Il diritto universale/Indice delle materie

Ioannes Baptista a Vico

Il diritto universale<

1720

editio: Laterza, 1936; Fausto Nicolini recensuit
fons: librum vide

Indice dei nomi

INDICE DELLE MATERIE

SINOPSI DEL DIRITTO UNIVERSALE

DE UNIVERSI IURIS

UNO PRINCIPIO ET FINE UNO

De opera proloquium

25

LIBER UNUS - De uno universi iuris
principio et fine uno.

[Principium]

41

Caput

I

43

»

II - De natura Dei Optimi Maximi

ivi

Capita

III-VI

ivi

»

VII-IX

44

Caput

X - De natura hominis integra

ivi

Capita

XI-XVI

45

Caput

XVII

46

»

XVIII - Honestas definitur

ivi

»

XIX

ivi

»

XX

47

»

XXI - De natura hominis corrupta

ivi

Capita

XXII-XXV

ivi

»

XXVI-XXX

48

»

XXXI-XXXII

49

Caput

XXXIII - Principium omnis humanitatis

ivi

Caput

XXXIV - Vis veri

49

»

XXXV - Ratio haitiana

50

»

XXXVI - De virtute

ivi

»

XXXVII - [Virtus dianoetica et virtus ethica]

ivi

»

XXXVIII - [Virtus ethica ethnicorum et christiana]

51

»

XXXIX - Virtutis partes tres

ivi

»

XL - Virtutis divina origo

ivi

»

XLI - Virtus vera

52

»

XLII - Divina grada

ivi

»

XLIII - De iustitia

ivi

»

XLIV - Ius esse in natura

53

»

XLV - Hominem esse natura socialem

ivi

»

XLVI - Utilitas occasio, honestas est caussa iuris et societatis humanae

54

»

XLVII - Iuris naturalis definitio

56

»

XLVIII - Fas seu ius naturale immutabile

ivi

»

XLIX - Fundamentum humanae societatis socialis naturae cognitio

57

»

L - De duplici rerum societate naturali: altera veri, altera aequi boni

ivi

»

LI - Utriusque societatis leges

58

»

LII - Ex cognitione et cognatione naturae tria iuris praecepta

60

»

LUI - Quae sunt legitimae scientiae principia

ivi

»

LIV - Societas veri in societate aequi boni inest et vicissim

61

»

LV - Verum fons omnis iuris naturalis

ivi

»

LVI - Iurisprudentiae et moralis christianae principium et finis idem

62

»

LVII - Suum

ivi

»

LVIII - Iustitiae definitio

ivi

»

LIX - Iustitia omnis societatis fundamentum

63

»

LX - De duplici societate aequali et inacquali personarum

ivi

»

LXI - De duplici commensu

65

»

LXII - De iure rectorio et aequatorio

ivi

»

LXIII - De iustitia rectrice et aequatrice

66

»

LXIV - Ius rectorium et aequatorium et cuiusque iustitiam doctrinae caussa distingui, vitae usu non separari

68

Caput

LXV - De iustitia universa

69

»

LXVI - De culpa, dolo, iniuria

ivi

»

LXVII - De venia, poena, imputatone

70

»

LXVIII - Omnes ignorantes peccare

71

»

LXIX - De poenis in utraque societate rerum

72

»

LXX - Iustitia particularis et universa, doctrina aliae, reipsa idem

74

»

LXXI - Dominii, libertatis, tutelae genesis

75

»

LXXII - Tres iuris voluntarii fontes

ivi

»

LXXIII - Iuris necessarii fons unus

ivi

»

LXXIV - Ordo nascendi seu natura dominii, libertatis, tutelae

76

»

LXXV - «Ius naturae prius» et «posterius» inter pretum eadem quae «prima naturae» et «naturae consequentia» stoicorum

ivi

»

LXXVI - Eius divisionis usus

80

»

LXXVI I - Omnis iuris voluntarii materies et forma

ivi

»

LXXVIII - Nota omnis iuris naturalis aeterna

81

»

LXXIX - Iuris naturalis rigor aeternus

ivi

»

LXXX - Iurisprudentiae christianae propria principia

82

»

LXXXI - Mens legum et ratio legum

ivi

»

LXXXII - Verum legum et certum legum

ivi

»

LXXXIII - Certum ab auctoritate, verum a ratione

83

»

LXXXIV - Pragmaticus legum et philosophus legum

84

»

LXXXV - Omnis interpretationis fundamentum

ivi

»

LXXXVI - Dominii, libertatis, tutelae divina origo

85

»

LXXXVII - Omnium rerumpublicarum fontes tres

86

»

LXXXVIII - De auctoritate

ivi

»

LXXXIX - Auctoritatis notatio

ivi

»

XC - De auctoritate naturali

87

»

XCI - Auctoritatis naturalis novum nomen

88

»

XCII - Auctoritatis naturae divina origo

ivi

»

XCIII - Ex ea homo in omni natura mortali summus

ivi

»

XCIV - Et ex ratione auctoritas ipsa orta

ivi

»

XCV - Ex auctoritate naturae auctoritas iuris

89

»

XCVI - Omne ius voluntarium «auctoritas» dieta

ivi

»

XCVII - Prima originaria iurium acquisitio

90

»

XCVIII - De auctoritate monastica

ivi

»

XCIX - Auctoritate monastica homo in solitudine summus

ivi

Caput

C - De iure maiorum gentium

90

»

CI - De auctoritate oeconomica

93

»

CII - Patres in familia summi

ivi

»

CIII - Familiae primum rerumpublicarum rudimentum

94

»

CIV - Alterum clientelae

95

»

CV - Rerumpublicarum caussa et occasio

101

»

CVI - Respublica quid?

ivi

»

CVII - Respublica amplissima universitas iuris

102

»

CVIII - De dominio eminenti, civili libertate et summo imperio

104

»

CIX - Universi iuris publici materies

ivi

»

CX - De auctoritate civili

ivi

»

CXI - Auctoritatis civilis divina origo

105

»

CXII - De iustitia architectonica

ivi

»

CXIII - Civilis potestas imago Dei

106

»

CXIV - Ius civile merum

107

»

CXV - Iuris civilis principium

108

»

CXYI - Iurisditio et iurisdictio

ivi

»

CXVII - Caussae certi iuris

ivi

»

CXVIII - Ius civile commune

110

»

CXIX - Tertia originaria iurium acquisitio

111

»

CXX - Iura omnia privata militate, publica auctoritate

ivi

»

CXXI - Dominium, libertas, tutela, iuris privati materies

ivi

»

CXXII - Iuris privati divina origo

112

»

CXXIII - De iure quiritium romanorum

ivi

»

CXXIV - Ius quiritium romanorum fabula iuris gentium

114

»

CXXV - Per quam fabulam ius civile propinquat vero

115

»

CXXVI - Cur romani iuris maiorum gentium testes praecipui?

ivi

»

CXXVII - Prima lex civilis agraria

116

»

CXXVIII - De iure optimo romanorum

118

»

CXXIX - Ius quiritium quoddam ius feudale romanum

119

»

CXXX - «Quirites» appellalo potestatis civilis romanorum

121

»

CXXXI - Praetor iuris quiritium romanorum minister

ivi

»

CXXXII - «Ius» praesentia potestatis civilis

ivi

»

CXXXIII - De iure quiritium publico

122

Caput

CXXXIV - Ius civile commune tradux iuris maiorum gentium in minorum

122

»

CXXXV - De iure minorum gentium

123

»

CXXXVI - De iure naturali gentium et iure naturali philosophorum

126

»

CXXXVII - De iure naturali gentium proprio et minus proprio

128

»

CXXXVIII - Tres rerumpublicarum formae merae

ivi

»

CXXXIX - Cur tres rerumpublicarum merarum formae?

130

»

CXL - Lex fundamentalis cuiusque reipublicae merae

131

»

CXLI - Proprietas cuiusque reipublicae merae

132

»

CXLII - Summa iuris civilis divisio in mores ac leges

134

»

CXLIII - Mores et leges iuris naturae interpretamenta

135

»

CXLIV - Ordo nascendi sive natura rerumpublicarum merarum

136

»

CXLV - De formis rerumpublicarum ex populorum natura

137

»

CXLVI - De iustitia rerumpublicarum ex ipsarum natura

139

»

CXLVII - Cuiusnam in quaque republica mera est iurisditio?

140

»

CXLVIII - Quaenam in quaque republica mera est iurisdictio?

141

»

CXLIX - De primis legibus

142

»

CL - De plebiscitis et plebisscitis

148

»

CLI - Rerumpublicarum merarum divina origo

151

»

CLII - De ordinibus

152

»

CLIII - De rerumpublicarum conservatione, corruptione, emendatione, occasu

156

»

CLIV - Ut respublicae ita leges emendantur

158

»

CLV - De rerumpublicarum recursu

ivi

»

CLVI - De divino iuris circulo

159

»

CLVII - De rebuspublicis mixtis

162

»

CLVIII - De legibus sacratis

164

»

CLIX - Nota distinguendi rerumpublicarum mixtarum naturam

167

»

CLX - De lege regia

169

»

CLXI - De auctoritate senatus in republica romana libera optimatibus mixta

170

Caput

CLXII - «Senatus populusque romanus» quando dici coepit

172

»

CLXIII - De legibus ex natura reipublicae distinguendo

173

»

CLXIV - De senatusconsultis in republica libera opti matibus mixta

174

»

CLXV - Iuris auctores

176

»

CLXVI - Praetor romani iuris custos

ivi

»

CLXVII - De iurisprudentia arcana romana

177

»

CLXVIII - De characteribus heroicis

179

»

CLXIX - De lingua heroica, quae est fas gentium

181

»

CLXX - De etymis heroicis

184

»

CLXXI - Soli patricii romani iurisconsulti

185

»

CLXXII - In bona republica libera omnia senatus consulta de iure publico

190

»

CLXXIII - In bona republica libera nullae leges consulares de iure privato

191

»

CLXXIV - Iuris arcani bona

195

»

CLXXV - Iuris romani praestantia

196

»

CLXXVI - Lex XII Tabularum finis et fons romani iuris

197

»

CLXXVII - De iurisprudentia rigida antiquorum

ivi

»

CLXXVIII - Definitio antiquae iurisprudentiae

198

»

CLXXIX - Definitio aequitatis civilis

ivi

»

CLXXX - Iurisprudentia antiqua verum negligit, certum curat

ivi

»

CLXXXI - Iurisprudentia lacedaemoniorum

199

»

CLXXXII - Ius antiquum fictionibus totum scatens

200

»

CLXXXIII - De sapientia heroica

201

»

CLXXXIV - Uni romani sapientiam heroicam conservarunt

207

»

CLXXXV - Philosophia iurisconsultorum a sapientia heroica derivata

209

»

CLXXXVI - Cur romani regni artibus praeclarissimi?

214

»

CLXXXVII - De iurisprudentia benigna sive atheniensi et de iure praetorio

215

»

CLXXXVIII - Definitio iurisprudentiae benignae

219

»

CLXXXIX - De aequitate naturali

ivi

»

CLXXXX - Ut romana iurisprudentia ex atheniensi et spartana coaluit

220

Caput

CLXXXXI - I. De legibus, consuetudine et exemplis ex rerumpublicarum natura

221

»

CLXXXXII - De origine feudorum

222

»

CLXXXXIII - II. De ordine civili et naturali pro re rumpublicarum natura

223

»

CLXXXXIV - III. De legibus ex ordine et extra ordinem

224

»

CLXXXXV - IV. De senatusconsultis ex ordine et extra ordinem

225

»

CLXXXXVI - V. De iudiciis ex ordine et extra ordinem

226

»

CLXXXXVII - VI. De legibus, senatusconsultis, iudiciis ex ordine aut extra ordinem in republica mista

228

»

CLXXXXVIII - VII. De iudiciis directis et utilibus pro rerumpublicarum natura

229

»

CLXXXXIX - VIII. De eloquentia forensi pro rerumpublicarum natura

230

»

CC - IX. De iudiciis stricti iuris et bonae fidei ex rerumpublicarum natura

231

»

CCI - X. De iudiciis et arbitriis pro rerumpublicarum natura

232

»

CCII - XI. De iudiciis condemnatoriis et absolutoriis pro rerumpublicarum natura

233

»

CCIII - XII. De imperio mero et misto pro rerumpublicarum natura

234

»

CCIV - XIII. De poenis pro rerumpublicarum natura

236

»

CCV - Ut iurisprudentia benigna adolevit et perfecta est sub principatu

238

»

CCVI - I. Multitudine legum et clementiae fama

ivi

»

CCVII - II. Senatusconsultis de iure privato

239

»

CCVIII - III. Quaestionibus criminum ex ordine naturali

240

»

CCIX - IV. Iure praetorio ius civile emendante

241

»

CCX - V. Iure optimo ex praetorum edictis constituto

242

»

CCXI - VI. Aucta iurisprudentum auctoritate

243

»

CCXII - VII. Sectis iurisconsultorum

245

»

CCXIII - De iurisprudentia sub Adriano

248

»

CCXIV - De iure romano sub Constantino

249

»

CCXV - Ius medium romanum imago iuris antiqui

250

Caput

CCXVI - Ius praetorium tradux iuris antiqui

251

»

CCXVII - De reipublicae mutationibus a iure optimo

ivi

»

CCXVIII - Iuris et iurisprudentiae romanae vices divinae providentiae aceepto tribuendae

254

»

CCXIX - Iura pro humanae vitae corruptae ordine nata

256

»

CCXX - Per iuris fabulas vitae verum excussum

ivi

»

CCXXI - Rerum demonstratarum in vera Dei cognitione consensio

257

»

ultimum - Divinae et humanae eruditionis circulus demonstratus

ivi

Conclusio

258

Appendice:

Pareri per la stampa. — I. Del revisore ecclesiastico

261

II. Del censore civile

263

DE CONSTANTIA IURISPRUDENTIS

liber alter

De constantia iurisprudentis

267

PARS PRIOR - De constantia philosophiae.

[Principium]

271

Caput

I - Ratio disserendi vera de divinis et humanis rebus ex recta suae naturae conscientia

272

»

II - Scepsis ab omni doctrina, de moribus maxime, eliminanda

273

»

III - De ventate metaphysicae christianae

274

»

IV - De ventate christianae religionis

275

»

V - Quae Platonis dogmata metaphysica recipienda

284

»

VI - Ut probanda dogmata metaphysica stoicorum?

285

»

VII - Iniustum ab Epicuro metaphysicae indictum bellum

286

»

VIII - De christianae moralis ventate

287

Caput

IX - Omnis ethnica philosophia de bonorum finibus falsa

288

»

X - Nullas ethnicorum perfectas esse virtutes

289

»

XI - Solam divinam gratiam veram praestare virtutem posse

290

»

XII - Quae moralia Platonis dogmata cum nostris constent, si ve adeo cum christianís

291

»

XIII - Quae stoicorum moralia dogmata christianis consentanea

292

»

XIV - Epicuri in morali doctrina lapsus

294

»

XV - Aristotelis de fínibus dogmata corriguntur

296

»

XVI - De civilis doctrinae christianae praestantia

298

»

XVII - De iuris principiis christianae religioni conformibus

299

»

XVIII - Epicurus iurisprudentiae christianae importunus

301

»

XIX - Platonici iurisprudentiae rebus commodi

302

»

XX - Iurisconsulti christianae religioni philosophis utiliores

303

PARS POSTERIOR - De constantia philologiae.

De constantia philologiae

307

Caput

I - Nova scientia tentatur

308

»

II - De principiis humanitatis

320

»

III - De uno humanitatis principio: pudore

322

»

IV - De altero humanitatis principio: libertate

329

»

V - De una libertatis parte: dominio

331

»

VI - De altera libertatis parte: tutela

339

»

VII - De historiae universae principiis

341

»

VIII - Sacrae historiae demonstrantur antiquitatis, perpetuitas veritasque

342

»

IX - Demonstrantur gigantes, qui sunt tanquam traduces antediluvianae in postdiluvianam historiam

345

»

X - Quatuor primae historiae sacrae epochae demonstratae, per quas tempus historiae profanae bona ex parte obscurum excurrit

357

Prima: mundi a Deo creatio

ivi

Secunda: universum diluvium

ivi

Tertia: Abrahami a Deo vocatio

358

Quarta: lex Mosi a Deo data

ivi

Caput

XI - Ex primis quatuor sacrae historiae epochis demonstratis consectanea

360

»

XII - De linguae heroicae sive de poeseos origine

363

»

XIII - Ex retecta poeseos origine consectanea

379

»

XIV - De vulgarium linguarum et characterum origine

386

»

XV - Ex vulgarium linguarum et characterum origine consectanea

389

»

XVI - Ex sacris bibliis demonstrantur Tanais et Sesostris, quibus sacra historia historiam profanam temporis obscuri pertingit

393

»

XVII - Ex Tanai et Sesostride, quales explicavimus, consectanea

400

»

XVIII - De historiae profanae elementis

409

»

XIX - De historia temporis obscuri, quae est fax iuris gentium

412

»

XX - Prima temporis obscuri epocha: regimen theocraticum et sub eo imperium monasticum et paternum fundatum

413

[Principium]

ivi

[i] De matrimoniis

419

[ii] De patria potestate

425

[iii] De tutelis

429

[iv] De testamentis

ivi

[v] De successionibus ab intestato et de iure maiorum gentium, quae maxime propriae dictae sunt

430

[vi] De rerum dominio eiusque acquirendi modis

436

[vii] De pollicitationibus et votis

438

[viii] De stipulationibus

440

[ix] De permutationibus

441

[x] De bellorum et iudiciorum inter maiores gentes specimine

442

[xi] De poenis

446

»

XXI - Secunda epocha temporis obscuri, qua sub theocratia patrum potestas clientelis aucta, et auctoritas divina ex parte heroibus adrogata

450

»

XXII - Tertia epocha temporis obscuri, qua omnes espublicae fuere optimatium, et senatus auctoritas primum in terris nata

479

Caput

XXIII - De diis maiorum gentium ex nostris principiis mythologia

491

»

XXIV - Maiorum gentium character, Aeneas virgilianus VI libris prioribus descriptus

499

»

XXV - Quarta epocha temporis obscuri, qua respublicae optimatium aut abierunt in regna mera, et patrum auctoritas omnis in reges translata est, aut de poenis primum latis legibus constituta, aut in populare imperium dissipata

502

»

XXVI - De origine et iure monarchiarum

504

»

XXVII - De legum poenalium origine

506

»

XXVIII - Traduces per quos ius maiorum gentium in ius minorum traductum est

516

»

XXIX - Theseus fabulis vindicatus

522

»

XXX - Quinta et postrema temporis obscuri epocha, qua, bellis introductis, omnis humana auctoritas ad Deum redit

526

»

XXXI - Huius historiae complexio

542

»

XXXII - Romulus tenebris excussus

544

»

XXXIII - Tres fontes seu tria capita universi iuris romani, quibus Romulus super maiorum gentium moribus civitatem romanam fundavit: connubium, patria potestas, nexus

550

»

XXXIV - Tres fontes seu tria capita universi romani iuris romanae magnitudinis caussae

556

»

XXXV - Adversus Plutarchi librum De fortuna ro manorum

562

»

XXXVI - Quid ex iure attico in XII Tabulas impor tatum?

564

»

XXXVII - Quid actum lege XII Tabularum?