Pagina:Krueger, Studemund - Gai Institutiones, Berolini, 1877.djvu/204

IV §116^a-119

―― 172 ――

     turus, nec numerauerim; nam eam pecuniam a te peti posse
     certum est; dare enim te oportet, cum ex stipulatu teneris;^[1]
     sed quia iniquum est te eo nomine condemnari, placet per^[2]
     exceptionem doli mali te defendi debere. §116^b item si pactus
     fuero tecum, ne id quod mihi debeas, a te petam, nihilo^[3]
     minus [id ipsum] a te petere possum dari mihi oportere,^[4]
     quia obligatio pacto conuento non tollitur; sed placet debere
     me petentem per exceptionem pacti conuenti repelli. §117 In his^[5]
     quoque actionibus quae (non) in personam sunt, exceptiones^[6]
     locum habent: ueluti si metu me coegeris aut dolo induxeris,^[7]
     ut tibi rem aliquam mancipio darem; nam si eam rem a me^[8]
     petas, datur mihi exceptio, per quam, si metus causa te^[9]
     fecisse uel dolo malo arguero, repelleris. §117^a item si fundum
     litigiosum sciens a non possidente emeris eumque a possi-^[10]
     dente petas, opponitur tibi exceptio, per quam omni modo
     summoueris. §118^{[§ 1]} Exceptiones autem alias in edicto praetor habet
     propositas, alias causa cognita accommodat. quae omnes uel
     ex legibus uel ex his quae legis uicem optinent substantiam
     capiunt, uel ex iurisdictione praetoris proditae sunt. || §119 Omnes^[11]       pg.229
     autem exceptiones in contrarium concipiuntur, quam adfirmat^[12]
     is cum quo agitur: nam si uerbi gratia reus dolo malo ali-
     quid actorem facere dicat, qui forte pecuniam petit quam non
     numerauit, sic exceptio concipitur si in ea re nihil dolo malo
     a. agerii factvm sit neqve fiat; item si dicat contra pactio-^[13]
     nem pecuniam peti, ita concipitur exceptio si inter a. agerivm
     et n. negidivm non convenit ne ea pecvnia peteretvr; et de-
     nique in ceteris causis similiter concipi solet; ideo scilicet
     quia omnis exceptio obicitur quidem a reo, sed ita formulae^[14]

     inseritur, ut condicionalem faciat condemnationem, id est ne^[15]

---

1. §118. inde ab 18 ex legibus conf. Inst. 4, 13, 7.

---

1. oportet Inst., oporteret Cⁿ, conf. C^a pag. 283 || teneris C, tenearis Inst.
2. te eo nomine C, eo nomine te Inst. || per] pro? Cⁿ
3. quod] q C, conf. C^a || petam ex retam correctum? C
4. id ipsum C, deleuit Mommsen; id ipso iure Huschke || dare C, conf. C^a pag. 264
5. per] pro? Cⁿ
6. non addidit Goeschen, om. C, conf. C^a pag. 281 inf. || persona Cⁿ
7. co|geris C
8. aliqua Cⁿ, conf. C^a pag. 292 || darem nam si] deminansin? C
9. per] pro Cⁿ
10. prius a] ā C, conf. C^a pag. 312 uers. 8
11. capunt? C
12. quam Heffter, qui Cⁿ, conf. C^a pag. 292
13. dicat Goeschen, dicatut C
14. quia] conf. C^a pag. 295 inf. || omnes C || obigitur Cⁿ
15. inseriter Cⁿ, conf. C^a pag. 307.