 Progymnasma septuagesimum octavum |
Progymnasma octogesimum  |
Formulae salutandi, et valedicendi in congressionibus atque literis.
Personae:
Claudius, Albinus.
Claudius
Quandoquidem latinitatis peritia multis partibus iam diu factum est postquam me vincere coepisti, rogo atque oro, si commodum est, da mihi paulum operae.
Albinus
Vel multum, si id rationibus conducat tuis. Nolo tibi ullum commodum in me claudier.
Claudius
Ut si quidquam aliud: ne dubitaveris. Sed hoc die, quoniam te vacuum offendi, unum quiddam me doceri peropto.
Albinus
Quid est illud unum?
Claudius
Tritissimum cum sit ita salutare factos obviam, et in congressu: bonus** dies, bonus vesper, bonum mane, bonum serum: et respondeatur salutantibus, Deo gratias. Item in digressu sub noctem, cum his verbis bene precari soleamus: fausta nox, felix nox, reddaturque idem responsum, more patrio videlicet, guten Morgen / guten Abendt / gute Nacht / danck euch Gott/ iis autem formis loqui necessitas nulla cogat, latinisque auribus ingratissimum sit: quo pacto tum salutando tum valedicendo, sive cum in alicuius colloquium congressumque veniendum est, sive alicui scribedum, nos geremus? Non enimme latet, solere te studium acerrimum ponere in notandis huiusmodi latinismis, cum inter legendum occurrum, aut a Magistro inculcantur.
Albinus
Haud equidem me tanto dignor honore. Nihilominus, quia tu hoc a me candide petis, et posse me tibi commodare iudicas, parebo voluntati tuae mi Claudi, neque te quidquam celabo eorum, quae in praesentia, nihil tale providenti memoriam subierint. Hoc tenebis primum, non semper opus esse responsione cum salutamur: et interdum salutantem non resalutari, verum responderi aliquid aliud, quod ille libens ac volens audiat. Est quando salutationi quaestiunculae quaedam adiiciuntur, de valetudine praesertim: nonnunquam resalutantes etiam interrogatiunculam annectunt. Haec omnia exemplis declarabuntur: tu auritum te facito.
Salve. Respon. Salve.
Salve Ioannes. R. Et tu Paule.
Salve. R. Et tu.
Mi** sis salve. R. O salve Pamphile.
Salveto.
Salveto: quid agis?
Mater mea, frater mi, salve. R. Salve fili, salve mi frater.
Antoni salve. R. Salve Paule.
Salve oculissime homo:
Iubeo Chremetem: subaudi, salvere.
O Iacobe salve. R. Salvus sis Corneli.
O salve bone vir. R. Hem, Simo. O noster Chreme.
Mi patrue salve. R. Salve.
Curculio exoptate salve. R. Salve. Salvum te advenire gaudeo.
O noster Chremes. R. Salve Geta.
Salve Andrea. R. O nutrix, o mea nutrix.
Salve mi germane. R. O soror mea, quid agitur?
Salve exoptate gnate mi.
Salvum te advenisse gaudeo.
Venire te salvum volupe est. R. Credo: quid agitur?
Here salve, salvum te advenisse gaudeo. R. Oh, bone custos, salve.
Plurima salute Parmenonem suum impertit Gnato: quid agitur?
O mi exoptate Clinia, salve. R. Ut vales?
Georgius plurimum iubet salvere Stephanum.
Iubeo te salvere.
O pater, pater mi salve. R. Salve multum gnate mi.
Charmidem socerum suum Lysiteles salutat. R. Dii dent tibi Lysiteles quae velis.
O Thraso. R. Salvete.
Amphitruo uxorem salutat laetus suam. Valuistin' usque? Exspectatusne advenio?
Salvus atque fortunatus Euclio semper sies. R. Dy te bene ament Megadore.
O amice, salve, atque aequalis mihi: ut vales Ambrosi? R. Et tu.
Salve Gregori, Valen', valuistin'? R. Valeo, et valui rectius.
Mi homo, et mea mulier, ego vos saluto. R. Et nos te.
In Andria Crito cum salutasset ancillam, et ab ea fuisset resalutatus, subiicit secunda interrogatione. Quid vos? Quo pacto hic? Satisne recte? M. Nosne? sic, ut quimus aiunt, quando ut volumus, non licet. Querebat etiam. Satin' salve? Exempla sunt apud Liuium.
Claudius
Habeo salutationum rationes: nunc quibus verbis valedicendum sit quaero, quocunque diei aut noctis tempore.
Albinus
An potest ulli quidquam optari melius integra valetudine? Qua nihil maioris aestimandum vita humana complectitur. Itaque has fere formas invenio.
Bene vale. R. Et tu.
Vale. R. Et tu bene vale, Martine.
Vale. R. Et tu frater.
In hoc quadriduum Antoni vale. R. Mi Georgi, et tu: nunquid vis aliud?
Claudius
In extremis epistolis quonam modo valedicemus.
Albinus
Vale.
Da operam ut valeas, hoc mihi gratius facere nihil potes.
Tu me diliges et valebis.
Cura si me amas ut valeas.
Vale, et matrem meosque tibi commendatos habe.
Me velim, ut facis, diligas, valetudinique tuae et tranquillitati animi servias.
Valebis, meque ut a puero fecisti, amabis.
Ama nos et vale.
Cura ut valeas, et me ut amas, ama.
Bene vale et me dilige.
Fac valeas, meque ames.
Fac valeas, meque mutuo diligas.
Claudius
Ubi tam multa, tam varia legisti?
Albinus
In epistolis M. Tullii: ac miror te interrogare.
Claudius
Quid si ad amicos et consanguineos scribemus, quibus vim vocibus utendum censes?
Albinus
Nullus hac in re praestantior magister eodem Cicerone, ex cuius epistolis quaedam exempla tibi recitabo, quorum similia licebit excogites, cum usus venerit.
Ad uxorem et liberos.
Valete mea desideria, valete.
Vale mea Terentia.
Mea Terentia fidissima atque optima uxor, et mea charissima Tulliola, et spes reliquae nostra Cicero, valete.
Vos, mea suavissima et optatissima Terentia, et Tulliola, sinos amatis, curate ut valeatis.
Etiam atque etiam vale.
Tu velim tuam et Tulliolae valetudinem cures.
Valetudinem tuam cura diligenter.
Fac ut tuam et Tulliae valetudinem cures.
Maxime autem date operam ut valeatis, si nos vultis valere.
Cura ut valeas, et ita tibi persuadeas, mihi te charius nihil esse, neque unquam fuisse.
Ad Q. Fratrem.
Reliquum est ut te orem, ut valetudini tuae, si me et tuos omnes valere vis, diligentissime servias.
Cura mi frater ut valeas.
Fac mi frater ut valeas.
Vale mi optime et optatissime frater.
Mi frater vale.
Te oro etiam atque etiam mi frater, ut valeas
Cura mi suavissime et charissime frater, ut valeas.
Vale mi suavissime et optime frater.
Ad T. Pomponium Atticum.
Cura ut valeas et nos ames, et tibi persuadeas, te a me fraterne amari.
Cura ut valeas.
Etiam atque etiam vale.
Ad Tironem.
Etiam atque etiam vale.
Cura ut valeas etiam atque etiam Tiro noster.
Quantum me diligis, tantum fac ut valeas: vel quantum te a me diligi.
Ama nos et vale.
Cura te etiam aque etiam diligenter.
Cura mi Tiro ut valeas.
Claudius
Expone hoc loco, si placet, qua ratione in extremo literarum, aliorum nomine salutare nos oporteat.
Albinus
Salvebis a Cicerone, salve a Petro, salutat te Cicero meus. Cicero bellissimus tibi salutem plurimam dicit. Tullia tibi plurimam salutem scribit. Terentia te salvere iubet. Cicero te salutat. Terentia tibi salutem. Terentia impertit tibi multam salutem. Domus te nostra tota salutat.
Claudius
Quonam modo, quibus verbis quosdam salutabimus per eum, ad quem damus literas?
Albinus
Tulliolae et Ciceroni salutem dicito. Multam salutem Piliae. Dionysio plurimam salutem. Atticae plurimam salutem velim dicas. Dionysium iube salvere. Dionysium velim salvere iubeas. Iubebis meo nomine salvere Paulum. Ex me salutato praceptorem tuum. Saluta meis verbis Ioannem. Salutem Marcello. Salutem dic Petro meo nomine, quem ego in oculis fero. Molinio meo multam salutem. Salutem quibus videbitur. Saluta tu mihi istic quos videbitur, Contarellum praecipue, et Gerardum. Communibus amicis a me multam salutem.
Claudius
Cumulate omnem desiderii mei exspectationem explevisti.
Albinus
Volui id quidem efficere certe, et laetus sum, si, quod volui, assecutus sum.
Claudius
Arctiore vinculo tibi me astrinxisti. Utinam hoc meritum in me tuum referenda gratia aliquando consequi possim.
Notae
1 Quas tu hic legis salutandi resalutandique formulas, non collegi nunc primum omnes, collegi tamen aliquas, sed annum abhinc plus duodecimum alia occasione, et alibi a me comportatas et digestas, hunc in locum hoc tempore transferendas, existimavi. Non poterit autem quispiam conqueri de paucitate, nec elegantiam reprehendere: sunt enim Terent. Plaut. Cic. et eloquentissimorum hominum.