certi iuris quas supra disseruimus quoque[1]; ita ordo civilis ex sui natura ordinis naturalis est particeps, quantum publicam parit securitatem, quo fit ut vel corruptissimae civitates, dum hoc ipso ordine civili servantur, a Deo servantur. Sed hic ordo civilis, qui suapte natura ex ordine naturali participat, «ordo civilis» communiter appellatur.
Ordo mixtus in quaque republica — Definitur.
[5] Namque est et ordo civilis, qui legum voluntate ordini naturali commixtus est, quem sane «ordinem politicum», ex civili et naturali mixtum, appelles: ut in republica optimatium ex patriciorum sapientissimis senatus constet, qualem Romulus instituit; in populari populus sapientis senatus auctoritate regatur; in regia princeps utatur sapientum virorum consilio. Hic ordo mixtus definiri potest honorum successio, qua alii aliis, ut fide, diligentia, solertia, virtute, iustitia in minoribus reipublicae partibus sibi commissis boni spectantur, ita gradatim a minoribus ad maiores promoventur, ut tamen semper meliores praesint et inferiorum mores inspectent.
Ordines legibus praestantiores — Ordo naturalis, verius quam lex, est «mens affectibus vacua» — Mens populi in genere sapiens, in specie saepe stulta — At semper a turbulentis commota est — Privilegia a stultis illata sunt rerumpublicarum pestes.
[6] Sed leges metu poenarum, hi ordines spe praemiorum recte agere cives iubent. Quare ordines sunt legibus firmiores: unde fit ut leges quidem hos ordines mixtos iubeant, sed hi ordines mixti leges conservent. Namque ordo, sive naturalis, sive mixtus, quantum ex naturali per leges mixtus est (quando non in Platonis republica, sed in hac Romuli foece versamur), multo rectius quam Aristoteles de lege scite dixerat[2], est «mens affectibus vacua». Nam mens populi, exempli gratia, licet in genere affectuum vacua sit — unde populi iudicia in
