Unde in caussis quammultis. quae ius postulabant, leges surdae
erant et ius iners feriebatur: contra, quamplurimis, quae ius
recusabant, leges obtrudebantur et ius aderat importunum.
Quapropter iurisprudentia antiqua definiri potest ars aequi iuris, hoc est solertia custodiendi inter cives formulas iuris ubique aequas.
Atque haec est aequitas civilis, qua Iustinianus in Novellis dicit niti usucapiones, et «impium praesidium» eleganter appellat, quam itali elegantiori phrasi vertunt «ragion di Stato».
CERTUM CURAT
Proinde antiqua iurisprudentia, tota ad certum conformata, tota in observatione solemnitatum et eorum quae «dicis caussa» fieri dicuntur posita erat. In eo tota eius[1] occupatio cavendi, unde «caussas» in iure supra diximus appellatas[2]; ita ut quod de actionibus dicebatur: «Qui cadit formula, cadit caussa», id de omni omnino re, sive inter vivos, sive in ultima voluntate, verum esset: «Qui cadit formula, cadit negocio, et nihil agit».
