DE INSTAURATIONE STUDIORUM
Ad Clementem xi pontificem maximum
Cupientem saepenumero me retegere vitia studiorum et
rationem emendandarum artium, diuturnis cogitationibus mihi
collectam, pandere meditantem, revocavit modo semidoctorum
insolentia, qui rationibus iisdem, quibus doctrinae famam
peperere sibi etiam tuentur, audacia nempe sua et errore alieno, modo
vero in tanta oblivione publicae utilitatis abduxit exitus aliqua
desperatio, cum animo vix unus aut alter occurreret, qui quam
posset maxime, idem et vellet opem ferre doctrinis.
At postquam, Clemens optime, divinarum humanarumque rerum potestas ad te devenit et literae spem innocentia securitatem recuperavi, redditus est etiam ille mihi animus erga studia, quem abstulerat obtrectatio perditissimorum hominum, qui, cum gravioribus doctrinis irascerentur et literulis eorum ridicule inflarentur, suum in me stomachum eruperunt, quem voce atque scriptis cultum severiorum artium excitaturum suspicabantur; suisque vitiis mihi per summam impudentiam tributis, meam tenuem qualemcumque operam studiosis eripere voluerunt.
Quando igitur nos, qui vix per livorem et insolentiam illorum recte sentiendi facultatem retinebamus, nunc, tuo sub imperio, libertatem etiam recepimus recte dicendi, ut jam liceat impune prae nobis ferre meliora, non gravabimur ea repetere animo atque in medium adferre quae diffluxerant, nec pudebit eadem ad tuum, sapientissime Pontifex, adducere judicium ut omnia si respueris, nos errore liberemur; si quae vero tibi probentur, ea conferantur
