 Progymnasma tricesimum |
Progymnasma tricesimum secundum  |
Praemia.
Personae:
Paulus, Gregorius, Faustinus.
Paulus.
Salvum te volumus Gregori noster.
Gregorius.
Salvete suavissimi sodales mei: quid agitur?
Faustinus.
Mirabamur paulo ante ego et Paulus ubinam delitesceres: etenim circumferentes oculos in omnem partem, cernere te non poteramus in loco, quo loco, nisi me fallit opinio, nunquam fuisses quam hodie libentius.
Paulus.
Aliqua de improviso commotiuncula te aedibus exire, ut suspicor, prohibuit.
Gregorius.
Nulla Paule.
Faustinus.
Quid ergo, amabo te, creavit hanc absentiam?
Gregorius.
Dum per tabulata in summis aedibus curro incautius, clavi cuspide e vetusto assere prominente me indui: id vulnus me ut claudum sutorem residere domi solum adegit, et iucundissimi spectaculi fructu privavit. Sed unde vos ad me?
Paulus.
Celeri passu ex ipso theatro huc nos contulimus.
Gregorius.
Frons laeta, et oculi ludibundi indicio sunt rem cecidisse ut voluistis.
Paulus.
Et ideo addito gradu ad te approperavimus, ut voluptatis te nostrae participem faceremus.
Faustinus.
Haud aliquando aeque beati fuimus ut hodie.
Gregorius.
Audire expeto: praemia nempe, et secundam populi admurmurationem consecuti estis.
Paulus.
Qui bene coniiciet, hunc vatem perhibeto optimum. Ita sane, obtinuimus praemia.
Gregorius.
Uterque?
Paulus.
Uterque: atque utnihil omnino dubites, rem ipsam tibi auctorem proferemus. Ecce libellum.
Faustinus.
Ecce meum.
Gregorius.
O venustos, o vere aureolos libellos: nam auro radiant ac fulgent undique.
Faustinus.
Considera paulisper emblemata et parerga frontium: quam oculis blandiuntur?
Gregorius.
Iste est tuus Paule?
Paulus.
Meus est.
Gregorius.
Ut bene, ut festive impressus est multicipitem Lernae belluam contundens Hercules?
Paulus.
Verte.
Gregorius.
O imaginem pulchram. Aeneas patrem suum Anchisen humeris impositum ex incendio Troiano efferens: quem passibus etiam non aequis parvus Iulus sequitur.
Faustinus.
Et meus, aspice, quam elegantibus signis insignitus est?
Gregorius.
Sic est. Aperi, ut videam quis auctor, et qua de re scriptus. PUB. VIRGILIUS MARO.
Paulus.
Ego Festum cum Scaligeri castigationibus, vide sis.
Gregorius.
Anno proximo superiore huiusmodi ego quoque consecutus sum: quem librum, ut gryphes in Riphaeis montibus aurum, custodio. Summopere parentes recreabitis hisce munusculis tam politis et micantibus.
Faustinus.
Spero equidem.
Paulus.
Fecitne medicinam pedi tuo chirurgus?
Gregorius.
Accuratissime. Qua demum ratione?
Gregorius.
Principio expressit concretum sanguinem: post lavit vulnus, et subtili linteolo extersit, tum emplastrum applicuit, et pedem ut videtis circumligavit.
Faustinus.
Optime.
Gregorius.
Intra dies paucos, Deo annuente, in scholam me rediturum, et vobiscum in campo ad Danubium cursura certaturum autumo.
Faustinus.
Ante noctem Praeceptori nuntiabo de istoc adverso casu tuo: nec me animi fallit, magno ei dolori futurum: amat enim te merito tuo, quod saepe cognovi.
Paulus.
Condiscipuli ad unum dolebunt, cum intellexerint.
Gregorius.
Permodicum et paene nihil est. Quorsum tragoedias in nugis?
Faustinus.
Nunc vale Gregori, nos discedimus.
Gregorius.
Et vos bene valete.
Paulus.
Crastino te revisemus.
Gregorius.
Quod vestra voluntas tulerit.
Notae
1 CLAVI CUSPIDE ME INDUI: Sic locutus est Caesar lib. 7. debello Gall. Seipsi acutissimis vallis induebant. Virgil. 10. Aeneid.
animo nunc huc nunc fluctuat illuc,
An sese mucrone ob tantum dedecus amens
lnduat, et crudum per costas exigat ensem.
Genus dicendi inde natum, quod quae inhaerent corpori, e vestimento videntur.
2 SECUNDAM POPULI ADMURMURATIONEM: Signa et notae approbantium ἐπισημασίαι Graecis. Cic. ad Att. admirandas ἐπισημασίας auferebamus.
3 QUI BENE CONIICIET: Cic. 2. de Divinat. Est quidem graecus vulgaris in hanc sententiam versus. Bene qui coniiciet, vatum hunc perhibeto optimum. Versus Euripidis hic est: μάντις δ᾽ἄριστος ὅστις εἰκάζει σοφῶς. Cuius principium citat idem Cicero more suo ad Att. epist. 13. lib. 7.
4 O VENUSTOS: Venustus esse aliquando idem quod fortunatus ac felix, et contra, invenustas eandem habere subiectam vim quam infortunatus et infelix, probat Nanntus li. 1. Quae quidem non ita vulgaris notae, ac publicae monetae significatio videri merito potest.
5 PARERGA FRONTIUM: Quibus de frontibus loquatur, aut quae sint libri frontes, perspicuum est ex illo Ovidy eleg. 1. Trist. lib. 1. ad librum suum, exteriores videlicet eius partes.
Nec fragili gemina poliantur pumice frontes,
Hirsutus passis ut videare comis.
De iisdem epigram. 1. Catull.
Quoi dono lepidum nouvm libellum,
Arida modo pumice expolitum.
Martialis quoque libr. 1. pumicatam libri frontem dixit. Nam quomedo nunc, ita antiquitus libri pellibus tegebantur, quas levigare ac perpolire pumicibus solebant. De volumine, cornibus, umbilicis, frontibus librorum, vide Manut. in epist. 7. lib. 3.
6 UT GRYPHES IN RIPHAEIS: Riphaei montes sunt in Scythia, in qua et gryphes animalia capite et rostro aquilis (nisi quod auribus equinis) reliquo corpore leonibus similia, alata tamen, et equis vehementer infesta, ut indicat etiam Virgilius noto carmine eclog. 8. Iungentur iam gryphes equis, etc. ibidemque Servius. Plin. lib. 7. cap. 2. Sed et iuxta eos, qui sunt ad septentrionem versi, haud procul ab ipso aquilonis exortu, specuque eius dicto, quem locum Gesclitron appellant, produntur Arimaspi quos diximus, uno oculo in fronte media insignes: quibus assidue bellum esse circa metalla cum gryphis ferarum volucri genere, quale vulgo traditur, eruente ex cuniculis aurum mira cupiditate, et feris custodientibus, et Arimaspis rapientibus, multi, sed maxime illustres Herodotus, et Aristeas Proconnesius scribunt. Idem lib. 10. cap. 49. Pegasos equino capite volucres, et gryphas aurita aduncitaterostri, fabulosos reor: illos in Scythia, hos in Aethiopia, Lege Nicol. Leon. de varia hist. cap. 56. lib. 1.