Malleus maleficarum (ed. II) - Facsimile/Pars Prima - Questio Octaua

by Henricus Institor

Henricus Kramer

[[Malleus Maleficarum (Facsimile)]]

Prima Pars - Octaua Questio in Ordine.

1490

Vide:

 Haec pagina sine abbreviaturis

 Haec pagina transscripta

Questio Septima	Questio Nona

¶ Queſtio octaua. An generatiuā potentiā ſeu actū venereū malefice impedire pt q maleficiū in bulla cōtinetur.
SEcundo eadeʒ veritas ſcʒ  adultere foꝛnicarie ⁊c̈. amplius exiſtunt male­fice oſtendit᷑ ꝑ impedimentū malefici​ale ſuꝑ actū generatiue potentie et vt veritas magis eluceſcat arguit᷑ pꝛimo.  nō t po​bile. qꝛ  tale maleficium eet pobile poet etiā maritatis ↄtingere. q  ↄceditur tūc cū matrimoniū t opus ei ⁊ maleficium opus iaboli foꝛtius erit opus iaboli opere ei. Si vero ↄceditur  tmodo foꝛnicarijs et nō maritatis tunc redibit opinio  malefici​um nihil t in re: ſed t in opinione hoīm cu​ius ootū in pꝛima. q. tactū eſt. aut abitur rō cur iſtis ⁊ nō illis ↄtingere pt. et cum nō videtur ſubee alia ratio ni qꝛ opus ei ma​trimoniū exiſtit. Et illa rō m theologos nō ↄcludit. vt ptʒ in. iiij. i. xxxiiij. e impedimē​to maleficiali. manet adhuc argumentum  opus iaboli erit foꝛtius opere ei. et cū hoc t incōueniens aerere. ergo etiā inconueni­ens eſt aerere per maleficiuʒ poe impediri actum venereū. Jtem iabolus nō t impe­dire actus aliaꝝ virium naturaliū vt come­dendi. ambulandi. erigendi. q videtur ee verū ex eo qꝛ interimere poent totū mundū. Pꝛeterea cum actus venereus equaliter ſe ha​bet ad oēm mulierē  impeditur. impeditur etiam ad oēm mulierē. ſed hoc eſt falſum. er­go et pꝛimum.  falſum t ocet experientia cum tales qui icunt ſe maleficiatos ſunt po​tentes ad alias. licet nō ad illas quas cogno­ſcere nō poteſt. quia videlicet nō vult. vnde nihil poteſt in re. Jn cōtrarium et ꝓ veritate eſt. c. Si ꝑ ſoꝛtiarias. xxxiij. q. viij. Jtem om​nium theologoꝝ ⁊ canoniſtaꝝ ſententia vbi tractant e maleficiali impedimento matri­monij. Jtem ratio alludit cuʒ maioꝛ t ptās emonis ᷓ hoīs. et hō impedire t potentiā generatiuā ue ꝑ herbas frigidimas ue ꝑ alia impedimenta ⁊c̈. vt quiſ imaginari t ergo et emon qui acutioꝛis ſcientie exiſtit h̊ facere ꝑamplius poteſt. Reſpono ex uob que ſupꝛa tacta ſunt veritas ſatis patere po­teſt licet modus impediendi nō t ſpeculati­ue eclaratus. Nam tactum eſt  maleficiū non eſt ſolū in opinione hoīm qua nihil in re. immo effectus innumeri maleficiales ac­cidere pt vere et realiter eo ꝑmittēte. Oſten​ſum eſt etiā  eus amplius permittit ſuper vim generatiuā ter maioꝛem eius coꝛrupti​onem ᷓ ſuꝑ alios actus humanos. Sed e modo quo tale impedimentum ꝓcuratur eſt aduertendū  nō ꝓcurat ſolū circa vim gene​ratiuam ſed etiam circa vim imaginatiuā ſeu fantaam et ſuper hoc notat. Pe. e palu. in ſuo. iiij. iſt. xxxiiij. quin modos. Dicit enī  quia emon ex hoc  eſt ſpūs habet pote­ſtatem ſuꝑ creaturā coꝛꝑalem ad motum lo­calem ꝓhibendū vel facienduʒ. Jdeo poteſt coꝛpoꝛa impedire ne bi aꝛopinquant i­recte vel indirecte interponendo ſe q in coꝛꝑe aumpto. cut accidit ſponſo qui e­ſponſauerat idolum. et nihilominus cōtra­xerat cum iuuencula. nec ter hoc poterat eā cognoſcere. Secundo modo hoīem inflam­mare ad actum illum vel etiā refrigerare ab actu illo adhibendo occulte virtutes rerum quas optime nouit ad hoc validas. Tercio modo turbando eſtimationē ⁊ imaginationē qua reddit mulierē exoſam. quia poteſt vt i​ctum eſt in imaginationē impꝛimere. Quar­to repꝛimendo irecte rigoꝛē membꝛi fructi­ficationi congruenti. cut etiā motum localē repꝛimere t. Quinto ꝓhibendo mionem ſpirituū ad membꝛa in quib eſt virtus moti​ua: qua intercludendo vias ſeminis ne ad vaſa generatōnis eſcendat vel ne ab eis re­cedat. vel ne excidat vel emittatur et multis alijs modis. Et ſubdit hoc quod ſupꝛa actū eſt ab alijs octoꝛib ↄcoꝛdando icēſ. Plus enim permittit eus ſuper hūc actum ꝑ quē pꝛimū peccatū iffundit᷑ ᷓ ſuꝑ alios actus humanos. cut et ſuꝑ ſerpentes qui magis incantationib eſeruiūt ᷓ alia animalia. et poſt pauca icit. Jdem etiā e muliere eſt. qꝛ poteſt imaginationē eius c ementare vt ex​oſum habeat virū  ꝓ toto mundo nō ꝑmit​tit ſe cognoſci. Poſt vult are rōnem quare plus maleficiunt᷑ viri circa talem actū ᷓ mu​lieres. et icit  quia tale impedimentū fit in​terdum per obſtruonē vas. vel etiā ꝑ mo­tum localē repꝛimendo rigoꝛeʒ membꝛi. que potius et facilius in viris ↄtingere pt. ideo plures viri maleficiātur ᷓ mulieres. Poet etiā quis icere  ideo quia plures mulieres ſuperſtitioſe ſunt ᷓ viri. ⁊ potius allicere cu​piunt viros ᷓ mulieres. vel etiā in eſpectuʒ hoc faciunt mulieris cōiuncte vt vtrobi fa​ciant occaonē adulterandi. um vir alias cognoſcere t et nō ꝛiam. et militer vxoꝛ etiam alios habeat querere amatoꝛes. Addit etiā  eus permittit amplius ſeuire in pec­catoꝛes ᷓ in iuſtos. U angelus ixit Tho​bie. Jn illos qui libidini vacant accipit e­monium ptātem. licet etiā aliq in iuſtos ­cut in Job. ſed nō circa vim generatiuā ter que ebent facere cōfeones et alia bona ne ferro manente in vulnere fruſtra t medicinā aonere. hec Pe. ſed e ammotione talis ef­fectus patebit in tercia parte operis.

¶ Jncidentaliter aliqua ubia eclarantur.
INcidentaliter vero  queritur. Qua​re actus ille aliq impeditur reſpectu vnius mulieris. et nō reſpectu alteri­us Repono m Bonauē. hec eſt. vel quia ſoꝛtilegus ſeu malefica ad hoc reſpectu ꝑſo­ne eterminate iabolū immutauit. vel quia eus reſpectu ꝑſone cuiuibet impedire nō permittit. Occultū enī ei iudiciuʒ hic latet: vt patet in vxoꝛe thobie. Et addit.  querit᷑. quomodo iabolus hoc facit. Dicendum  impedit generatiuā nō impedimento extrin­ſeco ledendo oꝛganum ſed extrinſeco impe­diendo vſum. Unde qꝛ eſt impedimentū ar​tificiale nō naturale. ideo t impedire ad vnā q nō ad alias. vel tollendo excitationē ↄcu​piſcentie ad illam et nō ad aduerſus aliaʒ et hoc ꝑ virtutē ꝛiam vel herbā. vel lapidem vel ꝑ aliquā naturā occultam. Et hec ↄueni​unt cum ictis Pe. e palude. Pꝛeterea cum in potentia talis actus bene ex frigiditate nature ſeu naturali efectu ↄtingit. Si que­ritur quō t iſcerni  ex malificio vel non maleficio contigerit. Reſpondit Hoſtie. in ſumma. licet hoc non t pꝛedicandū publice q virga nullatenus mouetur et nunᷓ po­tuit cognoſcere. hoc eſt gnū frigiditatis. ſed q mouetur ⁊ erigitur ꝑficere aūt non poteſt eſt gnū maleficij. Notandū inſuꝑ  nō ſo­lum fit maleficiū ne quis actū illum exercere valeat. ſed etiā aliquando fit ne mulier conci​piat vel vt aboꝛſum faciat. Sed nota m ca­nonum ſanctiones.  quicū ter vindicte libidinē explendam. vel ter odiuʒ aliquid fecerit viro vel mulieri ter quod nō poet generare vꝉ ↄciꝑe reputat᷑ homicida. extra  homic̄.  aliq͛s. Et nota  cōiter loquit᷑. c. e amatoꝛib ſeculi qui ſuis amajs per pocula ne ↄfuonē incurrant talia ꝓcurant. vel etiā ꝑ certas herbas naturam nimiū infrigidan­tes abſ auxilio emonū. vnde penitentes ​cut homicide ſunt puniendi. Malefici aūt ꝑ maleficia talia ꝓcurantes ſunt m leges vlti​mo ſulicio puniende. vt ſupꝛa in pꝛima ­ſtione tactum eſt. Et ꝓ ſolutione argumento​rum vbi ifficultatur an mr̄imonialiater cō­iunctis talia cōtingere pont. Eſt vlterius aduertendū  licet ex his que tacta ſunt non pateat ſuꝑ hoc veritas t vere et realiter illis in matrimonio cut ⁊ extra ↄtingere pt. Et pꝛudens lectoꝛ qui copiam libꝛoꝝ habet in­ueniet tam apud theologos ᷓ canoniſtas ​cipue. extra. et in materia e frigi et malefi­ciatis. et in. iiij. i. xxxiiij. mutuo cōcoꝛdan­tes. et uos erroꝛes repꝛobantes: pꝛeſertim circa matrimonialiter cōiunctos qui ſentire videbantur  tale maleficiū non poet con­tingere inter matrimonialiter cōiunctos mo​tis illis rōnibus  iabolus nō poet opera ei eſtruere. Et pꝛimus erroꝛ qui ab eis re­pꝛobatur eſt cōtra illos qui icebant malefi­cium nihil ee in mundo. ſed t eet in opi­nione hoīm qui ex ignoꝛantia cauſaꝝ occul­tarum. et quas etiā nullus hoīm ſcire poteſt aliquos effectus naturales maleficijs impu­tabant. qua illos efficerent nō occulte cauſe ſed emones ꝑ ſe vel maleficos. Et hic erroꝛ licet ab omnib alijs octoꝛib ſub mplici faltate repꝛobatur. t a ſancto Tho. acrius impugnatur vbi ipſum tanᷓ herem cōde­mnat icens.  hic erroꝛ ex radice infidelita​tis ꝓcedit. Et qꝛ infidelitas in chꝛiſtiano he​res icit᷑. ideo tales vt heretici merito ſunt ſuſpecti. De qua tamen materia etiā in pꝛima queſtione tactū eſt. licet ibi nō taliter t ecla­ratum. Nam  quis alia icta octoꝛis ſan­cti in alijs locis ↄderat. rōnes inuenit. qua­re aerit talem erroꝛem ex radice infidelitatis pꝛocedere. Nam in queſtionib e malo vbi tractat e emontb. et in. q. i. an emones ha​beant coꝛpoꝛa naturaliter bi vnita Jnter alia que ibi recitant᷑ mentio e illis qui n­gulos effectus ad virtutes celeſtiū coꝛpoꝛū. quibus et ſubee icebāt occultas cauſas ef­fectuum inferioꝝ icens. Conderandū eſt  paripatetici ariſtotelis ſectatoꝛes nō poſu­erunt emones ee ſed ea que attribuunt᷑ e­monibus icebant ꝓuenire ex virtute cele­ſtium coꝛpoꝝ et aliarū naturaliū rerum. U Augꝰ icit. x. e ci. ei. poꝛphirio viſum fu­ie  herbis et lapidibus et animantib ac ſo​nis certis et vocib ac figurationib at fi­gmentis quibuſdā etiā obſeruatis in celi con​uerone motib deruʒ fabꝛicari in terra ab hominib poteſtates deruʒ idoneas varijs effectibus exequendas. Ex quib aaret er­roꝛ  oīa reducebant in cauſas occultas de​rum et emones tmodo fabꝛicarent᷑ ex opi​nione hoīm. Sed  hec potio t falſa ma­nifeſte pꝛobat ſanctus Tho. ex hoc ibideʒ.  reꝑiuntur alique operatōnes emonum que nullo modo pt ex aliqᷓ naturali cauſa ꝓce­dere. puta  aliquis obſeus a emone loqᷓ­tur linguā ignotam. et multa alia inneniunt᷑ oꝑa emonū tam in arreptitijs ᷓ nigroman​ticis artib.  nullo modo pt ni ex aliq̊ in­tellectu ꝓcedere. ad minus bona m naturā licʒ mala m volūtatē. Et ideo coacti fuerūt ť incōueniētia tacta alij pħi ponere emo­nes ee. licet poſt in varios erroꝛes inciderūt alijs putantib aīas hoīm a coꝛꝑib exeunti­bus emones fieri. U et multi auruſpices pueros occiderūt vt aīas eoꝝ ſuos cooꝑato­res haberent. et plures alij ibi erroꝛes recitā­tur. U ptʒ  nō immerito octoꝛ ſcūs icit talem opinionē ex radice infidelitatis ꝓcede​re. Si cui placet legat Augꝰ. in. viij. et. ix. e ci. ei. ſuꝑ varios erroꝛes infideliū circa na­turam emonū. quare etiaʒ cōmunis rō oīm octoꝝ que in pfata iſtinctōe allegat᷑ cōtra hmōi errantes ſcʒ qui maleficiū aliquid ee negantes magne eſt efficacie in ſententia licʒ bꝛeuis t in verbis. vbi icūt  qui malefici­um nihil ee in mundo aerunt. ↄtrariantur oīm octoꝝ ſententijs ⁊ ſacre ſcripture ecla​rantis emones ee et emones habere pote​ſtatem ſupꝛa coꝛꝑa et ſupꝛa imaginatōes ho​minū eo ꝑmittente. v et ꝑ eos malefici mi­ra oꝑari pt circa creaturas. Unde et merito ipſoꝝ emonū inſtrumenta et ad quoꝝ inſtā​tiam emones interdum ad creaturaꝝ nocu​menta oꝑantur malefici icunt᷑. Et quidē  ꝑ repꝛobatōʒ huius p͛mi erroꝛis a octoꝛib non fit mentio e matrimonialiter ↄiunctis. t ꝑ repꝛobationē ſecundi erroꝛis hoc patet. Dicunt enī  alioꝝ erroꝛ erat  licet malefi­cium eet et abundaret in mundo etiā cōtra carnalē copulā. t qꝛ nullū tale malefici&#x016B t cenſeri ꝑpetuū ideo nunᷓ irimeret mr̄imo­nium iam ↄtractū. Ecce  mentio fit e ma­trimonialiter ↄiūctis. Jmpꝛobando aūt hūc erroꝛē licet hoc eclarare nō eſeruiat ad ꝓ­potū. t ter eos qui copiā libꝛoꝝ nō ha­bent. Notanduʒ  impꝛobant ꝑ hoc  talia aerere icunt ee ↄtra exꝑimentū et ↄtra iu­ra antiqua ⁊ noua. Unde ant talē catholici octoꝛes iſtinctōʒ  impotentia ex malefi­cio ꝓcurata aut eſt tꝑalis aut ꝑpetua. Si tē­poꝛalis tūc nō impedit. Tunc aūt ſumitur ee tꝑalis q infra ſpaciū triū annoꝝ coha­bitantes et quantū pt operam antes ue ꝑ eccleaſtica ſacramenta ue ꝑ alia remedia ſa​nari pt. Si vero nō ſanentur aliquo reme­dio ex tunc ſumitur ee ꝑpetua. et tūc aut ​cedit matrimonij ↄtractōeʒ ⁊ ↄſummatōeʒ et c impedit matrimoniū ↄtrahendum et iri​mit iam ↄtractū. aut ſequit᷑ matrimonij con­tractionem ſed nō ↄſummatōʒ et c etiā vt i​cunt aliqui irimit matrimoniū iam ↄtractū icit᷑ enī. xxxiij. q. i. c. i.  ↄiugiū ↄfirmat᷑ of­ficio ſcʒ carnis. vt icit glo. aut ſequit᷑ matri​monium ↄſummatū ⁊ tūc vinculū matrimo​niale nō irimit. plura ibi notantur. extra e frigi. ⁊c̈. ꝑ Hoſtie. et Goffre. et octoꝛes. etiā theologos vbi ſupᷓ. Ad argumenta. Ad pꝛimū ſatꝭ ptʒ ex his  icta ſūt. Nam p͛mo  ei oꝑa pt eſtrui ꝑ opera iaboli  ma­leficium poet inter ↄiugatos cōtingere. nō valet inſtantia immo ootū patet cū nihil pot iabolus ni eo ꝑmittente. Jtem qꝛ nō per violentiā eſtruit vti tyrannus. ſed ꝑ quandaʒ artē extrinſecā vt ſupꝛa patuit. Ad ſecundū patuit ſupꝛa quare potius eus ꝑ­mittit ſuꝑ hunc actū venereū ᷓ ſuper alios actus t etiaʒ ſuper alios q eus permittit. Unde nō valet  perimat mundū. Ad terci­um militer patet ex ictis.