nulla eo- rum acta ad nos usque pervenerint, facile est conji- cere. Nam Aginnum in Saracenorum procella multas clades pastum est, in quibus non mirum pe* riisse vetera monumenta, aut etiam diutissime sedem vacasse. Unum tamen suppeditat vir clarissi- mus D. de Ia Benazie S. Caprasii Aginnensis prior, Siboaldum videlicet, quem concilio in castro Gar- nomo super Garonam habito interfuisse asserit an. 643. 643. cujus acta, inquit, in archivis Albiensibus dicuntur. Idem habet Steph. Baluzius in notis MSS.. ad Gall. Christian. fratrum Sammarth. Verum de iis nihil quicquam certi potuimus adlpisci. dbGas— IX, GUMBALDUS. COGNE. Gumbaldus cognominatus est a Vasconia, quod genus duceret a Sancio-Mitarra, quem ex Castella accersitum, in suum, ut tunc temporis aiebant, con- sulem, seu comitem Vascones elegere. Hic porro avum habebat Lupum Centullum Vasconiæ du- Z* faMar. cem’4u* decreto Ludovici imperatoris circa annum Lascurrnf, 819. a regno pulsus, ad Alphonsum cognomento Castum Galliciæ & Asturiarum regem perfugerat, Marea a quo benigne exceptus, atque comitatu in Castella j tH, donatus fuerat. Gumbaldus patrem habuit San- ¥• &c. cium Garciam Vasconiæ comitem ; fratres San- cium Sancii patris in dignitate suecesserem, fine liberis defunctum ; & GuilIelmum post natu ma- joris obitum Vasconiæ hereditario jure comitem, qui sub finem vitæ Gumbaldum in principatus societatem adscivit. Hic primum Agenni comes uxorem duxit, ex qua Hugonem filium habuit. Ea defuncta cleri ordinem amplexus est, deinde episcopatus Aginnensem & Valatensem obtinuit, ex charta Condomiensi Spicileg. tom. I 3. p. 416. ac tandem in comitatus Vasconiæ societatem adsci- AGINNENSIS. 900 tus est ; sub hoc duplici titulo, monasterium Squirs, ■■’ seu de Regula, quod sui juris esseasserit (monaste— ANNI rium nostri juris J monachis Fioriacensibus attribuit CHRISTf anno 977. Sic enim fert charta donationis : Ego Gumbaldus apiseopus Vasconiæ. Et infra : Signum Gurnbaldi episcopi & totius provinciæ ducis, qui hanc donationem devoti cordis inflantia Deo Re— 977 » demptori concesset. Anno sequenti medietatem ec- clesiæ, quæ in honorem B. Mariæ dicata, fundata consistit in Villa-nova, eidem monasterio concesset, ut videre est in tabulario, ubi se Gumbaldus epi- scopum, & totius circum positæ regionis ducem asserit. Anno 982. eum diem supremum obiisse B asserit vir darissimus Petrus de Marca hist. Bearn. lib. 3. c. 8. probatque ex charta fundationis mo- nasterii S. Severi in capite Vasconiæ post hunc an- num factæ ; tum quia in ea nulla illius ut ducis aut comitis mentio fit, ut par erat, ob commu- nem ipsius cum fratre in ea dignitate societatem ; tum quia donanti aderant, & fundationem sua authoritate confirmarunt episcopi Aginnensis, Vaseonensis & Vasatensis alii a Gumbaldo ; ergo Gumbaldus qui tres illos episcopatus solus dum viveret, obtinebat, obierat. De illo duo referunt Sammarthani, primum quod fuerit Burdigalensis archiepiscopus ; alto- rum quod Aginnensem comitatum, qui illi paterno jure contigerat, episcopatui annexuisse credatur, quodque ab ipsoantistites Aginnenses jus habeant cudendi monetam, quæ adhuc videtur in episeopio & domo civica Aginni. Verum alterum falsum, incertum alterum. Primum quidem, quod nusquam hunc titulum astumsit, nec a quoquam illis tem- poribus accepit, episcopus ubique nominatus, non archiepiscopus, quod istius ætatis moribus aperte repugnaret ; adde quod nullum tempus assignari possit quo sedem illam occupavit. Ad alterum quod spectat, Agenni comitem simul & præsulem suisse Gumbaldum, ac ibidem monetam cudisse Iubens fateor : verum utrum sua jura succestoribus transiniserit, dubium videtur ; ilii ad vitæ duntaxat tempus Agennense soiuma fratre concestum fuerat ; quod significat abbatiæ Condomenfis hist. Spicii, tom. 13. pag. 45 6. cum ait : Guillelmus confor- tem honoris & dignitatis comitem Gimbaldum voluit habere, concedens illi ad supplementum vitæ Agennense solum & Basatense, cum omnibus ap- pendiciis suis. Adde quod in historia Beamensi refertur Garciam Gurnbaldi nepotem Aginnen- sem comitem fuisse. ldque probatur cx Oihenarto lib. 3. Notit. Vase. cap. 6. afferente in antiquo la- pide ædis S. Qiiitcriæ, exstare hanc inscriptionem : In. idus Novemb. obiit Guillelmus comes… dux Guasconorum, & obitus Gaesiæ fratris ejus comitis Agennensium. In gratiam tamen Aginnensium præ’* sulum dicipotest, id illis a Gumbaldo concestum, at post ejus obitum a Guillelmo usurpatum seu potius vi ablatum, ut Garsiæ fratri cederet in patri- monii partem ; verum succestu temporis Aginnen* sibus episeopis restitutum. X. ARNALDUS I. Arnaldus Gumbaldo successit. Quod quomodo effectum sit insinuat hist. Condomiensi* abbatiæ, hæc
